Oplegvel Raadsvoorstel inzake programmering baggerplan waterpartijen

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer Raadsnummer 05.RI37Z(..OOI Inboeknummer osbstorzss Beslisdatum B&W ao september 2005 Dossiernummer Oplegvel Raadsvoorstel inzake programmering baggerplan waterpartijen 1 Samenvatting Het (achterstallig) onderhoud van de waterbodems heeft negatieve gevolgen voor de waterkwaliteit, het kan bijvoorbeeld leiden tot vissterfte. Het Waterplan geeft dan ook prioriteit aan een aanpak van deze problemen, in samenhang met het realiseren van een waternetwerk, waarbij solitaire waterpartijen zo veel mogelijk deel uit gaan maken van een watersysteem. Daarnaast is de gemeente in gesprek met het Waterschap De Dommel om het onderhoud van een aantal waterpartijen over te dragen aan het waterschap. Hierbij hoort een herinrichting en het uitvoeren van de benodigde onderhoudswerkzaamheden. Een tienjarenplan is opgesteld, waarbij afstemming plaatsvindt met andere activiteiten, zoals herinrichting van het omliggend groen. Dit leidt tot een structurele verbetering van waterkwaliteit en belevingswaarde, voor alle stedelijke waterpartijen behalve het Beatrixkanaal en het Eindhovens Kanaal buiten de gemeentegrens. Voor het plan wordt gebruik gemaakt van bestaande budgetten, inclusief de opgebouwde reserve baggeren. Daarnaast wordt actief gezocht naar kostenvoordelen door integraal programmeren en subsidiebijdragen. 2 Bijlage(n) Als bijlage bij dit voorstel behoort: overzicht van het tienjarenplan in kaart en tabel. De bijlage ligt ter inzage in de leeskamer. BE

2 vp gemeente Eindhoven Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer Raadsnummer 05.RI37+.OOI Inboeknummer osbstorzss Beslisdatum B&W so september 2005 Dossiernummer Raadsvoorstelinzake programmering baggerplan stedelijke waterpartijen 1 Inleiding In het Visiedocument Waterplan Eindhoven, door u vastgesteld in januari 2004, is met de waterpartners (provincie, waterschap en waterleidingmaatschappij) een gezamenlijke visie naar een helder waternetwerk voor duurzaam, integraal, stedelijk waterbeheer verwoord. Onderdeel van het Waterplan vormt het beheer, onderhoud en de inrichting van het stedelijk oppervlaktewater. Een van de concrete maatregelen benoemt in het waterplan, is de aanpak van (achterstallig) baggeronderhoud van de waterpartijen (vijvers en waterlopen). Waterpartijen die buiten het kader van deze notitie vallen zijn: 1 de waterpartijen van derden (bijvoorbeeld particulieren en waterschap); 2 het Beatrixkanaal, dit project is opgenomen en wordt u in een separaat voorstel aangeboden. Voor het Beatrixkanaal bestaat primair een infrastructureel economische afweging in het kader van de bereikbaarheid van zuidoost Brabant en niet vanuit waterkwaliteit of waterkwantiteit; 3 waterpartijen zonder een onderhoudsachterstand. Deels zijn deze de afgelopen jaren al uitgebaggerd (de meeste compartimenten van de Oude Gracht, Jan van Eijkgracht, Henri-Dunant park, Vijvers Achtse Barrier en H. de Keijzervijver), deels is slibverwijdering niet nodig (bijvoorbeeld in de grote vijver Hanevoet); 4 waterpartijen waarvoor geen urgentie bestaat op grond van waterkwaliteit of waterkwantiteit (Natuurbad De IJzeren Man ); 5 waterpartijen waarvoor urgentie bestaat ten aanzien van de waterkwaliteit, maar door (de kans op) herverontreiniging een duurzame sanering niet mogelijk is: a het Eindhovens kanaal buiten de gemeentegrenzen, doordat dit deel van het kanaal onder sterke invloed staat van kwalitatief slecht water uit de Zuid- Willemsvaart. Daarnaast heeft het Waterschap De Dommel uitgesproken het beheer en onderhoud van het Eindhovens kanaal niet over te nemen en vindt op het kanaal geen scheepvaart meer plaats, waardoor onderhoud door baggeren geen prioriteit heeft; b de delen van de Oude Gracht die direct in contact staan met de Dommel. De waterbodem in de (Stads)Dommel is nog niet gesaneerd, waardoor herverontreiniging mogelijk blijft. Urgentie bestaat in het kader van de overdracht naar het waterschap. Over de sanering van deze delen van de Oude Gracht worden

3 Raadsnummer 05.RI374.00I afspraken gemaakt in het kader van de overdacht beheer en onderhoud stedelijke waterpartijen Eindhoven. Deze afspraken zullen u in een apart voorstel worden aangeboden. Realisatie van (achterstallig) baggeronderhoud vraagt op grond van het Visiedocument een zekere urgentie: door teveel slib wordt de waterkwaliteit slechter, dit kan bijvoorbeeld leiden tot vissterfte. Knelpunt voor de realisatie van (achterstallig) onderhoud vormt de budgettering: de investeringskosten kunnen niet worden gedekt uit het jaarlijks onderhoudsbudget. Tevens wordt door waterschap en gemeente gewerkt aan de overdracht van het onderhoud van een aantal gemeentelijke waterpartijen aan het waterschap. Onderdeel hiervan is de aanpassing van de inrichting en het achterstallig onderhoud, waaronder de waterbodem. Indien de overname van de waterpartijen bestuurlijk wordt geconcretiseerd zal een raadsvoorstel voor de overdracht van de waterpartijen naar u worden verzonden waarin afspraken zullen staan omtrent het achterstallig onderhoud van de waterbodems. 2 Wat willen we bereiken Het baggerplan valt onder programmaonderdeel 8.4 Water (inhoudelijk collegeproduct Water) en (financieel GRP CP841). De volgende relevante (deel)doelstellingen zijn daarin benoemd voor de waterpartijen in de gemeente Eindhoven: een structuur van oppervlaktewater met een goede belevingswaarde, waterkwaliteit en waterkwantiteit; functiegerichte inrichting en beheer van oppervlaktewater. Het baggerplan geeft invulling aan deze doelstellingen. Indien het baggerplan in samenhang met andere beleidsvelden (zoals: Groen) en integraal wordt uitgevoerd, leidt dit tot vijf direct aanwijsbare maatschappelijke effecten: 1 vergroting van de belevingswaarde van het water door betere gezondheid en veerkracht van het watersysteem (vermindering van stank- en visuele hinder); 2 verbetering van de waterkwaliteit; 3 het voorkomen van herverontreiniging en verdere verspreiding van verontreinigingen door (nieuwe) waterstructuren. Bij verdere verspreiding nemen de maatschappelijke kosten van de sanering navenant toe; 4 het beperken van overlast voor de burger door projecten te bundelen (integraal programmeren) in de openbare ruimte. Dit leidt tot een hoogwaardige inrichting van de openbare ruimte tegen de laagst maatschappelijke kosten; 5 onderhoud dat beter aansluit bij de functies van het oppervlaktewater door kennisontwikkeling van het beheer bij waterpartijen inclusief oevers en groen. 3 Wat gaan we daarvoor doen In het Waterplan is geconstateerd dat de waterbodem deel uitmaakt van het watersysteem. Dit betekent dat het baggeren van waterbodems in samenhang met andere

4 Ra adsnummer 05. RI374. OOI maatregelen (zoals de aanleg van nieuwe waterstructuren) en knelpunten (in bijvoorbeeld de waterkwaliteit) moet worden bezien. Ook staat de afstemming met andere plannen in de openbare ruimte primair: met name in bijvoorbeeld parken is de relatie met het programmaonderdeel Groen van belang. Oplossi ngsrichting. Om ondanks de hoge kosten het baggeronderhoud voortvarend ter hand te nemen, wordt de uitvoering in samenhang met het groenbeleid en stedelijke ontwikkelingen opgezet. Dit biedt kansen om de inrichting (en beheer) van de omgeving van de waterpartijen integraal mee te nemen, de maatschappelijke kosten laag te houden en meerwaarde voor de burger te realiseren. Verder speelt de mate van urgentie op grond van de waterkwaliteit een rol bij de bepaling wat wanneer aan te pakken. Dit geeft de volgende criteria voor het prioriteren van de te baggeren waterpartijen: 1 herverontreiniging van de waterbodem uitsluiten door het saneren van bronnen. Het betreft de realisatie of renovatie van slibvangers van het waterschap (Klotputten en de Vleut) en riooloverstorten (met name de Vijver Engelsbergen); 2 afstemmen met de activiteiten van andere beleidsvelden (intern) ten behoeve van de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte, meeliftvoordelen en beperken overlast voor de burger; 3 de waterpartijen die deel uitmaken van toekomstige waterstructuren. Dit betreft deels het verbinden van bestaande geisoleerde waterpartijen. Dit wordt per waterstructuur aangepakt, niet per waterpartij; 4 saneren van bovenstrooms naar benedenstrooms. Op basis van deze prioritering zijn de baggerwerkzaamheden/projecten gefaseerd tot een tienjarenplan. De ratio achter het tienjarenplan is dat stad en organisatie beter gelijkmatig belast kan worden, waardoor afstemming ten aanzien van de ontwikkelingen in de openbare ruimte en de liggende opgave om de waterstructuren aan te leggen meer kansen krijgt en de burgers minder hinder ondervinden. Een overzicht van het tienjarenplan ligt voor u ter inzage (kaart en tabel). 4 Wat kost het Kosten De kosten voor de sanering van alle waterpartijen in Eindhoven zijn door gemeente en waterschap gezamenlijk onderzocht (bron: Niebeek Milieumanagement, 2003). Dit geeft het volgende overzicht.

5 totaal E ,ÃćâĆňâĂİ. Raadsnummer 05.RI$74.OOI ,ÃćâĆňâĂİ ,ÃćâĆňâĂİ ,ÃćâĆňâĂİ ,ÃćâĆňâĂİ ,ÃćâĆňâĂİ kosten baggeren alle waterpartijen gedeelte Waterschap De Dommel gedeelte gemeente Eindhoven waterpartijen gedeelte gemeente Eindhoven: Beatrixkanaal (in separaat voorstel) investeringen in het Baggerplan De saneringskosten voor de hier beschouwde waterpartijen bedragen derhalve circa < ,ÃćâĆňâĂİ. De maatregelen zijn op grond van de eerdergenoemde criteria verdeeld over tien jaar. Dekking. Onderscheid dienst gemaakt te worden tussen de periode voor en na Voor 2006: worden deze projecten beschouwd als investeringen van maatschappelijk nut en worden derhalve niet geactiveerd. Vanuit de reserve onderhoudsprojecten dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer zijn eenmalig < ,ÃćâĆňâĂİ aan middelen beschikbaar (resultaat van de jaarrekening 2002 en 2003 budget Waterbeheersing). Deze middelen kunnen direct worden aangewend voor het onderhoudsbaggeren. Daarnaast is voor het budget structurele middelen waterbeheersing voor de jaarschijf 2005 nog eenmaal < ,ÃćâĆňâĂİ beschikbaar, mits dit budget wordt verplicht binnen de jaarschijf van Tot 2006 is daarmee E ,ÃćâĆňâĂİ direct beschikbaar voor onderhoudsbag geren. Na 2006: de resterende kosten bedragen derhalve: E ,ÃćâĆňâĂİ. Omdat we hier vanaf 2006 te maken hebben met een investering van economisch nut (vanwege de dekking vanuit de verbrede rioolheffing, waarop wordt geanticipeerd) moeten deze investeringen nu wel worden geactiveerd. De lengte van de afschrijvingstermijn moet naar onze mening gebaseerd zijn op de groeisnelheid in dikte van de baggerlaag als gevolg van aanslibbing en bladafval. De afschrijvingstermijn bedraagt op deze grondslag 30 jaar. Bij een afschrijvingstermijn van 30 jaar en een rente van 5,59b bedragen de gemiddelde kapitaallasten over de programmaperiode van 10 jaar in Bij de begrotingsbehandeling is geanticipeerd op de verbrede rioolheffing waardoor per 2006 voor structurele middelen waterbeheersing: ,ÃćâĆňâĂİ per jaar wordt onttrokken en toegevoegd aan product GRP (CP841). Dit budget is voldoende voor dekking van E ,ÃćâĆňâĂİ per jaar voor het programma baggeronderhoud stedelijke waterpartijen.

6 Raadsnummer 05.RZg74.OOI ,ÃćâĆňâĂİ ,ÃćâĆňâĂİ ,ÃćâĆňâĂİ Voor eventuele herinrichting zijn geen aanvullende kosten opgenomen. Bekostiging hiervan komt uit de kostenvoordelen uit het integraal programmeren en door per project een subsidiescan uit te voeren. investeringen in het Baggerplan eenmalige reserve onderhoudsprojecten dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer (resultaat van de jaarrekening 2003 budget Waterbeheersing en jaarrekening 2005) netto investeringen voor waterbodemsanering ( ). dekking kapitaallasten kapitaallasten: ,ÃćâĆňâĂİ per jaar verbreed rioolrecht Risico s. Door u is bij de begrotingsbehandeling geanticipeerd op de verbrede rioolheffing en is een deel van het bedrag ( ,-) overgeheveld naar het Gemeentelijk Rioleringsplan (Product CP841) als onderdeel van ,ÃćâĆňâĂİ bezuiniging op taken waterbeheersing. Uw uitgangspunt hierbij is, dat de overheveling naar de verbrede rioolheffing zal plaatsvinden met ingang van Naar het zich laat aanzien, komt er inderdaad een verbrede rioolheffing, waaruit de gemeentelijke watertaken kunnen worden bekostigd. Het Kabinet heeft daartoe de Wet Gemeentelijke Watertaken ter toetsing naar de Raad van State verzonden. De behandeling en stemming in de Tweede Kamer hebben echter vertraging opgelopen, waardoor de wet vermoedelijk in 2007 van kracht wordt. Daarnaast is de actuele inschatting, dat de wetgever de huidige plicht tot inzameling van afvalwater in de Wet Gemeentelijke Watertaken wil verbreden met inzamelen van regenwater en grondwater. Indien dit zo is, valt het saneren van waterbodems en het onderhouden van oppervlaktewateren waarschijnlijk grotendeels buiten deze wet. Hierdoor zou de inzet van de verbrede rioolheffing, waarop u anticipeerde tijdens de behandeling van de Voorjaarsnota, voor het baggeren van waterbodems en het onderhoud van oppervlaktewateren niet mogelijk zijn. Het risico is derhalve aanwezig, dat het besluit over de Wet Gemeentelijke Watertaken de financiering voor het saneren van waterbodems en het onderhouden van oppervlaktewateren buiten deze wet valt of na 2006 van kracht wordt. Ingeval de budgetten baggeren waterpartijen en structurele middelen waterbeheersing, die per 2006 onder de verbrede rioolheffing zijn voorzien, conform de dan vigerende wetgeving niet uit de verbrede rioolheffing mogen worden gedekt, komen wij met een hernieuwd dekkingsvoorstel.

7 Raadsnummer 05. RI374. OOI Het risico op vertraging in het programma willen wij voorkomen door gebruik te maken van de reserve onderhoudsprojecten dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer (2002 en 2003) en de jaarschijf 2005 (systematiek voor de Voorjaarsnota). Deze middelen zijn voldoende om het programma tot 2008 dekkend te krijgen mits de jaarschijf 2005 ook in de jaren na 2005 verplicht kan worden. Om de middelen goed te benutten inzake de procedures voor aanbesteding en subsidie stellen wij voor om de eventueel resterende nog niet verplichte dekkingsmiddelen voor 2005 over te hevelen naar Kansen op extra dekkingsmiddelen. Door ons wordt onderzocht welke andere financieringsmogelijkheden mogelijk zijn. Zo kan de gemeente wellicht aanspraak maken op bijdragen vanuit de niet-gemeentelijke overheden: 1 subsidiemogelijkheden Rijk voor baggerwerkzaamheden in de bebouwde kom; 2 bijdrage waterschap: VNG en Unie van Waterschappen hebben in de gezamenlijke uitgangspuntennotitie waterbodems afgesproken, dat de gemeente en waterschappen de kosten van het achterstallig onderhoud voor de belangrijkste wateren in de bebouwde kom gelijk verdelen. Voorwaarde is wel dat de waterschappen daarna het onderhoud over deze waterpartijen krijgen; 3 bijdrage Actief Bodembeheer de Kempen: dit fonds subsidieert o.a. gemeenten, waarvan het oppervlaktewater is befnvloedt door voormalige mijnbouwactiviteiten in de Kempen; 4 per project wordt een specifieke subsidiescan uitgevoerd. Het benutten van deze extra financieringsmogelijkheden kunnen de benodigde middelen van de gemeente die zijn begroot voor het baggerprogramma verlagen. Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, C. Langerwerf, secretaris.

8 44+ Raadanummer 05.RI374..OOI Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 20 september 2005 en 2 december 2005; besluit: 1 in te stemmen met het programma baggerplan Eindhoven, inclusief de projectprioritering, dat voorziet in het op orde brengen van alle stedelijke waterpartijen van de gemeente in de komende tien jaar, met uitzondering van het Beatrixkanaal, voor een investeringsbedrag van 66,5 miljoen; 2 de dekking voor de realisatie van het programma te vinden in: de bestaande budgetten baggeren waterpartijen en structurele middelen Voorjaarsnota waterbeheersing ( ,ÃćâĆňâĂİ per jaar, gedurende 10 jaar); de structurele middelen waterbeheersing: ,ÃćâĆňâĂİ voor 2005; uit de reserve onderhoudsprojecten dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer een bedrag van E ,ÃćâĆňâĂİ te onttrekken en hiervoor aan te wenden; 3 het college van burgemeester en wethouders opdracht te geven in 2006 met een dekkingsvoorstel te komen, zowel ingeval de budgetten baggeren waterpartijen en structurele middelen waterbeheersing Voorjaarsnota, conform de dan per 2007 te verwachten wetgeving uit de verbrede rioolheffing mogen worden gedekt, als ingeval dit niet mogelijk is; 4 het college op te dragen om naast de genoemde dekkingsbronnen maximaal in te zetten op subsidies en bijdragen van derden (met name Rijk, provincie en waterschap); 5 bij de jaarrekening 2005 volgens de vastgestelde procedure een Reserve water in te stellen waarin de resterende (nog niet verplichte) budgetten uit de dekkingsmiddelen voor 2005 worden gestort, zodat de gemeente de aanbesteding marktconform kan uitvoeren en maximaal kan inzetten op de subsidies en bijdragen van derden. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 12 december A. Sakkers, voorzitter. J. Verheugt, griffier. BE

9 gemeente Eindhoven F art (o4o) s43 BS 85 Griffie gemeenteraad Commissiexecretariaat Retoursdres Postbus goxso, s6oo RB Eindhoven Aan de leden van de raad van de gemeente Eindhoven. Raadsnummer 05.I I/ Behandeld door af, Honing Telefoon (oeo) xgg x488 One kenmerk griffie Veraenddatum x4 november roos Commissieadvies Betreft cie Rp: Raadsvoorstel inzake programmering baggerplan waterpartijen. De commissie Ruimtelijke pijler heeft in haar vervolgvergadering van 23 november 2005 beraadslaagd over het bovengenoemde onderwerp. De commissie heeft als volgt geadviseerd: leefbaar eindhoven : akkoord; CDA: akkoord, administratieve aanpassing beslispunt 5 ten aanzien van overheveling van middelen; PvdA: akkoord, op voorwaarde dat beslispunt 3 wordt aangepast ten aanzien van de dekking; WD: akkoord (schriftelijk geadviseerd); SP: akkoord; GroenLinks: akkoord; D66: akkoord; OuderenApp(.I: akkoord; De Stadspartij: akkoord; Liberaal Eindhoven akkoord; Fractie Van Dijck. akkoord. Toezegging wethouder M. Schreurs: beslispunt 5 wordt technisch aangepast conform de gebruikelijke methodiek; de tekst van beslispunt 3 wordt aangepast ten aanzien van de dekking uit de verbrede rioolheffing. De secretaris van de commissie, M. Honing Bijlage(n): 0 Besoekadres Stadhuisplein xo Eindhoven Openingstijden ma t/m vr g.oo-x6.oo uur. Bereikbaar per openbaar vervoer met bus z Postadres Postbus goxso S6oo RB Eindhoven Telefonisch bereikbaar g.oo-xs.go en x3.3o-xg.oo uur

10 gemeente Eindhoven Dienst stedelijke ontwikkeling en Beheer Raadsnummer 05.RI Inboeknummer osbstoa663 Beslisdatum BhW s december zoog Dossiernummer Nadere toelichting bij raadsvoorstel Betreft programmering baggerplan waterpartijen. De commissie ruimtelijke pijler heeft in haar vervolgvergadering van 23 november 2005 beraadslaagd over het bovengenoemde onderwerp. De commissie heeft hierbij positief geadviseerd, met twee opmerkingen: een administratieve aanpassing van beslispunt 5 ten aanzien van overheveling van middelen; akkoord, op voorwaarde dat beslispunt 3 wordt aangepast ten aanzien van de dekking. Naar aanleiding hiervan zijn door ons twee toezeggingen gedaan: beslispunt 5 wordt technisch aangepast conform de gebruikelijke systematiek. Door ons is bij beslispunt 5 nu voorgesteld om bij de Jaarrekening 2005 volgens de vastgestelde procedure een Reserve Water in te stellen waarin de resterende (nog niet verplichte) budgetten uit de dekkingsmiddelen voor 2005 worden gestort, zodat de gemeente de aanbesteding m arktconform kan uitvoeren en maximaal kan inzetten op de subsidies en bijdragen van derden; de tekst van beslispunt 3 wordt aangepast ten aanzien van de dekking uit de verbrede rioolheffing. Door ons is bij beslispunt 3 nu opgenomen dat ongeacht het doorgaan van de verbrede rioolheffing en het al dan niet onder de verbrede rioolheffing brengen van de budgetten, wij in 2006 met een voorstel komen voor de dekking en de consequenties die dit met zich meebrengt. Een herzien ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, C. Langerwerf, secretaris BE