Toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen Samenvatting rapport Toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen Procensus

Transcriptie

1 Toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen Samenvatting rapport Toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen Procensus Aanleiding en vraagstelling Provincie Drenthe, Waterschap Reest en Wieden en gemeenten Westerveld en De Wolden hebben zich verbonden aan een bestuursopdracht voor een gebiedsontwikkeling om tussen Uffelte en Ruinen waterberging te realiseren. Betrokken partijen hebben ervoor gekozen om de wateropgave te verbinden aan kansen voor sociaal-economische ontwikkeling (landbouw en recreatie) en mogelijkheden voor natuurontwikkeling. Dit is de aanleiding voor het opstellen van een toeristisch-recreatief ontwikkelperspectief (visie) voor het gebied Uffelte-Ruinen. Dit gebied is een brede regio rondom het zoekgebied voor het vasthouden van water. De visie geeft antwoord op de vraag met welke maatregelen de toeristisch-recreatieve sector in het plangebied kan anticiperen op de gebiedsontwikkeling met de waterberging. Hierbij is niet alleen gekeken naar mogelijkheden voor specifieke watergebonden recreatie, maar ook breder naar kansen voor toerisme en recreatie in algemene zin. Kenmerken en kaders Kenmerken Uffelte-Ruinen Het plangebied wordt voor een groot deel gekenmerkt door het slagenlandschap met open weilanden. Hier zijn weinig toeristisch-recreatieve voorzieningen te vinden. Dit komt vermoedelijk door het open landschap, dat gemiddeld minder aantrekkelijk wordt gevonden dan een gesloten/half open gebied. Het esdorpenlandschap in het noordoostelijke deel is meer gesloten en bevat (toeristische) dorpen als Ruinen, Uffelte en Ansen. In dit landschap bevinden zich toeristische voorzieningen zoals dagattracties, horeca, gemarkeerde routes en verblijfsaccommodaties. Tot slot is het plangebied Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

2 centraal gelegen tussen een aantal toeristische trekkers van formaat zoals de nationale parken Dwingelderveld en Drents-Friese Wold, Holtingerveld, boswachterij Ruinen en het dorp Havelte. Trends en ontwikkelingen Het plangebied is onderdeel van de regio Zuidwest Drenthe. Uit onderzoeken blijkt dat het aantal toeristische overnachtingen in deze regio afneemt. Het productaanbod lijkt niet meer aan te sluiten bij de huidige vraag. Deze vraag verandert door trends zoals de toegenomen vraag naar kwaliteit en comfort. Zo is de populariteit van kamperen afgenomen, terwijl de vraag naar recreatiewoningen is gestegen. Daarnaast vertonen recreanten zapgedrag. Zij zijn op zoek naar belevingen in de vorm van meer natuurlijke, realistische, authentieke, spirituele, vriendelijke, duurzame, sociale en gezonde ervaringen. Beleid overheden Betrokken overheden streven er in hun beleid naar om de afname van toeristische overnachtingen om te buigen naar groei. Overheden geven ruimte in beleid voor de komst van nieuwe verblijfsaccommodaties die aansluiten bij de huidige vraag, bijvoorbeeld door toeristische kampeerplaatsen te vervangen door huisjesterreinen. Ook is onderhoud en verbetering van toeristische infrastructuur een blijvend punt van aandacht. Tot slot stimuleren overheden dat de lokale en regionale Tourist Info organisaties en ondernemers het aanbod in Zuidwest Drenthe meer bundelen en laten aansluiten op de vraag. Dit door met marketing, promotie en productontwikkeling de toeristische pareltjes aan elkaar te rijgen aan de hand van een onderscheidend regioprofiel. Dit profiel beschrijft Zuidwest Drenthe als rijk aan landschappen, overgangen (hoog-laag, droog-nat), cultuurhistorie en invloed vanuit het westen, maar ook rijk aan rust en onthaasting. Doel is de bezoeker een aantrekkelijke en samenhangende toeristische regio voor te schotelen, die aansluit bij de hang naar beleving en die qua schaal aansluit bij het actieradius van die bezoeker. Visie ondernemers in het gebied Met vertegenwoordigers van een groot aantal steakholders in het gebied zijn gesprekken. Over het algemeen zag men meer kansen dan bedreigingen mits er een goede communicatie en afstemming plaatsvindt tussen de verschillende partijen. Kansen: versterken van verbindingen en beleving van het water Het gebied bestaat grotendeels uit een open landschap dat, zoals gezegd, minder aantrekkelijk wordt gevonden dan een gesloten/half open gebied. De kracht van het gebied is dan vooral gelegen in het feit dat het een verbindingsgebied is dat toeristen doorkruisen om van de ene toeristische trekker naar de andere te gaan. Kansen voor ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve sector liggen in het verbeteren en aankleden van die toeristische verbindingen. Dit draagt bij aan verbetering van de aantrekkelijkheid van het totaalaanbod in de regio Zuidwest Drenthe, want op deze manier is er in het verbindingsgebied tussen de toeristische attracties en natuurgebieden ook iets te beleven. Dit kan door in het plangebied meer toeristische routes te realiseren en door toeristische infrastructuur te koppelen aan beleving van de unieke lokale kenmerken. Beleving rondom de thema s water en cultuurhistorie heeft daarbij de meeste potentie, gelet op de beoogde waterberging en de rol van het water in de ontstaansgeschiedenis in de aanwezige landschappen. Een analyse van de beleidsnota s van overheden en de interviews met ondernemers levert een groot aantal ideeën op. Een deel van deze ideeën komen ook in bestaande plannen terug en zijn zelfs al omgezet in concrete maatregelen. Voor de maatregelen die Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

3 hieronder worden genoemd, geldt dat uitvoering wordt aanbevolen maar dat er (nog) geen financiering is. Zowel de ideeën als de bijbehorende beoogde maatregelen worden hieronder omschreven aan de hand van drie thema s: 1. Waterrecreatie; 2. Landgebonden recreatie; 3. Versterken verbindingen. Waterrecreatie: ideeën en maatregelen De mate waarin waterrecreatie een plaats vindt in de realisatie van de wateropgave, wordt bepaald door de wijze waarop de wateropgave wordt ingericht. Er zijn vele ideeën en wensen op dit gebied. Als belangrijkste kunnen worden genoemd: Ideeën: Viswater: waterberging zou kunnen worden gekoppeld aan viswater. Hieraan is een sterke behoefte. Watersport: bij de inrichting van het gebied kan rekening worden gehouden met het maken van voorzieningen ten behoeve van kanoën en andere in het gebied toepasbare watersporten. Zwemmogelijkheden: Een recreatieplas met strand wordt momenteel gemist. Een dergelijke voorziening is zeker uitvoerbaar. Concrete maatregelen: Voorzieningen Drentse Hoofdvaart in de gemeente Westerveld: versterken van de land- en waterknooppunten bij Dieverbrug en de Uffeltersluis. Bij beide plekken zijn nu al aanlegplaatsen voor boten. Deze kunnen worden verbeterd door modernere voorzieningen (vuilwater afvoer, stroomkastjes, betaalde camperplekken, fietsenrekken incl. oplaadplekken voor elektrische fietsen, wifi hotspots) en betere gebiedsinformatie. Denk hierbij aan borden, maar ook routes en/of informatie die bijvoorbeeld te downloaden zijn met Quick Response (QR) codes. Deze maatregelen vloeien voort uit het onderzoek naar vaarrecreatie in Drenthe (Grontmij) in opdracht van Recreatieschap Drenthe en Provincie Drenthe. Het project Ruinen van de gemeente De Wolden voorziet in een aanpak van het centrumgebied en versterking van de Poort van het Dwingelderveld. De uitvoering van het project geeft ingrediënten voor waterrecreatie: - Bij de Poort van het Dwingelderveld educatiemogelijkheden realiseren rondom het thema water in het gebied. Dit naar aanleiding van de vernatting van het Dwingelderveld. Deze educatiemateriaal hierover is gemakkelijk te verbinden is met toelichting op de beoogde waterberging in het plangebied Uffelte-Ruinen. - Camping Ruinen: een recente verkenning naar de mogelijkheden om het gemeentelijke Zwembad Engeland te vervangen door een zwemplas met bijvoorbeeld een waterspeelplaats, biedt een mogelijkheden om nieuwe vormen van waterrecreatie te realiseren bij de camping. Blotevoetenpad realiseren op de grens van droog (zand) naar nat (veen). Dit is een kleine intensieve wandelroute die op blote voeten moet worden afgelegd. De wandelaar loopt over een smal paadje over verschillende ondergronden, bestaande uit natuurlijke materialen. Een wandeling over het blotevoetenpad trakteert de wandelaars op diverse thema's om de landschaps- en natuurbeleving te verdiepen. Landgebonden recreatie: ideeën en maatregelen Uit de analyse zijn tevens ideeën en maatregelen naar voren gekomen die de recreatie in het gebied kunnen versterken, los van de te realiseren waterberging. De voorzieningen kunnen ook zonder de waterberging gerealiseerd worden. Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

4 Ideeën: Het stimuleren van bedrijvigheid in de regio op het gebied van recreatie biedt kansen. Hiervoor kan worden aangehaakt bij de projecten van organisaties van recreatieondernemers in het gebied en de Tourist Info kantoren. Concrete maatregelen: Realisatie van een uitkijktoren om het gehele gebied te kunnen overzien. Bijdrage leveren aan vervanging TIL Borden (TIL: Toeristische Informatie Landelijk gebied) in Uffelte, Koekange en Ansen. In 1994 zijn in Drenthe in de gebieden met knapzakroutes 60 borden met toeristische informatie geplaatst door het Recreatieschap Drenthe in samenwerking met BOKD. Veel borden verkeren in slechte staat. Nu wil de BOKD samen met Recreatieschap Drenthe de borden vervangen, waarbij de tekst meer van deze tijd gemaakt wordt en dit gekoppeld wordt aan o.a. het fietsknooppuntensysteem en toeristische App s. Doelgroepsegmentatie bij de recreatiebedrijven uit het gebied stimuleren. Dit gebeurt al in het kader van 'Bestemming ZW Drenthe', maar kan verder gespecificeerd worden naar de bedrijven uit dit gebeid. Het is aan te bevelen dat de bedrijven uit het plangebied zich specifiek profileren op grond van het gebiedsprofiel en daarbij de beoogde waterberging benutten. Een adviestraject voor deze bedrijven waarin specifiek wordt ingegaan op hoe zij de gebiedsontwikkeling kunnen gebruiken om hun bedrijfsprofiel te versterken is een goede optie. Dorpsvisies: de actiepunten liggen voornamelijk bij de dorpen zelf. Er is wel behoefte aan een bijdrage in het uitvoeringsbudget aangevuld met enige coördinatie/begeleiding. Dorpsvisies Echten, actiepunten recreatie en toerisme zijn zwerfvuilbakken/vangnetten en afvalbakken voor hondenpoepplaatsen realiseren en gedragsregels voor toeristen (op speelse wijze) opstellen. Ruinerwold noemt in de dorpsvisie het creëren van meer overnachtingsmogelijkheden, bijv. een camping met 200 plaatsen en een zwembad. Oosteinde noemt in de dorpsvisie dat zij het feit dat Oosteinde een snijpunt van belangrijke oost-west en noord-zuid coördinaten is, onder de aandacht wil brengen bij toeristen, om Oosteinde te profileren. Verbinding: ideeën en maatregelen Zoals gezegd is de kracht van het gebied het feit dat het een verbindingsgebied is tussen omliggende toeristische trekkers van formaat zoals de nationale parken. Versterking van die verbinding door verbetering van de wandel-, fiets- en men- en ruiterroutes biedt dan ook veel kansen. Ideeën: Gemeente Westerveld: ontwikkelen van een 'belevingsroute' door het gebied. Dit kan in het thema 'water' (bijvoorbeeld door het eerder genoemde blotenvoetenpad), maar ook in de vorm van een belevingsarrangement a la de Ruige Route Hogeland (deelnemers gaan met verschillende vervoermiddelen door het gebied en overnachten op unieke locaties). Zie gemeente Westerveld : net als het voorgaande idee maar dan bijvoorbeeld in het thema 'landbouw'. Door gebruik te maken van bestaande ruilverkavelingswegen en informatie over de landbouw te verstrekken, krijgen toeristen een beter beeld bij hoe het gebied is gevormd. Het project Ruinen van de gemeente De Wolden voorziet in een aanpak van het centrumgebied en versterking van de Poort van het Dwingelderveld. Binnenkort wordt gestart met een SWOT analyse voor verbetering van de verbinding tussen het bezoekerscentrum Dwingelderveld en het centrum Ruinen. Het ligt in de lijn der verwachting dat er thematische fiets- en wandelroutes, die zijn gekoppeld aan de historie van het gebied (Brinkdorp en heide), worden gemaakt. Dit om de bezoekers Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

5 van het Dwingelderveld te verleiden niet alleen naar het Bezoekerscentrum Dwingelderveld te gaan maar ook naar Ruinen. Dorpsvisies diverse kernen gemeente De Wolden: de actiepunten liggen voornamelijk bij de dorpen zelf. Er is wel behoefte aan een bijdrage in het uitvoeringsbudget aangevuld met enige coördinatie/ begeleiding. Dorpsvisie Koekange, actiepunten recreatie en toerisme - Dorpsommetjes realiseren; - Folder maken met het toeristisch aanbod van Koekange. Dorpsvisie Oosteinde actiepunten recreatie en toerisme - Fietspad Koekangerweg. Dorpsvisie Ruinerwold - Wandel- en fietsmogelijkheden uitbreiden. Dorpsvisies Echten, actiepunten recreatie en toerisme - Aanleg fietspad Koekange; - Aanleg fietspad Ruinen; - Aanleg nieuwe recreatieve fietspaden, als eerste door het Kraaienbos.; - Wandel-, en ruiterpaden beter aanduiden en begaanbaar maken; - Kipstukkenweg opknappen als dorpsommetje, met fiets-, en wandelstrook. Concrete maatregelen: Oplossen knelpunten bestaande ruiter- en menroutes in en rondom het plangebied. Zeer onlangs zijn de knelpunten en kansen voor verbetering van de huidige paardenpaden geïnventariseerd. Dit heeft voor De Wolden en Westerveld 57 concrete punten opgeleverd die betrekking hebben op een behoefte aan veilige verbindingen vanuit maneges en pensionstallen met omliggende natuurgebieden en tussen deze gebieden. En daarnaast is er sprake van fysieke knelpunten in natuurgebieden (bijv. wildroosters, hekken, omheiningen). Veilige toeristische oversteken over de Drentse Hoofdvaart en N371 voor wandelaars, fietsers, menners en ruiters. Kansen in relatie tot scenario s wateropgave De ideeën en maatregelen zijn geprojecteerd op de verschillende scenario s voor waterberging. Wat als we niets doen? Als er in het gebied geen voorzieningen voor de noodzakelijke waterberging wordt getroffen zal dit leiden tot wateroverlast in het gebied. Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

6 Eigen regenwater vasthouden in natuur 30%, restopgaaf in landbouwomgeving Dit scenario maakt het doen van ingrepen in de omgeving noodzakelijk. Wat betreft de toeristisch recreatieve component biedt dit volop kansen Regionale berging direct langs Oude Vaart/Wold Aa In dit scenario zullen de watergebonden activiteiten zich vooral concentreren op het betreffende gebied direct langs de Oude Vaart/Wold Aa. Daarnaast kunnen de oevers worden benut voor landgebonden activiteiten als strand, fiets en wandelpaden over de kaden etc. In het zoekgebied zelf zullen de mogelijkheden voor toeristisch recreatieve elementen worden beperkt tot upgrading van bestaande activiteiten. Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

7 Water vasthouden en inlaten vanuit Oude Vaart in bestaande natuurgebieden. Dit scenario wordt ook wel het graaf een gat scenario genoemd. Het overtollige water wordt ingelaten in bestaande natuurgebieden. Dit biedt kansen voor toerisme en recreatie. Meer vasthouden in de beekdalen dan huidige verwachting Aan dit scenario kleven nogal wat nadelen. De bestaande infrastructuur is net toereikend. Het zal leiden tot het onderlopen van wegen, kaden etc. Voor de versterking van recreatieve en toeristische componenten is dit geen goede variant. Alleen de bestaande voorzieningen kunnen worden versterkt. Extra mogelijkheden zijn er niet of nauwelijks. Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli

8 Conclusie Realisatie van waterberging langs de Oude Vaart/Wold Aa biedt het meeste persepctief voor versterking van de toeristisch-recreatieve sector in het planegebied. Immers de watergebonden recreatie kan prima worden gerealiseerd zonder de landbouw en natuur geweld aan te doen, overige landgebonden activiteiten ondervinden geen hinder van het creëren van waterberging. Het realiseren en versterken van verbindingen tussen de recreatieve plaatsen rondom het zoekgebied kan prima worden gerealiseerd. Tot slot kan de belevingsfactor worden toegevoegd met ingrediënten uit Interpretation rapport en het verhaal over de rol die water speelt in het gebied. Samenvatting toeristisch recreatief ontwikkelperspectief Uffelte-Ruinen juli