Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport De heer drs. H. Hoogervorst Postbus EJ Den Haag

Transcriptie

1 Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport De heer drs. H. Hoogervorst Postbus EJ Den Haag Utrecht, 6 januari 2004 Kenmerk: HL/MB/04-01 Zeer geachte heer Hoogervorst, Hierbij bieden wij u ons voorlopige advies aan over de en totaalcapaciteit bij de vervolgopleidingen voor medisch specialisten voor het jaar Wij vatten hieronder allereerst de hoofdconclusies samen van onze meest recente bevindingen. - Eind 2001 brachten wij ons eerste, gedifferentieerde advies uit over de in de vervolgopleidingen van de zevenentwintig medische specialismen voor het jaar 2002, gevolgd door een bijgesteld plan voor Worden deze beide jaren beoordeeld dan is de sterk omhoog gegaan en heeft men in 2002 met in totaal ruim gedaan wat nodig was en in 2003 zal met vermoedelijk ongeveer 100 meer gedaan worden. Bij een nadere beschouwing per specialisme zijn er behoorlijk sterke afwijkingen, zowel naar boven als beneden. Worden deze verschillen getotaliseerd dan ging in 2002 ongeveer 13% minder en 14% meer in opleiding dan wij aangaven. In 2003 was dit respectievelijk 16% en 26%. De overschrijding neemt toe en het aantal dat te weinig gedaan wordt blijft constant. - Projecteert men de huidige ontwikkelingen op de toekomst dan zal er tegen 2012 een overschot per saldo van ongeveer 5% ontstaan voor het totaal van alle specialismen tezamen. Ook ten aanzien van dit aspect zijn er echter flinke schommelingen per specialisme. Zo loopt het berekende, mogelijke overschot bij een groot specialisme als kindergeneeskunde op tot 26% en kan het tekort bij een eveneens groot specialisme als oogheelkunde uitkomen op 22% als de van 2003 gehandhaafd zou blijven. - In 2002 moesten nog eenentwintig specialismen de opleiding uitbreiden. In 2003 waren dit er nog dertien. Het komend jaar nog twaalf. Na een zeer positieve start begint nu stagnatie op te treden. Binnen het deel dat achterblijft zit een constante groep van zes grotere specialismen met geen, nauwelijks of matige beweging in de afgelopen twee jaar in de richting van ons advies: dermatologie, kno, neurologie, oogheelkunde, pathologie en radiologie.

2 Hierbij plaatsen wij enkele algemene kanttekeningen. - De ramingen zijn opgesteld bij verder ongewijzigd beleid. Deze aanpak biedt een goed uitgangspunt om mogelijke beleidsontwikkelingen tegen af te zetten. Het model van het Capaciteitsorgaan staat open voor beleid. Wij zijn in staat beleidsrijker te ramen en hebben dit ook gedaan, als er heldere beleidsopvattingen gecommuniceerd worden door overheid of veldpartijen. Zo onderzochten we bijvoorbeeld het mogelijke effect van verkorting van de opleidingsduur. Het voorlopig advies dat nu voorligt beperkt zich tot het realiseren van capaciteit met medische vervolgopleidingen. Zoals u bekend is, spannen wij ons momenteel in om de mogelijke effecten van de prille beleidsontwikkelingen rond taakherschikking, een mogelijk ander hulpmiddel voor capaciteit, in beeld te brengen. Als taakherschikking capaciteitseffecten heeft dan kunnen tekorten meevallen. Zo heeft de oogheelkunde ons nieuw materiaal aangedragen, dat in onze nadere besluitvorming over dit onderwerp nog meegenomen zal worden. Taakherschikking kan echter ook betekenen dat mogelijke overschotten groter worden. - Een belangrijke winst van de modelmatige benadering van het Capaciteitsorgaan in de eerste jaren is dat deze heeft gezorgd voor een uniforme werkwijze. Voorheen kwamen ramingen op uiteenlopende manieren tot stand. Het model wordt gevoed met een aantal specifieke gegevens per specialisme (o.a. demografie beroepsgroep en bevolking) en enkele generieke voorspellingen voor de toekomst (o.a. daling arbeidstijd en autonome vraag ontwikkeling). Vanuit het veld blijkt ons dat het model zelf niet ter discussie staat, maar dat verdere nuancering van een aantal parameters voor de diverse specialismen nodig is. Op deelterreinen worden dan ook nog aanvullende gegevens verzameld en beoordeeld en kunnen nog leiden tot bijstelling in 2004 van dit voorlopig advies. - In dit advies wordt opnieuw gewerkt met de zogenaamde lage combinatievariant met daarboven op nog 5% daling van de arbeidstijd. Dat wil zeggen dat het Capaciteitsorgaan in het jaar 2000 alles wegend het aannemelijk heeft geacht dat enkele ontwikkelingen zich tegelijk voordoen volgens lage voorspellingen in de periode Wij zijn voornemens om in de loop van 2004 nader onderzoek te doen naar het verloop in de werkelijkheid van belangrijke parameters in het model. Daarbij is de factor arbeidstijd vermoedelijk zeer bepalend. Zo zijn er aanwijzingen uit deelonderzoek gericht op een enkel specialisme, als de kindergeneeskunde, dat de afgelopen jaren die daling van 5% zich al voltrokken heeft en de komende tijd nog verder kan doorzetten. Voor het Capaciteitsplan van 2005 worden de parameters in het model dan ook opnieuw geijkt en zal mogelijk blijken, dat de huidige ramingen aan de lage kant zijn. Tegen deze achtergronden hebben de volgende bestuurlijke wegingen plaats gevonden. - Het berekende, algemene overschot van 5% is beperkt en zou wel eens te weinig kunnen zijn als enkele ontwikkelingen in de vraag en het

3 aanbod, met name een verdere daling van de arbeidstijd, doorzetten. Uw beleidsopvattingen ten aanzien van de wenselijke hoogte van overschotten zijn in dit verb and van grote waarde. - Een zekere mate van demping van de is wel van belang bij specialismen waar grotere overschotten kunnen ontstaan. Het signaal van uw voorganger, mevrouw Borst, doen wat kan is in het algemeen goed verstaan. Het denken in het veld is nog gericht op uitbreiding. Het zal daarom tijd kosten om bij te sturen. Als bovendien andere maatregelen voor capaciteit, als taakherschikking, doorzetten kan de zogenaamde varkenscyclus ontstaan. Het is daarom raadzaam bij een deel van de specialismen de duidelijk te laten afnemen en dit al in 2004 in gang te zetten. - Enige matiging is ook om een andere reden van belang. Er zal nog een vijftal jaren schaarste aan basisartsen zijn om alle vervolgopleidingen te voorzien in wat benodigd is. Er begint een zekere mate van onderlinge verdringing op te treden tussen vervolgopleidingen tussen de medische specialisten onderling, maar ook naar andere vervolgopleidingen. Dit is met name vitaal voor de huisartsopleiding, waar het gevaar bestaat dat de nog onder de 500 gaat zakken, terwijl eigenlijk ruim 900 zou moeten instromen. - Zorgelijk is het gebrek aan opwaartse beweging bij zes grotere specialismen, waar aanzienlijke tekorten dreigen: dermatologie, kno, neurologie, oogheelkunde, pathologie en radiologie. - Ten aanzien van de mogelijke overschotten op termijn zijn wij minder bezorgd en zijn beleidsopvattingen nog van grote invloed, bijvoorbeeld ten aanzien van de ontwikkeling van arbeidstijd. - Veldpartijen, direct betrokken bij opleidingen, hebben een groeiende behoefte aan inzicht in de benodigde capaciteit op de langere termijn teneinde meer stabiliteit te verkrijgen in de supra-regionale samenwerkingsverbanden van ziekenhuizen. Gegeven deze wegingen zijn de eindconclusies: - Bij een twaalftal specialismen kan de afgebouwd worden, maar het is raadzaam dit niet lager te doen dan het niveau dat nodig is voor de langere termijn. - Bij een zestal specialismen treedt stagenatie op en moet de nog steeds sterk omhoog. Nader onderzoek naar de achtergronden hiervan zal door ons ter hand genomen worden. - Wij raden in totaal een van aan volgens bijgevoegde verdeling, waarbij de totaalcapaciteit, die altijd naijlt, nog toeneemt in totaal met Afgezien van overschrijdingen bij specialismen, waar veldpartijen meer willen en kunnen opleiden, zal de werkelijke in 2004, gelet op de groep die stagneert, ruim onder de liggen en daarmee de groei van de totaalcapaciteit op Als de afwegingen afgerond zijn voor een definitief advies over 2004 kan de wenselijke in totaal nog wat hoger uitvallen en daarmee ook de groei van de totaalcapaciteit.

4 Wij verzoeken u om uw oordeel over dit voorlopige advies en stellen het op prijs een nadere toelichting te geven. Wij vernemen graag met betrekking tot een aantal beleidszaken uw opvattingen, waarbij wij ook verwijzen naar onze brief van 16 september 2003 bij de aanbieding van het Capaciteitsplan Hoogachtend, J. Hendriks, voorzitter Bijlage: Voorlopig advies en capaciteit vervolgopleidingen medische specialisten 2004

5 Voorlopig advies en capaciteit vervolgopleidingen medische specialisten 2004 december 2003

6 Geadviseerde en gerealiseerde in 2003 Toelichting bij tabel 1 Voor het jaar 2003 is door het Capaciteitsorgaan een van aangeraden, verdeeld over de zevenentwintig specialismen (kolom 1). In 2003 zal een van plaats vinden, als de gegevens van de MSRC over de in de eerste 10 maanden met 20% geëxtrapoleerd mogen worden (kolom 2). De verwachte realisatie van is vermoedelijk aan de hoge kant, gelet op het gebruikelijke aanmeldingspatroon over het jaar. Er zal daarom hooguit 102 meer instromen dan geadviseerd ( ). Op de totaalgetallen is dit een afwijking naar boven van bijna 10%. Het aantal van 102 dat meer t is een saldo van 174 minder en 276 meer dan aangeraden is (kolom 4). Worden deze afwijkingen naar boven en beneden afgezet tegen de geadviseerde van 1.068, dan wordt 16% minder gedaan en 26% meer. Deze afwijkingen in 2003 kunnen vergeleken worden met het jaar daarvoor. In 2002 werd een aangeraden van en werd met een van in totaal 12 meer gerealiseerd zie tabel 4). Dit was toen het saldo van een afwijking naar beneden van144 en naar boven van 56, respectievelijk 13% minder en 14% meer. Hieruit valt af te leiden dat bij vergelijking van 2002 en 2003 met name de afwijking naar boven toeneemt. Bij dertien specialismen, vet weergegeven, moest de nog toenemen ten opzichte van de jaren daarvoor. Twee grote specialismen binnen deze groep zijn sterk toegenomen: anaesthesie en heelkunde. De eerste benadert wat nodig is, de laatste overschrijdt het advies. Later zal blijken dat bij de heelkunde dit gecompenseerd kan worden met een lagere in de komende jaren. Een flink deel van de specialismen blijft min of meer gelijk in of neemt af als vergeleken wordt met Later zal blijken dat dit een opstuwend effect geeft op de voor de resterende jaren om alsnog in 2012 een evenwicht te bereiken. Voor negen specialismen, cursief weergegeven, is geadviseerd de af te gaan bouwen, maar niet lager dan de verwachte uitstroom. Daarmee zou de totaalcapaciteit van de opleiding in stand blijven. Met uitzondering van de klinische geriatrie ligt de bij deze groep hoger dan aangeraden is; in totaal 83 meer. In absolute zin wijken binnen deze groep de kindergeneeskunde en verloskunde/gynaecologie met 20 meer dan is aangeraden het meeste af. Bij vijf specialismen, gewoon weergegeven, kon de afnemen maar zou de totaalcapaciteit nog toenemen. Het is met name deze groep die zorgt voor een sterke overschrijding van het advies, in totaal met180. De psychiatrie en de inwendige geneeskunde springen er uit met respectievelijk 62 en 67 meer.

7 Tabel 1: advies en realisatie 2003 Beroepsgroep Geadviseerde 2003 Prognose in 2003 ( 2002) Verwachte uitstroom 2003 Saldo geadviseerde/ gerealiseerde Anaesthesiologie 87 (62) 79-8 Cardiologie 49 (75) Cardio-thoraxale chirurgie 14 (4) 6-8 Dermatologie 33 (25) Gastro-enterologie 14 (15) 14 0 Heelkunde 83 (80) Inwendige geneeskunde 112 (184) Keel-Neus-Oorheelkunde 42 (20) Kindergeneeskunde 59 (85) Klinische genetica 7 (8) Klinische geriatrie 14 (19) Longgeneeskunde 34 (30) 30-4 Medische microbiologie 8 (17) Neurochirurgie 4 (4) Neurologie 73 (50) Nucleaire geneeskunde 7 (14) Oogheelkunde 58 (20) Orthopaedie 33 (51) Pathologie 28 (24) Plastische chirurgie 7 (7) Psychiatrie 108 (133) Radiologie 80 (53) Radiotherapie 9 (14) Reumatologie 19 (13) 6-13 Revalidatiegeneeskunde 23 (37) Urologie 30 (15) 22-8 Verloskunde/ gynaecologie 33 (57) Totaal (1.116) Vet: dertien specialismen waarbij de in 2003 nog moest toenemen. Cursief: negen specialismen waarbij de in 2003 kon afnemen, maar niet lager dan de verwachte uitstroom (zie derde kolom), zodat de totaalcapaciteit gelijk zou blijven.

8 Gewoon: nog vijf specialismen, waarbij de in 2003 kon worden afgebouwd, maar waarbij de nog steeds groter zou zijn dan de verwachte uitstroom (zie derde kolom) en daarmee de totaalcapaciteit nog zou toenemen.

9 Voorlopig benodigde in 2004 Toelichting bij tabel 2 Volgens tabel 2 moeten er voor 2004 nog twaalf specialismen de uitbreiden en kunnen er vijftien gaan afbouwen. Wordt dit laatste strikt volgens de berekening voor een evenwicht in 2012 gevolgd dan zou volstaan kunnen worden met een in 2004 van in totaal 877 (derde kolom). Deze mogelijkheid is ook in voorgaande jaren zichtbaar gemaakt en telkens beredeneerd bijgesteld. Voor 2002 was de met afbouw nog en is aangeraden, voor 2003 was deze optie al gedaald naar 970 en is de door het Capaciteitsorgaan gesteld op (zie ook tabel 4) De uitkomsten per specialisme laten goed zien dat er opstuwende effecten zijn en scherpe dalingen. De verklaring is dat er weer een jaar minder overblijft om wat teveel of te weinig gedaan is in te halen, als men aan de keuze vasthoudt om in 2012 in evenwicht te zijn. Bij een zesjarige opleiding zijn die effecten het sterkste. Er zijn dan nog maar twee jaren om bij te sturen, namelijk 2004 en Wie namelijk in 2006 begint, is niet per 1 januari 2012 als specialist geregistreerd (afgezien van vrijstellingen). Ten opzichte van het advies voor 2003 heeft nog een kleine bijstelling plaat gevonden. Voorheen was voor alle specialismen het zogenaamde interne rendement voor alle specialismen gelijkelijk gesteld op 95%. Dat wil zeggen dat van elke 100 die aan een opleiding beginnen er 95 deze afronden met een registratie. Dit rendement blijkt bij nader onderzoek de laatste jaren uiteen te lopen van 93% tot 97%. De lage percentages gaan o.a. op voor de moederdisciplines heelkunde en interne. Het gevolg is dat voor 2004 de wat hoger uitkomt: anders gesteld de daling wat afdempt. Het omgekeerde geldt voor enkele specialismen die een hoger rendement dan 95% blijken te hebben. Zo kan bijvoorbeeld de anaesthesie wat minder doen dan aangeraden is in 2003, terwijl in dat jaar nog net iets te weinig gedaan is. Dat afbouw, zoals berekend voor vijftien specialismen, om bezinning vraagt wordt het meest uitgesproken zichtbaar bij een zestal vakken met een van 0. Met dergelijke verlagingen worden opleidingen volledig afgebroken. Uit al eerder gemaakte berekeningen voor een evenwicht richting 2020 was bekend dat de bijna voor alle specialismen weer naar beneden zouden kunnen, maar (lang) niet naar het niveau van de voorliggende variant met afbouw. Besloten is voor twaalf specialismen, cursief weergegeven,de te gaan aanhouden die voor die langere termijn nodig is (kolom 4 tussen). Daarbij wordt verdisconteert dat er dan een overschot kan ontstaan. De heelkunde kan ook de inkrimpen, maar vormt een uitzondering. De berekende daling van 83 naar 62, blijft toch nog op een niveau dat hoger is dan op de langere termijn nodig is, namelijk 50. (zie tabel 4) Voor twee specialismen, WEERGEGEVEN IN KLEIN KAPITAAL, die op 0 uitkomen (klinische genetica en geriatrie) geldt zelfs dat voor een evenwicht in vraag en aanbod tegen 2020 nog tot ongeveer 2015 geen in de opleiding nodig zou zijn. De belangrijkste verklaring hiervoor is dat deze specialismen relatief jong zijn qua leeftijdsamenstelling en ook een groot aantal tegelijk in opleiding hebben ten opzichte van het aantal dat werkzaam is. Omdat dit specialismen zijn die nog sterk in ontwikkeling zijn wordt aangeraden de van de voorgaande jaren aan te houden.

10 Er zijn voor 2004 nog steeds een groot aantal, namelijk twaalf, specialismen, vet weergegeven, die de moeten laten toenemen. Het zijn op heelkunde na dezelfde specialismen als vorig jaar. Het totaal van de geadviseerde in 2004 komt zo uit op Ongeveer de helft vertoont tot nu toe weinig beweging. Verwacht mag worden dat tussen 950 en gerealiseerd gaar worden, afgezien van overschrijdingen en bijstellingen, die nog volgen op dit voorlopige advies.

11 Tabel 2: voorlopig advies 2004 voor de laag/ laag combinatievariant met 5% arbeidstijdverkorting met voor 12 specialismen een nodig voor evenwicht richting 2020 Beroepsgroep Geadviseerde Prognose in 2003 in 2003 Benodigde in 2004 strikt volgens de berekeningen Voorlopig advies in 2004 Anaesthesiologie Cardiologie Cardio-thoraxale chirurgie Dermatologie Gastro-enterologie Heelkunde Inwendige geneeskunde Keel-Neus-Oorheelkunde Kindergeneeskunde KLINISCHE GENETICA KLINISCHE GERIATRIE Longgeneeskunde Medische microbiologie Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Oogheelkunde Orthopaedie Pathologie Plastische chirurgie Psychiatrie Radiologie Radiotherapie Reumatologie Revalidatiegeneeskunde Urologie Verloskunde/gynaecologie Totaal Vet: 12 specialismen waarbij de in 2004 ten opzichte van de gerealiseerde in 2003 nog moet toenemen. Cursief: 12 specialismen waarbij de in 2004 tot en met ongeveer 2006 voor een evenwicht in 2012 kan dalen en aangeraden wordt de benodigde, nodig voor een evenwicht richting 2020 te gaan volgen. Gewoon: 1 specialisme, heelkunde, waarbij de in 2004 en 2005 ook kan dalen, maar waarbij die nog hoger ligt dan de 50 die vanaf 2006 nodig zijn voor een evenwicht richting KLEIN KAPITAAL: 2 SPECIALISMEN, GENETICA EN GERIATRIE (RELATIEF JONG VAN SAMENSTELLING), DIE DE INSTROOM KUNNEN AANHOUDEN VAN DE AFGELOPEN JAREN.

12 Voorlopige verdeelsleutel ontwikkeling opleidingscapaciteit 2004 Toelichting tabel 3 De opleidingscapaciteit wordt bepaald door het saldo van in- en uitstroom bij de opleidingen. De in 2004 is in totaal gesteld op (zie tabel 2). De uitstroom zal in totaal naar verwachting 782 zijn. Deze kan steeds beter voorspeld worden op basis van de in voorgaande jaren en het interne rendement van de opleidingen. De totaalcapaciteit neemt daarmee in 2004 toe met precies 300. Dit is een saldo van de stand per eind 2003 van en eind 2004 van Zoals aan het slot van de toelichting van tabel 2 is aangegeven, is het zeer de vraag of de van gehaald wordt. Het is zo goed als uitgesloten dat de twaalf specialismen, die nog moeten uitbreiden, hun taakstelling halen. Mogelijk dat in totaal een van 900 haalbaar is, voorzover ook de specialismen die kunnen afbouwen dit ook daadwerkelijk doen. Ook in dat geval zal de totaalcapaciteit nog toenemen met 112 ( ). Als in het voorjaar nog enkele specialismen in totaal ongeveer 100 hoger zouden kunnen instromen zal de capaciteit eind 2004 uitkomen op een kleine Van belang is de constatering dat, ook al vindt er bij een aanzienlijk aantal specialismen afbouw van de plaats, de totaalcapaciteit in 2004 nog maar beperkt daalt met in totaal 62. In absolute zin het sterkst bij de kindergeneeskunde met 25. Procentueel is dit echter op 372 assistenten 7%. Bij een aantal specialismen met een sterk lagere dan in 2003 gaat de totaalcapaciteit nog steeds verder omhoog, omdat de uitstroom nog lager ligt. Hiervoor is inwendige geneeskunde een goed voorbeeld. De zou van 179 in 2003 terug kunnen naar 86. Deze is gezet op 106 als voor de langere termijn (zie tabel 2). Het gaat dan nog steeds om een forse daling van de. Omdat echter de uitstroom naar verwachting op 104 uitkomt (zie tabel 5), neemt de capaciteit nog net iets toe. Tot slot zijn er specialismen die nog sterk moeten uitbreiden, waarbij de totaalcapaciteit dan ook sterk gaat toenemen, zoals blijkt bij de oogheelkunde met een toename van 42%.

13 Tabel 3: voorlopige verdeelsleutel toename of afname totale opleidingscapaciteit in 2004 voor de laag/ laag combinatievariant met 5% arbeidstijdverkorting met minimaal handhaving benodigde 2017/2020 Beroepsgroep Totaal aantal agio s per Afname in totale opleidings capaciteit Toename in totale opleidings capaciteit Totaal aantal agio s per bij met afbouw Totaal aantal agio s per bij geadviseerde absoluut relatief absoluut relatief Anaesthesiologie % Cardiologie * % Cardio-thoraxale chirurgie % Dermatologie % Gastro-enterologie % Heelkunde % Inwendige geneeskunde * % Keel-Neus-Oorheelkunde % Kindergeneeskunde * % Klinische genetica % Klinische geriatrie % Longgeneeskunde % Medische microbiologie * % Neurochirurgie * % Neurologie % Nucleaire geneeskunde * % Oogheelkunde % Orthopaedie * % Pathologie % Plastische chirurgie * % Psychiatrie * % Radiologie % Radiotherapie * % Reumatologie % Revalidatiegeneeskunde * % Urologie % Verloskunde/gynaecologie * % Totaal Totaal Vet: Cursief: 20 specialismen waarbij de totale opleidingscapaciteit in 2004 toeneemt. 7 specialismen waarbij de totale opleidingscapaciteit in 2004 afneemt. * 12 specialismen waarbij de in 2004 de benodigde volgt voor een evenwicht richting 2020.

14 Ontwikkeling Toelichting tabel 4 In tabel 4 wordt de ontwikkeling getoond van de vanaf 2000 tot en met Het eerste deel tot en met 2003 beschrijft de realisatie. De lag in 2000 op bijna 830 en zal in 2003 op maximaal uitkomen. In iedere kolom vanaf 2002, het jaar van het eerste gedifferentieerde advies, wordt getoond wat de is, als consequent volgens de berekening wordt afgebouwd. De zou dan in 2004 naar 877 kunnen en daalt verder de jaren daarna. In de laatste kolom kan afgelezen worden dat de klinische geriatrie en de klinische genetica ook in 2008 nog steeds zouden kunnen volstaan met een van 0. Vanaf 2004 wordt zichtbaar gemaakt hoe de zich zal ontwikkelen als het advies gevolgd wordt om te laten instromen en ook de verdeling over de specialismen gehaald wordt. De blijft dan twee jaren, 2004 en 2005, stabiel om daarna te gaan dalen om uiteindelijk in 2008 op 852 uit te komen. Verondersteld wordt in deze beweging dat dan ook bij de groep die moest uitbreiden, dit gerealiseerd wordt en andere specialismen ook gaan afbouwen. Bij een van 852 in totaal zit men nog boven het niveau van het jaar Afzonderlijke specialismen wijken af van dit algemene patroon en kunnen hoger of lager uitvallen in 2008 dan in 2000.

15

16 Tabel 4: ontwikkeling van de bij de vervolgopleidingen van de medische specialismen Anaesthesiologie Cardiologie Cardio-thoracale chirurgie Dermatologie Gastro-enterologie Gerealiseerde in Geadviseerde Gerealiseerde Geadviseerde met afbouw Gerealiseerde Geadviseerde met afbouw Gerealiseerde Geadviseerde met afbouw Geadviseerde met afbouw Geadviseerde met afbouw Geadviseerde met afbouw Geadviseerde met afbouw Heelkunde Inwendige geneeskunde Keel-Neus- Oorheelkunde Kindergeneeskunde Klinische genetica Klinische geriatrie Longgeneeskunde Medische microbiologie Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Oogheelkunde Orthopaedie Pathologie Plastische chirurgie Psychiatrie Radiologie Radiotherapie Reumatologie Revalidatiegeneeskunde Urologie Verloskunde/ gynaecologie Totaal

17 Ontwikkeling totaalcapaciteit Toelichting tabel 5 In tabel 5 wordt de ontwikkeling getoond van de totaalcapaciteit vanaf 2000 tot en met Het eerste deel tot en met 2003 beschrijft de realisatie. De capaciteit van de vervolgopleidingen lag eind 1999 op en zal in 2003 op maximaal uitkomen. Vanaf 2004 wordt zichtbaar gemaakt hoe de capaciteit zich zal ontwikkelen als het advies gevolgd wordt om te laten instromen en ook de verdeling over de specialismen gehaald wordt. Ook al wordt de totale bijna 100 lager in 2004 dan het jaar daarvoor de capaciteit in totaal gaat nog verder omhoog, eerst met 300 en daarna telkens minder om pas in de loop van 2007 te gaan dalen. Afzonderlijke specialismen wijken af van het algemene patroon. Zo zal bijvoorbeeld de kindergeneeskunde in 2004 al in capaciteit gaan afnemen en eind 2005 met 311 precies terug zijn op het niveau van eind 2000.

18 Tabel 5 : ontwikkeling totaalcapaciteit van de medische vervolgopleidingen Totaalcapaciteit per 31/12/99 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2000 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2001 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2002 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2003 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2004 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2005 Verandering in totale capaciteit Totaalcapaciteit per 31/12/2006 Verandering in totale capaciteit Anaesthesiologie Totaalcapaciteit per 31/12/2007 Cardiologie Cardio-thoracale chirurgie Dermatologie Gastro-enterologie Heelkunde Inwendige geneeskunde Keel-Neus-Oorheelkunde Kindergeneeskunde Klinische genetica Klinische geriatrie Longgeneeskunde Medische microbiologie Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Oogheelkunde Orthopaedie Pathologie Plastische chirurgie Psychiatrie Radiologie Radiotherapie Reumatologie Revalidatiegeneeskunde Urologie Verloskunde/gynaecologie Totaal

19 Ontwikkeling tekorten en overschotten in 2012 Toelichting tabel 6 Tabel 6 laat zien wat het effect is op overschotten en tekorten in 2012 als de van 2003 gecontinueerd zou worden. Er ontstaat dan in totaal een overschot van 5%. Er zouden dan fte s beschikbaar zijn, terwijl er volgens het Capaciteitsorgaan voor de gekozen variant nodig zijn, bijna 750 fte s meer. Er zijn dan twaalf specialismen met tekorten en vijftien met overschotten. Onder de groep waar tekorten dreigen zijn er zes grotere specialismen (meer dan 250 werkzaam in 2000), waar dit tekort groter is dan 5%: dermatologie, kno, neurologie, oogheelkunde, pathologie en radiologie. Bij de oogheelkunde loopt dit tekort op tot 22%. Overschotten van meer dan 5% bij grotere specialismen ( meer dan 250 werkzaam) ontstaan ook bij zes specialismen: cardiologie, inwendige geneeskunde, kindergeneeskunde, orthopedie, psychiatrie en verloskunde/gynaecologie. Bij de kindergeneeskunde loopt het overschot op naar 26%. Wordt bijgestuurd conform het advies van het Capaciteitsorgaan, dan zal het overschot in totaal nog 3% bedragen. Waar tekorten dreigden worden deze nu opgeheven. Dit is een kunstmatig effect. Verondersteld wordt immers, dat de bij alle specialismen die moeten uitbreiden ook gehaald wordt. Bij alle zes genoemde specialismen is dit zeer de vraag, zeker als de dreigende tekorten in de orde van 10% of meer liggen, zoals bij kno, oogheelkunde, pathologie en radiologie. Bij een flink aantal specialismen is voor een gekozen conform ramingen voor de langere termijn richting Daarbij is ingecalculeerd dat er overschotten gaan ontstaan. Als opnieuw de grotere specialismen in ogenschouw genomen worden is er één specialisme dat een overschot van meer dan 5% zal krijgen, de kindergeneeskunde. Wordt de van 2003 doorgetrokken dan is het overschot 26%, bij aanpassing van de gaat het overschot naar 16%.

20 Tabel 6 beschikbare en benodigde aanbod in FTE s voor de laag/laag-combinatievariant met 0,5% arbeidstijdverkorting per jaar, zonder een doorgaande trend ná 2010 en tekort of overaanbod Beroepsgroep TOTAAL MEDISCH SPECIALISTEN Aantal FTE van werkzame artsen in het jaar 2000 Benodigde aantal FTE van werkzame artsen in het jaar 2012 Bij handhaving van de Bij conform het advies op het niveau van 2003 Beschikbare Tekort Beschikbare Tekort aantal FTE van (negatief) of aantal FTE van (negatief) of werkzame overaanbod werkzame ov eraanbod artsen in het aan FTE in artsen in het aan FTE in jaar jaar % % Specificatie - Anaesthesiologie % % - Cardiologie % 803 3% - Cardio-thoraxale chirurgie % 123 0% - Dermatologie % 368 0% - Gastro-enterologie % 222 0% - Heelkunde % % - Inwendige geneeskunde % % - Keel-Neus-Oorheelkunde % 437 0% - Kindergeneeskunde % % - Klinische genetica % 95 51% - Klinische geriatrie % % - Longgeneeskunde % 480 0% - Medische microbiologie % 238 8% - Neurochirurgie % 114 9% - Neurologie % 742 0% - Nucleaire geneeskunde % 141 3% - Oogheelkunde % 603 0% - Orthopaedie % 556 2% - Pathologie % 351 0% - Plastische chirurgie % 176 6% - Psychiatrie % % - Radiologie % 930 0% - Radiotherapie % % - Reumatologie % 199 0% - Revalidatiegeneeskunde % % - Urologie % 340 0% - Verloskunde/gynaecologie % 765 5% Vet: zes grotere specialismen (meer dan 250 werkzaam in 2000) met dreigende tekorten van meer dan 5% bij handhaving van Cursief: één groter specialisme (meer dan 250 werkzaam in 2000), kindergeneeskunde, met een overschot van meer dan 5%, namelijk 16, bij aanpassing van de 41 (i.p.v. 79, zoals waarschijnlijk in 2003) nodig voor de langere termijn, conform het advies.