Norm(en)management. Specificaties op de rails. Paul Hoogerkamp

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Norm(en)management. Specificaties op de rails. Paul Hoogerkamp"

Transcriptie

1 Norm(en)management Specificaties op de rails Paul Hoogerkamp

2 Vooraankondiging & toevoeging Deze learnshop bespreekt een systematiek voor normenonderzoek en normenmanagement in het kader van productveiligheid (en met voorbeelden). 1. Hoe kun je (eenvoudig) bepalen welke normen voor een machine gelden en hoe weet je dat je volledig bent? 2. Hoe kun je ervoor zorgen dat de technische kennis uit de normen ook wordt toegepast in het ontwerp van de machine? 3. Waarom is normenmanagement belangrijk voor zowel de machinefabrikant als de machinegebruiker? 4. Welke tools zijn er beschikbaar om eenvoudig normen te kunnen managen en op de hoogte te blijven van updates? 5. Correct specificeren met een set normen.

3

4 Productveiligheid In al zijn levensfases moet het product: Doen wat het moet doen (functioneren), Mens en milieu heel laten (veiligheid), en ook nog betaalbaar zijn.

5 Productveiligheid Geen nieuw onderwerp, maar wel onderschat. Door gebrekkige functievervulling wordt onveiligheid in de hand gewerkt. Door ontoelaatbare materialen en afvalstoffen wordt het milieu schade toegebracht. Productveiligheid (safety and compliance) moet van begin in het programma van eisen (PvE) worden meegenomen. Voorkomt wijzigingen achteraf.

6 Programma van eisen (PvE) PvE voor het Productcreatieproces (PCP) wordt beïnvloed door onder andere: Wetten en normen, Productspecificatie, Praktische ervaringen. Wetten en normen Product specificaties Weerbarstige praktijk Programma van Eisen (PvE)

7 Module Module Module Subsysteem Subsysteem Subsysteem Systeem Systeem systeem Productcreatieproces (PCP) Uitvoerbaar heid Systeem definitie Subsysteem definitie Realisatie Integratie validatie Ontwerp specificatie Ontwerp Test en integratie Ontwerp specificatie Ontwerp Test en integratie Ontwerp specificatie Ontwerp Test en integratie

8 Specificatiecreatieproces Ontwerpspecificaties Testspecificaties Ontwerpspecificaties subsystemen Deel van het System Engineering

9 Normen voor System Engineering? ISO/IEC/IEEE Systems and software engineering -- System life cycle processes ISO/IEC TR Guide for Life Cycle Management ISO/IEC TR Guide for Application of Zie: Guide to the Systems Engineering Body of Knowledge

10 Proces van specificatie (veiligheids)eisen Input Proces Output Gegevens Beperkingen Wetten Normen Voor elke eis of beperking de vraag: Wat is de weerslag op functionaliteit en de veiligheid? Programma van eisen verbeterd. Beperkingen SMART geformuleerd SMART : Specifiek Is de eis eenduidig? Meetbaar Onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm wordt de eis bereikt? Acceptabel Is deze acceptabel of aanvaardbaar? Realistisch Is de eis haalbaar? Tijdsgebonden Wanneer (in de tijd) moet de eis bereikt zijn?

11 Normen: enkele (voor)oordelen Normen zijn duur, maar verkeerde specificaties zijn nog duurder Normen zijn ingewikkeld opgeschreven, maar uw specificaties zijn zeker SMART geformuleerd Normen zijn niet dekkend, maar uw specificaties zijn dat natuurlijk wel Normen ondersteunen de ontwerper niet, maar ook voor de vereenvoudigingen bestaan normen...

12 Hoe vind je de juiste normen? Maar eerst: Hoe vind je de juiste wet? Wet = Richtlijnen, Verordeningen en/of Besluiten. Bij de EU wet is ook de deelverzameling te vinden van bijbehorende geharmoniseerde Europese normen Hoe vind je de juiste normen dan in de deelverzameling? en vervolgens: Hoe vorm je de veiligheidseisen om in deugdelijke ontwerpeisen?

13 De regelgeving van de EU

14 Een product is niet alleen een product.. de werking van het product de toepassing van het product, voorbeelden: Barbiepop (als speelgoed of voor tentoonstelling) Drone ( speeltje voor defensie, luchtvaartuig, machine of als speelgoed voor boven de 14 jaar)

15 Titels zeggen niet alles Niet alle titels geven duidelijkheid over de toepasselijkheid; Cable way installations (kabelbaaninstallaties voor personenvervoer), Machinery (hijsgereedschap, logische eenheden (splc), enz.) Maar een en ander is te vinden in: Het toepassingsgebied is (meestal) beschreven in artikel 1. De uitzonderingen op het toepassingsgebied zijn (meestal) te vinden in de begin artikelen. Belangrijke definities zijn beschreven in de beginartikelen of met een verwijzing naar een lijst in de bijlage. Controleer dus de volgende zaken: het toepassingsgebied, de uitzonderingen, de overlapping met andere toepasselijke richtlijnen.

16 Stappenplan richtlijnselectie Selecteer de toepasselijke richtlijnen. Verzamel de essentiële eisen. Schrap de overlap van de eisen voor de technische documentatie en/of DoC/DoI/DoP DoC : Declaration of conformity (Overeenstemmingsverklaring) DoI : Declaration of incorporation (Inbouwverklaring) DoP : Declaration of Performance (Prestatieverklaring)

17 Hulpmiddelen

18 A, B en C Normen in de deelverzameling EN-ISO & ISO/TR C-normen A-normen EN-ISO B-normen B-normen EN-ISO C-normen A-norm Figuur 4 uit ISO/TR : stappenplan voor gebruik van de ISO en bestaande type B en C normen

19 Hoe (C-)normen te vinden Internet: Engelse productnaam + IEC ISO EN standard Verifieer op NEN/CEN/ISO/IEC site of deze norm: de bedoelde/juiste norm is, de actuele versie is, onder een richtlijn/verordening valt, referenties heeft naar andere normen.

20 B normen cf. ISO/TR Figuur 5 uit ISO/TR Overzicht van type B normen ingedeeld naar gevaren, aspecten en technologie

21 Mogelijke oefening (thuis/kantoor) Deel de B-normen in bij eisen van de bijlagen van de Machinerichtlijn, bijv. Bijlage I punt Verlichting: EN 1837 en ook EN en -2 Bijlage I punt Risico ten gevolge van de elektriciteitsvoorziening: EN (of -11, -32, -33) Bijlage I punt Risico's ten gevolge van energievoorziening andere dan elektrische: EN-ISO 4413 of EN-ISO 4414 Bijlage I punt Risico's door brand: EN-ISO N.B.: Zie ook de toelichting op de Machinerichtlijn

22 Proces van specificatie (veiligheids)eisen Input Gegevens Beperkingen (afmeting, gewicht, snelheid ed.) Wetten: Productveiligheid, Milieuveiligheid (energie, afval, e.d.) Normen (generiek of specifiek A, B en/of C. Gegevens die moeten leiden tot een verbeterd programma van eisen PvE 2.0 Proces Voor elke eis of beperking: Wat is de weerslag op veiligheid gevoeligheidsanalyse (gidswoorden) Analyse hulpmiddelen (FMEA/FTA/ETA) Output Programma van eisen (PvE 2.0). Beperkingen SMART geformuleerd Samenhang verbeterd Testspecificaties Mogelijke oplossingen

23 Hulpmiddelen / methoden voor Proces Risicobeoordeling (EN-ISO 12100) ISO/TR Betrouwbaarheid (Dependability), het gaat hierbij om: Beschikbaarheid Betrouwbaarheid Veiligheid (mens en milieu) Systeemintegriteit Onderhoudbaarheid Vertrouwelijkheid (gegevensbeveiliging) Risicobeoordelingsmethoden (IEC/ISO 31010) FMEA (IEC 60812) FTA (IEC 61025) ETA (IEC 62502) HAZOP (IEC 61882) Root cause analysis (IEC 62740) Betrouwbaarheidsblokdiagrammen (IEC 61078) Guidance on human aspects of dependability (IEC 62508) Probabilistic risk analysis of technological systems - Estimation of final event rate at a given initial state (IEC/TR 63039)

24 Kort samengevat Wat gebeurt er als en dan en wat dan enz.. enz

25 Voorwaarden voor Wat-Als methode Kennis met betrekking tot: Gevaarlijke situaties / gevaarlijke gebeurtenissen: Fysische verschijnselen, Faalwijzen, Functionele werking (machine/arbeidsmiddel), Menselijk gedrag, Statistiek. Beschermende maatregelen: Constructie techniek, Veiligheidsnormen, Procedures. Gezond verstand / Doemdenken

26 Proces van specificatie (veiligheids)eisen Input Gegevens Beperkingen (afmeting, gewicht, snelheid ed.) Wetten: Productveiligheid, Milieuveiligheid (energie, afval, e.d.) Normen (generiek of specifiek A, B en/of C. Gegevens die moeten leiden tot een verbeterd programma van eisen PvE 2.0 Proces Voor elke eis of beperking: Wat is de weerslag op de functie voor veiligheid, milieu,.. gevoeligheidsanalyse (bijv. met gidswoorden) Analysehulpmiddelen (FMEA/FTA/ETA) Output Programma van eisen (PvE 2.0). Beperkingen SMART geformuleerd Samenhang verbeterd Testspecificaties Mogelijke oplossingen Gidswoorden ontleend aan de HAZOP methode IEC 61882: Item/functie bepalen en dan combineren met woorden: geen, meer, minder, anders dan, omgekeerd, vroeger, later,..

27 Smart De eis : is eenduidig, (zodanig beschrijven dat alle lezers dezelfde informatie eruit halen; Bijv. geen dubbele ontkenningen) is positief van toon (dus mag niet mag niet), is voorzien van een begrijpelijke onderbouwing (het waarom), kent waarden (inclusief toleranties of spreiding): gebruik Nader te bepalen, zo min mogelijk, beter is een schatting te geven en daarbij op te merken Nog niet definitief,..

28 Tolerantiebeleid Benaderingsschakelaar heeft bereik van 1.5 mm (1,215 mm) Eigen toleranties door: mechanische opbouw: Staal zet uit ca... µm/m/ 0 C Staal buigt; veerstijfheid ca:.. 3 3EI l Elektrische aansluiting: Ader (.. mm 2 ) weerstand ca:.. Ω/m Aanspreektijd automaat/zekering Aanspreek voltage relais (spreiding)..

29 Risicobeoordeling is logisch proces Risicobeoordeling is een herhalend proces met de volgende stappen: Bepaal de grenzen van de machine(s). Beschouw het beoogde gebruik alsmede elk redelijkerwijs voorzienbare verkeerde gebruik. Ga na welke gevaren door de machine(s) kunnen worden veroorzaakt en welke gevaarlijke situaties daaraan verbonden zijn. Schat de risico's in. Beschouw de ernst van het mogelijke letsel of schade aan de gezondheid en de waarschijnlijkheid dat deze zich voordoet. Beoordeel de risico's om te bepalen of risicoreductie vereist is. Neem de gevaren weg of reduceer de aan deze gevaren verbonden risico's door de toepassing van beschermende maatregelen. Let op de onder punt 1.1.2, onder b) vastgestelde volgorde.

30 Grenzen van de Machine Wat zijn grenzen? - Interactie met gebruiker / milieu + - Gebruik + - 3D eisen + - Etc. Voor alle toepasselijke levensfases van de machine alsmede het voorzienbaar verkeerde gebruik.

31 EN-ISO 12100: 2010

32 Informatie Afscherming Inherent EN-ISO (driestappenmodel) Risico

33 Inherente veiligheid Hijsoog Graniet A B C Lijmkant Draadbus (inwendige draad)

34 Test- en/of berekeningsresultaten

35 Gegevens in test- of keuringsrapport

36 Tips Specificatie met de grenzen van de machine Rekening houdend met spreidingen en toleranties. Zorg voor ontwerpvrijheid en alternatieven Vermijd bloemkoolontwerp Veilige functie of echt functionele veiligheid..

37 Tot slot Verbeter de specificaties door: Vooruitdenken en de impact analyseren, (creatief denken en fantasie helpt), Normen (ontdek van het waarom van de eis), Plan B achter de hand, En maak daarbij gebruik van uw gave, namelijk: Gezond Agrarisch Verstand

RISICOANALYSE IN RELATIE MET PL EN SIL

RISICOANALYSE IN RELATIE MET PL EN SIL RISICOANALYSE IN RELATIE MET PL EN SIL Gijsbert Heenck Functional Safety Engineer 20 september 2017 Practical Safety Event 1 20 september 2017 Practical Safety Event 2 RISICOBEOORDELING EEN PLICHT 20 september

Nadere informatie

Machineveiligheid. Praktische benadering. Joris Ceyssens CMSE Tüv Nord

Machineveiligheid. Praktische benadering. Joris Ceyssens CMSE Tüv Nord Machineveiligheid Praktische benadering Joris Ceyssens 0032 473 73 88 03 Joris.ceyssens@ima-nv.be CMSE Tüv Nord IMA Bedrijfsprofiel +7m Houthalen - Maldegem 47 Small components Complete lines Praktische

Nadere informatie

Industrie & Veiligheid Delft 3 november ISO in de praktijk

Industrie & Veiligheid Delft 3 november ISO in de praktijk Industrie & Veiligheid Delft 3 november 2017 ISO 14119 in de praktijk 1 EN-ISO14119 00:00 00:02 Introductie spreker 00:02 00:05 Dit is wat u weet na deze lezing 00:05 00:10 Redundantie is de oplossing

Nadere informatie

Overzicht. Risicobeoordeling.. A-normen. B-normen. Indeling C-norm Samenhang A-, B- en C-normen

Overzicht. Risicobeoordeling.. A-normen. B-normen. Indeling C-norm Samenhang A-, B- en C-normen Overzicht Risicobeoordeling.. en de praktijk Wat is risicobeoordeling Gebruik van normen Aanvullende beoordelingen Voorbeeld A-normen B-normen EN-ISO 12100-1/2 + EN-ISO 14121-1 = EN-ISO 12100 (Q3 2010)

Nadere informatie

STABU helpt Onderwerp: Leeswijzer (een voorbeeld)

STABU helpt Onderwerp: Leeswijzer (een voorbeeld) STABU helpt Onderwerp: Leeswijzer (een voorbeeld) Datum: juni 2016 Versie:website www.stabu.org Leeswijzer STABU Bouwbreed Projectdossier discipline Architectuur STABU Bouwbreed is de opvolger

Nadere informatie

Evo Evolutionary Project Management. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

Evo Evolutionary Project Management. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Evo Evolutionary Project Management Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 10 Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. EVO... 4 3. FASERING...

Nadere informatie

Nieuwe brugnormering. WoW - Oog voor blinde vlekken. Ing. Chris Tettero CMSE Beweegbare bruggen Veiligheid Sluizen

Nieuwe brugnormering. WoW - Oog voor blinde vlekken. Ing. Chris Tettero CMSE Beweegbare bruggen Veiligheid Sluizen Nieuwe brugnormering WoW - Oog voor blinde vlekken 3510010211 Beweegbare bruggen Veiligheid 6787 3510010209 Sluizen Ing. Chris Tettero CMSE Certified Machinery Safety Expert (TÜV Nord) Chris Tettero en

Nadere informatie

WHITEPAPER WIJZIGINGEN AAN NORM IEC 61496 EN DE GEVOLGEN ERVAN VOOR HET GEBRUIK VAN AANRAKINGSVRIJE ELEKTRISCHE BEVEILIGINGSINRICHTINGEN

WHITEPAPER WIJZIGINGEN AAN NORM IEC 61496 EN DE GEVOLGEN ERVAN VOOR HET GEBRUIK VAN AANRAKINGSVRIJE ELEKTRISCHE BEVEILIGINGSINRICHTINGEN WHITEPAPER WIJZIGINGEN AAN NORM IEC 61496 EN DE GEVOLGEN ERVAN VOOR HET GEBRUIK AUTHORS Hans-Jörg Stubenrauch Manager Safety Marketing & Documentation at SICK AG, Waldkirch/Germany Andreas Sixt Productmanager

Nadere informatie

STEPP-Contactdag 'Hef en Hijs, 19-5-2015. Voorstellen

STEPP-Contactdag 'Hef en Hijs, 19-5-2015. Voorstellen STEPP-Contactdag 'Hef en Hijs, 19-5-2015 Eeuwe Vos Voorstellen Dutch Theatre Systems & Services DTS² Gevestigd te Groningen Nederland Sinds 1985 werkzaam o.h.g.v. theatertechniek (Roden Staal) Waar zijn

Nadere informatie

9-5-2011. Door: Gerald van Engeland en Harry Krosse D&F. Wat doet D&F Consulting? Consulting / Software / Training

9-5-2011. Door: Gerald van Engeland en Harry Krosse D&F. Wat doet D&F Consulting? Consulting / Software / Training - Door: Gerald van Engeland en Harry Krosse D&F Onderwerpen: - Introductie D&F - PL - SIL opbouw kwalitatief en kwantitatief, stappenplan - Valkuilen architectuur categorie 2 - Begrippen zoals: - foutuitsluiting

Nadere informatie

Wat veiligheidsnormen gemeen hebben

Wat veiligheidsnormen gemeen hebben Normen Algemeen 1 Wat veiligheidsnormen gemeen hebben Gewone besturingen en stuurkringen zijn niet 100% te vertrouwen. Voorgeschreven oplossingen zijn het perfecte antwoord 2 Wat veiligheidsnormen gemeen

Nadere informatie

Uw (kennis-) partner voor SIL/PL, CE en machineveiligheid!

Uw (kennis-) partner voor SIL/PL, CE en machineveiligheid! Risicobeoordeling volgens de nieuwe Machinerichtlijn, een vak apart?! Uw (kennis-) partner voor SIL/PL, CE en machineveiligheid! Risico Gevaar Wet Norm Eisen Hoe begin je? Documentatie? Programma Risicobeoordeling

Nadere informatie

Nieuwe Verordening (CPR, juli 2013)

Nieuwe Verordening (CPR, juli 2013) Verordening bouwproducten Wettelijk kader 1 Nieuwe Verordening (CPR, juli 2013) CE enige merkteken essentiële kenmerken Grotere betrouwbaarheid Verplichte CE-markering Vereenvoudigde procedures Prestatieverklaring

Nadere informatie

Wat houdt functionele veiligheid in?

Wat houdt functionele veiligheid in? Wat houdt functionele veiligheid in? First draft/concept by Derek Jones (Rockwell Automation) translated in Dutch and elaborated by Paul Hoogerkamp ISO TC 199 / IEC TC44 JWG Copyright IEC, Geneva, Switzerland

Nadere informatie

Wetgeving voor Medische hulpmiddelen en Kwaliteitsverbetering. Peter N. Ruys

Wetgeving voor Medische hulpmiddelen en Kwaliteitsverbetering. Peter N. Ruys Wetgeving voor Medische hulpmiddelen en Kwaliteitsverbetering Peter N. Ruys Europese richtlijnen voor medische hulpmiddelen Actieve Implantaten (90/385/EEC) - AIMD Medische Hulpmiddelen (93/42/EEC) - MDD

Nadere informatie

MACHINEVEILIGHEID: RISICOBEOORDELING EN -REDUCTIE

MACHINEVEILIGHEID: RISICOBEOORDELING EN -REDUCTIE MACHINEVEILIGHEID: RISICOBEOORDELING EN -REDUCTIE DE RELATIE TUSSEN GEVAAR, RISICO EN PERFORMANCE LEVEL Bij het bouwen van nieuwe machines, maar ook bij het wijzigen van bestaande machines, is de EN ISO

Nadere informatie

NVVK Congres Risicobeoordelingsmethode van Consument en Veiligheid voor producten

NVVK Congres Risicobeoordelingsmethode van Consument en Veiligheid voor producten NVVK Congres 2004 1 Risicobeoordelingsmethode van Consument en Veiligheid voor producten Auteur : C. van der Sman (technisch onderzoeker en projectleider risicobeoordeling), Ir. J. Gerritse (programma

Nadere informatie

Landbouw Robots. farming innovators. Maart Jan Willem Rodenburg Manager Product Safety & Compliance

Landbouw Robots. farming innovators. Maart Jan Willem Rodenburg Manager Product Safety & Compliance Landbouw Robots Maart 2018 Jan Willem Rodenburg Manager Product Safety & Compliance farming innovators Landbouw robots - Voorbeelden Lely Robotics Robot definition ISO8373: Actuated mechanism programmable

Nadere informatie

Veiligheid in de pneumatiek VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO. Jos Persoon SMC. 20 september 2017 Practical Safety Event 1

Veiligheid in de pneumatiek VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO. Jos Persoon SMC. 20 september 2017 Practical Safety Event 1 Veiligheid in de pneumatiek VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO Jos Persoon SMC 20 september 2017 Practical Safety Event 1 Workshop 2: Veilig schakelen in de pneumatiek Practical Safety Event

Nadere informatie

b) testen of inspectie van monsters genomen van de markt of van de leverancies of een combinatie hiervan;

b) testen of inspectie van monsters genomen van de markt of van de leverancies of een combinatie hiervan; SSB Guide 65 Deze standaard specificeert algemene eisen waar een derde partij, die een product certificatiesysteem opereert, aan moet voldoen wil het erkend worden als competent en betrouwbaar In deze

Nadere informatie

& Machineveiligheid. Regelgeving bij aanschaf, gebruik en onderhoud van machines en arbeidsmiddelen. Paul Hoogerkamp

& Machineveiligheid. Regelgeving bij aanschaf, gebruik en onderhoud van machines en arbeidsmiddelen. Paul Hoogerkamp & Machineveiligheid Regelgeving bij aanschaf, gebruik en onderhoud van machines en arbeidsmiddelen Paul Hoogerkamp Regelgeving Ten aanzien van een product : Machinerichtlijn (2006/42/EG) EMC-richtlijn

Nadere informatie

Subwerkgroep Methoden. Toelichting inhoud en voortgang tot nu toe

Subwerkgroep Methoden. Toelichting inhoud en voortgang tot nu toe SPIDER werkgroep Requirements Management Subwerkgroep Methoden Toelichting inhoud en voortgang tot nu toe donderdag 17 januari 2008 Frans van Veen Bert Dubbelman Robert van Lieshout Erwin Bolwidt Jan-Willem

Nadere informatie

Safety Basics: Machinesafety versus Foodsafety

Safety Basics: Machinesafety versus Foodsafety Safety Basics: Machinesafety versus Foodsafety Een Uitdaging! Martijn Drost Sr. Consultant Teamleider Consultancy Pilz Services 1 Martijn Drost 8 november 2011 Inhoud Safety Basics: Waarom van belang,

Nadere informatie

notitie Systems Engineering Lesplan Requirements Engineering (RE) Werkgroep opleidingen Definitief; vastgesteld Stuurgroep 4P

notitie Systems Engineering Lesplan Requirements Engineering (RE) Werkgroep opleidingen Definitief; vastgesteld Stuurgroep 4P notitie Van project onderwerp opgemaakt door Systems Engineering Lesplan Requirements Engineering (RE) Werkgroep opleidingen status datum opmaak 20-7-2012 bijlagen Definitief; vastgesteld Stuurgroep 4P

Nadere informatie

Duurzaam Product. Ecodesign methode van Tischner

Duurzaam Product. Ecodesign methode van Tischner Ecodesign methode van Tischner Omschrijving Stappenplan voor het ontwerpen van milieuvriendelijke producten. Het stappenplan is gebaseerd op gangbare methoden voor productontwerpen. Gebruik Het stappenplan

Nadere informatie

februari 2010 Machinerichtlijn

februari 2010 Machinerichtlijn februari 2010 Machinerichtlijn Machinerichtlijn 2 Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Vooruitgangstraat 50 B - 1210 BRUSSEL Ondernemingsnr.: 0314.595.348 http://economie.fgov.be

Nadere informatie

Handleiding aansluitmatrices

Handleiding aansluitmatrices 1 Handleiding aansluitmatrices 1 Inleiding; waarom aansluitmatrices? 2 De opzet van de aansluitmatrices, nieuwe versie 3 Stappenplan (quick reference) voor vraag- en aanbodzijde 1 Inleiding; waarom aansluitmatrices?

Nadere informatie

Testen voor duurzame mobiliteit ervaringen met elektrische auto Rob Wouters DARE!! Consultancy

Testen voor duurzame mobiliteit ervaringen met elektrische auto Rob Wouters DARE!! Consultancy Testen voor duurzame mobiliteit ervaringen met elektrische auto Rob Wouters DARE!! Consultancy Testen voor duurzame producten DARE!! Consultancy is gespecialiseerd op keuringen m.b.t. Europese regelgeving

Nadere informatie

CE-markering: wat houdt dat in en wat is de waarde ervan?

CE-markering: wat houdt dat in en wat is de waarde ervan? CE-markering: wat houdt dat in en wat is de waarde ervan? Jacques Mertens Csilla Csoke Bent u het bevoegd gezag? CE-Markering regelgeving Csilla Csoke Regelgeving 1. Bouwbesluit: veiligheidsniveau bepalen

Nadere informatie

Speel op veilig! Reyskens B. 1

Speel op veilig! Reyskens B. 1 Speel op veilig! Reyskens B. 1 Doel van het veiligheidscircuit. De machine bij bevel veilig stoppen met als resultaat: geen gevaar (beweging) meer, mogelijke aansturingen van energie beletten het starten

Nadere informatie

In deze brief worden de door de Inspectie SZW geconstateerde tekortkomingen beschreven.

In deze brief worden de door de Inspectie SZW geconstateerde tekortkomingen beschreven. > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag Fabrikanten van personenwerkbakken Inspectie SZW Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 www.inspectieszw.nl Contact contact@inspectieszw.nl T 070 333

Nadere informatie

Software Engineering (I00094) College 3:

Software Engineering (I00094) College 3: Software Engineering (I00094) College 3: Kwaliteit, organisatie en documentatie Marko van Eekelen marko@cs.ru.nl kamer HG02.074 1 Huidige planning 1. 6 feb: Het systeemontwikkelproces 2. 13 feb: Requirements-analyse

Nadere informatie

VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO RINUS SIMONIS. 20 september 2017 Practical Safety Event 1

VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO RINUS SIMONIS. 20 september 2017 Practical Safety Event 1 VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO RINUS SIMONIS 20 september 2017 Practical Safety Event 1 VEILIG SCHAKELEN PNEUMATISCH EN ELEKTRISCH LOTOTO Algemene kennis & te doorlopen stappen (2 minuten)

Nadere informatie

Rapport over het werkprofiel van Software engineer (sr)

Rapport over het werkprofiel van Software engineer (sr) Rapport over het werkprofiel van Software engineer (sr) Identificatienummer: Publicatiedatum: 19 november 2015 Leeswijzer Dit rapport omschrijft het werkprofiel van 'Software engineer (sr)' zoals die door

Nadere informatie

Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen.

Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. praktijkgids Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten.

Nadere informatie

Engineering event: Safety. Hoe kan ik door aanscherping van inkoopspecificaties mijn risico's verkleinen?

Engineering event: Safety. Hoe kan ik door aanscherping van inkoopspecificaties mijn risico's verkleinen? Engineering event: Safety Hoe kan ik door aanscherping van inkoopspecificaties mijn risico's verkleinen? FUSACON B.V. ing. N.W. (Nick) de With F U S A C O N B.V. www.fusacon.nl info@fusacon.nl Aanscherpen

Nadere informatie

systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal

systemen van en natte kunstwerken Safety Event 2014 Leon Uijttewaal Machineveiligheid bij systemen van beweegbare bruggen en natte kunstwerken Safety Event 2014 Chris Tettero Leon Uijttewaal Wie zijn wij? Chris Tettero en Leon Uijttewaal Namens Expertteam Machineveiligheid

Nadere informatie

SAFETY 4 DUMMIES. 20 september 2017 Practical Safety Event 1

SAFETY 4 DUMMIES. 20 september 2017 Practical Safety Event 1 SAFETY 4 DUMMIES 20 september 2017 Practical Safety Event 1 Marcel van Bolhuis Sales Manager Sales Nederland Noord Tel. +31 78 615 4766 Fax +31 78 615 4311 E-Mail Marcel.van.Bolhuis@euchner.nl Mob. +31

Nadere informatie

Gelijkwaardigheid van niet-geaccrediteerde laboratoria (conform NEN-EN ISO/IEC 17025)

Gelijkwaardigheid van niet-geaccrediteerde laboratoria (conform NEN-EN ISO/IEC 17025) Gelijkwaardigheid van niet-geaccrediteerde laboratoria (conform NEN-EN ISO/IEC 17025) NEa, 20-07-2012, versie 1.0 INTRODUCTIE In artikel 34 van de Monitoring en Rapportage Verordening (MRV) is beschreven

Nadere informatie

PFMEA Potential Failure Mode Effect Analysis Cornell van den Brinck

PFMEA Potential Failure Mode Effect Analysis Cornell van den Brinck PFMEA Potential Failure Mode Effect Analysis Cornell van den Brinck FMEA presentatie, blad 1 Potential Failure Mode Effect Analysis (PFMEA) In deze presentatie: Wat is een FMEA? Waarom wordt een FMEA uitgevoerd?

Nadere informatie

Introductie. en implementeren in projecten. Waarom het onderwerp Europese richtlijnen:

Introductie. en implementeren in projecten. Waarom het onderwerp Europese richtlijnen: Europese Richtlijnen: toepassen en implementeren in projecten Geleen, 31-05-2012 Waarom het onderwerp Europese richtlijnen: Toepassing in projecten niet altijd vanzelfsprekend; Regelgeving is niet altijd

Nadere informatie

volgens EN 62061 en EN ISO 13849-1

volgens EN 62061 en EN ISO 13849-1 Safety Evaluation Tool Online verificatie-tool voor veiligheidsfuncties Snel en betrouwbaar naar een veilige machine: volgens EN 62061 en EN ISO 13849-1 Safety Evaluation Tool Safety Evaluation Tool -

Nadere informatie

4-11-2013. pagina x van y 1. Onderwerp. Qubic Solutions. Ansur gebruikersdag 2013 30 oktober 2013. Vision meets Precision. Vision meets Precision

4-11-2013. pagina x van y 1. Onderwerp. Qubic Solutions. Ansur gebruikersdag 2013 30 oktober 2013. Vision meets Precision. Vision meets Precision Ansur gebruikersdag 2013 30 oktober 2013 1 Onderwerp Kwaliteitsborging Medische Technologie met Qbus en Ansur door: Hans Schop 2 Qubic Solutions Oplossingen in procesbeheer Qubic Solutions ontwikkelt vanuit

Nadere informatie

Procesmanagement Werken met procedures, processen,

Procesmanagement Werken met procedures, processen, Procesmanagement Werken met procedures, processen, Procesmanagement Werken met procedures, processen, 2 Organisatie van processen Het management moet bedrijfsdoelstellingen formuleren en verwezenlijken.

Nadere informatie

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Maureen Logghe Dienst Consumentenveiligheid. Infosessie VOKA 27.03.2014. http://economie.fgov.be

CE-markering. Wat? Waarom? Hoe? Maureen Logghe Dienst Consumentenveiligheid. Infosessie VOKA 27.03.2014. http://economie.fgov.be CE-markering Wat? Waarom? Hoe? Maureen Logghe Dienst Consumentenveiligheid Infosessie VOKA 27.03.2014 inhoud / overzicht CE-markering: Wat? Op welke producten? Waarom? Algemene veiligheidsverplichting

Nadere informatie

PROTONIC-HOLLAND EMBEDDED SYSTEMS

PROTONIC-HOLLAND EMBEDDED SYSTEMS EMBEDDED SYSTEMS Even voorstellen... Naam: Jörg Wiegers Opleiding: HBO Elektronica & HF Ervaring: ruim 30 jaar in ontwikkeling en productie van industriële besturingen Werkgever: Protonic-Holland GESCHIEDENIS

Nadere informatie

VOICE OF THE CUSTOMER

VOICE OF THE CUSTOMER 4/20/ E-BOOK VOICE OF THE CUSTOMER Gratis e-book leansixsigmatools.nl Introductie Bij Six Sigma staat het denken vanuit de behoeften van de klant centraal. Juist de vertaling van de stem(men) van de klant(en)

Nadere informatie

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015

Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 ISO Revisions Nieuw en herzien Vergelijking van de eisen in ISO 9001:2008 met die in ISO FDIS 9001:2015 Inleiding Dit document maakt een vergelijking tussen ISO 9001:2008 en de Final Draft International

Nadere informatie

ADVANCED KNOWLEDGE SERVICES (AKS )

ADVANCED KNOWLEDGE SERVICES (AKS ) ADVANCED KNOWLEDGE SERVICES (AKS ) EEN KRACHTIG NIEUW BUSINESS IMPROVEMENT PARADIGMA OM COMPLEXITEIT TE BEHEERSEN DEMO AKS BUSINESS BENEFITS: VAKANTIEDAGEN SOP EEN KRACHTIG NIEUW BUSINESS IMPROVEMENT PARADIGMA

Nadere informatie

CE-markering: mat of glashelder

CE-markering: mat of glashelder CE-markering: mat of glashelder Regelgeving EER (mbt vrije verhandeling van produkten) Vroeger Nu ( new approach ) Landen Landen Wetten Wetten wetten vergelijkbaar wetten vergelijkbaar Europese Richtlijnen

Nadere informatie

CE-markering bij machines

CE-markering bij machines CE-markering bij machines Agoria Regulations & Standards Brussel, 20 oktober 2016 Wendy Van Aerschot FOD Economie Dienst Reglementering Veiligheid Overzicht i. Dienst Reglementering Veiligheid 1. Hoe machines

Nadere informatie

NLF: Accreditatie & Certificatie

NLF: Accreditatie & Certificatie NLF: Accreditatie & Certificatie De conformiteitsbeoordeling en de rol van de aangemelde instanties Koen Chielens Product manager machinery CEN Cenelec consultant Seminarie Agoria 15 oktober 2015 Het EU

Nadere informatie

Fysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017

Fysieke belasting. Stephanie Jansen 22 november 2017 Fysieke belasting Stephanie Jansen 22 november 2017 NEN Nederlands Normalisatie-instituut Opgericht in 1916 Onafhankelijke stichting Non-profit Netwerk van ca. 800 commissies & ca. 5000 leden Ontwikkelt,

Nadere informatie

BUSINESS RISK MANAGEMENT

BUSINESS RISK MANAGEMENT BUSINESS RISK MANAGEMENT Algemene benadering FEDICT Quick-Win-methode Datum Auteur Versie 24/8/26 A. Huet - A. Staquet V1. Inhoud 1 DOELSTELLING VAN HET DOCUMENT... 2 2 DEFINITIES... 2 3 PRINCIPE... 3

Nadere informatie

Publicatie (EU) PBM Verordening 2016/425 (31 maart 2016)

Publicatie (EU) PBM Verordening 2016/425 (31 maart 2016) Publicatie (EU) PBM Verordening 2016/425 (31 maart 2016) Gevolgen voor PBM fabrikanten / Economic Operators Rinus Brinks bestuurslid 29 april 2016 Publicatie PBM Verordening 2016-425 1 Publicatie PBM verordening

Nadere informatie

Gewijzigde mechanische veiligheidseisen bij: - Trappen, ladders en bordessen. - Vaste en beweegbare afschermingen.

Gewijzigde mechanische veiligheidseisen bij: - Trappen, ladders en bordessen. - Vaste en beweegbare afschermingen. Gewijzigde mechanische veiligheidseisen bij: - Trappen, ladders en bordessen. - Vaste en beweegbare afschermingen. Safety Event 2017. Auteur : John Moulen. 2017 FUSACON B.V. - www.fusacon.nl Page 1 Inhoud

Nadere informatie

Wearables in de gezondheidszorg. Regelgeving en normen

Wearables in de gezondheidszorg. Regelgeving en normen Wearables in de gezondheidszorg Regelgeving en normen Actueel Het belang van regelgeving Is mijn innovatie een medisch hulpmiddel? Definitie medisch hulpmiddel Elk instrument, toestel of apparaat, elke

Nadere informatie

Safety Basics. Safe Design & CE-Marking. Kernpunten Martijn Drost Sr. Consultant Teamleider Consultancy Pilz Services

Safety Basics. Safe Design & CE-Marking. Kernpunten Martijn Drost Sr. Consultant Teamleider Consultancy Pilz Services ? Safety Basics Safe Design & CE-Marking Kernpunten Martijn Drost Sr. Consultant Teamleider Consultancy Pilz Services 1 Safety Basics: Safety Basics: Inhoud Waarom veilig ontwerpen Wanneer veilig ontwerpen

Nadere informatie

Vooruitkijken en expliciet samenwerken

Vooruitkijken en expliciet samenwerken Systems Engineering en VISI Vooruitkijken en expliciet samenwerken Arjan Visser, CROW Programma Wat is SE? Wat is VISI, nee dat weet u al, toch? Wat is de samenhang? Waar hangt het samen? Een voorbeeld

Nadere informatie

PRESTATIEVERKLARING. volgens Bijlage III van de Verordening (EU) nr. 305/2011 (Verordening bouwproducten)

PRESTATIEVERKLARING. volgens Bijlage III van de Verordening (EU) nr. 305/2011 (Verordening bouwproducten) NL PRESTATIEVERKLARING volgens Bijlage III van de Verordening (EU) nr. 35/211 (Verordening bouwproducten) Hilti Brandwerende opschuimende afdichtingskit CFS-IS Nr. Hilti CFS '761-CPD-173' 1. Unieke identificatiecode

Nadere informatie

Extended ISO 9126: 2001. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V.

Extended ISO 9126: 2001. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Extended ISO 9126: 2001 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 8 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3

Nadere informatie

Safety Evaluation Tool Online verificatie van veiligheidsfuncties volgens EN-ISO (PL) en EN (SIL)

Safety Evaluation Tool Online verificatie van veiligheidsfuncties volgens EN-ISO (PL) en EN (SIL) Safety Evaluation Tool Online verificatie van veiligheidsfuncties volgens EN-ISO 13849 (PL) en EN 62061 (SIL) www.siemens.nl/safety-evaluation-tool Safety Evaluation Tool - SET 1 Structuur van de normen

Nadere informatie

[rubriek] machineveiligheid [CHAPEAU] Europese Unie verlengt harmonisatie EN 954

[rubriek] machineveiligheid [CHAPEAU] Europese Unie verlengt harmonisatie EN 954 [rubriek] machineveiligheid [CHAPEAU] Europese Unie verlengt harmonisatie EN 954 [KOP] EN 954-1 gaat nog 3 jaar door! [intro] In een eerder artikel is aangekondigd dat de norm NEN-EN 954-1 zou gaan verdwijnen

Nadere informatie

CEN/TC 135 ontwikkelt nieuwe normen voor de staalbouw

CEN/TC 135 ontwikkelt nieuwe normen voor de staalbouw CEN/TC 135 ontwikkelt nieuwe normen voor de staalbouw pren 1090-4 & -5 :2014 Clusta Zwijnaarde - 5 mei 2015 Ing. Tim Buyle, EWE, IWE hen 1090-1 2 EN 1090-1:2009 + A1 (2011) 1 deze norm omvat constructieve

Nadere informatie

Risicomanagement volgens de norm en in de praktijk

Risicomanagement volgens de norm en in de praktijk Bedrijfsbezoek KIvI Afdeling Maintenance Impact van de nieuwe ISO55000 voor uw organisatie? Risicomanagement volgens de norm en in de praktijk ir. Hanno Spoelstra Manager Asset Management Services SKF

Nadere informatie

Richtlijn Machines 98/37/EC - 2006/42/EC Samenbouw

Richtlijn Machines 98/37/EC - 2006/42/EC Samenbouw Richtlijn Machines 98/37/EC - 2006/42/EC Samenbouw Marc Vanderhaeghe Vinçotte - Gent Contract Manager Safety of Machinery Coordinator Conformity of Technical Installations Prebes 27 april 2009 Brugge INHOUD

Nadere informatie

Gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor risico-evaluatie en -beoordeling

Gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor risico-evaluatie en -beoordeling Gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor risico-evaluatie en -beoordeling Thierry BREYNE, Dragan JOVICIC Europees Spoorwegbureau Eenheid Veiligheid Dienst Veiligheidsbeoordeling Adres: 120 Rue Marc LEFRANCQ

Nadere informatie

Machineveiligheid bij schoolprojecten 6/02/2018. Inleiding veiligheid van producten in Europa. Welke richtlijnen zijn van toepassing op mijn product?

Machineveiligheid bij schoolprojecten 6/02/2018. Inleiding veiligheid van producten in Europa. Welke richtlijnen zijn van toepassing op mijn product? Veiligheid van machines bij schoolprojecten 06/02/2018 RTC West-Vlaanderen Agenda Inleiding veiligheid van producten in Europa Welke richtlijnen zijn van toepassing op mijn product? Hoe kom ik aan een

Nadere informatie

Hoezo dé nieuwe ISO-normen?

Hoezo dé nieuwe ISO-normen? De nieuwe ISO-normen Dick Hortensius Senior consultant Managementsystemen NEN Milieu & Maatschappij dick.hortensius@nen.nl 1 Hoezo dé nieuwe ISO-normen? 2 1 De cijfers voor Nederland (eind 2013) Norm Aantal

Nadere informatie

SPC360: specificeren, programmeren en contracteren. SPC360 en AT Osborne 2016 Q1

SPC360: specificeren, programmeren en contracteren. SPC360 en AT Osborne 2016 Q1 SPC360: specificeren, programmeren en contracteren Andere contractvormen In de utiliteitsbouw worden steeds vaker andere contractvormen toegepast. Het zijn tools die hun oorsprong vinden in de wereld van

Nadere informatie

Sikaflex -11 FC+ PRESTATIEVERKLARING Nr UNIEKE IDENTIFICATIECODE VAN HET PRODUCTTYPE:

Sikaflex -11 FC+ PRESTATIEVERKLARING Nr UNIEKE IDENTIFICATIECODE VAN HET PRODUCTTYPE: PRESTATIEVERKLARING Nr. 1 UNIEKE IDENTIFICATIECODE VAN HET PRODUCTTYPE: 2 BEOOGD(E) GEBRUIK(EN): Voegkit voor buiten- en binnengebruik F EXT-INT CC 3 FABRIKANT: Sika Services AG Tüffenwies 16-22 8064 Zürich

Nadere informatie

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...

Nadere informatie

Van Oerle Alberton BV (Autoliv) De toepassing van een LIMS in Quality control processen in de Automotive sector

Van Oerle Alberton BV (Autoliv) De toepassing van een LIMS in Quality control processen in de Automotive sector Van Oerle Alberton BV (Autoliv) De toepassing van een LIMS in Quality control processen in de Automotive sector INHOUD 1. Het productie proces; 2. Klanten eisen; 3. Controleplan; 4. Systeem eisen aan een

Nadere informatie

presentatie voor de contactgroep KAM-Infra, de KAM-dag Donderdag 8 november 2012, Bouw- en Infra Park te Harderwijk

presentatie voor de contactgroep KAM-Infra, de KAM-dag Donderdag 8 november 2012, Bouw- en Infra Park te Harderwijk CPD CPR presentatie voor de contactgroep KAM-Infra, de KAM-dag Donderdag 8 november 2012, Bouw- en Infra Park te Harderwijk voorstellen Coördinator CE markerings activiteiten van Kiwa Nederland B.V. als

Nadere informatie

DRAADLOZE ROOK EN HITTE DETECTOR MSD300_NL 03/12

DRAADLOZE ROOK EN HITTE DETECTOR MSD300_NL 03/12 MSD-300 DRAADLOZE ROOK EN HITTE DETECTOR MSD300_NL 03/12 De MSD-300 Multi sensor detector kan als er zichtbare rook en/of temperatuurstijging is, een vroeg stadium van brand detecteren. Deze kan standalone

Nadere informatie

artikel SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL

artikel SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL SUSTAINGRAPH is een Europees project, gericht (op het verbeteren van) de milieuprestaties van Europese Grafimediabedrijven binnen de productlevenscyclus van hun grafimedia

Nadere informatie

SHE risicomanagement. Reparatietraject Bottom Plug Liner Reducers HFR. rev. nr. datum omschrijving. In opdracht van NRG-IS-HFR

SHE risicomanagement. Reparatietraject Bottom Plug Liner Reducers HFR. rev. nr. datum omschrijving. In opdracht van NRG-IS-HFR SHE risicomanagement Reparatietraject Bottom Plug Liner Reducers HFR In opdracht van NRG-IS-HFR rev. nr. datum omschrijving C 9-4-09 Feedback van bet projectteam verwerkt B 8-4-09 Intern commentaar RM

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 351/64 30.12.2017 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2017/2469 VAN DE COMMISSIE van 20 december 2017 tot vaststelling van administratieve en wetenschappelijke voorschriften voor aanvragen bedoeld in artikel

Nadere informatie

L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie

L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie L 320/8 Publicatieblad van de Europese Unie 17.11.2012 VERORDENING (EU) Nr. 1078/2012 VAN DE COMMISSIE van 16 november 2012 betreffende een gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor de controle die moet

Nadere informatie

THEME Competence Matrix - Mechatronics

THEME Competence Matrix - Mechatronics COMPETENTIEGEGIED COMPETENTIE ONTWIKKELINGSSTAPPEN 1. Onderhouden van systemen en borgen van de betrouwbaarheid Hij/zij kan het elementaire onderhoud van machines en systemen, volgens planning uitvoeren.

Nadere informatie

Safety Event 14 mei 2019

Safety Event 14 mei 2019 Safety Event 14 mei 2019 Learnshop 2: Aanschaf van machines in projecten FUSACON B.V. Functional Safety Consultants Nederland ing. Nick de With, Senior Safety Consultant Lid NEC44, NVVK, WESP Gecertificeerd

Nadere informatie

Veiligheidsaspecten in de machinebouw

Veiligheidsaspecten in de machinebouw IT S ALL IN OUR POWER. Veiligheidsaspecten in de machinebouw IDPB LVT 2015 NL KORTE VOORSTELLING Bedrijfsvoorstelling 2 bedrijven 4 divisies Familiebedrijf +/- 50 werven per dag van 1 tem 60 personen Klanten

Nadere informatie

PRESTATIEVERKOOP BENT U ER KLAAR VOOR?

PRESTATIEVERKOOP BENT U ER KLAAR VOOR? PRESTATIEVERKOOP BENT U ER KLAAR VOOR? Utrecht, 4 oktober 2012 BEST VALUE PROCUREMENT / PRESTATIEINKOOP Een aanbieder vinden die boven het maaiveld uitsteekt en die weet waar hij het over heeft Waardevermeerdering

Nadere informatie

BUVA. Deurdrangers. Voor woningbouw, appartementen en. - voor enkele en dubbele deuren - voor brand- en rookwerende deuren

BUVA. Deurdrangers. Voor woningbouw, appartementen en. - voor enkele en dubbele deuren - voor brand- en rookwerende deuren Deurdrangers BUVA Voor woningbouw, appartementen en - voor enkele en dubbele deuren - voor brand- en rookwerende deuren BUVA Deurdrangers De BUVA deurdrangers worden sinds 1930 in Noord-Europa geproduceerd

Nadere informatie

Lockout-Tagout -Tryout. LoToTo in de praktijk - Safety Forever

Lockout-Tagout -Tryout. LoToTo in de praktijk - Safety Forever Lockout-Tagout -Tryout 1 Safety Forever: LoToTo advies en implementatie Praktische machineveiligheidsadviezen Spreker: Alain Rotthier, oprichter Middelbaar Veiligheidskundige (MVK) Specialisatie: Machineveiligheid

Nadere informatie

Agenda. Introductie Aan het werk Conclusie / restrospective

Agenda. Introductie Aan het werk Conclusie / restrospective Agenda Introductie 13.45 14.30 Aan het werk 14.30 16.30 Conclusie / restrospective 16.30 17.00 Introductie High performance Testing Voorstellen Waar ben je echt goed in (3 minuten) Teams vormen op basis

Nadere informatie

Uitdagingen bij de ontwikkeling van draadloze producten D&E event FHI ( s Hertogenbosch) 9 oktober 2013

Uitdagingen bij de ontwikkeling van draadloze producten D&E event FHI ( s Hertogenbosch) 9 oktober 2013 Uitdagingen bij de ontwikkeling van draadloze producten D&E event FHI ( s Hertogenbosch) 9 oktober 2013 Uitdagingen bij de ontwikkeling van draadloze producten Welkom Productontwikkelproces volgen: Inhoud

Nadere informatie

Het nieuwe plug-in model: interpretatie en certificatie

Het nieuwe plug-in model: interpretatie en certificatie Het nieuwe plug-in model: interpretatie en certificatie 1 Wat kunt u verwachten? De nieuwe aanpak van ISO normen voor managementsystemen Eerste ervaringen bij herziening ISO 14001 en ISO 9001 Betekenis

Nadere informatie

Toelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018

Toelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 Toelichting ISO 14001 Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 SCCM heeft een instrument ontwikkeld waarmee u goed inzicht krijgt in de milieuprestaties van uw organisatie, de ISO 14001 Milieuprestatiemeting.

Nadere informatie

Construction Products Regulation

Construction Products Regulation Lunch & Learn Prima Personeel Groningen, 2 februari 2017 Summa College Eindhoven, 16 februari 2017 Kannegieter Amersfoort, 23 februari 2017 KCO 0804Q 2017v01b Programma Doel van (CPR) Inhoud CPR voor bekabeling

Nadere informatie

Aanpak Manipulatie Veiligheidssensoren

Aanpak Manipulatie Veiligheidssensoren 1 Aanpak Manipulatie Veiligheidssensoren Even voorstellen 2 Vladimir Dragosavic Lid SafetyPlaza Normcommissie NEC44 & 60204 Certified VCA+VOL VVA1/VVA2 CE-Consultant General Manager EUCHNER Benelux Safety

Nadere informatie

FTN. 621302005 HERZIENING inclusief aanbevelingen 08052014. Certex Industrie Food

FTN. 621302005 HERZIENING inclusief aanbevelingen 08052014. Certex Industrie Food Certex Industrie Food Uitgangspunt Dit document is een aanvulling/supplement van/op het Certex Kwaliteitshandboek versie 2013. De eisen en richtlijnen die in dit document beschreven worden, gelden als

Nadere informatie

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen.

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen. Eindtoets T07351 Software engineering Een eindtoets staat in het algemeen model voor het tentamen van de betreffende cursus. Aangezien deze cursus een mondeling tentamen heeft, bevat deze eindtoets slechts

Nadere informatie

Socio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1

Socio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Socio-technisch systemen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Systeem categoriën Technische op computer gesteunde systemen Systemen die HW en SW bevatten, maar waar

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie