1 Voorwoord 3. Alert 4

Transcriptie

1

2 1 Voorwoord 3 Alert 4 2 Ontwikkelingen Certificatenaanmaak in Nieuwe Europese Richtlijn Duurzame Energie Ondersteunende rol AIB Klantentevredenheidsonderzoek Verbetering automatiseringssysteem Grijzestroomcertificaten voldoen aan hoge standaard CertiQ en Agentschap NL goed op elkaar ingespeeld 11 Kritisch 14 3 CertiQ Het certificatensysteem Overzicht tarieven Organisatie Corporate Governance Code 21 Precies 22 4 Resultaten Kerncijfers Geïmporteerde en geëxporteerde Garanties van Oorsprong WKK-certificaten Financieel resultaat 29 Helder 32 5 Jaarrekening Bijlage: CertiQ werkt samen met 49 Adresgegevens en colofon

3 Papierverantwoording Dit jaarverslag is gedrukt op het papiersoort Oxford, dat een FSC Mixed Sources-label heeft. Dit betekent dat het papier wordt gemaakt van minimaal vijftig procent pulp (hout) van een FSC-gecertificeerde bron. De overige pulp bestaat uit gerecycled materiaal en/of hout uit FSC-gecontroleerde bronnen. Het FSC-keurmerk geeft de zekerheid dat de grondstof voor het papier afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen en niet uit een bos met hoge natuurwaarden (oerbos) of van een plantage waarvoor tropisch regenwoud heeft moeten wijken.

4 Jaarverslag 2009 CertiQ B.V

5

6 Voorwoord Verandering is een opvallende constante in het werkveld van CertiQ. Dat gold ook voor Zo werd onze samenwerking met Agentschap NL (voorheen SenterNovem) verder uitgebreid. Er was sprake van een grote toestroom van zonne-energieproducenten. En de Europese Commissie kwam met een nieuwe Richtlijn Duurzame Energie. Bij CertiQ beseffen we dat de diverse ontwikkelingen een bepaald soort werkhouding vergen. Een houding die we scherp zouden willen noemen. Anders gezegd: alert, kritisch en proactief. Terugkijkend zien we dat deze houding in de afgelopen jaren in toenemende mate als een rode draad door onze bedrijfsvoering ging lopen. Vandaar dat we nu scherp tot thema van ons jaarverslag hebben gemaakt. Zo keken we uiteraard scherp naar de Europese Richtlijn. Deze bevestigt het sterke Nederlandse groenestroommodel, maar laat tevens enkele cruciale aspecten open voor eigen invulling door de lidstaten. Belangrijk vinden wij het ook om scherp te blijven in onze eigen dienstverlening. Om op dat punt goed in beeld te krijgen waar we staan, lieten we een onafhankelijk klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren. Tevens waren we in 2009 scherp op de kwaliteit van ons automatiseringssysteem, dat ook voor de toekomst stabiel en flexibel moet zijn. Verder heeft CertiQ scherp op de kosten gelet. Bij het ministerie van Economische Zaken hebben we kunnen bewerkstelligen dat bepaalde SDE-gerelateerde kosten van het certificatensysteem niet meer door de deelnemers worden gedragen. Door scherp naar dit soort zaken te kijken, zijn we in staat de tarieven voor onze deelnemers zo laag mogelijk te houden. Verder noemen we hier de belangrijkste ontwikkelingen bij de opwekking van duurzame elektriciteit zelf. Het aantal gecertificeerde megawatturen van in Nederland duurzaam opgewekte elektriciteit groeide in 2009 met 13,2 procent ten opzichte van Tegenover de groei van de productie van duurzaam opgewekte elektriciteit staat de ontwikkeling van een dalend energieverbruik in Nederland in Daardoor is het percentage duurzaam opgewekte elektriciteit ten opzichte van het totale energieverbruik verhoudingsgewijs nog groter geworden. In de navolgende hoofdstukken vindt u de diverse ontwikkelingen nader toegelicht. We hopen dat u hiermee een scherp beeld krijgt van wat zich in 2009 in ons werkveld heeft voorgedaan. Mr. G.C. van Dijk Manager CertiQ B.V. Ir. B.G.M. Voorhorst Operationeel directeur TenneT TSO B.V. 3 CertiQ jaarverslag 2009

7

8

9 Ontwikkelingen 2.1 Certificatenaanmaak in 2009 In 2009 konden we over de hele linie een groei waarnemen: in het aantal productieinstallaties, het opgesteld vermogen en de productie van de duurzame elektriciteit. Het aantal ingeschreven productie-installaties groeide van naar Dit is een toename van 144,7 procent. Bij dit cijfer past de nodige relativering. Deze groei werd met name veroorzaakt door de vele kleine zonne-energieproducenten die zich bij CertiQ inschreven. Dit zijn veelal particulieren die zonnepanelen op het dak van hun woonhuis plaatsen. Deze op zich betekenisvolle ontwikkeling naar verduurzaming levert echter nog geen grote bijdrage: het totaal opgesteld vermogen aan zonnepanelen was 18,4 megawatt en daarmee was de geproduceerde hoeveelheid energie ± 0,1 procent van de totale duurzame opwekking. Wel zal de groei in productiecapaciteit bij zonne-installaties in 2010 verder doorzetten. Er zijn namelijk in 2008 en 2009 veel subsidiebeschikkingen voor zonne-installaties door Agentschap NL afgegeven, die in de navolgende jaren nog zullen leiden tot de installatie van meer zonnepanelen en meer duurzame opwekking. Vorig jaar kwamen er vijftien nieuwe biomassa-installaties bij, met name kleinere mestvergisters. Het aantal windinstallaties nam met dertien af. 1) Dat laatste is geen negatieve ontwikkeling: oudere turbines werden vervangen door een kleiner aantal grote turbines met een grotere opwekcapaciteit. In cijfers: windinstallaties hadden eind 2008 een opgesteld vermogen van megawatt; eind 2009 boden windinstallaties een vermogen van megawatt. Het aantal gecertificeerde megawatturen van in Nederland opgewekte duurzame elektriciteit groeide in 2009 met 13,2 procent ten opzichte van Als geheel betrof het een productie van megawattuur. De energiebronnen met de grootste bijdrage waren zoals gebruikelijk biomassa (55,1 procent) en wind (43,8 procent). Voor zon en waterkracht tezamen was het gecertificeerde aandeel 1,1 procent van het totaal. Net als in voorgaande jaren steeg in 2009 het verbruik van de duurzaam opgewekte elektriciteit. We constateerden een stijging van 17,8 procent ten opzichte van Het aantal afboekingen, die het bewijs voor dit verbruik vormen, nam toe van megawattuur in 2008 naar megawattuur in CertiQ jaarverslag 2009

10 Een opvallend gegeven is dat de productie van duurzaam opgewekte elektriciteit groeit bij een dalend energieverbruik in Nederland in Daardoor is het percentage duurzaam opgewekte elektriciteit ten opzichte van het totale energieverbruik verhoudingsgewijs gegroeid. In cijfers: van 7,54 procent in 2008 naar 8,92 procent in ) Om aan de groeiende binnenlandse vraag naar duurzame elektriciteit te voldoen, werd in het afgelopen jaar megawattuur aan GvO s geïmporteerd. Dit is 10,5 procent minder dan in Dat we in Nederland voorlopig nog duurzame stroom moeten importeren, komt doordat de bouw van nieuwe installaties in eigen land de nodige tijd kost, terwijl de groene vraag groeiende is. 2.2 Nieuwe Europese Richtlijn Duurzame Energie In juni 2009 werd de nieuwe Europese Richtlijn Duurzame Energie van kracht. 3) Met deze Richtlijn schrijft de Europese Commissie de lidstaten een omvangrijk pakket klimaatregels voor. Dit bevat ook een aantal gedetailleerde voorschriften voor het certificeren van duurzaam opgewekte elektriciteit, die overigens voor het grootste deel al overeenkomen met de huidige werkwijze van CertiQ. We citeren hier de belangrijkste vereisten waaraan volgens artikel 15 van de Richtlijn een Garantie van Oorsprong moet voldoen. Daarop moet vermeld staan: -- de energiebron waarmee de energie is geproduceerd en de begin- en einddatum van de productie; -- de identiteit, de locatie, het type en de capaciteit van de installatie waarmee de energie is geproduceerd; -- de datum waarop de installatie operationeel is geworden; -- en de datum en het land van afgifte, en een uniek identificatienummer. 1) Een bij CertiQ ingeschreven windinstallatie kan een of meer windturbines omvatten. 2) Het 2009-cijfer is gebaseerd op een eerste schatting, omdat de definitieve cijfers over het totale energieverbruik in Nederland bij het maken van dit jaarverslag nog niet bekend waren. 3) Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen. 7 CertiQ jaarverslag 2009

11 Een Garantie van Oorsprong moet worden gebruikt binnen twaalf maanden na productie. Voorts stelt de Richtlijn dat het certificeren moet geschieden door middel van een elektronisch systeem dat betrouwbaar en fraudebestendig is. Ook over de functie van de GvO s is de Richtlijn duidelijk. Ze zijn bedoeld om transparantie te bieden aan de eindverbruikers. CertiQ is zeer tevreden over de duidelijkheid die de Richtlijn over de Garanties van Oorsprong verschaft. De Richtlijn versterkt in onze ogen veel aspecten die het certificeren van duurzame elektriciteit efficiënt en geloofwaardig maken. Zo is er de verplichting om een GvO bij gebruik af te boeken. Door deze verplichting op te nemen in de Richtlijn ontstaat er meer eenduidigheid in Europa. Die harmonisering zal zeker een positieve invloed hebben op de internationale certificatenhandel. Wel vinden we het jammer dat de Europese Commissie enkele cruciale aspecten rond het certificeren niet nader invult en overlaat aan een eigen invulling door de lidstaten. Dit zou ertoe kunnen leiden dat niet iedere lidstaat de GvO s op dezelfde wijze gaat toepassen. CertiQ wil uiteraard dat het bestaande succesvolle Nederlandse groenestroommodel gehandhaafd blijft. Daarom denken we ook graag mee met de Nederlandse overheid, die in 2010 op basis van de Europese Richtlijn nationale wetgeving zal maken. 2.3 Ondersteunende rol AIB De Association of Issuing Bodies (AIB), het internationale samenwerkingsverband van garantiebeheerinstanties, bereikte vorig jaar een mijlpaal. De Europese Commissie heeft in haar nieuwe Richtlijn Duurzame Energie vrijwel alle elementen van de eerder door de AIB ontwikkelde EECS-standaard voor duurzame-energiecertificering overgenomen. Deze standaard werd daarmee feitelijk als best practice in de Europese wetgeving verankerd. Om voor de volle honderd procent aan de eisen van de Richtlijn te voldoen, heeft de AIB de EECS-standaard op details aangepast. Enkele interne regels zijn veranderd en daar waar mogelijk vereenvoudigd. De volledig geactualiseerde EECS-standaard biedt garantiebeheerinstanties zoals CertiQ een perfect handvat om de eigen overheid te informeren over de meest wenselijke omzetting van de Europese Richtlijn in nationale wetgeving. 8 CertiQ jaarverslag 2009

12 In de persoon van CertiQ-manager Gineke van Dijk heeft onze organisatie binnen de AIB een actieve rol gespeeld om een en ander te realiseren. Zij is sinds april 2009 voorzitter van het dagelijks bestuur van de AIB. Andere CertiQ-medewerkers participeerden afgelopen jaar in AIB-werkgroepen op de gebieden van beleid en automatisering. 2.4 Klanttevredenheidsonderzoek CertiQ is een dienstverlenende organisatie. Het is onze taak om de deelnemers aan het certificatensysteem een gebruiksvriendelijk en goed functionerend systeem te bieden. Hoe groter onze servicegerichtheid is, hoe meer we bijdragen aan een belangrijk doel in de Nederlandse samenleving: de verduurzaming van onze energiehuishouding. Daarvan zijn we ons terdege bewust. Daarom staan we voor het zorgvuldig informeren van onze klanten. Als er vragen of problemen zijn, willen we snel een oplossing bieden. Maar zijn we in de dagelijkse praktijk ook echt zo scherp? Die vraag wilden we eens door onze klanten zelf laten beantwoorden. In het najaar van 2009 lieten we een klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren. Het onafhankelijke bureau Effectory peilde de mening van producenten, netbeheerders en handelaren door middel van een vragenlijst, die anoniem kon worden teruggestuurd. Van de 717 aangeschreven personen deden dat er 337. Afgezet tegen de nationale benchmark is dit een zeer hoge respons. Daarnaast werden er zes interviews gehouden met vertegenwoordigers van het ministerie van Economische Zaken, de Energiekamer en Agentschap NL. Deze overheidspartijen waardeerden onze dienstverlening met een 8,5. Men was met name tevreden over de snelle en goede communicatie met CertiQ. Ons functioneren blijkt aan de verwachtingen te voldoen. Bij de producenten, netbeheerders en handelaren scoorden bepaalde CertiQ-medewerkers hoog: zo kreeg de specialist techniek een 8,8 en de relatiemanager een 8,1. Het algehele tevredenheidscijfer is echter een 6,7. De netbeheerders waren het meest positief over CertiQ en de producenten het minst. 9 CertiQ jaarverslag 2009

13 Uit de respons bleek dat veel zonne-energieproducenten, doorgaans particulieren, de aanvraagprocedure als onnodig gecompliceerd en omslachtig ervaren. Het vereenvoudigde aanvraagformulier dat CertiQ eerder voor deze groep producenten ontwikkelde, heeft deze bezwaren kennelijk niet voldoende kunnen wegnemen. Daarom hebben we besloten om in 2010 ook de algemene, op onze website aangeboden informatie voor zonne-energieproducenten te gaan stroomlijnen, zodat men eenvoudiger het aanvraagtraject kan doorlopen. Naar aanleiding van de gesignaleerde aandachtpunten in het onderzoek onderneemt CertiQ in 2010 verdere actie. Hierover zullen we in de loop van dit jaar nadere informatie verstrekken. Hebt u interesse in de resultaten van het klanttevredenheidsonderzoek, dan kunt u een samen- vatting van het rapport bij CertiQ aanvragen. Om te verifiëren of dit onderzoek ons goed heeft aangescherpt, houden we binnen een redelijke termijn een vervolgonderzoek. 2.5 Verbetering automatiseringssysteem Ons automatiseringssysteem voor het aanmaken en afboeken van certificaten bestaat sinds Door tal van veranderingen in regelgeving en de toename van nieuwe informatieelementen is het systeem in de loop der jaren vele malen aangepast. Daar kun je niet oneindig mee doorgaan zonder het risico te lopen dat de applicatie instabiel wordt. Bovendien zijn al die aanbouwsels onevenredig duur. Vanuit de gedachte dat ons systeem in de toekomst stabiel en goed uitbreidbaar moet zijn en om ervoor te zorgen dat kosten beheersbaar blijven, hebben we in 2009 een en ander eens goed onder de loep genomen. We maakten een uitgebreide analyse van onze bedrijfsprocessen om op basis daarvan in 2010 een besluit te kunnen nemen over nieuwbouw van het systeem. Als we daartoe overgaan, dan is het vanuit kostenoogpunt belangrijk om alle grote nieuwe ontwikkelingen in één keer mee te nemen. We doelen hier bijvoorbeeld op nieuwe wetgeving die de Nederlandse overheid in 2010 zou kunnen gaan maken op basis van de nieuwe Europese Richtlijn Duurzame Energie. Ook zou een nieuw systeem geschikt gemaakt kunnen worden voor meer certificeringsmarkten dan alleen die van de groene stroom. 10 CertiQ jaarverslag 2009

14 2.6 Grijzestroomcertificaten voldoen aan hoge standaard De energieleveranciers zijn verplicht om hun afnemers te informeren over de samenstelling van hun stroommix. Voor het duurzame deel baseren zij zich op de nauwkeurige certificeringsgegevens van CertiQ. Voor gas, kolen en dergelijke berekenen zij het aandeel op basis van hun inkoop of aan de hand van nationale gemiddelden. Dat is minder inzichtelijk dan het systeem van GvO s. CertiQ denkt dat het de transparantie van het stroometiket ten goede komt als alle elektriciteit, zowel groen als grijs, wordt gecertificeerd. CertiQ pleit al jaren voor deze algehele certificering. Om aan te tonen dat dit goed werkt, hebben we vorig jaar een pilot uitgevoerd met één grote energieleverancier (voor de certificering van elektriciteit opgewekt met aardgas). Bovendien zijn we er medio 2009 in geslaagd om de grijzestroomcertificaten te laten voldoen aan de EECS-standaard van de AIB. We hopen dat deze internationale erkenning de Nederlandse markt zal stimuleren om tot volledige elektriciteitscertificering over te gaan. 2.7 CertiQ en Agentschap NL goed op elkaar ingespeeld Sinds de invoering van de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) in 2008 werken we nauw samen met Agentschap NL, dat deze regeling uitvoert. Die samenwerking is in 2009 verder geïntensiveerd, omdat Agentschap NL aan het begin van dat jaar het beheer van de oudere subsidieregeling MEP van EnerQ overnam. Een goede overdracht door EnerQ maakte dat een en ander snel op de rails stond bij Agentschap NL en dat vergemakkelijkte de zaken ook voor ons. De samenwerking tussen CertiQ en Agentschap NL verliep in 2009 uitstekend. Er bestond tussen beide organisaties een actieve kennisuitwisseling en een efficiënte afstemming. Ook trokken we gezamenlijk op om bijvoorbeeld producenten behulpzaam te zijn en verbeterkwesties bij het ministerie van Economische Zaken (EZ) onder de aandacht te brengen. 11 CertiQ jaarverslag 2009

15 Een voorbeeld van dat laatste had betrekking op het inschrijfgeld en de jaarcontributie voor producenten van zonne-energie. Agentschap NL en CertiQ gaven bij EZ aan dat deze bedragen voor particulieren met een kleine zonne-installatie op het dak van hun huis relatief hoog zijn. De minister besloot daarop dat de genoemde kosten voor deze categorie producenten voor rekening van EZ komen. Dit geldt voor alle kleine zonne-installaties met een SDE-beschikking uit 2009, 2010 en, met terugwerkende kracht, uit Voor deze producenten was dat natuurlijk goed nieuws. Verder stelden we in 2009 met Agentschap NL een convenant op, waarin staat dat specifiek SDE-gerelateerde projectkosten van CertiQ door Agentschap NL worden vergoed. Dit is een belangrijke afspraak, omdat zo de kosten voor het faciliteren van de certificatenhandel en de kosten voor het faciliteren van de SDE-subsidie duidelijk van elkaar onderscheiden worden. 12 CertiQ jaarverslag 2009

16 13 CertiQ jaarverslag 2009

17

18

19 CertiQ 3.1 Het certificatensysteem Voorgeschiedenis In 2001 besloot de Nederlandse overheid om met een certificatensysteem de handel in en de levering van milieubewust opgewekte elektriciteit vorm te geven. Het certificatensysteem zorgt ervoor dat het traject van levering van milieubewust opgewekte elektriciteit van producent naar verbruiker controleerbaar is. De certificaten waarborgen dat de hoeveelheid milieubewust opgewekte elektriciteit die in Nederland wordt verbruikt ook daadwerkelijk onder de afgesproken condities is opgewekt. CertiQ B.V., dochterorganisatie van TenneT TSO B.V., beheert het certificatensysteem voor de uitgifte van Garanties van Oorsprong (GvO s). Daarnaast is CertiQ de uitvoerende organisatie in Nederland voor het Renewable Energy Certificate System (RECS). Dit laatstgenoemde Europese certificatensysteem is geïnitieerd door verschillende marktpartijen en is niet in onze nationale wetgeving verankerd. In 2003 werd de subsidieregeling Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie (MEP) van kracht. Daarmee kwam er voor het eerst een koppeling tot stand tussen certificering en subsidiëring van milieubewust opgewekte elektriciteit (elektriciteit uit duurzame bronnen en WKK-elektriciteit). De MEP kreeg in 2008 een opvolger: de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE). Met deze regeling, die breder van opzet was, kon vanaf dat moment ook de productie van een andere vorm van duurzame energie worden gesubsidieerd: groen gas. Tot 2005 was het ook mogelijk om in Nederland certificaten te laten aanmaken voor buitenlandse duurzame-elektriciteitsproductie. Dit systeem werd vervangen door een systeem waarbij de certificaten voor niet-nederlandse productie worden geïmporteerd. Om dit optimaal te laten functioneren, ging CertiQ deel uitmaken van de Association of Issuing Bodies (AIB), een internationaal samenwerkingsverband van garantiebeheerinstanties. 16 CertiQ jaarverslag 2009

20 De certificaten en hun doel CertiQ maakt elektronische certificaten aan op basis van het aantal megawatturen elektriciteit dat een installatie heeft geproduceerd. Op een certificaat staan onder andere de herkomst, de omvang van de geproduceerde elektriciteit en de uitgiftedatum vermeld. CertiQ kan verschillende typen certificaten uitgeven: Garanties van Oorsprong (voor duurzame elektriciteit en voor HR-WKK), WKK-certificaten, RECS-certificaten en etiketteringscertificaten. De Garanties van Oorsprong worden aangemaakt voor stroom die is opgewekt uit de duurzame bronnen wind, biomassa, waterkracht en zon. Deze GvO s vormen het bewijs dat de hoeveelheid verbruikte duurzame elektriciteit ook werkelijk op duurzame wijze is opgewekt. Dit wordt door middel van het aanmaken en afboeken van de certificaten geregistreerd. Het uiteindelijke doel is dus transparantie bieden aan de eindverbruiker. Voorts dienen de GvO s voor duurzame elektriciteit als grondslag voor subsidiëring. Aan de hand van deze certificaten kan door producenten bij Agentschap NL subsidie worden verkregen volgens de SDE-regeling. Er zijn sinds 2008 ook Garanties van Oorsprong voor hoogrenderende installaties voor warmtekrachtkoppeling (HR-WKK). Deze GvO s voor HR-WKK geven geen recht op subsidie, maar zijn enkel bedoeld als bewijs van levering van hoogrenderende WKK-elektriciteit. Bij de WKK-certificaten ligt dat anders. Deze certificaten hebben eveneens betrekking op elektriciteit uit installaties voor warmtekrachtkoppeling, maar ze kunnen wél ingezet worden voor subsidiedoeleinden. Tot 2008 werd voor deze WKK-elektriciteit subsidie verstrekt op basis van de MEP. Vanaf 2010 zal subsidieverstrekking via de SDE mogelijk zijn. Naast het creëren van transparantie en de subsidiëringsmogelijkheid heeft de uitgifte van Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit nog een ander doel: het faciliteren van de internationale certificatenhandel. De certificaten maken het mogelijk dat een land duurzame elektriciteit uit een ander land betrekt. De RECS-certificaten zijn geïnitieerd door verschillende internationale marktpartijen. Ook deze certificaten zijn bedoeld voor de internationale handel in duurzame elektriciteit, maar zijn gebaseerd op een vrijwillig systeem. Deze certificaten mogen in Nederland niet worden gebruikt om de levering van groene stroom aan te tonen. Daarvoor dienen uitsluitend de Garanties van Oorsprong. 17 CertiQ jaarverslag 2009

21 De etiketteringscertificaten, ten slotte, zijn bedoeld voor energieleveranciers. Zij kunnen op basis van deze certificaten hun afnemers nauwkeurig informeren over het deel van de geleverde stroommix dat niet wordt gedekt door Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit. De nieuwe Europese Richtlijn Duurzame Energie die in 2009 door de Europese Commissie werd uitgevaardigd, geeft de Garantie van Oorsprong in internationaal verband ook voor de toekomst een rol bij de handel en etikettering van (duurzame) elektriciteit. Werkwijze Een producent vult via de website van CertiQ een aanvraagformulier in. Dit stuurt hij vervolgens ondertekend naar de netbeheerder. Deze beoordeelt of de installatie aan alle wettelijke eisen voldoet. Stelt hij dat vast, dan ondertekent ook hij het aanvraagformulier van de producent en stuurt het naar CertiQ. Wij registreren dan de producent en daarna kan met het aanmaken van Garanties van Oorsprong worden gestart. Het aantal uit te geven certificaten wordt bepaald aan de hand van de productiegegevens van een installatie. De netbeheerder verstrekt deze maandelijks aan CertiQ. In het geval van biomassa is extra informatie over de samenstelling en het duurzaamheidsgehalte van de biomassa nodig om certificaten te kunnen aanmaken. De kleinst uit te geven couponwaarde van een GvO-certificaat is een megawattuur (MWh). Ter illustratie: zonnepanelen op het dak van een particulier woonhuis kunnen er een jaar over doen voordat een certificaat van een MWh kan worden verkregen. Een windturbine wekt binnen een uur een megawattuur duurzame stroom op. Binnen het certificatensysteem worden de certificaten op gecontroleerde wijze digitaal aangemaakt. Anders gezegd: ze worden bijgeboekt op het account van een door de producent aangegeven handelaar. Alleen bij CertiQ ingeschreven handelaren kunnen eigenaar zijn van aangemaakte Garanties van Oorsprong. Iedere (rechts)persoon kan zich bij CertiQ inschrijven als handelaar. De handelaar kan de certificaten verhandelen of inzetten als bewijs van levering van duurzame elektriciteit aan eindverbruikers. Voor elke megawattuur geleverde groene elektriciteit moet een certificaat van gelijke waarde worden afgeboekt. Dit doet de handelaar zelf. Hij logt in het certificatensysteem van CertiQ in en geeft binnen het systeem aan hoeveel certificaten van zijn rekening zijn verbruikt en moeten worden afgeboekt. 18 CertiQ jaarverslag 2009

22 De Energiekamer houdt toezicht op dit traject. Dat wil zeggen, zij controleert of de hoeveelheid afgeboekte certificaten overeenkomt met de hoeveelheid als duurzaam verkochte elektriciteit. Garanties van Oorsprong zijn overigens niet verhandelbaar als de geproduceerde duurzame elektriciteit niet aan het openbare net maar direct aan een installatie wordt geleverd. Deze elektriciteit is immers reeds verbruikt door de installatie. Uiteraard gelden deze Garanties van Oorsprong voor de producent wel als bewijs van duurzame opwekking. Alleen in geval van duurzame opwekking via zonnepanelen kunnen deze certificaten worden gebruikt voor het verkrijgen van subsidie. Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit zijn geldig tot een jaar na aanmaak. Na een jaar kunnen ze niet meer als bewijs van levering van duurzame elektriciteit worden ingezet. Voor meer gedetailleerde informatie over de certificering verwijzen wij naar Een schematisch overzicht van de procedures vindt u in de brochure van CertiQ, die kosteloos kan worden aangevraagd. 3.2 Overzicht tarieven Na consultatie van de Deelnemersraad, waarin de deelnemers aan het certificatensysteem vertegenwoordigd zijn, stelt CertiQ aan de hand van een exploitatieprognose periodiek zijn tarieven vast. Deze tarieven zijn gebaseerd op de inkomsten-uitgavenverhouding van onze organisatie, die op kostendekkende basis werkt. Winst of verlies in een jaar wordt in daaropvolgende jaren gecompenseerd door middel van een tariefsaanpassing. Zo leidden bijvoorbeeld goede resultaten in 2008 en 2009 tot tariefsverlagingen voor het certificatenverkeer in de jaren daarna (zie tabel 1). 19 CertiQ jaarverslag 2009

23 Tabel 1 Tarievenoverzicht van 2006 tot en met 2010 Component januari 2006 januari 2007 januari 2008 januari 2009 januari 2010 Inschrijving producent Inschrijving handelaar Inschrijving aggregator Jaargeld producent Jaargeld handelaar Jaargeld handelaar (< MWh) Jaargeld aggregator Jaargeld aggregator (< MWh) Per certificaat van 1 MWh - aanmaken 0,060 0,062 0,069 0,060 0,045 - transfer 0,010 0,012 0,013 0,010 0,008 - verbruiken (afboeken) 0,060 0,062 0,069 0,060 0,045 - importeren 0,010 0,012 0,013 0,010 0,008 - exporteren 0,010 0,012 0,013 0,010 0, Organisatie Het team van CertiQ telde in 2009 veertien medewerkers, verdeeld over de volgende functies: een manager, een relatiemanager, een beleidsmedewerker, een coördinator relatiebeheer, vier relatiebeheerders binnendienst, een locatiespecialist, twee functioneel applicatiebeheerders, een controller, een assistent-controller en een secretaresse. In fulltime-equivalent uitgedrukt was de personeelssterkte gemiddeld 12,5. Ter vergelijking: in 2008 was er sprake van 11,5 fte. Alle medewerkers van CertiQ zijn formeel in dienst bij moederbedrijf TenneT TSO B.V. 20 CertiQ jaarverslag 2009

24 3.4 Corporate Governance Code CertiQ heeft ervoor gekozen om net als TenneT enig aandeelhouder en bestuurder van CertiQ de Corporate Governance Code na te leven, daar waar toepassing mogelijk is. Directie De directie van CertiQ is verantwoordelijk voor het strategisch en organisatorisch beleid, en voor het uitgeven en registreren van Garanties van Oorsprong en WKK-certificaten. CertiQ legt daarover verantwoording af aan TenneT. TenneT stelt het kader vast voor de beleidsvorming voor de interne risicobeheersingsen controlesystemen. Binnen dit kader zijn de directie en het management van CertiQ verantwoordelijk voor het beheer van deze systemen. CertiQ stelt een jaarplan op, inclusief het exploitatiebudget, het investeringsbudget en de financieringsbehoefte. Dit jaarplan wordt goedgekeurd door de aandeelhouder en vormt het mandaat voor het management. CertiQ rapporteert ten minste elk kwartaal aan de aandeelhouder over de uitvoering van het jaarplan. Periodiek wordt er over de financiële resultaten en operationele ontwikkelingen gerapporteerd. Financiële verslaggeving De directie is van mening dat de jaarrekening 2009 geen onjuistheden van materieel belang bevat. De directie meent, naar beste weten en overtuiging, dat er geen verdere indicaties zijn dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen van CertiQ ten aanzien van de financiële verslaggevingrisico s in het verslagjaar niet naar behoren hebben gewerkt en geen redelijke mate van zekerheid zouden geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. Externe accountant De externe accountant van CertiQ, PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., is belast met de controle van de jaarrekening en rapporteert aan de raad van commissarissen en de directie. De externe accountant stelt het accountantsverslag en de management letter op en geeft de accountantsverklaring bij de jaarrekening. 21 CertiQ jaarverslag 2009

25

26

27 Resultaten Kerncijfers Eind 2009 waren er bij CertiQ in totaal productie-installaties voor duurzame elektriciteit ingeschreven. Dit is 144,9 procent meer dan in Een groeipercentage dat vrijwel volledig kan worden toegeschreven aan de inschrijvingen van zonne-energieproducenten. Tabel 2 geeft een overzicht van de verdeling binnen de vier duurzame bronnen biomassa, wind, zon en waterkracht. Tabel 2 Productie-installaties in 2008 en 2009 Aantal productie-installaties per 31 december december 2008 Biomassa Wind Zon Waterkracht Totaal In 2009 certificeerde CertiQ in totaal megawattuur in Nederland geproduceerde duurzame elektriciteit. Dit is een groei van 13,2 procent ten opzichte van Grafiek 1 geeft de ontwikkeling weer, uitgesplitst naar biomassa, wind, zon en waterkracht. Grafiek 1 Gecertificeerde productie van duurzame elektriciteit in Nederland 700 x MWh Zon Water Wind Biomassa 24 CertiQ jaarverslag 2009

28 Windenergie bracht megawattuur gecertificeerde productie voort. Dit is 3,3 procent meer dan in Vervangingsinvesteringen zorgden voor turbines met meer productievermogen. Er kwam in totaal 50 megawatt bij. Eind 2009 was het op land en zee opgestelde en bij CertiQ geregistreerde Nederlandse windvermogen megawatt. Voor elektriciteit uit biomassa was sprake van een certificering van megawattuur, een toename van 22,7 procent ten opzichte van Deze groei kwam vooral tot stand door bij- en meestook van biomassa in reguliere elektriciteitscentrales. De grote toevloed aan kleine installaties voor zonne-energie leidde in 2009 nog niet tot een grotere certificering. Meterstanden van zeer kleine installaties worden maar één keer per jaar uitgelezen en voor veel nieuwe zonne-installaties gebeurt dat pas in Voor zon en waterkracht samen kon megawattuur worden gecertificeerd. Dat is 1,1 procent van de totale productie van duurzame stroom in Nederland. Het totale verbruik aan duurzame elektriciteit in Nederland (oftewel het aantal afboekingen bij CertiQ) ging omhoog: van megawattuur in 2008 naar megawattuur in De import van duurzame elektriciteit daalde afgelopen jaar: met 10,5 procent naar in totaal megawattuur. Grafiek 2 Aanmaak van certificaten over Nederlandse duurzame elektriciteit x MWh Zon Water Wind Biomassa 25 CertiQ jaarverslag 2009

29 Grafiek 1 en 2 geven verschillende patronen weer. Dat komt doordat bij grafiek 1 de duurzameelektriciteitsproductie in beeld wordt gebracht, terwijl grafiek 2 de certificatenaanmaak door CertiQ toont. Hierbij is het van belang te weten dat het aanmaakvolume in een maand betrekking kan hebben op zowel recentelijk geproduceerde elektriciteit als op elektriciteit die verder in het verleden is opgewekt. 4.2 Geïmporteerde en geëxporteerde Garanties van Oorsprong Tabel 3 Overzicht import en export Import / Export in MWh Import Export Grafiek 3 Import van duurzame elektriciteit x MWh Water Wind Biomassa 26 CertiQ jaarverslag 2009

30 Grafiek 3 laat zien dat de import van certificaten ook in 2009 hoofdzakelijk betrekking had op elektriciteit opgewekt uit waterkracht. Grafiek 4 Import van Garanties van Oorsprong naar herkomst x MWh Denemarken Finland Nederland Noorwegen Zweden Garanties van Oorsprong kunnen binnen Europa worden verhandeld. Grafiek 4 geeft aan in welk land de door Nederland in 2009 geïmporteerde GvO s oorspronkelijk zijn uitgegeven. Grafiek 5 Activiteiten met duurzame elektriciteit in het systeem x MWh Levering (afgeboekt en eigen verbruik) Export Import Verlopen Aanmaak 27 CertiQ jaarverslag 2009

31 Grafiek 6 Onderlinge overboekingen van certificaten x MWh Tabel 4 Participanten RECS RECS 31 december december 2008 Aantal productie-installaties Aantal handelaren Aantal aggregators 0 0 Tabel 5 Participanten Garanties van Oorsprong GvO s 31 december december 2008 Aantal productie-installaties Aantal handelaren Aantal aggregators CertiQ jaarverslag 2009

32 4.3 WKK-certificaten De oude subsidieregeling voor WKK werd in 2008 beëindigd. Vlak daarna schreven we de bij CertiQ geregistreerde WKK-installaties uit. CertiQ certificeerde in 2009 nog slechts WKK-productie uit 2007 en eerder. Dit had te maken met de afronding van een aantal dossiers. Vanaf 2010 worden nieuwgebouwde WKK-installaties weer gesubsidieerd, nu op basis van de SDE-regeling. Daarom zal CertiQ in de toekomst opnieuw WKK-certificaten gaan aanmaken voor de producenten van deze installaties die subsidie aanvragen. Tabel 6 Aanmaak certificaten over WKK-elektriciteit (in MWh) Aangemaakte WKK-certificaten Financieel resultaat De kosten en opbrengsten over 2009 (in euro) zijn als volgt samen te vatten: Gefactureerde omzet Te verrekenen in tarieven Omzet volgens jaarrekening Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat CertiQ jaarverslag 2009

33 In 2009 is de gefactureerde omzet van CertiQ ten opzichte van 2008 heel licht gestegen. Deze stijging is onder meer toe te schrijven aan de toename van het aantal inschrijvingen en lidmaatschappen. De omzet uit het aantal creaties en transfers is daarentegen gedaald ten opzichte van Deze daling wordt veroorzaakt door een afname in de aanmaak van WKK-certificaten (door het stopzetten van de eerdere WKK-subsidieregeling) en door een afname in de import en export van certificaten. De daling van de bedrijfslasten ten opzichte van 2008 wordt vooral veroorzaakt door besparingen die CertiQ heeft gerealiseerd op het gebied van automatisering en personeelskosten. Ook de lage afschrijvingskosten hadden invloed op de daling van de bedrijfslasten. Omdat CertiQ verschillen tussen gefactureerde omzet en lasten in de toekomstige tarieven verrekent, is het resultaat van CertiQ altijd nihil. Het cumulatieve bedrag dat tot en met 2009 in de tarieven dient te worden verrekend, bedraagt Dit betekent dat er nog een overschot van verwerkt moet worden in de tarieven van 2010 en verder. Eind 2009 is dan ook besloten de tarieven voor 2010 te verlagen met 20 tot 25 procent. 30 CertiQ jaarverslag 2009

34 31 CertiQ jaarverslag 2009

35

36

37 34 CertiQ jaarverslag 2009

38 Jaarrekening 2009 Balans per 31 december 2009 na resultaatbestemming 36 Winst-en-verliesrekening over het jaar Kasstroomoverzicht over het jaar Algemene toelichting 38 Toelichting op de balans per 31 december 2009 na resultaatbestemming 40 Toelichting op de winst-en-verliesrekening over het jaar Overige gegevens CertiQ jaarverslag 2009

39 Balans per 31 december 2009 na resultaatbestemming (in euro) Activa Ref. 31 december december 2008 Vaste activa 1 Materiële vaste activa Vlottende activa Vorderingen 2 Debiteuren Groepsmaatschappijen Te vorderen btw Overlopende activa Liquide middelen Passiva Ref. 31 december december 2008 Eigen vermogen 3 Aandelenkapitaal Kortlopende schulden 4 Crediteuren Groepsmaatschappijen Overlopende passiva Vooruitontvangen bedragen CertiQ jaarverslag 2009

40 Winst-en-verliesrekening over het jaar 2009 (in euro) Ref Omzet Bedrijfslasten 6 Systemen voor procesautomatisering Inhuur van personeel Afschrijving materiële vaste activa Kosten algemeen beheer Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Rentebaten Rentelasten Resultaat voor belasting - - Belasting - - Resultaat na belasting - - Kasstroomoverzicht over het jaar 2009 (in euro) Kasstroom uit operationele activiteiten Te verrekenen in de tarieven Afschrijving op materiële vaste activa Werkkapitaal: - Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Mutatie rekening-courant CertiQ jaarverslag 2009

41 Algemene toelichting Aard der bedrijfsactiviteiten TenneT TSO B.V. (hierna: TenneT), de Nederlandse Transmission System Operator en de landelijke elektriciteitstransporteur, is door de minister van Economische Zaken in een ministeriële beschikking aangewezen om een E-certificatensysteem in te richten. TenneT heeft CertiQ B.V. opgericht om dit systeem in te richten en de bijbehorende activiteiten uit te voeren. CertiQ heeft ten doel de handel in duurzaam opgewekte elektriciteit te faciliteren door het uitgeven en beheren van productiecertificaten. Productiecertificaten, ook wel Garanties van Oorsprong genoemd, worden gecreëerd bij de productie van duurzaam opgewekte elektriciteit en elektriciteit uit hoogrenderende warmtekrachtkoppelingsinstallaties (WKK). De certificaten voor duurzame elektriciteit komen onder de wettelijke regelingen Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE) en Milieukwaliteit van de Elektriciteitsproductie (MEP) in aanmerking voor subsidie. Ze zijn bovendien nationaal en internationaal verhandelbaar. In het verleden verzorgde CertiQ ook de uitgifte van WKK-certificaten ten behoeve van subsidie. Deze regeling werd per 1 januari 2008 beëindigd en gedurende 2008 uitgefaseerd. Tevens verzorgt CertiQ de uitgifte van RECS-certificaten (Renewable Energy Certificate System). Dit zijn certificaten om de internationale handel in duurzame energie te faciliteren in landen waar Garanties van Oorsprong nog niet zijn ingevoerd. Alle aandelen van CertiQ worden gehouden door TenneT. Grondslagen voor de waardering van de activa en passiva Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde verslaggevingregels. Voor zover niet anders is vermeld, zijn de bedragen opgenomen tegen nominale waarde. 38 CertiQ jaarverslag 2009

42 Vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de oorspronkelijke verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen. Met op balansdatum verwachte duurzame waardeverminderingen wordt rekening gehouden. De afschrijvingen worden naar tijdsgelang berekend over de verkrijgings- of vervaardigingsprijs uitgaande van de economische levensduur. Vlottende activa Debiteuren worden gewaardeerd tegen nominale waarde, onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Omzet Conform artikel 6, lid 5 van de ministeriële regeling Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit mag de landelijke elektriciteitstransporteur de kosten voor het beheer van de productiecertificaten in rekening brengen bij de producent, afnemer, leverancier en handelaar. Hierbij geldt een uitzondering voor een aantal categorieën voor welke de minister van Economische Zaken de kosten voor haar rekening neemt (art. 6, lid 6 van de ministeriële regeling Garanties van Oorsprong). Jaarlijks worden door de Directie van TenneT, na advisering door de Deelnemersraad, tarieven vastgesteld. Het verschil tussen de werkelijke kosten en de gefactureerde omzet wordt in toekomstige tarieven verwerkt. Bedrijfslasten De kosten worden bepaald op historische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Afschrijvingen op materiële vaste activa De afschrijvingen op de materiële vaste activa geschieden op basis van de aanschafwaarde en de verwachte economische levensduur. 39 CertiQ jaarverslag 2009

43 Belastingen Als belasting over het resultaat wordt verantwoord de overeenkomstig het geldende tarief berekende belastinglast, rekening houdend met permanente verschillen tussen fiscale en commerciële winstberekening. Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen worden middels cash pool dagelijks automatisch afgeroomd naar de rekening-courant bij TenneT. Daarom wordt de rekening-courant als sluitpost van het kasstroomoverzicht gezien. Toelichting op de balans per 31 december 2009 na resultaatbestemming (in euro) 1 Vaste activa Materiële vaste activa Onder de materiële vaste activa is de software inbegrepen. Deze wordt in drie jaar afgeschreven. Met ingang van 2006 wordt de door TenneT in opdracht van CertiQ ontwikkelde software op de balans geactiveerd en in eigendom overgedragen. 40 CertiQ jaarverslag 2009

44 De boekwaarde van de materiële vaste activa is als volgt te specificeren: Software Materiële vaste activa MVA in uitvoering 2009 Totaal 2008 Totaal Per 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde per 1 januari Activeringen Ingebruikname Desinvesteringen tegen boekwaarde Afschrijvingen Mutaties Per 31 december Aanschafwaarde Activeringen Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen Boekwaarde per 31 december Vorderingen Groepsmaatschappijen Deze post betreft de rekening-courant bij TenneT. Het verslagjaar is met een positief saldo afgesloten à Over het saldo op de rekening-courant bij TenneT wordt rente berekend. Overlopende activa Dit betreft nog te factureren omzet over CertiQ jaarverslag 2009

45 3 Eigen vermogen Aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt verdeeld in 900 aandelen van 100 elk. Hiervan zijn 180 aandelen geplaatst en gestort. 4 Kortlopende schulden Overlopende passiva Dit betreft passiveringen wegens te betalen vakantiedagen en nog te betalen kosten, bestaande uit reserveringen voor accountantskosten en kosten jaarverslag. Onder deze post zijn tevens opgenomen: de vooruitontvangen bijdrage van Agentschap NL voor de projecten MEP-SDE en Biomassa, alsmede de doorbelasting voor de projecten MEP en afvalverbrandingsinstallaties (AVI). Vooruitontvangen bedragen Dit betreft het verschil tussen de gefactureerde omzet en de bedrijfslasten van CertiQ. Dit bedrag zal via de toekomstige tarieven verrekend worden met de marktpartijen. Het verloop van het saldo In tarieven te verrekenen is als volgt weer te geven: Saldo per 1 januari Mutatie Saldo per 31 december Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen CertiQ maakt met TenneT en zijn dochtermaatschappijen deel uit van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zoals die bij het aangaan van de fiscale eenheid zijn afgegeven door de fiscus, is CertiQ hoofdelijk aansprakelijk voor de vennootschapsbelastingen omzetbelastingschulden van de gehele fiscale eenheid. CertiQ heeft een overeenkomst afgesloten van voor de inhuur van structureel juridisch advies voor de looptijd van 1 januari 2010 tot en met 31 december CertiQ jaarverslag 2009

46 Toelichting op de winst-en-verliesrekening over het jaar 2009 (in euro) 5 Omzet In de verslagperiode is op basis van vastgestelde tarieven gefactureerd. Voor dekking van de kosten is nodig. Het voordelige verschil met de gefactureerde omzet zal verrekend worden met de verschillen uit voorgaande jaren alsmede in de tarieven voor de komende jaren Gefactureerde omzet Te verrekenen in tarieven Totaal De gefactureerde omzet kan als volgt worden gespecificeerd: Inschrijfgelden Lidmaatschappen Creaties van certificaten Transfers van certificaten Afboekingen van certificaten Overige inkomsten Totaal Certificaten Een combinatie van een tariefverlaging en afname van het aantal aangemaakte, geïmporteerde en geëxporteerde certificaten zorgt voor de omzetdaling bij creaties en transfers. De omzetstijging bij afboeken is onder meer het gevolg van vrijwillige vergroening. De omzetstijging bij lidmaatschappen komt door de inschrijving van zonne-installaties. Overige inkomsten De overige inkomsten bestaan grotendeels uit het in rekening brengen van de reeds gedane investeringen ten behoeve van de uitvoering van de MEP en SDE. 43 CertiQ jaarverslag 2009

47 6 Bedrijfslasten Inhuur van personeel De vennootschap heeft geen werknemers in dienst. In 2009 bedroeg het gemiddeld aantal ingehuurde medewerkers 12,5 fte (2008: 11,5 fte). Deze medewerkers zijn allen ingeleend bij TenneT. Het aantal medewerkers ultimo verslagjaar bedraagt 12,5 fte (2008: 11,5 fte). De personeelskosten zijn afgenomen ten opzichte van Dit wordt veroorzaakt door de ontvangen dekkingen, ontstaan uit tijdsbesteding van CertiQ-medewerkers aan projecten. De personeelskosten zijn als volgt te specificeren: Inhuur bij TenneT Inhuur bij derden Totaal Kosten van systemen voor procesautomatisering en afschrijving materiële vaste activa Vanaf 2006 worden de materiële vaste activa bij CertiQ geactiveerd, daarvoor stonden deze bij TenneT op de balans. De afname van de afschrijving materiële vaste activa wordt veroorzaakt doordat er weinig projecten zijn geactiveerd. Kosten algemeen beheer Tot de kosten van algemeen beheer worden alle kosten van huisvesting, advisering, kantoorkosten en reis- en verblijfkosten gerekend. Deze kosten zijn toegenomen ten opzichte van Dit wordt veroorzaakt door de businessanalyse voor het certificeringsysteem en het uitgevoerde klanttevredenheidsonderzoek. Rentebaten Deze post betreft de ontvangen rente over het saldo op de rekening-courant bij TenneT. De stijging van de rentebaten wordt veroorzaakt door een hogere gemiddelde vordering aan groepsmaatschappijen (rekening-courant) ten opzichte van CertiQ jaarverslag 2009

48 7 Transacties met verbonden partijen Dit betreft de transacties met TenneT TSO B.V. en, voor 2008, de transacties met EnerQ B.V. EnerQ is per 1 januari 2009 geliquideerd. Daarom zien we in 2009 geen transacties met deze partij. CertiQ heeft met de verbonden partijen de onderstaande transacties en posities: TenneT TSO B.V. EnerQ B.V. Totaal 2009 TenneT TSO B.V. EnerQ B.V. Totaal 2008 Dienstverlening Vergoedingen Rentelasten Rentebaten Rekening-courant vordering Rekening-courant schuld Arnhem, 26 mei 2010 Directie van CertiQ B.V. 45 CertiQ jaarverslag 2009

49 Overige gegevens Winstbestemming De winstbestemming is geregeld in artikel 29 van de statuten. De tekst daarvan luidt: 1 Uitkering van winst ingevolge het in dit artikel bepaalde geschiedt na vaststelling van de jaarrekening, waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. 2 De winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering. 3 De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voor zover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van het geplaatste kapitaal, vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden uitgehouden. 4 Ten laste van de door de wet voorgeschreven reserves mag een tekort slechts worden gedelgd voor zover de wet dat toestaat. 46 CertiQ jaarverslag 2009

50 Accountantsverklaring Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Directie van CertiQ B.V. Wij hebben de in dit Jaarverslag op pagina 35 tot en met 45 opgenomen jaarrekening 2009 van CertiQ B.V. te Arnhem bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de winst-enverliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit 47 CertiQ jaarverslag 2009