Sectorvisie IT. Een succesvolle bedrijfsstrategie begint bij gedegen sectorkennis...

Transcriptie

1 Sectorvisie IT Augustus Een succesvolle bedrijfsstrategie begint bij gedegen sectorkennis In het huidige onzekere economische klimaat blijft de Nederlandse IT sector, gedreven door o.a. technologische en sociale ontwikkelingen, een sector met een aantrekkelijk perspectief. Omzetgroei en herstellende marges hebben de meeste bedrijven in de sector gedurende afgelopen jaren in staat gesteld hun financiële positie te verstevigen. Onze analyse van de fusieen overnameactiviteit in de IT sector onderstreept dit beeld. In een markt waarin het aantal fusies en overnames sterk is teruggevallen bleef het aantal transacties in de IT sector de afgelopen twee jaar op niveau. Opvallend is het hoge aantal cross-border transacties, waarbij niet alleen veel Nederlandse bedrijven gekocht worden door buitenlandse ondernemingen maar waarbij Nederlandse ondernemingen eveneens veel overnames doen in het buitenland.

2 Wij zien het als onze missie om ondernemingen te ondersteunen bij het creëren van een positie die hen in staat stelt hun groeiambities te verwezenlijken. Met een hands-on aanpak en gedegen sectorkennis zorgen wij dat we onze klanten begrijpen en voorzien wij hen van informatie die hen een voorsprong geeft op hun concurrenten. Juist bij een fusie of overname vormt onze kennis en ervaring de basis voor adviezen waarmee wij waarde creëren voor onze klant.

3 Voorwoord In een snel veranderende wereld met een uitdagend economisch klimaat is een juiste strategie belangrijker dan ooit... Inhoudsopgave i. Voorwoord ii. Fusies en overnames iii. Private Equity iv. Waardering v. Cross-border transacties vi. Sector benchmark vii. Over Lindenaar & Co viii. Disclaimer Geachte relatie, Middels deze IT sectorvisie delen wij graag onze kennis op het gebied van fusies en overnames, transactiewaardering en ons onderzoek naar de prestaties van ondernemingen binnen de IT sector. Wij hopen dat deze sectorvisie u voorziet van nieuwe informatie en inzichten en u in staat stelt een vollediger beeld te vormen van de huidige marktontwikkelingen binnen de IT sector. Binnen onze adviespraktijk hanteren wij de filosofie dat een succesvolle bedrijfsstrategie begint bij een gedegen analyse van alle invloedrijke factoren. Dit is dan ook precies de manier waarop wij werken binnen onze adviesopdrachten. Wij zien het als onze missie onze klanten het advies te bieden dat hen in staat stelt hun groeiambities te verwezenlijken. Veelal komen hierbij complexe corporate finance vraagstukken kijken die zich vertalen in een fusie, overname, desinvestering of herfinanciering. Als Lindenaar & Co Corporate Finance acteren wij graag als uw natuurlijke sparringpartner binnen dit proces. Wanneer de ontwikkelingen die wij beschrijven binnen deze sectorvisie aanleiding geven tot vragen, of wanneer u eens vrijblijvend van gedachten wilt wisselen over de huidige marktontwikkelingen en de strategische keuzes waar u voor staat, dan nodigen wij u uiteraard uit contact met ons op te nemen. Met vriendelijke groet, Het team van Lindenaar & Co

4 Fusies en overnames In de IT sector vinden ook in het huidige economische klimaat relatief veel fusies en overnames plaats... Aantal fusies en overnames binnen de IT-sector, 2005A E In aantal Nederland IT '05A '06A '07A '08A '09A '10A '11A '12A '13E Nederland IT Nederland West-Europa IT Het huidige fusie- en overnamelandschap De Nederlandse fusie- en overnamemarkt binnen de IT sector heeft net als de gehele fusie- en overnamemarkt te lijden gehad onder de aanhoudende economische recessie. De IT sector als geheel lijdt echter beduidend minder onder het huidige economische klimaat dan voor veel andere bedrijfssectoren het geval is. Veel van de activiteiten van IT solution providers en dienstverleners zorgen namelijk bij hun klanten voor permanente kostenbesparingen of een verbeterde concurrentiepositie terwijl software-ondernemingen vaak nichemarkten bedienen of creëren die relatief hard groeien. Voor ondernemingen actief op het gebied van internet services en e-commerce geldt dat de verschuiving van fysieke kanalen naar online voor groei zorgt Nederland & West-Europa IT Ten opzichte van een dalend aantal fusies en overnames in alle sectoren vanaf 2011 bleef de fusie- en overnamemarkt in de IT sector stabiel. De aanhoudende eurocrisis, toenemende overheidsbezuinigingen en beperkte bedrijfsinvesteringen en consumentenuitgaven zetten ook de aantrekkelijkheid van de IT sector onder druk. Tegelijkertijd is er sprake van een financieringsklimaat waarin banken slechts beperkt en selectief krediet verstrekken en waarin zowel het aantrekken van ondernemingsfinanciering als het realiseren van acquisitiefinanciering een lastig proces blijft. Hierdoor belanden veel fusies en overnames in de ijskast of vinden in zijn geheel niet plaats. Wij verwachten dat zowel de waarde als het volume van fusies en overnames de aankomende twee jaar licht zal aantrekken. Wij zien de IT sector als een relatief aantrekkelijke sector die ook gedurende de aankomende jaren weerbarstig zal blijken ten opzichte van het zwakke economische klimaat. Daarnaast zijn wij van mening dat, indien er economisch herstel optreedt, de IT sector als één van de eersten hiervan zal profiteren. Selectie recente transacties ( YTD) Jaar Target Kopende partij Verkopende partij Waarde Q Q IASO Backup Technology IT-Ernity Internet Services GFI Software VSS & GMT Main Capital Partners Nedvest Capital Gedurende kwamen relatief veel fusies en overnames tot stand binnen de IT sector. Desalniettemin was er sprake van een lager aantal (gedocumenteerde) transacties dan gedurende 2011 (-6,9%). In 2011 was er, ondersteund door een tijdelijke economische opleving, nog sprake van een stevig herstel van de fusie- en overnamemarkt (+41,2%). Q4 Q3 Q3 Q3 Qurius (NL & CZK) & QIPtree Prodware Qurius 12,5 mln Finalist IT Group (63%) BlueCielo ECM Solutions Login Consultants NL Antea Participaties Gilde Equity Management Ecart Invest Holland Venture Rabo Capital Q3 Operator Groep Delft Van Lanschot Participaties Gimv

5 Private Equity & Waardering Voor ondernemingen in de IT sector werden afgelopen jaren hoge multiples betaald... Transacties naar type koper, 2005A YTD In aantal transacties en % van totaal (100% = 486) Private equity in IT Onze analyse toont aan dat bij een kwart van de transacties binnen de IT sector een private equity of venture capital (PE/VC) partij betrokken is als kopende of verkopende partij (koper betreft 14%). In driekwart van de gevallen betreffen de koper en verkoper beiden IT ondernemingen. Opvallend is dat er over de periode YTD meer PE/VC exits dan entries plaatsvonden. Wij verwachten echter dat het belang van PE/VC partijen als potentiële kopers op de fusie- en overnamemarkt gedurende aankomende jaren zal toenemen. Op basis van het aantrekkelijke karakter van de IT sector en het feit dat private equity huizen veel kapitaal voor handen hebben dat geïnvesteerd dient te worden verwachten wij uit deze hoek een toenemende interesse in IT ondernemingen. Op het gebied van software zal dit met name gebeuren door gespecialiseerde private equity huizen terwijl de traditionele private equity huizen zich in beginsel zullen richten op IT dienstverleners en ondernemingen actief op het gebied van internet services en e-commerce. Transactiewaardering Binnen de IT sector worden relatief hoge multiples betaald. Over de periode YTD lag de mediane transactiemultiple op 8,0x EBITDA en 8,8x EBIT (over het boekjaar voorafgaand aan de transactie, waardoor transactiemultiples van nature hoog uitvallen). Er is tegelijkertijd een subtiel verschil zichtbaar in de multiples die betaald worden binnen de verschillende subsectoren van de IT sector. Voor ondernemingen actief op het gebied van internet software en services worden gemiddeld de hoogste multiples betaald. Vaak betreffen dit ondernemingen die relatief klein zijn en in een vroeg stadium worden overgenomen waardoor het bedrijfsresultaat nog beperkt is maar het groeipotentieel zeer hoog, hetgeen een hoge transactiemultiple rechtvaardigt. Voor IT dienstverleners, waarbij human capital de belangrijkste bedrijfsactiva vormt, worden relatief lage multiples betaald. Binnen de IT sector is duidelijk sprake van een premium voor grote ondernemingen. Gemiddeld werd over de periode YTD voor een onderneming met meer dan 50 miljoen omzet een prijs betaald die 2,6x EBIT hoger lag dan voor een onderneming met een omzet tot 50 miljoen. Een dergelijke premium is gebruikelijk en kan verklaard worden uit het gegeven dat grote ondernemingen vaak een gevestigde marktpositie hebben, een bewezen track record en stabiele en voorspelbare kasstromen. Voor IT dienstverleners geldt dat de klantportfolio s erg bepalend zijn voor het attractieve karakter van een onderneming. Relatief grote ondernemingen met klantenportfolio s met daarin (grote) multinationals of financiële dienstverleners vormen dan ook vaak interessante overnamekandidaten. Verloop mediane transactiemultiples, 2008A YTD In aantal keer EBITDA en EBIT

6 Cross-border transacties Nederlandse IT ondernemingen genieten veel interesse van buitenlandse kopers... Buitenlandse kopers Nederland vormt met haar open economie en gunstige vestigingsklimaat voor buitenlandse kopers een aantrekkelijke markt om acquisities te doen. Tegelijkertijd rekenen Nederlandse IT ondernemingen relatief veel grote multinationals en financiële dienstverleners tot hun klanten, hetgeen deze bedrijven tot interessante overnamekandidaten maakt. Bovenstaande draagt er aan bij dat bij relatief veel fusies en overnames een buitenlandse koper betrokken is. Voor de IT sector is dit in nog grotere mate het geval dan voor de Nederlandse economie in haar geheel. In liefst 57% van de IT transacties die tot nog toe in 2013 plaatsvonden betrof de kopende partij een buitenlandse onderneming. Voor Nederland als geheel (alle bedrijfssectoren) lag dit percentage op slechts 36%. Herkomst van kopers naar land, 2005A YTD In % van totaal aantal transacties (100% = 204 transacties) 17% 7% 7% 9% 10% 16% 34% Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Frankrijk Scandinavië Duitsland België Overig Opvallend is met name de interesse in Nederlandse IT ondernemingen vanuit de Verenigde Staten. In maar liefst 34% van de cross-border transacties waarbij een Nederlandse onderneming werd overgenomen betrof de koper een onderneming uit de VS. Europese landen zorgden voor het gros van de overige cross-border transacties. Cross-border transacties in de IT sector, 2005A YTD In % van totaal aantal transacties 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% '05A '06A '07A '08A '09A '10A '11A '12A '13YTD Nederland West-Europa Terwijl er veel wordt gesproken over toenemende interesse vanuit Aziatische kopers op de Europese markt blijkt uit onze analyse dat dit (nog) niet het geval is voor de Nederlandse IT sector. Slechts in een klein deel van de (gedocumenteerde) transacties (2,3%) betrof de kopende partij een onderneming uit Azië. Transactiewaardering in cross-border deals Onze analyse van de waarderingskenmerken van transacties in de Europese IT sector toont een subtiel verschil tussen transacties met een binnenlandse koper en transacties waarbij de koper een buitenlandse partij betreft. De multiples (aantal keer EBITDA en/of EBIT) die door buitenlandse partijen betaald worden liggen hoger dan wanneer er sprake is van transacties waarbij de koper en de overnamekandidaat in hetzelfde land gevestigd zijn. Voor buitenlandse kopers gold over de periode YTD een mediane EBIT-multiple van 9,9x terwijl voor binnenlandse kopers een mediane EBIT-multiple gold van 8,3x. Onze ervaring met buitenlandse kopers zonder aanwezigheid in Nederland is dat zij een grote voorkeur genieten voor een goed renderende onderneming met een aantrekkelijk groeipotentieel.

7 Sector benchmark Nederlandse IT ondernemingen lijken zich een weg uit de crisis gevonden te hebben... Omzetgroei en margeontwikkeling In Nederland en de rest van Europa vormde 2009 door de economische crisis een slecht jaar voor IT ondernemingen. De markt werd gekenmerkt door een lage omzetgroei of omzetdaling en relatief lage marges. Het jaar 2010 vormde met name voor Europa als geheel een jaar van herstel en worden voor Europa gekenmerkt door afnemende groei met stabiele marges. In Nederland is sprake van afnemende groei maar treed tegelijkertijd een lichte margeverbetering op. Deels valt dit te wijten aan het relatief hoge aantal faillissementen gedurende afgelopen jaren, waardoor de huidige marktpartijen het marktaandeel van de wegvallende spelers konden verdelen. Desalniettemin wordt er met name in detachering nog geregeld onder kostprijs gewerkt. Ontwikkeling vermogenspositie In de IT sector is een duidelijke trend waarneembaar waarbij de kapitaalstructuur van ondernemingen in toenemende mate bestaat uit eigen vermogen. in de laatste plaats wordt deze balansversterking gedreven door de beperkte bereidheid van banken om over te gaan tot vreemd vermogen verstrekking en de strengere eisen ten aanzien van de solvabiliteit. Omzetgroei en marge-ontwikkeling, 2008A - A In % 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% (2%) 5,4% 9,0% 4,4% 10,8% 9,0% 6,4% 4,8% 3,8% '08A '09A '10A '11A '12A Omzetgroei NL Omzetgroei Europa EBIT-marge NL EBIT-marge Europa 7,3% Rendementsontwikkeling De economische crisis heeft als gevolg dat het rendement op het eigen vermogen gedurende 2009 fors is afgenomen. De veranderende vermogensmix zorgt ervoor dat het rendement op eigen vermogen, zowel in Nederland als in Europa in het geheel, langzamer verbeterd dan het rendement op het totale vermogen. Gedurende lag het gemiddelde rendement op eigen vermogen op 14,3% terwijl het gemiddelde rendement op het totale vermogen 6,8% bedroeg. Gegeven de huidige marges en kapitaalstructuur zien wij, in de nabije toekomst, geen terugkeer naar het pre-crisis niveau van het rendement op eigen vermogen. Ontwikkeling eigen vermogenspositie en rendement, 08A - 12A In % Eigen Vermogen / Totale Vermogen 50% 40% 30% 20% 10% 0% 41,1% 45,0% 43,4% 46,5% 47,9% '08A '09A '10A '11A '12A 20% 16% 12% Eigen vermogen / Totale Vermogen Rendement op het Eigen Vermogen Rendement op het Totale Vermogen Rendement op het Totale Vermogen 8% 4% 0% Rendement op het Eigen & Totale Vermogen Financiële positie Afgelopen jaren hebben voor IT ondernemingen in het teken gestaan van balansversterking en kostenreductie. Sinds 2010 is er binnen de sector tevens een positieve marge- en rendementsontwikkeling zichtbaar. Deze factoren zorgen ervoor dat de IT sector in zijn geheel momenteel in een gezonde staat verkeerd. Met een hoger rendement op het totale vermogen in dan in 2008 lijkt het erop dat Nederlandse ondernemingen zich een weg uit de crisis hebben gevonden.

8 Over Lindenaar & Co Met een stevig track record op het gebied van IT transacties beschikken wij over gedegen sectorkennis... Lindenaar & Co is een onafhankelijke corporate finance boutique met een leidende positie binnen de Nederlandse mid-market. Wij zijn gespecialiseerd in financieel en strategisch advies op het gebied van fusies en overnames, financieringen, kapitaalmarkttransacties en overige financieel-strategische vraagstukken. Met senior-level aandacht op ieder project dat Lindenaar & Co onderneemt bieden wij onze klanten jarenlange ervaring op het gebied van corporate finance transacties en toegang tot een uitgebreid netwerk. Vanuit ons kantoor in Utrecht levert Lindenaar & Co haar diensten aan een brede groep klanten die op zoek zijn naar onafhankelijk advies van hoge kwaliteit voor significante corporate en kapitaalmarkt events. Alle opdrachten worden gekarakteriseerd door het creëren en onderhouden van een lange-termijn klantrelatie, gebaseerd op de kernwaarden Onafhankelijkheid, Kwaliteit & Integriteit, Ervaring en een Persoonlijke & Hands-on Aanpak. Contactgegevens Lindenaar & Co Corporate Finance B.V. Maliesingel BK Utrecht T: +31 (0) Selectie track record in IT Selectie recente transacties

9 Disclaimer Noch deze nieuwsbrief, noch enig gedeelte uit deze nieuwsbrief mag worden gebruikt voor enig ander doel zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Lindenaar & Co Corporate Finance B.V. ( Lindenaar & Co ). De informatie in deze nieuwsbrief geeft de heersende huidige marktomstandigheden weer en onze huidige visie daarop, die aan verandering onderhevig kunnen zijn. Deze nieuwsbrief is gebaseerd op openbare informatie. De in dit document opgenomen informatie is samengesteld uit bronnen die als betrouwbaar worden beschouwd. Geen uitdrukkelijke of impliciete waarborgen of garanties worden gegeven met betrekking tot de juistheid of volledigheid van de informatie en opinies in deze nieuwsbrief. De inhoud van deze nieuwsbrief en daarin opgenomen opinies zijn indicatief en opgenomen voor discussiedoeleinden. Geen rechten kunnen worden ontleend aan eventuele in deze nieuwsbrief opgenomen aanbiedingen, transacties, commerciële ideeën et cetera. s in deze nieuwsbrief vormt een bieding of een uitnodiging tot het doen van een bieding. Deze nieuwsbrief schept noch enige verplichting noch vormt zij de basis van enige overeenkomst.