nr. 73 van KATRIEN SCHRYVERS datum: 17 oktober 2014 aan JO VANDEURZEN Inname jodium door zwangere vrouwen - Maatregelen

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 73 van KATRIEN SCHRYVERS datum: 17 oktober 2014 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Inname jodium door zwangere vrouwen - Maatregelen Recentelijk uitte de Hoge Gezondheidsraad bezorgdheid over het tekort aan inname van jodium bij zwangere vrouwen. Jodium is een belangrijk bestanddeel voor het goed functioneren van de schildklier en een tekort eraan bij zwangere vrouwen heeft gevolgen voor de intellectuele ontwikkeling van kinderen. Om de algemene inname van jodium te verhogen, werd in 2009 beslist het zout voor bakkerijproducten te joderen. Het meeste jodium halen we immers uit melk, vis en brood. Onder meer dankzij deze maatregel zit, aldus de Hoge Gezondheidsraad, het jodiumgehalte bij Belgische kinderen in de normale zone ( microgram per dag). Niet-zwangere vrouwen moeten per dag minimum 100 milligram jodium innemen. Voor zwangere vrouwen is dat 150 milligram, maar vaak komen zij (zwanger of niet) niet aan deze drempel, aldus het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV-ISP). De situatie wordt bovendien bemoeilijkt doordat meisjes en vrouwen steeds minder brood en melk consumeren. De Hoge Gezondheidsraad adviseert daarom dat vrouwen en vooral zwangere vrouwen jodiumsupplementen innemen. Anderzijds pleiten zij voor een verhoging van het jodiumgehalte in het zout voor bakkerijproducten. Voor zwangere vrouwen is het bovendien belangrijk om ook foliumzuur in te nemen. Op die manier daalt de kans op bijvoorbeeld neuraalbuisdefecten bij de ontwikkeling van een kind. Hiertoe werd op 16 juni 2010 de resolutie betreffende het gebruik van foliumzuur voor de conceptie en tijdens de zwangerschap aangenomen door de plenaire vergadering (Stuk 462 ( ) - Nr 4). Daarin wordt aan de Vlaamse Regering gevraagd om o.m. preventieve acties op te zetten bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd rond de inname van foliumzuur en die acties aan te houden, in combinatie met een permanente effectmeting. In antwoord op schriftelijke vraag nr. 167 van 13 november 2013 van Cindy Franssen noemt de minister een aantal opdrachten die in navolging van de resolutie door de Universiteit Gent worden uitgevoerd: - het bundelen van alle informatie rond een correct foliumzuurgebruik; - het oplijsten van de consensus binnen andere subthema s op het vlak van preconceptioneel advies; - het bouwen van een website, interactief en aangepast aan de mogelijkheden van de sociale media; - het bepalen van een strategie om efficiënt data over het gebruik van foliumzuur te kunnen verzamelen en monitoren met het oog op evaluatie;

2 - samenwerken met de verschillende thema-experts. Het afwerken van deze opdrachten was gepland voor eind juli Ook kende de Vlaamse Regering eind 2012 een subsidie toe aan de Universiteit Gent voor de promotie van correct gebruik van foliumzuur en van preconceptionele adviezen. 1. Welke maatregelen overweegt de minister om de inname van jodium bij vrouwen en vooral zwangere vrouwen te doen stijgen? 2. Overweegt de minister maatregelen te nemen om het jodiumgehalte in zout voor bakkerijproducten te verhogen? 3. Wat is de stand van zaken met betrekking tot de genoemde opdrachten die de Universiteit Gent uitvoerde in navolging van de resolutie? Welke bevindingen komen daaruit voort? Welke maatregelen koppelt de minister eraan? 4. Op welke manier investeert de Vlaamse Regering nog in de promotie van correct gebruik van foliumzuur en van preconceptionele adviezen? 5. Kan de minister cijfers geven met betrekking tot de incidentie van neuraalbuisdefecten zoals de voorbije jaren vastgesteld?

3 JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN ANTWOORD op vraag nr. 73 van 17 oktober 2014 van KATRIEN SCHRYVERS 1. De aanbeveling van de Hoge Gezondheidsraad met betrekking tot de inname van een hoeveelheid jodium is inderdaad hoger voor zwangere vrouwen, dan voor niet zwangere vrouwen. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven nemen meestal via de voeding onvoldoende jodium op. Daarom wordt voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven vaak geadviseerd om jodiumsupplementen te nemen (dagelijkse aanvullende jodiuminname tussen 150 en 200 µg). Dit gebeurt best in overleg met de huisarts of gynaecoloog. Kind en Gezin geeft in haar prenataal advies het belang van een voldoende jodiuminname mee: Met het oog op een goede ontwikkeling van je ongeboren kind, is het belangrijk via de voeding voldoende jodium in te nemen tijdens de zwangerschap. Dit kan door het consumeren van melk, vis en brood met gejodeerd zout. Beperk de consumptie van zout. Gebruik je zout, vervang het dan door gejodeerd zout. In 2009 werd beslist door de federale overheid om het zout voor bakkerijproducten te joderen (15 mg/kg), weliswaar op vrijwillige basis. Onder meer door deze maatregel is de jodiumstatus van de Belgische bevolking verbeterd. In het bijzonder kinderen van 8 tot 12 jaar nemen nu voldoende jodium in voor een harmonieuze en intellectuele ontwikkeling ( microgram per dag). Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid werd door de FOD Volksgezondheid geïnformeerd over een bijkomende sensibilisatiecampagne die zal opgestart worden naar bakkers om jodium verrijkt zout te gebruiken in hun bereidingen. Alvorens bijkomende maatregelen te nemen, is het aangewezen om eerst het effect van deze campagne af te wachten. 2. De samenstelling van voedingsmiddelen, in casu het jodiumgehalte in zout voor bakkerijproducten, is een federale bevoegdheid. Meer informatie is te bekomen bij de FOD Volksgezondheid. Zoals aangehaald in deelantwoord 1, zal de FOD Volksgezondheid een sensibilisatiecampagne naar bakkers opstarten. 3. Alle informatie rond een correct foliumzuurgebruik werd gebundeld en er werd gezocht naar een consensus binnen andere subthema s op het vlak van preconceptioneel advies. Deze informatie werd door een netwerk van experten geëvalueerd op correctheid, relevantie en betrouwbaarheid. Vervolgens werd een website ( deze url is nog niet toegankelijk) gebouwd met relevante informatie voor burgers en zorgverleners. Na de ontwikkeling van de website werd deze door de doelgroep getest op onder andere volledigheid, verstaanbaarheid, leesbaarheid, gebruiksvriendelijkheid en vormgeving. In het najaar zal deze website gelanceerd worden. Er werd ook gezocht naar strategieën om efficiënt data over het gebruik van foliumzuur te kunnen verzamelen en monitoren met het oog op evaluatie. Hieruit was de conclusie dat het monitoren mogelijk is via verschillende kanalen ( onder meer via SPE Obstretrisch en perinataal dossier, Eurocat, ). Dergelijke monitoring zal echter budgettaire consequenties hebben.

4 4. In de toekomst zal onderzocht worden op welke manieren met de beschikbare budgetten de promotie rond een correct foliumzuurgebruik en preconceptionele adviezen verder kan gevoerd worden. Om aan de resolutie nr. 462 te beantwoorden is het noodzakelijk dat alle betrokken actoren bv. beroepsgroepen, koepelorganisaties, mutualiteiten, Kind en Gezin, investeren en dat er samen gezocht worden naar hoe vrouwen uit alle sociale lagen op vruchtbare leeftijd bewust kunnen worden gemaakt van het belang van een aangepaste foliumzuurinname voor de conceptie en tijdens de zwangerschap. 5. Hoewel het mechanisme nog niet geheel is blootgelegd, werd begin jaren 90 van vorige eeuw vastgesteld dat foliumzuur een rol speelt bij het ontstaan (of althans de preventie) van de volgende neurale-buisdefecten: anencefalie (open schedel met afwezigheid van hersenen), encefalocoele (uitstulping van het hersenvlies met craniaal vocht en/of hersenweefsel door een opening in de schedel) en spina bifida (open ruggetje). De epidemiologie van neurale-buisdefecten is complex, en de echte incidentie is moeilijk in te schatten wegens het optreden van spontane abortus en geïnduceerde zwangerschapsonderbreking na opsporing d.m.v. echografie, tripletest of vruchtwaterpunctie. De medische literatuur beschrijft een prevalentie van neuralebuisdefecten in België van ongeveer 8 tot 10 per zwangerschappen gedurende de voorbije 20 jaar. Voor spina bifida bedroeg de gerapporteerde prevalentie ongeveer 6 tot 8 per zwangerschappen. Het studiecentrum voor perinatale epidemiologie (SPE) rapporteerde de volgende cijfers (incidentie) voor alle die plaats vonden in Vlaanderen (zowel kraamafdelingen als thuisbevallingen) en het UZ Brussel (VUB). Voor geboorte wordt hierbij de volgende definitie gehanteerd: geboorte van één kind, levend of dood, van 500 gram of van 22 weken bij onbekend geboortegewicht. Indien beiden onbekend, dan geldt een lengte van 25 cm als criterium. Er dient opgemerkt te worden dat deze cijfers geen rekening houden met voortijdige beëindiging van zwangerschappen omwille van foetale afwijkingen. Anomalie Anencephali e Spina bifida Hydrocefali e Incidentie per 10, ,47 8,95 7,62 7,77 7,12 6,69 7,90 7,42 6,23 Het Provinciaal Instituut voor Hygiëne Antwerpen neemt deel aan het EuroCatproject (European surveillance of Congenital Anomalies - Hier worden de volgende aantallen gerapporteerd: neurale - buisdef ecten geboorte n levendge boren doodge boren zwanger schapsb eeindigi ng To ta al Totale prevalentie per (95% betrouwbaarhei

5 dsinterval) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Voor het aantal neemt men bij EuroCat alle levend- en doodgeborenen officieel aangegeven bij de burgerlijke stand. Men kan vaststellen dat, met uitzondering van 2006, de SPE-cijfers met de EuroCatcijfers overeenkomen aangezien ze zich allen situeren binnen de betrouwbaarheidsintervallen zoals berekend door het EuroCat-project. De cijfers van beide bronnen lijken een weinig uitgesproken daling te suggereren die echter statistisch niet als significant kan beschouwd worden aangezien de betrouwbaarheidsintervallen van de verschillende jaren elkaar overlappen en dit gedurende de hele geobserveerde periode.