Jaarverslag. Samen sterk voor later - -

Transcriptie

1 Jaarverslag Samen sterk voor later - - -

2

3 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf Jaarverslag 2014 Jaarverslag

4

5 Met een extra papiertje op zak, verbeter je je kansen op de arbeidsmarkt. Je kunt nog zo veel ervaring hebben, werkgevers willen toch een diploma zien. En ik vind het ook gewoon leuk om een cursus te doen. Je steekt er altijd wat van op. Eric Pietersen Leeftijd: 41 jaar Cursus: basisopleiding glazenwasser Jaarverslag

6 6 BPF Schoonmaak

7 Inhoudsopgave Woord van het bestuur 9 Belangrijke cijfers 10 Organisatie 14 Verslag van het bestuur Communicatie Financieel beleid Beleggingen Risicobeheer Veranderingen in de regels Pensioenbeheer Goed pensioenfondsbestuur Vooruitblik Verslag van de auditcommissie Oordeel van het verantwoordings orgaan 37 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Algemene toelichting 47 Toelichting op de balans 55 Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen 78 Toelichting op de staat van baten en lasten 78 Vaststelling van het jaarverslag en de jaarrekening door het bestuur 85 Overige gegevens 88 Statutaire regeling voor de bestemming van het saldo van baten en lasten 88 Actuariële verklaring 89 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 90 Jaarverslag

8 Voorwoord 8 BPF Schoonmaak

9 Sector in ontwikkeling In dit jaarverslag vertellen we u hoe het ging in Ook leest u hier verhalen van mensen die werken in de schoonmaakbranche. Dit zijn allemaal mensen die een opleiding volgen. Of al een diploma hebben gehaald. Wist u dat er veel opleidingen zijn voor schoonmakers en glazenwassers? BPF Schoonmaak vindt het belangrijk dat u zich blijft ontwikkelen. Dat is niet alleen goed voor uw werk. Maar ook voor uzelf. De mensen die werken voor het pensioenfonds, volgen ook vaak een opleiding. Zo kunnen zij hun werk goed blijven doen. Want de pensioensector blijft veranderen. In 2014 is er veel veranderd. Er is nu bijvoorbeeld een nieuwe wet. Daardoor is ons bestuur veranderd. Het bestuur bestaat nu uit twee delen. We hebben een niet-uitvoerend bestuur en een uitvoerend bestuur. Ieder heeft zijn eigen taken en gezamenlijk nemen we besluiten. Met de economie ging het in 2014 wat beter. Toch hebben we nog te weinig geld. Dat komt doordat de rente laag is. We moeten meer geld hebben om nu en later alle pensioenen te kunnen uitbetalen. Ieder jaar wordt alles duurder: boodschappen, elektriciteit, huur. Voor hetzelfde geld kun je minder kopen. Dat noemen we inflatie. Eind 2014 hadden we genoeg geld om de pensioenen in 2015 voor een deel mee te laten groeien met de inflatie. De pensioenen zijn met 0,31 procent verhoogd. Wij weten dat pensioen ingewikkeld is. En dat veel mensen er vragen over hebben. Daarom proberen wij alles zo goed mogelijk uit te leggen. In 2014 hebben wij de Pensioenkrant verbeterd en is onze website vernieuwd. Ook sturen we u een kaart als u jarig bent. Mensen bellen ons nu vaker en er komen meer mensen op onze website. De komende jaren zal er nog meer veranderen in de pensioensector. Bij BPF Schoonmaak blijven we leren. Zodat we uw pensioen zo goed mogelijk kunnen regelen. En u daarover kunnen informeren. Zo staan we samen sterk voor later. Het bestuur Jaarverslag

10 Belangrijke cijfers (bedragen in duizenden euro s) Hiernaast ziet u de belangrijkste cijfers van BPF Schoonmaak. U ziet hoe het ging in 2014, maar ook hoe het ging in de jaren daarvoor. Aantal werkgevers en werknemers Aantal aangesloten werkgevers in jaar Aantal aangesloten werkgevers einde jaar Aantal actieve deelnemers in jaar Aantal actieve deelnemers einde jaar Aantal gewezen deelnemers einde jaar Aantal pensioengerechtigden (einde jaar) Ouderdomspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Prepensioen Opbouwpercentage per dienstjaar Ouderdomspensioen 1,67 1,75 2,05 2,05 2,05 10 BPF Schoonmaak

11 Premie (als percentage van de pensioengrondslag) Ouderdomspensioen 20,75% 21,0% 21,0% 18,5% 17,7% Overgangsregeling 1,3% 0,9% 0,9% 0,9% 1,7% Pensioenuitvoering Feitelijke premie Kostendekkende premie Gedempte premie Uitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Beleggingen Belegd vermogen Opbrengst beleggingen / Beleggingskosten Beleggingsrendement (in procenten) 10,1% 2,4% 10,0% 2,6% 6,6% 1 De opbrengst beleggingen onder aftrek van kosten vermogensbeheer is Jaarverslag

12 Belangrijke cijfers Beleggingsrendement, incl. risicoafdekking (in procenten) 25,5% -/- 2,1 % 12,4% 10,7% 13,1% Beleggingsrendement benchmark (in procenten) 9,5% 2,1% 10,1% 2,1% 6,6% Z-score 0,43 0,25 -/- 0,04 0,40 0,01 Performancetoets 2 0,47 1,74 0,76 0,16 0,00 Vermogen, verplichtingen en solvabiliteit Pensioenvermogen Pensioenverplichtingen Stichtingskapitaal en reserves Vereist eigen vermogen Reservetekort of overschot -/ / / / / Vervangende interest (RTS) verplichtingen (in procenten) 2,1% 2,9% 2,6% 2,8% 3,4% Duration verplichtingen Aanwezige dekkingsgraad (in procenten) 108,9% 106,2% 103,2% 98,7% 107,7% Vereiste dekkingsgraad (in procenten) 112,3% 110,9% 111,1% 111,4% 111,3% Reële dekkingsgraad (in procenten) 69,1% 65,8% 60,9% 53,6% 62,2% 2 Vanaf 2014 is het zogenaamde vrijheidsbesluit van 1,28 (correctiefactor) niet langer van toepassing. De performancetoets kan als gehaald worden beschouwd indien deze hoger is dan -1,28. De vergelijkende cijfers zijn nog bepaald inclusief de correctiefactor van 1,28. Aanpassing (opgebouwde) pensioenen Toeslag actieven (in procenten) 0,31% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Toeslag inactieven (in procenten) 0,31% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 12 BPF Schoonmaak

13 Jaarverslag

14 Organisatie Afbeelding 1 Opbouw BPF Schoonmaak Adviescommissie bezwaarschriften en vrijstellingsbesluiten Geschillencommissie BPF Schoonmaak Bestuur Niet-uitvoerend bestuur: Dagelijks bestuur Uitvoerend bestuur Auditcommissie Verantwoordingsorgaan Wat is BPF Schoonmaak? Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor het Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf (BPF Schoonmaak) bestaat sinds 4 januari 1968 en is gevestigd in Utrecht. Het fonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Utrecht onder nummer Het fonds is aangesloten bij de Pensioenfederatie. De Pensioenfederatie is de belangenorganisatie voor alle pensioenfondsen in Nederland. Wat doet BPF Schoonmaak? BPF Schoonmaak wil een pensioen uitkeren aan iedereen die is aangesloten. Dat zijn onze deelnemers en gepensioneerden. Deelnemers zijn: werknemers die pensioen opbouwen bij BPF Schoonmaak (ex-)werknemers die eerder pensioen opbouwden bij BPF Schoonmaak van ons. Dat noemen we partnerpensioen of wezenpensioen. En kunt u niet meer werken, omdat u arbeidsongeschikt bent? Dan bouwt u bij ons misschien pensioen op zonder premie te betalen. Organisaties die samenwerken in BPF Schoonmaak BPF Schoonmaak heeft een bestuur en een verantwoordingsorgaan. De mensen in het bestuur en het verantwoordingsorgaan vertegenwoordigen de werkgevers, werknemers en gepensioneerden. Zij komen uit de volgende organisaties: namens de werkgevers: Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) namens de werknemers: FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen één bestuurslid vertegenwoordigt de gepensioneerden Commissie Vermogensbeheer Extern adviseur Vermogensbeheer Commissie Pensioenbeheer Commissie Communicatie Bindend advies Oordeel (Verantwoordingsorgaan) /Toezicht (Auditcommissie) Advies Gepensioneerden zijn mensen die een uitkering van het fonds ontvangen. Bent u aangesloten bij BPF Schoonmaak? Dan betalen u en uw werkgever premie voor uw pensioen. Wij beheren en beleggen dit geld. Met de opbrengst betalen wij pensioenen. Dat is niet alleen ouderdomspensioen. Als u komt te overlijden, krijgen uw partner en kinderen misschien pensioen Nieuw bestuursmodel Op 1 juli 2014 is het bestuursmodel van het fonds veranderd. Dit is gedaan omdat de wet werd veranderd. Het bestuur bestaat nu uit twee delen. Het eerste deel is het niet-uitvoerend bestuur. Het andere deel is het uitvoerend bestuur. Het totale bestuur neemt de beslissingen. Het niet-uitvoerend bestuur controleert wat het uitvoerend bestuur doet. En bekijkt of de manier 14 BPF Schoonmaak

15 waarop alles verloopt juist is en beter kan. De twee delen zijn samen verantwoordelijk voor het pensioenfonds. Het uitvoerend bestuur bestaat uit twee onafhankelijke bestuurders. Het niet-uitvoerend bestuur bestaat uit zes vertegenwoordigers en een onafhankelijk voorzitter. Drie vertegenwoordigen de werkgevers, twee de deelnemers en één de gepensioneerden. De niet-uitvoerend bestuurders controleren samen of alles juist verloopt. Op afbeelding 1 (links) ziet u hoe het bestuur van BPF Schoonmaak nu in elkaar zit. Wie zaten er in 2014 in het bestuur? Bestuur Bestuursleden worden benoemd voor vier jaar. Die periode kan het bestuur twee keer verlengen met vier jaar. Het is niet de bedoeling dat bestuursleden allemaal tegelijk aftreden. Dat doen ze om de beurt. Nieuwe bestuursleden Per 1 september 2014 is werknemersvoorzitter M. Martens in een andere sector gaan werken. De heer D. Muusers is hem opgevolgd als bestuurslid. Per 1 januari 2015 is werkgeversvoorzitter J. Koen afgetreden. Mevrouw E. von Weiler is zijn opvolger als werkgeversbestuurslid. Sinds 1 januari 2014 zit de heer R. Sprenkels als werkgeversvertegenwoordiger in het bestuur. Het bestuur krijgt hulp van commissies. Dat zijn: de commissie Vermogensbeheer de commissie Pensioenbeheer de commissie Communicatie Andere commissies en groepen zijn: het verantwoordingsorgaan de auditcommissie de geschillencommissie BPF Schoonmaak werkt samen met: APG Rechtenbeheer N.V. voor de pensioenadministratie, -communicatie en bestuursondersteuning Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. voor het vermogens beheer Northern Trust Global Services Limited voor de beleggings administratie Het Nederlands Compliance Instituut als compliance officer Towers Watson Netherlands N.V. als certificerend actuaris Deloitte Accountants B.V. voor de controle van het jaarwerk Niet-uitvoerend bestuur Functie in bestuur Sinds Tot Namens Harrie Penders Onafhankelijk voorzitter Hans Koen Werkgeversvoorzitter OSB Mari Martens Werknemersvoorzitter FNV Bondgenoten Thérèse Schets * Bestuurslid Pensioengerechtigden Evelyne Simons ** Bestuurslid OSB Ruud Sprenkels Bestuurslid OSB Daan Muusers Bestuurslid FNV Bondgenoten Harm Roeten Bestuurslid CNV Vakmensen Esther von Weiler Aspirant-bestuurslid OSB Uitvoerend bestuur Functie in bestuur Sinds Tot Namens Gijs Vermeulen Uitvoerend bestuurslid OSB, FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen Elly Kwakkelstein Uitvoerend bestuurslid OSB, FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen * Thérèse Schets is beoogd werknemersvoorzitter en lid dagelijks bestuur vanaf , namens de mensen die pensioen krijgen. ** Evelyne Simons is beoogd werkgeversvoorzitter en lid dagelijks bestuur vanaf , namens OSB. Jaarverslag

16 Organisatie Wat doen de bestuurscommissies? Commissie Communicatie De commissie Communicatie adviseert het bestuur hoe BPF Schoonmaak pensioenzaken het best kan uitleggen. De commissie maakt daarvoor plannen: één voor de korte termijn en één voor de lange termijn. In het hoofdstuk Communicatie op pagina 21 leest u wat de commissie Communicatie in 2014 heeft gedaan. Commissieleden Evelyne Simons (voorzitter) Thérèse Schets Esther von Weiler (aspirant-lid) Elly Kwakkelstein Commissie Vermogensbeheer De commissie Vermogensbeheer adviseert het bestuur hoe ze het geld het best kunnen beleggen. In het hoofdstuk Beleggingen op pagina 25 leest u wat de commissie Vermogensbeheer in 2014 heeft gedaan. Commissieleden Thérèse Schets (voorzitter) Hans Koen Ruud Sprenkels Gijs Vermeulen Marion Verheul (onafhankelijk beleggingsadviseur) Commissie Pensioenbeheer De commissie Pensioenbeheer houdt in de gaten of uw gespaarde pensioen goed wordt vastgelegd. En of het goed wordt uitgekeerd wanneer dat mag. Ook adviseert de commissie het bestuur over nieuwe plannen en persoonlijke zaken. In het hoofdstuk Pensioenbeheer op pagina 33 leest u wat de commissie Pensioenbeheer in 2014 heeft gedaan. Commissieleden Mari Martens (voorzitter tot ) Esther von Weiler Daan Muusers (beoogd vanaf ) Gijs Vermeulen Elly Kwakkelstein Evelyne Simons Harm Roeten (voorzitter vanaf ) Welke organen heeft het fonds nog meer? Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan is op 1 juli 2014 vernieuwd. Er zitten vier vertegenwoordigers van de werknemers in, één vertegenwoordiger van de gepensioneerden en één vertegenwoordiger van de werkgevers. Zij adviseren het bestuur. Het bestuur vertelt aan het verantwoordingsorgaan wat het bestuur doet, hoe het dat doet en waarom. Het verantwoordingsorgaan mag hierover zijn mening geven. Deze mening staat altijd in het jaarverslag. Daar staat ook de reactie van het bestuur op deze mening. Dit leest u op pagina 37. Leden verantwoordingsorgaan (vanaf 1 juli) Eef Collignon, voorzitter, namens OSB Marion Blok-Kok, namens FNV Bondgenoten Hans Molle, namens FNV Bondgenoten Hans van Schoor, namens CNV Vakmensen Trudy Schriemer, namens ANBO Herman Smeets, namens FNV Bondgenoten 16 BPF Schoonmaak

17 Auditcommissie De auditcommissie houdt in de gaten of het risicomanagement goed is geregeld. En de commissie houdt de planning en de controle van het jaarverslag en de jaarrekening in de gaten. Verder kijkt de commissie of het niet-uitvoerend bestuur het uitvoerend bestuur goed controleert. En of de bestuursleden zich aan de gedragscode houden. Commissieleden Ivo Frielink Steffie de Vries Harrie Penders Evelyne Simons (aspirant-lid) Thérèse Schets Hans Koen Geschillencommissie Het kan zijn dat u het niet eens bent met een besluit dat het bestuur in uw situatie heeft genomen. Dat noemen wij een geschil. U kunt dan vertellen waarover u het niet eens bent en waarom niet. U gaat dan in beroep bij de geschillencommissie. In 2014 is twee keer de hulp ingeroepen van de geschillencommissie. Commissieleden Jasper van den Beld, onafhankelijk voorzitter Hermien Dautzenberg Ahsna Kamta Carolien Wilms aan t Goor, plaatsvervangend lid Werkgroepen Zijn er belangrijke onderwerpen die extra tijd kosten? Dan maakt het bestuur een werkgroep. In 2014 waren dat de werkgroep Jaarverslag, de werkgroep Integraal Risicomanagement (IRM) en de werkgroep Governance. De werkgroep Jaarverslag kijkt mee bij het maken van het jaarverslag. De werkgroep IRM houdt zich bezig met risico s die het bestuur loopt. De werkgroep Governance adviseert het bestuur over de organisatie van het fonds. In 2013 en 2014 bereidde deze werkgroep het fonds voor op veranderende regels. Jaarverslag

18

19 Ik heb collega s van verschillende nationaliteiten. Dan is het belangrijk dat iedereen Nederlands spreekt. Een cursus kost veel tijd. Maar als je wat nieuws wilt leren, moet je er iets voor doen. Alleen dan kom je verder. Naam: Mohamed Lhkorf Leeftijd: 48 jaar Cursus: Nederlands als tweede taal Jaarverslag

20 Verslag van het bestuur 20 BPF Schoonmaak

21 Verslag van het bestuur 1. Communicatie In 2013 waren we al begonnen met het verbeteren van de communicatie. In 2014 hebben we dit doorgezet. De Pensioenkrant en onze website zijn bijvoorbeeld vernieuwd. En we versturen nu verjaardagskaarten. We zien dat deze vernieuwingen werken. Mensen bellen ons vaker en er komen meer mensen op onze website. Wij proberen alles zo duidelijk mogelijk aan u uit te leggen. Maar we leren dit het best als we van u horen wat u van onze communicatie vindt. Daarom doen we soms onderzoek. Dan vragen we u bijvoorbeeld wat u van de Pensioenkrant vindt of van onze brieven. Op onze website kunt u ons vertellen wat u van de website vindt. Zo leren wij iedere dag. Wat we al goed doen en wat we nog beter moeten doen. Pensioenkrant In 2013 hebben wij de Pensioenkrant vernieuwd. We denken dat deze nieuwe opzet beter te lezen en beter te begrijpen is. In de Pensioenkrant laten we graag deelnemers aan het woord. Zodat zij kunnen vertellen waarom ze pensioen belangrijk vinden. Dat kan u misschien helpen. Aan sommige lezers hebben we gevraagd wat zij van de nieuwe Pensioenkrant vinden. Ze vinden de nieuwe opzet goed. En snappen wat er staat. Website Onze oude website was niet heel duidelijk. Daarom hebben we in 2014 onze website vernieuwd. U kunt nu nog sneller en makkelijker antwoord vinden op uw vraag. We zien dat er nu meer mensen naar onze website gaan dan vroeger. Aan sommige mensen hebben we gevraagd wat ze van de nieuwe website vinden. Zij vinden hem duidelijk en mooi. De pensioenplanner staat nu niet meer op de website. Dit hebben we gedaan omdat u op beter ziet hoeveel u krijgt als u met pensioen gaat. Want daar ziet u ook hoeveel AOW u krijgt. En hoeveel u bij andere pensioenfondsen hebt gespaard. Verjaardagskaarten Als u jarig bent feliciteren wij u met een kaartje. Daarop verwijzen we naar onze website waar veel pensioeninformatie is te vinden. Ook staat ons telefoonnummer erop. U mag ons altijd bellen met vragen. Kalender In 2014 hebben we weer een kalender gestuurd aan alle deelnemers. We willen namelijk dat u weet dat pensioen belangrijk is om over na te denken. Met de kalender laten we zien dat u soms iets moet doen voor uw pensioen. De kalender kunt u thuis gebruiken. Hij geeft elke maand een tip over pensioen. Pensioen3daagse Tijdens de Pensioen3daagse gaan pensioenfondsen langs bij werkgevers. Om meer te vertellen over pensioen. Werknemers kunnen dan vragen stellen over hun pensioen. In 2014 deed BPF Schoonmaak mee aan de Pensioen3daagse. Onderzoek Eind 2014 stuurden we een boekje met vragen naar deelnemers. We vroegen bijvoorbeeld of ze ons kennen en wat ze van onze brieven en het UPO vinden. En of ze internet gebruiken. Dat doen we om beter met u te communiceren. Met de antwoorden die we terug kregen gaan we kijken hoe we onze informatie voor u nog beter kunnen maken. Activiteiten 2015 In 2015 gaan we dit doen: We gaan onderzoeken of dat wat we doen goed is. We willen meer met u in contact komen. Dit gaan we op verschillende manieren doen. We willen werkgevers gerichter informeren. En we willen op het gebied van communicatie beter samenwerken met de werkgevers. We gaan onderzoeken of onze processen wel goed zijn. Of u onze brieven snapt en ook de formulieren aan ons terugstuurt. Of de informatie over die brief ook duidelijk op de website staat. En of u ook goed wordt geholpen aan de telefoon. Jaarverslag

22 Verslag van het bestuur 2. Financieel beleid Financiële situatie in 2014 In 2014 hadden we 3,9 miljard euro. Dat is veel geld. Maar toch hebben we meer geld nodig om nu en later de pensioenen te kunnen betalen. Als een pensioenfonds niet genoeg geld heeft, is er meer geld nodig om alle pensioenen te betalen. Maar cao-partijen besloten dat de pensioenpremie in 2014 niet verder zou stijgen. In de loop van 2014 besloten de cao-partijen ook om de premie over 2014 iets te verlagen. Vanwege de belastingwetgeving hebben wij op 1 januari 2014 het opbouwpercentage verlaagd van 1,75 procent naar 1,67 procent. Toch was er eind 2014 genoeg geld om de pensioenen in 2015 mee te laten groeien met de groei van de prijzen. Dat noemen we indexeren. De pensioenen zijn met 0,31 procent verhoogd. Hoewel het langzaam beter gaat, moeten we nog veel doen om alles in orde te krijgen. Geld voor uitbetalen pensioenen Wij moeten geld uitbetalen aan iedereen die nu met pensioen is. En aan iedereen die straks met pensioen gaat. BPF Schoonmaak moet ervoor zorgen dat er voldoende geld is om al die pensioenen te kunnen betalen. Dat noemen we de pensioenverplichting. Eind 2014 hadden we hiervoor 3,6 miljard euro nodig. Dekkingsgraad Pensioenfondsen moeten voldoende geld hebben om alle pensioenen te kunnen betalen. Dat meten we met de dekkingsgraad. De hoogte van de dekkingsgraad hangt af van: hoeveel geld het fonds bezit (het vermogen) hoeveel het fonds nu én later aan pensioen moet uitbetalen (de pensioenverplichtingen) Als de dekkingsgraad 100 procent is, is er precies genoeg geld om alle pensioenen uit te betalen. Maar de dekkingsgraad moet hoger zijn dan die 100 procent. Want het fonds moet ook reserves hebben. Dat is extra geld om tegenvallers op te kunnen vangen. Deze reserves noemen we het eigen vermogen. Eigen vermogen Het is belangrijk om eigen vermogen te hebben. Om meer geld te hebben dan dat we aan pensioenen moeten uitbetalen. Het eigen vermogen is een buffer om tegenvallers op te vangen. We beleggen het geld. Maar we kunnen soms verlies maken in plaats van winst. Of de rente is opeens heel laag. Daardoor brengt het geld minder op. In het hoofdstuk Risicobeheer op pagina 31 leggen we meer uit over de risico s. De hoogte van het eigen vermogen bepaalt ook of het bestuur toeslag kan verlenen. De wet zegt dat fondsen genoeg geld moeten hebben om pensioenen nu en in de toekomst uit te betalen. In de wet staat een minimaal vereist eigen vermogen. Dit is het vermogen dat het fonds in ieder geval moet hebben. In de wet staat ook een vereist eigen vermogen. Dit is het vermogen dat een fonds moet hebben om het komende jaar in 39 van de 40 gevallen alle risico s te kunnen opvangen. Reserves Het fonds heeft vier reserves: 1. om beleggingsrisico s op te vangen 2. om schommelingen in de voorzieningen die te maken hebben met arbeidsongeschiktheid op te vangen 3. om het overschot in de premie te reserveren voor inkoop van pensioen in volgende jaren 4. om de overgangsregeling te betalen De eerste drie reserves vormen samen het eigen vermogen. Als het eigen vermogen hoger is dan het vereist eigen vermogen, dan heeft het fonds ook nog een vrije reserve. De vrije reserve is op dit moment helaas nog negatief. Alleen het geld waarmee de overgangsregeling wordt betaald, behoort niet tot het eigen vermogen. Dat wordt apart gehouden van het geld voor de andere pensioenen. 22 BPF Schoonmaak

23 Dekkingstekort In de Pensioenwet staat ook een minimaal vereist eigen vermogen. Dit is 4,3 procent van de pensioenverplichtingen. Dat betekent dat de dekkingsgraad die we nodig hebben 104,3 procent of hoger moet zijn. In 2014 was dit het geval. We hadden dus geen dekkingstekort. Reservetekort Het vereist eigen vermogen moest eind ,3 procent van de pensioenverplichtingen zijn. Dat betekent dat de dekkingsgraad 112,3 procent of hoger moet zijn. De dekkingsgraad was in ,9 procent. We hadden daardoor een reservetekort. In afbeelding 2 is de blauwe lijn de dekkingsgraad van BPF Schoonmaak in De rode lijn is de minimaal vereiste dekkingsgraad. En de groene lijn is de vereiste dekkingsgraad. In tabel 1 ziet u waardoor de dekkingsgraad steeg of daalde. Waardoor stijgt of daalt de dekkingsgraad? De rente is belangrijk. Wij weten hoeveel geld we later nodig hebben om alle pensioenen te kunnen uitbetalen. We gebruiken de rente om uit te rekenen hoeveel geld we nu moeten hebben om straks op dat bedrag uit te komen. Is de rente laag? Dan moeten we nu veel geld hebben. Is de rente hoog? Dan hebben we nu minder geld nodig. De dekkingsgraad stijgt als mensen minder lang leven. Dan betalen wij namelijk minder lang pensioen uit. We hoeven dan minder geld uit te betalen dan dat we bezitten. Daardoor stijgt de dekkingsgraad. Het rendement van het fonds over 2014 was 10,1 procent. Omdat de rente flink kan veranderen, beschermt het fonds zich hiertegen. Als we deze bescherming meerekenen is het rendement over ,5 procent positief. Waardoor steeg de dekkingsgraad in 2014? De gemiddelde rente is in 2014 gedaald van 2,9 procent naar 2,1 procent. Hierdoor is het bedrag dat we moesten reserveren voor pensioenen hoger geworden. Door dezelfde daling van de rente is de waarde van de obligaties gestegen. Ook aandelen hebben een positieve bijdrage geleverd. Helaas leven onze deelnemers minder lang dan we dachten, waardoor een gedeelte van de reservering niet meer nodig was. Door deze oorzaken is ons eigen vermogen gestegen. Daardoor is de dekkingsgraad gestegen. 114% 112% 110% 108% 106% 104% 102% 100% Afbeelding 2 Dekkingsgraad (DG) in 2014 december 2013 maart 2014 juni 2014 september 2014 december 2014 Tabel 1 Invloed van factoren op de verandering van de dekkingsgraad over 2014 (in procenten) Ontwikkeling dekkingsgraad Stand per 31 december 2013 Gerealiseerd 106,2% Premie 0,7% Uitkeringen 0,1% Indexering -0,4% Renteverandering -22,5% Overrendement 26,6% Wijziging actuariële grondslagen 4,1% Overig -5,8% Stand per 31 december ,9% Vereiste DG DG Minimaal vereiste DG Jaarverslag

24 Verslag van het bestuur Toeslag De prijzen stijgen. Daardoor wordt uw geld minder waard. Dat noemen we inflatie. Het bestuur probeert de pensioenen te laten meegroeien met de inflatie. Dat betekent dat u met uw pensioen evenveel kunt blijven kopen. We laten pensioenen meegroeien door ze te verhogen met een toeslag. We noemen dat toeslag verlenen. In 2014 was de inflatie waarop de toeslag is gebaseerd 0,71 procent. Om toeslag te kunnen verlenen moest de dekkingsgraad eind 2014 minimaal 104,3 procent zijn. Om volledig toeslag te kunnen verlenen moest de dekkingsgraad 115,7 procent zijn. Onze dekkingsgraad zat er tussenin. Daarom verlenen wij een gedeeltelijke toeslag van 0,31 procent. We konden de pensioenen dus niet helemaal mee laten groeien met de inflatie. We hebben ook geen geld opzij kunnen zetten om in de toekomst toeslag te kunnen verlenen. Vanaf 1 januari 2016 gelden er nieuwe regels voor toeslagverlening. Herstelplan Van de overheid hebben alle pensioenfondsen een plan moeten maken. Een plan om ervoor te zorgen dat de dekkingsgraad weer hoog genoeg wordt. Zo n plan heet een herstelplan. Volgens ons herstelplan op de korte termijn moest de dekkingsgraad eind 2014 minimaal 104,3 procent zijn. Dat is gelukt. Hiermee is het herstelplan op de korte termijn beëindigd. Volgens het herstelplan op de lange termijn moet de dekkingsgraad in 2024 minimaal 110,7 procent zijn. Het liefst willen we de pensioenen aanpassen aan de gestegen prijzen. Maar om dat te kunnen doen, moet de dekkingsgraad zelfs hoger zijn. Pensioenopbouw wel omlaag Het opbouwpercentage is per 1 januari 2014 verlaagd van 1,75 procent naar 1,67 procent. Zo blijft de pensioenregeling binnen de regels van de belastingdienst. Premies in 2014 Werknemers en werkgevers betalen iedere maand premie aan BPF Schoonmaak. Het pensioenfonds betaalt hier de pensioenen van en alle kosten die daarbij horen. In 2014 was de pensioenpremie 21 procent van de pensioengrondslag. Dit is het deel van uw inkomen waarover u pensioen opbouwt. Vanaf juli 2014 verlaagden de cao-partijen de premie van 21 procent naar 20,5 procent. Hierdoor werd de pensioenpremie over het hele jaar 20,75 procent van de pensioengrondslag. De werkgever betaalde 10,25 procent en de werknemer 10,50 procent. Werkgevers konden te veel betaalde premie verrekenen. De werkgever betaalde in 2014 ook 1,3 procent premie voor werknemers die geboren zijn vóór Dit is de overgangsregeling. Met de premie die werknemers en werkgevers betalen, moeten wij alle kosten voor het pensioen kunnen betalen. Dat noemen we kostendekkend. Alle pensioenfondsen in Nederland moeten kostendekkend zijn. Met het geld van de feitelijke premie betalen we alle nieuwe pensioenen en de uitvoeringskosten. De inkoop van pensioen kan op verschillende manieren worden berekend. Eén manier is om de kosten te berekenen met de rentetermijnstructuur. Dit noemen we de kostendekkende premie. Een andere manier is om met een gemiddelde rente de kosten te berekenen. BPF Schoonmaak doet dit met een gemiddelde rente van 3,5 procent. De berekende premie noemen we de gedempte premie. De berekende premies staan in tabel 2. De feitelijke premie van het fonds is kosten dekkend als deze premie hoger is dan de gedempte premie. Als we van de feitelijke premie de gedempte premie aftrekken en er blijft een bedrag (32 miljoen euro) over dan wordt dat bedrag toegevoegd aan de reserve voor inkoop van pensioen in volgende jaren. Deze reserve noemen we de bestemmingsreserve premiedepot. 24 BPF Schoonmaak

25 3. Beleggingen Ons beleggingsbeleid bepaalt hoe wij omgaan met beleggingen. In dit beleid staan de belangen van de deelnemers en gepensioneerden centraal. Op korte en lange termijn. Het is belangrijk dat onze beleggingen een goed rendement opleveren. Maar het is ook belangrijk dat we niet te veel risico nemen. In 2013 hebben we onderzocht welke beleggingen passen bij onze verplichtingen. We onderzochten hoe we het geld zo kunnen beleggen dat we alle pensioenen kunnen uitbetalen. Ons beleggingsbeleid is gebaseerd op de uitkomsten van dit onderzoek. Dit beleid levert onder verschillende omstandigheden het minst slechte resultaat op. In 2014 hebben we dit beleid voortgezet. We keken wat we beter konden doen. En waar kosten konden worden bespaard. Spreiding over landen De aandelen zijn gespreid over verschillende landen. Wij beleggen in westerse landen en in landen met een opkomende economie. Ook beleggen we in Europese staatsobligaties, Nederlandse hypotheken, obligaties van opkomende landen en in obligaties met een hoger risico. Obligaties met een hoger risico leveren meer rendement op. Tot slot beleggen we in vastgoed en alternatieve beleggingen. Dat zijn bijvoorbeeld grondstoffen, private equity (investeringen buiten de aandelenbeurs om) en infrastructuur. Beleggingsresultaten over 2014 Het rendement van het pensioenfonds over 2014 was 10,1 procent. Dit is zonder de waarde van de overeenkomsten die we hebben om risico s op te vangen (zie ook rente- en valuta-afdekking op pagina 28). Als we die meerekenen was het rendement 25,5 procent. In tabel 3 ziet u al onze beleggingsresultaten. Er zijn verschillende soorten beleggingen. Wij vergelijken ons resultaat met het resultaat van beleggers met dezelfde soort beleggingen. Dat noemen we een benchmark. De rendementen van de benchmark ziet u ook in de tabel. Van dit rendement hebben we de kosten voor het vermogensbeheer nog niet geheel afgetrokken. Ontwikkeling van de beleggingsportefeuille In tabel 4 ziet u de waarde van de beleggingsportefeuille aan het einde van Ook ziet u de verdeling van het vermogen over de verschillende soorten beleggingen. Deze verdeling is anders dan de verdeling die in onze jaarrekening staat (pagina 55). Daar staan bijvoorbeeld de liquide middelen niet bij de beleggingen. Met liquide middelen bedoelen we het geld en de waarde van beleggingen die we heel snel kunnen gebruiken. In tabel 5 ziet u hoe de verdeling in de jaarrekening is. Tabel 2 Berekende premies Kostendekkende premie Feitelijke premie Gedempte premie Tabel 3 Beleggingsresultaten van het fonds over 2014 (in procenten) Rendement van het fonds Rendement van de benchmark Aandelen 16,1% 16,0% Vastrentende waarden 11,7% 11,1% Alternatieve beleggingen -/- 23,6% -/- 19,7% Vastgoed 3,0% 3,3% Liquide middelen 0,0% 0,0% Totaal 10,1% 9,5% Totaal inclusief valuta- en rente-afdekking 25,5% Jaarverslag

26 Verslag van het bestuur Tabel 4 De beleggingsportefeuille van het fonds (bedragen in miljoenen euro s) Bedrag Percentage Normportefeuille Bedrag Percentage Aandelen ,7 19, ,6 Vastrentende waarden ,7 66, ,9 Alternatieve beleggingen 42 1,2 5, ,4 Vastgoed 204 5,8 9, ,4 Liquide middelen 129 3,6 0,5 21 0,7 Totaal ,0 100, ,0 Rente- en valuta-afdekking Totaal incl. renteen valuta-afdekking Toelichting op de resultaten van de beleggingen De economie groeide in 2014 over de hele wereld een beetje. Volgens het Internationaal Monetair Fonds ongeveer 3 procent. Er waren wel grote verschillen tussen de werelddelen. In de landen waar met euro s wordt betaald, ging het minder goed met de economie. De economie groeide hier beperkt. De economie in Amerika groeide 2,4 procent. Landen met een opkomende economie, zoals China, groeiden meer dan de ontwikkelde landen. De inflatie bleef laag. Daardoor bleef ook de rente heel laag. Resultaat op aandelen 2014 was een erg goed jaar voor aandelenbeurzen. Dat kwam vooral door de stand van de rente. Die daalde naar de laagste stand ooit. Maar er waren wel duidelijke verschillen per regio en per aandelensoort. Aandelen van bedrijven met een hogere en stabiele winstgroei deden het beter dan aandelen met een lagere winstgroei. Ook deden goedkope (waarde)aandelen het beter dan groeiaandelen. Groeiaandelen zijn aandelen waarvan te verwachten is dat ze goede resultaten zullen behalen. Vooral aandelen van gezondheidszorg en energieleveranciers deden het goed. Andere deden het weer minder goed, bijvoorbeeld aandelen van chemie- en staalproducenten. Onze beleggingen in aandelen hadden in 2014 goede resultaten. De aandelenportefeuille behaalde een rendement van 16,1 procent. Het benchmarkresultaat was ook positief en kwam uit op 16,0 procent. Daarmee presteerden we beter dan de benchmark. Dat kwam vooral doordat we meer belegden in aandelen van opkomende markten. Die deden het beter dan de aandelen van ontwikkelde markten. Resultaat op beleggingen met vaste rente Vastrentende waarden zijn beleggingen waarop wij een vast bedrag aan rente ontvangen. Deze beleggingen zijn in 2014 meer waard geworden. De resultaten van deze beleggingen staan hieronder. kredietwaardige obligaties: 12,7 procent. Dit is beter dan de benchmark van 12,2 procent. obligaties met hoger risico: 2,8 procent. Dit is beter dan de benchmark van 1,9 procent. obligaties in opkomende landen: 6,9 procent. Dit is slechter dan de benchmark van 7,3 procent. Resultaat op alternatieve beleggingen Alternatieve beleggingen zijn anders dan aandelen en obligaties. Wij hebben drie soorten alternatieve beleggingen: private equity, infrastructuur en grondstoffen. De alternatieve beleggingen behaalden in totaal een negatief rendement van 23,6 procent. Dit was 3,9 procent lager dan de benchmark. 26 BPF Schoonmaak

27 Private equity Private equity zijn investeringen in ondernemingen buiten de aandelenbeurzen om. BPF Schoonmaak kiest voor duurzame private equity-beleggingen. Dat betekent dat we kiezen voor bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen houdt een bedrijf bijvoorbeeld rekening met het milieu en goede werkomstandigheden. Private equity-beleggingen hebben in de beginfase hoge opstartkosten. Daarnaast hebben de gekozen beleggingen niet allemaal even goed gepresteerd. Dat merken we nu aan de rendementen. Daarom presteren we slechter dan de benchmark. Onze beleggingen in private equity behaalden in 2014 een rendement van 12,3 procent. De benchmark was 19,5 procent. Tabel 5 Aansluiting verdeling vermogen in de jaarrekening en in de beleggingsportefeuille (bedragen in miljoenen euro s) Vastgoedbeleggingen waarden beleggingen middelen portefeuille Vastrentende Overige Liquide Totaal Aandelen Derivaten Aandelen Vastrentende waarden Alternatieve beleggingen Vastgoed Liquide middelen Rente- en valuta-afdekking Subtotaal Dubbeltellingen Overige schulden en derivaten Infrastructuur Beleggingen in infrastructuur zijn investeringen in wegen, bruggen, havens, spoorwegen en vliegvelden. Hierin wordt pas weer geïnvesteerd als de economie groeit. Het gaat nu beter met de economie. Daardoor zijn de prijzen voor deze beleggingen sterk gestegen. Het aanbod van deze beleggingen is laag. Wij behaalden in 2014 een rendement van 15,5 procent op onze infrastructuurbeleggingen. Dat is beter dan de benchmark van 3,1 procent. Belegde waarden in beleggingscategorie Beleggingsdebiteuren Liquide middelen Beleggingscrediteuren Totaal jaarrekening Jaarverslag

28 Verslag van het bestuur Grondstoffen Grondstoffen zijn stoffen die worden gebruikt voor het maken van producten. Bijvoorbeeld olie of metaal. Het pensioenfonds belegt in deze stoffen. We beleggen niet in planten en dieren, waarvan voedsel wordt gemaakt. Graan en koeien, bijvoorbeeld. Als er te weinig voedsel is in arme landen, dan willen wij daaraan niet verdienen. De waarde van deze beleggingen daalde in Dat kwam doordat de olieprijs enorm is gedaald. En olie is het belangrijkste onderdeel van deze beleggings categorie. Onze beleggingen in grondstoffen maakten verlies over heel 2014: een rendement van -43,8 procent. Dat is slechter dan de benchmark van -40,5 procent. Resultaat op vastgoed Bij vastgoed moet u denken aan woningen, winkelpanden en kantoorgebouwen. Het ging in 2014 weer iets beter met het vastgoed in Nederland. De vastgoedbeleggingen van het pensioenfonds bestaan uit: directe beleggingen in Nederlands vastgoed beleggingen in directe vastgoedfondsen indirect Europees vastgoed (dat niet beursgenoteerd is) Ons rendement was in ,0 procent. De benchmark was 3,3 procent. Dit verschil komt vooral doordat wij minder beleggen in winkels dan de benchmark. Renterisico s en valutarisico s BPF Schoonmaak wil zo min mogelijk risico lopen op financiële tegenvallers. Bijvoorbeeld risico s door wisselingen in rente en in de waarde van munteenheden. Dat noemen we de rente-afdekking en valutaafdekking. Rente-afdekking Het bedrag dat we beschikbaar moeten hebben om de pensioenen te betalen (de pensioenverplichtingen), verandert als de rente verandert. Het is niet goed als de dekkingsgraad veel verandert. We proberen de beleggingen evenveel te laten veranderen als de pensioenverplichtingen. Zo lopen we minder risico. Het fonds dekt het renterisico af voor 70 procent. In 2014 daalde de marktrente van 2,7 procent naar 1,5 procent. Daardoor steeg de waarde van de renteafdekking en werden de pensioenverplichtingen hoger. Valuta-afdekking Het pensioenfonds belegt in gebieden met verschillende munteenheden. Schommelende wisselkoersen kunnen geld kosten. Zo schommelden in 2014 de Amerikaanse dollar, de Britse pond, de Japanse yen en de Zwitserse frank. Dat risico dekken wij af voor 75 procent. Daardoor hadden de schommelingen geen invloed op het resultaat. Z-score Schoonmaakbedrijven en glazenwassersbedrijven zijn verplicht aangesloten bij BPF Schoonmaak. Maar zij kunnen vrijstelling krijgen als onze beleggingen niet genoeg opleveren. Ieder jaar meten wij het resultaat. Dat heet de Z-score. Daarmee bepalen we of het rendement een paar jaar achter elkaar goed genoeg is geweest. Dit heet de performancetoets. De Z-score over 2014 was 0,43. De performancetoets over 2010 tot en met 2014 was 0,47. De beleggingen leveren genoeg op en bedrijven kunnen geen vrijstelling krijgen. Verantwoord beleggen BPF Schoonmaak voelt maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wij vinden bijvoorbeeld het milieu belangrijk. En een goede behandeling van werknemers. Wij beleggen daarom zo veel mogelijk in bedrijven die maatschappelijk verantwoord werken. Verantwoord beleggen doen wij op drie manieren. Beleggingen uitsluiten We beleggen niet in bedrijven die kernwapens, chemische wapens, biologische wapens, anti-persoonsmijnen of clusterbommen maken. We beleggen niet in leningen van landen die volgens de Verenigde Naties iets verkeerd doen: 28 BPF Schoonmaak

29 Iran, Ivoorkust, Liberia, Noord-Korea en Soedan. Ook beleggen wij niet in obligaties uit Myanmar (Birma). Tot slot beleggen we niet in voedsel en dieren. Want daardoor kunnen voedselprijzen stijgen. Dit is ons uitsluitingsbeleid. Aansporen tot goed gedrag Wij willen dat bedrijven waarin wij investeren zich goed gedragen. Daarom gaan we graag met ze in gesprek. In 2014 deden we dat over sociale kwesties in de voedingsmiddelen- en landbouwketen. En over de kwaliteit van het bestuur en de toezicht op ondernemingen. Ook lopen er nog gesprekken over onderwerpen als schendingen van mensenrechten en arbeidsrechten, eco-efficiëntie in de metaal- en cementindustrie, veilige arbeidsomstandigheden in de kledingsector en CO 2 -management in de vastgoedsector. Gedragen zij zich niet goed op deze onderwerpen? Dan vragen wij ze hun gedrag te verbeteren. Goed ondernemingsbestuur Wij vragen bedrijven om hun onderneming goed te besturen. Dat noemen we corporate governance. Dat doen we op de volgende manieren: Vertegenwoordigers van BPF Schoonmaak stemmen op aandeelhoudersvergaderingen van de ondernemingen. In 2014 stemden wij op 334 aandeelhoudersvergaderingen. In ongeveer 8 procent van alle agendapunten stemden wij tegen het management van de onderneming. Dat deden we om de volgende redenen: onduidelijke of te hoge beloningen, partijdige bestuurders, en kwesties rondom milieu, medewerkers en bestuur. Onze vertegenwoordigers deden in 2014 mee in gezamenlijke rechtszaken met een grote groep andere beleggers. Als daar een schadevergoeding of een financiële schikking uitkomt, dan kunnen alle leden van de groep geld krijgen. Informatie op de website Elk halfjaar zetten wij op onze website een rapport met de resultaten van het verantwoord beleggen. Ook kunt u op onze website meer lezen over het uitsluitingsbeleid en het stembeleid. Kosten van vermogensbeheer Voor het beheer van het vermogen maken wij kosten. In 2014 hebben wij ons best gedaan om deze kosten laag te houden. In tabel 6 ziet u wat de kosten van 2014 zijn. Dit is 0,35 procent van het gemiddeld belegd vermogen (3,5 miljard euro). In 2013 was dit 0,39 procent van 2,9 miljard euro. Tabel 6 Kosten vermogensbeheer 2014 (bedragen x 1000 euro) Kosten in de jaarrekening Kosten in resultaat (waaronder transactiekosten) Totaal kosten vermogensbeheer Jaarverslag

30 Verslag van het bestuur Tabel 7 Overzicht transactiekosten Kosten 2014 Gemiddeld (als % gemiddeld belegd vermogen Kostenonderdeel Detaillering Kosten 2014 belegd vermogen) Kosten 2013 Interne kosten pensioenfonds Custodian ,01% 0,01% Kosten fiduciair beheer of uitvoeringskosten ,05% 0,05% Beheerkosten directe beleggingen Vastgoed Aandelen Vastrentend Derivaten ,10% 0,11% Beheerkosten liquide indirecte beleggingen Aandelen Vastrentend ,23% 0,30% Beheerkosten illiquide indirecte beleggingen Vastgoed Vastrentend Overige beleggingen ,82% 0,61% Totale kosten vermogensbeheer exclusief transactiekosten ,27% 0,30% Transactiekosten Vastgoed Aandelen Vastrentend Derivaten Overige beleggingen ,07% 0,09% Transactiekosten Als we geld beleggen moeten we ook transactiekosten betalen. In tabel 7 ziet u naast de kosten voor vermogensbeheer ook de transactiekosten van Voor sommige soorten beleggingen moesten wij deze kosten schatten. Dat komt omdat deze in de totaalprijs zitten die we afspreken bij een belegging. Wij werken samen met Syntrus Achmea om duidelijk te laten zien welke kosten we maken voor het beleggen. Hoe zal het gaan in 2015? We verwachten dat in 2015 de economie beter wordt. Maar de groei zal per werelddeel verschillen. De Europese economie is erg kwetsbaar. Maar de gedaalde olieprijs en euro kunnen bijdragen aan herstel. De inflatie blijft waarschijnlijk laag. Zeker in de landen die met de euro betalen. In de Verenigde Staten gaat het al beter met de economie. We verwachten dat dat zo blijft. In landen waar de economie opkomt, zal de economische groei fors afnemen. Er zijn nog wel grote risico s. Zoals de crisis rondom de euro, door de ontwikkelingen in Griekenland en de dreiging van Rusland in de Oekraïne. Ook is de rente steeds lager en zijn de aandelen in 2014 sterk gestegen. Daarom verwachten wij dat het rendement de komende jaren niet zo hoog zal zijn. Totale kosten vermogensbeheer inclusief transactiekosten ,35% 0,39% 30 BPF Schoonmaak

31 4. Risicobeheer BPF Schoonmaak wil dat iedereen een goed pensioen krijgt. U en uw werkgever betalen premie om pensioen te sparen. Maar die premies zijn niet genoeg om het pensioen te betalen. Om ervoor te zorgen dat we voldoende geld hebben, beleggen we het geld. Als het goed gaat met de economie, maken we winst. Maar als het slecht gaat, verliezen we juist geld. Dat noemen we financiële risico s. We moeten goed opletten dat we niet te veel risico s nemen. Dat is soms lastig. BPF Schoonmaak belegt in bedrijven over de hele wereld. Er kan veel veranderen in de economie van verschillende landen. Wat ook belangrijk is: hoe oud worden de mensen die pensioen sparen bij BPF Schoonmaak? Daar hebben wij geen invloed op. Maar het is wel belangrijk om te weten. Want als mensen steeds ouder worden, krijgen ze langer pensioen. We hebben dan dus meer geld nodig. Maar we hebben ook andere risico s. Bijvoorbeeld het risico dat we de wet niet goed naleven. Of het risico dat onze pensioenuitvoerder of vermogensbeheerder zijn werk niet goed doet. Dat noemen we niet-financiële risico s. Altijd aandacht voor risico s Wij houden alles goed in de gaten. Bij het fonds is een groep mensen die zich bezighoudt met risicobeheer. Dat is de werkgroep Integraal Risicomanagement. Deze werkgroep is in 2014 drie keer bij elkaar gekomen. De bestuursleden bespreken ieder jaar opnieuw hoeveel risico ze willen nemen. Sommige risico s neemt het bestuur bewust om een hoger rendement te krijgen. Er wordt ook gekeken hoe de risico s zo veel mogelijk kunnen worden gespreid. Als het nodig is, veranderen we de manier waarop wij het geld beleggen. Dat noemen we risicobeheer. Ook kan het fonds zich verzekeren tegen bepaalde risico s. Dat noemen we afdekken van het risico. Het risico dat de rente daalt hadden we in 2014 voor 70 procent afgedekt. Wij gaan zorgvuldig om met uw geld Een pensioenfonds mag niet zomaar geld beleggen. Daarvoor gelden allemaal regels. Wij moeten bijvoorbeeld deskundige mensen in dienst hebben. BPF Schoonmaak heeft allerlei afspraken gemaakt over de manier waarop we werken. We werken samen met gecertificeerde bedrijven. Daarmee laten we zien dat we onze zaken op de juiste manier regelen. Ieder jaar moeten we laten controleren of we goed met het geld zijn omgegaan. Dat leggen we vast in de jaarrekening. Een accountant en een actuaris controleren de jaarrekening. De accountant controleert of de juiste bedragen in de jaarrekening staan. De actuaris kijkt of er een goede verdeling is tussen de inkomsten, uitgaven, beleggingen en het geld dat het fonds apart heeft gezet. Ook de manier waarop we met de risico s omgaan, hebben we vastgelegd. Van de wet moet dit volgens bepaalde regels. Hiervoor gebruiken we een officieel document. Dat noemen we de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Wij maken steeds keuzes in het risico beheer. Daarvoor gebruiken we een hulpmiddel van De Nederlandsche Bank. Dit hulpmiddel heet FIRM en geeft uitleg bij de belangrijkste risico s voor pensioenfondsen. 5. Veranderingen in de regels BPF Schoonmaak heeft allerlei regels die gelden voor het pensioen. Deze regels staan in statuten en reglementen. Statuten In de statuten zijn in 2014 de wijzigingen van het bestuursmodel (zie pagina 14) opgenomen. Deze wijzigingen komen voort uit de Wet versterking bestuur pensioenfondsen, die op 1 juli 2014 is ingegaan. Veranderingen pensioenreglement Pensioenleeftijd Per 1 januari 2015 is de pensioenleeftijd verhoogd van 65 naar 67 jaar. Bij BPF Schoonmaak gaat uw pensioen in op de Jaarverslag

32 Verslag van het bestuur eerste dag van de maand waarop u 67 wordt. De nieuwe pensioenleeftijd is anders dan de AOW-leeftijd. Daarom hebben wij in 2014 een brief gestuurd aan alle deel nemers die in de eerste helft van 2015 AOW gaan ontvangen. Hier staat in dat ze hun pensioen al kunnen laten ingaan op de eerste dag van de maand waarop hun AOW ingaat. Opbouwpercentage (ouderdomspensioen) Per 1 januari 2015 is het opbouwpercentage verhoogd van 1,67 procent naar 1,701 procent. Het nabestaandenpensioen blijft op risicobasis verzekerd en is gekoppeld aan het ouderdomspensioen. Franchise De franchise is het deel van uw salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd. In 2014 was de franchise gekoppeld aan de laagst toegestane wettelijke franchise. In 2015 is het bedrag van de franchise gelijk gebleven. Arbeidsongeschiktheidspensioen Krijgt u een arbeidsongeschiktheidspensioen? En is dit ingegaan vóór 1 januari 2015? Dan stopt dit op uw 65ste. Is uw arbeidsongeschiktheidspensioen ingegaan op of na 1 januari 2015? Dan stopt dit op uw AOW-leeftijd. Premievrijstelling Krijgt u een WAO-uitkering of een WIAuitkering? Dan eindigt de premievrije deel neming uiterlijk op de eerste dag van de maand waarin u 65 wordt. Is uw premievrije deelneming ingegaan op of na 1 januari 2015? Dan stopt dit op uw AOW-leeftijd. Hebt u op of na 1 januari 2015 recht op verhoging van de premievrije deel neming? Dan loopt dit door tot uw AOW-leeftijd. Anw-hiaatcompensatie Krijgt u Anw-hiaatcompensatie? En kreeg u dit al voor 31 december 2014? Dan stopt dit op uw 65ste. Gaat uw Anw-hiaatcompensatie op of na 1 januari 2015 in? Dan stopt dit op uw AOW-leeftijd. Overgangsregeling Komt u volgens het pensioenreglement in aanmerking voor de overgangsregeling? Dan wordt ook dit pensioen omgezet naar 67 jaar. Pensioen uit de overgangsregeling wordt ouderdomspensioen als u tot uw 65ste blijft werken in de schoonmaak. Of als u eerder met pensioen gaat. Eenmalige omzetting van opgebouwde pensioenaanspraken In verband met de verhoging van de pensioenleeftijd zijn de opgebouwde aanspraken verhoogd. Deze aanspraken gaan nu in op de nieuwe pensioendatum. Eerder met pensioen gaan kan nog steeds. Dan worden de pensioenaanspraken weer teruggerekend naar de datum waarop u met pensioen wilt. 32 BPF Schoonmaak