Beter inzicht in uw cijfers. = klaar voor veranderingen

Transcriptie

1 Mentor Consult Stasegemsesteenweg Kortrijk Tel Beter inzicht in uw cijfers In het kader van project Kortdurende stages in privéondernemingen tijdens de laatste maanden van tewerkstelling via artikel 60 7 OCMW-wet = klaar voor veranderingen In samenwerking met 1

2 WELKOM! 2

3 AFSPRAKEN Start: 9u15 Einde: 16u45 Pauzes: 30 min. over de middag, 15 min. in voor- en namiddag Bellen kan buiten het vormingslokaal Uitwisseling daar worden we allen slimmer van! 3

4 MENTOR vzw Activiteiten Assessment beroepsoriëntering Beroepsopleidingen Werving & Selectie Jobcoaching & Taalcoaching Loopbaanbegeleiding Outplacement Advies (Personeel, Financieel, Organisatie) Opleidingen op maat PC opleidingen in house

5 INHOUD 1. Welke verplichtingen heeft mijn organisatie op vlak van financiële rapportering? 2. Hoe is een jaarrekening van een organisatie opgebouwd? De balans De resultatenrekening 3. Hoe analyseer ik de financiële situatie van een organisatie? Liquiditeit, solvabiliteit, rendabiliteit 4. Hoe maak ik de juiste financiële beslissingen? 5. Labeur als good practice binnen de sociale economie 6. (CVBA vs. VZW) 7. (Bankkredieten )

6 Inleiding 6

7 THEMA 1 Welke verplichtingen heeft mijn organisatie op vlak van financiële rapportering?

8 Aan welke juridische verplichtingen moet jouw organisatie voldoen? Waar kan ik gegevens vinden over de financiële toestand van een organisatie? Welke principes worden er gevolgd bij het maken van een boekhouding/jaarrekening? 8

9 Externe vs. interne verslaggeving Externe verslaggeving Financieel boekhouden Interne verslaggeving Managerial accounting

10 Externe verslaggeving = Financial accounting Doel: getrouw beeld van (a) Vermogen en financiële positie (zie: balans) (b) Resultaat (zie: resultatenrekening) 10

11 Waarom? Ter informatie aan: Aandeelhouders Kredietverstrekkers Klanten & leveranciers Werknemers Overheid Ruim publiek (klanten, verbruikersorganisaties, Verplichtingen: Externe verslaggeving koepels, onderzoekers, ) 1. Wet van 17 juli 1975 op de boekhouding en jaarrekening van ondernemingen 2. Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) 11

12 Interne verslaggeving Interne verslaggeving (= financieel management) Het financieel management rapport Doel: interne beslissingen kunnen nemen i.v.m.: (a) Investeringen (b) Financiering van investeringen (c) Productie (kostprijsberekening) (d) Marketing (e) 12

13 Externe vs. Interne verslaggeving Vergelijking: Extern Financieel boekhouden Opstellen jaarrekening Analyse jaarrekening Externe controle Intern Kostprijsberekening Beleidsaccounting Budgettering Interne controle = EXTERNE verslaggeving = INTERNE verslaggeving 13

14 Externe verslaggeving: boekhoudkundige verplichtingen Kleine vzw Grote vzw Zeer grote vzw Boekhouding Vereenvoudigd Dubbel (MAR) Dubbel (MAR) Jaarrekening Keuze Verkort model Volledig model Jaarverslag Niet verplicht Niet verplicht Verplicht Controleverslag Niet verplicht Niet verplicht Verplicht Publicatie Niet verplicht Verplicht Verplicht

15 Levanto Fixit: 2013 Personeelsbestand: 69,3 VTE Opbrengsten: EUR Balanstotaal: EUR Waak BW vzw: 2013 Personeelsbestand: 1.674,6 VTE Opbrengsten: EUR Balanstotaal: EUR Oefening boekhoudkundige verplichtingen

16 Surf naar Link databank Klik op Balanscentrale en vervolgens op Toepassing jaarrekeningen raadplegen Indien foutmelding Druk op F5 indien opnieuw foutmelding

17 Boekhoudprincipes Objectiviteit Monetair Continuïteit Historische kostprijs Voorzichtigheid Consistentie Materialiteit Dualiteit A = P Periode-toerekening 17

18 Voorbeeld... zet de deur open voor subjectiviteit Periode toerekening 18

19 THEMA 2 Hoe is een jaarrekening van een organisatie opgebouwd?

20 Wat is een balans? Wat is een resultatenrekening? Wat is de link tussen beide? 20

21 Jaarrekening Bouwstenen van een externe jaarrekening 1. Balans 2. Resultatenrekening 3. Toelichting bij de jaarrekening Sociale balans Verslag commissaris Waarderingsregels Bijzonder verslag sociaal oogmerk Aandeelhoudersstructuur Afschrijvingstabel Lijst van deelnemingen Staat van kapitaal 21

22 Balans Een balans geeft een overzicht van de bezittingen en schulden van een onderneming op een bepaald moment = foto Balans is steeds in evenwicht: activa = passiva Steeds dubbel registreren Actief Aanwendingen (bezittingen) Passief Bronnen (schulden) 22

23 Resultatenrekening Geeft een overzicht van de kosten en opbrengsten over een bepaalde periode = film 23

24 Fictief voorbeeld privé situatie 31/12/X Actief Vaste activa Gebouw 300 Passief Eigen vermogen Geld gekregen van opa 60 Geld gekregen van oma 25 Eigen spaarrekening 50 Vlottende activa Saldo bankrekening 35 Schulden Kapitaalaflossing > 1 jaar 190 Kapitaalaflossing < 1 jaar 10 Totaal: 335 Totaal: 335

25 Fictief voorbeeld privé situatie Kosten en opbrengsten gedurende jaar X+1 Opbrengsten: 50 Loon 50 Kosten: 35 Afschrijving gebouw 10 Elektriciteitsfactuur 5 Onderhoudskosten auto 5 Reiskosten 10 Interest last lening 5 Resultaat = 15 25

26 Fictief voorbeeld privé situatie 31/12/X+1 Actief Vaste activa Gebouw: = 290 Passief Eigen vermogen = 150 Vlottende activa Saldo bankrekening: = 50 Schulden Kapitaalaflossing > 1 jaar: 180 Kapitaalaflossing < 1 jaar: 10 Totaal: 340 Totaal: 340

27 Interpretatie balansposten en interpretatie resultatenposten Cfr. Minimum Algemeen Rekeningstelsel (MAR) als norm Actief Passief Opbrengsten Klasse 7 Klasse 2 Klasse 1 - Kosten Klasse 6 Klasse 3 = Resultaat Klasse 4 Klasse 4 Klasse 5 Detail MAR: zie achteraan in de syllabus 27

28 liquiditeitsgraad Balans Soorten en volgorde van de actief- en passief rekeningen Actief Passief Vaste Activa Vlottende Activa Eigen Vermogen Vreemd Vermogen opeisbaarheid 28

29 Actief Vaste activa Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vordering op meer dan 1 jaar Vlottende activa Voorraden en Bestellingen in uitvoering Vordering op minder dan 1 jaar Geldbelegging Liquide middelen Overlopende rekeningen

30 Passief Eigen vermogen Kapitaal Reserves Bestemde fondsen Overgedragen winst Kapitaal subsidies Voorzieningen Schulden Vreemd Vermogen op meer dan 1 jaar Vreemd Vermogen op minder dan 1 jaar Overlopende rekeningen 30

31 ACTIEF: Vaste activa (investering) Materiële vaste activa Terreinen en gebouwen Installaties, machines en uitrusting Meubilair en rollend materieel Opmerking Onderscheid investering versus kost Historische aankoopprijs vs. Marktwaarde Afschrijvingsperioden (zie RR afschrijvingen (63)) zet de deur open voor subjectiviteit Vastleggingsgraad Vlottende activa (zie verder) rollend materieel (wagen) 31

32 ACTIEF: Vlottende activa (exploitatiecyclus) Voorraden Grond- en hulpstoffen Liquide middelen Voorraden Afgewerkt product Handelsvorderingen 32

33 PASSIEF: Eigen vermogen Kapitaal Reserves / Bestemde fondsen Overgedragen winst/verlies Interpretatie van het eigen vermogen 33

34 PASSIEF: Bankschulden Schuld bij de bank heeft 2 componenten Kapitaalaflossing balans Interest (= kost) resultatenrekening 34

35 A&P: Handelsvord. en leveranciersschuld. + overlopende rekeningen Een gevolg van het periode toerekeningsprincipe zet de deur open voor subjectiviteit 35

36 RESULTATENREKENING Opbrengsten Omzet Geproduceerde vaste activa Overige bedrijfsopbrengsten Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten Kosten Aankopen Diensten en diverse goederen Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Afschrijvingen Andere bedrijfskosten Financiële kosten Uitzonderlijke kosten 36

37 RR: Financiële kosten (Aflossingstabel) 37

38 RR: Afschrijvingen (Afschrijvingstabel) 38

39 Link tussen resultatenrekening en reserves Winst groei van Eigen Vermogen OF uitkeren (als tantième of dividend) Verlies daling van Eigen Vermogen Actief Passief Opbrengsten EV - Kosten = Resultaat (winst/verlies) 39

40 Stel balans van 2014 op 40

41 Smakelijk!

42 THEMA 3 Hoe analyseer ik de financiële situatie van een organisatie?

43 Is mijn organisatie/afdeling financieel gezond op korte termijn en op lange termijn? Hoe kan ik de financiële positie van een klant, leverancier of partner inschatten? Wat is het verschil tussen liquiditeit, rendabiliteit en solvabiliteit? Wat zijn de bouwstenen van een financieel management rapport? 43

44 Liquiditeit Wat is de financiële gezondheid van de onderneming op korte termijn? Kan de onderneming op korte termijn haar betalingsverplichtingen nakomen? 44

45 Liquiditeit (schema) 45

46 Liquiditeitsratio s Vlottend Activa Vreemd Vermogen Korte Termijn Netto bedrijfskapitaal = OF Permanent Vermogen Vaste Activa Externe jaarrekening Beperkte vlottende activa Schulden op ten hoogste één jaar Overlopende rekeningen Current ratio = Vlottende Activa / Vreemd Vermogen Kort Externe jaarrekening Beperkte Vlottende Activa / (Schulden op ten hoogste één jaar + Overlopende rekeningen passief) 46

47 Liquiditeitsratio s Dagen klantenkrediet = Handelsvorderingen (40) / (verkopen (70) + BTW) * 365 Dagen leverancierskrediet Leveranciersschulden (44) / (directe (60) en indirecte (61) aankopen + BTW) * 365 Dagen voorraad = Voorraden en bestellingen in uitvoering / Kostprijs van de verkopen *

48 Voorbeeld sociale werkplaats Nettobedrijfskapitaal?? Current ratio?? 2,2 Dagen klantenkrediet?? 55 Dagen leverancierskrediet?? 30 Dagen voorraad / / / 48

49 Voorbeeld sociale werkplaats Nettobedrijfskapitaal Current ratio 1,26 2,18 2,2 Dagen klantenkrediet Dagen leverancierskrediet Dagen voorraad / / / 49

50 Liquiditeit Goed financieel beheer in 2014 vergeleken met 2013? Dagen klantenkrediet Leverancierskrediet Voorraadrotatie Kostprijs van de verkopen: o 2013: 280 o 2014: Resultatenrekening Omzet Kosten Winst Balansgegevens Klantenvorderingen Leveranciersschulden Voorraad Totaal

51 Liquiditeit Goed financieel beheer in 2014 vergeleken met 2013? Dagen klantenkrediet gestegen Meer openstaande vorderingen eind 2014 Leveranciers later betaald Meer openstaande schulden eind 2014 Voorraadrotatie Voorraad roteerde sneller eind Dagen klantenkrediet Dagen leverancierskrediet Dagen voorraad

52 Valkuilen op vlak van liquiditeit Overschatting voorraad Niet inbare vordering Snel groeiende organisaties werkkapitaal! 52

53 Solvabiliteit Was de financiële gezondheid van mijn onderneming op lange termijn? 53

54 Rendabiliteit Zijn mijn activiteiten rendabel? Is er winst/verlies? Zie resultatenrekening Ratio s o o Return on assets Return on equity Is er (operationele) cashflow/cashdrain? Zelf te berekenen! Verschillende definities 54

55 Resultaat 55

56 Operationele Cashflow Berekening (eenvoudige berekeningswijze) Resultaat + niet-kaskosten - niet-kasopbrengsten Voorbeeld 56

57 Winst vs. cashflow Profit is an opinion, cash is a fact Het boekhoudkundig resultaat houdt geen rekening met het feit dat een kost of opbrengst al dan niet uitgegeven of ontvangen is in een bepaald boekjaar. Verwarring tussen rendabel zijn & voldoende cash genereren Wat is het minst erg? Verlies met cashflow Verlies met cashdrain

58 Conclusie 58

59 THEMA 4 Hoe maak ik de juiste financiële beslissingen?

60 Is mijn marge voldoende groot? Kan ik een extra medewerker in dienst nemen? 60

61 Is mijn marge voldoende groot? Vraagstuk: Sociale werkplaats heeft 2 afdelingen Fietsatelier Strijkatelier Vraag 1: Maak een analytische begroting op Vraag 2: Zijn onze marges voldoende groot? 61

62 Stap 1 Wat is de marktvraag voor beide afdelingen (Per arbeider berekenen) Stap 2 Hoeveel eenheden kan ik maximaal presteren (Per arbeider berekenen) Stap 3 Stap 1 en 2 vergelijken Stap 4 Directe kosten in kaart brengen Stap 5 + Indirecte kosten in kaart brengen Analytische begroting 62

63 Analytische begroting - oplossing Stap 4 directe kosten 63

64 Analytische begroting - oplossing Stap 5 indirecte kosten 64

65 Financiële beslissingen Het strijkatelier is verlieslatend Opdoeken? Niet opdoeken vanuit financieel oogpunt: Indien activiteit marge genereert (ook al is marge klein.) o! Wel rendabiliteit verbeteren Indien activiteit geen marge geneert, maar Indien er realistische herstelmaatregelen mogelijk zijn om marge te vergroten: o o o o Prijzenpolitiek aanpassen Aankooppolitiek aanpassen Schaalvergroting 65

66 Financiële beslissingen Stel dat je het strijkatelier toch opdoekt: Globale winst sociale werkplaats daalt van

67 Financiële beslissingen Het strijkatelier is verlieslatend Opdoeken? Opdoeken of afstoten vanuit financieel oogpunt: Indien de omzet de directe kosten niet kan dekken. Er is met andere woorden geen marge meer om indirecte kosten te betalen. o Bvb: Lonen arbeiders strijkatelier Én er geen realistische herstelmaatregelen meer mogelijk zijn. 67

68 Financiële beslissingen Indien je het fietsatelier opdoekt of afstoot Stijgt de marge om de indirecte kosten te betalen van

69 Financiële beslissingen! Versleuteling kan vertekend beeld geven Indien we de versleuteling als volgt aanpassen Afschrijving gebouw : 50 60% fietsatelier Verwarming loods: 50% 60% fietsatelier Loon coördinator: 50% 80% fietsatelier 69

70 Kan ik een extra medewerker in dienst nemen? Hangt af van de marktvraag naar de aangeboden producten of diensten Voldoende stijging omzet (of subsidies) om stijging van de kosten op te vangen Moet met andere woorden blijken uit een businessplan Hoeveel kost een medewerker? 70

71 Kan ik een extra medewerker in dienst nemen? Loonkost bediende Vertrekpunt: bruto maandloon (afhankelijk paritair comité, arbeidscontract) BrutoJaarLoon = Brutomaandloon * 13,92 (= incl. Vakantie Geld en Eindejaars Premie) + RSZ werkgever = Brutojaarloon * (+/- 35%) = Loonkost Loonkost arbeider Vertrekpunt: bruto uurloon (afhankelijk paritair comité, arbeidscontract) BJL = Bruto uurloon * aantal gewerkte uren (incl. betaalde feestdagen) + EP + VG = (BJL (x-1) + EP (x-1) )* 1,08 * 0, RSZ werkgever = (Brutojaarloon + EP) * 1,08 * (+/- 40%) = Loonkost + Andere personeelskosten Zoals bepaald in arbeidscontract en paritair comité: maaltijdcheques, ecocheques, woon-werk verkeer Kosten sociaal secretariaat, arbeidsongevallen verzekering, dienst voor preventie en bescherming 71

72 THEMA 5 Case Labeur als good practice binnen de sociale economie (en coöperatief ondernemerschap)

73 Labeur Activiteiten Labeur & monumentendokters Renovatie en isolatie Rebuild Stellingbouw en schilderwerken RecupDesign Houtbewerking Meubelbouw

74 Labeur 74

75 VRAGEN 75

76 Veel succes!

77 Bijlage: CVBA en VZW (1/4) Vennootschap (o.a. cvba, bvba en nv): Wetboek van Vennootschappen Een vennootschap wordt opgericht door een contract op grond waarvan twee of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen. Vzw (vereniging zonder winstoogmerk): VZW-Wet De vereniging zonder winstoogmerk is die, welke niet nijverheids- of handelszaken drijft en welke niet tracht een stoffelijk voordeel aan haar leden te verschaffen. Enkel bijkomstige handelsactiviteiten Echter: rechtsonzekerheid over bijkomstigheid Indien handelsactiviteit kwantitatief ondergeschikt is aan niet-economische activiteit Indien (on)rechtstreekse band is met niet-economische activiteit Indien volledig besteed aan verwezenlijking niet-economische activiteit Onderscheid tussen doel en activiteit is belangrijk Rol van het winstoogmerk 77

78 Bijlage: CVBA en VZW (2/4) Vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba) Type samenwerkingsvorm Vereniging Vennootschap Rechtspersoonlijkheid? Ja Ja Vennoten / leden Min. 3 leden Min. 3 vennoten Min. in te brengen kapitaal (EUR) N.v.t (vaste aandelen) ( indien cvba-so) Min. te volstorten (EUR) N.v.t (5.000 indien cvba-so) Aandelen Nee Ja (op naam) Oprichtingsakte Onderhandse of authentieke akte Authentieke akte Overdracht aandelen N.v.t. Aan derden: volgens statuten Onder vennoten: vrij (beperkingen mogelijk in statuten) Algemene vergadering AV van leden: Verplicht min. 1x / jaar AV van aandeelhouders: Verplicht min. 1x / jaar Bestuur Raad van bestuur, Min. 1 bestuurder min. 3 bestuurders Aansprakelijkheid bestuurders Rechtspersoon is aansprakelijk, behoudens uitzonderingen Beperkt tot inbreng, behoudens uitzonderingen Fiscaal regime Rechtspersonen-belasting of vennootschaps-belasting Vennootschaps-belasting BTW-plichtig? BTW-plicht wordt naar de effectieve economische activiteit beoordeeld, onafhankelijk van rechtsvorm BTW-plicht wordt naar de effectieve economische activiteit beoordeeld, onafhankelijk van rechtsvorm 78

79 Bijlage: CVBA en VZW (3/4) Mogelijke motieven om te kiezen voor een vzw als rechtsvorm Als uw activiteit slechts een middel is tot een maatschappelijk doel (bvb. tewerkstelling voor personen uit kansengroepen creëren) Als u de gegenereerde middelen volledig binnen de organisatie wenst te behouden Als u geen startkapitaal voorhanden hebt (en bedrijfseconomisch niet nodig hebt) Als u de hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders (bij normaal beheer) wenst te reduceren Als u maximaal aanspraak wil maken op (project)subsidies Mogelijke motieven om te kiezen voor een cvba als rechtsvorm Als u winst wenst te genereren (ook al stelt u een maatschappelijk doel voorop) Als u voldoende startkapitaal kan samenbrengen Als u kapitaal wenst op te bouwen Als u bepaalde aandeelhouders meer stemrecht wenst te geven dan andere Als u winst wenst uit te keren Als u alleen wenst te besturen Als u een ondernemerslogica wenst te installeren bij de bestuurders Als u maximaal aanspraak wil kunnen maken op kredieten Als u vennoten vlot wil laten in- en uittreden (variabele aandelen) Als u de werknemers in de formele besluitvorming wenst te betrekken (variabele aandelen) 79

80 Bijlage: CVBA en VZW (4/4) De coöperatieve vennootschap kent 2 toepassingen 1. Vennootschappen vergelijkbaar met gewone commerciële bedrijven Keuze voor cvba omwille van grote statutaire vrijheid 2. Vennootschappen die passen binnen de coöperatieve beweging Zijn méér dan juridische vennootschapsvorm andere vorm van ondernemen: o Solidariteit tussen de vennoten o Beperkte rentevoet o Breder algemeen doel o Vrije toetreding nieuwe aandeelhouders o Alle vennoten hebben gelijk stemrecht op de Algemene Vergadering van vennoten Deze vennootschappen kunnen zich laten erkennen o o o Erkenning aanvragen bij FOD economie Fiscale voordelen! Voorbeelden: CERA, REO veiling, Ecopower 80

81 Bijlage: Bankkrediet (1/2) Krediet Op korte termijn o Overbruggingskrediet o Kaskrediet Op lange termijn o Investeringskrediet o Aanvulling bedrijfskapitaal Volgende aspecten zijn belangrijk bij een kredietaanvraag Bereidt u voor op de volgende vragen Strategisch o Welke activiteit? o Wat is de strategie van de onderneming? o Wie zijn de concurrenten? o 81

82 Bijlage: Bankkrediet (2/2) Volgende aspecten zijn belangrijk bij een kredietaanvraag Bereidt u voor op volgende vragen Financieel o Terugbetalingscapaciteit? Voldoende cashflow? o Hoe zal het krediet worden terugbetaald? o Hoe realistisch is het businessplan?» Hoe bent u tot deze cijfers gekomen» Wat is het break-even punt o Zijn er voldoende waarborgen? o Operationeel o Is het management voldoende competent? (Track record) o Wat als bedrijfsleiding wegvalt? o Bouwstenen van een kredietdossier Businessplan Investerings- en financieringsplan Liquiditeitsplan 82