Land- en Tuinbouw Organisatie Noord

Transcriptie

1 NOORD Land- en Tuinbouw Organisatie Noord Vestiging Zwolle Aan het College van Gedeputeerde Staten van Gelderland Postbus GX Arnhem Doorkiesnummer: Datum: 29 september 2016 Referentie: TE.gl Faxnummer: Behandeld door: Tjerk Elzinga Betreft: Actualisatieplan omgevingsvisie ( ) en omgevingsverordening ( ) Geacht College, Het bestuur van de regio Oost van LTO Noord heeft met belangstelling kennis genomen van het ontwerp actualisatieplan omgevingsvisie en het ontwerp actualisatieplan omgevingsverordening. Wij willen in deze zienswijze over een aantal onderwerpen onze mening aan u kenbaar maken. Windenergie Natuurmonumenten, Het Geldersch Landschap, de Gelderse Natuur en Milieufederatie, Stichting Landschapsbeheer Gelderland, Gelders Particulier Grondbezit, Recron en LTO Noord hebben een gemeenschappelijk standpunt ingenomen met betrekking tot windenergie. We onderschrijven de provinciale ambitie om 230,5 megawatt aan windenergie in Gelderland gerealiseerd te hebben uiterlijk in 2020 en daarna wellicht nog meer. Dit gezien onze gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om de wereldwijde klimaatverandering binnen de 1,5 graden Celsius te houden. We pleiten er voor om windenergieprojecten te realiseren met een zo groot mogelijk lokaal draagvlak. Dit kan door de lusten en de lasten dicht bij elkaar te brengen. Lokaal coöperatief eigendom van de windmolens is daarbij een belangrijk onderdeel. We vinden het ook niet meer dan normaal dat vanuit de opbrengsten iets teruggedaan wordt voor omwonenden, natuur en landschap. We vragen aan de provincie om te stimuleren dat eerst zo veel als mogelijk windenergie op bedrijventerreinen en langs hoofdinfrastructuur wordt gerealiseerd. Het GNN is niet voor niets een beschermd gebied en dat dient ons inziens in principe zo te blijven. We pleiten er dan ook voor dat vanuit natuur en landschapsoogpunt er een volgordelijkheid wordt toegepast, eerst in de qua natuur en landschap minst waardevolle gebieden windenergieprojecten worden opgestart en mocht dit onvoldoende soelaas bieden, dan pas in de Nationale landschappen en pas in allerlaatste instantie en onder strikte voorwaarden eventueel in GNN. LTO Noord - Zwartewaterallee DX Zwolle - Postbus AE Zwolle T F E 6&04di Het hoofdkantoor is gevestigd in Zwolle

2 We hebben begrip voor de tijdsklem waar de provincie nu in zit (realiseren van 230,5 MW uiterlijk in 2020) en de wens om het windpark bij knooppunt Deil te ontwikkelen. We vragen ons echter af of het niet toch mogelijk is om windenergie op een beperkt aantal plekken in GNN langs snelwegen e.d. zoals knooppunt Deil toe te staan, zonder wijzingen van het beschermingsregime van het GNN, maar met gebruik making van de herbegrenzingsmogelijkheid en/of de opdracht om het GNN nog verder in te dikken met 2000 ha. Staan de rijksregels (BARRO) hieraan in de weg of zijn er andere (rijks)regels die dit belemmeren of onmogelijk maken? Deze optie heeft namelijk onze grote voorkeur boven wijziging van het beschermingsregime van het GNN op korte termijn t.b.v. windenergie. Daarbij begrijpen we dat u oude vuilstortiocaties in het GNN wel wilt herbegrenzen, dan wel herijken (ten behoeve van zonne-energie parken.) We sluiten windenergieprojecten uit in Vogelnchtlijngebieden, ganzenrustgebieden en weidevogelkemgebieden. Wij zijn er geen voorstander van om voor de Veluwe een uitzondering binnen deze categorie te maken. Dat wil dus zeggen dat we voorstellen de hele Veluwe uit te sluiten voor windenergie. Dus ook niet via de zogenaamde saldobenadering. De belangrijkste reden hiervoor is dat de Veluwe op het land het grootste en uitgestrektste natuurgebied van Nederland is en ook als zodanig wordt gewaardeerd en beleefd. Aanvullend hierop willen wij als LTO Noord nog 3 punten onder uw aandacht brengen. U kiest ervoor om windturbines in het GNN mogelijk te maken. Dan treedt het compensatiebeginsel in werking. Als het GNN wordt aangetast zal er gecompenseerd moeten worden. Daar zijn regels voor. De omgevingsvisie bepaalt dat de kernkwaliteiten substantieel versterkt moeten worden. Deze compensatie bedraagt meer dan 100%. De praktijk zal zijn dat die compensatie op landbouwgrond gaat plaatsvinden. Daarmee hebben wij de planologische schaduwwerking weer terug. Dat vinden wij zeer ongewenst. Immers, dat leidt tot onzekerheid bij boeren. Wat betekent dat voor zijn grond en voor zijn bedrijfsvoering? Via het concreet begrenzen van het GNN dringen we de schaduwwerking terug. Dat is een goede route en daar zijn we heel tevreden mee. Maar door deze ontwikkeling gaat u de andere kant op en creëert u weer extra schaduwwerking. Dat is het paard achter de wagen spannen. Wij vinden in het geval van windenergie in het GNN de route van herbegrenzing beter en zuiverder. In dit verband willen we u nog op het risico van precedentwerking wijzen. U stelt nu voor om windturbines in het GNN toe te staan (naast nog 2 andere functies). Dat is een bestuurlijke keuze, die niet gebaseerd is op ruimtelijke argumenten. Welke argumenten heeft u straks om andere grootschalige ontwikkelingen in het GNN wel te weren? Als windturbines onder voorwaarden mogelijk zijn, dan is straks niet vol te houden dat dit voor andere functies in het GNN niet wordt toegestaan. Dan zal ook voor die functies compensatiegrond moeten worden gevonden. Dat leidt tot nog meer schaduwwerking. Wij vinden dat u serieus moet omgaan met het beschermen van het GNN, maar in dit verband evenzeer oog moet hebben voor de belangen van de landbouw. Die worden niet gediend met een herintroductie van de planologische schaduwwerking. Wij zijn content dat u kleine windturbines en miniturbines mogelijk maakt. Dat draagt bij aan energieneutraliteit. Het biedt kansen voor agrarische bedrijven. Wij staan achter uw gedachte om dit beleid te decentraliseren en het aan gemeenten over te laten op welke manier dat het beste lokaal vorm kan krijgen.

3 Zonne-energie U wil meer mogelijkheden bieden voor zonne-energie. Ook deze energievorm is nodig om de gewenste energietransitie mogelijk te maken. Wij zijn het hiermee eens. Wij pleiten voor een genuanceerde benadering bij zonne-energie. Een interventieladder is nodig. Wij vinden dat zonnepanelen op daken maximaal moet worden benut. Bij agrarische gebouwen kan dat goed worden gecombineerd met het verwijderen van asbest. Asbest moet in 2024 van alle daken verwijderd zijn. Dat is nog een zeer grote opgave. Daarnaast kunnen bedrijventerreinen en braakliggende terreinen worden benut. Zonne-energie op vuilstortplaatsen, water(berging), zandwinputten en dergelijke zijn ook prima opties. Ook is het de moeite waard om te kijken naar de mogelijkheden van zonneenergie in glastuinbouwgebieden. Wij vinden niet dat zonneparken op landbouwgronden mogelijk gemaakt moeten worden. Deze grond is te belangrijk voor het produceren van voedsel. Bovendien is het ruimtelijk effect zeer groot. Dat tast het karakter van het landelijk gebied te zeer aan. We willen het Gelders platteland toch fraai houden met zijn allen? Verruiming regels GNN U wilt voor een aantal met name genoemde functies ruimte bieden in het GNN. Het gaat om natuurbegraafplaatsen, kleinschalige recreatie en windturbines. Op laatstgenoemde functie zijn wij bij windenergie al ingegaan. De andere 2 functies zijn naar onze mening te combineren met de natuurfunctie van het GNN. Binnen het GNN wordt gekeken naar de minst kwetsbare delen. Dat lijkt ons logisch. Ook bij deze functies is natuurcompensatie onvermijdelijk. Omdat het om de minst kwetsbare delen gaat en om kleinschalige functies, hoeft volgens ons de compensatie ook maar zeer beperkt te zijn. Natuurgraven liggen per definitie onder de grond. Daar heeft de natuur bovenop geen last van. Het is dan de vraag of er überhaupt wel gecompenseerd moet worden. Immers, worden er dan natuurwaarden aangetast? Wij vinden uw voorstel om de compensatie ook mogelijk te maken door bestaande natuur om te zetten in een ander - meer waardevol - natuurdoeltype creatief en interessant. Die optie mag van ons prioriteit krijgen. Binnen het GNN liggen immers nog forse opgaven om daar de gewenste natuur(kwaliteit) te realiseren. Bovendien wordt via deze optie een beslag op landbouwgrond voorkomen. Randvoorwaarde is wel dat deze omzetting niet mag leiden tot negatieve effecten voor de landbouw, bijvoorbeeld vernatting in de omgeving. Landbouw Plussenbeleid Wij staan achter de uitgangspunten van het plussenbeleid. De niet-grondgebonden veehouderij blijft zich ontwikkelen. Concurrentiepositie, verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen zijn kernbegrippen. Steeds meer bedrijven in Gelderland lopen tegen de provinciale maatvoering van de agrarische bouwblokken aan die in het kader van het reconstructiebeleid zijn vastgesteld. Het reconstructiebeleid ligt achter ons en daarom is het goed dat u het provinciale beleid op dit onderdeel op een nieuwe leest schoeit. Niet-grondgebonden veehouderijbedrijven krijgen de mogelijkheid om hun bedrijf te vergroten; ook boven de omvang van 1 en 1,5 hectare. Deze ontwikkelingsruimte moet de ondernemer verdienen'. Hij moet één of meer maatschappelijke tegenprestaties leveren: de plussen. Die zijn door de provincie vertaald in het plussenbeleid. Wij vinden dit een goede aanpak voor het verder ontwikkelen en verduurzamen van de sector in combinatie met het realiseren van maatschappelijke doelen. Wij vinden het van groot belang dat ook de niet-grondgebonden veehouderij aansluiting behoudt bij de maatschappij en gezien wordt als een maatschappelijk gewenste en gewaardeerde sector. Dat gaat 3

4 niet vanzelf. Daar zal de sector individueel en collectief zich voor moeten inspannen. Wij stellen vast dat er in Gelderland zeker vooruitgang wordt geboekt. Dat stemt ons hoopvol en het is prettig te constateren dat u dit wilt honoreren in de vorm van sectorspecifiek en gebiedsgericht maatwerkbeleid. Waardering voor het proces Wij willen ook onze waardering uitspreken voor het proces. U heeft zich zeer ingespannen om het plussenbeleid in samenspraak met de maatschappelijke organisaties tot stand te brengen. LTO Noord is één van die organisaties. Wij hebben zeer bewust een eigen voorstel (Ontwikkeling en Waardering Hand in Hand) ontwikkeld hoe het plussenbeleid eruit zou kunnen zien. Belangrijke elementen van ons voorstel zien wij terugkomen in het plussenbeleid. Daar zijn wij tevreden over. Maar we hebben ook vastgesteld dat er nogal wat partijen kritisch zijn op het plussenbeleid of er zelfs (zeer) negatief over zijn. Dat heeft meer dan eens met ideologische opvattingen te maken maar ook vaak met zorgen over de eigen woonomgeving. Dat zijn we ons bewust en met name dat laatste aspect heeft onze specifieke aandacht. De mening van omwonenden van een niet-grondgebonden veehoudenjbedrijf doet ertoe. Het is van belang dat de ondernemer zijn buren serieus neemt en rekening houdt met hun wensen en belangen. Dit alles uiteraard binnen redelijke grenzen. Wij vinden de omgevingsdialoog van belang. Het gesprek met de buurt moet worden gevoerd en de resultaten daarvan moeten meewegen in het besluitvormingsproces van de gemeente. Met zijn allen stappen we een nieuwe fase in. Het is belangrijk, maar ook spannend hoe de eerste ervaringen met het plussenbeleid zullen zijn. Wij hebben er vertrouwen in dat die positief zullen zijn. Volksgezondheid is basiskwaliteit De plussen bestaan uit fysieke maatregelen ter verbetering van de ruimtelijke kwaliteit, dierenwelzijn en milieu. De ondernemer moet één of meer plussen realiseren. Wij kunnen hiermee instemmen. Volksgezondheid is als zelfstandige plus geschrapt. U merkt volksgezondheid aan als een basiskwaliteit. Dat kan niet facultatief zijn en hoort dus niet thuis in de plus. Voor volksgezondheid gelden algemene regels. Daar moet elke ondernemer zich aan houden. Met deze benadering zijn wij het eens. De relatie tussen veehouderij en volksgezondheid is complex. Het onlangs gepubliceerde onderzoek 'Veehouderij en Gezondheid Omwonenden' (VGO) heeft dit nog eens bevestigd. Een rechtstreeks oorzakelijk verband tussen (de omvang van) de veehouderijbedrijven en de gezondheid van omwonenden is vaak niet vast te stellen. Het VGO geeft wel weer nieuwe informatie. LTO Nederland heeft in haar reactie aangegeven het rapport serieus te nemen. De sector ziet in dit rapport de opdracht om de emissies vanuit de veehouderij verder terug te dringen. Dat vraagt inspanningen. Wij zijn het hiermee eens, maar de inspanningen moeten wel binnen redelijke grenzen blijven. Bij de plus milieu moet er een redelijke afweging zijn tussen het belang van de omgeving en dat van de ondernemer. Investeringsbijdrage moet redelijk zijn Wij vinden dat de concurrentiepositie van de ondernemer als gevolg van het plussenbeleid niet in gevaar mag komen. Daarom hebben wij in ons voorstel gepleit voor een financieel maximum van de plus. Wij vinden dat de kosten van de gezamenlijke plussen niet meer mogen zijn dan 8% van investeringskosten waarover leges moeten worden betaald. U heeft dit niet overgenomen maar gekozen voor een bedrag per m2. De investeringsbijdrage is

5 gesteld op euro per m2 bruto stalvloeroppervlakte van de uitbreiding. Onze inschatting is dat beide methodes elkaar in financiële zin niet zoveel zullen ontlopen. Wel willen we benadrukken dat het ook hier om een maximum moet gaan. Daarnaast moet het mogelijk zijn om tot een lager bedrag te komen. Als ondernemer, omwonenden en de gemeente het erover eens zijn dat de plussen voldoende zijn vastgelegd en dat dit leidt tot een bedrag lager dan 15 euro per m2, dan moet dat kunnen. Het bedrag is immers een middel en moet niet tot doel worden verheven. Wij hebben bij dit onderdeel een afwijking tussen de tekst van de visie en die van de verordening geconstateerd. De visie spreekt over bruto vloeroppervlakte'; de verordening over 'bruto stalvloeroppervlakte'. Wij verzoeken u stalvloeroppervlakte aan te houden. Sloop als plus De investering bestaat uit fysieke maatregelen, die bij voorkeur op of nabij het erf van de initiatiefnemer worden uitgevoerd. Als dit niet mogelijk is, vindt de investering plaats verder in de omgeving. Een uitzondering geldt voor gebieden waar de sloop van gebouwen ter verbetering van de ruimtelijke kwaliteit een belangrijk onderwerp is. Wij hebben hier onze aarzelingen bij. Het uitgangspunt dat de investering in de nabijheid van het bedrijf van de ondernemer plaatsvindt, moet overeind blijven. Als in de nabijheid van zijn bedrijf ontsierende bebouwing staat en partijen sluiten een akkoord om deze gebouwen te slopen, dan is dat prima. Maar het moet niet zo zijn dat het plussenbeleid een instrument wordt om de problematiek van de vrijkomende agrarische gebouwen op te lossen. Voegt de zorgvuldigheidstoets iets toe? Een bouwblokvergroting boven de 1,5 ha wordt alleen toegestaan middels een wijzigings- of uitwerkingsbevoegdheid in het bestemmingsplan. Dit lijkt ons een overbodige bepaling. Aan de andere kant hebben we er ook geen grote bezwaren tegen. Wij vinden dat de beoordeling van dergelijke aanvragen zuiver moet gebeuren. In de tekst staat te lezen dat u als Gedeputeerde Staten zo de vinger aan de pols kunt houden bij de ontwikkeling van grote stallen. U stelt een zogenaamde zorgvuldigheidstoets op om dergelijke uitbreidingen te kunnen beoordelen. Wij vragen ons af wat deze toets inhoudt. Wij zouden het vreemd vinden als deze toets andere criteria gaat bevatten dan die van het plussenbeleid zelf. Graag zouden we betrokken willen worden bij deze zorgvuldigheidstoets. Ondergrens moet reëel zijn Het plussenbeleid is niet van toepassing op uitbreidingen van geringe omvang. Daar zijn wij het mee eens. Anders staat de inspanning die de ondernemer moet doen in het kader van het plussenbeleid in geen verhouding tot de uitbreiding. Het moet om een uitbreiding gaan die echt iets voorstelt. Wij vinden de ondergrens van 100 m2, die u heeft gekozen, veel te laag. Dat is 10 bij 10 meter. Dan kan men toch niet spreken van een uitbreiding van een veehouderijbedrijf. Wij zouden willen aansluiten bij hetgeen gangbaar is bij het overgangsbeleid in de planologie. Dan wordt er vaak gekozen voor 10%. Bij een gemiddeld bouwblok van 1 ha betekent dat m2. Dat lijkt ons een redelijke ondergrens. Een alternatief zou kunnen zijn de gemeenten in regionaal verband een bepaalde bandbreedte te geven. Dat past in de gedachte van decentralisatie en het bieden van regionaal maatwerk. Maar ook dan zou de ondergrens van de bandbreedte volgens ons wel in de buurt van de m2 moeten liggen.

6 Ammoniakbuffergebieden zijn niet nodig De provincie schrapt de driedeling landbouwontwikkelingsgebieden, verwevingsgebieden en extensiveringsgebieden. Daar staan wij achter. Het reconstructiebeleid is achterhaald beleid. Dat is geweest. Toch wordt de reconstructiezoneng niet helemaal verlaten, want u introduceert een nieuw begrip: ammoniakbuffergebied. Deze vallen grotendeels samen met de voormalige extensivenngsgebieden. Wij vinden de introductie van deze gebiedscategorie overbodig. Immers deze gebieden worden door andere regelgeving al afdoende beschermd (Natura 2000, Wet Ammoniak en Veehouderij, gemeentelijk beleid). Desalniettemin begrijpen wij de achterliggende gedachte van de ammoniakbuffergebieden. De niet-grondgebonden veehouderij in de extensiveringsgebieden is een zeer groot aantal jaren op slot gezet. Een aantal bedrijven in deze gebieden is verplaatst. Een veel groter aantal is in de loop van de jaren gestopt. De niet-grondgebonden veehoudejbednjven in deze gebieden die nog perspectiefvol zijn en mogelijk uitbreidingsplannen hebben, zijn zeer gering in aantal. Het gaat dan om ondernemers die in de reconstructieperiode om bepaalde redenen niet gebruik gemaakt (kunnen) hebben van de verplaatsingsregeling (VIV) maar hun bedrijf wel bij de tijd hebben gehouden. Wij vinden dat deze ondernemers de mogelijkheid geboden moet worden hun bedrijf te moderniseren en zo mogelijk uit te breiden met inachtneming van de omgeving waar het bedrijf gesitueerd is. U hebt dat nu zo vorm gegeven dat deze bedrijven in principe kunnen groeien zolang de stikstof- en ammoniakdepositie op de locatie niet toeneemt. Deze voorwaarde vinden wij niet onredelijk. Waardering voor het respecteren van bestaande rechten Wij zijn tevreden dat u uiteindelijk de bestaande planologische rechten van de niet-grondgebonden veehouderijbedrijven heeft gerespecteerd. Ook de ontheffings-, wijzigings- en uitwerkingsmogelijkheden van het bestemmingsplan vallen hier onder. Dat vinden wij een goede keuze. Wij vinden uw keuze voor een maximale overgangstermijn van 10 jaar ook verstandig. In veruit de meeste gevallen zal de periode (veel) korter zijn omdat gemeenten hun bestemmingsplannen eerder aanpassen. Maar dit geeft rust bij de betrokken ondernemers en het draagt zeker bij aan het draagvlak van de sector voor het plussenbeleid. Grondgebondenheid In de omgevingsvisie is beleid opgenomen voor de grondgebondenheid van de veehouderijsector. Inmiddels is er landelijke wetgeving tot stand gekomen die de grondgebondenheid van de melkveehoudejsector waarborgt. U stelt voor om voor de melkveehouderij hierop aan te sluiten. Dit betekent dat de teksten van de omgevingsvisie hierop worden aangepast. De beschrijving van grondgebondenheid in de omgevingsvisie is niet langer van toepassing op de melkveehouderij. Wij staan hier achter. Dit is een prima en praktisch voorbeeld van deregulering. De landelijke wetgeving is toereikend. Voor de grondgebonden veehouderij, niet zijnde meikveehouderij, blijven de huidige bepalingen in de omgevingsvisie wel van kracht. Daarvoor is immers geen landelijk beleid, dat de grondgebondenheid waarborgt. In deze benadering kunnen wij ons vinden.

7 Tenslotte Wij vertrouwen erop dat u onze zienswijze betrekt bij uw verdere afwegingen met betrekking tot de omgevingsvisie en -verordening. Uiteraard zijn wij bereid onze zienswijze nader toe te lichten. rmatie graag contact opnemen met Tjerk Elzinga, bij voorkeur via telzinqa(ltonoord.nl Regiomanager LTO Noord Regio Oost

8 Postbus A Zwolle Post NL Betaald Afz AE P2cïdPayé ibas r.* ei 30 pöstnl