ADVIES MOBILITEITSPLAN VLAANDEREN informatief gedeelte

Transcriptie

1 ADVIES MOBILITEITSPLAN VLAANDEREN informatief gedeelte Minister Crevits werkt aan een nieuw mobiliteitsplan Vlaanderen. Het beschrijft in hoofdlijnen de langetermijnvisie (2040) op duurzame mobiliteit. De Vlaamse Jeugdraad beantwoordt de adviesvraag over de beschikbare teksten van het eerste, informatieve deel van het plan. 1

2 VLAAMSE JEUGDRAAD 01 juni 2011 ADVIES 11/11 MOBILITEITSPLAN VLAANDEREN informatief gedeelte De Vlaamse Jeugdraad, in vergadering op 1 juni 2011, onder voorzitterschap van Stijn Jacobs en waarbij aanwezig waren: Jo Baetens, Dagmar Beernaert, Hakim Benichou, Lieven Casteels, Lies Corneillie, Bert D hondt, Jef Geboers, Mieke Nolf, Marlies Smit, Tom Van Den Borne, Liesbeth Vanneste adviseert unaniem om: 1. diverse vervoersvormen evenwaardige aandacht te geven met het STOP principe als kader voor oplossingen ; 2.. het plan aan te vullen met concrete acties over/voor de mobiliteit van kinderen en jongeren, als huidige en toekomstige doelgroep van het mobiliteitsbeleid; 3. via een bewust beleid van het openbaar vervoer rekening te houden met het budget van jonge mensen en jeugdorganisaties en de momenten dat zij openbaar vervoer gebruiken; 4. zich blijvend in te spannen voor de veiligheid van fietsinfrastructuur, zeker in stedelijke omgevingen; 5. vrijetijdsplekken van jonge mensen op te nemen in de ontwikkeling van bovenlokale functionele fietsroutenetwerken ; 6. in het plan een specifiek onderdeel toe te voegen over de dalende zelfstandige mobiliteit van kinderen en jongeren; 7. de Vlaamse Jeugdraad ook advies te vragen over het richtinggevende deel van het plan. p.3 p.4 p.4 p.5 p.5 p.6 p.6 2

3 1. Situering Het mobiliteitsdecreet voorziet een nieuw mobiliteitsplan Vlaanderen dat in hoofdlijnen de langetermijnvisie (2040) op duurzame mobiliteit weergeeft. Dit nieuwe plan bestaat uit een informatief en een richtinggevend deel. Het informatieve luik analyseert o.a. de bestaande toestand, de alternatieven, de toekomstige mobiliteitsbehoeften en de mogelijkheden om die te vervullen. Het richtinggevende deel zal de gewenste mobiliteitsontwikkeling, operationele doelstellingen en een actieplan beschrijven. De Vlaamse Jeugdraad kreeg een adviesvraag over het informatieve deel. Ondertussen organiseert de Vlaamse Overheid ook een mobiliteitsenquête en neemt de resultaten mee in de opmaak van het beleidsplan. 2. Advies 2.1. STOP autoverkeer Geef diverse vervoersvormen evenwaardige aandacht met het STOP principe als kader voor oplossingen. Benoem de drastische verlaging van vervoerskilometers per auto als centrale uitdaging. Het huidige informatieve gedeelte stelt de auto(verplaatsingen) en bijbehorende infrastructuurprojecten heel centraal binnen de oplossingen voor de mobiliteitsproblemen. Verplaatsingen per fiets en te voet komen veel beperkter aan bod. Het plan spreekt niet meer over het STOP principe 1, terwijl dit een uitgangspunt was in de analyse en het pact De analyse schetst de ontwikkeling van de Vlaamse mobiliteit aan de hand van vier scenario s met als tijdshorizon Binnen alle vier de scenario s stijgt het gebruik van de auto. Nochtans staat de drastische verlaging van de afgelegde kilometers per auto in het woon werkverkeer als streefdoel in het Pact Op p.6 vinden we wel een uitgebreid gedeelte over de beïnvloeding van voertuigkeuzes. We zijn tevreden dat dit verschillende facetten belicht. Aanvullend zien wij transportkeuze als een belangrijk deel van de rijopleiding 2, sensibiliserende acties en mobiliteitseducatie naar jongeren en volwassenen. 1 S staat voor stappen, T voor trappen, O voor openbaar vervoer en P voor personenwagen. Pas als de eerste drie alternatieven onmogelijk zijn is het gebruik van de auto te verantwoorden. 2 Zie advies 0913 m.b.t. rijopleiding (Vlaamse Jeugdraad,2009) 3

4 2.2. Kinderen en jongeren als specifieke doelgroep van het mobiliteitsbeleid Vul het huidige plan aan met concrete acties over/voor de mobiliteit van kinderen en jongeren, als huidige en toekomstige doelgroep van het mobiliteitsbeleid. De oplossingen in de huidige teksten zijn weinig concreet uitgewerkt, zeker naar jonge mensen. Diep ze verder uit. Wij doen hiervoor voorzetten in de rest van het advies. Benoem in de analyse jongeren ook als specifieke doelgroep. In de teksten (p.22) lezen we : De vergrijzing, ontgroening en verkleuring van de Vlaamse bevolking biedt bijkomende uitdagingen voor het mobiliteitsbeleid. Het mobiliteitsbeleid zal hierdoor op meerdere doelgroepen gericht moeten gaan werken en uitgaan van de specifieke behoeftes van de verschillende groepen van gebruikers. Kinderen en jongeren zijn een grote doelgroep, zeker in de steden, die eerder vergroenen dan ontgroenen. 3 : ze nemen heel actief deel aan het verkeer, ook als bezigheid op zich; ze gebruiken veel duurzame vervoersvormen; ze zijn dikwijls zwakke weggebruiker; ze vragen een aangepast prijzenbeleid; ze verplaatsen zich vaak in groep; hun toekomstig mobiliteitsgedrag is te beïnvloeden door informatie, sensibilisering en educatie Openbaar vervoer Breid het aanbod van het openbaar vervoer uit tijdens de momenten dat jonge mensen, individueel en in groep, het gebruiken en houd via een bewust prijzenbeleid rekening met het budget van jonge mensen en jeugdverenigingen. Werk hiervoor o.a. een betaalbaar één ticket systeem uit. In de teksten (p.5) lezen we: ook in het openbaar vervoer is de spreiding in de tijd niet regelmatig en om een antwoord te bieden aan de hoge vraag wordt het aanbod vaak uitgebreid tijdens piekperioden. Bepaal deze piekperioden niet alleen volgens het ritme van werkende mensen maar houd ook specifiek rekening met de andere piekuren van jonge mensen: Studenten vertrekken meestal op zondagavond richting kot en reizen op vrijdag na de middag en s avonds terug naar huis, met overvolle treinen als gevolg. Tijdens de piekuren moeten scholieren comfortabel gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer om naar school te gaan. Dit geldt in het bijzonder voor kinderen. 3 Visietekst Jeugd en mobiliteit, Vlaamse Jeugdraad, oktober

5 Jongeren vragen tijdens (weekend)avonden en nachten genoeg openbaar vervoer om veiliguit te kunnen gaan. Dat aanbod wordt heel dikwijls afgeroomd. Jeugdverenigingen en andere jeugdige groepen maken dikwijls gebruik van het openbaar vervoer in het weekend en vakanties om recreatiedomeinen en andere vrijetijdsplekken te bezoeken. In de teksten lezen we verder: mag verwacht worden dat de gebruiker in de toekomst ook toenemende kwaliteitseisen stelt aan het openbaar vervoer. Hieronder verstaan we eisen met betrekking tot comfort, stiptheid, informatievoorziening, snelheid, toegankelijkheid, betaalbaarheid, enzovoort. Indien aan deze eisen voldaan wordt, zal de gebruiker een specifieke keuze maken en zal hij bereid zijn hiervoor de bijpassende prijs te betalen. Hieruit kan de foutieve conclusie volgen dat het openbaar vervoer nog duurder mag worden als het maar stipt, proper, comfortabel is. Onze eigen mobiliteitsenquête 4 zegt wat anders: 75% van de jongeren vindt het openbaar vervoer nu al (te) duur. De prijs is, na toegankelijkheid en reistijd, de derde factor in hun vervoerskeuze.. Het toekomstverhaal spreekt ook niet meer over het één ticket systeem dat in de analyse wel voorkomt. De Vlaamse Jeugdraad vraagt om hier dringend werk van te maken voor De Lijn, NMBS, MIVB, TEC Fietsinfrastructuur Lever blijvende inspanningen voor de veiligheid van fietsinfrastructuur, zeker in stedelijke omgevingen. De teksten (p13)zeggen: Het fiets en voetgangerssysteem voldoen reeds deels aan de belangrijkste eisen voor deze modi door de inspanningen om de infrastructuur veilig en comfortabel te maken. We erkennen de inspanningen van de voorbije jaren maar wijzen toch op het blijvende belang van veilige fietspaden. Jonge mensen hebben het over een gebrek aan veiligheid, zeker in stedelijke omgevingen. Naast fietspaden hebben ze genoeg en veilige fietsenstallingen nodig. We verwijzen hierbij naar de zgn. fietspunten. 2.5 Fietsnetwerk Neem vrijetijdsplekken van jonge mensen op in de ontwikkeling van bovenlokale functionele fietsroutenetwerken.. 4 Enquête jongeren en mobiliteit, Vlaamse Jeugdraad,

6 In de teksten (p.28) lezen we over bovenlokale functionele fietsroutenetwerken (BFF) het volgende: Dit vormt een samenhangend netwerk van fietspaden/fietsroutes om de belangrijkste kernen en attractiepolen (woonplaatsen, bedrijventerreinen, schoolomgevingen, openbaar vervoerhalten, ) met elkaar te verbinden. De Vlaamse Jeugdraad is blij dat dit concept een plaats krijgt in het plan, maar mist aandacht voor de bereikbaarheid van vrijetijdsplekken, zoals uitgaanslocaties, jeugdverenigingen 5 Jonge mensen bezoeken net deze plaatsen dikwijls per fiets Zelfstandige mobiliteit van kinderen en jongeren Voeg in het plan een specifiek onderdeel toe over de dalende zelfstandige mobiliteit van kinderen en jongeren. In de vrije tijd daalt de vervoersautonomie van kinderen en jongeren, zeker bij de zogenaamde gestructureerde vrijetijdsbeleving op specifieke tijdstippen (sportclubs, muziekles, jeugdbeweging, hobbyclubs...). De vrijheid van de volwassen autobezitters gaat ten koste van de vrijheid van kinderen 6. Ouders vergeten dikwijls dat ze met hun autoverplaatsingen kinderen fietservaringen ontzeggen. Tegelijk zijn die ouders zelf een mogelijk onveilige factor tegenover andere kwetsbare weggebruikers. Kinderen en jongeren moeten zich voluit en autonoom kunnen verplaatsen, niet alleen naar school, maar ook in hun vrije tijd. Zowel het informatieve als het richtinggevende gedeelte van het Mobiliteitsplan Vlaanderen moet expliciete aandacht besteden aan de zelfstandige mobiliteit van kinderen en jongeren. We pleiten voor een mobiliteitscultuur die kinderen en jongeren volwaardig laat deelnemen aan de publieke weg en de ruimte, met bijzondere aandacht voor hun veiligheid Richtinggevend onderdeel van het plan Vraag ook over het richtinggevende deel van het plan advies aan de Vlaamse Jeugdraad. Met dit advies geeft de Vlaamse Jeugdraad een eerste feedback op de voorliggende teksten van het informatieve deel. Maar in het geheel van de vele teksten (600 pagina s) krijgen we weinig zicht op de centrale uitdagingen in het beleidsplan. Daarom brengen we graag ook advies uit op het volledige plan, inbegrepen het richtinggevende deel. Een bondige samenvatting van de strategische oplossingen in het plan zou het adviesproces vergemakkelijken. 5 Zie ook advies 0806 m.b.t. jeugd, vrije tijd en mobiliteit (Vlaamse Jeugdraad, 2008) , Meire en Vleugels, Onderzoek betreffende de vervoersautonomie van kinderen 6