3. Gedeputeerde Erik Koppe over ontwikkelingen op volkshuisvestelijk gebied, de Essent gelden en Limburg als experimenteerregio

Transcriptie

1 Onderwerp: Verslag van de vergadering van Regionale Regieraad Limburg Datum: 11 december 2012 Auteur: J. van der Loop Aanwezigen: J. Schrijen (VZ) Waterschap Roer en Overmaas E. Koppe Provincie Limburg R. Guyt Gemeente Sittard - Geleen J. Meessen LWV W. Sniedt Provincie Limburg F. Zuthof Bouwbedrijven Jongen Landgraaf W. Heuts SATIJNplus Architecten R.L.E. Meyboom Bouwend Nederland J. van der Loop Regieraad Bouw Limburg 1. Opening Jan Schrijen opent de vergadering. 2. Verslag 12 juli 2012 Het verslag wordt zonder opmerkingen vastgesteld. N.a.v.: - Iedereen kijkt met een goed gevoel terug op de bijeenkomst in Roermond. De kwaliteit van de bijeenkomst was buitengewoon goed. Er waren ongeveer 40 personen aanwezig, dat aantal had wel /hoger gemogen. Jos Meessen merkt op dat de korte termijn in de voorbereiding hier mogelijk aan bijgedragen heeft. Afgesproken wordt dat voor de volgende keer meer voorbereidingstijd genomen wordt. 3. Gedeputeerde Erik Koppe over ontwikkelingen op volkshuisvestelijk gebied, de Essent gelden en Limburg als experimenteerregio Vanuit de link met volkshuisvesting en vrijkomende Essent gelden uit de 2 e tranche zet Erik Koppe tijdens de Regieraadvergadering uiteen voor welke uitdagingen Limburg staat en welke maatregelen mogelijk tot verbeteringen kunnen leiden. Kan Limburg een experimenteerregio zijn voor vernieuwende oplossingsrichtingen? Hierover gaan we met elkaar in gesprek tijdens de Regieraadbijeenkomst. Het is de bedoeling om uit dit gesprek een aantal onderwerpen (winstpakkers) te halen die door de Regieraad kunnen worden onderzocht en opgepakt. Erik Koppe verwijst naar zijn filmpje op internet over zijn visie op sloop-nieuwbouw waarin hij pleit voor versnelling ten opzichte van het versneld slopen (en waar kan nieuwbouwen) van incourante woningen en bedrijventerreinen. De vraag die hier centraal staat is: hoe kunnen we de vernieuwingsopgave op gang brengen. Er is 30 miljoen euro beschikbaar voor generieke maatregelen gericht op het op gang helpen van de vernieuwingsopgave. Het maakt daarbij niet uit of het om 2000 of 5000 te vervangen woningen gaat. Binnen de provincie worden een aantal (generieke) maatregelen voorbereid. Zo wordt de nieuwe startersregeling uitgebreid. Op die manier kunnen starters kunnen wanneer ze een woning kopen van maximaal tot lenen tegen een aantrekkelijke regeling. Erik Koppe en Wim Sniedt geven aan dat ze in huis met allerlei ideeën bezig zijn om dit gestalte te geven. We moeten de bloedsomloop 1

2 in de woningmarkt brengen. Het begint bij de starter, die op enig moment een gezin vormt, ouder wordt en gedurende al deze fasen een adequate woning nodig heeft. Erik Koppe maakt de metafoor met de schoorsteen, de starter stookt het vuurtje op. Je zoekt naar generieke regelingen om de doorstroom een impuls te geven zodat vraag en aanbod weer bij elkaar aansluiten. Idee is om 20 van de 30 miljoen te stoppen in een transitiefonds waarbij als incentive een tegemoetkoming van euro per woning gegeven kan worden. Op deze manier kunnen 2000 woningen gesloopt worden. Als je een woning wilt bouwen en je kunt niet direct slopen dan kan dit fonds helpen om toch te slopen. Een andere maatregel stelt voor dat in krimpregio s afwijkende regelgeving toegepast kan worden. Erik Koppe wil de minister voorstellen om bij te dragen aan het transitiefonds via gemeentes. Een groot probleem ontstaat bij de woningen uit de jaren 60 en 70, die straks collectief verouderen. Laten we het transitiefonds structureel voeden en een start maken met bouwen en vernieuwen. Dan hebben we nog 9 miljoen om andere dingen te doen. Erik Koppe nodigt iedereen uit om mee te denken. Er zijn mensen die best geld hebben om te verhuizen, ook al hebben ze 110% geleend op een woning die 15% minder waard is. De transitie zit m ook in het anders benaderen van de rekensommen die gebruikelijk zijn. Deze mensen kunnen best doorstromen, het lijkt maar of deze woningen onder water staan. Vraag is hoe we dit op de een of andere manier kunnen doorbreken en minister Blok helpen aan zijn 2 miljard, niet met de 4,5% van nu maar op een andere manier. Net als wij de Essent middelen hebben, zo hebben de pensioenfondsen en andere institutionele beleggers voldoende vermogen dat in het buitenland niet goed rendeert. Voorstel aan de minister is om voor te stellen dat we meer gaan investeren en meer inkomsten binnenkomen bij de minister van Financiën, dit leidt tot dezelfde 2 miljard als nu in het regeerakkoord staat. Daarnaast hebben we de 20 miljoen van Lebens om rechtstreeks in de wijken, waar het nodig is, in te grijpen. 2 weken geleden hebben alle gemeentes een brief gekregen met de vraag vastgelopen of gestagneerde projecten aan te dragen. Zodat de provincie middelen in kan zetten om deze projecten toch te versnellen. Het gaat om projecten die direct te maken hebben met leefbaarheid. De economie moet op gang worden gebracht op een versterkende manier. Op dit moment is men met ambtenaren bezig om projecten aan te jagen, te versnellen en versterken. Banken doen nu moeilijk over financiering. Kunnen we de 1,3 miljard die we over houden, via een bepaald afwegingskader, investeren waar banken het nalaten. Op dit moment wordt bekeken hoe het afwegingskader hieromtrent eruit kan zien. Een deel van deze investeringen moet meer opbrengen dan 4% en deel kan toe met minder indien het maatschappelijk belang groot genoeg is. We moeten tot een mix komen met een zo laag mogelijk risico. Met deze en andere maatregelen willen we Limburg een voorsprong geven in de concurrentiepositie. Naast financiële instrumenten spelen ook ruimtelijke ordeningsvraagstukken. Hoe kunnen we de doorstroming bevorderen van corporatiewoningen. Met de corporaties hebben we een heel mooi systeem dat meer benut kan worden. Jan Schrijen pleit voor sloop om gribus op te ruimen. Ook om aanbod en vraag beter in balans te brengen. Als we onze huidige productie in stand willen houden moeten we al woningen slopen per jaar. Als we meer willen bouwen moeten we nog meer slopen. 2

3 Daarbij is inbreiding is beter, bij voorkeur bouwen we allemaal in de groene weide (want gemakkelijk en goedkoop). We kunnen beter beginnen met revitalisatie van bestaande terreinen. Natuurlijk speelt de grondpolitiek hierbij een rol. Grond staat vaak (te) positief op de balans van gemeentes. Het idee t.a.v. Parkstad Limburg is: we zorgen voor teruggave aan de natuur waardoor de omgeving aantrekkelijker is en waardoor meer geïnvesteerd zal worden. Het is ook een gevoelskwestie en sentiment. Nadat we krimp duidden in de regio werd deze gevoelsbeleving juist benadrukt. Daarom is het transitiefonds een goede aanzet. Erik Koppe refereert aan een congres dat hij recent heeft bijgewoond over Re Usable Materials: meer slopen en opstoken maar duurzaam slopen. Een multidisciplinair team loopt samen door een te slopen gebouw om het gebouw niet alleen vanuit de keten te bouwen maar leert te slopen en de sloopmaterialen in te zetten bij de (ver)(nieuw)bouw. Een groot deel van de materialen kan worden hergebruikt. Door het opnieuw inzetten van de bestaande materialen kunnen stichtingskosten worden verlaagd. Idee is dat er zo min mogelijk nieuw materiaal wordt ingezet. Frank Zuthof geeft aan dat gemeentes moeten worden meegenomen in dit idee. Op dit moment krijg je hiervoor niet per definitie medewerking. Het gaat vaak niet om de briljante innovatieve ideeën maar om het om het kader wat eromheen zit dat ervoor zorgt dat innovatie wel of niet gehonoreerd wordt. Er zijn nu 5 businesscases waarbij meer woningen gesloopt worden dan gebouwd. Met een bijdrage vanuit het transitiefonds. Corporaties slopen het meest op dit moment. Daarnaast besteden zij veel aandacht aan renoveren en verlengen van de levensduur. Waar we voor moeten waken dat mensen investeren in niet-strategisch woningbezit. In het voorjaar 2013 wordt het plan voor het sloopfonds gepresenteerd. Een ander idee is om een deel van het particulier bezit dat min of meer incourant is, op te laten kopen door corporaties op moment dat er een huurder voor is die er direct in kan. Er is een duidelijke afname zichtbaar naar vraag koopwoningen en juist een toename naar huurwoningen. De vier grote solvabele corporaties hebben middelen en de organisatie in Limburg om koop naar huur om te zetten. Daarbij moet worden geïnvesteerd in woningen boven 650 euro huur per maand. Corporaties zijn zeer geïnteresseerd. Je kunt je druk maken over dingen die je niet kunt doen, beter is het je druk te maken over zaken die aan kunt jagen en op gang kunt brengen. Ruud Guyt geeft aan dat gesaneerd moet worden wat rot is of verstopt en dat dit uit de markt gehaald moet worden. Kijk naar de situatie in Oost Duitsland. Daar worden particulieren aangesproken worden op een aantal punten t.a.v. hun woning die behoorlijk oplopen. De belangrijkste vraag is: wanneer haal je particulieren over om te slopen. Er is een urgentie analyse opgesteld t.o.v. het effect van het sloopfonds. Markttechnisch is leegstand niet te verantwoorden. 1% meer of minder leegstand betekent prijsdaling of stijging. Vraag is: heb je met een transitiefonds een instrument in handen waarmee een neerwaartse spiraal doorbroken kan worden. 3

4 Mogelijk garantiefonds: wanneer waarde onder 80 of 70% daalt zekerheid voor leningverstrekker. Dat is anders dan consument beschermen. Doelstelling is om verschillende maatregelen te laten landen in een herstructureringsconcept. Waarbij het totaal vanuit generieke en specifieke maatregelen gefinancierd moet worden en moet zorgen voor mogelijkheden om het probleem op te lossen. We hebben 6000 slecht gehuisveste arbeidsmigranten. Jeugdzorgcomplexen worden opgeheven en jongeren moeten terug de wijk in met ambulante zorg. Die woningen laat je door de corporatie aankopen. De vrijgekomen gebouwen kunnen worden ingericht op short stay, bijvoorbeeld voor het huisvesten van studenten uit bijvoorbeeld Aken. Kunnen we e.e.a. tegen leegstandsvergoeding realiseren waarbij we niets extra s investeren. Je moet als corporatie alleen de garantie hebben dat je een huurder hebt. Op korte termijn moet er een Deltaplan komen de voor aanpak van de hele sector. Vanuit de Regieraad gaan we een aanzet voor het Deltaplan maken. We halen een aantal mensen bij elkaar, dwarsdenkers en gamechangers. Vanuit alle disciplines en we organiseren een denktank die zich regionaal over de kwestie buigt. Degenen die nu in de denktank plaatsnemen zijn Wim Heuts, Frank Zuthof, Josė, Miriam Depondt, Wim Hazeu en Wim Sniedt. Erik Koppe stelt voor dat de denktank de vraagstukken (Deltaplan) benadert vanuit Out of the box denken: waan je de koning van Limburg, wat zou je doen? Erik Koppe nodigt iedereen uit om met hem mee te denken. Actie René, Wim H., Frank en Josė Vanuit de provincie hebben gemeentes een brief gehad om projecten aan te dragen die in principe 100% direct uitvoerbaar zijn maar nog ergens op hangen. Deze projecten zijn binnenkort bekend en dan zal worden gekeken wat gedaan kan worden om deze projecten weer aan de gang krijgen. Het is maatwerk dat tijd kost maar haast is geboden. Overigens zou ieder bouwplan dat er meer dan 10 jaar ligt tegen het licht gehouden moeten worden van de huidige behoefte en situatie. Ter plekke wordt opgemerkt dat de brancheorganisaties meer dan bereid zijn om hun achterban te stimuleren projecten aan te dragen. Deze moeten bij voorkeur gekoppeld kunnen worden herstructurering. Het gaat om projecten die op zich valide zijn maar toch geen doorgang kunnen vinden. We gaan op zoek naar projecten die kwaliteit toevoegen. Verder is 20 miljoen Euro beschikbaar voor een duurzaamheids- energiefonds. Dit mag ook 100 of 200 miljoen worden. Het innovatiefonds heeft nu een miljoen uitgekeerd, het begint nu te werken. Wel is gesleuteld om de regeling om een vriendelijker administratief kader te organiseren zodat meer initiatieven worden ingediend. Bert Kersten is degene die de duurzaamheidsportefeuille beheert. Twan Beurskens is degene die op economisch gebied e.e.a. beheert. Medio januari zijn de overzichten van de ingediende projecten gereed. Noël Lebens presenteert de lijsten. Hij heeft 30 miljoen euro beschikbaar om deze 100 projecten aan te jagen. 4

5 4. Aanbestedingsacademie en activiteiten (uitrol jaarplan) Aanbestedingsacademie en activiteiten Voor de aanbestedingsacademie zoeken we naar onderwerpen. De provincie Limburg wil aanbestedingen bundelen en efficiënter aanbesteden door schaalvergroting en wordt hierbij geholpen door Zuyd Hogeschool. De Aanbestedingsacademie van de Regieraad verzorgt korte bijeenkomsten en de aanbestedingsacademie van Zuyd Hogeschool levert langere en intensievere trajecten. Social return wordt een belangrijk thema gevonden. Hiermee gaan we aan de slag. Er wordt een voorbeeld aangehaald waarbij MNO Vervat uit de regio werkte met een sloopbedrijf uit Rotterdam. We willen hierbij werken met ervaringen uit de sector zelf. Hoe vullen we het in. De infrastructuur voor mensen moeten er komen. Ook wordt het idee geopperd om met een aantal bestuurders een inhoudelijk uitstapje te maken naar de A2 en daarbij in te gaan op de vraag wat zo n manier van aanbesteden betekent voor het proces, het resultaat, de opdrachtgever en de opdrachtnemer. 5. Thema s & pitches - A-team - Provinciale stimuleringsconstructie woningmarkt (kunnen we met behulp hiervan beweging krijgen in stilgevallen projecten) - Projectevaluaties - EMVI Ambassadeurs regionaal klankbord We zoeken inspirerende mensen die innovatief aanbesteden belangrijk vinden en dit uit willen stralen. Waarschijnlijk heeft Twan Beurskens aanbesteden in zijn portefeuille. Hij zou een goede EMVI Ambassadeur kunnen zijn. 6. Rondvraag - Geen. 7. Sluiting Datum volgende vergadering: woensdag 13 maart 2013 van uur tot uur inclusief lunch Locatie: Provincie Limburg, Limburglaan 10 te Maastricht. Actielijst: Kenmerk Actiehouder Omschrijving Deadline 10 René Meyboom, Wim Heuts, Frank Zuthof en Josė van der Loop Vanuit alle disciplines organiseren we een denktank die zich regionaal over de woningmarkt/sloop en andere aanverwante onderwerpen buigt. Degenen die nu in de denktank plaatsnemen zijn Wim Heuts, Frank Zuthof, Josė, Miriam Depondt, Wim Hazeu en Wim Sniedt. Erik Koppe stelt voor dat de denktank de vraagstukken (Deltaplan) benadert vanuit Out of the box denken: Februari

6 11 Wim Heuts, José van der Loop 13 José van der Loop/René Meyboom waan je de koning van Limburg, wat zou je doen? Erik Koppe nodigt iedereen uit om met hem mee te denken. EMVI Ambassadeur, Twan Beurskens vragen. Aanbestedingsacademie jaarprogramma. Februari 2013 Februari