Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk"

Transcriptie

1 Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk

2 Deloitte Accounting & Auditing Center Wilhelminakade AP ROTTERDAM Tel: (088) Fax: (088) December 2012 Deloitte The Netherlands

3 Handboek Woningcorporaties 2012 Redactie: drs. Ronald van Dijk RA Frank van Kuijck RA RO EMIA drs. Ruud van Moll RA Auteurs: Ronald Brouwer Mr. dr. Gerda Groeneveld-Louwerse Mr. Ben Janssen Ernst-Jan Jungheim Lennert Ketner Msc Frank de Koeijer RA drs. Gert-Jan de Ruiter drs. Katie Zwetsloot-de Bruijn RA De auteurs zijn allen werkzaam bij Deloitte. De auteurs zijn zich volledig bewust van hun taak een zo betrouwbaar mogelijke uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onvolledigheden en/of onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. Alle rechten zijn voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Deloitte, december 2012 VI

4 4 Het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag 4.1 INLEIDING Woningcorporaties stellen jaarlijks een jaarverslag en een volkshuisvestingsverslag op (art. 26 Bbsh). In dit hoofdstuk wordt behandeld welke informatie in beide verslagen wordt opgenomen. Hierbij wordt aandacht besteed aan de bepalingen over het jaarverslag die zijn opgenomen in de AedesCode en de Governancecode Woningcorporaties. Woningcorporaties die aangesloten zijn bij Aedes dienen aan deze bepalingen te voldoen volgens het principe 'pas toe of leg uit'. Voor woningcorporaties die niet zijn aangesloten bij Aedes zijn deze bepalingen niet bindend, maar verdient het wel aanbeveling de belangrijkste bepalingen toe te passen. In de Herzieningswet is opgenomen dat de minister van BZK bij Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) een governancecode kan aanwijzen die op alle woningcorporaties van toepassing is. Woningcorporaties die geen lid zijn van Aedes kunnen daardoor ook onder het regime van de Governancecode Woningcorporaties komen. Hoewel het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag volgens het Bbsh twee afzonderlijke overzichten zijn, beveelt de Raad voor de Jaarverslaggeving aan om van beide verslagen één stuk te maken. Hierbij moeten dan specifieke elementen van het jaarverslag in het volkshuisvestingsverslag worden opgenomen (RJ ). 4.2 HET JAARVERSLAG Het jaarverslag is een schriftelijk verslag waarin het bestuur verantwoording aflegt over de gang van zaken bij de woningcorporatie en over het gevoerde beleid gedurende het boekjaar en mededeling doet over de verwachte gang van zaken. In het jaarverslag komen de volgende aspecten aan de orde (art. 2:391 BW): de toestand per balansdatum, de ontwikkelingen gedurende het boekjaar en de resultaten van de woningcorporatie en van de groepsmaatschappijen waarvan de financiële gegevens in zijn jaarrekening zijn opgenomen (lid 1); mededelingen omtrent de verwachte gang van zaken (lid 2); ten aanzien van het gebruik van financiële instrumenten de doelstelling en het beleid van de woningcorporatie inzake risicobeheer (lid 3). In de volgende paragrafen gaan wij nader in op elk van deze informatievereisten. 33

5 4.2.1 Informatie over de toestand per balansdatum, de ontwikkelingen gedurende het boekjaar en de resultaten Om de jaarrekening zinvol te kunnen interpreteren bevat het jaarverslag algemene informatie over de woningcorporatie en de daaraan verbonden onderneming(en) (RJ ). Deze informatie omvat in ieder geval: de doelstelling van de woningcorporatie; een aanduiding van de (kern)activiteiten van de woningcorporatie; de juridische structuur van de woningcorporatie, met inbegrip van de groepsstructuur; de interne organisatiestructuur en personele bezetting; en belangrijke elementen van het gevoerde beleid. In het jaarverslag wordt een evenwichtige en volledige analyse opgenomen van (RJ ): de ontwikkeling gedurende het boekjaar; de behaalde omzet en resultaten; de toestand op balansdatum (solvabiliteit en liquiditeit); de voornaamste risico s en onzekerheden; en de kasstromen en financieringsbehoeften. Deze analyse is in overeenstemming met de omvang en complexiteit van de woningcorporatie en haar groepsstructuur. Veelal zal deze analyse betrekking hebben op de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen rechtspersonen en vennootschappen. In de geconsolideerde jaarrekening worden alle rechtspersonen en vennootschappen opgenomen waarop de woningcorporatie beleidsbepalende invloed kan uitoefenen. Het is van belang om onderscheid te maken tussen de opbrengsten en resultaten uit kernactiviteiten en nevenactiviteiten. Als het noodzakelijk is om de ontwikkelingen bij de woningcorporatie goed te begrijpen, moeten ook niet-financiële prestatie-indicatoren worden vermeld. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan kengetallen met betrekking tot leegstand en oninbaarheid Mededelingen omtrent de verwachte gang van zaken In de paragraaf over de verwachte gang van zaken moet, voor zover gewichtige belangen zich hier niet tegen verzetten, in het bijzonder aandacht worden gegeven aan: investeringen; financiering; personeelsbezetting; omstandigheden waarvan ontwikkeling van omzet en rentabiliteit afhankelijk is. Met betrekking tot de investeringen, de financiering en de personeelsbezetting gaat het om het lange termijn beleid. De mededelingen in het jaarverslag betreffen dus de verwachte gevolgen van het gevoerde beleid op deze gebieden. Kwantitatieve projecties kunnen daarbij nuttig zijn maar zijn niet vereist (RJ ). 34

6 4 Het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag Tot de omstandigheden waarvan de ontwikkeling van de opbrengsten en de rentabiliteit afhankelijk is, behoren relevante interne en externe ontwikkelingen. Bij externe ontwikkelingen kan worden gedacht aan de gevolgen van het overheidsbeleid voor de toekomstige opbrengsten en rentabiliteit. Een voorbeeld hiervan is de invloed van de invoering van de vennootschapsbelastingplicht op de rentabiliteit van de activiteiten van de woningcorporatie. De ontwikkeling van de opbrengsten en de rentabiliteit is mede afhankelijk van omstandigheden die de woningcorporatie niet in de hand heeft. De mededelingen kunnen in dit opzicht dan ook beperkt blijven tot de omstandigheden die naar het oordeel van het bestuur de ontwikkeling in het bijzonder zullen bepalen (RJ ). In het jaarverslag wordt tevens ingegaan op de werkzaamheden van de woningcorporatie op het gebied van onderzoek en ontwikkeling. Het gaat hierbij niet om toekomstgerichte informatie maar om informatie over de activiteiten op het gebied van onderzoek en ontwikkeling in het verslagjaar. Bijvoorbeeld over de (betrokkenheid van de woningcorporatie bij de) ontwikkeling van een glasvezelnetwerk of duurzame vormen van energie Doelstelling en het beleid inzake risicobeheer van financiële instrumenten Ten aanzien van het gebruik van financiële instrumenten door de woningcorporatie moet het jaarverslag ook aandacht besteden aan de doelstellingen en het beleid op het gebied van het beheer van de risico's betreffende de financiële instrumenten (art. 2:391, lid 3 BW). Dit betreffen de doelstellingen en het beleid van de woningcorporatie én de groepsmaatschappijen waarvan de financiële gegevens in zijn jaarrekening zijn opgenomen. Aandacht moet onder meer worden besteed aan het beleid over de afdekking van risico's verbonden aan alle belangrijke soorten voorgenomen transacties. Voorts moet aandacht besteedt worden aan de door de woningcorporatie en de groepsmaatschappijen gelopen prijs-, krediet-, liquiditeits- en kasstroomrisico's. Naast deze informatie in het jaarverslag, wordt in de toelichting op de jaarrekening informatie verstrekt over het gebruik van financiële instrumenten. Om vast te stellen welke informatie door de woningcorporatie moet worden toegelicht verwijzen naar de website van Deloitte (kijk op www. deloitte.nl en ga naar Branches/Publieke Sector/Wonen en Ruimte) waar de checklist jaarverslaggeving woningcorporaties 2012 kan worden aangevraagd en hoofdstuk 9 van dit handboek. Ingevolge art. 26, lid 2, sub k van het Bbsh geeft de woningcorporatie (als onderdeel van haar volkshuisvestingsverslag) een overzicht van haar activiteiten op het gebied van beleggingen en de daarmee verbonden risico s De AedesCode en het jaarverslag Aedes is de brancheorganisatie voor woningcorporaties in Nederland. Aedes richt zich op het behartigen van de belangen van de bij haar aangesloten woningcorporaties. De meeste woningcorporaties zijn lid van Aedes. Het lidmaatschap van Aedes is gekoppeld aan de AedesCode. In de AedesCode is de maatschappelijke functie van de leden op het terrein van wonen vastgelegd en uitgewerkt. De code geldt voor leden. 35

7 In de AedesCode is opgenomen dat woningcorporaties in hun jaarverslag verslag doen over de toepassing van de AedesCode door de woningcorporatie. Het verdient aanbeveling melding te maken van de wijze waarop de woningcorporatie aan de afzonderlijke onderdelen van de code invulling heeft gegeven. Tevens verdient het aanbeveling dat de woningcorporatie in het verslag gemotiveerd aangeeft op welke onderdelen zij niet voldoet aan de code. In de AedesCode is verder opgenomen dat woningcorporaties zich één maal in de vier jaar laten visiteren. Voor de allerkleinste woningcorporaties (met minder dan 500 verhuureenheden) is een aangepaste visitatie-methodiek beschikbaar. Deze aangepaste visitatie-methodiek heeft tot doel de visitatie voor de kleinere woningcorporaties in organisatorische en financiële zin minder belastend te maken De Governancecode Woningcorporaties en het jaarverslag: het governanceverslag De Governancecode Woningcorporaties (verder Governancecode) is per 1 juli 2011 in werking getreden. Deze Governancecode bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing bij woningcorporaties. De Goverancecode gaat expliciet in op het risicomanagement en de interne beheersing van verbindingen en investeringen. De Governancecode is onderverdeeld in vijf hoofdstukken: 1. naleving en handhaving van de code; 2. het bestuur; 3. raad van commissarissen; 4. de audit van de financiële verslaggeving en de positie van de interne controlefunctie en van de externe accountant; 5. maatschappelijke verantwoording en beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden. De mogelijkheid bestaat om van bepalingen van de code af te wijken. Dit betekent echter niet dat sprake is van vrijblijvendheid. Uit de maatschappelijke verantwoordelijkheid van woningcorporaties vloeit voort dat zij zich verantwoorden over hun governance. Van woningcorporaties mag worden verwacht dat zij jaarlijks in hun jaarverslag gemotiveerd uitleggen of en zo ja waarom en in hoeverre zij afwijken van de bepalingen van de Governancecode (de regel van pas toe of leg uit ). Een drietal principes heeft een verplicht karakter, waar de regel van pas toe of leg uit dus niet van toepassing is. Dit betreft de volgende principes: 36

8 4 Het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag Principe Bepaling Vereisten jaarverslag Vereisten jaarrekening II.2 Bezoldiging van bestuurders III.7 Honorering van commissarissen III.3.5 Zittingstermijn van commissarissen Het bezoldigingsbeleid wordt vastgesteld met inachtneming van de Sectorbrede beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. De bezoldiging van leden van de raad van commissarissen wordt vastgesteld met inachtneming van de Honoreringscode commissarissen van de VTW en onafhankelijk van de resultaten van de woningcorporatie. Maximaal tweemaal voor een periode van vier jaar zitting. Hoofdlijnen renumeratierapport met bezoldigingsbeleid en uitwerking in de praktijk in het afgelopen boekjaar. Vermelding van de hoogte en de structuur van de bezoldiging van de individuele leden van het bestuur in de toelichting op de jaarrekening. Vermelding van de hoogte en de structuur van de bezoldiging van de individuele leden van de raad van commissarissen in de toelichting op de jaarrekening. De toetsing van de naleving van de Governancecode maakt geen onderdeel uit van controle van de jaarrekening. In het controleprotocol Bbsh zijn geen specifieke bepalingen opgenomen. Het niet naleven van (bepalingen uit) de Governancecode heeft geen invloed op de strekking van de controleverklaring bij de jaarrekening van woningcorporaties. 4.3 HET VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG Naast het jaarverslag stellen woningcorporaties jaarlijks een volkshuisvestingsverslag op (art. 26, lid 2 Bbsh). Het volkshuisvestingsverslag bevat een uiteenzetting van de geleverde prestaties op het gebied van de volkshuisvesting. In het volkshuisvestingsverslag geeft de woningcorporatie een uiteenzetting over het in het verslagjaar gevoerde beleid en de activiteiten op een groot aantal gebieden. Deze werkzaamheden zijn genoemd in art. 26, lid 2 a tot en met n van het Bbsh. In dit artikel wordt diverse malen gerefereerd aan de artikelen 11 tot en met 17 en artikel 21 en 22 van het Bbsh. Deze artikelen bevatten de kernactiviteiten (werkdomein) van woningcorporaties. Woningcorporaties mogen uitsluitend actief zijn op het gebied van de volkshuisvesting. Dat houdt in dat zij woningen bouwen of aankopen en deze woningen beheren, verhuren of verkopen. Ook zorgen zij voor het onderhoud van de woningen en de directe woonomgeving. Daarnaast zijn zij actief op het gebied van huisvesting van ouderen, gehandicapten en personen die zorg of begeleiding nodig hebben. Verder kunnen ze diensten verlenen die direct verband houden met het bewonen van een woning. Het afbakenen van het werkdomein van de woningcorporaties is een belangrijk actueel thema. Een transparante verslaggeving in het volkshuisvestingsverslag over de activiteiten die de wo- 37

9 ningcorporatie ontplooit en de motivatie dat deze activiteiten passen binnen het werkdomein dragen bij aan het verder verbeteren van het imago en de reputatie van de sector. 38 In het volkshuisvestingsverslag wordt de volgende informatie verstrekt (art. 26, lid 2 Bbsh): Het in het verslagjaar gevoerde beleid inzake het bouwen, kopen, slopen en onderhouden (verbeteren) van woongelegenheden en onroerende aanhorigheden en het in stand houden en verbeteren van de direct daaraan grenzende omgeving (sub a). De in het verslagjaar geleverde inspanningen op het gebied van de leefbaarheid van de buurten en wijken waarin de woningcorporatie werkzaam is (sub b). De in het verslagjaar geleverde inspanningen op het gebied van de huisvesting van ouderen, gehandicapten en personen die zorg en begeleiding nodig hebben (sub c). Afhankelijk van de behoefte zal een substantieel deel van de woningvoorraad toegankelijk dan wel geschikt moeten zijn of worden gemaakt om de genoemde doelgroepen te kunnen huisvesten. De in het verslagjaar geleverde inspanningen op het gebied van het bij voorrang en passend huisvesten van woningzoekenden met lagere inkomens, de zogenoemde primaire doelgroep (sub d). De geleverde inspanningen kunnen onder meer betrekking hebben op het bouwen van woningen met een huur die past bij de primaire doelgroep dan wel op het bouwen van woningen met een wat hogere huur zodat door middel van doorstroming naar die duurdere woningen meer woningen beschikbaar komen voor de primaire doelgroep. De in het verslagjaar geleverde inspanningen op het gebied van het toewijzen, verhuren en verkopen van de woningen (sub d). Feitelijk betekent dit dat toewijzing van woningen zodanig moet plaatsvinden dat zo weinig mogelijk een beroep wordt gedaan op de individuele huurtoeslag. De in het verslagjaar geleverde inspanningen op het gebied van het betrekken van bewoners bij beleid en beheer (sub e). Hierbij kan worden gedacht aan het instellen van een klachtencommissie en het overleg tussen de woningcorporatie en de huurders (huurderorganisatie). Het in het verslagjaar gevoerde beleid en beheer op financieel gebied (sub f). Hierbij moet de woningcorporatie aannemelijk maken dat het beleid op financieel gebied voldoet aan de eis van de financiële continuïteit (artikel 21 Bbsh). Verder moet de woningcorporatie aannemelijk maken dat zij batige saldi uitsluitend bestemt voor werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting (artikel 22 Bbsh). Het volkshuisvestingsverslag moet inzicht bieden in de (toekomstige) financiële positie. Inzicht in de ontwikkeling van enkele kengetallen zoals liquiditeit, rentabiliteit en solvabiliteit is daarbij onontbeerlijk. Verder is inzicht vereist in de uitgangspunten die bij het opstellen van de meerjarenprognose zijn gehanteerd zoals de ontwikkeling van de variabele lasten, de huurprijzen, de leegstand, de onderhoudsuitgaven en het rentepercentage. Ook het opnemen in het volkshuisvestingsverslag van een analyse van de afwijkingen van de jaarrekening ten opzichte van de begroting met de vermelding van de gevolgen voor het toekomstig financieel beleid ligt zeer voor de hand. De overige werkzaamheden in het verslagjaar op het gebied van de volkshuisvesting (sub g). Het gevoerde overleg met de gemeenten waar de woningcorporatie feitelijk werkzaam is over het in de gemeenten geldende volkshuisvestingsbeleid. De woningcorporatie geeft een uiteenzetting over de met de gemeenten gemaakte afspraken inzake de uitvoering van het volkshuisvestingsbeleid (sub h). Een overzicht van de in het verslagjaar aangegane verbindingen met andere rechtspersonen en vennootschappen. De woningcorporatie moet aannemelijk maken dat het aangaan van de verbindingen noodzakelijk is voor de uitoefening van de volkshuisvestelijke kerntaken (sub i).

10 4 Het jaarverslag en het volkshuisvestingsverslag Een overzicht van de werkzaamheden alsmede de financiële situatie van de verbindingen van de woningcorporatie (sub j). In paragraaf wordt meer gedetailleerd ingegaan op de toelichting van bevindingen. Een overzicht van haar activiteiten op het gebied van beleggingen (sub k). Een overzicht van haar onrendabele investeringen in het verslagjaar (sub l). Een verklaring dat de woningcorporatie in het verslagjaar haar middelen uitsluitend heeft besteed in het belang van de volkshuisvesting (sub m). Een overzicht van de activiteiten in het kader van de uitvoeringsovereenkomst, bedoeld in artikel 1, onderdeel c, van het Besluit Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (sub n). Dit is de overeenkomst tussen een gemeente en één of meer toegelaten instellingen, waarin voor elk jaar van de looptijd van het betrokken wijkactieplan de werkzaamheden van elke toegelaten instelling ten behoeve van dat plan en de inzet van middelen, wat betreft elke toegelaten instelling uitgedrukt in rendabele en onrendabele investeringen en overige kosten, zijn benoemd. Het Bbsh stelt geen vormvereisten aan dit overzicht. Aansluiting zoeken bij de indeling van de afgesloten uitvoeringsovereenkomsten lijkt in dit geval het meest voor de hand liggen. Verder maakt de woningcorporatie indien van toepassing in het volkshuisvestingsverslag melding: van financiële ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG , MG , MG en MG Hiervan moet zowel in de jaarrekening als het volkshuisvestingsverslag melding worden gemaakt; ( met naam en toenaam ) van grondaankopen (MG ); van welke sponsoractiviteiten zij uitvoert en voor wie (MG ). Woningcorporaties mogen jaarlijks slechts 0,3 promille van het totaal van de beginbalans (op basis van bedrijfswaarde) van hun enkelvoudige jaarrekening aan financiële ondersteuning verlenen. De ondersteuning mag uitsluitend bestaan uit schenkingen en te verstrekken garanties. Garanties mogen alleen betrekking hebben op rente- en aflossingsverplichtingen van een door de buitenlandse instelling aangetrokken lening. In MG is opgenomen dat de woningcorporaties elke grondaankoop met naam en toenaam dient te vermelden in haar jaarverslag. Voor het begrip grondaankoop wordt aangesloten bij de daadwerkelijke juridische levering in het verslagjaar. Het begrip naam en toenaam wordt ingevuld met de locatie van de aankoop en de betaalde prijs. De woningcorporatie moet gemotiveerd uiteenzetten, welke sponsoractiviteiten zij uitvoert en voor wie. Vanuit pragmatische overwegingen is het acceptabel dat de woningcorporatie identieke sponsoractiviteiten totaliseert. Het Bbsh kent op het punt van de informatieverstrekking geen materialiteitscriterium. Dat betekent onder meer dat van alle aanwezige groepsmaatschappijen voornoemde informatie wordt verstrekt. 39

11 4.4 HANDIGE LINKS De tekst van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh) kunt u downloaden vanaf de website: Op de website is informatie te vinden over de Governancecode en de Monitoringcommissie Governancecode Woningcorporaties. Jaarlijks stelt Deloitte checklisten op voor het volkshuisvestingsverslag en het governanceverslag. U kunt deze checklisten aanvragen via de website van Deloitte (ga naar Branches/Publieke Sector/ Wonen en Ruimte). 40

12 Handboek Woningcorporaties 2012 Woningcorporaties spelen een belangrijke rol in ons maatschappelijk bestel. Gezien de vele recente ontwikkelingen is actuele kennis op het gebied van de jaarverslaggeving, de fiscaliteit en andere relevante wetgeving voor bestuurders, commissarissen, controllers en accountants van woningcorporaties van belang. In het Handboek Woningcorporaties 2012 brengen wij u onder meer op de hoogte van alle wetenswaardigheden op het gebied van de verwerking en waardering van onroerende zaken in de jaarrekening en van voor woningcorporaties relevante belastingen. Het handboek bestaat uit drie delen In deel A van het Handboek Woningcorporaties 2012 stellen wij de jaarverslaggeving aan de orde. Uiteraard gaan wij in dit deel uitgebreid in op de nieuwe Richtlijn 645 welke met ingang van 1 januari 2012 verplicht moet worden toegepast. Wij behandelen de classificaties en kwalificaties (sociaal versus commercieel vastgoed en bedrijfsmiddel versus vastgoedbelegging) van het vastgoed en gaan in op het kostprijsmodel en het actuele waarde-model. Daarnaast behandelen we onderwerpen die in de praktijk soms vragen oproepen. Zo gaan wij in op de verwerking van financiële instrumenten (derivaten), de verwerking van vennootschapsbelasting in de jaarrekening en het kasstroomoverzicht. In deel B gaan wij in op andere relevante wetgeving. Wij behandelen de informatievereisten die voortvloeien uit de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens en gaan in op ontwikkelingen op het gebied van staatssteunactiviteiten. Deel C is gewijd aan de fiscale problematiek waarmee woningcorporaties te maken hebben. Wij behandelen de belangrijkste onderwerpen en actualiteiten op het gebied van de vennootschapsbelasting, de omzetbelasting, de overdrachtsbelasting en de loonheffing. Verder zijn diverse casussen opgenomen die een nadere verduidelijking en verdieping geven van de betreffende teksten uit de handleiding. Om u te faciliteren bij het opmaken van uw jaarrekening, kunt u via onze website de Deloittechecklist jaarverslaggeving Woningcorporaties 2012 aanvragen. Kijk op en ga naar Branches/Publieke Sector/Wonen en Ruimte. Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see for a detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms. Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients, delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte s approximately 195,000 professionals are committed to becoming the standard of excellence. This publication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities (collectively, the Deloitte Network ) is, by means of this publication, rendering professional advice or services. Before making any decision or taking any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shall be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this publication Deloitte The Netherlands

Voorkom pijnlijke verrassingen Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst. Presentator: Remko Geveke

Voorkom pijnlijke verrassingen Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst. Presentator: Remko Geveke Voorkom pijnlijke verrassingen Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst Presentator: Remko Geveke Start webinar: 08:30 uur Agenda Nieuwe Controleaanpak Belastingdienst Verticaal Toezicht vs. Horizontaal Toezicht

Nadere informatie

Rapport analyse afschrijvingskosten Gemeente Oostzaan. Oostzaan, 22 april 2013

Rapport analyse afschrijvingskosten Gemeente Oostzaan. Oostzaan, 22 april 2013 Rapport analyse afschrijvingskosten Gemeente Oostzaan Oostzaan, 22 april 2013 1. Situatieschets De gemeente Oostzaan is permanent bezig met het verbeteren en optimaliseren van haar bedrijfsvoering. Het

Nadere informatie

Themabijeenkomst - De commissaris 3.0 als opdrachtgever van de accountant

Themabijeenkomst - De commissaris 3.0 als opdrachtgever van de accountant Themabijeenkomst - De commissaris 3.0 als opdrachtgever van de accountant Piet Klop RA MGA Rotterdam, maandag 28 november 2011 De Rotterdamse havenbaron en politicus Lodewijk Pincoffs speelde een belangrijke

Nadere informatie

Reglement voor de Commissie Publiek Belang van de Raad van Commissarissen Deloitte Holding B.V.

Reglement voor de Commissie Publiek Belang van de Raad van Commissarissen Deloitte Holding B.V. Reglement voor de Commissie Publiek Belang van de Raad van Commissarissen Deloitte Holding B.V. Dit reglement is op 3 april 2013 door de Raad van Commissarissen vastgesteld. Achtergrond en inleiding De

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt de

Nadere informatie

Zicht op beleid Provincie Zeeland. Controle jaarrekening 2015

Zicht op beleid Provincie Zeeland. Controle jaarrekening 2015 Zicht op beleid Provincie Zeeland Controle jaarrekening 2015 Middelburg, 18 april 2016 Inhoudsopgave Onderwerp 1. Randvoorwaarden controle 2. Controleaanpak 3. Controleproces 2015 4. Het vermogen 5. Projecten

Nadere informatie

Themabijeenkomst Verbonden Partijen. Emmen, 18 februari 2013 Mr. Frank A.H.M. van Attekum Deloitte Consulting B.V.

Themabijeenkomst Verbonden Partijen. Emmen, 18 februari 2013 Mr. Frank A.H.M. van Attekum Deloitte Consulting B.V. Themabijeenkomst Verbonden Partijen Emmen, 18 februari 2013 Mr. Frank A.H.M. van Attekum Deloitte Consulting B.V. Agenda Onderwerp Voorstellen, inleiding en verwachtingen Gemeentelijke taken in perspectief

Nadere informatie

FAS/REA Utrecht. Governance en risicomanagement bij corporaties. Actieve rol van de RvC vereist!

FAS/REA Utrecht. Governance en risicomanagement bij corporaties. Actieve rol van de RvC vereist! FAS/REA Utrecht Governance en risicomanagement bij corporaties Actieve rol van de RvC vereist! Gerda Groeneveld, Rotterdam, 16 02 2012 Onderwerpen Veranderde rol van de commissaris Uitgangspunten voor

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

(Big) Data in het sociaal domein

(Big) Data in het sociaal domein (Big) Data in het sociaal domein Congres Sociaal: sturen op gemeentelijke ambities 03-11-2016 Even voorstellen Laudy Konings Lkonings@deloitte.nl 06 1100 3917 Romain Dohmen rdohmen@deloitte.nl 06 2078

Nadere informatie

4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen

4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen 4 JULI 2018 Een eerste kennismaking met gemeentefinanciën en verbonden partijen voor raadsleden - vragen Alkmaar Bergen Castricum Heerhugowaard Heiloo Langedijk Uitgeest Hoe verhoud het EMU saldo zich

Nadere informatie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie

Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie Ctrl Ketenoptimalisatie Slimme automatisering en kostenreductie 1 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technische hype cycles 2 Ctrl - Ketenoptimalisatie Technologische trends en veranderingen Big data & internet

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie heeft Deloitte

Nadere informatie

Accountantsvoortgangsverslag Avalex jaarrekeningen 2010 en 2011 Presentatie Algemeen bestuur

Accountantsvoortgangsverslag Avalex jaarrekeningen 2010 en 2011 Presentatie Algemeen bestuur Accountantsvoortgangsverslag Avalex jaarrekeningen 2010 en 2011 Presentatie Algemeen bestuur Den Haag, 28 juni 2012 Schriftelijke communicatie over de accountantscontrole - Voortgangsrapportage accountantscontrole

Nadere informatie

Vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen

Vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen Vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen NVRD Themadag Actualiteit in bedrijfsvoering Mr. drs. R.P. (Reinder) Wiersma Mr. G.J. (Ruud) de Jong, 18 februari 2016 Onderwerpen Hoofdlijn wettelijke

Nadere informatie

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event Building the next economy met Blockchain en real estate Lelystad Airport, 2 november 2017 Blockchain en real estate Programma Wat is blockchain en waarvoor wordt het gebruikt? BlockchaininRealEstate Blockchain

Nadere informatie

De impact van automatisering op het Nederlandse onderwijs

De impact van automatisering op het Nederlandse onderwijs De impact van automatisering op het Nederlandse onderwijs Een verkenning op basis van data-analyse Amsterdam, september 2016 Leiden we op tot werkloosheid? De impact van automatisering op het onderwijs

Nadere informatie

Verantwoording en controle in het Sociaal Domein. Drs. A.B. (Toby) Bergshoeff RA 17 november 2016

Verantwoording en controle in het Sociaal Domein. Drs. A.B. (Toby) Bergshoeff RA 17 november 2016 Verantwoording en controle in het Sociaal Domein Drs. A.B. (Toby) Bergshoeff RA 17 november 2016 Agenda Verantwoording en controle in het Sociaal Domein 1. Terugblik 2015 Ruim 50% van de gemeenten geen

Nadere informatie

Novelle herzieningswet: gevolgen voor financiering. Drs. Jeroen Dungelmann

Novelle herzieningswet: gevolgen voor financiering. Drs. Jeroen Dungelmann Novelle herzieningswet: gevolgen voor financiering Drs. Jolanda van Elst Drs. Jeroen Dungelmann Deloitte FAS ABN Amro Juli 2013 Agenda Algemeen Afsplitsing activa/passiva naar Overgangs-BV: juridische

Nadere informatie

Code voor Accountantsorganisaties Implementatie door Deloitte

Code voor Accountantsorganisaties Implementatie door Deloitte Code voor Accountantsorganisaties Implementatie door Deloitte Deloitte onderschrijft de uitgangspunten en bepalingen van de Code voor Accountantsorganisaties en heeft zich verbonden om deze te implementeren

Nadere informatie

Tax Directors Forum. Na de hoogtij van Horizontaal Toezicht nu een klimaat waarin boetes veel dichterbij gekomen zijn? Rotterdam, 12 februari 2015

Tax Directors Forum. Na de hoogtij van Horizontaal Toezicht nu een klimaat waarin boetes veel dichterbij gekomen zijn? Rotterdam, 12 februari 2015 Tax Directors Forum Na de hoogtij van Horizontaal Toezicht nu een klimaat waarin boetes veel dichterbij gekomen zijn? Rotterdam, 12 februari 2015 Agenda 16.00 16.05 uur Welkom en opening Frits Barnard

Nadere informatie

Optional client logo (Smaller than Deloitte logo) State of the State

Optional client logo (Smaller than Deloitte logo) State of the State Optional client logo (Smaller than Deloitte logo) State of the State Den Haag 28 maart 2017 State of the State - Presentatie Taxlab 1 plancapaciteit hebben dan de veronderstelde huishoudensgroei. State

Nadere informatie

IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten

IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten IFRS 15 Disaggregatie van opbrengsten Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice

Nadere informatie

IT risk management voor Pensioenfondsen

IT risk management voor Pensioenfondsen IT risk management voor Pensioenfondsen Cyber Security Event Marc van Luijk Wikash Bansi Rotterdam, 11 Maart 2014 Beheersing IT risico s Het pensioenfonds is verantwoordelijk voor de hele procesketen,

Nadere informatie

Een rol van (publiek) belang. Thema-sessie 5: Het perspectief vanuit de overheid - kosten. Doorn, 6 november 2014

Een rol van (publiek) belang. Thema-sessie 5: Het perspectief vanuit de overheid - kosten. Doorn, 6 november 2014 Een rol van (publiek) belang Thema-sessie 5: Het perspectief vanuit de overheid - kosten Doorn, 6 november 2014 AGENDA I. Kostenontwikkeling Nederlandse gezondheidszorg II. III. Kostenbeheersing en marktwerking:

Nadere informatie

Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten. 18 september 2012 Martijn Jaegers / Elwin Makkus

Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten. 18 september 2012 Martijn Jaegers / Elwin Makkus Individueel vermogensbeheer Update btw aspecten 18 september 2012 Martijn Jaegers / Elwin Makkus Agenda Inleiding Huidige visie Nederlandse belastingdienst Uitspraak HvJ zaak C-44/11 Deutsche Bank Gevolgen

Nadere informatie

Update IASB publiceert Improvements to IFRSs

Update IASB publiceert Improvements to IFRSs Update IASB publiceert Improvements to IFRSs Number 9, April 2015 IASB publiceert Improvements to IFRSs In september 2014 zijn wijzigingen gepubliceerd in IFRS ( Annual Improvements to IFRSs 2012-2014

Nadere informatie

Workshop Mondzorg in kaart 2013 Cobijt- managersbijeenkomst

Workshop Mondzorg in kaart 2013 Cobijt- managersbijeenkomst Co-brand Logo Workshop Cobijt- managersbijeenkomst Nieuwegein, 22 april 2013 Een kostenonderzoek Mondzorg 2013 De bijzondere tandheelkunde in beeld Bijzondere tandheelkunde als deel van het geheel Bijzondere

Nadere informatie

Update IFRS 15 - Alloceren van de transactieprijs

Update IFRS 15 - Alloceren van de transactieprijs Update IFRS 15 - Alloceren van de transactieprijs Number 11, May 2015 IFRS 15 - Alloceren van de transactieprijs Het alloceren van de transactieprijs aan de afzonderlijke prestatieverplichtingen in een

Nadere informatie

GES Alert Wooncorporaties

GES Alert Wooncorporaties The Netherlands Tax, Global Employer Services Inhoud Inleiding Controle overzichten UWV Eigenrisicodrager ZWflex? Herverzekeren of niet? Optimaliseren ziekteverzuimbeleid Projectplan GES Alert Wooncorporaties

Nadere informatie

Model berekening frictiekosten SVHW

Model berekening frictiekosten SVHW Model berekening frictiekosten SVHW Rotterdam, 16 juli 2014 Kader (artikel 25 gemeenschappelijke regeling SVHW) Artikel 25 Uittreding 1. Voor uittreding uit de regeling wordt een opzegtermijn van ten minste

Nadere informatie

Drive for Excellence De weg naar een professionele bedrijfsvoering van woningcorporaties

Drive for Excellence De weg naar een professionele bedrijfsvoering van woningcorporaties Drive for Excellence De weg naar een professionele bedrijfsvoering van woningcorporaties Drive for Excellence Woningcorporaties zien zich geconfronteerd met veel veranderingen die invloed hebben op de

Nadere informatie

TaxLab 26 maart 2015. We maken het leuker. Fiscale faciliteiten voor het familiebedrijf

TaxLab 26 maart 2015. We maken het leuker. Fiscale faciliteiten voor het familiebedrijf TaxLab 26 maart 2015 We maken het leuker. Fiscale faciliteiten voor het familiebedrijf Inhoud Tax Incentives: o Innovatie drieluik: WBSO/RDA/iBox o Investeringsregelingen EIA/MIA en subsidies Optimalisatie

Nadere informatie

Private Client Services Uw vermogen onze aandacht

Private Client Services Uw vermogen onze aandacht Private Client Services Uw vermogen onze aandacht It s business, it s personal Het kunnen beschikken over vermogen maakt veel zaken gemakkelijker maar brengt ook vaak vragen met zich mee. Fiscale vragen

Nadere informatie

Nadere uiteenzetting prijsaanbieding gemeente Tiel 2014

Nadere uiteenzetting prijsaanbieding gemeente Tiel 2014 Nadere uiteenzetting prijsaanbieding gemeente Tiel 2014 Aanscherping vereisten accountantscontrole: korte uitleg Aanscherping vereisten accountantscontrole: kwaliteit is het sleutelbegrip! Hoe ziet aanscherping

Nadere informatie

De beleidsrobot. Realiteit of illusie?

De beleidsrobot. Realiteit of illusie? De beleidsrobot Realiteit of illusie? In een minuut.. 2017 Deloitte The Netherlands Insert your footer here De mogelijkheden van analytics nemen snel toe.. Data Informatie Inzicht Beschrijvend Wat is er

Nadere informatie

Stand van Zaken Computer Forensics. Johan ten Houten, Senior Manager Deloitte Risk Services. IB Opleidingsmarkt 2015, Fontys Hogeschool Eindhoven

Stand van Zaken Computer Forensics. Johan ten Houten, Senior Manager Deloitte Risk Services. IB Opleidingsmarkt 2015, Fontys Hogeschool Eindhoven Stand van Zaken Computer Forensics Johan ten Houten, Senior Manager Deloitte Risk Services IB Opleidingsmarkt 2015, Fontys Hogeschool Eindhoven 2015 Deloitte The Netherlands 1 Introductie Johan ten Houten

Nadere informatie

Gemeente Heerlen Managementletter 2013

Gemeente Heerlen Managementletter 2013 Gemeente Heerlen Managementletter 2013 Werkgroep Financial Audit november 2013 Drs. Patrick Jussen RA Drs. Arjan Schutgens RA Inleiding Geachte Werkgroep Financial Audit, Wij hebben conform uw opdracht

Nadere informatie

IFRS 15 Alloceren van de transactieprijs

IFRS 15 Alloceren van de transactieprijs IFRS 15 Alloceren van de transactieprijs Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional

Nadere informatie

IIA Congres Prof. Dr. Sylvie C. Bleker-van Eyk & Roel van Rijsewijk. Zeist, 10 juni 2016

IIA Congres Prof. Dr. Sylvie C. Bleker-van Eyk & Roel van Rijsewijk. Zeist, 10 juni 2016 IIA Congres Prof. Dr. Sylvie C. Bleker-van Eyk & Roel van Rijsewijk Zeist, 10 juni 2016 Financial Economic Crime Financial investigation: Het gaat over meer dan je zou denken: Ontdek de weg die het geld

Nadere informatie

Taxlab Four Faces of Tax

Taxlab Four Faces of Tax Taxlab 2017 Four Faces of Tax Prof. mr dr R. Russo De toekomst van HT Horizontaal Toezicht: elementen Riskmanagement/controlestrategie -Corporate Governance/ethiek -Formele aspecten en praktische uitwerking/ervaringen

Nadere informatie

Update Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2014

Update Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2014 Professional Practice Department Nummer 8, november 2014 Update Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2014 Wijzigingen Richtlijnen voor

Nadere informatie

Kantoortransformatie, Waarom! Haal meer uit je data. Amsterdam, 8 maart 2017

Kantoortransformatie, Waarom! Haal meer uit je data. Amsterdam, 8 maart 2017 Kantoortransformatie, Waarom! Haal meer uit je data Amsterdam, 8 maart 2017 Toenemende verstedelijking - Groei steden 1 Bron: Planbureau voor de Leefomgeving 2017 Deloitte The Netherlands Rotterdam 1970

Nadere informatie

Decentralisatie extramurale begeleiding Samenhang met 3D s en innovatie

Decentralisatie extramurale begeleiding Samenhang met 3D s en innovatie Decentralisatie extramurale begeleiding Samenhang met 3D s en innovatie Channa Minke Apeldoorn, 24 april 2012 Programma Inhoudelijke toelichting op samenhang en innovatie (15 min) Workshop innovatieve

Nadere informatie

Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2018

Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2018 Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2018 Professional Practice Department, oktober 2018 Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving

Nadere informatie

De impact van automatisering op onderwijs en arbeidsmarkt in Rotterdam. Rotterdam, Oktober 2016

De impact van automatisering op onderwijs en arbeidsmarkt in Rotterdam. Rotterdam, Oktober 2016 De impact van automatisering op onderwijs en arbeidsmarkt in Rotterdam Rotterdam, Oktober 2016 Robotisering en automatisering hebben fundamenteel invloed op ons dagelijkse leven en de toekomst van het

Nadere informatie

IFRS 15 Balanspresentatie

IFRS 15 Balanspresentatie IFRS 15 Balanspresentatie Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice Department

Nadere informatie

Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk

Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk Deloitte Accounting & Auditing Center Wilhelminakade 1 3072 AP ROTTERDAM Tel: (088) 288 18 02 Fax: (088) 288 99 24 www.deloitte.nl December

Nadere informatie

Supermarkten Omzet, het fundament. Paul Op Heij

Supermarkten Omzet, het fundament. Paul Op Heij Supermarkten Omzet, het fundament Paul Op Heij Dinsdag, 28 januari 2014 Onderwerpen Omzet, het fundament Winkellandschap Impact crisis op consumentengedrag Vernieuwing in de branche zet door Rapport Deloitte

Nadere informatie

IFRS 15 Optreden als principaal of als agent?

IFRS 15 Optreden als principaal of als agent? IFRS 15 Optreden als principaal of als agent? Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional

Nadere informatie

GES Alert: Wet aanpak schijnconstructies (WAS) A.van Beerendonk. Deel 3: Uitstel verbod inhoudingen en verrekeningen op het wettelijk minimumloon

GES Alert: Wet aanpak schijnconstructies (WAS) A.van Beerendonk. Deel 3: Uitstel verbod inhoudingen en verrekeningen op het wettelijk minimumloon A.van Beerendonk Van: Griffie Verzonden: dinsdag 8 december 2015 15:23 Aan: A.van Beerendonk Onderwerp: FW: GES Alert: Wet aanpak schijnconstructies (WAS) deel 3 Van: NL Deloitte GES PS (NL Amsterdam)

Nadere informatie

Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2017

Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2017 Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro- en kleine rechtspersonen Wijzigingen in jaareditie 2017 Professional Practice Department oktober 2017 Wijzigingen Richtlijnen voor de jaarverslaggeving

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie- & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie- & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie- & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie wordt

Nadere informatie

Number 12, May 2015. Update IFRS 15 - Identificeren van prestatieverplichtingen

Number 12, May 2015. Update IFRS 15 - Identificeren van prestatieverplichtingen Number 12, May 2015 Update IFRS 15 - Identificeren van prestatieverplichtingen IFRS 15 - Identificeren van prestatieverplichtingen Het onderscheiden van prestatieverplichtingen is een belangrijke stap

Nadere informatie

FW: HERINNERING UITNODIGING Masterclass: Update Wet Normering Topinkomens

FW: HERINNERING UITNODIGING Masterclass: Update Wet Normering Topinkomens A.van Beerendonk Van: Gemeente Verzonden: woensdag 6 januari 2016 9:33 Aan: A.van Beerendonk Onderwerp: FW: HERINNERING UITNODIGING Masterclass: Update Wet Normering Topinkomens Bestemd voor digitale leeszaal

Nadere informatie

Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) (0)

Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) (0) IFRS 15 Garanties Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice Department +31

Nadere informatie

Gemeenteraad Gemeente Ridderkerk Behouden of afbouwen aandelen Eneco Groep. Ridderkerk 30 augustus 2017 Rein-Aart van Vugt Reinier Moet

Gemeenteraad Gemeente Ridderkerk Behouden of afbouwen aandelen Eneco Groep. Ridderkerk 30 augustus 2017 Rein-Aart van Vugt Reinier Moet Gemeenteraad Gemeente Ridderkerk Behouden of afbouwen aandelen Eneco Groep Ridderkerk 30 augustus 2017 Rein-Aart van Vugt Reinier Moet 1. Splitsing op 31 januari 2017 in Eneco groep en Stedin groep (wordt

Nadere informatie

IFRS 15 Terugkoopovereenkomsten

IFRS 15 Terugkoopovereenkomsten IFRS 15 Terugkoopovereenkomsten Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional Practice

Nadere informatie

Professional Practice Department Nummer 5, oktober 2014. Update Afscheiden van embedded derivaten

Professional Practice Department Nummer 5, oktober 2014. Update Afscheiden van embedded derivaten Professional Practice Department Nummer 5, oktober 2014 Update Afscheiden van embedded derivaten Afscheiden van embedded derivaten: Inleiding Onlangs zijn in RJ 290 Financiële instrumenten diverse wijzigingen

Nadere informatie

Big Data in opsporing

Big Data in opsporing Big Data in opsporing Inge Philips-Bryan 20 september 2016 Essentie big data voor opsporing Van reconstructie achteraf naar real-time interventie Datavolume neemt toe Gat in penetratievermogen overheid-burger/crimineel

Nadere informatie

Auditcommissie gemeente Mill en St. Hubert. Kennis maken, kennis delen Ambities realiseren

Auditcommissie gemeente Mill en St. Hubert. Kennis maken, kennis delen Ambities realiseren Auditcommissie gemeente Mill en St. Hubert Kennis maken, kennis delen Ambities realiseren 29 oktober 2014 Agenda Agenda Kennismaking & voorstellen Deloitte Normenkader / controleprotocol Interim-controle

Nadere informatie

Een financieel beeld. Gemeente Albrandswaard. Portugaal 7 april 2014 Rein-Aart van Vugt

Een financieel beeld. Gemeente Albrandswaard. Portugaal 7 april 2014 Rein-Aart van Vugt Een financieel beeld Gemeente Albrandswaard Portugaal 7 april 2014 Rein-Aart van Vugt Database lokaal- en middenbestuur Database met jaarrekeningen van alle provincies, gemeenten en waterschappen over

Nadere informatie

Nederland GES April 2016. GES LMB Alert Aanpassingen in het arbeidsrecht aangekondigd!

Nederland GES April 2016. GES LMB Alert Aanpassingen in het arbeidsrecht aangekondigd! Nederland GES April 2016 GES LMB Alert Aanpassingen in het arbeidsrecht aangekondigd! Inhoudsopgave 1. Aanpassingen Wet werk en zekerheid 2. Aanpassingen Wet aanpak schijnconstructies 3. Knelpunten loonbetaling

Nadere informatie

Nummer 8, december 2014. Update IASB publiceert IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers

Nummer 8, december 2014. Update IASB publiceert IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers Nummer 8, december 2014 Update IASB publiceert IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers IASB publiceert IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers Nieuwe regels zijn door de IASB gepubliceerd voor

Nadere informatie

IFRS 15 Identificeren van prestatieverplichtingen

IFRS 15 Identificeren van prestatieverplichtingen IFRS 15 Identificeren van prestatieverplichtingen Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional

Nadere informatie

Het jaarverslag in de zorg Van maatschappelijk verslag naar maatschappelijke verantwoording

Het jaarverslag in de zorg Van maatschappelijk verslag naar maatschappelijke verantwoording Het jaarverslag in de zorg Van maatschappelijk verslag naar maatschappelijke verantwoording De impact en gevolgen op het jaarverslag Met de recente aanpassing van de Regeling Verslaggeving WTZi (RVW) komt

Nadere informatie

Capital at Risk model Meten van projectrisico s

Capital at Risk model Meten van projectrisico s Capital at Risk model Meten van projectrisico s Amsterdam, 14 oktober 2011 Risicomodel voor projectrisico s Overzicht Doeleinden risicomodel Inzicht verschaffen in het risico van een project; Rekening

Nadere informatie

Decentralisaties sociaal domein

Decentralisaties sociaal domein Decentralisaties sociaal domein Landelijke ontwikkelingen, controleaanpak en aandachtspunten Gemeenten Land van Cuijk 24 maart 2016 Drs. Erwin Hollanders Drs. Patrick Jussen RA Drs. Arjan Schutgens RA

Nadere informatie

Persoonlijk Budget Levensfase Juiste verantwoording van de verplichting in de jaarrekening 2011

Persoonlijk Budget Levensfase Juiste verantwoording van de verplichting in de jaarrekening 2011 Persoonlijk Budget Levensfase Juiste verantwoording van de verplichting in de jaarrekening 2011 Utrecht, 6 maart 2012 Inhoud Persoonlijk Budget Levensfase CAO gehandicaptenzorg 2011 2014 3 Wet- en regelgeving

Nadere informatie

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

Algemene Vergadering van Aandeelhouders Algemene Vergadering van Aandeelhouders Agendapunten 1 en 2 Agendapunten 1 en 2 Agendapunt 3 Agendapunt 3 Foodretail Marktontwikkelingen Foodretail 2017 Marktaandeel Foodretail 2017 Omzetontwikkeling Foodretail

Nadere informatie

IFRS 15 Nieuwe regels verwerken opbrengsten

IFRS 15 Nieuwe regels verwerken opbrengsten IFRS 15 Nieuwe regels verwerken opbrengsten Ralph ter Hoeven Partner Professional Practice Department +31 (0) 8 8288 1080 +31 (0) 6 2127 2327 rterhoeven@deloitte.nl Dingeman Manschot Director Professional

Nadere informatie

Marktwaarde WOCO 2016 Vanuit het perspectief van de externe controle

Marktwaarde WOCO 2016 Vanuit het perspectief van de externe controle Marktwaarde WOCO 2016 Vanuit het perspectief van de externe controle F.A.J. van Kuijck RA RO EMIA Partner Deloitte voorzitter RJ 645 Utrecht 21 december 2016 De opdracht 1. Aan welke standaarden is de

Nadere informatie

Taxlab Fiscaliteit en bouw in de publieke sector. Taxlab Four Faces of Tax. 28 maart 2017

Taxlab Fiscaliteit en bouw in de publieke sector. Taxlab Four Faces of Tax. 28 maart 2017 Taxlab 2017 Fiscaliteit en bouw in de publieke sector Taxlab 2017 Four Faces of Tax 28 maart 2017 Taxlab 2017 Agenda 1. Welkom en introductie 2. Casus aankoop en verbouw van bestaand vastgoed 3. Gevolgen

Nadere informatie

Checklist Bbsh volkshuisvestingsverslag 2011

Checklist Bbsh volkshuisvestingsverslag 2011 Algemeen Lees eerst het onderdeel 'algemeen' uit de toelichting. (! ) 1. Controle volledigheid Volkshuisvestingsverslag 1.1. 1.1.1. Bevat het volkshuisvestingsverslag een uiteenzetting over c.q. overzicht

Nadere informatie

Welkom bij het webinar Responsible Tax deel 1

Welkom bij het webinar Responsible Tax deel 1 Welkom bij het webinar Responsible Tax deel 1 Presentatoren: Stephen Brunner Hans Pijl Start webinar 08:30 uur Vragen Voor het stellen van vragen tijdens het webinar zijn er twee mogelijkheden. Inbellen

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de vastgoedsectoer inzake BTW. Ivan Massin Senior Director

Recente ontwikkelingen in de vastgoedsectoer inzake BTW. Ivan Massin Senior Director Recente ontwikkelingen in de vastgoedsectoer inzake BTW Ivan Massin Senior Director 26 november 2015 Inhoud Schoolgebouwen 5 Sociale woningen privé-initiatief 8 Renovatie woningen 11 Overige topics Infrastructuur

Nadere informatie

Nummer 2, oktober 2014. Update Waardering voorziening pensioenregeling DGA in eigen beheer

Nummer 2, oktober 2014. Update Waardering voorziening pensioenregeling DGA in eigen beheer Nummer 2, oktober 2014 Update Waardering voorziening pensioenregeling DGA in eigen beheer Waardering voorziening pensioenregeling DGA in eigen beheer Vanaf boekjaar 2014 mag in de jaarrekening de voorziening

Nadere informatie

december 2010 Deloitte Commissarissen Survey Een duurzame toekomst

december 2010 Deloitte Commissarissen Survey Een duurzame toekomst december 2010 Deloitte Commissarissen Survey Een duurzame toekomst Inhoudsopgave Een duurzame toekomst 3 Belang duurzaamheid 5 Toetsing 8 Corporate governance code 9 De rol van accountants en consultants

Nadere informatie

De accountant: Wat kunt u ermee?

De accountant: Wat kunt u ermee? De accountant: Wat kunt u ermee? Eindhoven 5 juni 2018 Jaapjan Zuidema en Rein-Aart van Vugt Agenda Waar draait het om? Rollen Wie controleert wat? Kern accountantscommissie Opbouw van de begroting en

Nadere informatie

Raadsleden centraal Goede raad voor een sterke gemeenteraad. Gemeente Albrandswaard 7 april 2014 Erik Wijnstok

Raadsleden centraal Goede raad voor een sterke gemeenteraad. Gemeente Albrandswaard 7 april 2014 Erik Wijnstok Raadsleden centraal Goede raad voor een sterke gemeenteraad Gemeente Albrandswaard 7 april 2014 Erik Wijnstok Agenda Rollen in de gemeente Kadersstellen Financiële verordening 212 Begroting en paragrafen

Nadere informatie

Jaarstukken 2015 Commissie BZM gemeente Brielle

Jaarstukken 2015 Commissie BZM gemeente Brielle Jaarstukken 2015 Commissie BZM gemeente Brielle Controle jaarrekening 2015 Brielle 22 juni 2016 Wouter Kalkman Anne-Margriet de Winter 1 Controleproces Opdrachtbevestiging en controleplan Fase 1 Vaststellen

Nadere informatie

My Benefits My Choice applicatie. Registratie- & inlogprocedure

My Benefits My Choice applicatie. Registratie- & inlogprocedure My Benefits My Choice applicatie Registratie- & inlogprocedure Welkom bij de My Benefits My Choice applicatie Gezien de applicatie gebruik maakt van uw persoonlijke gegevens en salarisinformatie heeft

Nadere informatie

Taxlab Alles over het BEPS Multilateraal Instrument. Hans Mooij & Bert van der Klok, 28 maart 2017

Taxlab Alles over het BEPS Multilateraal Instrument. Hans Mooij & Bert van der Klok, 28 maart 2017 Taxlab 2017 Alles over het BEPS Multilateraal Instrument Hans Mooij & Bert van der Klok, 28 maart 2017 Alles over het BEPS Multilateraal Instrument Stellingen (1) Er kan niet op worden vertrouwd dat autoriteiten

Nadere informatie

Risicomanagement@gemeente Doetinchem

Risicomanagement@gemeente Doetinchem Risicomanagement@gemeente Doetinchem Ruimte voor elkaar: risico-inventarisatie Wmo en Wwb + Wsw drs. Laudy Konings Doetinchem, 18 oktober 2012 Inhoudsopgave Context van risicomanagement Aanleiding voor

Nadere informatie

Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk

Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk Handboek Woningcorporaties 2012 Een handreiking voor de praktijk Deloitte Accounting & Auditing Center Wilhelminakade 1 3072 AP ROTTERDAM Tel: (088) 288 18 02 Fax: (088) 288 99 24 www.deloitte.nl December

Nadere informatie

M Wolfs. Voor de digitale leeszaal. Verzonden vanaf mijn mobiele telefoon

M Wolfs. Voor de digitale leeszaal. Verzonden vanaf mijn mobiele telefoon M Wolfs Van: A.van Beerendonk Verzonden: donderdag 4 augustus 2016 11:33 Aan: digitaleleeszaal CC: J Saes Onderwerp: Fw: GES Alert Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) Deel 4 Voor de digitale leeszaal Verzonden

Nadere informatie

Van: Hoogendoorn, Ilona (NL Rotterdam) [mailto:ihoogendoorn@deloitte.nl] Namens Wiersma, Reinder (NL Rotterdam)

Van: Hoogendoorn, Ilona (NL Rotterdam) [mailto:ihoogendoorn@deloitte.nl] Namens Wiersma, Reinder (NL Rotterdam) A.van Beerendonk Van: Griffie Verzonden: dinsdag 1 december 2015 13:17 Aan: A.van Beerendonk Onderwerp: FW: Cursus van BBV naar Vpb 18 januari 2016 Bijlagen: image013.wmz Digitale leeszaal Van: Hoogendoorn,

Nadere informatie

Italian desk Chi? Lokaal aanspreekpunt is Melissa Allegrezza. 2015. For information, contact Deloitte Fiduciaire

Italian desk Chi? Lokaal aanspreekpunt is Melissa Allegrezza. 2015. For information, contact Deloitte Fiduciaire Chi? Netwerk van (en samenwerking tussen) collega s met Italiaanse achtergrond, binnen Deloitte België, zowel Nederlandstalig als Franstalig, vanuit verschillende achtergrond en locaties Lokaal aanspreekpunt

Nadere informatie

Professional Practice Department Nummer 6, november 2014. Update Bepalen en verwerken van ineffectiviteit bij kostprijshedge-accounting

Professional Practice Department Nummer 6, november 2014. Update Bepalen en verwerken van ineffectiviteit bij kostprijshedge-accounting Professional Practice Department Nummer 6, november 2014 Update Bepalen en verwerken van ineffectiviteit bij kostprijshedge-accounting Bepalen en verwerken van ineffectiviteit bij kostprijshedge-accounting:

Nadere informatie

ESCo en Financiering Voorbeeld Rotterdamse Groene Gebouwen. CoreNetbijeenkomst, 16 mei 2012

ESCo en Financiering Voorbeeld Rotterdamse Groene Gebouwen. CoreNetbijeenkomst, 16 mei 2012 ESCo en Financiering Voorbeeld Rotterdamse Groene Gebouwen CoreNetbijeenkomst, 16 mei 2012 Introductie Janko Lindenbergh Director Real Estate Advisory Finance & Transactions Deloitte Financial Advisory

Nadere informatie

Uitkomsten eerste deel interim controle Beknopte managementletter

Uitkomsten eerste deel interim controle Beknopte managementletter Uitkomsten eerste deel interim controle Beknopte managementletter Den Haag, 19 juni 2014 Inhoudsopgave Inleiding 2 Actuele ontwikkelingen 3 Rechtmatigheid 4 Controlebevindingen 5 Overige aandachtspunten

Nadere informatie

Deloitte Accounting & Compliance Solutions (Deloitte ACS) Credit & collection Optimaal beheer van geïnde gelden

Deloitte Accounting & Compliance Solutions (Deloitte ACS) Credit & collection Optimaal beheer van geïnde gelden Deloitte Accounting & Compliance Solutions (Deloitte ACS) Credit & collection Optimaal beheer van geïnde gelden 2 Introductie Deloitte ACS kan je cashflow en werkkapitaal verstevigen in deze onzekere tijden

Nadere informatie

Elektronisch handtekenen in een handomdraai! Het proces in enkele stappen 2017, Deloitte Accountancy

Elektronisch handtekenen in een handomdraai! Het proces in enkele stappen 2017, Deloitte Accountancy Elektronisch handtekenen in een handomdraai! Het proces in enkele stappen 2017, Deloitte Accountancy Onderteken op elk moment! Waarom elektronisch ondertekenen zo gemakkelijk is Zoals u weet gaat het ondertekenen

Nadere informatie

NL GAAP Update 2017 Voorjaar 2017

NL GAAP Update 2017 Voorjaar 2017 NL GAAP Update 2017 Voorjaar 2017 Agenda Introductie Selectie wijzigingen Titel 9 Selectie wijzigingen RJ Selectie wijzigingen IFRS NL GAAP Update 2017 Voorjaar 2017 NL GAAP Update 2017 Voorjaar 2017 Introductie

Nadere informatie

Optionele btw op onroerende verhuur

Optionele btw op onroerende verhuur Optionele btw op onroerende verhuur Danny Stas Ivan Massin 17 april 2018 Inhoudstafel Voorgeschiedenis van de maatregel Vergelijking tussen de huidige en de nieuwe regeling De nieuwe regeling in detail

Nadere informatie

Wat als we vrouwelijk talent optimaal inzetten voor de nieuwe cyber wereld?

Wat als we vrouwelijk talent optimaal inzetten voor de nieuwe cyber wereld? 101001011110 101011 00100111010111 01110101001011 010101010001010101 1011 Wat als we vrouwelijk talent optimaal inzetten voor de nieuwe cyber wereld? Agenda Intro & welkom Feiten en cijfers Jullie input

Nadere informatie

Hooggespannen verwachtingen over de inzet van sociale robots in verpleeghuizen

Hooggespannen verwachtingen over de inzet van sociale robots in verpleeghuizen Hooggespannen verwachtingen over de inzet van sociale robots in verpleeghuizen Een wetenschappelijk verkennend onderzoek naar de verwachtingen van zorgmanagers Juni 2018 Wat zijn sociale robots? Sociale

Nadere informatie

Ranking Verloningsoptimalisaties. Februari 2015

Ranking Verloningsoptimalisaties. Februari 2015 Ranking Verloningsoptimalisaties Februari 2015 Loonsverhoging - Brutoloonsverhoging werknemer (op jaarbasis) 1.000,00 - RSZ werkgever (35%) + 350,00 - Brutokostprijs werkgever 1.350,00 - Belastingbesparing

Nadere informatie

Webinar voor penningmeesters: Einde noodzaak stichting accommodatie, wat betekent dit voor jou? December 2018

Webinar voor penningmeesters: Einde noodzaak stichting accommodatie, wat betekent dit voor jou? December 2018 Overzicht belangrijkste fiscale en juridische aandachtspunten voor huidige structuren (gemeente stichting vereniging) die per 1 januari 2019 onder de btw-sportvrijstelling vallen (niet-winstbeogend). Webinar

Nadere informatie

GES LMB Alert Wet normalisering rechtspositie ambtenaren aangenomen door Eerste Kamer

GES LMB Alert Wet normalisering rechtspositie ambtenaren aangenomen door Eerste Kamer Beerendonk van, André (PJA) Van: Gemeente Verzonden: donderdag 10 november 2016 21:38 Aan: Wolfs, Madeleine (M); Otten, Paul (P) Onderwerp: FW: GES LMB Alert: Wet normalisering rechtspositie ambtenaren

Nadere informatie