Duurzame landbouw en leefbaar platteland Uitdagingen en visie in Oost-Vlaanderen

Transcriptie

1 Duurzame landbouw en leefbaar platteland Uitdagingen en visie in Oost-Vlaanderen themadag Van stal tot akker : de link tussen intensieve veehouderij en akkerbouw, 29 november 2013

2 Inhoud Provinciale Werking Uitdagingen Schaalvergroting Mogelijke strategieën Provinciaal beleid en actieplannen

3 Provinciale werking met link naar intensieve veehouderij en akkerbouw Vergunningen Milieuvergunning klasse 1 en beroep klasse 2 PMVC Stedenbouwkundige vergunning beroep Provinciaal Centrum voor Milieu-onderzoek Ondersteuning lokale besturen vb. problematiek geurhinder Steunpunt Erosie Landbouw en Platteland Advisering op maat van het bedrijf landschapsintegratie, geïntegreerd agrarisch bouwen integraal waterbeheer, natuurrijk landbouwbeheer Informeren, sensibiliseren vb. brochure ammoniak, geur en fijn stof Subsidiering vb. Proefcentrum voor de aardappelteelt

4 Uitdagingen Intensieve veehouderij Emissiebeperkende maatregelen Geuraspect in de milieuvergunning Schaalvergroting en schaalsprongen naar zeer grote bedrijven Locatie integratie en impact in de omgeving Communicatie met de buurt groter draagvlak voeling bij publiek Sterk onderbouwde vergunningendossiers dure aangelegenheid Uitbreidingen in de nabijheid van emissiegevoelige natuurgebieden Optimaal waterbeheer

5 Uitdagingen Akkerbouw Optimale inrichting agrarisch gebied, efficiënte kavels Maximaal vrijwaren van waardevolle percelen Erosieproblematiek Alternatieve teelten op erosiegevoelige akkers Impact vergroening GLB + betere verbinding tussen intensieve veehouderij en akkerbouw

6 Wat is groot in Oost- Vlaanderen? W-VL MER-plichtige bedrijven > mestvarkens > vleeskippen > leghennen

7 Schaalvergroting tot zeer grote bedrijven SWOT Kansen Betere verhouding kosten/opbrengsten, rendabiliteit Goed management & ondernemerschap vereist, vaak beter opgeleide bedrijfsleiders Kansen voor innovatief en duurzamer produceren Minder versnippering, eenvoudiger te controleren door de overheid? Automatisering -> efficiënter werken Meer vragen/opleggen op vlak van landschappelijke integratie, diergezondheid, milieumaatregelen? Kan een vorm zijn van familiale samenwerking Vaker een opvolger op grotere bedrijven

8 Schaalvergroting tot zeer grote bedrijven SWOT Bedreigingen Volatiele prijzen Toename van de grondstoffenprijzen Onzekere inkomenssituatie Is de landbouwer zelf nog ondernemer in het bedrijf of werkt hij in dienst van anderen (vb. veevoederfabriek of bank)? Bezwaren en/of bezorgdheden van burgers en/of omwonenden m.b.t. leefkwaliteit, lawaaihinder, geurhinder Omliggende kleinere bedrijven (familiaal bedrijven) bedreigd in hun toekomst door de milieurestricties op vlak van geur (cum. geurcontouren)

9 Schaalvergroting tot zeer grote bedrijven SWOT Zwakten Negatieve perceptie en laag vertrouwen van de burger. Minder betrokkenheid en voeling van de burger. Grotere impact op de lokale omgeving (ruimtelijk, milieu), hogere puntbelasting Schaalvergroting kan problemen geven op vlak van mobiliteit: toename van verkeersbewegingen en zware transporten van en naar het bedrijf. Niet elke locatie is geschikt voor een megastal, locatiemogelijkheden zonder conflict zijn heel beperkt Zeer kapitaalintensief en gespecialiseerd -> hogere kwetsbaarheid Grond is een beperkende factor en vormt een rem op groei Grondgebondenheid daalt Meer stress voor de bedrijfsleiders (financieel risico) Een toekomstige overname van een groot bedrijf word complexer De onderhoudskosten voor milieugerelateerde investeringen vb. luchtwasser worden groter

10 Schaalvergroting tot zeer grote bedrijven SWOT Sterkten Concurreren op basis van volume, kostprijs en uniformiteit van varkensgroepen Betere technische resultaten tot een bepaalde optimum grootte Hogere arbeidsproductiviteit, arbeidsbesparing Nieuwe stallen zijn het best aangepast aan nieuwe normen inzake dierenwelzijn, sanitaire eisen en milieudruk Bepaalde milderende maatregelen haalbaarder en effectiever vanaf een bepaalde bedrijfsgrootte Voordelen op vlak van interne organisatie en toezicht Zorgt voor groei van het bestaand agrarisch bedrijf Zorgt voor continuïteit in de sector

11 Hoe kunnen...sterke punten ingeschakeld worden om op kansen in te spelen?;...sterke punten ingeschakeld worden om bedreigingen af te weren?;...zwakke punten versterkt worden om op kansen in te spelen?;...zwakke punten versterkt worden om bedreigingen weerstand te bieden?

12 Mogelijke strategieën Aangrijpen opportuniteiten specifieke voorwaarden opleggen zoals de opmaak van een landschapsbedrijfsplan, het gebruik van een combi luchtwasser, Opleggen wateraudit zeker voor heel grote bedrijven Verdedigen informeren van de burger; hen kennis laten maken met de nieuwe technieken Samenwerking tussen kleinere bedrijven promoten, voorbeeldprojecten in de kijker plaatsen Impact op omliggende kleinere bedrijven, familiale landbouw nagaan, zeker bij schaalsprongen, keuzes maken?

13 Versterken Mogelijke strategieën opleidingen in bedrijfsbeheer en managementvaardigheden ondersteunen voorafgaand overleg organiseren met alle betrokkenen Stimuleren duurzaamheid advies rond geïntegreerde agrarische architectuur (incl. landschapsbedrijfsplannen) standaard maken bij grote uitbreidingen of schaalsprongen

14 Stimuleren duurzaamheid Suggesties Maximaal inzetten op recyclage van waardevolle afvalproducten en het voederen van inlandse granen voor de voeding van varkens. Maximaal inzetten op gebruik van granen voor pluimveehouderij Onderzoek naar gebruik van regenwater voor pluimvee als drinkwater. Onderzoek naar optimaal waterbeheer in varkenshouderij Onderzoek naar beperken van emissies in de melkveehouderi Afspraken tussen veeteelt- en akkerbouwbedrijven kunnen een alternatief zijn voor afzet mest en aanvoer van lokale grondstoffen

15 Terugtrekken Mogelijke strategieën voeren van goede communicatie met publiek, omwonenden, buurt, taak voor het bedrijf maar overheid kan bijdragen vb. terugkoppelen naar bezwaarindieners, aanmoedigen vooroverleg, infomomenten kader scheppen voor opzet van systemen voor risicobeheersing (Vlaanderen) ondersteuning bieden aan alle vormen van landbouw, schaalvergroting is slechts één van de strategieën bindende voorwaarden op vlak van landschapsintegratie + geïntegreerd agrarisch bouwen Onderbouwde maximum grootte opleggen of toetsingskader uitwerken? Overleg opstarten rond pro-actief beleid naar milieuzonering (waar kunnen grootschalige bedrijven best ingeplant/uitgebouwd worden ifv emissies)?

16 Provinciaal beleid en actieplannen Landbouw en Platteland Doelstellingen het versterken van een duurzame land- en tuinbouw het bijdragen aan een competitief agrocomplex het verhogen van de betrokkenheid van de Oost-Vlaming bij landbouw en platteland het verder uitbouwen van een leefbaar en beleefbaar platteland het verminderen van de negatieve effecten van plantaardige en dierlijke overlastbezorgers. => Landbouw in harmonie met zijn omgeving

17 Actieplannen Verbeteren van de landschappelijke integratie van land- en tuinbouwbedrijven door advies op vlak van geïntegreerde agrarisch bouwen, het opmaken van landschapsbedrijfsplannen en het stimuleren van de effectieve aanplant. Inplanting van bedrijven en integratie in het landschap: een steeds belangrijker vraagstuk

18 Actieplannen Aanleveren van landbouwkundige adviezen en aanbevelingen in functie van het behoud van een duurzame land- en tuinbouw Uitgaande van de noden van moderne leefbare landbouwbedrijven Innovatie en onderzoek stimuleren door het betoelagen van proefcentra en projecten. Concurrentiekracht behouden en versterken, hefboom om tegemoet te komen aan maatschappelijke uitdagingen

19 Actieplannen Aanbod van kwalitatieve landbouw- en plattelandseducatie versterken en promoten. Kennis en imago van landbouw en platteland verhogen. Alle vormen van hedendaagse landbouw in de kijker te plaatsen en zo het draagvlak voor de professionele landbouw verhogen

20 Actieplannen Klimaat- en energiedoelstellingen mee realiseren door stimuleren van goede voorbeelden in de land- en tuinbouw De agrarische sector kan een belangrijke rol spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Innovatieve manieren maken het mogelijk om meer voedsel te produceren met minder broeikasgassen. Integraal waterbeheer promoten op land- en tuinbouwbedrijven door adviseren en sensibiliseren Wateraudit: zicht op de mogelijkheden voor duurzaam watergebruik op het bedrijf en van de maatregelen die interessant en/of haalbaar zijn.