openbare afvalstoffenmaatschappij voor het vlaamse gewest stationsstraat 110 b-2800 mechelen tel.015/ fax 015/
|
|
- Pieter-Jan Kok
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VOOR MEER INFORMATIE, BEL NAAR 015/ OF openbare afvalstoffenmaatschappij voor het vlaamse gewest stationsstraat 110 b-2800 mechelen tel.015/ fax 015/ V.U.: Herman Gobel, OVAM, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen / D/2005/5024/64
2 Milieuvriendelijke NINE-TO-FIVEgids Milieuvriendelijke nine-to-fivegids Handleiding voor de leerkracht OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem
3 Waarom een milieuvriendelijke nine-to-fivegids? Een administratieve job vraagt veel verantwoordelijkheidszin. De eisen die op kantoor worden gesteld zijn niet te onderschatten. Werknemers moeten goed georganiseerd, gedisciplineerd, communicatief en servicegericht zijn. En constant bijblijven op het vlak van hard- en software. Daarnaast is er nog een aspect dat steeds belangrijker wordt: de zorg voor het milieu. Kantoren zijn geen zwaar vervuilende bedrijven, maar brengen wel een hoop afval met zich mee: een gigantische berg papier, lege balpennen, nietjes, gebruikte printcartridges enzovoort. Bovendien gebruiken computers, faxen en andere kantoorapparaten een massa energie. Als leerkracht hebt u niet enkel de taak om uw leerlingen de nodige theorie bij te brengen en hen te begeleiden in de praktijk. U bent ook de aangewezen persoon om het milieubewustzijn van uw leerlingen te helpen ontwikkelen. Dat is niet alleen belangrijk voor ons milieu, maar ook voor ieders gezondheid, voor het werkbudget van de school en de winst van het bedrijf waar de leerlingen binnenkort aan de slag gaan. De OVAM helpt u graag bij deze belangrijke opdracht en heeft daarom een goed gefundeerd educatief instrument ontwikkeld: de milieuvriendelijke nineto-fivegids. Dit educatief instrument gidst uw leerlingen door alle aspecten van het kantoorleven en laat hen stilstaan bij de milieu-impact van hun handelingen en van de materialen die ze gebruiken. De gids kan zowel op school als in de praktijk steeds opnieuw geraadpleegd worden. Bij het samenstellen van deze milieuvriendelijke nine-to-fivegids heeft de OVAM sterk rekening gehouden met de input van vakorganisaties, de goede raad van collega-leerkrachten en de doelstellingen van het leerplan. In deze handleiding geeft de OVAM aan op welke manier u de gids best kunt integreren in uw lessen om deze doelstellingen te bereiken. Samen met deze handleiding en de daarbij behorende exemplaren van de gids voor de leerlingen, ontvangt u ook een poster die u toelaat op elk ogenblik het milieu- en afvalaspect aan te kaarten. Geef hem een opvallende plaats in het klaslokaal. De OVAM dankt u alvast voor uw inzet en wenst u veel voldoening. 1
4 Wat is de milieuvriendelijke nine-to-fivegids? De milieuvriendelijke nine-to-fivegids is een handig boekje dat alle aspecten van een administratieve job belicht vanuit milieu- en gezondheidsstandpunt. Dit educatief instrument bevat achttien hoofdstukken met tips en informatie voor leerlingen van de derde graad kantoor of secretariaat in het beroeps- en technisch onderwijs. U kunt de gids gebruiken tijdens de theorie- en de praktijklessen om op een eenvoudige en praktische manier een positieve gedragswijziging te bekomen en constructieve initiatieven van uw leerlingen te stimuleren. In de gids komen alle facetten van het kantoorleven aan bod, onder andere: - vervoer - papier - computers en printers - kopieer- en faxapparaten - archivering - kleine kantoorartikelen - batterijen - verlichting en verwarming - koffiepauze Er wordt voor elke leerling een eigen gids op handig meeneemformaat voorzien zodat iedereen constant bij de thematiek kan worden betrokken. Als leerkracht ervaart u dagelijks dat werkinstrumenten moeten passen binnen de opbouw van het lessenverloop. De OVAM heeft er daarom zorgvuldig over gewaakt dat de milieuvriendelijke nine-to-fivegids aansluit bij de eindtermen en de leerplandoelstelling die voor de richtingen kantoor en secretariaat worden vooropgesteld. De gids helpt u in verschillende fases van het leerplan bij het bereiken van vakgebonden doelen. 2 In de derde graad hebben de leerlingen de basiskennis en -vaardigheid van kantoor- of secretariaatstechnieken onder de knie. Zij weten theoretisch hoe een kantoor georganiseerd is en hoe het werkt, en beschikken over het nodige praktisch inzicht. Zij moeten vanuit deze basis steeds vaker zelf keuzes maken voor de praktijk. Het kunnen nemen van gezonde en milieubewuste beslissingen is daarbij belangrijk. Het gebruik van de nine-to-fivegids speelt daarbij een ondersteunende functie.
5 Van de leerlingen wordt ook verwacht dat zij attitudes ontwikkelen die gericht zijn op de vereiste beroepshouding. In het praktijkvak kantoortechniek is een specifieke doelstelling het ontwikkelen van een verantwoordelijke houding ten opzichte van het eigen welzijn en de eigen gezondheid, en het welzijn en de gezondheid van anderen. In het opleidingsgedeelte secretariaat en in het opleidingsgedeelte kantoortechniek moeten de leerlingen alert leren zijn voor de milieu-effecten van het gebruik van computers en informatietechnologie. Er wordt van de leerlingen verwacht dat zij zelfstandig en spontaan voorzorgsmaatregelen opzoeken die de milieu-effecten kunnen verminderen. Vooral de leerlingen van het TSO moeten zelf initiatief nemen om uit te kijken naar mogelijkheden die het milieu sparen. Zij moeten die mogelijkheden ook kunnen toelichten en de impact van een bepaalde maatregel kunnen duiden. Van de leerlingen die de opleiding kantoor volgen in het BSO wordt gevraagd dat ze weten hoe ze de milieu-effecten kunnen verzachten, en dat ze die milieusparende maatregelen toepassen. Het gaat dus in de eerste plaats om een attitudevorming. De leerlingen moeten zich bewust worden van de impact van hun gedrag op het milieu, en vervolgens op zoek willen gaan naar maatregelen om die impact te verkleinen. De milieuvriendelijke nine-to-gids is hierbij een belangrijk en inspirerend naslagwerk. De gids staat u in verschillende fases van het leerplan ook vakoverschrijdend bij. In de derde graad van zowel het TSO als het BSO wordt van de leerlingen verlangd dat ze informatie over de bescherming van de natuur en het milieu kunnen toepassen. In het algemeen kader van de eindtermeninvulling van natuur- en milieubeleid wordt de leerlingen aangeleerd om milieuvriendelijk te handelen. Binnen dit kader moeten de leerlingen ook gemotiveerd worden om oog te hebben voor milieuvriendelijke alternatieven in de beroepspraktijk. De nine-tofivegids biedt daarvoor een schat aan informatie en informatiebronnen. Het gebruik van de nine-to-fivegids in de praktijklessen kan ook helpen om binnen de vakoverschrijdende eindtermen rond gezondheidseducatie te werken rond het aspect levensstijl en -kwaliteit. 3
6 Hoe is de milieuvriendelijke nine-to-fivegids opgebouwd? De gids heeft als uitgangspunt dat milieuverantwoord werken perfect te rijmen valt met een economisch gezonde en praktische beroepsuitoefening. Afval voorkomen is de belangrijkste focus die moet gelegd worden voor de kantooromgeving. Er bestaan tal van slimme manieren om afval te vermijden, zoals het drastisch verkleinen van de papierberg en het duurzaam omspringen met klein kantoormateriaal. Afval dat niet te vermijden is, moet aan de bron gesorteerd worden om recyclage mogelijk te maken en gevaarlijke stoffen onschadelijk te kunnen maken. De gids besteedt uiteraard ook uitgebreid aandacht aan het zuiniger omspringen met energie: kantoorapparatuur beter uit dan op stand-by, de verwarming een graadje lager, liever met het openbaar vervoer dan met de wagen enzovoort. Verder bevat de milieuvriendelijke nine-to-fivegids ook maatregelen die op het eerste zicht niet echt ingrijpend lijken. Toch maken deze wel degelijk een groot verschil op korte of lange termijn. De OVAM heeft bewust vermeden om uw leerlingen te overladen met zware probleemstellingen en onheilsberichten. De gids is vanuit een constructief oogpunt geschreven, met de nadruk op haalbare oplossingen. De gids is licht verteerbaar zonder vrijblijvend te zijn: korte hoofdstukken, helder taalgebruik, niet-belerend en met het nodige relativeringsvermogen. Zelfs een toepasselijke test met een grote knipoog ontbreekt niet. Dit alles zonder de ernst van de zaak te banaliseren. Bart Van Tieghem heeft het geheel schitterend aangevuld met grappige maar rake cartoons die tot nadenken stemmen. Een pluspunt, want in de razendsnelle leefwereld van de jongeren van vandaag maken beelden vaak meer kans om te blijven hangen dan woorden. 4
7 Uw leerlingen zullen zich zeker aangesproken voelen door deze moderne en boeiende nine-to-fivegids. De gids straalt van de eerste tot de laatste bladzijde uit dat zorg dragen voor het milieu niet uitsluitend voor wereldvreemde dromers is, maar wel voor mensen die hun hoofd gebruiken en die de handen uit de mouwen willen steken. Humor is hierbij een niet te onderschatten wapen. De OVAM heeft zich niet zuiver tot de kantoor- en schoolomgeving beperkt, maar prikkelt de leerlingen ook om een aantal tips thuis en op vakantie in de praktijk te brengen. Een positieve mentaliteit speelt immers in het voordeel van uw leerlingen. Zowel voor het verloop van hun carrière, als voor de kwaliteit van hun dagelijkse leven. Leerlingen die hun respect voor het milieu ontwikkelen en hun verantwoordelijkheid leren nemen, groeien automatisch naar zichzelf en naar anderen. 5
8 Hoe gebruikt u de milieuvriendelijke nine-to-fivegids in de klas? De introductie van de milieuvriendelijke nine-to-fivegids is cruciaal voor het langetermijneffect van dit educatief instrument Het belang dat u aan de gids hecht en dat u van bij het begin overdraagt, zal de gebruiksfrequentie bepalen. Voor een goede werking is het belangrijk dat elke leerling haar of zijn eigen exemplaar ontvangt. En dat u zelf uiteraard ook over uw eigen exemplaar beschikt. Ga na of u voldoende exemplaren bezit voor u de milieuvriendelijke nine-to-fivegids introduceert. Als dit niet het geval is, neem dan contact op met de OVAM (zie bij Wilt u meer weten? ). Enkele suggesties om de gids te introduceren: Laat de leerlingen in groepjes nadenken over de milieu- en gezondheidsrisico s die ze tijdens hun werk kunnen ervaren (kantoormaterialen en -inrichting, apparatuur ). Bespreek en discussieer. Koppel daaraan het gebruik van de nine-to-fivegids. Bij het begin van de eerste praktijkles, geeft u mee dat duurzaam ondernemen een prestigezaak is voor het moderne bedrijfsleven en dat ook de school er veel belang aan hecht. U kunt er een groepsgesprek of discussiemoment aan koppelen. Daarna deelt u de nine-to-fivegids uit als concrete geheugensteun. U legt de werking en het gebruik uit en bepaalt best op voorhand een hanteringmethodiek en gebruiksfrequentie. Dat kan bijvoorbeeld bij aanvang van elke praktijkoefening gebeuren. Grijp een theorieles waar u het hebt over apparatuur en kantoormateriaal aan om het milieu- en gezondheidsaspect aan te halen. Stel vanaf dan de gids ter beschikking zodat de leerlingen dit thema kunnen doortrekken naar de praktijk en er zelf verder creatief over kunnen nadenken. Hang de poster op om de boodschap blijvend te versterken. Wanneer u een nieuwe werkmethode of een nieuw materiaal inleidt, kunt u meteen stilstaan bij de gevolgen voor milieu en gezondheid. U kunt de gids dan verspreiden en hem gebruiken om de methodes en materialen te vergelijken met alternatieve methodes en materialen. 6
9 De milieuvriendelijke nine-to-fivegids blijft het hele schooljaar lang een interessant gebruiksmiddel, zowel in het leslokaal als op de stageplaats. Daarom kun u de leerlingen vragen de gids consequent als werkmateriaal te gebruiken. Het wordt de individuele verantwoordelijkheid van de leerling om dit boekje steeds bij de hand te hebben. De gids heeft een compact formaat zodat het makkelijk past in een handtas of rugzak. Dankzij zijn duurzame kaft kan de gids ook tegen een stootje en tegen koffiepauzevlekken. Een suggestie: adviseer uw leerlingen om telkens voor ze aan hun taak beginnen even hun milieuvriendelijke nine-to-fivegids te raadplegen. En laat hen het hele jaar door zelf leuke milieuvriendelijke cartoons verzinnen en tekenen. Die kunnen jullie publiceren in de schoolkrant of ophangen in de gangen. Naarmate de leerlingen de computer- en informatietechnologie en het kantoorwerk beter onder de knie krijgen, evolueert de gids van werkinstrument naar naslagwerk. Het is ten zeerste aangeraden om de leerlingen hun gids te laten behouden wanneer ze hun studie beëindigen en de school verlaten. Op die manier kunnen ze in hun beroepsleven terugvallen op dit naslagwerk. En zo op termijn zelfs hun collega s positief beïnvloeden. 7
10 Wilt u meer weten? Hebt u vragen over de milieuvriendelijke nine-to-fivegids? Wilt u bijkomende exemplaren ontvangen? Bent u op zoek naar meer informatie over milieubewust te werk gaan op kantoor? Aarzel dan niet om met ons contact op te nemen. We helpen u graag verder. Stationsstraat Mechelen T: info@ovam.be webadres: scholen.ovam.be 8
LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL
LABO LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL LEREN AFVAL BEHEREN OP SCHOOL Kinderen bewust leren omgaan met afval Leren Afval Beheren Op school (LABO) is een educatieve workshop die leerlingen uit de tweede en derde
Nadere informatieEEN GOEDE VOORBEREIDING IS HET HALVE WERK. Plannen en evalueren van een activiteit. Inhoud
Plannen en evalueren van een activiteit Inhoud Doelgroep Vakgebied Duur Materialen Doelen In deze les moeten de leerlingen in groep een bepaalde activiteit voorbereiden. Dit kan bijvoorbeeld het organiseren
Nadere informatieEen nieuw licht op afvalbeheer
Een nieuw licht op afvalbeheer DOSSIER samen > motiveren Da s proper is een initiatief van FOST Plus vzw en komt voort uit de samenwerking tussen de gewesten en de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
Nadere informatieVerloop. Quiz. Rollenspel. Debat. U kunt verschillende werkvormen kiezen:
Da' s proper Wat is Da s proper!? Da s proper! is een educatieve workshop voor leerlingen uit het middelbaar onderwijs. De workshop maakt hen bewust van afvalbeheer, zwerfvuil en duurzame consumptie en
Nadere informatieEen stap in de actualiteit
Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie BASISONDERWIJS Een stap in de actualiteit Doelgroep Derde graad van de lagere school. Eindtermen Mens en maatschappij - verkeer en mobiliteit: De leerlingen 4.14
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieGrafix. Arschoot Elien. Herhaling grafieken. 4 de jaar ASO. D hauwers Fien. Lerarenhandleiding. Instructieboekje Grafix.
Grafix Arschoot Elien Herhaling grafieken 4 de jaar ASO D hauwers Fien Lerarenhandleiding 1 Lootens Jolien Bijlage 2 Beste leerkracht, Heb je het soms moeilijk om de leerlingen hun aandacht bij de les
Nadere informatieBen jij Vindingrijk? Kolom
Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,
Nadere informatieDOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA
DOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA HOE TE GEBRUIKEN Als leerkracht kun je kiezen hoe je dit lespakket gebruikt in de klas. Je kunt de verschillende delen los van elkaar gebruiken, afhankelijk van de beschikbare
Nadere informatieVan afvalberg tot afvaldal
Dag van de Aarde 3 de graad Van afvalberg tot afvaldal Doelstellingen Leerlingen kunnen doelgericht denken door na te denken over de (gewenste) eigenschappen van een gerecycleerd voorwerp. Leerlingen verzamelen
Nadere informatieJe eigen nieuwjaarsbrief
Je eigen nieuwjaarsbrief Doelgroep Eerste, tweede, derde graad Aard van de activiteit De leerlingen schrijven zelf een nieuwjaarsbrief voor hun ouders. Vooraf Verzamel allerhande nieuwjaarsbrieven: tekstjes
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieVoor een veilige school. Handleiding en lessen. Goed Gedrag. Goed Gedrag. Bij deze handleiding hoort de usb-kaart. Goed Gedrag
Voor een veilige school Goed Gedrag Handleiding en lessen Goed Gedrag Bij deze handleiding hoort de usb-kaart Goed Gedrag Inhoudsopgave Woord vooraf... 2 De twintig kijkplaten... 4 De twintig posters...
Nadere informatieDE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN
ACTIEFICHE - SECUNDAIR DE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN Soorten onderzoek: Bevestigend (vraag en methode door lkr, resultaat op voorhand gekend) Gestuurd (vraag en methode door lkr) Begeleid
Nadere informatieSpelleidraad. Een educatief spel over Milieu, Mobiliteit, Duurzaamheid en Verkeersveiligheid
Spelleidraad Een educatief spel over Milieu, Mobiliteit, Duurzaamheid en Verkeersveiligheid Het bordspel in t kort Het verhaal Sam, een journalist van de plaatselijke krant, krijgt van zijn hoofdredacteur
Nadere informatieHoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten
Hoe help je meertalige kinderen bij het leren van een tweede taal? Tips voor leerkrachten Enkele tips 1. Goed begonnen is half gewonnen! Zorg van bij het begin voor een zo open en positief mogelijke klassfeer
Nadere informatieSAM-schalen voor veldwerk. Inzet en doorzettingsvermogen (bij staalname, peerevaluatie door leerlingen)
SAM-schalen voor veldwerk NAAM: ACTIVITEIT: veldwerk water DATUM: (Kruis aan wat van toepassing is) Inzet en doorzettingsvermogen (bij staalname, peerevaluatie door leerlingen) Begint aan een determinatie
Nadere informatieDag van Respect & PABO. DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012
Dag van Respect & PABO DOE MEE met de Dag van Respect 8 November 2012 Beste Pabo-studenten, Elk jaar ontwikkelt Stichting Dag van Respect nieuw lesmateriaal over respect. Respect voor jezelf, Respect voor
Nadere informatiePersdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010
Persdossier ikgeeflevenaanmijnplaneet.indeklas.be 28 september 2010 Persbericht Wat vind je in de virtuele edukit? Een dynamische website Activiteiten in detail De algemene campagne ikgeeflevenaanmijnplaneet.be
Nadere informatieHandleiding. Social Media Management Software
Handleiding Social Media Management Software Wat is het en waarom gebruiken? 3 Hoe aanloggen? 4 Hoe een sociaal netwerk profiel toevoegen? 5 Hoe berichten toevoegen en klaarzetten om uit te voeren? 7 Hoe
Nadere informatieMaatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat?
Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat? Voor Van Dijk Employment Services is bijdragen aan een beter milieu, een beter klimaat en een betere samenleving vanzelfsprekend. Maatschappelijk verantwoord
Nadere informatieINLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet!
INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende
Nadere informatieECOTEAM PROGRAMMA OP HET WERK. stad Beringen RAPPORTAGE GEDRAGSSCAN. Den Haag, 25 november 2002 Global Action Plan Nederland
ECOTEAM PROGRAMMA OP HET WERK stad Beringen RAPPORTAGE GEDRAGSSCAN 21 oktober 2002-5 november 2002 Den Haag, 25 november 2002 Global Action Plan Nederland Hoofdstuk 1 Algemeen Duurzaam gedrag Duurzame
Nadere informatieInstrumenten. vastgoedsector TE KOOP. voor de. het bodemdecreet in de praktijk
TE KOOP Instrumenten voor de vastgoedsector het bodemdecreet in de praktijk De OVAM en de vastgoedsector: samen maken we morgen mooier. Wist u dat de Vlaamse bodemwetgeving tot de wereldtop behoort? De
Nadere informatieMijn voorbeeld boek. Korte handleiding - zo makkelijk is het! mijn leven als verhaal. www.mijnlevenalsverhaal.nl
Mijn voorbeeld boek Korte handleiding - zo makkelijk is het! mijn leven als verhaal www.mijnlevenalsverhaal.nl Vijftiende druk, maart 2014 @ 2014 Irit Rosen Dit boek werd gemaakt met behulp van www.mijnlevenalsverhaal.nl.
Nadere informatieLesvoorbereiding: Social profit (begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige, sociocultureel werker)
Lesvoorbereiding: Social profit (begeleider in de kinderopvang, optieker, radioloog, verpleegkundige, sociocultureel werker) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp:
Nadere informatie<.ci.ic.ic ~ri(crit11.1t1.t1.r ilil.t...tl
<.ci.ic.ic ~ri(crit11.1t1.t1.r ilil.t...tl 1 0 + ++ Volgt het schoolboek het nieuwe leerplan en dus ook de vakgebonden eindtermen en ontwikkelingsdoelen die in de leerplannen werden opgenomen? Hierbijgaan
Nadere informatieWat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten
Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Wat is er aan de hand in Viesvuilland? is een educatieve workshop op maat van de allerkleinsten,
Nadere informatieVOET EN STUDIEGEBIED HANDEL
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Elementen van de Stam Alle elementen van de stam zijn fundamenteel in de vorming van de leerling
Nadere informatieVoorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen
3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis
Nadere informatieMOS-project -> Milieuzorg Op School
MOS-project -> Milieuzorg Op School In het schooljaar 2006-2007 is onze school gestart met het MOS-project met als doel de school milieuvriendelijker te maken. Het is belangrijk dat niet enkel vandaag,
Nadere informatieHet verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 2 SECUNDAIR ONDERWIJS. Doelgroep. VOETen. Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie
Lesfiche verkeers- en mobiliteitseducatie SECUNDAIR ONDERWIJS Het verhaal van een veroorzaker van een verkeersongeval: les 2 Doelgroep Leerlingen van de derde graad secundair onderwijs VOETen Gemeenschappelijke
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieEvaluatieformulier Verkeersquiz 2010
Evaluatieformulier Verkeersquiz 2010 Geachte leerkracht, Eerst en vooral wensen wij u hartelijk te bedanken voor uw deelname aan de Verkeersquiz 2010. We hopen dat het voor u en uw leerlingen een leuke
Nadere informatieWord jij de accountant van morgen? Michèle Van Maele
Word jij de accountant van morgen? Michèle Van Maele 1 Inhoud 1) Accountant Wat doen we? Kenmerken Voordelen Evolutie - uitdagingen 2) Hoe accountant worden? 2 Wat doet een accountant? 1) In een kantoor
Nadere informatieINLEIDING FOCUS eerste graad
INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende
Nadere informatieVakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen globaal voor het secundair onderwijs
t Gasthuys Stedelijk Museum Aalst op schoolmaat (16+) Eindtermen 3 de graad secundair onderwijs 1. inleiding In de tijdelijke tentoonstelling Aalst 1815-1830. Geschiedenis van een provinciestad tijdens
Nadere informatieVragen Hoe kan je veiligheid inbouwen zodat je alle leerlingen kan betrekken? Vraag Hoe kan je de ideeënbus actief en betekenisvol maken?
Methodiek Kringgesprek Beter samen leven en meer leren in de klas. Een participatieve sfeer in de klas of op de school kan men op verschillende manieren bewerkstelligen. Werken met kringgesprekken is hierbij
Nadere informatieLetterenhuis. Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE. Workshop voor 3de graad TSO/BSO. Info voor de leerkracht
Letterenhuis Inspiratie OVERAL! MET ISH AIT HAMOU ALS AMBASSADEUR INSPIRATIE Workshop voor 3de graad TSO/BSO Info voor de leerkracht Het Letterenhuis Het Letterenhuis bewaart de archieven van schrijvers
Nadere informatieWELKOM! Wij zijn blij je (weer) te mogen verwelkomen in de Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord van Lede!
WELKOM! Wij zijn blij je (weer) te mogen verwelkomen in de Gemeentelijke Academie voor Muziek en Woord van Lede! Je hebt gekozen voor een boeiende opleiding, maar ook met veel engagement. Je zal er veel
Nadere informatieLesbrief Strip maken. Doel Leerlingen te laten nadenken wat ze op het internet doen en hoe ze hier op een positieve manier mee om kunnen gaan.
STRIP MAKEN Een les waarbij leerlingen een stripverhaal maken over een mediawijs onderwerp. Ze fotograferen een verhaal, zetten dit om in een stripverhaal met korte teksten. Strip maken - Docent Doel Leerlingen
Nadere informatieLesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien,
Lesvoorbereiding: Metaal en Technologie (beroepen: lasser, elektricien, matrijzenbouwer, ) Klas: 3de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssector
Nadere informatieDraaiboek voor een gastles
Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een
Nadere informatieHoe werkt een balpen?
Hoe werkt een balpen? Balpennen zijn er in allerlei kleuren, vormen en modellen. Het is een voorwerp dat de leerlingen dagelijks gebruiken. Ze zullen het zeker leuk vinden eens in een balpen te mogen kijken.
Nadere informatieHoe maak je interessante tweets?
Hoe maak je interessante tweets? Januari 2012 Inleiding Leuk dat je echt aan de slag gaat met het maken van goede tweets! In dit document vind je algemene tips voor het opstellen van goede tweets. Bovendien
Nadere informatieSimon de schildpad. 2015 J van Weert 1
Programmeren met Simon Simon de schildpad 2015 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieLEG HET UIT! EEN AGENDA DIE JE HELPT OM INSTRUCTIES TE GEVEN VOOR ROUTINEMATIGE TAKEN.
VOEDT U DE TALENTEN VAN UW PERSONEEL VOLDOENDE? JONAC NV LEG HET UIT! EEN AGENDA DIE JE HELPT OM INSTRUCTIES TE GEVEN VOOR ROUTINEMATIGE TAKEN. Dit project loopt met de steun van het Europees Sociaal Fonds
Nadere informatieHet flexibele informaticapakket
MS6727/1/2 Het flexibele informaticapakket 4 GEACTUALISEERDE LEERWERKBOEKEN www.uitgeverijaverbode.be/stem www.uitgeverijaverbode.be/desktopper ( ( evolueert Desktopper Windows 10/Office 2016 is een informaticapakket
Nadere informatieUitdager van de maand. Natuur & Techniek, Groep 7/8. Algemeen. Titel. Waterverbruik. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen
Uitdager van de maand Waterverbruik Natuur & Techniek, Groep 7/8 Algemeen Titel Waterverbruik Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Een onderzoek opzetten naar het waterverbruik
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Organisatie & Communicatie (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je wil in de hedendaagse samenleving een communicatieve, administratieve en organisatorische duizendpoot
Nadere informatieSuccesvol campagne voeren
Succesvol campagne voeren Spread the word, spread the feeling! Campagne voeren: íedereen kan het! In deze toolkit vind je tips voor het campagne voeren. Dit is gegarandeerd het leukste onderdeel van jouw
Nadere informatieseptember 2017 Stichting leerkracht Elke dag samen een beetje beter
september 2017 Stichting leerkracht Elke dag samen een beetje beter Stichting leerkracht Beter onderwijs en meer werkplezier 2 Het Nederlandse onderwijs is goed. Tegelijkertijd leven bij leraren en docenten,
Nadere informatieBEGELEIDINGSINSTRUMENT INDIVIDUELE BEROEPSOPLEIDING
BEGELEIDINGSINSTRUMENT INDIVIDUELE BEROEPSOPLEIDING De Individuele Beroepsopleiding (IBO) is bedoeld voor jobs waar ondernemers geen geschikte kandidaten voor vinden. De ondernemer kan via dat systeem
Nadere informatie1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam)
(Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) 1 ste graad 2 de graad 3 de graad Communicatie manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal uiten. manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal
Nadere informatieGeschiedenis en VOET
Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De
Nadere informatielesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatieWanneer moeten we dat nog doen? We hebben vandaag, tijdens een andere vergadering, ons de vraag gesteld : waar moeten we naar toe om te melden dat
Wanneer moeten we dat nog doen? We hebben vandaag, tijdens een andere vergadering, ons de vraag gesteld : waar moeten we naar toe om te melden dat het programma in het eerste leerjaar te zwaar is We raken
Nadere informatieInhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht...
Inhoudstafel Leermeermoment Chicago Jongeren Lees dit alvorens te beginnen... 2 Doelstelling van de activiteit... 2 Overzicht... 2 Praktische voorbereiding... 2 Tijd (duur)... 2 Locatie... 2 Materiaal...
Nadere informatieDhr. C. Van Vliet directeur eerste graad. Mevr. M. Van Oevelen - vakcoördinator wiskunde eerste graad
1 Basis en verdieping? 3 Leerondersteuning wiskunde op OLVC (betalend) 4 Externe online ondersteuning 5 Individuele bijles 6 Externe ondersteuning 7 Hulpmiddelen op OLVC Digitale leeromgeving 8 Steunlessen
Nadere informatieWaarom onze bodem de beste bescherming verdient. OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem
Waarom onze bodem de beste bescherming verdient. OVAM, uw beleidspartner in afval en bodem Onze bodem beschermen is onze toekomst beschermen. De bodem vervult een onschatbare rol in de voedselproductie,
Nadere informatieLes 1 Probleem verkennen, ideeën verzinnen en kiezen
en Casus Tafels leren in samenwerking met OBS Het Galjoen, Den Hoorn Wetenschapsknooppunt Zuid-Holland TU Delft en ontwerpbureau Meeple In deze casus ontwerpen leerlingen een leuke manier om tafels te
Nadere informatieWe hopen dat iedereen vandaag een fantastische start van het nieuwe schooljaar kende!
Maandag, 1 september 2014 Beste ouders, kinderen, grootouders, We hopen dat iedereen vandaag een fantastische start van het nieuwe schooljaar kende! Wij heten jullie alvast van harte welkom en hopen op
Nadere informatieLEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK
LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK Inhoud 5 Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek? 9 10 Het programma Praktische
Nadere informatieLEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK
LEGO MINDSTORMS EEN INLEIDING TOT PROGRAMMEREN COSMODROME POORT NATIONAAL PARK HOGE KEMPEN GENK 2 Inhoud 4 5 8 Introductie Eindtermen/ ontwikkelingsdoelen Hoe verloopt het bezoek 8 9 10 Het programma Praktische
Nadere informatie#INSPIRE ONTHAALBELEID. #INSPIRE ONTHAALBELEID // LIBERFORM.BE dit is wettelijk verplicht. Dit is zeker nodig. Handige tips & tricks.
#INSPIRE ONTHAALBELEID #INSPIRE ONTHAALBELEID Er moet veel gebeuren op een eerste werkdag, o.a. allerlei administratie. Maar ook andere voorbereidingen om de samenwerking zo goed mogelijk te laten verlopen
Nadere informatieiomniwize: tip 1: Les- en methodefiches in uw agenda plannen, lessen verwijderen en uw eigen favoriete mappen instellen
5 belangrijke verbeteringen aan iomniwize iomniwize: tip 1: Les- en methodefiches in uw agenda plannen, lessen verwijderen en uw eigen favoriete mappen instellen... 1 iomniwize: tip 2: Duidelijke navigatie
Nadere informatieToelichting bij deze handelingssuggestie Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst Aanpak Leerdoelen...
Welbevinden Relatie met andere kinderen INHOUD Toelichting bij deze handelingssuggestie... 1 Stellingen uit de leerkracht- en leerlingvragenlijst... 2 Aanpak... 2 Leerdoelen... 2 Pedagogische interventies...
Nadere informatieDÉ APP DIE UW BEURSDEELNAME DOET RENDEREN
DÉ APP DIE UW BEURSDEELNAME DOET RENDEREN Leg alle essentiële informatie over uw potentiële klanten efficiënt vast. Ontdek binnenin een uitgebreide handleiding voor Boabee. WAT IS BOABEE? Boabee is een
Nadere informatieMijn communicatie met leerkrachten
Mijn communicatie met leerkrachten Ik durf of kan niets vragen aan leerkrachten. Ik stel vlot mijn vragen aan mijn leerkrachten. Ik slaag er niet in tot een opbouwend gesprek te komen met leerkrachten.
Nadere informatieRIJBEWIJS OP SCHOOL wat moet en wat mag?
RIJBEWIJS OP SCHOOL wat moet en wat mag? Op 13 maart heeft de minister van mobiliteit, sociale economie en gelijke kansen Kathleen Van Brempt een mededeling gedaan over het Rijbewijs op school. Hierover
Nadere informatieeen speciaal schetsboek voor creatief handletteren Lee Suttey
een speciaal schetsboek voor creatief handletteren Lee Suttey INHOUD 9 INLEIDING 10 WAT JE NODIG HEBT 12 BEGINNEN 14 LETTERANATOMIE 52 LETTERSTIJLEN 90 RETROLETTERS 124 FUTURISTISCHE LETTERS 150 DECORATIEVE
Nadere informatiekempelscan P1-fase Kempelscan P1-fase 1/7
kempelscan P1-fase Kempelscan P1-fase 1/7 Interpersoonlijke competentie Kern 1.2 Inter-persoonlijk competent Communiceren in de groep De student heeft zicht op het eigen communicatief gedrag in de klas
Nadere informatieENERGIEMATRIX EN DOELGROEPEN
ENERGIEMATRIX EN DOELGROEPEN 2 10 ENERGIEMATRIX EN DOELGROEPEN 2 ENERGIEMATRIX EN DOELGROEPEN 2.1 De energiematrix Om de aanpak concreet te maken, is er de energiematrix als ruggesteun. De energiematrix
Nadere informatieIK LEER HET SECUNDAIR ONDERWIJS KENNEN 4. 1. Wat na het lager onderwijs?
IK LEER HET SECUNDAIR ONDERWIJS KENNEN 4 1. Wat na het lager onderwijs? De leerlingen leren de structuur van het secundair onderwijs kennen. Nederlands: 3.3 en 3.4 Ter voorbereiding kan de leerkracht de
Nadere informatieINFORMATIEBUNDEL COMPOSTSCHOLENACTIE
INFORMATIEBUNDEL COMPOSTSCHOLENACTIE 2014-2015 Beste school, directie en compostleerkrachten, Tot vorig jaar gaf IVAREM de opdracht aan IGEMO (Ik leef verstandig) om het aanbod over afval voorkomen en
Nadere informatieConnect en Connect & go
Gloednieuwe methode Engels voor A-stroom en aso Connect en Connect & go Als leerkracht Engels staat u vandaag voor een pak uitdagingen. Uw les moet communicatief en aantrekkelijk zijn. Ze zit liefst barstensvol
Nadere informatiePEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO. 1 De resultaten
PEILPROEVEN WISKUNDE TWEEDE GRAAD ASO 1 De resultaten Op 9 mei 2012 werden door de overheid de resultaten meegedeeld van de peilproeven over (een deel van) de eindtermen wiskunde van de tweede graad aso
Nadere informatieHoofdstuk 2. Doelgericht aan de slag met de actiecirkel. 1. Nood aan praktisch houvast?
Deel 2: Hoofdstuk 2: Doelgericht aan de slag met de actiecirkel - 1. nood aan praktisch houvast? Hoofdstuk 2 Doelgericht aan de slag met de actiecirkel 1. Nood aan praktisch houvast? Schoolteams meenemen
Nadere informatieDe Competentiemeter: doelgericht evalueren
Kris Mostrey Viso, Roeselare Contact: Kris.mostrey@sint-michiel.be De Competentiemeter: doelgericht evalueren 1. Inleiding De Competentiemeter is een web-based evaluatie-instrument. Het is ontstaan vanuit
Nadere informatieVerslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen
Verslag focusgroep ouders met jongeren in secundaire scholen Doelgroep Methodiek Thema s 11 ouders van jongeren in secundaire scholen (2014) Waarderende benadering Ouderbetrokkenheid- Communicatie Ondersteuning
Nadere informatieDoelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap.
Activiteit: Impliciete Associatietest Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap. Materialen Computer met internettoegang Werkmethodes De IAT
Nadere informatieLESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF)
LESVOORBEREIDINGSFORMULIER (LVF) Stationsstraat 36 3590 Diepenbeek tel 011 350429 fax 011 350428 e-mail info@cvolimlo.be www.cvolimlo.be Naam en voornaam student Onderwijsvorm, afdeling, graad, leerjaar,
Nadere informatie2016/2017 CALS BUSINESSSCHOOL
2016/2017 CALS BUSINESSSCHOOL 1 Vandaag begin je je eigen bedrijf: In 19 weken ga je met je eigen groepje (leren) ondernemen! Natuurlijk hoeven jullie dat niet helemaal alleen te doen, de docenten van
Nadere informatiePRAKTISCH. BIOLOGIE 2e GRAAD ASO OVERZICHT. Telefoon: 015 36 36 36 Fax: 015 36 36 37 Bezoek onze website: www.plantyn.com
WAT OMVAT BIO NATURALIS 3 VOOR DE LEERLING? Leerwerkboek: Laboboek: Een algemene inhoudstafel en methodewijzer Onderzoeksvragen die elk nieuw onderwerp inluiden Actieve leermethode: gevarieerde werkvormen,
Nadere informatieInhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89
Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op
Nadere informatieVerslag over de opvolgingsdoorlichting van KTA Niel
Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag
Nadere informatieVredescentrum. AANBOD BASISONDERWIJS Schooljaar
Vredescentrum AANBOD BASISONDERWIJS Schooljaar 2017-2018 1 Vredescentrum van de provincie en stad Antwerpen vzw Het Vredescentrum voor de vrienden. Het Vredescentrum is al 30 jaar lang een enthousiaste
Nadere informatieDit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen.
INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel
Nadere informatieKijkwijzer techniek. Kijkwijzer leerlingencompetenties, materiaal uit traject Talenten breed evalueren, dag 1 Pagina 1
Kijkwijzer techniek Deze kijkwijzer is een instrument om na te gaan in welke mate leerlingen een aantal competenties bezitten. Door middel van deze kijkwijzer willen we verschillende doelen bereiken: Handvatten
Nadere informatieRaad Hoger Onderwijs IDR / 12 juni 2012 RHO-RHO-ADV-010. Advies instapprofiel van de student hoger onderwijs
Raad Hoger Onderwijs IDR / 12 juni 2012 RHO-RHO-ADV-010 Advies instapprofiel van de student hoger onderwijs Raad Hoger Onderwijs IDR / 12 juni 2012 RHO-RHO-ADV-010 bijlage 1 Bijlage 1: Algemene instapcompetenties
Nadere informatiemaandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...
maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon
Nadere informatieapril 2019 Stichting leerkracht Elke dag samen een beetje beter
april 2019 Stichting leerkracht Elke dag samen een beetje beter Stichting leerkracht Beter onderwijs en meer werkplezier Het Nederlandse onderwijs is goed. Tegelijkertijd leven er ontzettend veel ideeën
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Inleidend katern Groep 7 & 8 Voorwoord We willen het wel van de daken schreeuwen: alles wat we weten over verantwoorde en biologische voeding.
Nadere informatieSTARR-interview in theorie & praktijk
1.3 STARR-interview in theorie & praktijk Een sollicitant goed inschatten, is geen sinecure. Op basis van een kort gesprek, eventueel in combinatie met een praktische proef beoordeelt u als werkgever of
Nadere informatieBonifisc. 2 Professionelen
Bonifisc Bonifisc 2 Professionelen Kiezen voor voorafbetalingen Allemaal goede redenen om te kiezen voor de formule Bonifisc van BNP Paribas Fortis De slimme aanpak van uw voorafbetalingen spaart uw eigen
Nadere informatieStagebedrijf: Klik hier als u tekst wilt invoeren. Leerroute: Klik hier als u tekst wilt invoeren. Naam: Klik hier als u tekst wilt invoeren.
Stagebedrijf: Klas : Profiel: Leerroute: Naam: Uiterste inleverdatum: woensdag 12 december 2018 1 Inhoud Het begin van jouw succes!... 3 Afspraken en belangrijke punten:... 5 Logboek:... 6 Opdracht 1:...
Nadere informatieeen functioneringsgesprek verschilt naar aard en doel van een evaluatie of beoordelingsgesprek
Het functioneringsgesprek Wat Een functioneringsgesprek is een periodiek gesprek tussen de medewerker en de direct leidinggevende over het werk (inhoud en uitvoering van het werk, werksfeer en werkomstandigheden)
Nadere informatie