De opkomst van de Verenigingseconomie Een sluipende revolutie voltrekt zich
|
|
- Femke Goossens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De opkomst van de Verenigingseconomie Een sluipende revolutie voltrekt zich Een ware economische en maatschappelijke revolutie voltrekt zich onder onze neus, maar er zijn nog maar weinig mensen die zien wat er gaande is. Pas als we verschillende ontwikkelingen en trends samen nemen, wordt duidelijk dat wij aan het begin staan van een nieuw economisch systeem, niet bedacht door economen, maar geleidelijk aan het ontstaan door veranderend gedrag van burgers. Die nieuwe economie draait niet langer om consumenten en producenten, maar om mensen die zich verenigen in lokale verbanden en belangengroepen daarbuiten. De nieuwe economische werkelijkheid vormt zo n grote breuk met het verleden, dat die alle oude modellen op hun kop zet en met grote machtsverschuivingen gepaard zal gaan. 1. De consument staat onder druk Media en politiek hebben ons doordrongen van de ernst van de economische crisis. Het besteedbaar inkomen van de consument loopt steeds sterker terug en bestaande zekerheden nemen af. Dat de consument onder druk staat, blijkt onder meer uit: De waardevermindering van het huizenbezit, De onzekerheid over de pensioenopbouw, De hoge werkloosheid, De bezuinigingen op voorzieningen door de overheid, De toenemende ongelijkheid tussen jong en oud in termen van inkomen en kansen op de arbeidsmarkt. 1
2 De maatschappelijke onzekerheid wordt nog versterkt door de structurele lange termijn problemen waar onze samenleving voor staat: De oplopende zorgkosten. Het gebrek aan vertrouwen in banken. Toenemende ongerustheid over gegevensbescherming, zowel van personen als nutsbedrijven (DDoSaanvallen), maar ook door het gebruik van data door commerciële partijen als Facebook en dwang van overheden (denk aan de USA-wetgeving en het NSAafluisterschandaal). De afnemende kwaliteit van basisvaardigheden als taal, schrijven en rekenen, terwijl de kosten voor onderwijs zijn gestegen. Door de economische onzekerheid houden mensen de hand op de knip. Toch is het volgens kabinet Rutte II juist de consument die de economie middels bestedingen weer moet gaan aanjagen. 2. Oude systemen falen Bestaande instituties en de politiek proberen op alle mogelijke manieren vast te houden aan het oude en bekende; ook verwachten zij dat de economische groei zoals in het verleden zal terugkeren. Tot op heden blijven hun ingrepen echter zonder veel resultaat. De verbetering zal van elders moeten komen, weg van de oude systemen. Het oude systeem is vooral gericht op schuldgedreven consumptie als aanjager van groei. Nu echter ontwikkelt zich een andere vorm van omgaan met bezit, een andere kijk op consumeren en produceren, en een weg terug naar de eigen omgeving in plaats van een primair mondiale oriëntatie. We laten de consumptiegedreven economie geleidelijk aan achter ons en zijn op weg naar de verenigingseconomie. Deze omslag wordt versneld door het groeiende besef dat iedereen slachtoffer kan zijn van de huidige economische crisis. De oude verzorgingsstaat wordt uitgehold en bestaande zekerheden worden ondergraven. Er zijn geen garanties op behoud van werk, op behoud van pensioen, op een goed vangnet, of financiële stabiliteit. Een toenemend wantrouwen van de burger ten opzichte van bestuur, bedrijven en bestaande instituties is het gevolg. In plaats van passief af te wachten, organiseren mensen zich op kleine schaal en lokaal en nemen het heft in eigen hand. Op het eerste gezicht lijken dit allemaal gefragmenteerde en losstaande initiatieven te zijn - van voedselbank tot Sinterklaasbank - maar vanuit het juiste perspectief bezien valt een grootschalige mentaliteitsverandering waar te nemen. Deze blijft vaak onder de radar, omdat de initiatieven veelal te klein zijn om de krant te halen; de media vinden ze vaak niet interessant genoeg. Toch is het belangrijk om ons op deze kleinschaligheid te richten, want die zal toenemen en invloedrijk worden. Vertrouwde instellingen als vakbonden of kerken die voorheen nog zekerheid konden bieden, hebben die functie grotendeels verloren. Waar arbeid ons vroeger verenigde en vakbonden een algemeen belang vertegenwoordigden, zien we nu steeds meer individualisering van arbeid (meer ZZP ers). Vakbonden zijn als belangenbehartigers niet voorbereid op deze trend en grijpen terug naar oude reflexen, zoals het voorkomen van ontslagen. Hiermee dragen ze niet bij aan de noodzakelijke flexibilisering en modernisering van de arbeidsmarkt. Het houdt een systeem in stand waarvoor jongeren straks de rekening gepresenteerd krijgen en waarbij de organisatie van de arbeidsmarkt in het nadeel van jongeren blijft. 3. De mentaliteit verandert Bestaande instellingen en instituten, zoals een vakbond of gemeente, werken volgens een bepaalde vastgelegde structuur. Op verschillende terreinen hebben fusies en schaalvergroting plaatsgevonden om invloedrijkere machtsblokken te creëren. Zo zijn bijvoorbeeld allerlei kleinere vakbonden opgegaan in één grotere, overkoepelende vakbond. Ook is er vanuit kabinet Rutte II druk op gemeenten en provincies om te fuseren omwille van de vermeende voordelen van schaalvergroting. Bestaande structuren zijn echter lang niet altijd geschikt om de nieuwe ontwikkelingen die zich nu voordoen te kunnen 2
3 zien, begrijpen en begeleiden, ontwikkelingen die juist een schaalverkleining laten zien. In de verenigingseconomie zien we organisaties die plat blijven en uitermate flexibel zijn en zo snel kunnen inspelen op behoeften. Denk bijvoorbeeld aan inkoopcollectieven waar je al dan niet aan kunt deelnemen. Op basis van persoonlijke behoeften en voorkeuren kun je participeren in groepen, waar je in en uit kunt stappen wanneer je wilt. Deelname is geheel vrijwillig. Daarbij geldt wel dat wie ervoor kiest om deel te nemen, daarmee de spelregels en verplichtingen die met deelname gepaard gaan accepteert. Verenigingen vormen zich rond een idee of behoefte, niet rond een vaste identiteit. Dat betekent dat anderen niet worden uitgesloten. Mensen kiezen er bijvoorbeeld voor om deel te zijn van een collectief dat zelf zonne-energie opwekt en de extra capaciteit deelt. Dit dient een belang en niet een identiteit. Er is dus geen wij tegen zij. De verenigingseconomie verleent wel op een andere manier een identiteit, doordat je laat zien in welke groepen je participeert. De identiteit draait dan om dit dóé ik en niet meer om dit koop ik. Kenmerken van de verenigingseconomie De consumptiegedreven economie heeft zichzelf ondergraven en gaat aan haar eigen succes ten onder. Kenmerkend voor de verenigingseconomie is de volstrekt andere relatie tussen producent en consument, en de andere kijk op bezit, productie en betrokkenheid. Wat een verenigingseconomie inhoudt, kunnen we het best illustreren door elementen ervan tegenover de huidige gang van zaken te stellen: Oude economie Consumeren als doel op zich Bezit Passief consumeren Macht van multinationals Virtueel Exogaam Nieuwe economie Bewust consumeren Toegang Actief in productie en consumptie Macht van consument en collectief Reëel Endogaam Consumeren als doel op zich versus bewust consumeren. In de oude economie draait het om het bezitten van steeds meer goederen, ongeacht de mate van gebruik. Bepaalde producten die dit consumentisme bij uitstek belichamen, zoals SUVs, gelden zelfs als statussymbolen. De imagoeconomie zal plaats maken voor een economie waarin de inhoudelijke waarde van dingen bepalend is. Bewust consumeren betekent keuzes maken op grond van nut, noodzaak en/of milieuvriendelijkheid. De echte waarde, vooral de gebruikswaarde en duurzaamheid, van het product wordt doorslaggevend. Bewust consumeren betekent minder voedsel weggooien (weggeven van teveel gekocht voedsel, koken voor de buren, voedselbanken). Ook hergebruik staat hoog op de agenda: minder kopen betekent automatisch minder productie en minder transport. Bezit versus toegang. Er is een tendens gaande om op lokaal niveau gebruiksgoederen te delen. Dat geldt voor producten die we maar weinig gebruiken, zoals de boor en de tent, maar kan ook op dagelijks niveau door bijvoorbeeld voor elkaar te koken. Hier is enorme winst te behalen: door zoveel mogelijk te delen kan de consument in tijden van schaarste zijn besteedbaar inkomen op peil houden. Bankkredieten zijn duur en banken verlenen door hun eigen problemen weinig krediet. Het op schuld gebaseerde model komt langzaam ten einde. Passief consumeren versus actief in productie en consumptie. In het nieuwe model betekent betrokkenheid ook dat wij een actievere rol vervullen in het proces van 3
4 produceren en consumeren. De consument staat niet meer alleen tegenover grote producenten, maar laat zich horen via een collectief. Meer invloed op het product, zelf initiatieven nemen, van mede scheppen tot mede-eigenaar worden uit betrokkenheid. Macht van multinationals versus de macht van consument en collectief. Dankzij de mondige consument (die zelf initiatief neemt en invloed wil oefenen op producten), plus de kracht van gezamenlijk inkopen en organiseren, moeten bedrijven er rekening mee houden dat consumenten hen en hun kant-en-klare massaproducten plotseling links kunnen laten liggen. Georganiseerde individuen kunnen zo de macht van grote multinationals breken. Virtueel versus reëel. In het oude model wordt ICT vooral gebruikt als middel tot vermaak en om te beheersen en besturen. In de verenigingseconomie faciliteert ICT mensen om zelf tot handel en organisatie over te gaan, en is het een instrument dat helpt om reële behoeften te bevredigen. Verkoop vanuit huis, online groepen vormen, gezamenlijk actie voeren, vaardigheden en kennis opdoen via online onderwijs; ICT wordt een noodzakelijkheid. Exogaam versus endogaam. De afgelopen eeuw stond ontwikkeling gelijk aan expansie en was de blik op de wereld als geheel gericht. Dit heeft geresulteerd in een steeds groter wordende EU, maar ook in de verplaatsing van productie naar lage lonen landen. De endogame tendens daarentegen richt zich op de eigen omgeving, lokale productie en overzichtelijke contacten en communicatie. Streekproducten komen steeds meer in, evenals het bieden van onderlinge hulp, en spullen lenen en delen... Back to basics. 4. ICT speelt een cruciale rol De verenigingseconomie gaat terug op een oude Nederlandse traditie van decentrale organisatie, die vooral in de afgelopen decennia verloren leek te zijn gegaan, maar op dit moment door nieuwe technologie juist weer gefaciliteerd wordt. ICT voegt een werkelijk revolutionaire component toe zoals we die niet eerder in de geschiedenis hebben gezien. Het beeld dat ICT vooral individualiserend en onthechtend werkt, wordt ondergraven door de huidige tendens dat ICT een basis legt voor nieuwe vormen van gemeenschap. ICT geeft afzonderlijke individuen meer mogelijkheden en meer macht, en faciliteert manieren om contact te onderhouden en informatie uit te wisselen. Door de implementatie van nieuwe technologie vindt een groter deel van ons dagelijks leven online plaats. Hiermee creëren we data en informatie over goederen, diensten en locaties. Deze transparantie biedt consumenten de mogelijkheid om zich te organiseren tegenover de macht van producenten. In een tijd waarin zowel consumenten als overheden het financieel zwaar hebben, zijn de bedrijfswinsten nog steeds hoog. Consumenten kunnen een deel van die winsten naar zich toetrekken door zich goed te informeren over prijzen en kwaliteit, via aanbevelingen van anderen en door gezamenlijk in te kopen. Bij cow-pooling bijvoorbeeld kopen mensen online gezamenlijk biologisch vlees bij een lokale boer. Verder biedt ICT groepen de mogelijkheid om goederen onderling te delen. Er is veel verspilling doordat iedereen individueel producten koopt die vervolgens maar weinig gebruikt worden. Een boor of een tent zouden wij veel beter van iemand uit de buurt kunnen lenen of huren. De verenigingseconomie staat voor toegang tot producten, niet voor eigendom. Dit model is multi-toepasbaar, bijvoorbeeld op auto s: door te delen zouden we veel minder auto s nodig hebben. Daarmee kunnen we kosten omlaag brengen, files verminderen en ruimte besparen. Op talloze gebieden is het mogelijk om fors te besparen, ofwel via gezamenlijk eigendom, ofwel door te huren of te delen. ICT biedt de infrastructuur om dit soort lokale microtransacties te realiseren. 4
5 5. De overgang verloopt niet zonder slag of stoot Vooralsnog bestaat de verenigingseconomie naast de oude economie en domineert die laatste nog steeds ons wereldbeeld. Zolang dat het geval is en wij in de achteruitkijkspiegel blijven kijken, zal er geen verbetering komen. Sterker nog, de verenigingseconomie zal de oude economie alleen maar doen verslechteren. Zoals verbeteringen in de agrarische sector in de 19e eeuw leidden tot het verdwijnen van een groot deel van de werkgelegenheid in de landbouw en automatisering in de loop van de 20e eeuw veel banen in de industrie heeft vernietigd, zo zal de deeleconomie de consumptie - en daarmee de productie - en de werkgelegenheid doen afnemen. Doordat economische expansie niet langer centraal staat en door de teruglopende consumptie, zullen er minder goederen afgenomen worden, waardoor bedrijven en sectoren sterk zullen krimpen en zelfs kunnen verdwijnen. Voorbeelden van wat ons te wachten kan staan, zijn: Winkels zullen sluiten, vooral luxe woonwinkels zullen hun omzetten zien dalen, evenals badkamer- en keukenspecialisten. Dit werkt door richting toeleveringsbedrijven en kan zelfs een gevaar voor de branche als geheel opleveren. Een prijsdump voor producten die niet meer in trek zijn; in de overgangsperiode ontstaat zelfs de kans dat producten gratis worden weggegeven. De werkloosheid neemt toe, een probleem dat moeilijk oplosbaar is binnen het oude economisch paradigma. Op marketing gerichte bedrijven zullen minder belangrijk worden, de maakindustrie daarentegen wordt juist belangrijker. Een sterke terugloop aan reclameinkomsten voor media, met mogelijk het opheffen van zenders tot gevolg. Daar staat een sterkere positie van lokale zenders, deels werkend met vrijwilligers, tegenover. De consument voorbij In de verenigingseconomie zijn we het idee van de consument voorbij. Het gaat nu om keuzen die het individu economisch en maatschappelijk maakt. Binnen de verenigingseconomie kunnen we de volgende keuzes onderscheiden. Het individu wil invloed op producten Voorbeelden van nieuwe rollen waarin het individu invloed wil hebben op het product: Presumers: helpen met bètatesten (het product is in opzet al af) Prosumers: helpen om het product te ontwikkelen (bv. chipssmaken voor Lays) Custowners: willen vanuit betrokkenheid mede-eigenaar zijn Het individu wil financieel voordeel Collectief inkopen (via bv. United Consumers, de ANWB, het Zonnecollectief) Prijsvergelijking en koopjesjacht (veilingen, inruilprogramma s) Hergebruik van goederen die je bezit (doe-hetzelf, Etsy, Marktplaats) Het individu wil zichzelf verbeteren Actief gezondheid integreren in het dagelijks leven (Play & Connect, Fuelband) Educatie (gratis online cursussen) Financiën (tools voor ZZP ers als The Moneyer, Freemle.com); hulpmiddelen om financiële ongeletterdheid van de burger tegen te gaan en hem/haar budgettair te helpen Het individu wil goed doen, zowel de buurt als de wereld verbeteren Milieubewust (urban farming, de voedseltuin in Rotterdam, Urgenda), dierenwelzijn (Buitengewone varkens) Verbeter de buurt: rapporteren van misstanden en gebreken, voorstellen doen ter verbetering (Lucky Ant om winkels te helpen; OmgevingsAlert) Verbeter de wereld (Crowdfunding, Voedselbank, Kledinginzameling, enz.) 5
6 In plaats van te werken aan herstel, moeten we nu iets nieuws gaan bouwen. Dit is een politieke opgave die strijd impliceert. Echter, de politiek is vooralsnog teveel op herstel van het oude gericht en kan daardoor niet het voortouw in de verandering nemen. Zij kan wel faciliteren dat er ruimte voor iets nieuws ontstaat. Door bijvoorbeeld te investeren in de volledige verglazing van Nederland (de aanleg van een landelijk dekkend glasvezelnetwerk), kan zij ervoor zorgen dat wij sneller leren hoe ICT het dagelijks leven op innovatieve wijze kan verbeteren. Hiervoor moeten we wel eerst een streep trekken onder het oude model. Concreet betekent dit dat wij afmoeten van de hoge schuld in de huizenmarkt, het blok aan het been van de consument. Tegenover de hypotheekschuld staat dat Nederland veel pensioengelden heeft. Deze asset zouden wij kunnen gebruiken om een streep te zetten door onze schulden en om nieuwe bronnen van groei te ontwikkelen. De grote pensioenfondsen investeren echter amper in Nederland en verzaken daarmee hun zorgplicht op dit vlak. Een pensioenfonds dient niet alleen real-time rendement te halen, maar ook te zorgen voor de omgeving en de toekomst van haar klanten. Om van kleinschalige initiatieven tot een grote beweging te komen, zouden de pensioenfondsen aan de Vereniging Nederland moeten meewerken. 5.1 Nieuwe initiatieven ontstaan Als de oude structuren niet meer functioneren, zien we opnieuw een beweging van onderaf ontstaan. Werklozen en ZZP ers kunnen in leegstaande winkelpanden, tegen een betaalbare huur, een eigen bedrijfje beginnen. Originele ideeën en initiatieven krijgen de ruimte, evenals bijzondere eetgelegenheden en ambachtelijkheid (zelf vervaardigde of geteelde producten; het ambacht keert terug). De winkelstraat verandert ingrijpend doordat de dominante winkelketens het straatbeeld niet meer bepalen. Steden krijgen een eigen gezicht, wat ook het toerisme ten goede komt. Werken vanuit huis schept nieuwe vormen van werkgelegenheid, die weinig investeringen vragen. Er ontstaan allerlei hulpinitiatieven met lokale betalingsmiddelen (van lokale munt tot tijdbanken), maar ook ondernemers die elkaar bijstaan in geval van ziekte doordat er een beroep op een broodfonds (een gezamenlijk verzekering) kan worden gedaan. Ook de spelers uit de huidige economie gaan op de verschuivingen inspelen en worden zo onderdeel van de verenigingseconomie. Zij zien bijvoorbeeld dat reclame niet langer het gewenste effect sorteert en bouwen in plaats daarvan aan netwerken en communities. Zo gaat omroep HUMAN via crowd-sourcing werken en kan ieder lid zijn eigen ideeën inbrengen. En bij voetbalclub VVV krijgen de voetballers lagere salarissen, waardoor er meer betrokkenheid ontstaat en de toegangskaartjes goedkoper konden worden. Nieuwe economische vormen binnen de verenigingseconomie Transparantie-economie Door ICT is veel informatie beschikbaar die gebruikt kan worden om vragen te beantwoorden als: Wat is de beste deal? Prijsvergelijking en productinformatie door reviews en aanbevelingen. Waar komt het voedsel vandaan? Intentie-economie De consument geeft steeds meer aan wat hij wil: Hij zet zelf collectieven op. Hij neemt zelf allerlei initiatieven. Recommerce-economie Het gaat niet meer om een eenmalige verkoop van een producent aan een consument. Economisch handelen wordt multidimensionaal: Bezit staat niet langer centraal, maar toegang. Delen van auto s, gereedschap etc. Bezit rouleert: marktplaats, tweedehands, ruilhandel, etc. Terugkoop van goederen door bedrijven, met korting op een nieuwe aankoop. Bij koop al rekening houden met toekomstige verkoop. Zo min mogelijk wegwerpproducten: cradle-tocradle. MVO / Sociaal ondernemerschap: doen met goed doen combineren en met milieubewustzijn. 6
7 5.2 Nieuwe structuren creëren We zullen structuren moeten creëren waarin de Nederlandse traditie van het verenigen van onderop tot op het hoogste niveau wordt doorgevoerd. Het is belangrijk dat overheid, bedrijfsleven, pensioenfondsen, onderwijsinstellingen en andere belangengroepen met elkaar aan tafel komen. Gezamenlijk dienen we voor de lange termijn te investeren in dat waar we goed in zijn. Wij hebben al krachtige lokale clusters: landbouw en voeding in Wageningen, biotechnologie in Leiden, hightech en design in Eindhoven en gaming en apps in Amsterdam. Door juist hierin te investeren, doen we een stap richting de toekomst en ontwikkelen we de bouwstenen voor groei in plaats van krampachtig terug te willen naar een gebroken model. Op basis van nieuwe technologie kunnen wij een nieuw soort economie creëren: de verenigingseconomie, en zou Nederland zich met recht weer gidsland kunnen noemen. Deze presentatie omvat geen investeringsadvies en betreft geen aanbod of voorstel tot het aangaan van enige transactie aangaande een financieel instrument, waaronder een deelnemingsrecht in enig (toekomstig) fonds beheerd door het gelieerde Dasym Investment Strategies B.V., en mag niet als zodanig worden beschouwd. De Verenigingseconomie is een initiatief van Dasym Research B.V. Feedback? Mail naar 7
ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN
ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW
Nadere informatieIn het oog van de orkaan: waar staat u?
In het oog van de orkaan: waar staat u? Jan Rotmans, RDM-campus 28 november 2012 www.twitter.com/janrotmans !!"#!$#%#&!&'#(!'&!)*+,#-.!%/&!%#-/&+#-'&0!!!!!1//-!'&!##&!%#-/&+#-'&0!%/&!)*+,#-.#&!!!!!!!!!!2#-1/&!3#-4/0#&!
Nadere informatieRobotisering Deze trend gaat over toenemende robotisering van onze maatschappij. Technologie komt steeds meer in ons leven eerst figuurlijk maar nu oo
Circulaire Economie Deze trend gaat over in je leven steeds meer betekenis geven aan wat je doet, hoe je consumeert en wat voor invloed dit heeft op de wereld. We gaan vaker hergebruiken, herstellen en
Nadere informatieHET VERTROUWEN IN INSTITUTIES NEEMT AF, MENSEN ZOEKEN VERTROUWEN BIJ ELKAAR Het vertrouwen in instituties zoals de media, vakbonden, grote
HET VERTROUWEN IN INSTITUTIES NEEMT AF, MENSEN ZOEKEN VERTROUWEN BIJ ELKAAR Het vertrouwen in instituties zoals de media, vakbonden, grote ondernemingen, de Tweede Kamer en de regering neemt af. Waarop
Nadere informatieLESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL
@ LESPAKKET DE 9 LEVENS VAN VAN BOMMEL ! inleiding ONDERNEMEN Voor het maken van deze opdrachten moet je eerst het stripboek De 9 levens van Van Bommel hebben gelezen. Om de onderneming zo succesvol mogelijk
Nadere informatieUIT de arbeidsmarkt
Verandering van de werkloosheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn onderhevig aan continue veranderingen. Als gevolg daarvan verandert de omvang van de werkloosheid in een land ook continue. Werkloosheid
Nadere informatiePassie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk
Passie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk Misja Bakx Directeur Matchcare Agenda 1. Arbeidsmarkt ontwikkelingen en veranderingen 2. Trends in de rol van onderwijs,
Nadere informatieEffecten van sharing economy op de samenleving en op wonen
Effecten van sharing economy op de samenleving en op wonen Onderzoeksopzet Definitie deeleconomie Trends en ontwikkelingen Deelnemers Maatschappelijke effecten Deeleconomie-platforms Woonvormen met delen
Nadere informatieDe huizenmarkt in beweging: stappenplan huis kopen in 2015
De huizenmarkt in beweging: stappenplan huis kopen in 2015 De huizenmarkt en de nieuwste ontwikkelingen worden door veel makelaars nauwlettend in de gaten gehouden. Alhoewel het herstel van de markt nog
Nadere informatieEBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht. Monique Roso, 12 maart 2014!
EBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht Monique Roso, 12 maart 2014! Inhoud presentatie 1. economische trends en ontwikkelingen!! 2. economische monitor provincie Utrecht! - economische
Nadere informatie3.2 De omvang van de werkgelegenheid
3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal
Nadere informatieDe bijzondere ledenraadpleging van de Piratenpartij in Noord-Holland, bijeen op 4 januari 2015: overwegende dat,
Amendementen Amendement: Klokkenluidersbescherming Nummer amendement: 1 Naam lid: er niks over bescherming van klokkenluiders in ons programma staat, terwijl dat een van onze belangrijkste speerpunten
Nadere informatieDe hypotheekmarkt van morgen
De hypotheekmarkt van morgen De klant ervaart het verschil Rik Op den Brouw, Visie van Rabobank: 3 stellingen die zorgen voor verandering Verhuiswens Oriëntatie en keuze Aankoop van De woning Sluiten van
Nadere informatieDe Wet Werk en Zekerheid in economisch grillige tijden
WHITEPAPER SEPTEMBER 2014 De Wet Werk en Zekerheid in economisch grillige tijden Goed nieuws: de economische crisis lijkt voorbij te zijn. Het Centraal Planbureau 1 meldde in maart van dit jaar dat de
Nadere informatieEén panellid, werkzaam in de juridische dienstverlening, geeft juist aan dat zijn omzet is toegenomen door de kredietcrisis.
Respons Van 25 juni tot en met 5 juli is aan de leden van het Brabantpanel een vragenlijst voorgelegd met als thema Kredietcrisis. Ruim de helft van de 1601 panelleden (54%) vulde de vragenlijst in. Hieronder
Nadere informatieVoorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's
IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor
Nadere informatieOntbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom
Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij Hartelijk welkom Even voorstellen Rabobank Breda Samen sterker Duurzaam nieuw hoofdkantoor Rabobank Breda 1509142 Duurzaam nieuw hoofdkantoor: film MKB-visie Alexander
Nadere informatieWinkelstraat van de Toekomst Veranderende consument en online groei zetten winkels klem
Winkelstraat van de Toekomst Veranderende consument en online groei zetten winkels klem Dirk Mulder Sectormanager Retail @MulderDirk 06-11380971 VOOR WE VAN START GAAN. 2 Agenda Stand van zaken in de retail
Nadere informatieDomein GTST havo. 1) Gezinnen, bedrijven, overheid en buitenland; of anders geformuleerd: (C + I + O + E M)
1) Geef de omschrijving van trendmatige groei. 2) Wat houdt conjunctuurgolf in? 3) Noem 5 conjunctuurindicatoren. 4) Leg uit waarom bij hoogconjunctuur de bedrijfswinsten zullen stijgen. 5) Leg uit waarom
Nadere informatieDuurzaamheidk. Delen als manier om samen te verduurzamen Duurzaamheidkompas meting #11 December 2013
Duurzaamheidk mpas Delen als manier om samen te verduurzamen Duurzaamheidkompas meting #11 December 2013 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-,
Nadere informatieVraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis
Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis November 2012 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van
Nadere informatieMeting economisch klimaat, november 2013
Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,
Nadere informatieInternet: alles wordt anders
Internet: alles wordt anders Prof Dr C.N.A. Molenaar Twee miljoen winkelmeters in de stad gaan verdwijnen De komende zeven jaar krimpt het winkeloppervlak in stedelijke gebieden sterk. In totaal zal er
Nadere informatieHuidig economisch klimaat
Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel
Nadere informatieJUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016
JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016 Verdere verstedelijking Groei concentreert zich in grotere steden o omvang van de stad o ligging ten opzichte van het economisch kerngebied o aanwezigheid van hoger
Nadere informatieBedrijvendynamiek en werkgelegenheid
M201207 Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid 1987-2010 drs. K.L. Bangma drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2012 Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid In de periode 1987-2010 is het aantal bedrijven per saldo
Nadere informatieKWARTAALMONITOR OKTOBER 2015. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland
KWARTAALMONITOR OKTOBER 2015 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 ONDERNEMERS, LAAT ZIEN DAT FLEXWERKERS WAARDEVOL ZIJN 4 OMZET FREELANCERS EN FLEXWERKERS DAALT DOOR TOENEMENDE
Nadere informatiePensioencommunicatie start bij de werkgever
Pensioencommunicatie start bij de werkgever Artikel Senior adviseur collectieve pensioenen J. Arts (Pon) Pensioencommunicatie start bij de werkgever Welke maatregelen kan de werkgever nemen om het pensioenbewustzijn
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieImpact Cloud computing
Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt De impact van Cloud Computing op de Nederlandse zakelijke markt De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is en bedrijven informatietechnologie
Nadere informatiePar=cipa=emaaatschappij. Veranderende arbeidsmarkt. Heemsteedse Helden * voor én door Heemsteedse ondernemers. *: projectnaam
Terugtredende overheid Veranderende regelgeving Veranderende arbeidsmarkt Par=cipa=emaaatschappij Heemsteedse Helden * voor én door Heemsteedse ondernemers *: projectnaam Aanleiding Onze samenleving verandert.
Nadere informatieEconomie 1. Doelgroep Economie 1. Omschrijving Economie 1
Economie 1 Economie 1 is geschikt voor alle vmbo-niveaus en voor de onderbouw van havo/vwo. De module is zeer geschikt voor handel en administratie maar kan ook uitstekend voor andere richtingen gebruikt
Nadere informatieRoads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1
Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 1 Handel draait om geld 9 1.1 Wat is handel? 9 1.2 Handel in de praktijk 10 1.3 Goederen- en geldstroom 13 1.4 Groot - en kleinhandel 15 1.5 Ketenbeheersing 17 1.6 Afsluiting 19 2 Banen
Nadere informatieVEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO
VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:
Nadere informatieMidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject
MidsizeNL Eerste lessen uit een kennis en inspiratie traject Reisschema langs Midsize NL Het waarom: voor op het nachtkastje Waar ligt midsize NL? 7 trends en veel meer vragen Blik vooruit: scenario s
Nadere informatieVerandering van Tijdperk: revolutie voor het Beroeps Onderwijs
Verandering van Tijdperk: revolutie voor het Beroeps Onderwijs Amsterdam, 15 Juni 2017 twitter.com/janrotmans We leven NIET in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken Hengelo, 25
Nadere informatieDe veranderende markt
De veranderende markt 1 De veranderende markt Vanaf 2000 is de detailhandel sterk veranderd door de opkomst van de computer. Als verkoper kun je de kennis over de geschiedenis en de toekomst van de detailhandel
Nadere informatieVEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO
VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN ARBEID 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:
Nadere informatieECONOMISCHE STIMULANS
DE ZZP ER CENTRAAL Arnhem is een ondernemende stad. Met name het aantal ZZP ers is de afgelopen jaren spectaculair toegenomen. Bij elkaar opgeteld zijn het meer mensen dan het grootste bedrijf in Arnhem
Nadere informatieAmsterdamse haven en innovatie
Amsterdamse haven en innovatie 26 september 2011, Hoge School van Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Oostelijke handelskade (huidige situatie) Oostelijke handelskade (oude
Nadere informatieJongeren aan het werk in de BIZ
Jongeren aan het werk in de BIZ Een advies voor het creëren van banen voor jongeren in Haagse bedrijven investeringszones Den Haag, juni 2017 In een notendop Er liggen kansen op werk voor jongeren bij
Nadere informatieEen aflossingsvrije hypotheek? Laat u dan persoonlijk en deskundig informeren
Een aflossingsvrije hypotheek? Laat u dan persoonlijk en deskundig informeren In de media is er op dit moment veel aandacht voor de aflossingsvrije hypotheek. Meer dan 1 miljoen Nederlanders hebben de
Nadere informatieWe zijn op ontdekkingsreis, in een gebied waar de huidige systemen leidend zijn maar onvoldoende werken. Bij een ontdekkingsreis hoort ruimte.
Het speelveld De wereld om ons heen verandert razend snel. De richting is duidelijk, de sociale zekerheid wordt geprivatiseerd. Samen bouwen we aan een vernieuwende structuur om de arbeidsmarkt essentieel
Nadere informatieOudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam
Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor
Nadere informatieKaart 3. Kaart 1 Kaart 2. Kaart 3. Kaart 3. Kaart 3. Kaart 3. Kaart 3. Kaart 3. B Kaart 4. A Maatschappelijke behoefte. C Beroepsbevolking
Beroepsbevolking Maatschappelijke behoefte Economisch nut Sociale klasse lle mensen tussen de 5 en 65 jaar die kunnen en willen werken. Werk waar vraag naar is of behoefte aan is in de samenleving. Werk
Nadere informatieGoede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen
Slides en video s op www.jooplengkeek.nl Goede tijden, slechte tijden Soms zit het mee, soms zit het tegen 1 De toegevoegde waarde De toegevoegde waarde is de verkoopprijs van een product min de ingekochte
Nadere informatieResultaten Samen Anders gemeente Bronckhorst 9 oktober 2013
Resultaten Samen Anders gemeente Bronckhorst 9 oktober 2013 Wat merk je? - rust - leegstand van huizen, winkels en buitengebied - functies verdwijnen uit dorpen - veel praat bijeenkomsten - burgen bevragen,
Nadere informatieVoor wie verstandig handelt! Daling personeel
Daling personeel Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Invloed Conclusie Bronnen Daling personeel Het aantal medewerkers dat werkzaam is in de sector / branche zal gemiddeld genomen hoger opgeleid zijn,
Nadere informatieGROTE WOONONDERZOEK. Hoe woonwinkelt Nederland in 2015? WHITEPAPER
GROTE WOONONDERZOEK Hoe woonwinkelt Nederland in 2015? 01 WHKMP S GROTE WOONONDERZOEK van inspiratie tot aankoop DirectResearch heeft meer dan 750 respondenten ondervraagd in opdracht van wehkamp Toen
Nadere informatieH1: Economie gaat over..
H1: Economie gaat over.. 1: Belangen Geld is voor de economie een smeermiddel, door het gebruik van geld kunnen we handelen, sparen en goederen prijzen. Belangengroep Belang = Ze komen op voor belangen
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Kappers In de kappersbranche kunnen de volgende bedrijfstypen worden onderscheiden: zelfstandigen zonder personeel, zzp ers (ondernemers die minder dan 32 uur per week in het kappersbedrijf werkzaam zijn)
Nadere informatieTot slot. Aanbevelingen. Inleiding. Naar een lerende economie Investeren in het verdienvermogen van Nederland synopsis van WRR - rapport 90
Hoe ziet dat er on de praktijk uit? (per sector / organisatie / afdeling / functie) Natuurlijke hulpbronnen en mensen zullen schaars zijn en de beschikbaarheid van kapitaal is niet te voorspellen. Met
Nadere informatieNaar gezonde financiële verhoudingen en vertrouwen
Naar gezonde financiële verhoudingen en vertrouwen Geen renteniersland maar een vermogende toekomst Arnoud W. A. Boot Universiteit van Amsterdam Utrecht, Grip op je vermogen, 24 april 2015 Zijn economen
Nadere informatieTijd voor herbezinning over de waarde van niet-betaald werk
Tijd voor herbezinning over de waarde van niet-betaald werk PAUL DE BEER HENRI POLAK HOOGLERAAR VOOR ARBEIDSVERHOUDINGEN UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM De afgelopen vijfentwintig jaar is het dominante discours
Nadere informatievooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Financieringsinstrumenten
vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling zijn een duurzame
Nadere informatieEven voorstellen. Clemens Huis in t veld Directeur. Niels Huismans Business Development
Prepare to Connect Even voorstellen Clemens Huis in t veld Directeur Niels Huismans Business Development Hoeveel verschillende arbeidsrelaties voor externe professionals zijn er momenteel in Nederland
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Kappers In de kappersbranche kunnen de volgende bedrijfstypen worden onderscheiden: zelfstandigen zonder personeel, zzp ers (ondernemers die minder dan 32 uur per week in het kappersbedrijf werkzaam zijn)
Nadere informatieDries Stoel en Marcèle van Kerkvoorde. Uw businessmodel voor de toekomst
Dries Stoel en Marcèle van Kerkvoorde Uw businessmodel voor de toekomst Missie: economische groei door versterken van innovatie in het MKB Concurrentiekracht van Nederland versterken Innovatie in het MKB
Nadere informatieHET BOEKEN MANIFEST LEZEN WAT JE WENST, WANNEER JIJ DAT WENST, IN IEDER DOOR JOU GEWENST FORMAAT. #MYNEXTREAD
HET BOEKEN MANIFEST LEZEN WAT JE WENST, WANNEER JIJ DAT WENST, IN IEDER DOOR JOU GEWENST FORMAAT. #MYNEXTREAD 2 I Het Boeken Manifest De Europese en Internationale Federatie van Boekhandels (EIBF) vertegenwoordigt
Nadere informatieNieuwe kansen in roerige tijden!
Nieuwe kansen in roerige tijden! Nieuwe klanten? Omzet vergroten? Winstgevendheid vergroten? Samen de regio en het MKB versterken? Banken verstrekken steeds moeilijker werkkapitaal. Het risico van ondernemers
Nadere informatiePerspectief voor de Achterhoek
Perspectief voor de Achterhoek 1 Perspectief voor de Achterhoek Aanleiding Op 23 september organiseerde De Maatschappij met Rabobank Noord- en Oost-Achterhoek een interactieve bijeenkomst met als doel
Nadere informatieVoor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel
Voor wie doet u het allemaal? Ontdek het met uw eigen Verdienmodel Voor wie doet u het eigenlijk allemaal? Veel ondernemers werken met passie aan hun product of dienst. Dan komt het weleens voor dat ondernemers
Nadere informatieMichiel Verbeek, januari 2013
Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor
Nadere informatie7,1. Samenvatting door een scholier 818 woorden 19 september keer beoordeeld. MODULE 1: HOOFDSTUK 1 Waarover gaat economie?
Samenvatting door een scholier 818 woorden 19 september 2004 7,1 10 keer beoordeeld Vak Economie MODULE 1: HOOFDSTUK 1 Waarover gaat economie? Economie gaat over de behoeften (de wensen) van mensen. Behoeften
Nadere informatieArgumentenkaart Deeltijdwerken. Werknemers. Wat zijn voor mij als vrouwelijke deeltijder de argumenten voor en tegen meer uren per week werken?
Wat zijn mij als vrouwelijke deeler de argumenten en tegen meer uren per week werken? Wat zijn mij als vrouwelijke deeler de argumenten en tegen meer uren per week werken? Wat zijn mij als vrouwelijke
Nadere informatieEen keuze maken uit het grote aanbod van consumptiegoederen is steeds moeilijker.
Samenvatting door een scholier 893 woorden 24 december 2003 6,4 43 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Vaardigheden H1 Consumeren Omgangstaal: Iets verbruiken, of soms iets gebruiken Economie: Het
Nadere informatieOntmoeting zzp ers & gemeente Molenwaard. 27 mei 2015
Ontmoeting zzp ers & gemeente Molenwaard 27 mei 2015 Agenda 1. Welkomstwoord wethouder Fatih Özdere 2. Voorstelrondje 3. Presentatie onderzoek Daniël van den Dool 4. Vragen/discussie 5. Arjan Koopmans
Nadere informatieEconomie Pincode klas 4 vmbo-gt 6 e editie Samenvatting Hoofdstuk 4: Aan het werk! Exameneenheid: Arbeid en productie
4.1 Werk je voor loon of voor winst? Werknemer Werkgever zzp = je werkt in loondienst in opdracht van een werkgever en je ontvangt loon = je werkt als zelfstandige met werknemers in dienst en de nettowinst
Nadere informatieCIVIC CROWDFUNDING VOOR EINDHOVEN
Raadsnummer 15R6401 CIVIC CROWDFUNDING VOOR EINDHOVEN Inleiding Crowdfunding is een vorm van financiering voor projecten en ondernemingen. Een grote groep mensen legt een klein bedrag in om een project
Nadere informatieWHITEPAPER FASHION 22% VAN NEDERLANDERS IS VOORLOPER OP HET GEBIED VAN KLEDING 75% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN KLEDING
WHITEPAPER FASHION 75% VAN NEDERLANDERS STAAT OPEN VOOR NIEUWE AANBIEDERS VAN KLEDING 22% VAN NEDERLANDERS IS VOORLOPER OP HET GEBIED VAN KLEDING Vooral vrouwen zijn geïnteresseerd in kleding. Zij zoeken
Nadere informatieInnovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e
Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Twente is een innovatieve regio die nationaal en internationaal sterk in opkomst is. Daarom is op initiatief van de provincie Overijssel
Nadere informatieLMG. Informatie voor gemeenten en collectieven. Local Media Group
LMG Local Media Group Informatie voor gemeenten en collectieven In deze brochure wordt kort uitgelegd wat LMG (Local Media Group) uw gemeente, collectief, ondernemersvereniging of winkelgebied te bieden
Nadere informatieNieuwe dynamiek voor binnensteden
Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland Nieuwe dynamiek voor binnensteden Drs. I.R.M. Ploegmakers MRICS Manager Retail Consultancy bij WPM Groep De binnensteden van de toekomst Ingrid Ploegmakers
Nadere informatieEindexamen vmbo gl/tl economie 2011 - II
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. MINpunten 1 maximumscore 1 2 / 6 x 100 % = 33,3% 2 maximumscore 1 Voorbeeld van een juiste reden: Klantenbinding:
Nadere informatieSamen, duurzaam doen!
Samen, duurzaam doen! Een online platform voor duurzaamheid in de Kromme Rijn en Utrechtse Heuvelrug Transitie: We leven niet in een tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken Jan
Nadere informatieVan baan naar eigen baas
M200912 Van baan naar eigen baas drs. A. Bruins Zoetermeer, juli 2009 Van baan naar eigen baas Ruim driekwart van de ondernemers die in de eerste helft van 2008 een bedrijf zijn gestart, werkte voordat
Nadere informatieEen gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu
Een gebouw inrichten Lesbrief over inrichting en afwerking Project Topstages www.ontdektechniek.nu Deel A: Voorbereiding Inleiding Het Mondial College krijgt binnenkort een nieuw gebouw. In dit gebouw
Nadere informatieEen goede opleiding werkt!
Een goede opleiding werkt! aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt Amsterdam, 18 september 2014 Maikel Volkerink www.seo.nl m.volkerink@seo.nl - +31 20 525 1643 Inhoud 1. Hoe komen HO-alumni terecht op de arbeidsmarkt?
Nadere informatieDe groei voorbij. Jaap van Duijn september 2007
De groei voorbij Jaap van Duijn september 2007 1 Een welvaartsexplosie Na WO II is de welvaart meer gestegen dan in de 300 jaar daarvoor Oorzaken: inhaalslag, technologische verandering en bevolkingsgroei
Nadere informatieDiscussienota Naar een socialere bijstand GroenLinks Den Haag November 2015
Discussienota Naar een socialere bijstand GroenLinks Den Haag November 2015 Inleiding Er is veel in beweging rond de bijstand. Sommige gemeenten experimenteren met een andere uitvoeringspraktijk, met minder
Nadere informatieOpgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa
Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in
Nadere informatieBetekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad
Betekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad De stad als bevolkingsmagneet Koos van Dijken functie 29 januari 2013 1 Betekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad Wat maakt de stad aantrekkelijk
Nadere informatieEindexamen economie pilot havo 2011 - I
Beoordelingsmodel Vraag Antwoord Scores Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend.
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Bankzaken 1 maximumscore 1 Voorbeeld van een juiste verklaring: De inflatie van 1,6% is een gemiddelde waarin de
Nadere informatieEindexamen vwo economie pilot I
Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat de principaal te maken kan krijgen met keuzemogelijkheden en daardoor kosten moet maken om de kwaliteit van de zorgproducenten te kunnen beoordelen
Nadere informatieVerkiezingsprogramma D66 Maastricht 2014-2018. Samen Sterker
Samen Sterker Werk > flexibelere arbeidsmarkt > verminderen bureaucratie > betere kansen voor startende (jonge) ondernemers Werk Algemeen Op dit moment hebben mensen die langs de kant staan te weinig kans
Nadere informatieVerslag themabijeenkomst Lokale Economie
Verslag themabijeenkomst Lokale Economie Datum bijeenkomst: 20 november 2012 Auteur: Els Holsappel Locatie: Tjark Riks Centrum Eerbeek Aanwezig: ca 50 deelnemers Doel bijeenkomst Verdiepingsslag op het
Nadere informatieEconomische effecten van een verlaging van de administratieve lasten
CPB Notitie Datum : 7 april 2004 Aan : Projectdirectie Administratieve Lasten Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten 1 Inleiding Het kabinet heeft in het regeerakkoord het
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 altijd toekennen Bij een lagere prijs
Nadere informatieSamenvatting Economie Hoofdstuk 4
Samenvatting Economie Hoofdstuk 4 Samenvatting door D. 1323 woorden 7 februari 2016 1 1 keer beoordeeld Vak Economie Samenvatting Hoofdstuk 4; Aan 't werk Boek: 200% Economie 4 mavo/tl Paragraaf 1; productie
Nadere informatie1. De detailhandel in Nederland
1 2 1. De detailhandel in Nederland De detailhandel is een belangrijke economische sector die wordt gekenmerkt door een zeer arbeidsintensief karakter. Er werken ongeveer 750.000 mensen. Het belang voor
Nadere informatieCao Metalektro: die deal doen we samen
Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische
Nadere informatieLeiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.
EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving
Nadere informatieALGEMENE ECONOMIE /03
HBO Algemene economie Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 M Productiefactoren: alle middelen die gebruikt worden bij het produceren: NOKIA: natuur, ondernemen, kapitaal,
Nadere informatieDomein E: Concept Ruilen over de tijd
1. Het bruto binnenlands product is gestegen met 0,9%. Het inflatiepercentage bedraagt 2,1%. Bereken de reële groei van het BBP. 2. Waarmee wordt het inflatiepercentage gemeten? 3. Lees de onderstaande
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 24 515 Preventie en bestrijding van stille armoede en sociale uitsluiting Nr. 482 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan
Nadere informatieM&O - een nieuw vak. Management & Organisatie. Management. Organisatie. Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo
Management & Organisatie Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo M&O - een nieuw vak Management en Organisatie (M&O) komt als vak niet voor in de basisvorming. In de Tweede Fase kan je M&O kiezen in
Nadere informatie47% van de Nederlandse marketeers vindt zijn marketingkennis van online mogelijkheden te beperkt
47% van de Nederlandse marketeers vindt zijn marketingkennis van online mogelijkheden te beperkt 49% vindt dat mediabureaus tekort schieten in hun advies over online marketing Wat is de werkelijkheid van
Nadere informatie