waardevol afval.* Een beknopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007

Transcriptie

1 waardevol afval.* Een beknopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007

2 PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. De Entree HG Amsterdam Zuidoost Postbus DE Amsterdam Zuidoost Telefoon (020) Fax (020) PricewaterhouseCoopers ( verleent sectorspecifieke diensten op drie gebieden: Assurance, Tax en Advisory. Met onze dienstverlening bouwen we aan een goede vertrouwensbasis en waardeoptimalisatie met en voor onze klanten en hun stakeholders. Wereldwijd werken meer dan mensen in 150 landen voor onze organisatie, op basis van ons gedachtegoed Connected Thinking. Samen ontwikkelen wij oplossingen en concepten, vanuit een verrassend perspectief. En natuurlijk geven wij praktisch advies. PricewaterhouseCoopers refereert aan het netwerk van deelnemende bedrijven van PricewaterhouseCoopers International Limited. Ieder bedrijf is een aparte en onafhankelijke juridische eenheid.

3 Waardevol afval Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007 Auteur: Ir. H.J.C. (Hein) Grafhorst Voorzitter Focusgroep Afval PricewaterhouseCoopers Telefoon: (020) Mobiel: (06) PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. Amsterdam, november 2007

4 Inhoud 1 Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno Afvalproductie en -verwerking in Nederland Afvalaanbod zal de komende jaren blijven toenemen Omzet van de afvalbranche is circa 6,0 miljard Omzet Nederlandse afvalmarkt bedroeg in 2005 circa 6,0 miljard Winstgevendheid afvalbranche stabiel Het afvalbeleidskader Wijziging van de Nederlandse Afvalstoffenregelgeving Sturing bij centrale overheid Eural Voorkeursvolgorde voor afvalbeheer gewijzigd Besluiten ingevolge de Wet milieubeheer Aanpassen Inrichtingen- en vergunningenbesluit voor afvalstoffen Het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP) Onderdelen van het LAP Doelstellingen LAP Nieuw LAP in EVOA Financiële zekerheid Richtlijn milieuaansprakelijkheid in werking getreden Het besluit detectie radioactief besmet schroot Het Besluit financiële zekerheid milieubeheer Het fiscaal afvalbeleidskader Wet belasting op milieugrondslag Btw Vennootschapsbelasting Verpakkingenbelasting Algemene ontwikkelingen op de (Nederlandse) afvalmarkt Inwerkingtreding algeheel stortverbod in Duitsland op 1 juni 2005 leidt tot storten van brandbaar afval in Nederland Per 1 januari 2007 zijn de grenzen voor brandbaar afval opengegaan Schaalvergroting en ketenintegratie weer gemeengoed op de Nederlandse afvalmarkt Horizontale schaalvergroting in de overheidsgedomineerde afvalmarkt neemt toe Voorwaartse ketenintegratie wint terrein Achterwaartse ketenintegratie wint terrein Buitenlandse belangstelling voor de Nederlandse afvalsector neemt toe Afvalinzameling Afvalinzameling een markt voor publieke en private partijen Gescheiden inzameling GFT blijft (vooralsnog) gehandhaafd Uitbreiding takenpakket afvalinzamelende bedrijven met reinigingstaken Besluit inzamelen bedrijfsafvalstoffen Besluit beheer verpakkingen en papier en karton

5 4.6 Nieuwe methoden van afvalinzameling vinden steeds meer gevolg Ondergronds inzamelen van afval neemt toe Invoering van gedifferentieerde inzamelingssystemen (Diftar) Recycling Grootste deel van de recyclingbedrijven behoort tot het kleinbedrijf Recycling kent nog lang geen gelijk speelveld Besluit mobiel breken Besluit beheer autobanden Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur in werking getreden Afvalverwerking Afvalverbranding Afvalverbrandingscapaciteit anno 2007 bedraagt 5,8 Mton/jaar Afvalverbrandingscapaciteit voornamelijk nog in overheidshanden Huishoudelijk afval voornaamste component in de hoeveelheid verbrand afval Uitbreiding afvalverbrandingscapaciteit Gemiddeld verwijderingstarief bedraagt circa 97 per ton Gevolgen van het opengaan van de grenzen voor brandbaar afval Belangrijke afvalcontracten komen vrij Storten Storten in Nederland neemt weer toe Stortsector is voornamelijk in overheidshanden Het storten van shredderafval vanaf 2008 belast met het hoge Wbm-tarief Compostering Slibverwerking Bijlage A Gebruikte literatuur

6 PricewaterhouseCoopers Inleiding De ontwikkelingen op de Nederlandse, of beter gezegd Europese, afvalmarkt voltrekken zich in een snel tempo. Op de afvalmarkt is en wordt een aantal ontwikkelingen in gang gezet, die de afvalmarkt in een ander perspectief plaatsen. In dit verband kunnen de internationalisering, de vergaande schaalvergroting, de belangstelling van private equity-fondsen voor Nederlandse afvalbedrijven en de uitbreiding van de verwerkingscapaciteit genoemd worden. In dit rapport wordt ingegaan op de voorgaande ontwikkelingen. Het rapport geeft een beschrijving op hoofdlijnen van de Nederlandse afvalmarkt anno In het rapport, dat jaarlijks door PricewaterhouseCoopers wordt opgesteld, wordt verder ingegaan op een aantal kerngegevens van de Nederlandse afvalmarkt. De informatie die in dit rapport verwerkt is, komt met name van de volgende bronnen: SenterNovem. Vereniging Afvalbedrijven. Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Centraal Bureau voor de Statistiek. Diverse publicaties uit kranten en (vak)tijdschriften, waaronder: Vakblad Afval!. Het Financiële Dagblad. Internet (met name websites van afvalinzamelende en afvalverwerkende bedrijven). In het kader van dit onderzoek hebben wij gebruikgemaakt van (openbare) gegevens van derden. Wij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor gevolgen van eventuele onjuistheid of onvolledigheid van die gegevens. 4

7 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno 2007 In dit hoofdstuk wordt ingegaan op een aantal kerngegevens van de Nederlandse afvalmarkt. Achtereenvolgens wordt ingegaan op: Afvalproductie en -verwerking in Nederland (1.1). Het verwachte afvalaanbod voor de komende jaren (1.2). De omzet van de Nederlandse afvalbranche (1.3). 1.1 Afvalproductie en -verwerking in Nederland Op dit moment komt per jaar in Nederland circa 60 miljoen ton (Mton) afval vrij. Verontreinigde grond, baggerspecie, radioactief afval en dierlijke mest zijn daarin niet meegerekend. Omvangrijke stromen zijn bouw- en sloopafval (circa 19,5 Mton/jaar), bedrijfsafval (circa 19 Mton/jaar) en huishoudelijk afval (circa 9 Mton/jaar). In totaal maken deze drie stromen circa 80% van het Nederlandse afvalaanbod uit. Figuur 1 toont de herkomst van het ingezamelde afval in Nederland. 6% 2% 1% 2% 18% 1% 32% bedrijfsafval 1% 2% 3% industrieel afval scheepvaartafval reststoffen kolencentrales agrarisch afval bouw- & sloopafval reinigingsdienstenafval auto's & banden zuiveringsslib kwd-afval huisvuil overig afval 32% Figuur 1: Herkomst afval Van deze hoeveelheid ingezameld afval van 60,0 Mton wordt het grootste deel nuttig toegepast 1. Slechts een beperkt deel, ruim 9,6 Mton in 2006 (bron: Afvalwerking in Nederland Gegevens 2006; Werkgroep Afvalregistratie), wordt definitief verwijderd in de vorm van verbranden of storten. In 2006 is dit, ten opzichte van 2004 (8,6 Mton), weer toegenomen. Verderop in dit rapport wordt hier nader op ingegaan. 1 Hergebruik is in de herziende Wet milieubeheer (8 mei 2002) een vorm van nuttige toepassing. Nuttige toepassing is de verzamelnaam voor alle vormen van hergebruik, recycling en dergelijke (zie artikel 1.1 Wet milieubeheer). 5

8 PricewaterhouseCoopers De hoeveelheid bedrijfsafval in 2005 bedroeg 18,8 Mton. Dat is circa 2% minder dan in Voor het vierde achtereenvolgende jaar is er minder bedrijfsafval geproduceerd. Het grootste deel van het bedrijfsafval is bestemd voor hergebruik. In 2005 ging het om 16,7 miljoen ton, waarvan 5 procent werd ingezet als brandstof met energieterugwinning. Het afval dat niet wordt hergebruikt, wordt voornamelijk verbrand (0,8 miljoen ton) en gestort (0,9 miljoen ton). Figuur 2 geeft het bedrijfsafval naar bedrijfsklasse weer. Overige Openbare voorzieningbedrijven Aardolie en chemie Basis metaal en metaalproducten Voedings- en genotmiddelen Figuur 2: Samenstelling bedrijfsafval in mln ton Ruim 55% van het bedrijfsafval bestaat uit plantaardig afval, slakken, bodemas, vliegas en slibachtig materiaal. Bij plantaardig afval gaat het vooral om resten van oliehoudende zaden, bietenpulp, borstel en gist. Bij de slibstromen betreft het vooral het slib dat overblijft na het zuiveren van afvalwater, verder betreft het cement- en steenslib, en ontinktingsslib. De hoeveelheid bedrijfsafval is vooral gedaald in de voedingsindustrie en van de energiebedrijven. In de voedingsindustrie is de hoeveelheid plantaardig afval en bietengrond afgenomen, vooral door een lagere afvalproductie in de suikerbedrijven. Bij de kolengestookte elektriciteitscentrales wordt steeds vaker biomassa als vervangende brandstof voor steenkolen ingezet. Biomassa veroorzaakt bij verbranding minder asafval dan steenkool. De voedingsindustrie is in 2005, ondanks de daling ten opzichte van 2004, nog altijd de grootste afvalproducent. Het meeste plantaardige en dierlijke afval uit deze industrie wordt hergebruikt, doorgaans als veevoer. Daarnaast wordt het afval steeds vaker als vervangende brandstof ingezet bij elektriciteitscentrales of cementovens. 6 Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno 2007

9 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007 Figuur 3 geeft de samenstelling van het bedrijfsafval in 2005 weer. Overig niet-chemisch Hout Metalen Slib Papier/karton Gemengd Chemisch Dierlijk, plantaardig Mineralen, steenachtig mln ton Figuur 3: Bedrijfsafval naar afvalcategorie, 2005 In bijna alle bedrijfsklassen wordt 85 procent of meer van het afval opnieuw gebruikt. Energiebedrijven scoren met 97 procent hergebruik het hoogst. Steenachtig materiaal, zoals bodemas, vliegas en ontzwavelingsgips uit de kolengestookte elektriciteitscentrales, wordt veel afgezet in de wegenbouw en in de cement- en gipsindustrie. Metaalslakken uit de basismetaalindustrie worden gebruikt in de cementindustrie en in de wegen waterbouw. De hoeveelheid huishoudelijk afval dat in 2006 is vrijgekomen, bedraagt circa 9,1 Mton. In 1994 bedroeg de hoeveelheid huishoudelijk afval nog 7,3 Mton. Dit betekent dat de hoeveelheid huishoudelijk afval sinds 1994 met ongeveer 20% is toegenomen. In tabel 1 zijn de ontwikkelingen met betrekking tot de inzameling van huishoudelijk afval in Nederland voor de jaren 2001 tot en met 2006 weergegeven. Ontwikkelingen in hoeveelheden gemeentelijk ingezameld huishoudelijk afval in Nederland sinds 2001 (in 1000 ton) Jaar Totaal ingezameld Restafval (inclusief grof huisvuil) GFT-afval (inclusief grof tuinafval Oud papier en karton Wit- en bruingoed Tabel 1: Hoeveelheid ingezameld huishoudelijk afval in de periode 2001 tot en met 2006 (bron: CBS, 2007) Opvallend is de daling van de totale hoeveelheid ingezameld huishoudelijk afval in 2006 ten opzichte van De daling is opmerkelijk, gelet op de forse economische groei in Nederland in Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno

10 PricewaterhouseCoopers De hoeveelheid gescheiden ingezameld GFT-afval laat de laatste jaren een dalende tendens zien. Door ontwikkelingen als het (gedeeltelijk) afschaffen van het gescheiden inzamelen van GFT-afval in stedelijke gebieden (met name bij hoogbouw), vanwege de slechte kwaliteit en het niet meer inzamelen in de buitengebieden (beperkt aanbod als gevolg van zelfcompostering), neemt de hoeveelheid gescheiden ingezameld GFT-afval langzaam af. De hoeveelheid gescheiden ingezameld oud papier en karton neemt na een aantal jaren van lichte daling weer toe. In 2006 is ruim 1,07 Mton oud papier en karton van huishoudens gescheiden ingezameld. De stijging van de hoeveelheid ingezameld wit- en bruingoed de laatste jaren is het gevolg van het op 1 januari 1999 in werking getreden Besluit verwijdering wit- en bruingoed. In dit besluit worden importeurs en producenten de verplichting opgelegd om de door hen op de markt gezette producten terug te nemen (de zogenaamde producentenverantwoordelijkheid). Het besluit is vervangen door de Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur en het Besluit beheer elektrische en elektronische apparatuur. De regeling en het besluit zijn op 13 augustus 2004 in werking getreden. De komende jaren zal, als gevolg van de inwerkingtreding van het Besluit beheer verpakkingen en papier en karton per 1 januari 2006, de hoeveelheid gescheiden ingezamelde kunststoffen toenemen. In 2006 bedroeg de hoeveelheid gescheiden ingezameld kunststof circa 5 kton (bron: CBS). Op dit moment worden bij een groot aantal gemeenten initiatieven ontplooid als het gaat om de gescheiden inzameling van kunststoffen. Naar verwachting zal de gescheiden hoeveelheid ingezamelde kunststoffen substantieel toenemen. Binnen de Nederlandse huishoudens komen op jaarbasis circa 500 kton aan kunststoffen vrij (folies, boterkuipjes, vleeswarenschaaltjes, flessen en flacons). De totale hoeveelheid kunststofafval in Nederland bedraagt circa 1,2Mton(bron:MinisterievanVROM). 1.2 Afvalaanbod zal de komende jaren blijven toenemen In het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP) zijn scenario s uitgewerkt voor de hoeveelheid te verwerken afval in de periode In het LAP zijn drie scenario s uitgewerkt: Het BBP-scenario: het afvalaanbod groeit met hetzelfde percentage als het Bruto Binnenlands Product. Het extrapolatiescenario: het afvalaanbod groeit overeenkomstig de groei in de jaren 1993 tot en met Het beleidsscenario: extra inspanningen van overheid, bedrijfsleven en consumenten leiden tot een afnemende groei ten opzichte van beide andere scenario s. In tabel 2 zijn de hoeveelheden afval in 2012 per scenario weergegeven. Scenario 2000 (jaarlijkse hoeveelheid afval) 2012 (jaarlijkse hoeveelheid afval) Verschil BPP 57 Mton 80 Mton 23 Mton Extrapolatie 57 Mton 70 Mton 13 Mton Beleidsscenario 57 Mton 66 Mton 9 Mton Tabel 2: LAP-scenario s afvalaanbod (Bron: LAP, 2003) Uitgaande van 57 Mton (peiljaar 2000) en de genoemde scenario s zal het afvalaanbod in 2012 variëren tussen de 80 Mton (BBP-scenario) en de 66 Mton (beleidsscenario). 8 Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno 2007

11 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno Omzet van de afvalbranche is circa 6,0 miljard In deze paragraaf wordt ingegaan op enkele financiële cijfers van de Nederlandse afvalmarkt. Aan bod komen: De omzet (1.3.1). De winstgevendheid (1.3.2) Omzet Nederlandse afvalmarkt bedroeg in 2005 circa 6,0 miljard De omzet van de Nederlandse afvalmarkt in 2005 was circa 6,0 miljard (dit is exclusief de (groot)handel in afvalstoffen). Voor 2006 is een groei geprognosticeerd van ruim 7%. In figuur 4 is de omvang van de verschillende deelmarkten van de Nederlandse afvalmarkt in 2005 weergegeven. 16% inzameling (privaat) inzameling (gemeentelijk) 5% 5% 7% 31% AVI's storten composteren/vergisten bewerking gevaarlijk afval sorteren/scheiden overig verwerking hergebruik 3% 7% 12% 14% Figuur 4: Procentuele verdeling branche-omzet 2005 (Bron: Presentatie H. Huisman tijdens PwC Afvalseminar De Nederlandse afvalmarkt: Europa aan zet van 3 november 2005) Uit de figuur is af te leiden dat de deelmarkt Inzameling financieel gezien de grootste deelmarkt binnen de afvalbranche is. Tot de deelmarkt Inzameling worden gerekend: Afvalinzameling door private bedrijven (omvang in 2005 ruim 1,6 miljard). Afvalinzameling door overheidsgedomineerde bedrijven (omvang in 2005 ruim 0,6 miljard). De lichte toename van de omzet op de afvalmarkt de laatste jaren kan worden toegeschreven aan autonome groei, inflatie en privatisering. Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno

12 PricewaterhouseCoopers Winstgevendheid afvalbranche stabiel De winstgevendheid van de afvalbranche neemt de laatste jaren toe tot circa 8% (bedrijfsresultaat gedeeld door de totale bedrijfsopbrengsten (bruto omzet)). De percentages van meer dan 10% bij de deelmarkt Afvalbehandeling worden veroorzaakt door stortplaatsen, die al jaren groeipercentages laten zien van meer dan 20% (zie tabel 3). Deelmarkten Bedrijfsresultaat 2 (in %) Afvalinzameling 6 7,5 6 Afvalbehandeling 5 10,5 15 Recyclingbedrijven Totale markt exclusief groothandel Tabel 3: Bedrijfsresultaat afvalbranche (Bron: CBS, 2005 en FFact 2006) 2 Bedrijfsresultaat (in %) staat voor bedrijfsresultaat gedeeld door totale bedrijfsopbrengsten (bruto omzet). 10 Algemene beschrijving huidige afvalmarkt anno 2007

13 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno Het afvalbeleidskader Het belangrijkste wettelijke kader voor het beleidsterrein afval is de Wet milieubeheer, in het bijzonder hoofdstuk 10. De Wet milieubeheer is een uitwerking van de Europese Kaderrichtlijn afvalstoffen. In dit hoofdstuk wordt ingezoomd op deze wet 3 en een aantal daaraan ten grondslag liggende, voor de afvalbranche relevante, besluiten. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk ingezoomd op het fiscale afvalbeleidskader. 2.1 Wijziging van de Nederlandse Afvalstoffenregelgeving Sinds 8 mei 2002 is de afvalstoffenregelgeving ingrijpend gewijzigd. Op die datum is een aantal wijzigingen in de Wet milieubeheer (structuur beheer afvalstoffen) in werking getreden. In deze paragraaf wordt nader op een aantal veranderingen ingegaan, alsmede op een aantal besluiten ingevolge de Wet milieubeheer Sturing bij centrale overheid De daadwerkelijke uitvoering van de afvalverwijdering blijft net als voorheen door gemeenten, provincies en Rijk gezamenlijk plaatsvinden, maar zal centraal op rijksniveau worden gestuurd. Deze centrale sturing komt onder meer tot uitdrukking door het vervallen van de provinciegrenzen voor niet-brandbaar te storten afval, het verschuiven van de regeling van het melden en registreren van bedrijfs- en gevaarlijke afvalstoffen van de provincies naar het Rijk, het overbrengen van een groot deel van de bevoegdheid tot het stellen van regels van provinciaal naar rijksniveau en de invoering van het Landelijk Afvalbeheersplan. Het Landelijk Afvalbeheersplan bevat de doelstellingen en uitgangspunten voor het afvalbeheer in de komende tien jaren. In de volgende paragraaf wordt nader ingegaan op het Landelijk Afvalbeheersplan. Daarnaast is de terminologie in de bepalingen omtrent afvalstoffen, zoals de omschrijving van de begrippen beheer van afvalstoffen, nuttige toepassing en verwijdering, in overeenstemming gebracht met de Europese terminologie Eural Op 8 mei 2002 is ook de Regeling Europese afvalstoffenlijst (Eural) in werking getreden. In de Eural benoemt de Europese Commissie afvalstoffen en bepaalt zij wanneer een afvalstof gevaarlijk is. Deze nieuwe lijst is een samenvoeging van de Europese lijst van gevaarlijke afvalstoffen en de Europese afvalcatalogus. Sinds 8 mei 2002 is de Eural in de plaats gekomen van drie Nederlandse regelingen: het Besluit aanwijzing gevaarlijke afvalstoffen (BAGA), de Regeling aanwijzing gevaarlijke afvalstoffen (RAGA) en de Regeling aanvulling aanwijzing gevaarlijke afvalstoffen (RAAGA). Met het besluit wil de Europese Commissie het systematisch onderscheid tussen gevaarlijke en ongevaarlijke afvalstoffen in de hele Europese Unie harmoniseren. De afvalstoffenlijst, die circa 800 afvalstoffen kwalificeert als gevaarlijk of ongevaarlijk, zal ook de basis gaan vormen voor een geharmoniseerde afvalstatistiek. De lijst bevat de omschrijvingen en de afvalstoffencode van iedere afvalstof. Staat er een asterisk (*) achter de afvalstoffencode, dan is de stof gevaarlijk. Een aantal afvalstoffen komt op de lijst voor in complementaire categorieën. Dit betekent dat de afvalstof die in de categorie wordt omschreven, alleen als gevaarlijk wordt 3 De Wet milieubeheer is een kaderwet hetgeen inhoudt dat daadwerkelijke uitwerking tot stand komt in Algemene Maatregelen van Bestuur en ministeriële richtlijnen. 11

14 PricewaterhouseCoopers beschouwd als hij gevaarlijke stoffen bevat. Bevat de afvalstof met dezelfde omschrijving géén gevaarlijke stoffen, dan wordt hij in de complementaire categorie ingedeeld als niet-gevaarlijk. Deze complementaire categorieën zijn opgenomen, omdat de afvalstoffen uit sommige productieprocessen sterk uiteen kunnen lopen in samenstelling. Eveneens op 8 mei 2002 is de Regeling afgewerkte olie in werking getreden. In deze regeling wordt afgewerkte olie ingedeeld in vier categorieën, waarmee aangesloten wordt bij vier verwerkingsmethoden van afgewerkte olie Voorkeursvolgorde voor afvalbeheer gewijzigd De voorkeursvolgorde voor afvalverwijdering, beter bekend als de Ladder van Lansink, ismetde wetswijziging veranderd. De voorkeursvolgorde voor afvalverwijdering is nu als volgt (in afnemende volgorde): Preventie (voorkomen dat afval ontstaat). Ontwerp voor preventie en ontwerp voor nuttige toepassing. Nuttige toepassing door producthergebruik. Nuttige toepassing door materiaalhergebruik. Nuttige toepassing als brandstof (afvalstoffen worden toegepast met een hoofdgebruik als brandstof of een hoofdgebruik voor een andere wijze van energieopwekking). Verbranden als vorm van verwijderen. Storten Besluiten ingevolge de Wet milieubeheer De Wet milieubeheer is een kaderwet. Dit betekent dat een aantal zaken in aparte besluiten verder is uitgewerkt. Aan deze verschillende besluiten liggen Europese richtlijnen ten grondslag. Een aantal belangrijke besluiten zijn: Het Besluit inzameling van bedrijfs- of gevaarlijke afvalstoffen. Op grond van dit besluit, in werking getreden op 1 mei 2004, moeten inzamelaars van een aantal specifieke afvalstromen (afgewerkte olie, klein gevaarlijk afval en scheepsafvalstoffen) voor het inzamelen ervan een vergunning hebben. Inzamelvergunningen worden verleend voor maximaal vijf jaar. Het Besluit stortplaatsen en stortverboden afvalbeheer. Een aantal afvalstoffen moet worden verwerkt via nuttige toepassing of verbranding en mag niet worden gestort. Voor deze afvalstoffen geldt een stortverbod. Het stortverbod geldt voor 35 categorieën afvalstoffen. Voor een aantal producten geldt producentenverantwoordelijkheid, waarin de producent verplicht wordt om een inname- en verwijderingssysteem voor de door hem op de Nederlandse markt gezette producten, op te zetten. Dit betreft de volgende productbesluiten: Besluit beheer autowrakken. Besluit beheer elektrische en elektronische apparatuur. Besluit beheer autobanden. Besluit beheer batterijen. Besluit beheer verpakkingen en papier en karton Aanpassen Inrichtingen- en vergunningenbesluit voor afvalstoffen Op 29 april 2004 is het gewijzigde Inrichtingen- en vergunningenbesluit voor afvalstoffen in werking getreden. Vanaf deze datum kunnen afvalverbrandingsinstallaties en stortplaatsen een milieuvergunning voor onbepaalde termijn krijgen. Ook is de verklaring van geen bedenking afgeschaft, die de minister van VROM 12 Het afvalbeleidskader

15 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007 moest geven voor afvalverwijderingsinstallaties. Hiermee zijn lang gekoesterde wensen van de afvalverwijderingsector in vervulling gegaan. 2.2 Het Landelijk Afvalbeheersplan (LAP) De staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (hierna: VROM) heeft op 27 januari 2003 het Landelijk Afvalbeheersplan (hierna: LAP) formeel vastgesteld. Dit besluit is op 3 februari 2003 gepubliceerd in de Staatscourant en op 3 maart 2003 in werking getreden. In de jaren 2004, 2005 en 2006 is het LAP op onderdelen gewijzigd Onderdelen van het LAP Het LAP, dat het Tienjarenprogramma Afval, het Meerjarenplan gevaarlijk afval en de provinciale milieubeleidsplannen samenbrengt, beschrijft het hele Nederlandse afvalbeleidskader voor de periode tot 2006 met een doorkijk tot 2012, en zal in principe elke vier jaar opgesteld worden. Echter, in het kader van de herijkingsoperatie bij het ministerie van VROM, is besloten om deze termijn te verlengen tot zes jaar. Dit houdt in dat een nieuw LAP in 2009 zal verschijnen. Het LAP bestaat uit drie onderdelen: Een algemeen beleidskader. Het beleidskader bevat de hoofdlijnen voor afvalpreventie en afvalbeheer. Een aantal sectorplannen voor de verschillende afvalstromen en afvalverwijderingsmethoden. Twee capaciteitsplannen: één voor het verbranden van afval en één voor het storten van afval. Het LAP heeft in principe betrekking op alle afvalstoffen waarop de Wet milieubeheer van toepassing is. Niet onder het LAP vallen radioactief afval, baggerspecie, mest en destructieafval Doelstellingen LAP Concreet zijn in het LAP de volgende doelstellingen opgenomen: Het stimuleren van preventie van afvalstoffen, zodanig dat de in de periode bereikte relatieve ontkoppeling tussen de ontwikkeling van het BBP en het totale afvalaanbod versterkt wordt. Het stimuleren van de nuttige toepassing van afvalstoffen, met name door het stimuleren van afvalscheiding aan de bron en nascheiding van afvalstromen, gericht op producthergebruik, materiaalhergebruik en gebruik als brandstof. De mate van nuttige toepassing moet hierdoor stijgen van 77% in 2000 naar 83% in Het optimaal benutten van de energie-inhoud van afval dat niet kan worden hergebruikt, door het verhogen van de inzet van afvalstoffen als brandstof in installaties met een hoog energierendement en het verbeteren van de energieprestatie van afvalverbrandingsinstallaties. Het beperken van de hoeveelheid te verwijderen (te verbranden en te storten) afval tot 9,5 Mton in Het storten van het overschot aan brandbaar afval moet in 2007 nihil zijn. Het bevorderen van marktwerking en innovatie en toewerken naar een Europese markt voor het verbranden van afval. Belangrijke elementen van het LAP, gegeven de hierboven genoemde doelstellingen, zijn: Het moratorium op uitbreiding van verbrandingscapaciteit wordt opgeheven (zie verder onder verbranding in hoofdstuk 6). De uitbreiding van de verbrandingscapaciteit voor hoogcalorisch afval wordt niet aan banden gelegd, aangezien er sprake is van nuttige toepassing. Het afvalbeleidskader 13

16 PricewaterhouseCoopers De uitbreiding van de producentenverantwoordelijkheid naar onder andere langcyclische pvc-producten, accu s, pvc- en glasvezelkabels, tl-buizen, tapijten en matrassen. Een verdere verhoging van de stortbelasting, anders dan de inflatiecorrectie, wordt niet voorzien. De verhoging van stortbelasting met 11,- op 1 januari 2002 is (voorlopig) de laatste verhoging (behoudens de inflatiecorrectie). Door deze verhoging en de jaarlijkse inflatiecorrectie bedraagt de totale stortbelasting (Wbm-heffing) in Nederland 86,91 per ton in In de sectorplannen van het LAP zijn minimumstandaarden opgenomen. De minimumstandaard geeft de minimale hoogwaardigheid aan van de be- c.q. verwerking van een bepaalde afvalstof en is bedoeld om te voorkomen dat afvalstoffen laagwaardiger worden be- c.q. verwerkt dan wenselijk is. De standaard is dus te beschouwen als een invulling van de voorkeursvolgorde van verwerking van afvalstoffen Nieuw LAP in 2009 Voor 2009 staat LAP2 op het programma. In het LAP2 wordt aandacht besteed aan een aantal specifieke zaken: Voorbereiden en implementeren van verschillende Europese richtlijnen. Stimuleren van initiatieven voor energiewinning uit afval en biomassa door concretisering van de afspraken uit 2005 uit de Biomassa Energie Realisatie Koepel (BERK). Dit ter stimulering van een adequate vergunningverlening en acceptatieprocedure bij de inzet van afval en biomassa bij energiecentrales en afvalverbrandingsinstallaties. Implementeren van regelgeving verpakkingen op basis van het Besluit verpakkingen papier en karton, en maken en uitvoeren van afspraken met het bedrijfsleven over zwerfafval, papier en karton, niet-zijnde verpakkingen. Implementeren van het strategische handhavingplan LAP, met maatregelen op het gebied van samenwerking tussen handhavende instanties, informatie-uitwisseling en ketenhandhaving. Voorbereiden van de inzet in Europa van maatregelen gericht op de realisatie van een gelijkwaardig speelveld met betrekking tot afval en biomassa en het begeleiden van de open landsgrenzen voor te verwijderen brandbaar afval. Dit met nadruk op de herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen, de Europese afvalstrategie, de Europese strategie voor natuurlijke hulpbronnen en de IPPC. 2.3 EVOA De in- en uitvoer van afvalstoffen voor nuttige toepassing wordt gereguleerd door de EG-verordening 259/93, beter bekend als EVOA. De EVOA geeft aan in welke gevallen het bevoegd gezag bezwaar kan maken tegen de in- of uitvoer van afvalstoffen. Het LAP vormt in Nederland het toetsingskader voor de beoordeling ten aanzien van de in- en uitvoer van afvalstoffen. Voor de in- en uitvoer van afvalstoffen moet, afhankelijk van de soort afvalstof, een kennisgevingprocedure gevolgd worden. Voor de te volgen procedure zijn de afvalstoffen in drie categorieën ingedeeld (tot aan de wijziging van 12 juli 2007, zie verder): Groene lijst afvalstoffen. Voor het overbrengen van afvalstoffen voor nuttige toepassing die voorkomen op de groene lijst, geldt in principe geen kennisgevingsprocedure. Oranje lijst afvalstoffen. Voor het overbrengen van afvalstoffen voor nuttige toepassing die voorkomen op de oranje lijst, geldt een kennisgevingsprocedure. Het ministerie van VROM kan schriftelijk reageren of een stilzwijgende toestemming geven door niet te reageren. 14 Het afvalbeleidskader

17 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007 Rode lijst afvalstoffen. Voor het overbrengen van afvalstoffen voor nuttige toepassing die voorkomen op de rode lijst, is een kennisgeving vereist en is uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van het ministerie van VROM benodigd. Op 12 juli 2007 is de EVOA in gewijzigde vorm van kracht. De volgende wijzigingen zijn doorgevoerd: De oranje lijst en rode lijst afvalstoffen zijn samengevoegd. De rode lijst afvalstoffen is komen te vervallen. Stilzwijgende toestemming is van de baan. Wanneer het bevoegd gezag (het Rijk) niet binnen de termijn van dertig dagen reageert op het voornemen om afvalstoffen over te brengen, geldt dit als weigering (voorheen betekende geen beschikking stilzwijgende goedkeuring ). Kennisgeving van het voornemen om afvalstoffen over te brengen, moet gedaan worden bij de autoriteiten in het land van verzending. Met vooraf door de Europese Unie goedgekeurde inrichtingen mogen driejarige contracten in plaats van éénjarige contracten worden afgesloten. Bij elke vergunning dient op dit moment een financiële zekerheid aanwezig te zijn, die de kosten van transport en verwerking van afval dekt wanneer er iets misgaat met de internationale overbrenging ervan. De gestelde financiële zekerheid dient nadrukkelijk als achtervang, wat betekent dat wanneer de exporteur niet meer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen, een bedrag is zeker gesteld waarmee de te maken kosten gefinancierd kunnen worden. Met ingang van 12 juli 2007 zijn hier de opslagkosten van de afvalstoffen bijgekomen. De financiële zekerheid wordt op dit moment gesteld in de vorm van een deposito op rekening van het ministerie van VROM of in de vorm van een bankgarantie. Op dit moment wordt onderzocht of ook een verzekering als vorm van financiële zekerheid een optie is. 2.4 Financiële zekerheid Eén van de belangrijke speerpunten van de Nederlandse overheid is financiële zekerheid. In deze paragraaf wordt nader ingegaan op de voor de afvalsector van belang zijnde besluiten. Achtereenvolgens komen aan bod: De Richtlijn milieuaansprakelijkheid (2.4.1). Het Besluit detectie radioactief besmet schroot (2.4.2). Het Besluit financiële zekerheid milieubeheer (2.4.3) Richtlijn milieuaansprakelijkheid in werking getreden De Richtlijn 2004/35/EG van 21 april 2004, betreffende milieuaansprakelijkheid met betrekking tot het voorkomen en herstellen van milieuschade, is gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie op 30 april De richtlijn verplicht lidstaten om economische en financiële instellingen aan te moedigen om financiële zekerheden en financiële markten te ontwikkelen. Hiermee kunnen bedrijven met milieubedreigende activiteiten een garantie daarvoor gaan nemen. Hoewel de richtlijn door de publicatie in werking is getreden, hebben lidstaten nog tot mei 2007 de tijd om deze in te voeren in de nationale wetgeving. Het aansprakelijk stellen van bedrijven is een zeer controversieel onderwerp. Hoewel het de basis vormt van het EU-milieubeleid (de vervuiler betaalt), duurde het tot 2000 voordat de Europese Commissie met een eerste voorstel durfde te komen. Meer dan tien jaar discussie was er al aan voorafgegaan. In februari 2003 werd de ontwerprichtlijn bij het parlement ingediend. Eind maart van dit jaar werden parlement en de raad van ministers het eindelijk met elkaar eens. Het bereikte compromis is volgens velen een draak. Volgens zowel voor- als tegenstanders, hoewel vanuit een verschillende invalshoek, zal het resultaat negatief zijn voor milieu en/of economie. Evaluatie zal pas over tien jaar plaatsvinden. Binnen zes jaar komt er een verslag van Nederland aan de commissie over wat er op dat moment in Nederland beschikbaar is aan verzekeringen en andere typen financiële zekerheden. Het afvalbeleidskader 15

18 PricewaterhouseCoopers Het Besluit financiële zekerheid milieubeheer (zie volgende paragraaf), dat handhavers de mogelijkheid biedt om via de vergunning een waarborg af te dwingen als garantie voor de aansprakelijkheid, is volgens het ministerie van VROM alvast één van de uitwerkingen van de richtlijn. Echter, het besluit gaat aanzienlijk verder dan de richtlijn en ontwikkelt juist niet het financiële instrument of verzekering Het besluit detectie radioactief besmet schroot Op 1 januari 2003 is het Besluit detectie radioactief besmet schroot in werking getreden (Besluit van 3 oktober 2002, gepubliceerd in het Staatsblad van 28 november 2002, nummer 565). Dit besluit strekt tot het verplicht stellen van het gebruik van apparatuur voor de detectie van radioactief besmet metaalschroot (poortdetectors) en het stellen van financiële zekerheid voor de kosten van het voorhanden hebben en het verwijderen van radioactief metaalschroot Achtergrond en aanleiding Aanleiding voor het besluit is de toename van het aantal meldingen door schrootbedrijven van ladingen schroot met verhoogd stralingsniveau. De oorzaak van deze toename wordt toegeschreven aan de verbeterde detectie en aan de toenemende globalisering van de handel in schroot. Vooral uit landen van buiten de Europese Unie wordt radioactief besmet schroot aangeleverd. Met het besluit wordt beoogd om incidenten en ongevallen als gevolg van radioactief schroot zoveel mogelijk te voorkomen. Om dit doel te bereiken, wordt bedrijven, die onder de reikwijdte van het besluit vallen, de verplichting tot het gebruik van detectiemiddelen opgelegd, alsmede de verplichting tot het stellen van financiële zekerheid voor de kosten van het verwijderen van radioactief besmet schroot Reikwijdte Het besluit is van toepassing op inrichtingen die roestvrijstaalschroot, aluminiumschroot of ijzerschroot opslaan, bewerken, verwerken of overslaan. Voor het van toepassing zijn van het besluit geldt een minimale ondergrens op basis van een jaarlijkse omzet van: 100 ton roestvrijstaalschroot ton aluminiumschroot ton ijzerschroot. Bedrijven die minder dan de genoemde hoeveelheden opslaan, bewerken, verwerken of overslaan, vallen buiten de reikwijdte van het besluit. Gesteld kan worden dat echter alle belangrijke schrootbedrijven in Nederland onder de werkingssfeer van het besluit vallen. Het besluit ziet niet toe op datgene wat gebeuren moet, indien een lading schroot met verhoogd stralingsniveau is gesignaleerd. Alsdan zijn de Kernenergiewet en de daaraan gerelateerde Derde voorlopige Richtlijn metaal en schroot met radioactieve stoffen van januari 2000 het aangewezen kader. Deze richtlijn beschrijft de acties die een bedrijf moet nemen, indien radioactief besmet schroot wordt aangetroffen Hoogte van de te stellen financiële zekerheid De door het bedrijf te stellen financiële zekerheid dient ter dekking van de kosten die voortvloeien uit het verwijderen van radioactief besmet schroot wat binnen een bedrijf voorhanden is. Door het stellen van financiële zekerheid, heeft de overheid de garantie dat de kosten die samenhangen met het verwijderen van het radioactief besmet schroot, ook daadwerkelijk betaald worden. 16 Het afvalbeleidskader

19 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007 In het Besluit detectie radioactief besmet schroot is een vast minimumbedrag aan te stellen financiële zekerheid opgenomen: ,- per bedrijf, ongeacht de grootte van het bedrijf. De financiële zekerheid moet gesteld worden ten behoeve van de Nederlandse staat Stand van zaken Als reactie op het besluit is door de Metaal Recycling Federatie (MRF) een collectief waarborgfonds opgericht: het MRF-zekerheidsfonds radioactief besmet schroot. Dit fonds is ondergebracht bij een stichting. Met het ministerie van VROM is afgesproken dat het fonds een benodigde omvang moet hebben van ,- (tweemaal de individueel te stellen financiële zekerheid). Schrootbedrijven kunnen aan dit fonds deelnemen door het aangaan van een overeenkomst met de stichting. Per 1 januari 2005 heeft het MRF-zekerheidsfonds 71 deelnemers. Ieder bedrijf draagt voor een gelijk deel bij aan het fonds Het Besluit financiële zekerheid milieubeheer Op 1 mei 2003 is het Besluit financiële zekerheid milieubeheer in werking getreden (Besluit van 8 februari 2003, gepubliceerd in het Staatsblad van 27 februari 2003, nummer 71). Het besluit valt onder de Wet milieubeheer en heeft tot doel de overheid niet meer te laten opdraaien voor de kosten van milieuschade of verwijdering van opgeslagen afvalstoffen, die om reden van faillissement of andere redenen niet meer op de gebruikelijke wijze door een inrichting kunnen worden betaald. Het besluit dient derhalve als vangnet voor financiële schade. De door de vergunningverlenende instantie aangewezen bedrijven zullen daartoe financiële zekerheid moeten stellen, om deze mogelijke kosten in de toekomst te kunnen dekken Achtergrond en aanleiding In het verleden heeft de overheid veel geld uitgegeven aan saneringen van bodemverontreinigingen en overige opruimwerkzaamheden, zoals het op milieuhygiënisch verantwoorde manier afvoeren en verwerken van afval, dat bijvoorbeeld na een faillissement van een inrichting achterbleef. Positief gevolg daarvan is geweest dat dit heeft geleid tot betere handhaving en het treffen van preventieve maatregelen bij bedrijven. Als sluitstuk op de handhaving en preventie, is er echter behoefte aan financiële zekerheid om het restrisico van schade aan het milieu door ontploffingen, brand of opslag van (gevaarlijk) afval af te dekken. Om deze redenen is het Besluit financiële zekerheid milieubeheer ontstaan. Het besluit sluit aan bij het principe de vervuiler betaalt en helpt voorkomen dat het bevoegd gezag met de schade blijft zitten, wanneer de veroorzaker niet meer aan de financiële verplichtingen kan voldoen, door bijvoorbeeld een faillissement. Daarnaast werkt het besluit preventief. Wanneer de financiële zekerheid bijvoorbeeld wordt geregeld middels een verzekering, kan het treffen van preventieve maatregelen door bedrijven leiden tot lagere verzekeringspremies. Op grond van het besluit heeft het bevoegd gezag (provincie, gemeente) de bevoegdheid om financiële zekerheid op te nemen in de milieuvergunning van een bedrijf. Doel van het opnemen van een financiële zekerheidstelling in de vergunning, is dat de drijver van de inrichting financiële dekking geeft voor de aansprakelijkheid voor milieuschade die de inrichting kan veroorzaken, dan wel voldoende geld heeft voor de verwijdering van binnen de inrichting opgeslagen afvalstoffen. De financiële zekerheid wordt over het algemeen pas aangewend op het moment dat de inrichtinghouder niet aan zijn/haar betalingsverplichtingen voldoet. Het afvalbeleidskader 17

20 PricewaterhouseCoopers Reikwijdte Het besluit maakt onderscheid in twee vormen van financiële zekerheid, te weten: Financiële zekerheid voor het nakomen van bepaalde vergunningsverplichtingen met betrekking tot afvalstoffen (kortweg: nakomen van verplichtingen). Financiële zekerheid ter dekking van aansprakelijkheid voor schade aan de bodem (kortweg: aansprakelijkheid schade). Ten aanzien van financiële zekerheid voor het nakomen van bepaalde verplichtingen, zijn in het besluit de categorieën van gevallen aangewezen waarin inrichtingen ernstige nadelige gevolgen voor het milieu kunnen veroorzaken ten aanzien van opslag (voor kortlopende en langlopende periode) van afvalstoffen of het beheer daarvan, na het beëindigen van de opslagactiviteiten of de activiteiten van de inrichting. Het gaat dan concreet om: Inrichtingen die vallen onder categorie 28 uit bijlage I van het Inrichtingen- en vergunningenbesluit (Ivb) milieubeheer. De overige categorieën van inrichtingen met een opslag van meer dan 10 m 3 gevaarlijke afvalstoffen. Voor beide categorieën geldt dat het gaat om gevallen waarin de kosten van het beheer meer bedragen dan ,-. Uitgezonderd van het besluit zijn de stortplaatsen voor zover het bovenafdichting betreft, omdat hiervoor op grond van het Stortbesluit reeds financiële zekerheid kan worden gesteld. Om andere redenen dan de bovenafdichting (bijvoorbeeld recyclewerkzaamheden), kan derhalve nog wel financiële zekerheid worden gesteld op grond van het besluit. Inrichtingen die onder beheer van het Rijk vallen, zijn uitgesloten van het besluit. Met het besluit worden overigens alleen legale situaties getackeld. Legaal betekent in dit verband de aanwezigheid van een adequate milieuvergunning. Illegaal handelende personen of bedrijven worden door het besluit niet bereikt. Kosten van milieuschade of verwijdering van opgeslagen afvalstoffen in deze situaties blijven voor rekening van de overheid. Door gerichte handhaving zal de overheid overigens trachten om de problemen die zich voordoen bij illegale situaties, tot een minimum te beperken. Ten aanzien van financiële zekerheid ter dekking van aansprakelijkheid voor schade, zijn in het besluit de categorieën van gevallen aangewezen waarin inrichtingen ernstige nadelige gevolgen voor het milieu kunnen veroorzaken, ten aanzien van schade aan de bodem. Meer specifiek gaat het om inrichtingen die door geleidelijk inwerkende processen, incidenten, brand of ontploffing ernstige schade aan de bodem kunnen toebrengen. Voor inrichtingen met kans op geleidelijk inwerkende processen en incidenten, is aansluiting gezocht bij het systeem van de Nederlandse Richtlijn Bodembescherming bedrijfsmatige activiteiten (hierna: NRB). Financiële zekerheid kan worden gesteld voor inrichtingen die conform de NRB de bodemrisicocategorie A* (aanvaardbaar risico van enige relevantie), B (verhoogd risico met relevante omvang), of C (hoog risico met grote omvang) hebben. Voor het bepalen van de bodemrisicocategorie is een stappenplan in de NRB opgenomen. Bij inrichtingen waarbij er kans op brand of ontploffing is, gaat het om inrichtingen waar grote hoeveelheden brandbare of ontplofbare stoffen worden op- of overgeslagen. Er is aansluiting gezocht bij de richtlijnen van de Commissie Preventie van Rampen door Gevaarlijke stoffen. De vijf categorieën die zijn aangewezen, zijn: Inrichtingen waarop paragraaf 3 van het Besluit risico zware ongevallen 1999 van toepassing is. 18 Het afvalbeleidskader

21 Een bekopt overzicht van de ontwikkelingen op de Nederlandse afvalmarkt anno 2007 Inrichtingen met een opslagcapaciteit van meer dan 10 ton chemicaliën, voor zover die vallen onder de CPR Inrichtingen met een opslagcapaciteit van meer dan 400 kg bestrijdingsmiddelen, voor zover die vallen onder de CPR Stuwadoorinrichtingen waar milieugevaarlijke stoffen in de zin van de Wet milieugevaarlijke stoffen worden op- of overgeslagen. Inrichtingen waarin vloeibare aardolieproducten met een vlampunt kleiner dan 100 ºC zijn opgeslagen, met een capaciteit van meer dan 10 ton Hoogte van de te stellen financiële zekerheid Indien een inrichting valt onder één van de in de vorige paragraaf genoemde categorieën, dan kan het bevoegd gezag financiële zekerheid opnemen in de milieuvergunning van de desbetreffende inrichting. De beslissing of financiële zekerheidstelling ook daadwerkelijk opgenomen wordt, is ter beoordeling van het bevoegd gezag. Het besluit biedt de overheid de mogelijkheid om de financiële zekerheid af te dwingen. In haar beoordeling of het stellen van financiële zekerheid noodzakelijk is, zal het bevoegd gezag de situatie van de inrichting in ogenschouw nemen. Aspecten die de noodzaak tot het stellen van financiële zekerheid of het bepalen van de hoogte van de financiële zekerheid kunnen beïnvloeden, zijn: De bedrijfsvoering. Punten van aandacht bij het beoordelen van de bedrijfsvoering zijn: De aanwezigheid van een milieuzorgsysteem en milieujaarverslag. De vergunningseisen, aanvullend getroffen preventiemaatregelen en naleefgedrag van het bedrijf ten aanzien van de milieuvergunning. Klachten, incidenten en calamiteiten bij het bedrijf in het verleden. De marktrisico s van de branche. De financiële situatie van het bedrijf. De financiële situatie van een bedrijf kan aanleiding zijn om de te stellen financiële zekerheid te verlagen of zelfs geheel achterwege te laten. Immers, het besluit behelst geen verplichting, maar een mogelijkheid om financiële zekerheid te eisen. Wanneer de financiële situatie van een bedrijf goed is, is de kans dat het bedrijf niet aan zijn/haar verplichtingen kan voldoen klein en daarmee het eisen van financiële zekerheid vaak overbodig. Het besluit moet gezien worden als een stok achter de deur. De door de bedrijven (nakomen van verplichtingen) te stellen financiële zekerheid is gerelateerd aan de afvalbeheerskosten die samenhangen met de vergunde hoeveelheid afvalstoffen, die binnen het bedrijf aanwezig is. Onder de kosten van beheer worden de kosten van het inzamelen en verder verwijderen van afvalstoffen verstaan, uitgedrukt in euro s per ton opgeslagen afvalstof. De maximale beheerskosten kunnen als volgt berekend worden: maximale beheerskosten = vergunde omvang afvalstof maal verwijderingstarief Uitgangspunt voor de berekening van de afvalbeheerskosten is de hoeveelheid die maximaal op enig moment op grond van de milieuvergunning mag worden opgeslagen. Het gaat hierbij dus niet om de jaarcapaciteit. Voor wat betreft de maximaal te stellen financiële zekerheid voor het onderdeel aansprakelijkheid schade, kan onderscheid gemaakt worden tussen de vijf aangewezen categorieën en bedrijven die onder de risicocategorieën van de NRB vallen. Bij de categorieën die zijn aangewezen in verband met mogelijke schade door brand of ontploffing, is het maximum aan te stellen financiële zekerheid gesteld op ,-. Voor de bedrijven die onder NRB-risicocategorieën vallen, bedraagt de maximale financiële zekerheid ,-. Het afvalbeleidskader 19