o p d e b o k Christelijke HBS v e r e n i g i n g v a n n e d e r l a n d s e v e r k e e r s v l i e g e r s

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "o p d e b o k Christelijke HBS v e r e n i g i n g v a n n e d e r l a n d s e v e r k e e r s v l i e g e r s"

Transcriptie

1 Christelijke HBS Sergeant-vlieger Max Christern hoorde op 7 oktober 1946 dat hij was goedgekeurd om als vlieger in Indië te gaan werken. Christern vloog op de Fairey Firefly Mk F 1, toentertijd een nieuw toestel van de Nederlandse Marine. Hij was zo blij dat hij die dag boven zijn ouderlijk huis in Apeldoorn stunts ging uitoefenen met zijn toestel. Christern voerde duikvluchten uit en vloog laag bij de grond. Hij dreigde de toren van de Christelijke HBS te raken en probeerde een uitwijkende manoeuvre te maken. Zijn rechtervleugel raakte echter een hoek van het hoofdgebouw en Christern stortte achter de school neer in een weiland. Hij kwam daarbij om het leven. De brandstoftank vatte vlam, kwam los van het toestel en boorde zich door het dak van de gymzaal. Daar waren op dat moment 27 leerlingen en een sportleraar bezig met de gymles. 22 jongens kwamen om als gevolg van brandwonden en de moeder van Christern ten gevolge van een hartstilstand. o p d e b o k v e r e n i g i n g v a n n e d e r l a n d s e v e r k e e r s v l i e g e r s Deze gedenksteen staat in het Christelijk Lyceum, de huidige naam van de school. Met dank aan het Christelijk Lyceum.

2 inhoud Oktober 2008 Rubrieken 05 Woord en wederwoord 10 Uit de post geplukt 15 Uit de tijd Columns 03 Voorwoord 23 Uitvergroot 30 Hamerslag Raadsverslagen 31 KLM-raadsverslag 33 transavia.com-raadsverslag 24 Op de hoogte 36 Mededelingen van de ledenraad 06 Neerlands eerste vrouwelijke gezagvoerder met pensioen Eind deze maand staat haar laatste vlucht gepland; per 1 november gaat Cockie van Giessel met pensioen. 13 Hoogvliegers De Stichting Hoogvliegers is een organisatie die chronisch of terminaal zieke kinderen de lucht in laat gaan. Niet alleen door ze een rondvlucht aan te bieden, maar om ze zelf ook te laten sturen. De stichting is een initiatief van Jeroen Engelkes.

3 liz jennings clark 6 Neerlands eerste vrouwelijke gezagvoerder met pensioen Op 15 november 1950 werd een meisje geboren in het gezin van een archivaris in Den Haag. Vader en moeder Van Giessel hadden geen weet dat hun kleine meid Cockie zo n veertig jaar later Nederlands eerste vrouwelijke gezagvoerder van een verkeersvliegtuig zou zijn. Eind deze maand staat Cockie s laatste vlucht gepland; per 1 november gaat zij met pensioen. Aanleiding om terug te blikken op haar carrière. Haar weg naar de linkerstoel van een Boeing 737 van Transavia Airlines was niet makkelijk noch eenvoudig. Als kind verhuisde Cockie kriskras door Nederland telkens wanneer vader Van Giessel een betere werkgever kon vinden. Zo heeft ze na Den Haag ook in Delft, Maastricht en Utrecht gewoond. Leren ging haar best goed af, maar toen het tijd was voor de middelbare school vond men dat ze beter HBS-A talen en sociale vakken kon doen in plaats van het B-pakket met wisen natuurkunde, wat haar veel meer interesseerde. Waar had een meisje nou een B-pakket voor nodig? Uiteindelijk kwam haar HBS-A later goed van pas toen ze als stewardess solliciteerde en haalde zij haar B1 zonder ooit een wiskundecursus te hebben gevolgd. Op 31 oktober voert Cockie haar laatste vlucht uit. Iets in de luchtvaart Na school kwam Cockie weer op het traditionele pad voor een jonge vrouw in de jaren 60 en volgde een secretariële opleiding. Vervolgens is zij bij VNU gaan werken als directiesecretaresse in een baan die ze weinig boeiend vond en waar ze naar eigen zeggen niet veel van bakte. In de tussentijd was haar vader met zijn sportbrevet bezig en ging Cockie mee naar zijn R/T-cursus. Ze is toen zelf besmet geraakt en volgde R/T-lessen, dan theorie en maakte natuurlijk ook vluchtjes. Op haar 19 e begon ze aan haar A-brevet, maar vliegen was op dat moment gewoon een leuke hobby. Het werk van een directiesecretaresse beviel haar nog steeds niet en haar moeder opperde om dan toch iets in de luchtvaart te doen. Ja, en wat deed een meisje in de jaren 70 in de luchtvaart? Stewardess worden natuurlijk! Braaf stuurde Cockie sollicitatiebrieven naar KLM, MartinAir and TransaviaHolland. Transavia hapte als eerste toe en ze mocht voor een gesprek komen bij mevrouw Riet Brouwerens voor veel Transavianen een begrip chef-stewardess oude stempel. Er wordt gezegd dat zij de enige was die door Peter Legro met u werd aangesproken iemand die tot haar pensioen in de jaren negentig angst kon inboezemen bij menig cabinelid (en zelfs een aantal vliegers). Cockie slaagde met vlag en wimpel en ging door als

4 Stewardess op de Caravelle in de zomer van beste van haar klas. Al tijdens haar aannamegesprek waarschuwde mevrouw Brouwerens haar niet teveel tijd in de cockpit door te brengen. Voor een beginnend cabinelid werd het hebben van een A-brevet meer gezien als nadeel dan als voordeel. Zo begon Cockie haar carrière als stewardess op de Caravelle. Haar secure, nauwkeurige manier van werken bezorgde haar een snelle promotie; binnen een jaar was ze purser (er was toen nog geen senioriteitsprincipe). Daarna volgde een periode als assistent-purser en zelfs purser op de B707, maar een paar jaar later stapte Cockie over naar een baan op de grond met wat meer uitdaging: Operations Control. Hier maakte ze ook geschiedenis als de eerste vrouwelijke Senior Ops Officer. Het was in deze tijd dat Marlies Verkaik in het nieuws kwam als eerste vrouw bij de KLS. Nou dacht Cockie, als zij straks bij KLM gaat vliegen dan kan ik dat misschien bij Transavia. Dus volgde ze vier jaar lang, twee tot drie keer in de week, avondlessen om eerst haar B3- dan B2/B1-theorie te halen en vervolgens de Instument Rating. In 1981 volgde ze, samen met een paar Nederlands collega s, de 737-grondschool van Sabena om beter in de markt te liggen voor de schaarse banen die toen beschikbaar waren. En dat heeft geholpen, want eindelijk mocht ze bij Transavia solliciteren voor de rechtercockpitstoel. Moeilijke jaren Het sollicitatiegesprek vond plaats met Roel Tonsbeek, die volgens Cockie niet erg enthousiast was over de mogelijke komst van een vrouwelijke collega. Maar ja, Nederland was druk bezig met het invoeren van de Wet Gelijke Behandeling en dus moest hij haar in ieder geval een kans geven. De vroege jaren tachtig waren moeilijke jaren in de luchtvaart. Er waren weinig banen en je moest alles zelf betalen of garant staan, ook de typerating als je in dienst kwam. In die tijd waren de simulators nog niet geweldig en moest je een deel van de typeratinguren op een echt vliegtuig vliegen. En op eigen kosten! Cockie vloog dan in de circuit op Schiphol toen nog mogelijk was en kreeg van de verkeersleider te horen: Extend your downwind for another 200 guilders. Aangezien het vliegtuig 6000 gulden per uur kostte, was dat dus twee minuten! Als copiloot kregen Cockie en haar klasgenoten in 1981 een halfjaarcontract en hetzelfde was het geval in Net als voor cabineleden vandaag de dag was het vliegen bij een chartermaatschappij toen ook seizoenswerk. Maar het kon erger. Een jaar later werd een aantal vaste vliegers overtollig verklaard als gevolg van economische inkrimping en dus kreeg ook Cockie als seizoenskracht geen nieuw contract. Vervolgens kreeg ze wel een brief van Transavia waarin deze de kosten voor haar opleiding terugeiste een toen enorm bedrag van 30 duizend gulden. Dus je wordt ontslagen maar we willen ook geld van je terughebben! Toen in 1985 de luchtvaartsector weer begon aan te trekken had Transavia nieuwe copiloten nodig. Cockie die toen als secretaresse voor de Vliegdienst werkte kreeg hiervoor steeds kandidaten aan de telefoon. Gelukkig vond de toenmalig chef-vlieger Jan Heppener dat Transavia het moreel verplicht was om haar nu een vaste baan als vlieger aan te bieden. Andere tijden Toch waren er nog steeds collega s die liever niet met een vrouw opgezadeld wilden worden. Een vlieger had zich ziek gemeld toen hij GIS op zijn schema zag (wij krijgen de codes van andere crew op onze schema s) maar ja, enige tijd later werd hij opgeroepen uit standby om met haar te vliegen en wist naderhand te vertellen dat het toch best mee viel. Tja, wat moet je daarop antwoorden Aan de andere kant was Cockie wat zenuwachtig toen ze met een gezagvoerder moest vliegen die er geen geheim van maakte dat hij vrouwen ongeschikt vond. Prompt haalde ze tijdens de preflight check de passagierszuurstofschakelaar per ongeluk om 7

5 Foto: Capital Press 8 terwijl ze het vluchtnummer in de flight data recorder probeerde te zetten. De gezagvoerder was op dat moment even naar toilet en kwam scheldend naar buiten. Nu kan ze erom lachen en vertelt dat zij als bemanningslid zelf de maskers terug mocht stoppen. Andere tijden. Vrouwelijke bemanning Vier jaar later in februari 1989 maakte Cockie haar eerste vlucht als gezagvoerder. Er was geen grote gebeurtenis van gemaakt ze wilde een paar dagen gewoon kunnen vliegen zonder dat alle ogen op haar gericht waren. Pas in de loop van de week kwamen er berichten en foto s in de pers. Ik heb zelf nog een knipsel bewaard uit NRC, want ik was bezig mijn buitenlands brevet om te zetten en had ook bij Transavia gesolliciteerd. In oktober van dat jaar, nadat ik een paar maanden bij Transavia in dienst was, vlogen wij met vier vrouwelijke cabineleden Nederlands eerste volledig vrouwelijk bemande vlucht: een charter naar Kreta. Zoals gewoonlijk in die tijd kwamen passagiers in de cockpit kijken, waarop een man zei: Dat komt zeker niet vaak voor, twee vrouwen op de bok! Nee, niet vaak, antwoordde Cockie. We durfden pas toen we geland waren te vertellen dat dit de primeur was. Ook toen was er geen media bij. Een paar weken later waren wij weer samen ingedeeld voor een ad hoc-vlucht naar Hyères om passagiers op te halen die een cruise hadden gemaakt. Transavia had voor de gelegenheid verschillende kranten uitgenodigd om foto s van de vrouwenploeg te maken. Helaas, bij de landing in Frankrijk kwam de APU niet online en om een lang verhaal kort te maken er moest een ander vliegtuig komen om de passagiers redden. De volgende dag toen het vliegtuig gemaakt was, vlogen wij pas weer leeg terug! Dat stond ook uitgelegd op de voorpagina van de Telegraaf en een KLM-collega maakte de grap Zie je wel, ze laten de vrouwen wel vliegen maar geven ze geen passagiers mee! Stomme opmerkingen In de jaren die volgden was Cockie druk met verschillende nevenfuncties en committees. Zo was zij lange tijd ledenraadslid, hielp Europilote een vrouwelijke vliegercommissie te beginnen (en regelde een bijeenkomst met tientallen vrouwen vanuit heel Europa) en was Transavia s enige vrouwelijke TRE. Ik vroeg haar wat zij Dat komt zeker niet vaak voor, twee vrouwen op de bok! ziet als verbeteringen over de bijna dertig jaar dat ze bij Transavia werkt en wat niet veranderd is. Ze lacht en zegt: Bijna dertig jaar geleden vlogen wij Boeing-procedures en nu net op tijd voor mijn laatste sim-sessies doen we het weer! En hoe is het nu met de reacties van passagiers? Ze rolt met haar ogen en beaamt dat daarin nog maar weinig veranderd is, helaas. Gelukkig zijn onze collega s allang over de brug zij nemen het zelfs voor ons op als er stomme opmerkingen worden gemaakt of als grondpersoneel alles met de mannelijke co wil bespreken. Maar nu kan ze wel overal brandstof bestellen vroeger mocht ze niet tanken in Marokko; de tankwagenchauffeur wilde de bestelling niet van haar aannemen. Een klassieker (en bekend bij heel Transavia) is de oudere man tijdens het cockpitbezoek vraagt wie hier eigenlijk de baas is toen Cockie met een hele nieuwe, jonge co vloog. Als uitleg wordt gegeven dat vier strepen zwaarder tellen dan drie. Maar als de man naar buiten gaat legt hij zijn hand op de schouder van het jonkie dat net twee maanden in dienst is en zegt: Nou, ik ben toch blij dat u erbij zit, meneer! Maar ja, soortgelijke opmerkingen zijn zelfs anno 2008 nog aan de orde van de dag. In de loop der jaren is er binnen transavia.com natuurlijk het nodige veranderd. Zo vindt Cockie het een vooruitgang dat er tegenwoordig aandacht besteed wordt aan wing-uitreikingen en command borrels zij heeft toentertijd haar wing gewoon in haar postvak gevonden. In het algemeen is de communicatie van het bedrijf verbeterd ten opzichte van vroeger, iets dat echt

6 nodig is met een steeds groter wordend bedrijf. Uiteraard heeft ook de techniek niet stilgestaan en is ze blij om te hebben kunnen vliegen met de nieuwe vliegtuigen. De next generation Boeings die nu tot de vloot behoren zijn een wereld van verschil met de Caravelle of de oude -200s. Juist omdat ze is begonnen met vliegtuigen zonder veel hulpmiddelen nauwelijks modes op een autopilot bijvoorbeeld kan ze alle verbeteringen (EFIS/TCAS/EGPWS) nog extra appreciëren. Behalve nieuwe vliegtuigen is het ook goed dat Transavia met de jaren steeds betere regels heeft geïn-troduceerd. In het begin van haar carrière was er soms veel discussie over wat kon of mocht. Iedere gezagvoerder of manager leek een andere mening te hebben. Nu bestaat in veel soms teveel gevallen een company policy waarbij je beter weet waar je aan toe bent in de luchtvaart van de 21ste eeuw. voerder haar laatste checklist lezen en mag dan terugkijken op een mooie carrière. Onze grande dame van de lucht. Op 31 oktober maakt Cockie haar laatste vlucht voor transavia.com naar Valencia. Als de HV6332 weer op Schiphol landt (met de meest seniore vrouwelijke co naast haar) zal Nederlands eerste vrouwelijke gezag- Gezagvoerder op de B757 in 2002.

7 jacqueline vollebregt 16 Hoogvliegers Kijk papa, de Euromast. Nikki (7 jaar) zit met haar neus tegen het ronde raampje in de Antonov 2 gedrukt. Dit is de tweede vlucht die ze vandaag maakt. Ze heeft al gevlogen met een sportvliegtuigje en heeft toen zelf mogen sturen. Nikki is één van de honderd deelnemers aan de zevende grote Hoogvliegersdag van de Stichting Hoogvliegers. Zij is dus een zogenoemde Hoogvlieger en dit staat dan ook met grote letters op haar T-shirt. Zij is, zoals veel van de kinderen vandaag, aangemeld bij de stichting door het ziekenhuis waar zij wordt behandeld. De Stichting Hoogvliegers is een organisatie die chronisch of terminaal zieke kinderen de lucht in laat gaan. Niet alleen door ze een rondvlucht aan te bieden, maar om ze zelf ook te laten sturen. De stichting is een initiatief van Jeroen Engelkes. Het plan om zieke kinderen iets te geven dat zelfs voor gewone kinderen meestal niet is weggelegd ontstond na het zien van een uitzending van Paul de Leeuw, waarin een ziek meisje haar opa bedankte. Het eerste idee was het kopen van een vliegtuig. Maar met zoveel vliegtuigjes in Nederland die te weinig worden gebruikt en piloten die uren willen maken, werd het idee snel aangepast. Jeroen is in het dagelijks leven copiloot op de B737 bij transavia.com. Samen met een aantal Trans-collega s en vele andere vrijwilligers heeft hij al zeven Grote Hoogvliegersdagen georganiseerd en al ruim 600 kinderen de lucht in geholpen. De stichting bestaat nu een jaar en organiseert naast meerdere Grote Hoogvliegersdagen ook individuele Hoogvliegersdagen, waarbij één kind aan één vlieger wordt gekoppeld. Het motto van de stichting Kijk eens papa, de Euromast. is elke euro de lucht in, zodat van het beschikbare geld zoveel mogelijk kinderen kunnen gaan vliegen. In het comité van aanbeveling zitten onder meer Onno van den Brink van transavia.com, Peter Hartman van de KLM en Martin Schröder.

8 Alle Hoogvliegers maken vandaag twee vluchten. Een individuele vlucht in een sportvliegtuigje waar ze echt piloot zijn en een vlucht als passagier op de An2 of de Fokker 50 van de VLM. De VLM heeft deze Fokker voor de hele dag beschikbaar gesteld en de bemanning die erop vliegt bestaat helemaal uit vrijwilligers. V.l.n.r. Tim Weert (Safety and Quality Assurance), Jeroen Engelkes (voorzitter), Daphne van Weeren (organisator Rotterdam) en Daan de Meester (vicevoorzitter). Tijdens de Hoogvliegersdag op Rotterdam op 20 september, waarbij ik aanwezig ben, raak ik in gesprek met Tim Weert, ook een transavia.com-vlieger. Hij heeft met zijn Europa XS, een zelfbouwkist, al heel wat kindjes rondgevlogen. Hij vertelt me dat hij zijn passie voor de luchtvaart wil delen met mensen die normaal gesproken niet in dat wereldje vertoeven. De luchtvaart is vaak het doelwit van milieuactivisten en komt vaak negatief in het nieuws. De stichting is een goede manier om de luchtvaart ook eens in een positief daglicht te zetten en te promoten bij het gewone publiek. Tim is bij de stichting degene die zich bezighoudt met de vliegveiligheid, oftewel Safety & Quality Assurance. Vliegers die zich aanmelden als vrijwilliger moeten aan bepaalde eisen voldoen, zoals de eis van 150 uur PIC. Veel van de vliegers die op dit moment voor de stichting vliegen zijn dan ook professionele vliegers. De vlieger van de An2 waarmee Nikki op pad is, Rob de Man, vliegt in het dagelijkse leven bijvoorbeeld businessjets. De Antonov is echter zijn passie en hij vliegt op deze Hoogvliegersdag vier keer met zijn D-FONL (oude Oost-Duitse registratie DM-SKL) van Classic Wings. Er passen negen passagiers in en op de vlucht waarop ik mee mag zijn dat Nikki en een andere Hoogvlieger, Dylan, met hun families. Dylan heeft op de individuele vlucht die ook hij heeft gemaakt helaas wel de kotszak moeten gebruiken, maar dit kan hem niet weerhouden van het meevliegen met de Antonov. En op deze vlucht gaat het allemaal goed met hem. Dat niet iedereen turbulentie vervelend vindt, blijkt uit het verhaal van de vader van Pim. Zijn zoon liet duidelijk blijken dat hij het hobbelen het leukste deel van de vlucht vond. De weergoden zijn de stichting vandaag in ieder geval gunstig gezind. Het is blue sky en een graadje of 18. Hele dag beschikbaar. Ook van de partij zijn de brandweer van de luchthaven Rotterdam, de brandweer uit de omgeving, de marechaussee, douane, vrachtwagenchauffeurs, politievoertuigengroep Nederland, en een groep met flightsimulators. Pim en zijn familie na de vlucht met leuke turbulentie.

9 18 Bij de luchthavenbrandweer mogen de kinderen spuiten met het grote spuitkanon bovenop de auto. De lokale brandweer geeft een demo hoe zaag je iemand uit een autowrak. Bij de politie mag je schieten. Ook geven ze een demonstratie met een politiehond. En met de vrachtwagens en oude politievoertuigen worden veelvuldig rondjes gereden met kinderen aan boord. Met als niet-vliegend hoogtepunt het in colonne rijden met alle vijftig voertuigen over de landingsbaan. De verkeersleiding van Rotterdam Airport legt het vliegverkeer even stil om dit mogelijk te maken. En ook de rest van de dag is de verkeersleiding zeer behulpzaam bij het accommoderen van zoveel kleine vliegtuigjes. Er zijn twee vaste routes vastgesteld waaruit elke individuele vlieger kan kiezen. Ook staan de vliegplannen voor alle kisten de hele dag open zodat niet voor elke vlucht een nieuw vliegplan ingediend hoeft te worden. De eerstvolgende Grote Hoogvliegersdag zal plaatsvinden op 4 april vanaf Lelystad Airport, waar ook de allereerste dag heeft plaatsgevonden in Dat het vliegen met zieke kinderen ook wel eens confronterend kan zijn blijkt uit een verhaal dat Tim mij vertelt over een jongen waarmee hij gevlogen heeft vanaf Lelystad. Al wachtend bij het holdingpoint gaat het gesprek over huiswerk. De jongen, die op de middelbare school zit, klaagt over het vele huiswerk. Tim, als goede vader, zegt tegen hem dat het toch belangrijk is voor later. Voor mij is er geen later. Ik ga toch dood, is het eerlijke maar daarom niet minder harde antwoord van de jongen. En dan zit je toch even met vochtige ogen, vertelt Tim. Gelukkig zie ik de rest van de dag allemaal lachende kindergezichten en opgestoken duimen. De kinderen genieten en de ouders ook. Want stiekem vinden de vaders het natuurlijk ook allemaal heel cool. Net als die vaders die ik vaak tegenkom tijdens mijn werk. Mijn zoontje wil graag even in de cockpit kijken. Ja, en papa ook Als verkeersvlieger kan ook jij vliegen voor de Stichting Hoogvliegers. Heb je een PPL, met 150 uur PIC (dus exclusief trainingsuren), en wil je ook meewerken aan een onvergetelijke ervaring voor deze zieke kinderen? Kijk dan op en meld je aan! De Stichting Hoogvliegers vergoedt alleen de brandstof- en landingsgelden. Indien u de Stichting Hoogvliegers wilt sponsoren of een donatie wilt overmaken dan kan dit naar: rekening (Rabobank) t.n.v. Stichting Hoogvliegers Wassenaar Of help de Stichting aan door vóór 31 oktober op ons te stemmen bij het 3M Fonds via: pages/3mfonds.php

10 op de hoogte uitvergroot Veel beweging De wereldluchtvaart is volop in beweging. Veel verschillende ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. De extreem hoge brandstofprijs gevolgd door de recente economische teruggang hebben wereldwijde ontwikkelingen en consolidatie alleen maar verder versneld. Een groot aantal luchtvaartmaatschappijen is in de problemen gekomen en omgevallen, andere worden overgenomen. Mede vanwege de wisselende economische vooruitzichten is deze periode voor vele luchtvaartmaatschappijen bijzonder cruciaal. Alles wijst erop dat de komende twee jaren het wereldwijde luchtvaartlandschap wordt gecreëerd voor vele jaren daarna. Air France-KLM bevindt zich middenin deze veranderende en consoliderende omgeving. Verschillende onderdelen binnen de groep hebben in meer of mindere mate last van de economische ontwikkelingen. Toekomstplannen en scenario s worden met regelmaat bijgesteld en her en der worden passende maatregelen genomen. Vanwege het succesvolle samengaan, de omvang en de uitstekende resultaten van de afgelopen jaren is Air France-KLM een belangrijke en medebepalende speler in de consolidatieslag. Een slag waarbij op zowel nationaal, Europees als wereldwijd niveau veel gaande is. Zo wordt in Nederland gewacht op een definitief oordeel vanuit Brussel over de overname van Martinair. Onduidelijk is voorlopig nog onder welke voorwaarden, in welke vorm en wanneer van deze overname sprake kan en zal zijn. Bij zowel KLM als Martinair wordt er veel over nagedacht, gesproken en ook gespeculeerd. Voorlopig blijft een en ander helaas echter nog heel onduidelijk. In Europa is de zoektocht naar geschikte partners en overnamekandidaten in volle gang. Een kritisch proces. Geld kan immers maar één keer worden uitgegeven en moet dan ook besteed worden aan partijen die op lange termijn bijdragen aan de groei en ontwikkeling van de hele groep. Afwachten is echter geen optie. Andere grote partijen zijn immers ook volop in beweging en slaan hun slag. De uitbreidingsdrift van Lufthansa is enorm en British Airways lijkt nu samen met Iberia verder te willen. Toch enig belang in het nieuwe Alitalia of een gedeeltelijke overname van Austrian Airlines lijken mogelijkheden die door Air France-KLM worden onderzocht. Buiten Europa gaat veel aandacht uit naar de effecten van de overname van NorthWest Airlines (NWA) door Delta Airlines. Eind december wordt de definitieve afronding van de fusie verwacht. Tegen die tijd zal ook sprake zijn van één arbeidscontract en één senioriteitslijst voor alle vliegers (ruim ). Sinds lange tijd hebben KLM en NWA een nauw samenwerkingsverband met bijbehorende duidelijke afspraken over de verdeling van de productie over de Noord-Atlantische Oceaan. Met het verdwijnen van NWA zullen nieuwe productieverdelingsafspraken met het nieuwe Delta Airlines gemaakt moeten worden. Deze afspraken zullen tot stand moeten komen met de drie betrokken partijen, het nieuwe Delta Airlines, Air France en KLM. René de Groot president Veel beweging dus. Met nog veel onduidelijkheden. Binnen de VNV zijn we volop betrokken en bezig met deze ontwikkelingen. Over de toekomst van Martinair binnen de KLM-groep hebben binnen het bestuur de eerste besprekingen plaatsgevonden. We behartigen de belangen van alle betrokken vliegergroepen waarmee deze ontwikkeling een groot deel van onze leden raakt. Volop bezig en actief betrokken zijn we ook bij de totstandkoming van de nieuwe productieverdelingsafspraken met de nieuwe Amerikaanse partner. Deze afspraken zullen enorme gevolgen hebben voor de werkgelegenheid van de Nederlandse vliegers op lange termijn. Naast gesprekken met de KLM hierover wordt op regelmatige basis samen met onze Franse collega s overlegd met de vliegers van Delta en NWA. Naast het beïnvloeden van de kwaliteit van de afspraken van de luchtvaartmaatschappijen onderling, willen we als vliegers ook eigen onderlinge afspraken maken. Respect voor elkaars relatieve deel van de productie zal daarbij het uitgangspunt zijn. mededelingen van het bestuur

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Beleving op Schiphol

Beleving op Schiphol Beleving op Schiphol Schiphol wil Europe s preferred airport zijn. Dat lukt aardig: onze nationale luchthaven is ook dit jaar weer verkozen tot de beste van Europa en tot de nummer drie op de wereldranglijst.

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn.

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn. NIEUWSBRIEF 2 Oktober 2013-20142014 Geachte Ouders/verzorgers, De eerste 9 weken zitten erop. De leerlingen en leerkrachten hebben hard gewerkt. Met z n allen hebben we goed ons best gedaan op de leervakken,

Nadere informatie

Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat

Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat Op 1 mei 2012 begon ons Europese avontuur, we kregen te horen dat we de kans hadden om Europacup te gaan spelen. Ik sprong een gat in de lucht, dat ik dit in mijn volleybalcarrière nog mee zou maken had

Nadere informatie

Above the turbulence

Above the turbulence Verkeersvliegers vliegen wel op de Autopilot, maar werken niet op de automatische piloot. NEXT GEN TRAININGEN Above the turbulence Een Management training in een Boeing 737 Full Flight Simulator We trainen

Nadere informatie

Van vleugels tot vliegtuig

Van vleugels tot vliegtuig NAAM: Van vleugels tot vliegtuig Vrij als een vogel Mensen willen al eeuwenlang vliegen. Het was de droom van iedereen om vrij als een vogel door de lucht te zweven. Er zijn heel oude verhalen over mensen

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012

NOORWEGEN. Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden 09-05-2012 13-05-2012 NOORWEGEN 09-05-2012 13-05-2012 Vertrek: s ochtends moesten we gewoon naar school tot 12 uur. we werden door onze ouders naar Schiphol gebracht. Ik zat bij Ilonka in de auto. Op Schiphol gaf meester Hendrie

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B2 nr. 3)

Luisteren: muziek (B2 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar! Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks

Nadere informatie

E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N

E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N E E N B A R M H A R T I G E S A M A R I T A A N Personen Pa Ma Kind 1 Kind 2 Dominee Vrouw van de Dominee Zondagsschooljuf Man van de zondagsschooljuf Buurman Smit Buurvrouw Smit Het Ding (speelt wel mee,

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat.

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. Hoofdredactie: Paul Meekhof mei / juni 2015 Pagina s : 10 NR 4 De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. De herdenking van afgelopen 4 mei en de viering van 5 mei. Voor het

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

ONTMOETEN KENNY KOKEN

ONTMOETEN KENNY KOKEN Gratis Excemplaar ONTMOETEN KENNY KOKEN WIL JIJ HET HELE (VOORLEES) VERHAAL GRAAG LEZEN? Je krijgt Ontmoeten Kenny Koken thuis gestuurd als je een mailtje stuurt naar timo-co@coderups.nl met je naam, adres

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

André Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs

André Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 9 juni. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks ook

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.

't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail. 't gummybeertje le journal D' Hoge School redactie: Tom & Senne 24-10-08 jaargang 3 nr. 7 http://zevensprong.org frankieweyns@hotmail.com Het aapje en de sleutels Er was eens een man en die had de sleutels

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie

Enkele vragen aan Kristin Harmel

Enkele vragen aan Kristin Harmel Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt

Nadere informatie

Werkblad 3: Gravenfeest China

Werkblad 3: Gravenfeest China 1. Lees onderstaande mails en noteer op een apart blad wat je leert over Qing Ming Jie. 2. Bedenk een verhaal over het gravenfeest dat je kan vertellen aan de andere kinderen van je klas. Welke prenten

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

Bevriend met Bram of met een autist

Bevriend met Bram of met een autist Bevriend met Bram of met een autist Eerste druk, januari 2010 2010 Nanno Ymus isbn: 978-90-484-0990-7 nur: 283 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl De namen, plaatsen en gebeurtenissen

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Direct teruggekeerd na rook in de cockpit

Direct teruggekeerd na rook in de cockpit Direct teruggekeerd na rook in de cockpit Direct teruggekeerd na rook in de cockpit Den Haag, februari 2014 De rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid zijn openbaar. Alle rapporten zijn boven dien

Nadere informatie

Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet

Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet Crisiskaart Een crisiskaart omdat je het voor jezelf het beste weet Consulent Crisiskaart Nel van kempen Diane Hek Crisiskaart Wat is een crisiskaart: Een uitvouwbaar kaartje van bankpasformaat. Samenvatting

Nadere informatie

BELEIDSPLAN STICHTING HOOGVLIEGERS

BELEIDSPLAN STICHTING HOOGVLIEGERS BELEIDSPLAN STICHTING HOOGVLIEGERS (Update 2017-2012) ONZE KERNWAARDEN, MISSIE EN AMBITIE Inleiding Het is ongelofelijk wat vrijwilligers van Stichting Hoogvliegers voor elkaar krijgen. We vliegen met

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen

Afgesproken verdeling van de boeken over de groepen DE KANJERTRAINING. Op de Jozefschool wordt er in alle groepen kanjertraining gegeven. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd. Doel van de Kanjertraining? Deze werkwijze biedt lln. kapstokken aan om beter

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

De vliegtuigen die er stonden, en het waren er aardig wat, werden door Glenn en Brian uitgebreid bewonderd, honderd en één vragen werden er gesteld.

De vliegtuigen die er stonden, en het waren er aardig wat, werden door Glenn en Brian uitgebreid bewonderd, honderd en één vragen werden er gesteld. 27 september; Brian en Glenn bij de Zwaluwse Modelvliegclub. Onze beide zoons, Brian en Glenn, waren opgegeven als Hoogvliegers voor 12 september op Rotterdam Airport. Eenmaal op het platform durfden de

Nadere informatie

Kunt u in het kort beschrijven waar uw bedrijf voor staat? Wat verkoopt u? Waarom verkoopt u deze producten/ dienstverleningen? escape DTP is Irma Weima, een éénmansbedrijf en regelt/verzorgt/maakt alles

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Tica Peeman. Gebaseerd op columns voor Management Team. In samenwerking met Management Team en Happy Companies

Tica Peeman. Gebaseerd op columns voor Management Team. In samenwerking met Management Team en Happy Companies Tica Peeman Gebaseerd op columns voor Management Team In samenwerking met Management Team en Happy Companies Inhoudsopgave 5 8 11 14 17 20 23 26 29 32 35 38 41 44 47 50 53 56 60 62 64 68 72 De magie van

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen

Nadere informatie

Met het inschrijvingsnummer mochten de mensen dan naar het veld gaan alwaar één van de toestellen hun knuffel dan zou meenemen.

Met het inschrijvingsnummer mochten de mensen dan naar het veld gaan alwaar één van de toestellen hun knuffel dan zou meenemen. Pampa Modelfighters Knuffelvliegen Zondag 6 mei 2007 Reeds jaren organiseert de club van Weert in Nederland het bij hun overbekende berenvliegen. Bedoeling is dat de kinderen uit de buurt naar het veld

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Les 3 Voorspellen Leestekst: Mijn droom. Introductiefase:

Les 3 Voorspellen Leestekst: Mijn droom. Introductiefase: Les 3 Voorspellen Leestekst: Mijn droom "Welkom:..." Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we voor de laatste keer voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen welke vraag wij onszelf moeten stellen om

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

Stem dan ChristenUnie. André Rouvoet ChristenUnie

Stem dan ChristenUnie. André Rouvoet ChristenUnie Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 22 november. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

EIGEN BLOED Over moeders die hun kind afstaan ter adoptie

EIGEN BLOED Over moeders die hun kind afstaan ter adoptie EIGEN BLOED Ik zie het koppie al, zegt de huisarts tegen de dertienjarige Henny Paniek Ze kwam bij hem vanwege buikpijn Dan gaat alles razendsnel Met een ambulance wordt Henny naar het ziekenhuis gebracht

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Oekraïners boos op president

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Oekraïners boos op president PrO -weekkrant Week 49 december 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 2-8 december 2013 Eenvoudig Communiceren Oekraïners boos op president Foto: ANP Foto: Shutterstock In Oekraïne protesteren inwoners

Nadere informatie