Orale implantaten in de algemene praktijk
|
|
- Heidi Baert
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Orale implantaten in de algemene praktijk
2 Orale implantaten in de algemene praktijk onder redactie van Prof. em. dr. D. van Steenberghe Prof. dr. I.E. Naert Prof. dr. G.M. Raghoebar Dr.A.P.Slagter Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008
3 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUR 887 Ontwerp omslag: TEFF ( Ontwerp binnenwerk: TEFF ( Automatische opmaak: Pre Press, Zeist Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus GA Houten
4 Inhoud Lijst van medewerkers 1 Redacteuren 1 Auteurs 1 Met medewerking van 2 1 Inleiding 3 2 Weefselreactie tijdens en na de implantatieprocedure Inleiding Implantatieprocedure Wondgenezing Ontstekingsmediatoren Fibrineadhesie en de provisorische matrix De rol van bloedplaatjes, bloedvaten en ontstekingscellen De herstelfase Groeifactoren Afweerreacties Fabricage en verpakken Interactie tussen weefsels en implantaatmateriaal Mechanische belasting en functionele aanpassing Vroege belasting van implantaten, directe prothetiek, direct belasten, directe functie Directe prothetiek op implantaten Directe belasting van implantaten Directe functie Reacties van de peri-implantaire weke weefsels De biologische breedte Weefselreacties bij direct plaatsen na extractie Conclusies 19 Literatuur 20 3 Oppervlaktekarakteristieken van enossale implantaten en de microbiologische gevolgen Inleiding Chemische samenstelling Oppervlakteruwheid Vrije oppervlakte-energie Microbiologische aspecten Peri-implantitis Besluit 24 Literatuur 24
5 VI Orale implantaten in de algemene praktijk 4 Biomechanica van enossale implantaten Inleiding Biomechanica Inleiding Invloed van mechanische belasting op osseointegratie Implantaatvoorbelasting Factoren die de biomechanica van orale implantaten beïnvloeden Algemene beschouwingen 32 Literatuur 32 5 (Neuro)fysiologie van enossale implantaten Inleiding Neurofysiologie Innervatie rond tanden en implantaten Mobiliteitskarakteristieken van tanden en implantaten Gevoelsfunctie van tanden en implantaten Reflexfunctievantandenenimplantaten Bijtkrachtenontwikkeldmettandenenimplantaten Kauwen met tanden of implantaatgedragen prothesen Spraak met implantaatgedragen prothesen Conclusies 38 Literatuur 39 6 Preoperatief onderzoek: systeem- en lokale factoren Inleiding Medische anamnese Diabetes mellitus Botafwijkingen Hematologische afwijkingen Cardiovasculaire afwijkingen Ziekte van Crohn Psychische stoornissen Medicamenten Roken Anamnese over mondfuncties Extraoraal onderzoek Algehele esthetiek Esthetiek natuurlijke (rest)dentitie en bestaande gebitsprothesen Spraak Musculatuur Kaakgewrichten Intraoraal onderzoek (Rest)dentitie Gebitsprothesen Mond- en prothesehygiëne Tandeloze (delen van de) processus alveolaris Slijmvlies Tong Mondbodem Speeksel en speekselklieren Palatum molle Extreme kokhalsreflex Relatie tussen boven- en onderkaak 47 Literatuur 48 7 Preoperatieve radiologische planning bij het plaatsen van enossale implantaten Inleiding Intraorale radiografie Panoramische radiografie Schedelprofielopname Conventionele tomografie 50
6 Inhoud VII 7.6 Computertomografie Cone-beam-computertomografie Conclusie 54 Literatuur 54 8 Solitaire tandvervanging: implantaat of brug? Inleiding Prognose solitaire implantaten Prognose conventioneel kroon- en brugwerk Prognose adhesief brugwerk Indicatiestelling Restauratiegraad buurelementen Parodontale status Belasting door occlusie- en articulatieverhoudingen Esthetiek Leeftijd patiënt Kostprijs Conclusie 63 Literatuur 63 9 Preoperatieve indicatiestelling bij de volledig edentate patiënt Inleiding Algemene aspecten indicatiestelling Medische factoren Prothetische factoren Chirurgische factoren Indicatiestelling edentate onderkaak Indicatiestelling edentate bovenkaak Conclusie 73 Literatuur Voorlichting aan patiënten bij toepassing van orale implantaten Inleiding Het eerste gesprek De opbouw van het gesprek Het gebruik van hulpmiddelen Documentatie Behandelplan, begroting en written informed consent Tweede en volgende consultaties 80 Literatuur De procedure rondom het plaatsen van implantaten Inleiding De prechirurgische fase Steriliteit in de operatiekamer Hygiëne Kleding Haarbescherming Mondmasker Beschermbril Steriele schorten Handschoenen Sterilisatie van instrumentarium Onvoldoende botvolume om direct implantaten te plaatsen Scherpe, smalle processus alveolaris Splijten van de processus alveolaris Buccale botopbouw Geleide botregeneratie Augmentatie van de sinusbodem Le-Fort-I-osteotomie met interpositie van bot Reconstructie van de edentate onderkaak Distractieosteogenese 97
7 VIII Orale implantaten in de algemene praktijk Boormallen Het aanbrengen van implantaten Preparatie van het implantaatbed Voorbereiden van het implantaatbed Het implanteren Esthetische overwegingen Hechten Eén fase of twee fases Implanteren direct na extractie Esthetische overwegingen bij het vrijleggen Driedimensionale planning Nazorg Tijdelijke prothetische constructies Complicaties Peroperatieve complicaties Postoperatieve complicaties Explantatie van implantaten Epiloog 117 Literatuur Prothetiek in de algemene praktijk Inleiding Type implantaatgedragen voorzieningen Het solitaire implantaat De partiële brug De volledige brug en de overkappingsprothese Klinische procedure Afdrukname Keuze van abutment Randaanpassing en de passieve pasvorm van de suprastructuur Gecementeerde of verschroefde prothetische voorzieningen? Occlusale vormgeving en occlusieconcepten Porselein of composiet? Tandtechnische aspecten Implantaatgedragen volledige voorzieningen Implantaatgedragen partiële voorzieningen Prothetische complicaties Nieuwe ontwikkelingen Immediaat implantaat en directe belasting Directe of uitgestelde belasting? Algemene conclusie 150 Literatuur Nazorg, onderhoud, evaluatie en reparatie van implantaten en suprastructuren Inleiding Reiniging van implantaten, meso- en suprastructuur Noodzaak en mogelijkheden tot reiniging Mondhygiëne-instructie, hulpmiddelen en zelfzorg Professionele intra- en extraorale reiniging van implantaten en componenten Inspectie van de mondholte en de prothetische voorziening Het de- en remonteren van mesostructuuronderdelen, schroevendraaiers en momentsleutels Evaluatie Klinische parameters Röntgenologische parameters Bruikbaarheid en betrouwbaarheid van gangbare klinische en röntgenologische parameters bij implantaten Frequentie van optreden van complicaties Complicaties bij uitneembare prothetiek Complicaties bij vaste prothetiek 175
8 Inhoud IX Conclusies Reparatie van de suprastructuur Reparaties bij uitneembare prothetiek Reparaties bij vaste prothetiek 180 Literatuur Implantaatfalen: mechanische belasting en peri-implantitis Inleiding De impact van mechanische belasting op bot(vorming) rondom implantaten Inleiding Mechanische belasting: definities en begrippen Botmodellering onder invloed van belasting Botremodellering onder invloed van belasting De impact van peri-implantitis op het peri-implantaire bot Microbiota bij peri-implantitis Kwalitatieve en kwantitatieve verschillen in microbiota Behandeling van peri-implantitis Vatbaarheid voor parodontitis en peri-implantitis Microbiota in het restgebit Pocketdiepte Oppervlakteruwheid/verruwing De intraorale belastingstijd Overbelasting versus peri-implantitis Conclusie 198 Literatuur 198 Register 205
9 Lijst van medewerkers Redacteuren Prof. em. dr. D. van Steenberghe, Afdeling Parodontologie, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Prof. dr. I.E. Naert, Afdeling Prothetische Tandheelkunde, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Prof. dr. G.M. Raghoebar, AfdelingvoorMondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Dr. A.P. Slagter, Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde, Medisch Centrum Leeuwarden, Leeuwarden Auteurs Prof. dr. C. de Baat, Afdeling Orale Functieleer, Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen Dr. M.S. Cune, VakgroepMondziekten,Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Prof. dr. J.A. Duyck, Afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Dr. R.J. Goené, Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie/Orale Pathologie, Vrije Universiteit medisch centrum/academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam, Amsterdam Dr.R.Hertel, Afdeling Training & Consultancy, Implantology Clinic, Zeist Prof. dr. R. Jacobs, Centrum Orale Beeldvorming, Afdeling Parodontologie, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Dr. G.L. de Lange, Academisch Centrum Implantologie, Amstelveen Prof. dr. H.J.A. Meijer, DisciplinegroepTandheelkunde/Mondhygiëne, Afdeling Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Prof. dr. I.E. Naert, Afdeling Prothetische Tandheelkunde, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Prof. dr. M. Quirynen, Afdeling Parodontologie, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Prof. dr. G.M. Raghoebar, AfdelingvoorMondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Dr.H.Reintsema, Afdeling voor Mondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Dr.A.P.Slagter, Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde, Medisch Centrum Leeuwarden, Leeuwarden Prof. em. dr. D. van Steenberghe, Afdeling Parodontologie, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Mw. dr. K. Vandamme, Afdeling Prothetische Tandheelkunde/BIOMAT Research Cluster, School voor Tandheelkunde, Mondziekten en Kaakchirurgie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Mw. M. Vercruyssen, Afdeling Parodontologie, School voor Tandheelkunde, Mondziekten & Kaakchirur-
10 2 Orale implantaten in de algemene praktijk gie, Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, Leuven Prof. dr. A. Vissink, AfdelingvoorMondziekten, Kaakchirurgie en Bijzondere Tandheelkunde, Universitair Medisch Centrum Groningen, Groningen Met medewerking van F. Ardenois Prof. em. dr. J.A. De Boever Prof. dr. N.H.J. Creugers K. Vandamme Dr. W.M.M. Fennis Dr. R.P. van Oort D.G. Op Heij H. Opdebeeck L. Rutten
Lijst van medewerkers 1 Redacteuren 1 Auteurs 1 Met medewerking van 2
Lijst van medewerkers 1 Redacteuren 1 Auteurs 1 Met medewerking van 2 1 Inleiding 3 2 Weefselreactie tijdens en na de implantatieprocedure 9 2.1 Inleiding 9 2.2 Implantatieprocedure 9 2.3 Wondgenezing
Nadere informatieImplantaten en prothetische constructies
Implantaten en prothetische constructies Implantaten en prothetische constructies Een inleiding voor mondhygiënisten Prof. dr. C. De Baat Prof. dr. G.M. Raghoebar W.F.M. Pelkmans-Tijs Bohn Stafleu van
Nadere informatieAtlas van de parodontale diagnostiek
Atlas van de parodontale diagnostiek Atlas van de parodontale diagnostiek Dr. Johan van Dijk Dr.FredSpijkervetendr.JanTromp Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle
Nadere informatieInhoud. BSL ID 0000 ACA_A4_2KMM Prothetiek en orale implantologie Pre Press Zeist 13/12/2006 Pg. 011
1 Onderzoek, behandelplan en de rol van de algemeen practicus 1 1.1 Inleiding 1 1.2 Onderzoek en behandelplan 1 1.2.1 De eerste algemene onderzoeksfase 1 1.2.2 De tweede specifieke onderzoeksfase 4 1.2.3
Nadere informatiePsychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten
Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten Doorbreken van de cirkel van verdriet Psychosocial assistance for relatives of
Nadere informatieHet ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct. Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra
Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Onder redactie van W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een
Nadere informatieESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd
ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd ESAT- Screening van ASS op jonge leeftijd Praktische handleiding voor signalering, screening en diagnostiek prof. dr. J. Buitelaar drs. E. van Daalen dr. C. Dietz
Nadere informatiePatiënt en recht in de apotheek
Patiënt en recht in de apotheek Patiënt en recht in de apotheek mr Jurriane A. Rendering Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten
Nadere informatieOrthopedische casuïstiek
Orthopedische casuïstiek Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van anterieure kniepijn Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Patty Joldersma Marc Martens Pat Wyffels Houten 2010 Ó 2010 Bohn
Nadere informatieNeem de regie over je depressie
Neem de regie over je depressie Dit boek, Neem de regie over je depressie. Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks
Nadere informatieZakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen
Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Onder redactie van: G.A.E.G. van Asseldonk BSc J.J. van Duinen MSc M. Former-Boon R. van
Nadere informatieMarike van der Schaaf Juultje Sommers. Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care
Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care Marike van der Schaaf Juultje Sommers Evidence statement voor fysiotherapie op de intensive care ISBN 978-90-368-0903-0
Nadere informatieOmgaan met lichamelijke klachten
Omgaan met lichamelijke klachten Dit Werkboek omgaan met lichamelijke klachten is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de
Nadere informatiePsychosociale problemen
Psychosociale problemen Reeks Kinderen en Adolescenten. Problemen en risicosituaties Psychosociale problemen is het tweede deel van de tiendelige reeks Kinderen en Adolescenten - Problemen en risicosituaties.
Nadere informatieOnderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht
Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van de hand het polsgewricht Redactie: Koos van Nugteren Dos Winkel Met bijdragen van: Frederik Verstreken
Nadere informatieHet Astma Formularium
Het Astma Formularium Het Astma Formularium een praktische leidraad dr. J.C.C.M. in t Veen dr. N.H. Chavannes Houten 2011 Ó 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieOnderzoek en behandeling van de voet
Onderzoek en behandeling van de voet Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van de voet Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Patty Joldersma Marc Martens Irma Pelgrim Bohn Stafleu van Loghum
Nadere informatieWie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke
Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten
Nadere informatieOrthopedische casuïstiek
Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van middenhand en vingers Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Frederik Verstreken Mascha Friderichs Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 Ó 2010 Bohn
Nadere informatieHet ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct
Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct Het ecg en het angiogram bij een acuut hartinfarct W.A. Dijk B.M.A. Munstra M. Munstra F. Zijlstra Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieVan je nachtmerries af
Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor
Nadere informatieDe volledige gebitsprothese in woord en beeld
De volledige gebitsprothese in woord en beeld Dit boek is opgedragen ter nagedachtenis van prof.dr. D. Slop en drs. G.R. Overvest-Eerdmans. Beiden waren zeer betrokken bij de problematiek van de tandeloze
Nadere informatieStoppen met roken Cursus
Stoppen met roken Stoppen met roken Cursus F.A. Willemsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieDe partiële gebitsprothese
De partiële gebitsprothese De partiële gebitsprothese Onder redactie van: Prof. dr. N.H.J. Creugers Dr. D.J. Witter Prof. dr. C. de Baat Dr. H.M.A.M. Keltjens Houten 2012 Ó 2012 Bohn Stafleu van Loghum,
Nadere informatieProf. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes. Evidence-based handelen bij lage rugpijn
Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Prof. dr. M.W. van Tulder Prof. dr. B.W. Koes Evidence-based handelen bij lage rugpijn Epidemiologie, preventie, diagnostiek,
Nadere informatieDenken + Doen = Durven
1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor jezelf Dit werkboek is van: Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor
Nadere informatieHypertensie en 24-uursbloeddrukmeting
Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Een toegevoegde waarde voor de praktijk F.T.J. BOEREBOOM, INTERNIST-NEFROLOOG D. TAVENIER, HUISARTS Houten 2010 2010 Bohn Stafleu
Nadere informatieWerkboek klinische schematherapie
Werkboek klinische schematherapie Werkboek klinische schematherapie Redactie: Eelco Muste Anoek Weertman Anne-Marie Claassen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieInformatorium voor Voeding en Diëtetiek
Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Onder redactie van: Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Supplement Voedings- en Dieetleer
Nadere informatieValkuilen in de orthopedische diagnostiek
Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Orthopedische casuïstiek Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Nens van Alfen Edith Cup Sander Geurts Renske Janssen
Nadere informatie36 zieke kinderen. Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen
36 zieke kinderen 36 zieke kinderen Een werkboek met patiëntenproblemen voor co-assistenten en basisartsen Guus de Jonge, emeritus hoogleraar kindergeneeskunde Arwen Sprij, kinderarts Derde, geheel herziene
Nadere informatieGroenengrijs. Jong en oud met elkaar in gesprek. Karen van Kordelaar. Astrid Vlak. Yolande Kuin. Gerben Westerhof
Groenengrijs Groenengrijs Jong en oud met elkaar in gesprek Karen van Kordelaar Astrid Vlak Yolande Kuin Gerben Westerhof Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van
Nadere informatieHandleiding Gezinsvragenlijst (GVL)
Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Handleiding Gezinsvragenlijst (GVL) Prof. dr. J.D. van der Ploeg Prof. dr. E.M. Scholte Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieEen nieuwe heup of knie
Een nieuwe heup of knie Een nieuwe heup of knie Hoe wordt u weer lichamelijk en sportief actief? Martin Stevens Inge van den Akker-Scheek Jan Hamelink Inge Reininga Karen den Uyl-Verlinden Robert Wagenmakers
Nadere informatieHandleiding bij Beter beginnen
Handleiding bij Beter beginnen Handleiding bij Beter beginnen Trudy Mooren en Maartje Schoorl Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieDenken + Doen = Durven
1 Denken + Doen = Durven Werkboek voor ouders Houten Bohn Stafleu van Loghum, 2008 2 Denken + Doen = Durven Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Denken + Doen = Durven, Werkboek voor ouders, is onderdeel
Nadere informatieIn gesprek met de palliatieve patiënt
In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieMinder angstig in sociale situaties
Minder angstig in sociale situaties Dit boek, Minder angstig in sociale situaties, Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in
Nadere informatieNiet meer depressief
Niet meer depressief Dit boek, Niet meer depressief; Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de
Nadere informatieWerken aan je zelfbeeld
Werken aan je zelfbeeld Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit werkboek Werken aan je zelfbeeld, COMET voor kinderen en jongeren (groepstraining) hoort bij de handleiding Zelfbeeldtraining voor kinderen
Nadere informatieVoortgezette regressie- en variantieanalyse
Voortgezette regressie- en variantieanalyse Voortgezette regressie- en variantieanalyse Frans W. Siero Mark Huisman Henk A.L. Kiers Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieWerkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen
Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen hoort bij de handleiding Integrale
Nadere informatieDoen en blijven doen
Doen en blijven doen Doen en blijven doen Voorlichting en compliancebevordering door paramedici Marieke van der Burgt en Frank Verhulst Vierde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009
Nadere informatiePsychosociale zorg bij chronische ziekten
Psychosociale zorg bij chronische ziekten Psychosociale zorg bij chronische ziekten Klinische praktijk en effectiviteit Jan Jaspers en Henriët van Middendorp Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 2010 Bohn
Nadere informatieEerste hulp bij faalangst
Eerste hulp bij faalangst Eerste hulp bij faalangst Faalangsttraining voor jongeren van 10 tot 18 jaar drs. Petra Lahr drs. Daphne Rijkée Houten 2017 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieHet Reumatologie & Orthopedie Formularium
Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Het Reumatologie & Orthopedie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Prof. dr. W.F. Lems Prof. dr. B.J. van Royen Met medewerking van: Dr. J.P.W.
Nadere informatieEen patiënt met stress en burnout
Een patiënt met stress en burnout Een patiënt met stress en burnout in de huisartspraktijk Bart Verkuil Arnold van Emmerik Roelf Holtrop Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieAngststoornissen en hypochondrie
Angststoornissen en hypochondrie Angststoornissen en hypochondrie Diagnostiek en behandeling P.M.G. Emmelkamp T.K. Bouman S. Visser Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieInformatorium voor Voeding en Diëtetiek
Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jacqueline Drenth Jolanda van Duinen (Redactie) Informatorium voor Voeding en Diëtetiek Dieetleer en Voedingsleer Supplement
Nadere informatieDe meest gestelde vragen over: cholesterol
De meest gestelde vragen over: cholesterol De meest gestelde vragen over: cholesterol Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE. Jeroen Wapenaar Lisette de Groot
ETEN EN DRINKEN BIJ DEMENTIE Jeroen Wapenaar Lisette de Groot Eerste druk, Reed Business, Amsterdam 2013 Tweede (ongewijzigde) druk, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2016 ISBN 978-90-368-1557-4 DOI 10.1007/978-90-368-1558-1
Nadere informatieONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE
ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE ISBN 978-90-368-1699-1 ISBN 978-90-368-1700-4 (ebook) 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieMaatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving
Maatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving BSL - ACA_BK_1KZM - 0000 001 BSL - ACA_BK_1KZM - 0000 002 Maatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving Lia van Doorn Coreferaat:
Nadere informatieGedragsproblemen bij kinderen
Gedragsproblemen bij kinderen Reeks Praktische Kindergeneeskunde Redactie: V.R. Drexhage, kinderarts L.W.E. van Heurn, kinderchirurg C.M.F. Kneepkens, kinderarts R. Pieterse, kinderarts E. van Rijswijk,
Nadere informatieLeercoaching in het hbo. Student
Leercoaching in het hbo Student Leercoaching in het hbo Student Een kapstok om jezelf uit te dagen de regie over je leren te nemen Jette van der Hoeven 2e druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009
Nadere informatieWerken aan je zelfbeeld
Werken aan je zelfbeeld Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit werkboek Werken aan je zelfbeeld, COMET voor kinderen en jongeren (individuele training) hoort bij de handleiding Zelfbeeldtraining voor kinderen
Nadere informatiedr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen
dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen dr. J.N. Keeman dr. B.C. Vrouenraets Kleine chirurgische ingrepen Houten, 2016 Eerste druk, 1980 Zevende druk, eerste oplage, Uitgeverij
Nadere informatieDe huisarts aan de leiding
De huisarts aan de leiding De huisarts aan de leiding Dr. Erik Ranzijn Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets
Nadere informatiePersoonsgerichte zorg
Persoonsgerichte zorg C.J.M. van der Cingel J.S. Jukema Persoonsgerichte zorg Praktijken van goede zorg voor ouderen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0448-6 DOI 10.1007/978-90-368-0449-3 ISBN 978-90-368-0449-3
Nadere informatieKerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling
Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Pieternel Dijkstra en Remco Coppoolse Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieZakboek ziektebeelden Gastro-enterologie
Gastro-enterologie Zakboek ziektebeelden Gastro-enterologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze
Nadere informatieImaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries
Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries Dit boek, Imaginatie- en rescriptingtherapie voor nachtmerries, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Bij deze titel is tevens een werkboek
Nadere informatieErgotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers
Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun mantelzorgers Maud Graff Margot van Melick Marjolein Thijssen Patricia Verstraten Jana Zajec Het EDOMAH-programma Ergotherapie bij ouderen met dementie en hun
Nadere informatieDr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens. Het cardiovasculair formularium
Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium Onder redactie van: Dr. P.R.M. van Dijkman Mw. dr. M.E.L. Bartelink Drs. M. Rubens Het cardiovasculair formularium
Nadere informatieOnderzoek en behandeling van peesaandoeningen tendinose
Onderzoek en behandeling van peesaandoeningen tendinose Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van peesaandoeningen tendinose Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Paul van der Tas Bohn Stafleu
Nadere informatieZorg om mensen met dementie
Zorg om mensen met dementie Voor Ries en Myrthe Zorg om mensen met dementie Een handleiding voor verzorgenden Bère Miesen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieHandboek schematherapie
Handboek schematherapie Handboek schematherapie Theorie, praktijk en onderzoek Onder redactie van Michiel van Vreeswijk Jenny Broersen Marjon Nadort Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu
Nadere informatieZorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders
Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders MIJN BSL Aan ieder exemplaar van Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Werkboek voor deelnemers is een unieke
Nadere informatieValkuilen in de orthopedische diagnostiek
Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Orthopedische casuïstiek Valkuilen in de orthopedische diagnostiek Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Nens van Alfen Edith Cup Sander Geurts Renske Janssen
Nadere informatieZorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Maja van Trigt Werkredactie: Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Inleiding en ziektebeelden Maja van Trigt Zeist Werkredactie: Amsterdam
Nadere informatieHet Urologie Formularium
Het Urologie Formularium Het Urologie Formularium Een praktische leidraad Onder redactie van: Dr. A.S. Glas Dr. J.P.M. Sedelaar P. van de Woestijne Met medewerking van: Dr. F.C.H. d Ancona, Dr. M. Barendrecht,
Nadere informatieMotivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen
Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Redactie: Arno van Dam en Niels Mulder Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,
Nadere informatieKostprijzen in ziekenhuizen
Kostprijzen in ziekenhuizen BSL - ACA_BK_1KZM - 1731_9789031342167 001 M. Levi, AMC Amsterdam Prima boek, nuttig en goed uitgewerkt. J. Zuurbier, Q-consult Ik heb bewondering voor de wijze waarop het boek
Nadere informatie8FSLDBIJFS /[EPMJMGEXMIRMZIEY
Medicijnen Werkcahier Kwalificatieniveau Geerard Siereveld Cees van Stipdonk Johan van t Wout Skillslab-serie voor verpleegkundige en verzorgende beroepsvaardigheden Houten 2008 2008 Bohn Stafleu van
Nadere informatieLeerboek Atherotrombose
Leerboek Atherotrombose Leerboek Atherotrombose Prof. dr. J.W. Jukema Prof. dr. F.W.A. Verheugt Tweede, geheel herziene druk Eerste druk, 2004 Tweede, geheel herziene druk, 2008 Bohn Stafleu van Loghum,
Nadere informatieWerkboek voor kinderen en jongeren van ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen
Werkboek voor kinderen en jongeren van ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit Werkboek voor kinderen en jongeren van ouders met psychiatrische en/of verslavingsproblemen
Nadere informatieM.C.A.P.J. van Abeelen. Eigen spreekuur en chronische ziekten
M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten M.C.A.P.J. van Abeelen Eigen spreekuur en chronische ziekten Tweede druk Houten 2013 ISBN 978-90-313-9974-1 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieKwaliteitsstandaarden Jeugdzorg Q4C
Kwaliteitsstandaarden Jeugdzorg Q4C Kwaliteitsstandaarden Jeugdzorg Q4C Wat kinderen en jongeren belangrijk vinden als ze niet thuis wonen Fiet van Beek en Leo Rutjes (red.) met medewerking van Mirjam
Nadere informatieVerstrekking en vergoeding
Verstrekking en vergoeding Verstrekking en vergoeding Han van Hagen Swen Kuipers Carlo Schneider Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieDenkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie
Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie Denkbeelden over kleinschalig wonen voor mensen met dementie Hugo van Waarde (red.) Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu
Nadere informatieLeercoaching in het hbo. Leercoach
Leercoaching in het hbo Leercoach Leercoaching in het hbo Een kapstok om studenten uit te dagen zelf de regie te nemen Jette van der Hoeven 2e druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu
Nadere informatieOnderzoek en behandeling van artrose en artritis
Onderzoek en behandeling van artrose en artritis Orthopedische casuïstiek Onderzoek en behandeling van artrose en artritis Redactie: Dos Winkel Met bijdragen van: Marc Martens Anke Smets Pat Wyffels Bohn
Nadere informatieStotteren. Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17
Stotteren Stotteren Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 17 Houten 2014 Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatieBasiskennis schei- en natuurkunde
Basiskennis schei- en natuurkunde Basiskennis schei- en natuurkunde M. Zwamborn Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieIn gesprek met de palliatieve patiënt
In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieActief leren voor een beroep
Actief leren voor een beroep Actief leren voor een beroep Activiteiten voor leerlingen in het mbo niveau 3 en 4 Nicolien van Halem Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieZakboek ziektebeelden Neurologie
Neurologie Zakboek ziektebeelden Neurologie Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Nadere informatieSupervisie in onderwijs en ontwikkeling
Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Delen en helen Onder redactie van: Sijtze de Roos Auteurs: Heleen Bakker Hans Borst Corine Havelaar-Bakker Sijtze de Roos
Nadere informatieDe apotheker aan de leiding. voor Yara en Abel
De apotheker aan de leiding voor Yara en Abel De apotheker aan de leiding Dr. Erik Ranzijn Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten
Nadere informatieWet toelating zorginstellingen
Wet toelating zorginstellingen Wet toelating zorginstellingen Tweede, herziene druk Mr. dr. J.J.M Linders Gezondheidswetgeving in de praktijk Redactie: Mr. R.N. van Donk Mr. dr. H.E.G.M. Hermans Mr. dr.
Nadere informatieInformatorium voor voeding en diëtetiek
Informatorium voor voeding en diëtetiek Majorie Former Gerdie van Asseldonk Jolanda van Duinen Jacqueline Drenth (Redactie) Informatorium voor voeding en diëtetiek Supplement 89 - april 2015 Houten 2015
Nadere informatieDoorbreek je depressie
Doorbreek je depressie Doorbreek je depressie Werkboek voor de cliënt Drs. P.J. Molenaar Drs. F.J. Don Prof. dr. J. van den Bout Drs. F. Sterk Prof. dr. J. Dekker Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó
Nadere informatieMijn kind een Kanjer!
Mijn kind een Kanjer! Mijn kind een Kanjer! Help je kind bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden Herberd Prinsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieCasusboek palliatieve zorg
Casusboek palliatieve zorg Casusboek palliatieve zorg ONDER REDACTIE VAN M.H.J. VAN DEN BEUKEN-VAN EVERDINGEN M.L.E. JANSSEN-JONGEN Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Nadere informatieHuishoudelijke verzorging en de Wmo
Huishoudelijke verzorging en de Wmo Huishoudelijke verzorging en de Wmo Drs. W.F. Deelstra Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij, 2008 Alle rechten
Nadere informatieD Aanspraakcriteria Implantologie
D0757-201808 Aanspraakcriteria Implantologie Inhoudsopgave Toelichting aanspraakbeoordeling 3 Indicatiestelling 4 Gehele tand-kaak-mondstelsel 4 Prothetiek 4 Handreiking aanspraakbeoordeling 5 Implantaten
Nadere informatieDe meest gestelde vragen over: reumatologie
De meest gestelde vragen over: reumatologie De meest gestelde vragen over: reumatologie Bohn Stafleu van Loghum Houten, 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten
Nadere informatieNicolien van Halem Inge Müller. Handboek studievaardigheden voor het hbo
Nicolien van Halem Inge Müller Handboek studievaardigheden voor het hbo Toegang tot de website Op deze website vindt u het ondersteunend materiaal behorende bij Handboek studievaardigheden voor het hbo.
Nadere informatieNicolien van Halem Sjaak Groot. Planmatig zorg verlenen
Nicolien van Halem Sjaak Groot Planmatig zorg verlenen Nicolien van Halem Sjaak Groot Planmatig zorg verlenen Houten 2014 ISBN 978-90-368-0587-2 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Nadere informatieBasiszorg Boek II dh
Basiszorg Boek II Basiszorg Boek II Auteurs: J.C. Dito T. Stavast D.E. Zwart Werkredactie: Drs. J.A.M. Kerstens E.M. Sesink Basiswerk Verpleging en Verzorging onder hoofdredactie van: Drs. J.H.J. de Jong
Nadere informatie