Lucht5. Wet- en regelgeving en beleid. Inspanningen

Transcriptie

1 Lucht De grote concentratie van industrie, de hoge bevolkingsdichtheid en de grote verkeersdruk maken de luchtkwaliteit in de regio Rijnmond een blijvend onderwerp van zorg. Stikstofoxiden (NO x ) en fijn stof (PM 1 en PM. ) zijn de belangrijkste knelpunten. De meetpunten van DCMR en RIVM laten geen overschrijdingen van de (toekomstige) wettelijke normen voor luchtkwaliteit zien. Echter plaatselijk is de luchtkwaliteit langs drukke verkeerswegen in het stedelijke gebied onvoldoende. Uit meetresultaten blijkt dat de grenswaarde bij sommige verkeerswegen wordt overschreden. De in dit hoofdstuk opgenomen indicatoren over de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen van de grote industrie naar de lucht konden niet aangevuld worden met 9. De getoonde grafieken laten de definitieve emissiecijfers tot en met 8 zien. Meer informatie is te vinden op Wet- en regelgeving en beleid Op het gebied van wet en regelgeving zijn voor het milieuthema lucht de volgende wetten en besluiten van toepassing: de Wet luchtkwaliteit, de Nationale emissieplafonds, het Emissiehandelssysteem voor NO x, het Besluit emissie-eisen en het Convenant uitstoot zwaveldioxide. Informatie hierover is te vinden op te komen. De verwachting is dat dit bij benadering gaat lukken. SO komt vrij bij de verbranding van fossiele brandstoffen. Raffinaderijen en elektriciteitscentrales vormen de belangrijkste bronnen van SO. Voor alle Europese lidstaten is een maximaal plafond afgesproken. Voor Nederland bedraagt dit plafond kiloton SO per jaar vanaf 1. Op dit moment wordt nog circa 6 kiloton uitgestoten. Luchtverontreiniging is een onderwerp dat via Europese samenwerking moet worden aangepakt omdat de uitstoot van fabrieken en andere bronnen zich over grotere afstanden verspreidt. De Europese Unie (EU) onderneemt acties om de vervuiling internationaal door bronbeleid aan te pakken, bijvoorbeeld door emissie-eisen aan auto s te stellen. Ook stelt zij maximale luchtverontreinigingniveaus vast om gezondheids- en natuurschade van luchtverontreiniging te beperken. Deze maximale niveaus zijn bij de indicatoren aangegeven. Ultrafijn stof (PM. ) is een betere indicator voor gezondheidseffecten dan fijn stof (PM 1 ). In Europa is daarom eind 7 een extra norm voor PM. geformuleerd. De streefwaarde voor is μg/m 3. In moet de achtergrondconcentratie van PM. ten opzichte van 1 met 1% zijn gereduceerd. In 13 zal de Europese Commissie de streefwaarden voor PM. evalueren. Dit is in de Nederlandse Wet luchtkwaliteit opgenomen. Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) is een onderdeel van de Wet luchtkwaliteit. In gebieden waar de normen voor luchtkwaliteit niet worden gehaald (de zogenoemde overschrijdingsgebieden) gaan overheden via gebiedsgerichte programma s de luchtkwaliteit verbeteren. Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit laat zien dat Nederland in staat is om in 11 overal de grenswaarden voor fijn stof (PM 1 ) te halen en in 1 die voor NO. Op basis daarvan heeft Europa Nederland tot die jaren uitstel (derogatie) verleend voor het halen van de normen. Het Regionaal Actieprogramma Luchtkwaliteit Rijnmond (RAP) en Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit (RAL), RAP/RAL genoemd, is onder de vlag van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit gebracht. Daarmee zijn de gestelde doelen voor het behalen van de normen voor NO x en fijn stof veilig gesteld. Bij de beschrijving van de inspanningen staat hier meer over opgenomen. Voor zwaveldioxide is de doelstelling om op basis van vergunningen en brancheafspraken onder het afgesproken plafond voor 1 Of het Nederlandse doel voor ammoniak wordt gehaald is onzeker. De ammoniakproblematiek speelt in Rijnmond echter geen rol van betekenis. Inspanningen In de regio Rijnmond is de regionale nota Dat lucht op! Naar een schone lucht in Rijnmond onderdeel van het NSL. Deze nota beschrijft de bijdrage van de stadsregio Rotterdam, de gemeente Rotterdam en andere partners aan het Regionale Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL) Zuid-Holland. Op dit moment ziet het er naar uit dat de maatregelen voldoende zijn om overal de grenswaarden op tijd te halen. De uitvoering van de maatregelen van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit liggen goed op koers. De inspanningen in Rijnmond op dit gebied worden uitgevoerd in het Regionaal Actieprogramma Luchtkwaliteit Rijnmond en Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit. Dit programma is er in de eerste plaats om met een verbetering van de luchtkwaliteit de gezondheid van de inwoners te bevorderen. In de tweede plaats om te voldoen aan de Europese regelgeving op het gebied van luchtkwaliteit. Het programma bestaat uit een dynamisch pakket van maatregelen, waaraan steeds nieuwe maatregelen worden toegevoegd. Sinds de start van het programma zijn 18 projecten vanuit het RAP/RAL-budget in uitvoering genomen. In 9 is gewerkt aan projecten. Via monitoring wordt het effect van het pakket maatregelen gevolgd en wordt bepaald waar aanvullende of efficiëntere instrumenten nodig zijn. Naast fysieke maatregelen zijn communicatieve maatregelen van belang. Deze zijn erop gericht kennis te vergroten, begrip en draagvlak te creëren en actief bij te dragen aan oplossingen. In het project Publieksinformatiepunt Luchtkwaliteit werken de DCMR en de GGD Rotterdam-Rijnmond samen om bewoners te informeren over de luchtkwaliteit in hun straat en over de mogelijke gezondheidseffecten van luchtverontreiniging. Thema Leefomgeving: Lucht 7

2 Toekomstige ontwikkelingen Het brongerichte emissiebeleid zal geleidelijk aangescherpt worden en houdt rekening met de technische innovaties die bedrijven kunnen toepassen in hun bedrijfsprocessen en de economische haalbaarheid ervan. In de Europese Unie lopen voorbereidingen voor nationale emissieplafonds voor fijn stof. Hoe deze eruit komen te zien, is nog niet duidelijk. Duidelijk is wel dat door de toekomstige luchtkwaliteitnormen voor PM. de meetinspanningen de komende jaren worden geïntensiveerd en geüniformeerd. De DCMR heeft daarvoor nieuwe apparatuur aangeschaft, om samen met het RIVM en de andere instanties die luchtkwaliteitmetingen uit te voeren. Zo wordt overal in Nederland op dezelfde manier gemeten. Lucht en gezondheid Hoewel volgens de verwachtingen van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit de grenswaarden op tijd worden gehaald, vermindert dat niet de noodzaak om te blijven investeren in een verbetering van de luchtkwaliteit. Ook als er aan alle normen wordt voldaan, krijgen kinderen astma-aanvallen door luchtverontreiniging en worden ouderen opgenomen in het ziekenhuis doordat fijn stof hun luchtwegklachten of hart- en vaatziekte verergert. Er is namelijk geen drempelwaarde te bepalen, waaronder fijn stof geen gezondheidseffecten veroorzaakt. De ultrafijne fractie, voor een belangrijk deel afkomstig van gemotoriseerd wegverkeer, is het meest schadelijk. Om de gezondheid van de inwoners van de regio Rijnmond daadwerkelijk te verbeteren, moet hun blootstelling aan deze fractie zoveel mogelijk worden beperkt. Maatregelen die de emissie van en blootstelling aan uitlaatgassen verminderen, blijven daarom ook na 11 nodig. n Het milieu in de regio Rotterdam 1 8

3 Luchtkwaliteit Index Doel 1 In deze grafiek is de samengestelde index voor de luchtkwaliteit weergegeven voor de gemeten concentraties van acht stoffen; SO, NO, fijn stof, benzeen, zwarte rook, lood, cadmium en ozon. Het betreft metingen op drie punten in het Rijnmondgebied, die zijn afgezet tegen de doelstellingen voor 1. De grafiek geeft de afstand tot de algemene doelstelling weer, maar is niet representatief voor het hele Rijnmondgebied. De index laat zien dat de luchtkwaliteit op de drie meetpunten weer iets beter geworden is. Alle gemeten concentraties zijn lager dan vorig jaar. De afstand tot de doelstelling wordt bepaald door fijn stof en ozon en door zwarte rook, waarvoor geen officiële doelstelling voor 1 bestaat, maar waarvoor een ambitieuze doelstelling is aangenomen. Ook de doelstelling voor fijn stof is in deze index ambitieuzer dan de formele grenswaarde Zwaveldioxide ,-percentiel daggemiddelde Grenswaarde 99,-percentiel Beleid/doel De grenswaarden voor SO zijn vooral gericht op bescherming van de bevolking tegen kortdurende blootstelling aan hoge concentraties: een daggemiddelde concentratie van 1 µg/m 3 mag slechts drie keer per jaar voorkomen. Dat is,8% van de tijd en wordt uitgedrukt als 99, percentiel. Een uurgemiddelde van 3 µg/m 3 mag keer per jaar voorkomen (99,7 percentiel). Toelichting In de grafiek is de gemiddelde 99, percentielwaarde weergegeven van de negen meetpunten die in het Rijnmondgebied staan. De belangrijkste bron van SO vormen de grote bedrijven, maar de scheepvaart wordt, relatief gezien, een steeds belangrijkere bron omdat de uitstoot op een veel geringere hoogte plaatsvindt. Conclusie De dagwaarden liggen al geruime tijd ruim onder de grenswaarde. In 9 was het 99, percentiel µg/m 3. Hoge uurwaarden komen gelukkig nauwelijks meer voor. Het 99,7 percentiel van de uurgemiddelden ligt met,6 µg/m 3 ruim onder de grenswaarde. 37 Stikstofdioxide Jaargemiddelde Grenswaarde jaargemiddelde 1 Beleid/doel De grenswaarde voor stikstofdioxide (NO ) bedraagt µg/m 3 als jaargemiddelde. Deze waarde moet in 1 bereikt zijn. Uurgemiddelden hoger dan µg/m 3 mogen niet meer dan achttien keer per jaar voorkomen. Toelichting De grafiek toont het verloop van het jaargemiddelde van de concentratie NO in de lucht op basis van drie meetstations in Maassluis, Schiedam en Hoogvliet. De laatste jaren meet de DCMR NO op meer meetpunten, maar voor de vergelijkbaarheid met de jaren ervoor is besloten voorlopig het gebiedsgemiddelde nog te berekenen op basis van de drie genoemde meetstations. Conclusie Het jaargemiddelde ligt op de beschouwde meetpunten al jaren net onder de grenswaarde. Meteorologisch gezien is 3 een ongunstig jaar geweest, hetgeen zich vertaalt in een verhoging van de optredende concentraties. De gemiddelde concentratie in 9 is 36,7 µg/m Fijn stof Grenswaarde Vlaardingen RIVM Rotterdam RIVM Schiedam DCMR Overschie DCMR Beleid/doel De grenswaarde voor fijn stof is µg/m 3 als jaargemiddelde. Verder mag op maximaal 3 dagen per jaar de -uursgemiddelde concentratie meer dan µg/m 3 zijn. Deze grenswaarden moeten in de loop van 11 bereikt zijn. Toelichting Fijn stof (PM 1 ) komt vrij bij industriële verbrandingsprocessen en die van weg- en scheepvaartverkeer. Zeker de helft is afkomstig van buiten de regio en zelfs uit het buitenland. De figuur toont het verloop van het door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gemeten fijn stof in Vlaardingen en Rotterdam vanaf. De DCMR meet in Schiedam en Overschie vanaf respectievelijk 1 en fijn stof. Het RIVM heeft begin 7 die reeks aan meetwaarden opnieuw geijkt en iets bijgesteld. De DCMR meet intussen op veel meer meetpunten PM 1, maar de tijdreeksen zijn nog te kort om hier weer te geven. Conclusie Op alle meetpunten zijn de concentraties iets gedaald ten opzichte van 8. Beide genoemde grenswaarden zijn niet overschreden. 379 Thema Leefomgeving: Lucht 9

4 Aantal dagen Grenswaarde 1 Ozon Schiedam Hoogvliet Maassluis Beleid/doel In 3 is de nieuwe Europese dochterrichtlijn voor ozon van kracht geworden. De grenswaarde is dat (gemiddeld over drie jaar) op maximaal dagen per jaar 8-uurgemiddelde concentraties van meer dan 1 µg/m 3 ozon mogen voorkomen. Toelichting De grafiek toont voor de meetstations Schiedam, Hoogvliet en Maassluis het aantal dagen dat de maximale 8-uurgemiddelde ozonconcentratie hoger was dan 1 µg/m 3. Mooie zomerse dagen met relatief hoge temperaturen en weinig wind leveren doorgaans verhoogde ozonwaardes op. Conclusie In de afgelopen jaren is op verreweg de meeste meetstations het aantal dagen met 8-uurgemiddelden van meer dan 1 µg/m 3 ozon minder dan geweest. In 6 zijn er op het meetpunt Schiedam 9 dagen geweest met 8-uurgemiddelden van meer dan 1 µg/m 3. Maar gemiddeld over drie jaar is de waarde toch minder dan, waardoor de grenswaarde niet overschreden is. In 9 zijn er op alle stations drie dagen met verhoogde ozonconcentraties, ondanks de mooie zomer. 373 Benzo(a)pyreen Nanogram/m 3,6,,,3,,1 Richtwaarde Beleid/doel De grenswaarde voor benzo(a)pyreen (BaP) is een jaargemiddelde concentratie van 1 nanogram per kubieke meter (ng/m 3 ). De richtwaarde is, ng/m 3. Toelichting Benzo(a)pyreen is een van de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK). Deze groep van stoffen wordt gevormd bij onvolledige verbranding van fossiele brandstoffen. Op één punt in het centrum van Rotterdam wordt benzo(a)pyreen gemeten in het daar bemonsterde stof. Wegverkeer is daar de voornaamste bron. Conclusie De concentratie BaP is in 9 veel lager dan in 8. Het niveau is weer vergelijkbaar met de jaren ervoor. De concentraties BaP liggen overigens al geruime tijd ruim onder de richtwaarde., Benzeen Grenswaarde 1 Schiedam Hoogvliet Maassluis Overschie Beleid/doel De grenswaarde voor benzeen is 1 µg/m 3 als jaargemiddelde. Deze wordt in 1 verlaagd naar µg/m 3. Toelichting De belangrijkste bron van benzeen is het wegverkeer, maar ook de industrie draagt enigszins bij aan de gemeten concentraties. De grafiek toont de jaargemiddelden van benzeen in Schiedam, Hoogvliet en Maassluis voor de periode tot 9. Op het meetpunt Overschie wordt pas sinds gemeten. Conclusie De benzeenconcentraties liggen op alle meetpunten ruim onder de grenswaarde voor 1. In tegenstelling tot vorig jaar, laten deze keer vrijwel alle stations lagere waarden zien Het milieu in de regio Rotterdam 1 Aantal dagen Smog Ernstig Matig Beleid/doel Het beleid is erop gericht smog te voorkomen. In is een nieuwe smogregeling van kracht geworden, die is gebaseerd op de EU-richtlijnen voor zwaveldioxide, stikstofdioxide, ozon en zwevende deeltjes (PM 1 ). De regeling schrijft maatregelen voor wanneer bij een van de stoffen het criterium voor ernstige smog (de alarmdrempel) wordt overschreden. Voor matige smog zijn ook criteria opgesteld. Toelichting Het optreden van smog is sterk afhankelijk van de meteorologische omstandigheden. De figuur toont het verloop van het aantal smogdagen. Een dag wordt als smogdag aangemerkt wanneer er op ten minste één meetpunt van de DCMR aan de criteria voor matige of ernstige smog wordt voldaan. Fijn stof en ozon zijn de oorzak van bijna alle smogdagen. Conclusie In 9 was er op negentien dagen sprake van matige smog en er was één dag met ernstige smog. 38

5 Waarschuwingscodes Aantal uren Beleid/doel Als zich weersomstandigheden voordoen waarbij de verspreiding van luchtverontreiniging minder dan normaal is en de verontreiniging dus blijft hangen, kan de DCMR waarschuwingscodes uitgeven aan de industrie, die dan passende maatregelen moet treffen. Hierdoor worden pieken in overlast en luchtverontreiniging bestreden. Afhankelijk van het soort verontreiniging kan de DCMR een code voor stank of reactieve koolwaterstoffen uitgeven. Code 1 is een voorwaarschuwing aan de bedrijven; bij code moeten zij maatregelen treffen. Toelichting De figuur laat het aantal uren zien dat een code is uitgegeven. Conclusie In 9 is er geen enkele codeperiode geweest. In 8 en 7 waren er respectievelijk drie en twee codeperioden met waarschuwingen aan de industrie. 383 Meldingen over stank 1 Aantal (x 1) Totaal Industrie Beleid/doel Het beleid is erop gericht hinder door stank zoveel mogelijk te voorkomen. Toelichting De grafiek laat het verloop zien van de stankmeldingen die de meldkamer van de DCMR heeft geregistreerd. De meldingen die worden veroorzaakt door de grote industrie zijn apart weergegeven ten opzichte van het totaal. Conclusie Het aantal stankmeldingen is in 9 iets gedaald ten opzichte van het historisch lage aantal meldingen in 8. Over de langere termijn is voor zowel het totaal als de grote industrie een dalende trend te zien. In 9 veroorzaakte de grote industrie 3% van de stankmeldingen Aantal per 1 inwoners Stankmeldingen 9 Toelichting Op deze kaart is het aantal stankmeldingen per (deel)gemeente weergegeven. Om de (deel)gemeenten met elkaar te kunnen vergelijken, hebben we het aantal meldingen per duizend inwoners gepresenteerd. Conclusie Dit jaar zijn Hoek van Holland, Westvoorne, Maassluis en Rozenburg de (deel)gemeenten waar relatief gezien de meeste stankmeldingen vandaan komen, respectievelijk, 19, 18 en 17 per duizend inwoners. Het aantal stankmeldingen in 9 is ongeveer 8 minder dan 8 waarmee de dalende trend is voortgezet. In 9 zijn er maar enkele grote incidenten met veel stankmeldingen geweest. 387 Meldingen over geluid, stank en stof Aantal (x 1) Totaal Lawaai Stank Stof Beleid/doel Het beleid is erop gericht knelpunten op te sporen door registratie en onderzoek van meldingen. Toelichting Het totaal aantal meldingen dat in 9 is geregistreerd bij de meldkamer van de DCMR, bedraagt.89. Conclusie Het totaal aantal meldingen in 9 laat een daling zien van 1997 ten opzichte van 8. Deze wordt grotendeels veroorzaakt door een verminderd aantal horecameldingen en vliegverkeermeldingen. Over stank en stof worden er ook minder meldingen ontvangen. De voornaamste bron van alle meldingen blijft lawaai. 38 Thema Leefomgeving: Lucht 1

6 Percentage, 1,8 1,6 1, 1, 1,,8,6,,, Ziekenhuisopnames fijn stof Luchtwegaandoeningen Hart- en vaatziekten Bron: GGD Rotterdam-Rijnmond Beleid/doel Het beleid is erop gericht de luchtkwaliteit in Rijnmond zodanig te verbeteren dat de negatieve gezondheidseffecten worden geminimaliseerd. Toelichting Op basis van dosis-responsrelaties is berekend welk percentage van de ziekenhuisopnames van inwoners in Rijnmond jaarlijks wordt veroorzaakt door kortdurende blootstelling aan verhoogde concentraties fijn stof (PM 1 ). Het gaat om opnames vanwege luchtwegziekten en hart- en vaatziekten. Conclusie Jaarlijks wordt ongeveer % van de ziekenhuisopnames veroorzaakt door kortdurende blootstelling aan fijn stof. Ongeveer de helft van de opnames als gevolg van blootstelling aan fijn stof wordt veroorzaakt door luchtwegziekten, de andere helft door hart- en vaatziekten. In 3 was er sprake van een verhoging vanwege een hogere blootstelling in dat jaar. De dalende trend die vanaf 3 werd waargenomen, vlakt de laatste jaren af. Dit komt vooral omdat de concentraties fijn stof in de jaren t/m 8, minder sterk zijn. 18 Astma-aanvallen bij kinderen door fijn stof Percentage Beleid/doel Het beleid is erop gericht de luchtkwaliteit in Rijnmond zodanig te verbeteren dat de negatieve gezondheidseffecten worden geminimaliseerd. Toelichting Op basis van uit de literatuur bekende dosis-responsrelaties is berekend welk percentage van de astma-aanvallen bij kinderen (jonger dan 1 jaar) in de regio Rijnmond jaarlijks wordt veroorzaakt door blootstelling aan fijn stof (PM 1 ). Conclusie Jaarlijks wordt ruim 8% van de astma-aanvallen bij kinderen veroorzaakt door blootstelling aan fijn stof. Ongeveer tot 7% procent van de Nederlandse kinderen tot twaalf jaar heeft astma. Astma-aanvallen worden bij deze kinderen veroorzaakt door allerlei prikkels, waarvan luchtverontreiniging er één is Bron: GGD Rotterdam-Rijnmond 167 Percentage 1, 9, 8, 7, 6,,, 3,, 1, Ziekenhuisopnames ozon Beleid/doel Het beleid is erop gericht de luchtkwaliteit in Rijnmond zodanig te verbeteren dat de negatieve gezondheidseffecten worden geminimaliseerd. Toelichting Op basis van uit de literatuur bekende dosis-responsrelaties is berekend welk percentage van de ziekenhuisopnames van inwoners in Rijnmond jaarlijks wordt veroorzaakt door kortdurende blootstelling aan verhoogde concentraties ozon. Het gaat om opnames vanwege luchtwegziekten in de zomerperiode (mei tot oktober). Conclusie In de zomer veroorzaken kortdurende hoge concentraties ozon ongeveer % van het aantal ziekenhuisopnames vanwege de luchtkwaliteit in Rijnmond. Het betreft vooral mensen ouder dan 6 jaar. Zij zijn extra gevoelig voor blootstelling aan ozon. Over het algemeen was dit percentage de afgelopen jaren vrij constant., Bron: GGD Rotterdam-Rijnmond 19 Het milieu in de regio Rotterdam 1 Aantal 3 1 Vervroegde sterfte ozon en fijn stof Totaal Fijn stof Ozon Bron: GGD Rotterdam-Rijnmond Beleid/doel Het beleid is erop gericht de luchtkwaliteit in Rijnmond zodanig te verbeteren dat de negatieve gezondheidseffecten worden geminimaliseerd. Toelichting Deze grafiek toont schattingen van het aantal inwoners van Rijnmond dat jaarlijks enkele weken tot maanden eerder overlijdt als gevolg van kortdurende blootstelling aan verhoogde concentraties ozon en fijn stof (PM 1 ). Dit betreft verzwakte mensen die al aan een hart- of luchtwegziekte lijden. Conclusie Het aantal mensen in Rijnmond dat eerder overlijdt door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties ozon en fijn stof, is ongeveer per jaar. Vanaf 3 is een sterke afname waargenomen van het aantal mensen dat vroegtijdig overlijdt door fijn stof. Deze dalende trend is inmiddels afgevlakt. Dit komt vooral omdat de concentraties fijn stof in de jaren t/m 8, vergeleken met voorgaande jaren, minder sterk zijn afgenomen. 3

7 Index Elektriciteitscentrales milieu en economie Milieudruk Elektriciteitsproductie Milieu-intensiteit Bron: msronline.nl Beleid/doel Het landelijk streven is absolute ontkoppeling, dat wil zeggen een afname van de milieudruk bij toename van de economische activiteiten. Toelichting De milieudruk is een index die is opgebouwd uit de volgende indicatoren: uitstoot naar lucht van CO, SO, NO x en stof. De milieu-intensiteit is een maat voor de ontkoppeling. Deze komt tot stand door de milieudruk te delen door de economische groei. Het jaar is als referentie gekozen en op 1 gesteld. Als economische parameter is de elektriciteitsproductie gekozen. Bij een dalende lijn (onder de 1) is er sprake van ontkoppeling. Voor deze index zijn alleen de gegevens van de centrales van E.ON gebruikt omdat van de andere elektriciteitscentrales geen langjarige gegevens over de productie bekend zijn. Conclusie De elektriciteitsproductie is redelijk constant, maar de milieudruk neemt de laatste jaren gestaag af. Er is duidelijk sprake van ontkoppeling. 91 Kiloton 3 1 Uitstoot stof grote bedrijven Verwachting Beleid/doel De uitstoot van stof door de industrie wordt geregeld in de Nederlandse Emissierichtlijnen (NeR). Deze geven de maximale concentratie in de rookgassen in mg/m 3. Er is geen landelijke doelstelling in termen van een maximale uitstoot in tonnen per jaar. Op basis van de verwachte ontwikkelingen in de komende jaren is de verwachting uitgesproken dat de industrie in Rijnmond in 1 nog 1. ton stof zal uitstoten. Toelichting De figuur toont de totale stofuitstoot door de industrie in Rijnmond. De gegevens zijn afkomstig uit de milieujaarverslagen en de jaaropgaven van de bedrijven. Ruim 8% van dit stof zal bestaan uit fijn stof. De gepresenteerde cijfers zijn overigens zonder de uitstoot van de op- en overslagbedrijven van bulkgoederen (kolen en erts), omdat van die bedrijven nog geen langjarige reeks van emissiecijfers beschikbaar is. In 8 was de emissie ton. Conclusie In 8 is er opnieuw sprake van een afname van de uitstoot van stof door de grote industrie. 3 Uitstoot koolwaterstoffen grote bedrijven Kiloton Beleid/doel Koolwaterstoffen veroorzaken door chemische reacties onder invloed van zonlicht hoge ozonconcentraties op leefniveau. Er is geen vastgesteld beleid waaruit een doelstelling voor de totale industriële emissies in Rijnmond kan worden afgeleid. Toelichting De figuur toont het verloop van de totale uitstoot van koolwaterstoffen door de grote industrie in Rijnmond. In 8 bedroeg de uitstoot van koolwaterstoffen 1,6 kiloton. Conclusie Er was gedurende enkele jaren sprake van een stijging van de uitstoot van koolwaterstoffen, maar nu is er weer een afname te zien Uitstoot verzurende stoffen grote bedrijven Miljoen Zeq 1 1 Doel Beleid/doel De doelstellingen voor de uitstoot van verzurende stoffen door de diverse doelgroepen in het milieubeleid zijn verschillend. Op grond van de verwachte ontwikkelingen in de komende jaren is een totale doelstelling voor 1 geformuleerd. Toelichting De figuur toont de totale uitworp van verzurende stoffen (SO, NO x, NH 3 en HCl) door de grote bedrijven in Rijnmond. Door de uitworp uit te drukken in zuurequivalenten (Zeq), kunnen we de emissies vergelijken en optellen. Conclusie De totale uitstoot door de industrie van verzurende stoffen is in 8 opnieuw fors gedaald. De verwachtingen voor 1 lijken echter niet gehaald te kunnen worden. 1 Thema Leefomgeving: Lucht 3

8 Uitstoot carcinogene koolwaterstoffen grote bedrijven Ton 1 1 Beleid/doel Carcinogene koolwaterstoffen zijn chemische stoffen met kankerverwekkende eigenschappen. Het beleid is erop gericht de uitstoot van deze stoffen te minimaliseren. Toelichting In de figuur is het verloop weergegeven van de totale uitstoot van zeven carcinogene koolwaterstoffen door de grote bedrijven in Rijnmond. Het grootste aandeel daarin hebben benzeen, propyleenoxide en 1,-dichloorethaan. Conclusie De uitstoot van alle kankerverwekkende stoffen is door maatregelen bij de industrie in de jaren 8 sterk verlaagd, maar de afgelopen tien jaar lijkt een stijgende trend zichtbaar. De laatste twee jaren is er sprake van vrijwel gelijkblijvende emissies Zwarte rook in Rijnmond 1 1 Beleid/doel Er is geen grenswaarde of (beleids)doelstelling voor zwarte rook Toelichting Zwarte rook wordt al heel lang gemeten in het Rijnmondgebied. Het is een goede maat voor de hoeveelheid fijn stof in de lucht die afkomstig is uit verbrandingsmotoren. En dat is dus de fractie van het fijne stof die verantwoordelijk wordt geacht voor de gezondheidseffecten. Er zijn geen normen geformuleerd en er kunnen dus ook geen conclusies verbonden worden aan de hoogte van de optredende concentraties; slechts aan het verloop van die concentraties. Conclusie De optredende concentraties zwarte rook tonen een duidelijke neergaande trend over de afgelopen tien jaar Index Emissiefactoren wegverkeer CO NO x Fijn stof KWS Bron: CBS Beleid/doel Het beleid is gericht op vermindering van de uitstoot per afgelegde kilometer. Daarom worden in Europees verband afspraken gemaakt over normen voor zuinigere en schonere motoren. Verder spelen de snelheid en het rijgedrag van de automobilist een rol. Toelichting Weergegeven is de ontwikkeling van de uitstoot voor een aantal luchtverontreinigende stoffen van het gemiddelde Nederlandse wagenpark. Daarbij zijn de emissiefactoren, uitgedrukt in gram per kilometer, in 1986 op 1 gezet. Voor een aantal stoffen zijn de emissiefactoren voor de laatste jaren aangepast als gevolg van nieuwe inzichten. Gegevens over 9 zijn nog niet beschikbaar. Conclusie Voor bijna alle stoffen is de uitstoot per afgelegde kilometer van het Nederlandse wagenpark sinds 1986 flink afgenomen (73-87%). Dit is vooral het resultaat van aanpassingen aan motoren en brandstof. De uitzondering is CO : de CO -emissiefactor is slechts,% gedaald. Het gemiddelde Nederlandse voertuig is wel schoner geworden, maar nog steeds nauwelijks zuiniger. 386 Het milieu in de regio Rotterdam 1 Index Uitstoot wegverkeer CO NO x Fijn stof KWS Bron: msronline.nl Beleid/doel Het beleid is gericht op vermindering van de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen door het wegverkeer. Voor stikstofoxiden (NO x ) en koolwaterstoffen (KWS) is een afname gewenst van 7% in de periode van 1986 tot 1, voor fijn stof een afname van %. Voor CO streeft men naar een afname van 1%. Toelichting Weergegeven is de ontwikkeling van de uitstoot van NO x, CO, koolwaterstoffen en fijn stof tot en met 8. De uitstoot is afhankelijk van de gemiddelde emissie per afgelegde voertuigkilometer en het totaal aantal afgelegde voertuigkilometers. De emissies in 1986 zijn op 1 gezet. Conclusie Ondanks de toename van het aantal afgelegde kilometers (+38,% sinds 1986) is de uitstoot van NO x, fijn stof en koolwaterstoffen met respectievelijk 6, 76 en 8% afgenomen. Dit is vooral het resultaat van de schonere motoren. De emissiefactor voor CO is de afgelopen jaren nauwelijks gedaald (zie 386). Stijging van het aantal afgelegde kilometers leidt daarom tot 31% meer uitstoot. 36