Voor de sanctie-uitvoering

Transcriptie

1 Voor de sanctie-uitvoering Grounded Theory Approach Het projectteam Koers en kansen voor de sanctie-uitvoering heeft volgens de methode van de Grounded Theory (Glaser en Strauss, 1967) gewerkt bij de verzameling van gegevens over trends en ontwikkelingen. Wat behelst deze theorie en hoe hebben wij het toegepast? 1 Algemeen De Grounded Theory Approach is een kwalitatieve onderzoeksmethode waarmee onderzoekers een theorie ontwikkelen over een bepaald onderwerp of een verzameling gerelateerde onderwerpen. Dit doen ze op basis van systematisch verzamelde en geanalyseerde gegevens (Strauss en Corbin, 1994). De gegevens die het fundament voor de theorie vormen, kunnen eigen waarnemingen zijn, maar ook uitspraken van anderen in interviews, of feiten uit de literatuur. 2 Kenmerken De Grounded Theory-methode is vooral in het begin van een onderzoek inductief. Dit betekent dat de onderzoeker uit het geheel van de verzamelde gegevens algemene regels afleidt (theorie vormt). In andere bewoordingen: je komt tot een algemene regel (generalisatie) op grond van een aantal specifieke waarnemingen. Een voorbeeld: steeds als je een kraai ziet, is die zwart. Dit leidt tot de conclusie: alle kraaien zijn zwart. Als er eenmaal een theorie is, volgt meestal deductie. De onderzoeker gaat dan voor specifieke gevallen na of zijn/haar theorie ook daarvoor geldt. Overigens maken grounded theory-onderzoekers ook gebruik van abductie als methode. Zij zoeken dan naar één bepaalde hypothese die de beste verklaring is voor datgene wat ze hebben waargenomen. De grounded theory is iteratief. De onderzoeker gaat voortdurend heen en weer tussen dataverzameling en - analyse om zodoende stukje bij beetje een scherper beeld te krijgen van wat hij bestudeert. 3 Onze toepassing 3.1 STAPPEN Wij hebben in fase twee van het project de grounded theory gebruikt om gegevens over trends en ontwikkelingen boven water te krijgen. Maar we hebben die methode niet altijd naar de letter van de oorspronkelijke theorie (of van afgeleide grounded theories) gevolgd. Wij hebben niet of nauwelijks als observatoren gesproken met professionals of cliënten over hun interacties in (primaire) processen van de sanctie-uitvoering of andere sectoren of disciplines. We hebben wel met deze mensen gesproken, maar hen, zowel in groepen als individueel, gevraagd om vanaf een afstand naar hun werk te kijken om dan iets te zeggen over de ontwikke- Grounded Theory Approach 1 5

2 lingen die ze zien in dat werk en/of de doelgroep van dat werk. In feite hebben we hun in de bewoordingen van de grounded theory meteen naar concepten 1 gevraagd. Die concepten hebben wij beschreven in de gespreksverslagen, met gebruik van een betrekkelijk eenvoudig format waarin wij naast de ontwikkelingen die we hebben genoteerd telkens ook enkele bevindingen hebben opgeschreven. Deze bevindingen kunnen we beschouwen als de categorieën uit de grounded theory: begrippen waarmee we enkele inhoudelijk samenhangende ontwikkelingen hebben samengevoegd. Deze bevindingen hebben we gebruikt als de bouwstenen voor een algemeen verhaal over de toekomst van de sanctie-uitvoering op precies dezelfde manier als een onderzoeker categorieën in een grounded theory als de basis voor een theorie gebruikt. 3.2 METHODEN EN TECHNIEKEN We hebben doorgaans de meeste methoden en technieken toegepast zoals dat ook in de grounded theory gebeurt 2. s waren onze memo s. Alle projectleden, maar ook de externe adviseurs hebben uitgebreid in s hun ideeën, gedachten, overwegingen et cetera genoteerd en met anderen uitgewisseld en besproken. Daardoor hebben we niet alleen de basis gelegd voor dit verslag, maar ook voortdurend discussies gevoerd over de gegevens uit gesprekken de daaruit voortkomende bevindingen, en deze zodoende telkens verder aangescherpt. We zijn ook voortdurend aan het vergelijken geweest. Zoals hierboven genoemd, in gesprek met elkaar, maar ook door alles wat we gevonden hadden steeds weer tegen het licht te houden en naast andere vondsten te leggen om te bepalen of onze redeneringen nog klopten. Als we twijfelden, zochten we nieuwe gegevens waarmee we iets konden bevestigen of weerleggen, in de literatuur, of in aanvullende gesprekken met nieuwe gesprekspartners. Het spreekt voor zich dat de Verbeteraars (stuurgroep) en de Wijzen (klankbordgroep) ook een belangrijke rol in dit hele proces speelden. 1 Zie bijlage over proces en werkwijze 2 idem Grounded Theory Approach 2 5

3 4 Literatuur Charmaz, K. (2006). The Power and Potential of Grounded Theory, Medical Sociology Online, Vol. 6, Nr. 3, oktober Boer, F. de, De Grounded Theory Approach: een update, KWALON, 16, nr. 1, Glaser, B. & Strauss, A. (1967). The discovery of grounded theory. Strategies for qualitative research. Chicago: Aldine Publishing Company. Glaser, B. G. (2004). Remodeling grounded theory. Forum: Qualitative Social Research, 5(2), Art. 4. Van internet gehaald op 12 december 2015, van Mills, J., Bonner, A., & Francis, K. (2006). The development of constructivist grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), Article 3. Van internet gehaald op 15 december 2015, van: Ramalho, Rodrigo; Adams, Peter; Huggard, Peter & Hoare, Karen (2015). Literature Review and Constructivist Grounded Theory Methodology [24 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 16(3), Art. 19. Van internet gehaald op 18 december 2015, van: Robert Thornberg, Informed grounded theory, 2012, Scandinavian Journal of Educational Research, (56), 3, Scandinavian Journal of Educational Research is available online at informaworldtm: Ke, J. en Sarah Wenglensky, S., Grounded Theory, , van internet gehaald op 18 december Colofon Dit document is een uitgave van het project Koers en kansen voor de sanctie-uitvoering van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het beschrijft de ontwikkelingen die op het moment van publicatie bij ons bekend waren. Uitgavedatum: 22 december Grounded Theory Approach 3 5

4 Bijlage: Proces en werkwijze STAPPEN OF FASEN CODERING De onderzoeker brengt de gegevens die hij heeft verzameld op een hoger abstractieniveau door er conceptuele labels aan te hangen. Deze codering is een minutieus werkje, waarbij hij bijvoorbeeld per regel van een gespreksverslag begrippen noteert om te beschrijven wat volgens hem de onderliggende inhoud van iemands bewering is. Hij codeert vooral in termen van processen, acties, en betekenissen, want die helpen hem het beste om verbanden tussen gegevens te ontdekken (Charmaz, 2012). Er zijn verschillende varianten van codering. De hierboven beschreven variant heet open codering of initiële codering. Daarnaast is er nog theoretische codering (later ook wel axial coding genoemd, Corbin en Strauss, 1990), die vooral gericht is op verbanden tussen concepten, categorieën van concepten (zie hieronder) en hun eigenschappen. Selectieve codering is, de naam zegt het al, een manier van coderen waarmee de onderzoeker zich beperkt tot specifieke variabelen, en wel de variabelen die verband houden met de zogenoemde kernvariabele of categorie (zie hieronder). CONCEPTEN De inhoudelijk min of meer gelijke begrippen die de onderzoeker tijdens de codering heeft verzameld, brengt hij samen in concepten. Hiermee tilt de onderzoeker zijn gegevens en de coderingen naar een nog hoger abstractieniveau. Deze concepten zijn de bouwstenen van een theorie (Corbin en Strauss, 1990). CATEGORIEËN De derde stap op weg naar een theorie is de groepering van inhoudelijk bij elkaar horende of met elkaar samenhangende concepten in categorieën. Het abstractieniveau van categorieën is ook weer hoger dan dat van de concepten. Sommige concepten kunnen op zichzelf blijven staan (promoveren als het ware naar een categorie). THEORIE Ten slotte gaat de onderzoeker de betekenis voor en plaats van categorieën in de aanstaande theorie uitdiepen en uitwerken door antwoorden te zoeken op allerlei vragen die er over de eigenschappen van categorieën te stellen zijn. Dat kan hij doen door terug te gaan naar de data en opnieuw te (theoretisch) coderen, of door aanvullende gegevens te verzamelen. Een doel van deze uitwerking is ook om (causale) verbanden te leggen tussen categorieën en uiteindelijk op die manier tot een theorie te komen. METHODEN EN TECHNIEKEN MEMO S Memo s zijn schriftelijke aantekeningen van de onderzoeker. Ze zijn vrij van vorm en kunnen over van alles gaan. Het zijn niet alleen korte notities over ideeën, maar ook verslagen van interviews of andere activiteiten in het onderzoek, of uitweidingen over coderingen en bevindingen. Vaak zijn memo s de eerste aanzetten voor de beschrijving van de theorie en een soort brug tussen de praktijk van het onderzoek en de theorie. VOORTDURENDE VERGELIJKING De onderzoeker vergelijkt voortdurend data met elkaar (om te kijken of ze bij elkaar horen), data met concepten(om na te gaan of de concepten stand houden, consistent zijn), en concepten met categorieën (dito voor de categorieën). Hierdoor scherpt de onderzoeker zijn concepten, categorieën en uiteindelijk zijn theorie. Grounded Theory Approach 4 5

5 THEORETICAL SAMPLING Met de methode van theoretical sampling gaat de onderzoeker na of zijn theorie en de daarin gebruikte concepten representatief en consistent zijn. Hij neemt de proef op de som door uit te vinden onder welke voorwaarden en in welke omstandigheden zijn concepten wel of niet standhouden. KERNVARIABELE OF CATEGORIE De kerncategorie is de categorie die met zoveel mogelijk andere categorieën en hun eigenschappen verbonden is (door actie of interactie) en die verklaringen biedt voor het grootste deel van het onderwerp van onderzoek. De andere categorieën zijn een voorwaarde voor, of consequentie van de kerncategorie. De kerncategorie houdt alles op een samenhangende manier bij elkaar en zorgt ervoor dat de theorie compact en volledig is (Glaser, 2004; Corbin en Strauss, 1990). Grounded Theory Approach 5 5