Onderwerp: Beleidsplan Sociaal Domein. Ons kenmerk: 17RV Nummer: 11. Eist, 28 maart 2017 AAN DE RAAD

Transcriptie

1 Onderwerp: Beleidsplan Sociaal Domein Ons kenmerk: 17RV Nummer: 11 Eist, 28 maart 2017 AAN DE RAAD 1. Advies Instemmen met het Beleidsplan Sociaal Domein , dat wil zeggen, met: «de vier maatschappelijke effecten die we nastreven in (zorg, ondersteuning en participatie zijn dichtbij, bereikbaar, kwalitatief goed en betaalbaar) en de 11 daarbij behorende doelstellingen; «de 45 actiepunten die benoemd worden in het Beleidsplan voor 2017 en 2018;» de inhoudelijke opzet van de Monitor Sociaal Domein; * de financiële uitgangspunten. 2. Inleiding In 2014 heeft u de Beleidsnota Sociaal Domein vastgesteld. De basis van het Beleidsplan Sociaal Domein ligt in de Sociaal-maatschappelijke visie en de kaderstellende nota. Dit (oude) beleidsplan gaat vooral in op de transitie, de feitelijke overdracht van taken aan de gemeenten. Dat was logisch, want wij moesten onze (basis)zaken op orde krijgen voor inwoners die met een ondersteuningsvraag naar de gemeenten komen. Inmiddels liggen de decentralisaties alweer twee jaar achter ons. We hebben in deze periode hard gewerkt aan de basis. Nu het huidige beleidsplan afloopt, en wij verplicht zijn een nieuw beleidsplan te schrijven, willen wij sterker dan in 2014 gaan inzetten op inhoudelijke doelen en de reikwijdte van het beleidsplan breder maken dan alleen de drie decentralisaties. Dit streven komt terug in het nieuwe Beleidsplan Sociaal Domein In het Beleidsplan Sociaal Domein beschrijven wij welke doelstellingen wij nastreven in de periode en benoemen we de actiepunten voor 2017 en Medio 2018 bekijken we opnieuw welke acties ervoor 2019 en 2020 moeten plaatsvinden. In het Beleidsplan gaan we verder in op de Monitor Sociaal Domein die we, in lijn met de doelstellingen, op een andere manier willen invullen. 3. Doel en beoogd effect Met het Beleidsplan Sociaal Domein willen we nog meer focus en doelgerichtheid aanbrengen in onze werkzaamheden in het Sociaal Domein. Dit doen we door een overzicht te presenteren van de belangrijke actiepunten voor én door de actiepunten te relateren aan de inhoudelijke effecten die wij nastreven. Deze beoogde effecten zijn dat zorg, ondersteuning en participatie: - dichtbij beschikbaar zijn en blijven; bereikbaar zijn voor onze inwoners; - kwalitatief goed zijn; - betaalbaar en daarmee toekomstbestendig blijven. 1 17RV000O02*

2 2 17RV0O0O02' 4. Argumenten 1.1 We werken consistent verder aan de inhoudelijke koers die we vanaf 2013 hebben ingezet Tegelijkertijd maken we de effecten en doelstellingen concreter en praktischer, zodat ze beter meetbaar worden. In de Sociaal-maatschappelijke visie (2013) hebben we nieuwe uitgangspunten zoals de kanteling, co-creatie, de waarde van maatschappelijke initiatieven en eigen kracht benoemd. Tegelijkertijd hebben we ook duidelijk gesteld dat er hulp en ondersteuning beschikbaar is en blijft voor inwoners die dat nodig hebben. Dat hebben we in het eerste Beleidsplan ( ), dat sterk was gericht op de transitie, ook onderstreept. Het ging er in 2014 vooral om, om de toegang te organiseren en ervoor te zorgen dat inwoners de hulp en ondersteuning konden krijgen die nodig was. In het Beleidsplan Sociaal Domein bouwen we qua uitvoering voort op de basis die we met het eerste beleidsplan hebben gelegd en trekken we de inhoudelijke beleidslijn door. Omdat de basis op orde is, kunnen we ook meer gaan werken aan de inhoudelijke doelstellingen in het Sociaal Domein. We streven naar een sterke lokale ondersteuningsstructuur en willen bereiken dat zorg, ondersteuning en participatie in onze gemeente dichtbij, bereikbaar, betaalbaar (toekomstbestendig) en kwalitatief goed is. Om dit concreter te maken, hebben we deze effecten vertaald naar doelstellingen. 1. De lokale basisstructuur wordt verder opgebouwd en versterkt. 2. Meer lokale initiatieven van instellingen en inwoners. 3. Zorg, ondersteuning en participatie blijven financieel mogelijk voor inwoners. 4. Onze (toegang tot) zorg en ondersteuning is begrijpelijk, vindbaar en benaderbaar. 5. Meer innovatie in zorg en ondersteuning bij onze partners (zorgaanbieders) en via maatschappelijke initiatieven. 6. Inwoners zijn tevreden over de gemeentelijke dienstverlening. 7. Inwoners zijn tevreden over de verleende zorg en ondersteuning. 8. De eigen kracht van onze inwoners en hun netwerk wordt optimaal benut. 9 Meer inzet van preventieve maatregelen ter voorkoming van problematiek. 10. Meer gebruik van algemene voorzieningen in plaats van maatwerkvoorzieningen. 11. Een ontwikkeling inzetten naar 'ontzorging' binnen en 'afschaling' van zorg Door een concretisering te maken, kunnen we onze doelstellingen beter meetbaar maken en de monitoring verbeteren. Op deze manier zijn we in staat te monitoren of het ingezette beleid de gewenste effecten oplevert. En kunnen we tijdig bijsturen mocht dit niet het geval zijn. 1.2 De actiepunten dragen bij aan de effecten en doelstellingen, die wij hebben geformuleerd in het Beleidsplan Sociaal Domein We gaan in 2017 en 2018 volop aan de slag met het sterker maken van de lokale ondersteuningsstructuur. We hebben daartoe 45 actiepunten benoemd die de komende twee jaar moeten worden uitgevoerd. Hiermee leveren we een bijdrage aan de nagestreefde maatschappelijke effecten en doelstellingen die we in hoofdstuk 2 van het Beleidsplan hebben beschreven. De koppeling tussen actiepunt en effect/doelstelling geven we eveneens in hoofdstuk 2 aan, zodat eenvoudig zichtbaar wordt gemaakt welk actiepunt wordt uitgevoerd om een bepaald doel/effect te realiseren, 13 Met de nieuwe opzet van de monitor Sociaal Domein maken we de monitor inhoudelijker en verbeteren we de meetbaarheid van de doelstellingen structureel. Het Beleidsplan stond in het teken van de overdracht (transitie) van nieuwe taken in het Sociaal Domein aan de gemeente. Om de voortgang in de transitie in beeld te brengen, hebben we elk kwartaal de Monitor Sociaal Domein uitgebracht. Deze monitor is opgebouwd rond drie monitoringsthema's: financiën, beleidsdoelen en bedrijfsvoering.

3 3 17RV0O0OO2' We willen met ingang van 2017 de monitor inhoudelijker maken. Concreet betekent dat, dat we de beleidsdoelen een prominentere plaats willen geven. Het vorige beleidsplan kende echter geen goed meetbare doelen, wat de inhoudelijke monitoring lastiger maakte. Nu de doelstellingen beter meetbaar zijn gemaakt, willen wij jaarlijks rapporteren in de Monitor Sociaal Domein aan de hand van de doelen en indicatoren die in hoofdstuk 10 worden genoemd. We knopen dan financiën en beleidsdoelen aan elkaar, zodat we trends en ontwikkelingen beter kunnen opsporen en duiden, De frequentie van de financiële rapportages blijft vier keer per jaar en gaat voortaan via de tussenrapportages van de gemeentelijke planning en control cyclus. 1 4 Wij sluiten met de dríe financiële uitgangspunten aan bij de insteek die wij eerder hebben gekozen qua financiën. Ons financiële uitgangspunt is om binnen het Sociaal Domein budgetneutraal te werken. Dat betekent dat we de financiële middelen integraal inzetten voor de taken vanuit de Jeugdwet, WMO en Participatiewet. We kiezen voor deze aanpak, omdat we naar meer integraliteit binnen het Sociaal Domein streven, en omdat we op deze wijze de jaarlijkse variaties in zorgvraag van onze inwoners binnen het Sociaal Domein willen opvangen. In het Beleidsplan doen we daarom geen afzonderlijk verzoek om middelen vrij te maken voor de actiepunten. De drie uitgangspunten die wij in het Beleidsplan hebben geformuleerd, zijn: I. De 45 actiepunten moeten uit het bestaande budget van het Sociaal Domein (ongeveer 26 miljoen, zie verder hoofdstuk 11) betaald worden. II. Schuiven tussen de verschillende budgetten is mogelijk, binnen de beleidsmatige uitgangspunten. Ill Als uitgangspunt I en II niet mogelijk blijken, zullen wij aanvullende middelen vragen. Hiervoor leggen we dan een apart, inhoudelijk en financieel onderbouwd voorstel voor. Met deze uitgangspunten trekken we de lijn uit het Beleidsplan door. Daarin hebben wij in hoofdstuk 4 over de Bedrijfsvoering gesteld: 'Her uitgangspunt is dat de grote decentralisaties budgettair neutraal zullen verlopen: rijkskortingen zullen worden opgevangen dooreen meer efficiënte/effectieve aanpak op gemeenteniveau en/of worden doorgesluisd naar aanbieders en doelgroepen. Dit uitgangspunt is gehandhaafd in het meerjarenperspectief van de Kademota 2015 en vormt het uitgangspunt voorde ramingen in de begroting 2015' (zie hoofdstuk 4.1 Financiële uitgangspunten). 1.5 Het Beleidsnota sluit aan bij de aandachtspunten die zijn genoemd door de raad en de participatieraad op 6 december 2016, Op 6 december 2016 is er een informatiebijeenkomst geweest waarop de raads- en burgerleden vragen konden stellen over de opzet van de Beleidsnota en aandachtspunten konden meegeven. Wij hebben de volgende aandachtspunten en vragen opgetekend. I. Het Beleidsplan zou breder moeten zijn dan de uitvoering van de drie wetten (WMO, Jeugdwet en Participatiewet) alleen. Hoewel we ons beleid en de uitvoering van deze drie wetten centraal stellen, gaan we zeker ook in op andere thema's die daar direct mee samenhangen. Hierdoor is de focus al veel breder dan in het vorige Beleidsplan van Dat kunt u onder andere zien in de actiepunten (zie punt II en de figuur op pagina 9). II. Zorg ervoor dat er ook aandacht is voor 'aanpalende' onderwerpen (beleidsterreinen), zoals onderwijs en wonen. Deze thema's hebben we in de vorm van actiepunten opgenomen in het Beleidsplan. Zo gaan onder andere de actiepunten 11 (ondersteuningsstructuur op school), 32 (dyslexie) en 33 (zorgcoördinator 0-4 jaar) over de verbinding met het onderwijs. Het

4 4 '17RV00O002* III. IV. thema 'wonen' hebben we integraal meegenomen in hoofdstuk 6 over Langer Thuis Wonen. Daar benoemen we ook dat we met prestatieafspraken met de woningstichtingen aan de slag gaan en onze eigen regelgeving, ook op het fysiekruimtelijke domein, onder de loep nemen. Aandacht voor financiën {en armoede) hebben we in hoofdstuk 9 over Participatie, waar we onder andere de actiepunten over Stichting Leergeld en de stapeling van eigen bijdragen noemen, Is er voldoende aandacht voor innovatie? Innovatie komt ruim aan bod in de Transformatieagenda en in het hoofdstuk over de nieuwe werkwijze in het beleidsplan. De innovatie gaat dan vooral over onze eigen werkwijze. Innovatie in de zorg en ondersteuning zelf loopt via ons innovatiebudget, dat zowel regionaal als lokaal beschikbaar is. In het kader daarvan vinden pilots plaats. We gaan daar op in onder actiepunt 16. Preventie en afschalen van zorg zijn wenselijk, maar niet altijd mogelijk en/of voldoende. Gaat het streven naar besparingen niet de boventoon voeren? We hebben in het Beleidsplan vier maatschappelijke effecten benoemd (zorg, ondersteuning en participatie dichtbij, bereikbaar, betaalbaar en kwalitatief goed). Hiermee drukken we uit dat we zorg en ondersteuning in een breed perspectief bekijken. De betaalbaarheid maakt daar deel van uit, maar evengoed kwaliteit. We willen de komende jaren gaan werken aan een sterke lokale basisstructuur. Daar passen meer preventie en sterkere Ode en 1e lijns voorzieningen bij. Wanneer op die manier de verhoging van de kwaliteit van zorg en ondersteuning hand in hand kan gaan met besparingen, is dat voor iedereen prettig. Tegelijkertijd stellen we ook, bijvoorbeeld in het hoofdstuk over de Jeugdzorg: 'Bij sommige jongeren/gezinnen is de eigen kracht (blijvend) beperkt. Voor hen is altijd de juiste, meestal specialistische, hulp beschikbaar'. Voor de volwassenen geldt hetzelfde: in het keukentafelgesprek gaan we op zoek naar een maatwerkoplossing, waarbij een maatwerkvoorziening één van de mogelijkheden is (zie hoofdstuk 4 en 5). Bovendien hebben we vooraf overleg gehad met de Participatieraad. De opmerkingen die door de Participatieraad zijn gemaakt, hebben we meegenomen in het Beleidsplan. Een aantal suggesties hebben we direct overgenomen, andere suggesties worden nog nader bestudeerd en kunnen hun beslag krijgen in de uitvoering van de actiepunten. U vindt het advies van de Participatieraad in de bijlage. 7.6 Wij hebben de aandachtspunten die in de voorbereidende vergadering van 21 februańjl. zijn genoemd, verwerkt in het Beleidsplan Sociaal Domein. Tijdens de politieke avond van 21 februari jl, heeft u, naast brede instemming met de inhoudelijke koers van het Beleidsplan Sociaal Domein, een aantal op en aanmerkingen meegegeven. We hebben toegezegd een aantal van deze aandachtspunten te verwerken in het Beleidsplan en daarna met deze wijzigingen terug te komen met een herzien Beleidsplan. De volgende zaken hebben wij aangepast aan het plan. I. We hebben enkele tekstuele verduidelijkingen aangebracht. a. We hebben het inzetten van een PGB bij informele zorgverlening verduidelijkt. b. Bij het omzetten van maatwerk naar algemene voorzieningen blijft ook een maatwerkvoorziening beschikbaar. Dit was weliswaar al ons uitgangspunt, maar wij hebben dit nu verder verduidelijkt. c. Hoewel we streven naar afschaling van zorg, is het uitgangspunt altijd dat de geboden zorg en ondersteuning passend moeten zijn. II. We hebben het thema mantelzorgbeleid en het bijbehorende actiepunt verplaatst van het hoofdstuk over 'Langer thuis wonen' naar 'Voorzieningen voor onze inwoners'. Dit omdat mantelzorg niet in alle gevallen samenhangt met langer thuis wonen. III. We hebben twee nieuwe actiepunten toegevoegd op verzoek van de vergadering. Ten eerste de communicatie over en de informatievoorziening van het Sociaal

5 5 17RV000002" Domein. Dit is actiepunt nummer 10 geworden. Ten tweede hebben we een apart actiepunt opgenomen over schuldenproblematiek (nummer 35). IV. Het actiepunt over de lokale uitvoering van de Participatiewet is inhoudelijk ingrijpend gewijzigd. Dit punt is onder andere nader geconcretiseerd door de ontwikkelingen op het gebied van Presikhaaf te benoemen en deze te verbinden aan onze plannen voor de nieuwe doelgroep van de Participatiewet. V. We hebben de reikwijdte van het beleidsplan nader toegelicht in hoofdstuk 1. We hebben hier ook een schematische weergave aan gewijd, waarin we de onderlinge verbindingen tussen de verschillende beleidsterreinen duidelijk maken. De insteek van het Beleidsplan is, zo blijkt uit de toelichting, breder dan de smalle definitie van het Sociaal Domein (die in het Beleidsplan het uitgangspunt was). Dat betekent: meer integraliteit. Tegelijkertijd ligt de focus de komende twee jaar nog wel bij de voltooiing van de 'basistaken' en de succesvolle continuering ervan. Daarom kunnen we niet alle mogelijke actiepunten oppakken die met aanverwante beleidsterreinen te maken hebben. In vergelijking met ons vorige beleidsplan is de focus echter aanzienlijk breder. Nog meer integraliteit is een streven voor het volgende Beleidsplan. We belanden dan, om in termen van de figuur op pagina 9 te spreken, in de breedste, buitenste 'cirkel van het Sociaal Domein'. 5. Kanttekeningen Géén. 6. Financiën Aan het vaststellen van dit Beleidsplan zijn geen begrotingswijzigingen verbonden. Mochten er in de toekomst wel aanvullende middelen nodig zijn, dan leggen wij dit aan u voor in een apart voorstel. We gaan in hoofdstuk 11 nog uitgebreider in op de financiën. 7. Vervolg Planning Als u het Beleidsplan Sociaal Domein vaststelt, gaan wij verder met de uitvoering van de actiepunten voor 2017 en Medio 2018 maken wij opnieuw de balans op en stellen we nieuwe actiepunten op voor 2019 en Communicatie Evaluatie In hoofdstuk 10 zijn wij uitgebreid ingegaan op de Monitor Sociaal Domein. Wij zullen in 2017 en 2018 vier keer per jaar een financiële rapportage opstellen, die onderdeel is van de gemeentelijke planning en control cyclus. Verder hebben we geadviseerd om eens per jaar een Monitor Sociaal Domein op te stellen met hierin een inhoudelijke en financiële rapportage. De eerste keer zal zijn in het eerste kwartaal van 2018, als we op het gehele jaar 2017 kunnen terugkijken. Medio 2018 zullen we tevens een actualisering van de actiepunten maken, met het oog op de periode

6 6 17RV000002* HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS, de gemeentesecfefaris, de burgemeester,. van den Berg S.F. van Asseldonk Relevante stukken 1. B&W-advies Beleidsplan Sociaal Domein (17bw00107) 2. Raadsbesluit Beleidsplan Sociaal Domein (17rb000023) 3. Beleidsplan Sociaal Domein (17bijl1875) 4. Advies Participatieraad Overbetuwe (17bijl0233) Portefeuillehouder: R. van Hoeven Behandelend ambtenaar voor technische vragen: M.D. van Doorn, tel.: (0481) ,