KENMERKEN EN TAAKOMSCHRIJVING VAN MENTOREN VOOR AANVANGSBEGELEIDING

Transcriptie

1 KENMERKEN EN TAAKOMSCHRIJVING VAN MENTOREN VOOR AANVANGSBEGELEIDING DOMEINEN DOELEN COMPETENTIES MENTOR eigenschappen die de mentor tracht te verwerven en te optimaliseren ALGEMEEN Beginnende leraren laten instappen en vanuit de basiscompetenties, verworven in de initiële opleiding, te laten groeien tot volwaardig leraarschap met stevige wortels binnen de bestaande schoolcultuur - ziet zichzelf als collega op dezelfde hierarchische lijn - is loyaal t.o.v. de school, de directie en de collega s - is discreet - kan motiverend en enthousiasmerend optreden - is communicatief, luisterbereid, contactvaardig en aanspreekbaar - heeft rijke ervaring in lespraktijk - heeft groot inlevingsvermogen - toont zin voor initiatief en organisatie - heeft inzet, duurzaam engagement en positieve ingesteldheid - heeft inzicht in verschillende fasen van professionele ontwikkeling van een leerkracht - is bereid tot eigen professionalisering dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 1

2 DOMEINEN DOELEN COMPETENTIES MENTOR eigenschappen die de mentor tracht te verwerven en te optimaliseren 1 De mentor-coach als begeleider op schoolniveau a De nieuwe leraar zo snel mogelijk vertrouwd maken met de gebouwen en organisatie en de dagelijkse werking van de school (schoolinfrastructuur en organisatie). b Zorgen voor de vlugge en vlotte integratie van de nieuwe leerkracht in het schoolteam, en dit om het rendement, de coherentie en het functioneren van de collega s als team te stimuleren (schoolteam). c De verwachtingen en waarden van de nieuwe leerkracht afstemmen op deze van de school en scholengemeenschap (schoolcultuur) - inzicht in rol van aanvangsbeleiding binnen het personeelsbeleid en professioneel ontwikkelingsbeleid van de school - inzicht in en loyaliteit voor schoolorganisatie en schoolcultuur - inzicht in de verwachtingen vanuit directie en het lerarenteam voor het goed functioneren binnen de school De mentor is de sleutelfiguur in de aanvangsbegeleiding: - werkt mee de visie en concrete invulling uit rond aanvangsbegele i- ding op school/sg en helpt deze bewaken - zorgt voor startbegeleiding : * maakt een vademecum voor starters op school op en actualiseert dit indien nodig * laat beginnende leraren kennismaken met de schoolhiërarchie, de collega s en de diverse raden,de werking van de leerlingenbegeleiding,... * maakt beginnende leraren wegwijs in de school (rondleiding schoolgebouwen, voorstelling allerlei praktische aspecten, schoolbrochure, schoolreglement,...) - coördineert de begeleidingen door de andere collega s (peter/meter; werkgroepen;...) * betrekt de vakwerkgroepen bij de aanvangsbegeleiding * bouwt aan en onderhoudt netwerken tussen aanvangsbegeleiders en nieuwe leerkrachten dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 2

3 d Actief meewerken aan de uitbouw van de school als lerende organisatie. * is verbindingspersoon tussen beginnende en ervaren collega s op school - brengt ideeën aan ivm met gerelateerde beleidsdomeinen op school * denkt mee aan een nascholingsen professionaliseringsbeleid op school * denkt mee aan een optimale informatiedoorstroming op school * formuleert voorstellen voor vernieuwingen van de school als organisatie dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 3

4 DOMEINEN DOELEN COMPETENTIES MENTOR eigenschappen die de mentor tracht te verwerven en te optimaliseren 2 De mentor-coach als begeleider van de individuele beginnende leerkracht a Ondersteunen van de beginnende leraar in de opbouw van zijn professionele identiteit (uitklaren van beroepsmotivatie; taakopvatting; zelfbeeld en zelfwaardegevoel; to e- komstperspectief). b De beginnende leerkracht brengen tot voortdurende reflectie op eigen handelen in een sfeer van wederzijds respect en vertrouwen. c Het functioneren van beginnende leraar in positief daglicht stellen zodat een positief zelfbeeld gecreëerd wordt. d Een veilige situatie creeren voor de beginnende leraar waardoor stress en spanning verminderen. - inzicht in rol van aanvangsbegeleiding enerzijds en die van externe begeleiding en navorming anderzijds in de professionele ontwikkeling van een leraar - inzicht in de verplichtingen en de verwachtingen van externen ( departement, inspectie,...) - reflectief vermogen en vaardigheden om anderen te kunnen aanzetten tot reflectie - bekwaamheid om een luisterend oor te bieden en een vertrouwelijk gesprek te voeren - coachingsvaardigheden (gericht en niet-beoordelend observeren, empathisch luisteren, stellen van vragen, samenvatten, feedback geven, confronteren, tussen regels door luisteren, actief verbinding zoeken en houden, stress en emoties opvangen en deze ombuigen in positieve werkinstructies) - zelf uitstralen dat leren nooit - stelt de beginnende leerkracht gerust en fungeert als vertrouwenspersoon - geeft psychologische of morele steun - maakt tijd vrij om regelmatig individuele formele en informele gesprekken te voeren met de beginnende lk, en dit op basis van vertrouwelijkheid en gelijkwaardigheid * beklemtoont dat er vertrouwelijk en vrijuit kan gepraat worden, los van enige evaluatiedruk * legt de nadruk op het individuele groeiproces van de beginnende leraar * stimuleert hierbij zelfreflectie en laat de beginnende leerkracht nadenken over de eigen handelswijze * geeft feedback * tracht problemen en angst om te buigen tot uitdagingen * ondersteunt hierbij de beginnende leraar bij het formuleren van leerbehoeftes en doelen * herneemt regelmatig dergelijke gesprekken, om evolutie en groeiproces te ondersteunen dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 4

5 e Problemen tijdig detecteren en zo nodig trachten te verhelpen. af is (levenslang leren) * verwijst voor vakinhoudelijke en/of vakdidactische aspecten door naar vakcollega op school (peter/meter?) en/of naar de pedagogisch vakbegeleider - creëert gelegenheden waarbij de beginnende leerkracht het werk van anderen (incl. de mentor zelf) kan observeren - kan één of meerdere klasbezoeken doen bij de beginnende leerkracht * bij voorkeur op vraag van, maar steeds vooraf besproken met en na akkoord van de beginnende leerkracht * enkel als dit niet haaks staat op de schoolcultuur * enige doel ervan is achteraf relevante feedback te geven en gegevens te verzamelen om achteraf de beginnende leraar tot reflectie over zijn handelen te brengen, zodat die beter zijn sterktes en zwaktes, zijn problemen en behoeftes kan expliciteren en duiden * nooit gebruikt als instrument voor evaluatie - waakt er over dat de in het kader van de aanvangsbegeleiding georganiseerde activiteiten geen extra spanning en stress bij de beginnende leraar meebrengen, maar integendeel verminderen dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 5

6 DOMEINEN DOELEN COMPETENTIES MENTOR eigenschappen die de mentor tracht te verwerven en te optimaliseren 3 De mentor-coach als begeleider van de groep beginnende leerkrachten De relatie tussen de beginnende leraren onderling en met de ervaren leraren bevorderen waardoor bijkomende ondersteuning verzekerd kan worden. - enthousiasmerend en motiverend optreden voor een groep - coachingsvaardigheden (zie boven) - vaardigheden om groepsintervisie te organiseren - zelf uitstralen dat leren nooit af is ( levenslang leren) - is verbindingspersoon tussen beginnende leraren onderling - organiseert en leidt groepsbijeenkomsten van beginnende leraren: het kan gaan om infovergaderingen: doorspelen van informatie, maar ook om thematische groepsbijeenkomsten (bijv. rond klasmanagement,...) * doet zelf inbreng of spreekt voor sommige aspecten hiervoor iemand anders aan (bijv. preventieadviseur bij het thema veiligheid op school ) * verzamelt hiervoor de nodige gegevens, interpreteert ze en legt ze voor analyse voor aan de groep * bouwt gelegenheid tot intervisie in * tracht gestelde problemen om te buigen tot haalbare doelstellingen, rekening houdend met de persoonlijke kwaliteiten van elk groepslid afzonderlijk * stimuleert beginnende leerkrachten een reflectieve houding tov hun werk aan te nemen door het inbouwen van intervisieelementen * geeft feedback dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 6

7 - waakt er over dat de in het kader van de aanvangsbegeleiding georganiseerde activiteiten geen extra spanning en stress bij de beginnende leraar meebrengen, maar integendeel verminderen dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 7

8 DOMEINEN DOELEN COMPETENTIES MENTOR eigenschappen die de mentor tracht te verwerven en te optimaliseren 4 De mentor-coach als lid van het coaching-team van de school en van de schoolgemeenschap Groeien in professionaliteit door uitwisseling van ervaringen met collega s binnen en buiten de eigen school Visie en concrete invulling van mentoraat voortdurend scherpstellen - teamgerichtheid - zin voor collegialiteit en autonomie - engagement - positieve ingesteldheid - luisterbereidheid - bereidheid zich kwetsbaar op te stellen - bereidheid om eigen methodes en aanpak in vraag te stellen - relativeringsvermogen - bereidheid om van elkaar te leren - maakt afspraken en werkt geïntegreerd met collega s binnen het coachingsteam - neemt initiatieven om visie van aanvangsbegeleiding te vertalen in concrete activiteiten - legt verantwoording af aan de directie over eigen visie en taakinvulling - reflecteert over mentoractiviteiten met de directie en de leden van het coaching-team - evalueert voortdurend de activiteiten en stuurt bij - trekt tijd uit voor eigen vorming en professionalisering * via regelmatig overleg met de mentoren van de scholengemeenschap, waarin eigen ervaringen getoetst worden aan die van andere scholen * via specifieke bijscholing door externen dpb Gent taakomschrijving mentoren voor aanvangsbegeleiding p 8