---7 STATEN VAN CURA~AO. STATEN VAN CURAyAO ontv :SEP No.: ZITTINGSJAAR O.?>6

Transcriptie

1

2

3

4

5 STATEN VAN CURAyAO ontv :SEP No.: STATEN VAN CURA~AO ZITTINGSJAAR O.?>6 LANDSVERORDENING van de tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruikl No.1 AANBIEDING Aan de Voorzitter van de Staten Willemstad, 16 september 2013 Hierbij doe ik u overeenkomstig het bepaalde in artikel 93 van het Reglement van Orde een ontwerplandsverordening houdende wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik, toekomen. De toelichting memorie, die de ontwerplandsverordening vergezelt, bevat de gronden waarop het rust. Dhr. Alex Rosaria Fracieleider PAis I P.B. 1996, no. 55

6 STATENVANCURA<;AO ZITTINGSJAAR :16 LANDSVERORDENING van de tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik 1 No.2 ONTWERP INN A A M VAN DE K 0 N I N G! D ego u v ern e u r van Cur a c; a 0, In overweging genomen hebbende: dat het in het belang van de volksgezondheid wenselijk is de Landsverordening beperking tabaksgebruik uit te breiden met het verbod om in publiek toegankelijke ruimten waarvoor krachtens de Vergunningslandsverordening en de Landsverordening Casinowezen Curac;ao een vergunning vereist is, tabaksproducten te gebruiken; dat het tevens wenselijk is vanwege de schadelijke gevolgen van het roken van waterpijpen gevuld met tabak, deze onder de reikwijdte van de Landsverordening beperking tabaksgebruik te brengen; dat teneinde de handhaving van de regels opgenomen in de Landsverordening beperking tabaksgebruik te garanderen, wenselijk is een boetebepaling in de Landsverordening beperking tabaksgebruik op te nemen; Heeft, de Raad van Advies gehoord, met gemeen overleg der Staten, vastgesteld onderstaande landsverordening: Artikel I De Landsverordening beperking tabaksgebruik wordt gewijzigd als voigt: A. ArtikeI1 wordt gewijzigd ais voigt: 1. Onderdeel a komt te Iuiden: I P.B. 1996, no. 55

7 a. tabaksprodukten: sigaren, sigaretten, kerftabak en waterpijp, geheel of gedeeltelijk bestaande uit bestanddelen van de plant Nicotiana. 2. Onderdeel d komt te luiden: d. het bevoegd gezag: 1. voor wat betreft de openbare gebouwen en openbaar vervoer, bedoel in artikel 2, eerste lid, de minister; 2. voor wat betreft de inrichtingen, bedoel in artikel 3, de directeur; 3. voor wat betreft de ruimten, bedoeld in artikel 3a, de vergunninghouder; 3. Er worden twee nieuwe onderdelen ingevoegd, luidende: e. publiek toegankelijke ruimten waarvoor krachtens de Vergunningslandsverordening 2 en de Eilandsverordening Casinowezen Cura~ao3 een vergunning vereist is; f. de minister: Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur. B. In artikel 2, eerste lid, wordt "openbare gebouwen"" vervangen door: openbare gebouwen en openbaar vervoer. C. Na artikel3 worden de volgende artikelen ingevoegd, luidende: Artikel3a 1. Het bevoegd gezag treft v~~r publiek toegankelijke ruimten waarvoor een vergunning krachtens de Vergunningslandsverordening en de Eilandsverordening Casinowezen Cura~ao vereist is, zodanige maatregelen, dat van de daarin geboden voorzieningen gebruik kan worden gemaakt en de werkzaamheden kunnen worden verricht zonder dat daarbij hinder van het gebruik van tabaksprodukten wordt ondervonden. 2. Tot de maatregelen, bedoel in het eerste lid, behoort in ieder geval het instellen en handhaven van een verbod tabaksprodukten te gebruiken in ruimten behorende tot de bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, aangewezen categorie vergunninghouder. Op het verbod kan het bevoegd gezag, overeenkomstig bij landsbesluit, 2 P.B. 1963, no. 28 :l A.B. 1999, no. 97; deze eilandsverordening heeft krachtens artikel 5, eerste lid, van de Algemene overgangsregeling wetgeving en bestuur Land Cura«ao de staat van Jandsverordening van Cura«ao verkregen.

8 houdende algemene maatregelen, te stellen regelen, beperkingen aanbrengen. Artikel3b 1. De minister kan een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens deze landsverordening. 2. Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, wordt de hoogte en de wijze van bepaling van de bestuurlijke boete bepaald. Artike13c 1. Met het toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens deze landsverordening bepaalde zijn belast de bij besluit van de minister aangewezen ambtenaren. 2. Van een besluit als bedoeld in het eerste lid, wordt mededeling gedaan door plaatsing in de Curac;aose Courant. 3. De krachtens het eerste lid aangewezen ambtenaren zijn, uitsluitend voor zover dit voor de vervulling van hun taak redelijkerwijs noodzakelijk is, bevoegd: a. alle inlichtingen te vragen; b. alle plaatsen, met uitzondering van woningen, zonder de uitdrukkelijke toestemming van de bewoner te betreden. ArtikeI II Deze landsverordening treedt inwerking op een bij landsbesluit te bepalen tijdstip dat voor de verschillende artikelen verschillend kan worden vastgesteld. Willemstad, De Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur, Uitgegeven de De Minister van Algemene Zaken,

9 STATEN VAN CURA<;AO ZITTINGSJAAR LANDSVERORDENING van de tot wijziging van de Landsverordenmg beperking tabaksgebruik 1 No.3 MEMORIE V AN TOELICHTING I P.B. 1996, no Algemeen Cura~ao zijnde een land binnen het Koninkrijk, is partij bij de Wereldgezondheidsorganisatie. In het jaar 2003 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie de Framework Convention on Tobacco Control (hierna: WHO-Kaderverdrag) ge initieerd. Dit verdrag is inmiddels door meer dan 170 landen geratificeerd. Het verdrag is een reactie van de internationale gemeenschap op de verwoestende wereldwijde gezondheidseffecten en sociale, economische en milieugevolgen van tabaksconsumptie en blootstelling aan tabaksrook. De toename van wereldwijde consumptie en productie van sigaretten en andere tabaksproducten, in het bijzonder in ontwikkelingslanden, alsmede de last die dit legt op gezinnen, armen en nationale stelsels van gezondheidszorg bflart grote zorgen. Wetenschappelijk bewijs heeft immers onomstotelijk aangetoond dat tabaksconsumptie en blootstelling aan tabaksrook, de dood, ziekte en arbeidsongeschiktheid veroorzaken, en dat er geruime tijd ligt tussen de blootstelling aan roken en andere gebruikswijzen van tabak en tabaksproducten en het begin van tabaksgerelateerde ziekten. Initiatiefnemers hebben geconstateerd dat het WHO-Kaderverdrag niet geldt op Cura~ao, waardoor er voor Cura~ao ook geen plicht bestaat om uitvoering te geven aan di t verdrag. Hoewel de plicht niet bestaat om uitvoering te geven aan het WHO Kaderverdrag op Cura~ao, hebben initiatiefnemers gemeend om bepaalde aspecten van het verdrag als richtsnoer te hanteren voor de onderhavige ontwerp-iandsverordenmg. Honderdzeventig landen hebben al ingezien dat

10 uitvoering geven aan het WHO-Kaderverdrag belangrijk is. Tal van deskundigen wereldwijd hebben zich gebogen over het onderwerp en tal van richtlijnen en bepalingen zijn opgesteld ter realisering van het voomaamste doel van het bedoelde verdrag, namelijk het onhnoedigen van roken. Het is daarom ook meer dan logisch dat voor dit ontwerp, zowel het WHO Kaderverdrag als de Guidelines on protection from exposure to tabacco smoke 2, zijn gebruikt. Het WHO-Kaderverdrag schrijft onder meer voor dat landen niet-rokers volledig moeten beschermen tegen het inademen van tabaksrook. De plicht van overheden om niet-rokers te beschermen tegen tabaksrook is gebaseerd op de fundamentele mensenrechten en vrijheden, aangezien het inademen van tweedehands tabaksrook een inbreuk op het recht op leven, het recht op het hoogst haalbare niveau van gezondheid, zoals erkend in Intemationale verdragen, zoals onder andere de grondwet van de Wereldgezondheidsorganisatie en het Verdrag inzake de rechten van het kind, maakt. Aan de overheid wordt gezien het vorenstaande een belangrijke rol toegekend. In de Guidelines on protection from exposure to tabacco smoke zijn de volgende plichten voor de overheid opgenomen: "The duty to protect individuals from tobacco smoke corresponds to an obligation by governments to enact legislation to protect individuals against threats to their fundamental rights and freedoms. This obligation extends to all persons, and not merely to certain populations." Strong political commitment is necessary to take measures to protect all persons from exposure to tobacco smoke. Een actieve rol van de overheid en initiatiefnemers wensen eraan toe te voegen, het Parlement (political commitment), is gewenst bij het nationale ontmoedigingsbeleid van het roken. Initiatiefnemers wensen te benadrukken dat naast een actieve rol van de overheid, natuurlijk ook iedere burger in de Curat;aose samenleving zelf de verantwoordelijkheid heeft om een gezonde levensstiji erop na te houden. Het is ook niet de bedoeling van initiatiefnemers om middels onderstaande ontwerp-landsverordening regels op te leggen die een inbreuk maken op het zelfbeschikkingsrecht van de burger. Immers kies je ervoor, wetende wat de gevaren voor je gezondheid zijn van het roken, om toch te roken, dan is dat een eigen verantwoordelijkheid, een vrije keuze, die jou niet verboden wordt. 2 Richllijnen om landen te faciliteren bij de uitvoering van artikel 8 van het WHOkaderverdrag.

11 Echter om even een spreektaal te gebruiken, val anderen niet lastig met deze (domme) keuze om te roken. Rook in de open lucht, rook in je eigen woonomgeving, maar laat diegenen die wei een gezonde levensstijl erop na willen houden, niet het slachtoffer worden van jouw gedrag. In dit ontwerp wordt dan ook vooral bescherming geboden aan de nietrokers, de personen die ongewild blootgesteld worden aan de gevaren van meeroken. Het is dan ook ter bescherming van de niet-rokers dat het WHO Kaderverdrag voorschrijft dat iedereen het recht heeft om in een rookvrije omgeving te werken. De richtsnoeren bij het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging maken expliciet duidelijk dat er geen veilig niveau van blootstelling aan tabaksrook bestaat. Veronderstelling zoals een drempelwaarde voor toxiciteit voor secundaire tabaksrook moet worden verworpen, omdat deze door wetenschappelijk bewijs wordt tegengesproken. 2. Roken en de bescherming tegen tabaksrook op Cura~ao Bij de Census 2011 is een onderzoek gedaan naar het rookgedrag van de Cura<;aose bevolking. De resultaten uit dit onderzoek, zoals neergelegd in het Tabel H-2, Population by smoking habits, age group and sex, worden als bijlage bij deze memorie van toelichting toegevoegd. Uit de tabel blijkt dat uit een totaal van mensen 6914 mannen en 3150 vrouwen dagelijks roken. Daarnaast heb je ook een groep mannen en vrouwen die soms roken en een groep die minstens een keer in de week rookt. Mannen en vrouwen die zich in de leeftijdscategorie van 45 tot 64 jaar, zijn de grootste groep rokers. Uit het onderzoek blijkt voorts dat jongeren tussen 16 en 24 jaar gelukkig de kleinste groep is. Hoe wordt het roken ontmoedigd op Cura<;ao? Met ingang van 31 mei 1996 is de Landsverordening beperking tabaksgebruik in werking getreden. Deze landsverordening heeft tot doel de bescherming van de niet-roker tegen hinder van het gebruik van tabaksproducten in openbare gebouwen en inrichtingen voor de gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening, sport, sociaal-cultureel werkt of onderwijs. Op de internationale anti-tabaksdag in mei 2012 is door de organisatie Rosea aan de Minister van Volksgezondheid, Milieu en Natuur een ontwerp landsverordening strekkende tot wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik aangeboden. Dit ontwerp aangeboden door de organisatie Rosea, bestaande uit een samenbundeling van de organisaties, Prinses Wilhelmina Fonds, Fundashon Maneho di Adikshon (FMA) en de

12 Curar;aose Hart Stichting, strekt ertoe het roken in horecagelegenheden die elektronisch luchtgekoeld zijn, te verbieden. Heden, mei 2013 is het toentertijd door Rosea aan de minister aangeboden ontwerp, nog niet vastgesteld. Initiatiefnemers menen dat de reikwijdte van het door Rosea aangeboden ontwerp niet vergenoeg strekt. Ten eerste omdat het verbod niet handhaaft kan worden, omdat er geen sancties zijn opgenomen. Ten tweede omdat uit onderzoek is vast komen te staan dat het roken van tabak middeis een waterpijp net zo, zo niet schadelijker is dan het roken van sigaretten. Reden waarom initiatiefnemers onderhavige ontwerp-landsverordening hebben opgesteld. 3. De toekomst Het WHO-Kaderverdrag schrijft niet aileen een rookverbod voor, maar bevat meerdere componenten om het roken wereldwijd te ontmoedigen. Alvorens op de overige componenten in te gaan, wensen ondergetekenden op te merken dat het rookverbod (eerste component van verdrag), er niet aileen is om de niet-roker te beschermen tegen het ongewenst meeroken. Daarnaast richt het rookverbod zich ook tot rokers en eventuele toekomstige rokers. Een vermindering van het aantal plekken waar gerookt mag worden, zal roken moeten ontmoedigen. Mensen zullen eerder geneigd zijn te stoppen of minder geneigd zijn te beginnen met roken wanneer de plaatsen om te roken beperkt zijn. De tweede component betreft de beperkingen met betrekking tot reclame, promotie en sponsoring. In het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging benadrukt de internationale gemeenschap bezorgd te zijn over de invloed van aile vormen van reclame, promotie en sponsoring gericht op het aanmoedigen van gebruik van tabak en tabaksproducten. Reclame, promotie en sponsoring hebben tot doel om de populariteit van een bepaald merk te vergroten. Vooral jongeren zijn hier erg gevoelig voor. Ook tabaksfabrikanten willen hun naamsbekendheid vergroten en mensen aanzetten tot het consumeren van tabak en/of tabaksproducten. De derde component betreft de beperkingen op verkopen. Aanbevolen wordt om op de verkoop van tabak en tabaksproducten aan en door minderjarigen te verbieden. Het merendeel van de rokers begint immers met roken tijdens de tienerjaren. Het is dan ook de taak van de overheid om jongeren zo vee I mogelijk te weerhouden om te (beginnen met) roken. De vierde component betreft de maatregelen voor tabak en tabaksproductenverpakking en etikettering. Gezondheidswaarschuwingen die onderdeel uitmaken van verpakkingen van tabak en tabaksproducten zijn

13 effectieve maatregelen om te waarschuwen voor de gezondheidsrisico's van tabaksgebruik, alsmede om de consumptie van tabak en tabaksproducten te verminderen. Uit het vorenstaande blijkt dus dat een overheidsbeleid om het roken te ontmoedigen, veel meer omvat dat alleen een verbod om op bepaalde plaatsen te roken. Initiatiefnemers hopen dan ook dat de regering zo snel mogelijk een antirookbeleid ontwikkelt en zullen alle maatregelen, al dan niet in de vorm van wetgeving, op dit gebied ondersteunen. Een land dat de bepalingen uit het WHO-Kaderverdrag heeft gelmplementeerd is Suriname. Curac;ao zou te zijner tijd de Surinaamse Tabakswet als voorbeeld kunnen nemen. 4. Waterpijp Het gerucht dat een waterpijp roken niet of minder schadelijk zou zijn dan sigaretten roken, is onjuist. Vaak wordt gemeend dat dit het geval is onder de (onjuiste) veronderstelling dat het water de schadelijke stoffen uit de rook oplossen, of omdat inademen van de rook minder prikkelend is voor de longen. In een studie vergeleken wetenschappers het bloed van waterpijprokers en sigarettenrokers is vast komen te staan dat de concentratie koolstofmonoxide bij waterpijprokers vier keer hoger lag dan bij de sigarettenrokers 3. Bovendien bevat de waterpijptabak vaak meer nicotine dan de tabakmengsels voor sigaretten. In waterpijptabak zit soms ook wat alcohol, hasj of marihuana. Een roker inhaleert per "trek" vee I meer rook van een waterpijp dan van een sigaret, en rookt ook langer aan een pijp dan aan een sigaret. Zo Ievert de waterpijp vee I grotere hoeveelheden schadelijke stoffen als teer en koolstofmonoxide, dan een sigaret zonder filters. Waterpijprokers krijgen veel meer kankerverwekkende stoffen binnen als arseen, chroom en nikkel. Ook lood komt vele malen meer uit ene waterpijp dan uit een sigaret. Jarenlang waterpijp roken kan de longfunctie aantasten en het risico op kanker aan de longen, de blaas en de lippen verhogen. Waterpijprokers hebben beduidend meer koolstofmonoxide en nicotine in hun bloed. Over het algemeen inhaleren waterpijp-rokers dieper, doordat water een deel van de nicotine tegenhoudt. De doorgang door water verwijdert echter niet de toxische bestanddelen. Dit stelt hen bloot aan grotere hoeveelheden kankerverwekkende stoffen en koolstofmonoxide. Een uur waterpijp roken komt overeen met het inhaleren van 100 a 200 sigaretten. Deskundigen schatten op deze manier dat het niet gaat om een alternatief voor de sigaret, :1 Amerikaanse vakblad Pediatrics, 2012

14 maar om een gevaarlijkere toegangsdeur tot tabaksverslaving voor jongeren die verleid worden door deze nieuwe verbruikersmanier. Daarnaast zou het gemeenschappelijk gebruik van de pijp ook de verspreiding van infectieziekten als tuberculose en hepatitis in de hand werken. Uit onderzoek is gebleken dat het herhaalde gebruik van dezelfde waterpijp door verschillende opeenvolgende rokers, zonder rekening te houden met het veranderen van pijpje na elk gebruik, verscheidene longinfecties veroorzaken. De bovengenoemde schadelijke gevolgen van het roken van een waterpijp, waren voor initiatiefnemers reden om de waterpijp onder het verbod van de Landsverordening beperking tabaksgebruik te brengen. Op Cura\=ao bestaan enkele horecagelegenheden waar waterpijp wordt gerookt. Bij waterpijp, bestaat, zoals hierboven omschreven de veronderstelling, dat het roken ervan niet schadelijk is. Jongeren worden op deze manier als het ware onder valse voorwendselen aangespoord om te roken. Ondergetekenden willen hiermee een duidelijk signaal afgeven: waterpijp-roken is schadelijk voor de gezondheid en ook niet-rokers ondervinden hinder van de rook van waterpijp. 5. Publiek toegankelijke ruimten Het uitgangspunt van het WHO-Kaderverdrag is dat het roken in publiek toegankelijke ruimten verboden dient te worden. Onder publiek toegankelijke ruimte dient te worden verstaan elke ruimte waar het algemeen publiek, of delen daarvan, doorgaans toegang heeft, al dan niet tegen betaling, ongeacht of het betreft een ruimte van publieke of private eigendom. Cura\=ao kent een groot aantal publiek toegankelijke ruimten. Krachtens de Vergunningslandsverordening worden voor de volgende (categorieen) vestigingen of bedrijven, die tevens publiek toegankelijk zijn, een vergunning gegeven: 1. hotel (artikell0) 2. koffiehuis (artikel 11) 3. societeit (artikel 12) 4. grossier (artikel 13) 5. slijterij (artikeli4) 6. bierhuis (artikeli5) 7. logement (artikeli6) 8. restaurant (artikel 17) 9. ijshuis (artikeli8) In het eerder door Rosea bij de overheid ingediend ontwerplandsverordening houdende wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik wordt voorgesteld om het tabaksgebruik te verbieden in

15 horecagelegenheden waarvoor de koffiehuisvergunning, restaurant vergunning A of restaurantvergunning B vereist is. Cafe's, discotheken, kroegen, bars, vallen onder die omschrijving. Bedrijven zoals hotels, logementen, casino's vallen niet onder het bereik van die ontwerp-landsverordening. Vanwege het recht, zoals opgenomen in het WHO-Kaderverdrag van een ieder om in een rookvrije omgeving te werken, wensen ondergetekenden het tabaksverbod niet te beperken tot slechts die horecagelegenheden waarvoor een koffiehuisvergunning, restaurantvergunning A of restaurantvergunnmg B vereist is. Een uitbreiding met aile publiek toegankelijke ruimten is wenselijk. De overheid zal te zijner tijd middels het vaststellen van een landsbesluit, houdende algemene maatregelen, kunnen bepalen welke openbaar toegankelijke ruimten onder de werking van het tabaksverbod komt. De overheid kan ervoor kiezen om slechts de horecagelegenheden onder het tabaksverbod te laten vailen, maar kan in de toekomst ook besluiten, casino's en hotels en overige publiek toegankelijke ruimten, onder het toepassingsbereik van de landsverordening te brengen. 6. Elektronisch luchtgekoelde ruimten Het regeringsontwerp wijziging van de Landsverordening beperking tabaksgebruik gaat uit van een verbod om tabaksprodukten te gebruiken in elektronisch luchtgekoelde ruimten (horecagelegenheden). Het WHO-Kaderverdrag geeft een omschrijving van het begrip ruimte. Onder ruimte dient te worden verstaan elk gebied, kamer of pand bedekt met een dak of soortgelijke structuur of welke is afgesloten door middel van een of meer muren of zijwanden ongeacht het type materiaal dat gebruikt is voor de dakstructuur, muren of zijwanden en ongeacht of de structuur permanent is of tijdelijk. Voor het WHO dient het rookverbod in alle publiek toegankelijke ruimten te gelden, ongeacht of deze al dan niet elektronisch luchtgekoeld is. De richtsnoeren van het WHO-Kaderverdrag geven aan dat benaderingen waarbij niet naar een 100% rookvrije omgeving wordt gestreefd, bijvoorbeeld met ventilatie, luchtfiltering en het gebruik van rook zones (al dan niet met gescheiden ventilatiesystemen) herhaaldelijk ondoeltreffend zijn gebleken. Voorts zijn er sluitende bewijzen dat technische oplossingen tegen tabaksrook geen bescherming bieden. Slechts ruimten gelegen in de open lucht, zoals eveneens omschreven in artikel 1 van het Landsbesluit beperking tabaksgebruik 4, zijn vrijgesteld van het rookverbod. 4 P.B. 1996, no. 56

16 Oat wil zeggen dat het roken in een horecagelegenheid, die niet elektronisch luchtgekoeld is, maar waar bijvoorbeeld met open ramen al dan niet met een ventilator, wordt gerookt, niet conform de richtlijnen van het WHO Kaderverdrag is en niet de nodige bescherming aan de niet-roker biedt. Initiatiefnemers hopen dan ook dat de overheid beslist om de werking van de Landsverordening beperking tabaksgebruik niet aileen te laten gelden voor elektronisch luchtgekoelde horecagelegenheden, maar deze ook uit te breiden tot aile horecagelenheden, al dan niet elektronische gekoeld. 7. Financiele paragraaf De kosten verbonden aan de uitvoering van deze ontwerp-iandsverordening bestaan uit de kosten verbonden aan de voorlichting, waarvoor reeds gelden zijn gereserveerd binnen de begroting van het Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur. Daarnaast zal de overheid kosten hebben verbonden aan de toezichthoudende activiteiten of wei de controle op de naleving van deze landsverordening. De kosten kunnen beperkt blijven, indien de Minister deze activiteiten in handen legt van reeds aangewezen toezichthouders. Verwezen kan bijvoorbeeld worden naar de toezichthouders, die belast zijn met het toezicht op de naleving van de regels van de Warenlandsverordening. Deze ambtenaren functioneren onder het gezag van de Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur en de minister zou kunnen overwegen om hun takenpakket uit te breiden. Bedacht moet worden dat de overheid niet onbekend is met controle activiteiten in de horeca. Regelmatig bundelen ambtenaren van de politie, BAB, SVB en GGD zich om controle werkzaamheden uit te voeren. Ook zou de minister eventueel gebruik kunnen maken van de diensten van de Servisio di Kontrol i Siguridat (S.K.S.), die controle uitvoert op de naleving van diverse landsverordening. De minister zou eventueel ook een telefoonnummer als klachtenlijn kunnen gebruiken, waar de burgers overtreding van de landsverordening kan melden. 8. Advies Raad van Advies en Sociaal Economische Raad 9. Artikelsgewijze toelichting Onderdeel A Punt 1

17 De definitie van het begrip tabaksproducten is uitgebreid met het begrip "waterpijp". In paragraaf 5 is uitgebreid beschreven waarom het toevoegen van waterpijp aan de lijst van tabaksproducten die schadelijk zijn voor de gezondheid, wenselijk en noodzakelijk is. Punt 2 Onderdeel d van artikell van de Landsverordening beperking tabaksgebruik is zodanig gewijzigd dat het bevoegd gezag van de publiek toegankelijke ruimten in de landsverordening is opgenomen. In deze ontwerp-landsverordening wordt een verplichting opgelegd aan de vergunninghouder krachtens de Vergunningslandsverordening en de Eilandsverordening Casinowezen Cura~ao, om de ruimte waarvoor de vergunning verkregen is, rookvrij te houden. Iemand moet kunnen worden aangesproken bij overtreding van dit verbod. Degene die vol gens deze ontwerp-landsverordening aansprakelijk is voor de uitvoering van het verbod tabaksproducten te gebruiken, is de vergunninghouder. Punt3 Zie algemeen deel. Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, zal de Minister, bepalen welke publiek toegankelijke ruimten onder de toepassing van deze landsverordening komen. De Minister kan binnen de kaders van deze landsverordening slechts aan bedrijven waarvoor een hotelvergunning, koffiehuisvergunning, societei tsvergunning, grossiervergunning, slijterijvergunning, bierhuisvergunning, logementvergunning, restaurantvergunning A of B, ijshuisvergunning en vergunning voor het houden van een casino, vereist is, een rookverbod kunnen opleggen. Onderdeel B Het openbaar vervoer dat is de door de overheidsvennootschap Autobusbedrijf Cura~ao N.v. verleende vervoersdiensten aan het publiek. Er geld al jaren een rookverbod voor het door de overheid georganiseerde openbaar vervoer. Het rookverbod geldt nog niet voor de kleine bussen die door particulieren worden beheerd. Onderdeel C Artike13a Zoals in het algemeen deel aangegeven geeft de overheid krachtens de Vergunningslandsverordening aan verschillende categorieen bedrijven, een vergunning. Met dit artikel wordt beoogd een wettelijk kader te creeren, waarbinnen de overheid voor elk van het type bedrijven waarvoor een vergunning wordt afgegeven, het tabaksverbod te introduceren.

18 Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, zal worden bepaald welke bedrijven onder het tabaksverbod komen te vallen. Artike13b De bestuurlijke boete wordt ge introduceerd voor de overtreders van de regels zoals opgenomen in deze landsverordening. Bij landsbesluit, houdende algemene maatregelen, worden regels gesteld omtrent de hoogte van de boete en de wijze waarop de boete wordt bepaald. Artike13c De regels zoals opgenomen in dit artikel zijn algemene regels die de overheid hanteert bij het wettelijk vast leggen handhavingsbepalingen, waarbij bepaalde bevoegdheden aan de toezichthouders wordt toegekend en bepaalde eisen worden gesteld aan de benoeming. Zo zal er bijvoorbeeld een bekendmaking in de Curac;aose Courant dienen plaats te vinden. Artikel II Deze inwerkingtredingsbepaling geeft de vrijheid aan de overheid om de datum te bepalen waarop elk artikel van deze landsverordening in werking zal treden. Op deze manier wensen initiatiefnemers aan de overheid de ruimte te geven om indien nodig, zich goed voor te bereiden op de uitvoering van de wet, waarbij met name gedacht wordt aan de opleiding van de ambtenaren ter zake de administratieve handhaving. Willemstad, SEP 1 f' Initiati:fnemer1 ~ ~ ~~