Blijf van jezelf! activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Blijf van jezelf! activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw"

Transcriptie

1 Blijf van jezelf! activiteitenverslag 2016 Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant

2 03/2017 V.U.: Bert Joosen, vormgeving: FABworks.be 2

3 activiteitenverslag 2016 Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Medisch Sociaal Opvangcentrum Mobiel Ambulant Team Spuitenruil MaPa Opvoedingsondersteuning Activiteitenverslag

4 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: What s in a name 5 1. LAEV - LAAGDREMPELIG AMBULANT EXPERTISECENTRUM VERSLAVINGSZORG Algemene visie Doelgroep Kenmerken van het zorgaanbod binnen een LAEV De zorg dient binnen een veilig kader te gebeuren De zorg moet laagdrempelig zijn De zorg wordt aangeboden door hulpverleners die een bepaalde basishouding in ere houden De inhoud van het zorgaanbod van het LAEV De aanmelding De intake en diagnosestelling De indicatiestelling De begeleiding en behandeling Evaluatie en nazorg Consult en advies Overkoepelende netwerking, zorgcircuits en samenwerkingsverbanden ALGEMENE CIJFERS Vooraf Algemene gegevens Profiel nieuwe cliëntsituaties Aantal nieuwe begeleidingen Nationaliteit, geslacht en leeftijd nieuwe begeleidingen Woonsituatie nieuwe begeleidingen Opleiding, werk- en inkomenssituatie nieuwe begeleidingen Doorverwijzingen nieuwe begeleidingen Gebruikte producten nieuwe begeleidingen Eerdere substitutiebehandeling Injecterend gebruik 22 2

5 2.4 Deelname aan de verschillende activiteiten Contacten in het ankerpunt Leuven Contacten in het ankerpunt Diest Contacten in het ankerpunt Tienen Contacten in het ankerpunt Vilvoorde Aantal cliëntcontacten algemeen Activiteiten Aantal was en douche Doktersbezoeken Aantal bezoeken in het kader van spuitenruil Aantal straatcontacten, huisbezoeken en instellingsbezoeken Vergelijking Doorverwijzingen Jeugdparket HET MAPA-PROJECT ONDERSTEUNING VAN DRUGGEBRUIKENDE OUDERS Inleiding Activiteiten VERGADERINGEN EN SAMENWERKINGSVERBANDEN Overleg Intern Extern Gegeven vorming Gevolgde vorming MEDEWERKERS 45 Activiteitenverslag

6 E X MAP A E R A MBUL ANT A T A A G D R LAEV M P E I S C E NTRUM M S V ERSL AVINGSZORG I C G 4

7 INLEIDING What s in a name? Onze werking begon ooit onder de naam Mobiel Ambulant Team (M.A.T.), een naam die heel veel zou kunnen betekenen maar absoluut niet duidelijk maakte wat de specifieke opdracht was, met name een laagdrempelig outreachend hulpverleningsaanbod voorzien voor iedereen die problemen heeft met illegale drugs. Sinds 2001 varen we onder de vlag Medisch Sociaal Opvangcentrum of M.S.O.C. Door sommigen werd dat uitgesproken als Em Es Oo See, door andere dan weer als Em Sok. Maar ook deze naam, hoe je hem ook uitspreekt, dekt de lading niet. De naam is te omvattend voor het specifieke werk en de specifieke doelgroep van een M.S.O.C. Daarom willen we graag een naam lanceren die de lading wel dekt: het Laagdrempelig Ambulant Expertisecentrum Verslavingszorg. Dit maakt meteen duidelijk dat het om een hulpverleningscentrum met een lage drempel gaat, gespecialiseerd in de zorg voor mensen met een afhankelijkheidsproblematiek. We willen meteen ook graag suggereren om de afkorting L.A.E.V. niet als Laa Ev of El Aa Eee Vee uit te spreken. Zeg gewoon Laaif, wat meteen klinkt als het Engels voor leven en daardoor een extra betekenis aan zo n centrum geeft. Het staat midden in het leven en kiest ook voluit voor het leven van haar cliënten. We willen in deze tekst niet alleen een nieuwe naam voorstellen, maar vooral het concept van een laagdrempelige hulpverlening die ambulant en aanklampend werkt, ten behoeve van de moeilijke doelgroep van productafhankelijke mensen en dat doet met de nodige expertise. Binnen deze werkvorm zouden de bestaande werkvormen, MSOC en Dagcentrum, kunnen worden opgenomen. In de volgende bladzijden proberen we, vertrekkend van de huidige situatie van het M.S.O.C. Vlaams- Brabant, een beeld te schetsen van wat een L.A.E.V. is en hoe het verder zou kunnen ontwikkelen. Dit zal meteen duidelijk maken dat de connotatie van vrijblijvend en inhoudelijk beperkt - die laagdrempelig soms heeft - volledig onterecht is. Hoe lager de drempel, hoe meer kwaliteit noodzakelijk is. Door de diversiteit van cliënten en problematieken binnen zo n laagdrempelig centrum is het immers nodig om van vele markten thuis te zijn. Het hoogst haalbare voor de cliënt is het doel, dat wil zeggen dat er naar positieve verandering gestreefd wordt waar het kan en naar consolidatie en schadebeperking waar het niet anders kan. Na deze inleidende uitleg over de laagdrempelige werking zullen de cijfers die verder in dit verslag volgen, hopelijk meer betekenis krijgen. Bert Joosen, 20 februari 2017 Activiteitenverslag

8 1. LAEV LAAGDREMPELIG AMBULANT EXPERTISECENTRUM VERSLAVINGSZORG 1.1 Algemene visie Verslaving is een ernstige aandoening met biologische, psychische, sociale en culturele componenten en oorzaken. De problematiek kent een cyclisch proces van vallen en opstaan en heeft een levenslang beloop. Dé verslaafde bestaat niet, er is een grote variatie en gradatie in verslavingsproblemen. Het gaat van experimenteel gebruik over gewoontegebruik naar afhankelijk gebruik tot aan chronische afhankelijkheid. Elke gradatie kent zijn specifieke zorgnoden, zowel voor de betrokken gebruiker als voor diens context. Verslaving gaat steeds gepaard met gradueel groeiende tekorten in cognitieve vaardigheden en functies zoals planning, zelfsturing, geheugen en impulsbeheersing. De wijzigende huishouding van neurotransmitters in het beloningssysteem van de hersenen zorgen geleidelijk aan voor een steeds meer dwingend karakter van het betreffende gedrag. De zorg voor verslaafden is dan ook per definitie specialistisch. Tezelfdertijd veroorzaakt middelenmisbruik problemen op vele levensvlakken en is er daarom aandacht en zorg nodig voor deze doelgroep binnen heel wat maatschappelijke instellingen. Op die manier is de zorg voor verslaafden in feite ook generalistisch. Een LAEV is een belangrijke partner in een netwerk van zorginstellingen. Het gaat om zowel gewone gezondheidsinstellingen en gezondheidswerkers zoals artsen, apothekers, ziekenhuizen als over instellingen van geestelijke gezondheid en algemeen welzijnswerk. Soms zeer specifiek, zoals bij de prenatale zorg, soms heel algemeen zoals met de integrale jeugdhulp. Er moet ook een aangepaste samenwerking kunnen uitgebouwd worden met justitie (politie, parket en rechtbanken). Een LAEV biedt niet alleen haar eigen specifieke zorg binnen die netwerken maar werkt door haar expertise op vlak van gebruik, afhankelijkheid en laagdrempeligheid ook ondersteunend, zodat de netwerkpartners hun aanbod aan de doelgroep optimaal kunnen realiseren zonder uitsluiting. Afhankelijk van de fase of gradatie van het middelenprobleem is het hoofddoel van begeleiding en ondersteuning binnen een LAEV er altijd op gericht om ervoor te zorgen dat betrokkenen een grotere levenskwaliteit tegemoet gaan en dat ze zelf de regie van het eigen leven weer in handen kunnen nemen. Daarom willen ze maximaal inzetten op alle levensdomeinen die schade ondervinden door het middelengebruik, lichamelijk, psychisch én sociaal. Een LAEV ondersteunt, begeleidt en behandelt binnen een ambulante context, hetzij in het centrum zelf, hetzij binnen leefwereld van de cliënt. Daar waar het is aangewezen moet er tijdelijk een kort of wat langer durend residentieel traject worden aangeboden. De stelling is: Ambulant als het kan, residentieel als het moet. 1.2 Doelgroep Het LAEV richt zich uitdrukkelijk op diegenen waarbij het middelengebruik een belangrijke rol speelt in hun leven, soms in die mate dat ze in de problemen komen of dreigen te komen. Er is tegelijkertijd ook altijd een aanbod voor diegenen in de directe omgeving van deze mensen. De doelgroep is dus iedereen die vragen en/of problemen heeft met illegaal druggebruik, dus gaande van de experimenterende gebruiker tot mensen die al jaren in het gebruik zitten én hun context. 6

9 1.3 Kenmerken van het zorgaanbod binnen een LAEV De zorg dient binnen een veilig kader te gebeuren De zorg wordt aangeboden binnen een veilig kader. Elk LAEV bewaakt een aantal basisregels die de veiligheid van zowel de cliënten als de hulpverleners probeert te waarborgen. Er wordt bewust gekozen om van het centrum geen versterkte burcht te maken met allerlei materiële beveiligingsinstrumenten omdat dit het gevoel van onveiligheid eerder aanwakkert. Het LAEV afficheert wel enkele eenvoudige basisregels die van toepassing zijn om voor elke cliënt de veiligheid te waarborgen (geen druggebruik in huis, geen geweld of dreigen met geweld, niet storend onder invloed zijn enz.) Deze regels worden met elke bezoeker besproken en dienen door hem te worden aanvaard en nageleefd. Binnen dit veilig kader horen ook een maximale privacy voor de cliënt en een groot respect voor het beroepsgeheim van de hulpverlener De zorg moet laagdrempelig zijn Laagdrempelige zorg is zorg die zodanig georganiseerd is dat ze op alle mogelijke vlakken vlot toegankelijk is voor potentiële cliënten: Binnen een LAEV wordt een puur klinische omgeving zoveel mogelijk vermeden en wordt er bewust gekozen voor een huiskamermodel. Het is een aangenaam op de cliënt gericht centrum met zowel faciliteiten voor instuif en sanitaire faciliteiten als voor psychosociale begeleidingsgesprekken en medische en/of psychiatrische consultaties. Verder voldoen de centra nog aan andere laagdrempelige eigenschappen zoals een goede geografische spreiding om zo dicht mogelijk bij de cliënt aanwezig te zijn, het ontbreken van wachtlijsten en van instapvoorwaarden. De eerste contact name moet gemakkelijk zijn en de openingsuren zo ruim mogelijk, dus ook minstens twee dagen per week tijdens de avonduren. Laagdrempelig betekent ook dat het feit dat de cliënt komt als motivatie voldoende is en dat er aanklampend wordt gewerkt. Er wordt altijd tijd gemaakt voor mensen die onaangekondigd binnenspringen Laagdrempelig betekent ook dat de hulpverlening gratis is. Er wordt enkel een kleine bijdrage aangerekend voor diensten zoals was, droogkast, instuif en activiteiten De zorg wordt aangeboden door hulpverleners die een bepaalde basishouding in ere houden - Geen discriminatie op eender welk vlak voor mensen binnen de doelgroep - Er wordt op maat van de cliënt gewerkt, met een open, niet oordelende respectvolle houding - De doelen van de cliënt staan centraal, hij behoudt de regie van zijn eigen leven. Het versterken van de eigen mogelijkheden van de cliënt is daarbij de leidraad - Er wordt gestreefd naar het hoogst haalbare op alle verschillende levensdomeinen - Er wordt gewerkt op het tempo van de cliënt en de positie van de hulpverlener is die naast de cliënt - Er is een flexibele houding op alle vlakken - Er wordt veel belang gehecht aan het beroepsgeheim en er is een grote openheid tegenover de cliënt over de informatie die in samenspraak met hemzelf wordt doorgegeven binnen bijvoorbeeld Ronde Tafels en ander netwerkoverleg. Activiteitenverslag

10 1.4 De inhoud van zorgaanbod van een LAEV Verslaving is bij uitstek een problematiek die na verloop van tijd vele gezichten heeft en schade aanricht op vele levensdomeinen. Lichamelijke problemen, co-morbide psychiatrische beelden, familiale conflicten, verwaarlozing van kinderen, juridische vervolging, schuldenlasten, huisvestingsproblemen en andere sociaal administratieve moeilijkheden zijn belangrijke aandachtspunten. Gepaste zorg voor mensen die kampen met problematisch middelengebruik is dan ook per definitie multidisciplinaire zorg. Hulpverleningsmethodieken die gebuikt worden in de zorg voor verslaafden binnen een LAEV zijn dan ook erg divers en vaak afhankelijk van de specifieke cliëntsituatie. Elke hulpverlener is voldoende vertrouwd met de basisvaardigheden in het omgaan met de specificiteit van de problematiek en heeft intern en extern voldoende bijscholingsmogelijkheden. Welke specifieke methode gebruikt wordt binnen een zorgtraject is het resultaat van de inschatting van het multidisciplinair team van hulpverleners over de aard en ernst van de problematiek en het stadium van motivatie waarin de cliënt zich bevindt. Er wordt steeds gezocht naar een goeie match tussen de geboden zorg en de hulpvraag van de cliënt. Er wordt in het algemeen in elk LAEV eclectisch gewerkt en er wordt tevens naar gestreefd om klinische richtlijnen te gebruiken die hun nut hebben bewezen en zodoende een evidence based karakter hebben. We denken daarbij onder meer aan opiaatsubstitutie, spuitenruil, hervalpreventie, motiverende gespreksvoering en cognitief gedragstherapeutische interventies. In alle cliëntsituaties wordt bekeken of en hoe er met de context van de cliënt kan worden gewerkt. Een lineaire en welomlijnde voorstelling van de geboden zorg geven is moeilijk en doet geweld aan de vaak complexe en grillige realiteit van het werken met de doelgroep binnen een LAEV. Een overzicht van de belangrijkste hulpverleningsmethodieken kunnen we ordenen binnen de verschillende fases van het hulpverleningsproces: - De aanmelding - De intake en diagnosestelling - De indicatiestelling - De begeleiding en behandeling - De evaluatie en nazorg - Consult en advies - Samenwerkingsverbanden De aanmelding Bij aanmelding wordt er steeds de voorkeur gegeven aan een vooraf vastgelegd moment ter kennismaking. Daarom moedigen we verwijzers en cliënten aan om een telefonische aanmelding te doen. Als druggebruiker de stap zetten naar de hulpverlening is echter vaak een grote drempel omwille van het nog steeds heersende taboe rond druggebruik en het illegale karakter ervan. Daarom is het belangrijk dat de afspraak onmiddellijk kan worden gemaakt, dat iedereen die binnenspringt minstens kort te woord wordt gestaan en dat er géén wachtlijsten zijn. Het LAEV streeft ernaar deze drempel te verlagen door een flexibel aanmeldproces aan te bieden aan potentiële nieuwe cliënten en hun context. Hulpverleners vergroten het contactvlak door alternatieve mogelijkheden aan te bieden om een eerste aansluiting te vinden. Zo mogen cliënten zonder afspraak langskomen, meekomen met een cliënt die reeds in begeleiding is ter kennismaking, zich laten vergezellen door een hulpverlener, anoniem gebruikte spuiten komen omruilen voor steriele spuiten, deelnemen aan de instuif: het los of op bepaalde tijdstippen binnen kunnen springen voor een tas koffie, een boterham, een tas soep. Ze mogen hun was komen doen of komen douchen indien ze daar zelf niet de mogelijkheden toe hebben. Hulpverleners zullen steeds, in de mate van het mogelijke, inspelen op deze situaties en nieuwe cliënten hierbij een positieve eerste ervaring geven met het hulpverleningscentrum. Deze eerste informele contacten met nieuwe cliënten vallen binnen een LAEV ook onder de aanmelding. 8

11 1.4.2 De intake en diagnosestelling Eens de verkennende fase voorbij is en er voldoende veiligheid gecreëerd is om gestructureerd een aantal zaken op een rij te zetten kan er een meer formele intake plaatsvinden indien de cliënt dit wenst. Een intakegesprek binnen een LAEV brengt de belangrijkste levensgebieden in kaart samen met de cliënt. In de eerste plaats is er aandacht voor het vormen van een vertrouwensband en het aangaan van een werkrelatie. Hierbinnen wordt het middelengebruik en de betekenis en gevolgen ervan besproken. Er kan een levenslijn worden gemaakt, een genogram worden uitgetekend, maar ook andere methodieken kunnen bij de intake worden gebruikt om een helder beeld te krijgen van de situatie van de cliënt. Bijzondere aandacht zal worden gegeven aan een inschatting van de verslavingsernst, een eventueel aanwezige psychiatrische comorbiditeit en de mate van sociale integratie van betrokken cliënt. De intake door de psychosociale medewerker(s) kan zich spreiden over meerdere gesprekken en er kunnen ook intakeconsulten bij de verslavingsarts of de psychiater worden gedaan. Bij de intake kan er ook een medisch consult worden vastgelegd om de immuniteitsstatus van de patiënt ten overstaan van Hepatitis C en HIV te bepalen, eventueel een zwangerschapstest te doen of anticonceptie aan te bieden waar nodig of leverwaarden te laten bepalen bij langdurig alcoholgebruik enz. Bij cliënten die ook ouder of voogd zijn of op een andere manier een verantwoordelijkheid dragen voor één of meerdere minderjarige kinderen wordt ook aangeboden om een KOAP-gesprek (Kinderen van Ouders met een Afhankelijkheidsprobleem) gesprek te doen bij een collega hulpverlener (cf. gedeelte MaPa-werking). Indien er eerdere residentiële of ambulante behandelingen plaats vonden worden de nodige verslagen steeds opgevraagd om de continuïteit van zorg te waarborgen De indicatiestelling Op basis van de eerste aanmeldingscontacten, de intake, het eventuele medisch/psychiatrisch consult en een daaropvolgende teambespreking wordt een inschatting gemaakt van de volledige problematiek en het nodige vervolg. Er wordt samen met de cliënt een begeleidingsplan opgesteld met haalbare doelen. Dat plan wordt regelmatig geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd. Hierbij speelt de motivatie, de vordering van de problematiek, de eventuele aard en intensiteit van psychiatrische comorbiditeit en mate van sociale integratie een belangrijke rol De begeleiding en behandeling Na de indicatiestelling volgt het begeleidingstraject voor betrokken cliënt en zijn/haar eventuele context. De inhoud van een begeleidingstraject is zeer gevarieerd en erg afhankelijk van de concrete cliëntsituatie. Grof geschetst kan een onderscheid worden gemaakt tussen twee groepen van interventies. Er zijn de handelingen die gericht zijn op care en de handelingen die gericht zijn op cure. Bij langdurige en chronische gebruikers zal de nadruk veeleer liggen op care (harm reduction, reactivering, enz..) terwijl bij jongere gebruikers de lat vaak hoger kan worden gelegd Methodieken binnen het zorgaanbod van een LAEV a. Motiverende gespreksvoering Binnen een LAEV is motiverende gespreksvoering goed ingeburgerd. Elke hulpverlener is nauw vertrouwd met de achtergrondfilosofie ervan en integreert de methodiek in zijn dagelijks spreken met cliënten. Deze methodiek is aanwezig doorheen heel het hulpverleningsproces, van bij aanmelding tot in de nazorg. Motiverende gespreksvoering is een manier van praten met mensen die hen aanzet tot gedragsverandering op een ongedwongen manier. Het wakkert de bezorgdheid van cliënten zelf aan eerder dan dat het de bezorgdheid van een hulpverlener wil overbrengen. Het is een behandelstijl die poogt de innerlijke motivatie te vergroten zodat verandering van binnenuit ontstaat. Hierbij wordt verondersteld dat de capaciteit om te veranderen intern aanwezig is. Er wordt geprobeerd de wereld te begrijpen vanuit het perspectief van de cliënt. Door een aanvaardende houding en reflectief te luisteren maken we de cliënt bewust van de discrepantie tussen zijn huidig gedrag en zijn waarden. Op deze manier ontstaat motivatie tot verandering. Weerstand wordt gezien als een te verwachten gevolg van een veranderingsproces. Activiteitenverslag

12 b. Outreachende en aanklampende zorg Net zoals motiverende gespreksvoering is dit een goed ingeburgerde attitude bij de hulpverleners binnen een LAEV. Mensen die moeilijkheden hebben met druggebruik zijn dikwijls zorgmijders omwille van een brede waaier aan redenen. Ze voelen zich verbaal niet vaardig, hebben onvoldoende intrinsieke motivatie, zijn angstig in contact, sluiten zich thuis op, enz. Outreach is voor deze doelgroep dan ook een onmisbaar instrument om zij die de zorg vaak het meest nodig hebben toch te kunnen bereiken. Het aanbieden van huisbezoeken wanneer cliënten moeilijk aansluiting vinden, het opzoeken van cliënten die gedetineerd geraken en het contact houden met cliënten die tijdelijk in een residentieel traject terecht komen is een belangrijk element in het behouden van de band en het opbouwen van de werkrelatie. c. Begeleiding van de context van de gebruikers De impact van een verslaving is vaak groot en treft ook de directe omgeving van de gebruiker. In de eerste plaats zijn het vaak ouders en/of partners die een hulpvraag stellen en daarmee binnen het LAEV bij een hulpverlener terecht kunnen. De hulpverleners stimuleren het contact met de context. Er wordt dan bij voorkeur gekozen voor een begeleiding door een andere hulpverlener dan deze van de gebruiker. Na verloop van tijd wordt er wel bekeken of en hoe er eventueel gezamenlijke gesprekken kunnen plaatsvinden. Zeker bij minderjarige of erg jonge gebruikers kan dit een belangrijke meerwaarde in het begeleidingsproces zijn. d. Sociaal administratieve begeleiding Elk LAEV heeft oog voor en een aanbod aan gebruikers omtrent hun sociale situatie. De focus van de begeleiders ligt hier op re-integratie en reactivering in de brede betekenis van het woord. Samen met de cliënt werd bij intake overlopen wat op dat vlak de wensen en verwachtingen zijn, wat er qua sociale en andere administratie niet in orde is en welke stappen moeten worden ondernomen om deze zaken terug in regel te brengen. Dit luik van de begeleiding situeert zich dan ook bij uitstek in een netwerk van lokale maatschappelijk partners zoals de VDAB, de RVA, CAW, schuldbemiddelaars, OCMW s, sociale tewerkstellingsorganisaties enz. Begeleiders stimuleren en gaan indien nodig ook samen met cliënten op pad om de brug te vormen met deze diensten. e. Harm Reduction Doorheen de hele werking van het LAEV dient er voortdurend oog te zijn voor het beperken van de schade die een afhankelijkheidsproblematiek met zich meebrengt, dit is een belangrijke pijler van de werking. Begeleiding kan zich, zeker bij chronische gebruikers, uitsluitend richten op schade beperkende interventies waarvan de belangrijkste substitutiemedicatie en spuitenruil zijn, een overzicht: SPUITENRUIL Gebruikt injectiemateriaal kan in een LAEV in daarvoor bestemde en meegegeven containers veilig en gratis worden geruild voor nieuw injectiemateriaal (naalden, swabs, ascorbinezuur, enz). Deze spuitenruil moet in het LAEV kunnen plaatsvinden tijdens de openingsuren en wordt vanuit het LAEV gepromoot en ondersteund op zo veel mogelijk andere relevante plaatsen. Op dit vlak is ook een goede samenwerking met apothekers belangrijk. Waar nodig kan het LAEV ook zorgen voor containers waar materiaal in kan worden achtergelaten om de problematiek van zwerfspuiten te verminderen. Het verdelen van spuiten gebeurt steeds binnen een kader waarbij de LAEV-hulpverlener oog heeft voor alle mogelijke risico s verbonden aan het injecterend gebruik. OVERDOSISPREVENTIE Bij alle risicocliënten voor een overdosis worden gepaste preventieve boodschappen gegeven. Dit is zeker belangrijk wanneer cliënten omwille van diverse redenen hun tolerantie voor bepaalde producten verloren zijn (bijv. na ontwenning in de gevangenis of opname) en ook wanneer er sprake is van gecombineerd gebruik van opiaten, benzodiazepines en alcohol zal er voldoende tijd en aandacht gegeven worden aan de risico s. SCREENING, VERWIJZING EN BEHANDELING VOOR HEPATITIS C EN HIV Een belangrijk instrument binnen harm reduction is het algemeen medisch consult bij de verslavingsarts ter screening van Hepatitis en HIV. Belangrijke schade beperkende boodschappen kunnen door deze arts worden gegeven bij de bepaling van de immuniteitsstatus van een patiënt betreffende Hepatitis C en HIV. Een test ter diagnosestelling kan worden gedaan en indien nodig kan er ook een verwijzing gebeuren naar een samenwerkende hepatoloog voor verdere screening en eventuele opstart van behandeling. Een LAEV inventariseert voortdurend de groep van risicogebruikers. Er wordt bij elke risicopatiënt jaar- 10

13 lijks een bloedname voorgesteld ter controle en in overleg met de verslavingsarts worden de nodige stappen ondernomen om deze patiënten te sensibiliseren rond de problematiek. Bij een positief resultaat voor Hepatitis C doet het LAEV in overleg met het gespecialiseerde ziekenhuis een eerste inschatting of een cliënt in aanmerking komt voor een behandeling. Daarna wordt er verder rond verwijzing gewerkt en wordt de cliënt in kwestie tijdens de behandeling in het ziekenhuis opgevolgd. HET SUBSTITUTIEPROGRAMMA BIJ OPIAATGEBRUIKERS Binnen een LAEV blijft een vervangingsprogramma voor opiaatgebruikers een belangrijk aanbod. D e impact van een regelmatige dagelijkse inname van vervangmedicatie op het lichamelijk, psychisch en sociaal functioneren van heroïnegebruikers is groot en beperkt de schade op vele vlakken. Wanneer een cliënt in zo n programma instapt betekent dit dat hij akkoord gaat met het vastgelegde programma. De inname van de vervangmedicatie gebeurt bij apothekers die met het LAEV samenwerken of in het LAEV zelf. Aanvankelijk zijn er wekelijkse en nadien 2-wekelijkse medische consultaties, er zijn tijdens de startfase verplichte dagelijkse innamen in de apotheek en een psychosociale begeleiding. Deze drie elementen vormen samen de pijlers van het substitutieprogramma. De afspraken rond het programma worden vastgelegd in een geschreven contract, ondertekend door de patiënt, het centrum en desgevallend de apotheker. Elk LAEV organiseert de doktersconsultaties zodanig dat maximaal tegemoet wordt gekomen aan de verschillende noden van cliënten die werken en onregelmatige uren hebben. De provinciaal geneeskundige commissie wordt door de hoofdarts van het centrum twee keer per jaar op de hoogte gebracht van de patiënten die op dat ogenblik in het substitutieprogramma van het LAEV opgenomen zijn. f. Hervalpreventie Cliënten die niet meer gebruiken kunnen bij het LAEV terecht voor hervalpreventie, dat geldt ook voor de nazorg na een residentieel programma die binnen het LAEV gebeurt. In hervalpreventie leert de cliënt zijn eigen hervalketen in kaart brengen. Risicovolle gedachten en beslissingen worden herkend en er wordt gezocht naar alternatieven. Onopvallende, discrete, schijnbaar banale antecedenten (leefstijlfactoren) worden gedetecteerd en expliciet gemaakt. Daarnaast worden hoge-risico-situaties van een individu geïdentificeerd en worden vaardigheden aangeleerd die de cliënt in staat stelt hiermee om te gaan. Wanneer de cliënt erin slaagt om een moeilijke situatie door te komen zal zijn zelfvertrouwen stijgen en de kans vergroten om zonder terug te vallen andere lastige situaties aan te pakken g. Leefstijltraining Leefstijltraining is een gedragstherapeutisch behandelprogramma van 10 sessies gespreid over 6 maanden. Wanneer bij intake blijkt dat cliënt in een relatief vroeg stadium van het verslavingsproces zit en naast zijn afhankelijkheid nog geen andere belangrijke problemen heeft kan hij gebaat zijn bij deze meer geprotocolleerde vorm van begeleiding die welomlijnd is in tijd en het gebruik zeer specifiek als onderwerp neemt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van huiswerkopdrachten zodat cliënten ook in het dagelijkse leven gestimuleerd worden om aan hun gewenste verandering te werken. De inhoud varieert naargelang de vraag en fase waarin de cliënt zich bevindt. Er kan bijvoorbeeld gevraagd worden om een gebruikersdagboek bij te houden om zo een zicht te krijgen op de hoeveelheid, antecedenten en gevolgen hiervan of om een balans van voor en nadelen van het al dan niet gebruiken uit te schrijven Netwerkoverleg Omwille van de diversiteit van de moeilijkheden bij heel wat problematisch middelengebruik kunnen hulpverleners die werken binnen een LAEV niet van op een eiland werken. Er dient zeer regelmatig samen met cliënten met andere betrokken hulpverleners rond de tafel worden gezeten om de geboden hulp te evalueren en goed op elkaar af te stemmen. De krachten en de bezorgdheden moeten er openlijk kunnen worden besproken en op basis daarvan dient er samen met de cliënt een duidelijk overzicht te worden opgesteld van de stappen die kunnen worden gezet en wat er dient te gebeuren wanneer deze stappen niet of slechts gedeeltelijk worden gezet en de bezorgdheden blijven. Het gaat hierbij over het Multi Disciplinair Overleg (MDO) georganiseerd vanuit de psychiatrie, overleg tussen LAEV-hulpverleners en andere sociale partners zoals OCMW of sociale tewerkstelling en ronde tafel overleggen bij cliëntsituaties waarbij kinderen betrokken zijn. (cf. MAPA gedeelte). Activiteitenverslag

14 Er dient ook een vlotte doorverwijzing, geheel of gedeeltelijk, te kunnen gebeuren al dan niet ondersteund door samenwerkingsprotocollen (cfr. Ook 4.7). Daar waar er geen netwerkoverleg bestaat en nodig zou zijn omtrent de doelgroep(leden) is het de taak van het LAEV om dat te organiseren CM en CRA Community Reinforcement Approach (CRA) & Contingency Management (CM) CRA zijn gebaseerd op operante leerprincipes waarbij er wordt uitgegaan van de veronderstelling dat druggebruik aangeleerd gedrag is. De relatie tussen gedrag en uitkomst is hier belangrijk. Zo wordt afhankelijkheid in stand gehouden door een overmaat aan druggerelateerde bekrachtigers en een gebrek aan alternatieve, niet-verslavingsverbonden bekrachtigers. CRA beoogt dit disfunctionele patroon om te buigen door in de leefomgeving op zoek te gaan naar belonende activiteiten. Het doel is een leefstijlverandering met inbouw van natuurlijke bekrachtigers op verschillende levensdomeinen. Hierbij wordt er tevens aandacht besteed aan de omgeving van de cliënt en worden belangrijke anderen zoveel mogelijk betrokken. Naast natuurlijke bekrachtigers kan er eveneens gewerkt worden met materiële beloningen. Deze strategie kadert binnen CM. Hierbij wordt er getracht de therapietrouw te verhogen en de negatieve gevolgen van het minderen of stoppen met gebruik te compenseren. De beloningen zouden abstinentie aantrekkelijker moeten kunnen maken dan gebruik MaPa De MaPa-werking is een essentieel onderdeel van een LAEV, waarbinnen er de noodzakelijke specifieke aandacht voor druggebruikende ouders en hun kinderen wordt georganiseerd en geïmplementeerd. Door rond dit thema te werken willen we het risico verkleinen dat kinderen van druggebruikers zelf problemen ontwikkelen. Tegelijkertijd vergroot dit de motivatie bij de ouder zelf om iets te doen aan hun afhankelijkheidsproblematiek. MaPa startte in Vlaams-Brabant als een project en is ondertussen ingebed in de hele werking van het LAEV. Elke hulpverlener binnen het centrum dient vertrouwd te zijn met de werkwijze. De MaPa-aanpak steunt op 4 pijlers: 1. Individuele begeleidingen Elke ouder een KOAP-gesprek aangeboden waarbij informatie wordt gegeven over veerkracht van kinderen en hoe die kan worden vergroot. Ouders worden aangezet om na te denken over hun persoonlijke situatie. Het thema ouderschap en de invloed van druggebruik blijft een aandachtspunt doorheen de begeleiding. Het uitgangspunt hierbij is dat druggebruik ouderschap kan bemoeilijken maar dat, mits de nodige reflectie van ouders en voldoende ondersteuning, het goed ouderschap niet noodzakelijk in de weg staat. 2. Intensieve perinatale begeleiding Aanstaande moeders kunnen op vele vlakken een beroep doen op de MaPa-werking van het LAEV Dit kan gaan van een zwangerschapstest en het begeleiden van het beslissingsproces omtrent het al dan niet houden van de baby tot het opstellen van een stappenplan om de zwangerschap emotioneel en praktisch voor te bereiden. Er wordt op voorhand nagedacht over hoe een crisis kan worden vermeden en hoe de veiligheid van de kinderen gegarandeerd kan blijven. In de regio Leuven werd er een Perinataal OndersteuningsNetwerk voor Druggebruikende Ouders (PONDO) opgericht voor zwangere druggebruikende ouders. Dit is een vaste groep van hulpverleners die niet rechtstreeks bij de begeleiding betrokken zijn maar elk vanuit hun eigen expertise mee nadenken met het gezin en bezorgdheden op tafel leggen. Vaste partners van dit netwerk zijn: CKG De Schommel, Parel (UZ Leuven), neonatologie UZ Leuven, Kind en Gezin Vlaams-Brabant, Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant. De coördinatie hiervan gebeurt door MaPa. Dit netwerk is erop gericht om toekomstige of prille (ex)druggebruikende ouders te ondersteunen en hun kansen te bieden hun kind thuis op te voeden. De veiligheid van het (on)geboren kind staat hierbij centraal. In sommige situaties wordt er aan de alarmbel getrokken en wordt er een MaNo-dossier opgesteld. Op deze manier verkleint de kans dat deze gezinnen onder de radar verdwijnen. 12

15 3. Samen rond de tafel zitten Niet alleen rond de geboorte maar ook nadien proberen we ouders te ondersteunen bij de opvoeding van hun kinderen door het uitbouwen van een netwerk. Niet alleen hulpverleners, maar ook steunfiguren uit de eigen context worden rond de tafel gebracht. Er wordt geprobeerd om afspraken te maken en verwachtingen te verduidelijken. 4. Vorming, coaching en netwerking Externe diensten kunnen een beroep doen op de expertise van de MaPa-werking. Vormingen worden gegeven om de kennis van en het begrip voor deze doelgroep te vergroten. Er werd een Expertisegroep Ouders Onder Invloed met partners uit heel Vlaanderen opgericht die een algemene visie rond dit thema verder uitwerkte en onder de aandacht bracht en brengt van het beleid. Deelnemers hieraan zijn PROject (FreeClinic), CAD Limburg, KDO Project van MSOC Gent, VAD, OP+ van ADIC, KIDO project van MSOC Oostende, Tipi van De Kiem, Bubbels & Babbels van FreeClinic, De Sleutel en VUB, Katharsis en DoDo-project van Kompas vzw. Het LAEV neemt in het kader van de hertekening van het ggz-beleid voor kinderen en jongeren, deel aan de stuurgroep van Yuneco. Op deze manier wordt de kloof tussen ggz en verslavingszorg verkleind en de samenwerkingsmogelijkheden vergroot. Er werd een video gemaakt met getuigenissen van lotgenoten door de Expertisegroep, samen met Het huis van het kind Leuven ter ondersteuning van kinderen van ouders met een afhankelijkheidsproblematiek. De Expertisegroep publiceert tweemaal per jaar Exponent, een magazine rond het thema ouderschap en druggebruik. Dit wordt verdeeld onder 2000 abonnees zodat de problematiek onder de aandacht blijft. Binnen de werking werd de MaPa-box ontwikkeld, dit is een methodiek op basis van een verteltheater om het druggebruik van ouders met kinderen bespreekbaar te maken. Er kan dankzij deze MaPa-box worden gewerkt met de emotionele beleving van kinderen rond dit thema. Er werd een gespreksgroep voor druggebruikende vaders in detentie opgestart. In een aantal sessies wordt in zo n groepen stilgestaan bij hun afwezigheid als vader bij de opvoeding van de kinderen en hiermee gepaard gaande thema s Evaluatie en nazorg Elk hulpverleningsproces wordt op 2 manieren geëvalueerd: Ten eerste toetst de hulpverlener binnen de begeleidingscontacten regelmatig bij de cliënt of de begeleiding zoals gewenst verloopt, of de doelen die werden vooropgesteld nog altijd haalbaar zijn en welke hindernissen of struikelblokken de cliënt hierbij ervaart. Ten tweede worden cliëntsituaties besproken en geëvalueerd tijdens de wekelijkse teamvergadering en de 2-wekelijkse artsenvergadering. Het chronische verloop van een verslaving vraagt soms om intensivering, bijsturing en eventueel ook doorverwijzing naar intensievere klinische trajecten. In essentie is nazorg binnen een LAEV gericht op het vasthouden van bereikte resultaten. Deze resultaten kunnen bereikt zijn binnen zowel een residentieel, een ambulant of een gecombineerd traject. Wanneer cliënten erin slagen de voor hun opgestelde doelen te bereiken wordt de frequentie van begeleidingscontacten geleidelijk aan afgebouwd. Hervalpreventie is van groot belang voor diegenen die stoppen of gevoelig minderen met gebruik als doelstelling hadden voorgesteld, maar ook dagbesteding, sociale contacten, eenzaamheid, enz. zijn belangrijke aandachtspunten bij het consolideren van een begeleidingsresultaat. Wekelijkse of 2-wekelijkse begeleidingsgesprekken kunnen veranderen in maandelijkse, 3-maandelijkse of zelfs 6-maandelijkse contacten waarna een zorgperiode kan worden afgerond. Aangezien een verslavingsproces per definitie een chronische problematiek is en zich niet makkelijk laat structuren in welomlijnde hulpverleningsstappen moet ook hier opnieuw benadrukt worden dat alle hierboven beschreven hulpverleningsmethodieken vaak erg flexibel dienen te worden ingezet. Het is bij uitstek de expertise van hulpverleners binnen een LAEV om hier zonder waardeoordeel op in te spelen en elke cliënt of patiënt te blijven bijstaan in het verloop van zijn of haar situatie. Activiteitenverslag

16 1.4.6 Consult en advies Iedereen die een vraag heeft over drugs of druggebruik kan bij aanmelding in het centrum ook terecht voor een (éénmalig) consult en bijbehorend advies. Dit kan een ongeruste ouder of partner zijn, een jongere of volwassene die zich zorgen maakt over het eigen gebruik, een leerkracht of een andere betrokken persoon. Elke vraag wordt ernstig genomen en met de nodige deskundigheid behandeld. Afhankelijk van de concrete situatie zal steeds een zo correct mogelijke inschatting worden gemaakt en een zo accuraat mogelijk advies worden gegeven. Het is dan wel mogelijk dat dergelijk informatief gesprek uitmondt in het vastleggen van een intakegesprek. Deze consultfunctie geldt overigens voor iedereen die op een professionele manier in aanraking komt met deze problematiek. Hulpverleners bij bijvoorbeeld een OCMW of CAW komen regelmatig in contact met mensen met een alcohol of drugprobleem en dan kunnen er soms vragen rijzen over het omgaan met deze problematiek. Deze mensen moeten met deze vragen in een LAEV terechtkunnen Overkoepelende netwerking, zorgcircuits en samenwerkingsverbanden Het LAEV dient ook deel uit te maken van netwerken, zorgcircuits en samenwerkingsverbanden op overkoepelend vlak, zowel regionaal als gewestelijk. Het gaat dan bijvoorbeeld om het provinciaal overlegplatform VLABO, het netwerk geestelijke gezondheidszorg voor jongeren Yuneco, de werkgroepen rond de projecten 107, de Vlaamse Vereniging voor Behandelingscentra, de Expertisegroep Ouders onder Invloed en de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen. Het is evenwel even belangrijk om op overkoepelend vlak ook aansluiting te hebben bij het Algemeen Welzijnswerk, huisartsenkringen, bijzondere jeugdzorg, gemeentelijke initiatieven, tewerkstellingsinitiatieven enz. 2. ALGEMENE CIJFERS 2.1 Vooraf Tot in 2014 werd in het jaarverslag het profiel gegeven van alle cliëntsituaties die in de loop van een jaar werden begeleid. Vanaf 2015 is dat niet langer het geval en wordt nog alleen het profiel besproken van de cliënten die zich dat jaar hebben aangemeld. Deze groep is uiteraard kleiner, maar door ons tot de nieuwe aanmeldingen te beperken zullen de gegevens niet meer worden gekleurd door de groep van langdurige begeleidingen en krijgen we een beter zicht op recente verschuivingen en ontwikkelingen. Vanaf nu zullen we elk jaar de nieuwe cliëntsituaties kunnen vergelijken, waardoor we beter de vinger op de pols kunnen houden van recente ontwikkelingen binnen de doelgroep. Maar we beginnen met enkele algemene gegevens die dus zowel de nieuwe als de uit 2015 overdragen cliëntsituaties bevatten. 2.2 Algemene gegevens In het totaal werden er in 2016 over de vier ankerpunten van onze laagdrempelige drughulpverlening heen, 909 cliëntsituaties begeleid. Dit is een alweer een kleine stijging (+ 2%) t.o.v. het jaar voordien. Tabel 1: Totaal aantal begeleidingen Begeleidingen Het t Wit Huis Tienen Vilvoorde Totaal Veerhuis

17 Het gaat in deze cliëntsituaties over meer dan 909 verschillende mensen. In (90 in Tienen - 42 in Vilvoorde - 98 in Diest)...% van de cliëntsituaties werd de sociale context van de gasten betrokken. Er werd met 99 in Tienen en 69 in Vilvoorde en 132 in Diest... mensen uit de sociaal-relationele omgeving gewerkt. Er kwamen dus... verschillende mensen naar één van ankerpunten van de vereniging. De cliënten komen uit 89 verschillende steden en gemeenten uit 4 provincies en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, wat een idee geeft van het grote bereik van de werking en de geografische spreiding. Anderzijds doen mensen uit 50 van de 65 gemeenten (77%) in Vlaams-Brabant een beroep op de werking, wat duidt op een grote bekendheid van het centrum en een zeer hoge penetratiegraad. Bijna 85% van het cliënteel komt uit de provincie Vlaams-Brabant (n=767): Leuven (172), Tienen (96), Diest (95), Scherpenheuvel-Zichem (55), Aarschot (45), Vilvoorde (41), Landen (21), Herent (13), Hoegaarden (13), Grimbergen (13), Kortenberg (11), Tremelo (10), Zemst (10), Boutersem (9), Rotselaar (9), Bekkevoort (9), Bierbeek (8), Lubbeek (8), Zaventem (7), Oud-Heverlee (7), Overijse (7), Bertem (7), Kampenhout (7), Holsbeek (7), Machelen (6), Linter (6), Zoutleeuw (6), Geetbets (6), Steenokkerzeel (5), Tervuren (5), Kortenaken (5), Tielt-Winge (5), Begijnendijk (5), Meise (5), Halle (4), Merchtem (3), Glabbeek (3), Kapelle - op - den - Bos (3), Keerbergen (3), Affligem (3), Asse (2), Haacht (2), Hoeilaart (2), Wezenbeek-Oppem (2), Kraainem (1), Ternat (1), Dilbeek (1), Boortmeerbeek (1), Huldenberg (1) en Londerzeel (1). Uit de provincie Limburg (n=65) komt 7% van het cliënteel: Halen (16), Sint-Truiden (14), Tessenderlo (11), Lummen (4), Hasselt (4), Beringen (4), Herk-de-Stad (3), Leopoldsburg (2), Genk (2), Genk (2), Kortessem (2) en Ham (1). Uit de provincie Antwerpen (n=38) komt 4% van het cliënteel: Westerlo (6), Herselt (6), Veerle-Laakdal (5), Mechelen (5), Herentals (3), Heist-op-den-Berg (2), Berlaar (2), Antwerpen (1), Grobbendonk (1) Merksplas (1), Olen (1), Sint-Niklaas (1), Turnhout (1), Balen (1), Hulshout (1) en Herenthout (1). Ook uit de provincie Oost-Vlaanderen (n=28) komt 3% van het cliënteel: Aalst (17), Denderleeuw (3), Lede (2), Haaltert (2), Dendermonde (1), Zottegem (1), Zele (1) en Sint-Lievens-Houtem (1). Uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussel komen er 7 cliënten (Brussel (5), Jette (1), en Sint-Lambrechts-Woluwe (1). Van een cliënt was het adres onbekend en drie verbleven in de gevangenis. Tabel 2: Vergelijking woonplaats Woonplaats Omgeving Leuven Omgeving Tienen Omgeving Diest Omgeving Vilvoorde Omgeving Aarschot Rest Prov. Vlaams-Brabant Provincie Limburg Provincie Antwerpen Provincie Oost-Vlaanderen Brussel Provincie Waals-Brabant Provincie Henegouwen Dakloos Onbekend Totaal Activiteitenverslag

18 2.3 Profiel nieuwe cliëntsituaties Aantal nieuwe begeleidingen Van de 909 cliëntsituaties uit 2016 werden er 484 ook al in 2015 begeleid (53%). In de volgende bladzijden gaat het over de 425 nieuwe cliëntsituaties, diegene die dus in 2016 werden aangemeld én waarbij een begeleiding werd opgestart in één van de ankerpunten van de vereniging. Tabel 3: Aantal nieuwe begeleidingen Begeleidingen Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal In 56 % van de nieuwe begeleidingen uit 2016, ging het over cliëntsituaties waar al eerder een begeleiding en behandeling werd opgestart, ofwel bij ons ofwel in een ander hulpverleningscentrum. Dat 187 mensen (170 in 2015) voor het eerst de stap naar de hulpverlening zetten bij ons, pleit voor de toegankelijkheid van de werking. Tabel 4: Eerdere behandeling van de nieuwe begeleidingen Vroeger behandeld Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Nationaliteit, geslacht en leeftijd nieuwe begeleidingen Tabel 5: Nationaliteit van de nieuwe begeleidingen Nationaliteit Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Belg Niet-Belg EU Niet Belg niet EU Binnen de nieuwe cliënten zijn er maar 6% die de Belgische nationaliteit niet hebben. Onze laagdrempelige drughulpverlening blijft een mannenzaak, slechts 21% van de in 2016 opgestarte begeleidingen waren vrouwen. Bijna 12% van de nieuwe begeleidingen betrof minderjarigen. Tabel 6: Geslacht en leeftijd bij de nieuwe begeleidingen Geslacht Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Man Man Vrouw Vrouw

19 Tabel 7: Leeftijd nieuwe begeleidingen Leeftijd Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal > In Leuven was de jongste cliënt 14 jaar en de oudste % van de nieuwe doorverwijzingen was er 25 jaar of jonger. De gemiddelde leeftijd van de nieuwe cliënten was er 27 jaar 4 en maanden. In Diest was de jongste cliënt 14 jaar en de oudste 52. Meer dan 46% van de nieuwe doorverwijzingen was er 25 jaar of jonger. De gemiddelde leeftijd van de nieuwe cliënten was er 27 jaar en 11 maanden. In Tienen was de jongste cliënt 14 jaar en de oudste 42. Meer dan de helft van de nieuwe doorverwijzingen was er 25 of jonger. De gemiddelde leeftijd van de nieuwe cliënten was er 25 jaar en 6 maanden. In Vilvoorde was de jongste cliënt 15 jaar en de oudste 59. Eén op vier van de nieuwe doorverwijzingen was er 25 of jonger. De gemiddelde leeftijd van de nieuwe cliënten was er 32 jaar en 9 maanden. Binnen de hele werking was de jongste aangemelde cliënt 14 jaar en de oudste 60, een hele ruime spreiding wat leeftijd betreft. Bijna 42% van de nieuwe doorverwijzingen was 25 of jonger, een leeftijdscategorie waarbinnen de herstelkansen nog groot zijn. De gemiddelde leeftijd van de nieuwe cliënten was 28 jaar en 3 maanden Woonsituatie nieuwe begeleidingen Tabel 8: Woonplaats bij de nieuwe begeleidingen Woonplaats Aantal Leuven 91 Diest 33 Scherpenheuvel-Zichem 32 Tienen 28 Aarschot en Vilvoorde 19 Bertem 9 Landen 8 Aalst, Bierbeek, Herent, Kampenhout en Kortenberg 7 Lubbeek, Tielt-Winge, Tremelo en Zemst 6 Begijnendijk, Geetbets, Grimbergen, Mechelen, Meise, Oud-Heverlee, Rotselaar en 5 Zoutleeuw Bekkevoort, Boutersem, Brussel, Herselt, Londerzeel en Veerle-Laakdal 4 Beringen, Halle, Hoeilaart, Keerbergen en Tessenderlo 3 Antwerpen, Berlaar, Dilbeek, Halen, Hasselt, Holsbeek, Kortenaken, Linter, Overijse, Tervuren, 2 Westerlo, Wezenbeek-Oppem en Zaventem Affligem, Asse, Denderleeuw, Genk, Glabbeek, Haacht, Ham, Hasselt, Heist-op-den-berg, 1 Herentals, Herk-de-stad, Huldenberg, Jette, Kapellen-op-den-Bos, Kortessem, Lummen, Machelen, Olen, Sint-Tuiden, Zoersel Onbekend/gevangenis 2 Totaal 425 In Leuven varieert de afstand tot het centrum tussen 0,5 km en 62 km. De gemiddelde afstand tussen woonplaats en het centrum is 9,7 km. In Diest varieert de afstand tot het centrum tussen 0,5 km en 68 km. De gemiddelde afstand tussen woonplaats en het centrum is 12,1 km. Activiteitenverslag

20 In Tienen varieert de afstand tot het centrum tussen 0,5 km en 50 km. De gemiddelde afstand tussen woonplaats en het centrum is 9,6 km. In Vilvoorde varieert de afstand tot het centrum tussen 0,5 km en 46 km. De gemiddelde afstand tussen woonplaats en het centrum is 12,5 km. In het totaal is de gemiddelde afstand tussen woonplaats en het centrum bij de nieuwe cliënten binnen het centrum 10,9 km. Dankzij de gedecentraliseerde werking via onze ankerpunten is de afstand voor 244 van de 425 cliëntsituaties (57%) 10 km of minder en voor 165 onder hen (39%) zelfs 5 km of minder. Nabijheid blijft een belangrijk element voor een laagdrempelige werking. Tabel 9: Verblijfplaats bij de nieuwe begeleidingen Aard verblijfplaats Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Vaste verblijfplaats Verschillende verblijfplaatsen Straat Instelling Gevangenis Thuisloos Totaal Bij de nieuwe aanmeldingen blijkt dat 85% van de cliënten een vaste verblijfplaats opgeeft. Dit zegt uiteraard niet veel over de kwaliteit van de woonomstandigheden. Zeker bij de meer chronisch verslaafden gaan druggebruik en huisvestingsproblemen dikwijls hand in hand. Onze medewerkers steken heel wat tijd en energie in het ondersteunen de zoektocht naar betere leefomstandigheden. Tabel 10: Samenwonen bij de nieuwe begeleidingen Met wie? Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Alleen Met partner Met ouder(s) Andere familieleden Met anderen Andere Onbekend Totaal Ongeveer 60% van de cliënten woont samen met een partner of met familie. In het kader van MaPa is het noodzakelijk om ook bij de nieuwe begeleidingen oog te hebben voor de kinderen. In 118 van de nieuwe cliëntsituaties zijn er kinderen (28%) en in 110 gevallen wonen die ook nog bij hun gebruikende ouder(s). Het gaat in het totaal om 192 kinderen waarvoor de cliënten in kwestie de zorg dienen te dragen. Het gaat in de voorbije twee jaar om 238 begeleidingen waarbij de cliënten ook ouders zijn en om 372 kinderen. Dat zijn toch indrukwekkende aantallen. Tabel 11: Kinderen bij de nieuwe begeleidingen Kind(eren)? Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Ja Neen Wonen met kind(eren) Aantal kinderen waarvoor zorg In alle situaties waarin kinderen nog geheel of gedeeltelijk thuis wonen, wordt er gestreefd naar sensibilisering van de ouders rond de impact van druggebruik op de opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen. 18

21 2.3.4 Opleiding, werk- en inkomenssituatie nieuwe begeleidingen Tabel 12: Opleidingsniveau bij de nieuwe begeleidingen Diploma Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Geen Basisonderwijs Secundair onderwijs Hoger onderwijs Onbekend Totaal Ruim de helft (54%) van de nieuwe cliënten heeft geen diploma secundair onderwijs behaald. Het hoeft geen betoog dat dit de kansen op een normale maatschappelijk integratie doet slinken. Er wordt voor deze deelgroep sterk ingezet op re-integratie in het arbeidscircuit. Er is op dat vlak een goede samenwerking gegroeid met VDAB, GTB, arbeidszorg e.d. Tabel 13: Werksituatie bij de nieuwe begeleidingen Werksituatie Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Regelmatige tewerkstelling Occasionele tewerkstelling Werkloos Scholier/Student/Opleiding Arbeidsongeschikt Pensioen Andere Onbekend Totaal Van het totale aantal nieuwe cliënten is zo n 31 % actief binnen het reguliere arbeidscircuit (35% in 2015), al dan niet met een vast contract of via het interim circuit. Ruim 20% van de nieuwe cliënten zit nog in de schoolbanken of volgt een opleiding. 45 % is werkloos of arbeidsongeschikt. Tabel 14: Inkomen bij de nieuwe begeleidingen Inkomenssituatie Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Loon Werkloosheidsvergoeding Studiebeurs Ziekte- of invaliditeitsuitkering Leefloon Pensioen Geen Andere Onbekend Totaal % van de nieuwe cliënten in 2016 had bij de start van hun begeleiding geen inkomen (30% in 2015). De overige groep verdeelt zich hoofdzakelijk over de cliënten die een inkomen uit loon hadden (31%), cliënten die een RVA-inkomen genoten (11%) en cliënten die een inkomen hadden uit een ziekte of invaliditeitsuitkering (17%). Activiteitenverslag

22 2.3.5 Doorverwijzingen nieuwe begeleidingen De grootste groep cliënten komt op eigen initiatief of op suggestie van familie, vrienden of een andere cliënt, 165 of 39%. In 2015 lag dat een stuk hoger met 47%. Wat doorverwijzingen door professionelen betreft spannen justitie en politie traditiegetrouw de kroon met 107 doorverwijzingen, goed voor een kwart van de nieuwe aanmeldingen. Het gaat dan zowel om jonge gebruikers die via de politie naar ons worden gestuurd, als om doorverwijzingen via het parket, de gevangenis of de justitiehuizen, ook al zijn deze laatste diensten ondertussen ook naar Vlaanderen overgeheveld. Het valt op dat er in 2016 heel wat meer doorverwijzingen waren van artsen en ziekenhuizen (75 t.o.v. 47 in 2015). Er waren voor het eerst ook een aantal mensen die contact met ons namen via onze website. Tabel 15: Doorverwijzer bij de nieuwe begeleidingen Doorverwijzer Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Eigen initiatief Familie/partner Vrienden/andere gebruiker Arts Centrum Verslavingszorg Ziekenhuis Medisch-Psychosociale dienst Justitie School Werk Advocaat Apotheek Druglijn Totaal Gebruikte producten nieuwe begeleidingen Tabel 16: Gebruikte middelen bij de nieuwe begeleidingen Product Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Cannabis Opiaten heroïne misbruik methadon misbruik medicatie opium Cocaïne poeder crack Stimulantia amfetamines MDMA

23 Hypnotica/Sedativa benzodiazepines GHB/GBL Hallucinogenen LSD ketamine paddo's Alcoholmisbruik Een deel van de cliënten combineert verschillende producten. Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij de begeleidingen die in 2016 werden opgestart in 66% (ook) sprake is van cannabisgebruik, in 29% (ook) van stimulantiagebruik, in 29% (ook) van cocaïnegebruik en in 16% (ook) van opiatengebruik. In 2015 was dit 23%. Daarnaast geeft ook ongeveer 24% (17% in 2015) van het nieuwe cliënteel aan problemen te hebben met alcoholgebruik. De opiaatgebruikers blijven doorgaans langer in begeleiding dan gebruikers van andere middelen, onder meer door de noodzakelijk langdurige begeleidingen waarbij wordt gewerkt met een substitutieprogramma. Bij het totale cliënteel van de vereniging weegt het aandeel van de opiaatgebruikers, met 31% van het totaal, heel wat zwaarder door dan in de bovenstaande tabel. De substitutiebehandelingen lopen immers dikwijls over meerdere jaren. Dat blijkt ook nodig om echt vruchten af te werpen. Er werd ook naar de leeftijd van het eerste gebruik van illegale middelen gepeild en die beginleeftijd loopt zeer sterk uiteen, tussen 9 en 56 jaar. 37% van de nieuwe cliënten begon hiermee op 15-jarige leeftijd of zelfs jonger en meer dan de helft (56%) was nog minderjarig bij het eerste gebruik. Tabel 17: Leeftijd eerste gebruik bij de nieuwe begeleidingen Leeftijd eerste gebruik Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Jongste Oudste jaar of jonger Minderjarig Totaal aantal cliënten In de onderstaande tabel 18 wordt er alleen rekening gehouden met het hoofdproduct. Bij heroïnegebruikers wordt dit product bijna altijd als het belangrijkste aangegeven. Bij de minderjarigen is cannabis bijna steeds het hoofdproduct. Ook in het totaal scoort cannabis hier zeer hoog, met name 47%. In Leuven is het percentage van de nieuwe cliënten die cannabis als belangrijkste product aangeeft zelfs 53%. Tabel 18: Hoofdproduct bij de nieuwe begeleidingen Belangrijkste Product Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Cannabis Opiaten Cocaïne Stimulantia Hypnotica/Sedativa Hallucinogenen Alcoholmisbruik Totaal Activiteitenverslag

24 2.3.7 Eerdere substitutiebehandeling Tabel 19: Eerdere substitutiebehandeling bij de nieuwe begeleidingen Substitutiebehandeling Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Ja Neen Methadon Buprenorfine Tabel 20: Leeftijd eerste substitutiebehandeling bij de nieuwe begeleidingen Leeftijd Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal Onbekend Totaal De leeftijd waarop voor het eerst met een substitutiebehandeling werd gestart varieert sterk, van 18 jaar tot 37 jaar. Bij 10 van de 50 mensen in deze categorie werd eerder al met een substitutiebehandeling gewerkt voor ze 22 jaar werden, al zijn er ook 10 mensen waarbij we niet weten wanneer ze voor het eerst een substitutiebehandeling startten Injecterend gebruik Tabel 21: Injecterend gebruik bij de nieuwe begeleidingen Injecterend gebruik Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Ooit Bij aanmelding In slechts 12% van de nieuwe begeleidingen was er in het verleden sprake van injecterend gebruik. Het valt wel op dat de cliënten aangaven hiermee op jonge leeftijd te zijn gestart. De jongste was amper 14 jaar. 19 van de injecteerders gebruikte deze toedieningswijze op hun 21ste of jonger. 22

25 2.4 Deelname aan de verschillende activiteiten Het gaat in de volgende bladzijden om alle cliëntcontacten die er zijn geweest bij alle cliëntsituaties uit We overlopen de verschillende soorten activiteiten in de verschillende ankerpunten. Het gaat om deze verschillende soorten contacten: - Int Intake - Begel Begeleidingsgesprek cliënt - BglSRel Begeleidingsgesprek omgeving - Los Een los contact, wanneer iemand zonder afspraak langskomt en er wel tijd voor wordt uitgetrokken zonder dat het een volwaardig begeleidingsgesprek wordt. - LosSRel Een los contact omgeving, wanneer iemand uit de sociaal relationele context zonder afspraak langskomt en er wel tijd voor wordt uitgetrokken zonder dat het een volwaardig begeleidingsgesprek wordt. - OB Een ongepland begeleidingsgesprek, wanneer iemand zonder afspraak langskomt en er tijd voor een volwaardig begeleidingsgesprek kan worden uitgetrokken. - OBSRel Een ongepland begeleidingsgesprek met de omgeving, wanneer iemand uit de sociaal relationele context zonder afspraak langskomt en er tijd voor een volwaardig begeleidingsgesprek kan worden uitgetrokken. - Was Begeleiden van gebruik van wasmachine en droogkast - HB Huisbezoek, bezoek aan cliënt en omgeving thuis - InstBez Instellingsbezoek, bezoek aan cliënt in ziekenhuis of andere residentiële setting - Straat Straatcontacten - Douche Douche - Sport Sport, meestal voetbal; in Vilvoorde is het meestal badminton - Act Activiteit, bijwonen van een door de werking georganiseerde activiteit, bv. kookactiviteit, Halloween, Kerstfeest e.d. - Instuif Instuifcontact, bijwonen van de instuif (boterham, koffie, soep,...) - SRuil Spuitenruilcontact - Doktersconsultaties - Psychiatrische consultaties Op de volgende bladzijden worden de contacten per centrum overlopen, gevolgd door een gezamenlijk overzicht Contacten in het ankerpunt Leuven In het totaal waren er in Leuven 5084 (2015: 4180) persoonlijke cliëntcontacten, een stijging met 22%. Hieronder staat over welke contacten het gaat. Tabel 22: Begeleidingsgesprekken LEUVEN 2016 Int Begel BglSRel Tot Bgl Los LosSRel Tot Los OB OBSRel Tot OB Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Activiteitenverslag

26 Tabel 23: Gemaakte afspraken in LEUVEN Totaal 2015 Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland Van de 4094 (3377 in 2015) geplande afspraken vonden er 2491 plaats, net zoals in 2015 is dat 61%, 1603 werden er ofwel afgebeld (17%) ofwel kwamen ze niet opdagen zonder verwittigen (22%). Daartegenover staan er ook 264 (+ 31%) ongeplande begeleidingsgesprekken waren en 267 (+ 54%) ongeplande losse contacten. Tabel 24: Doktersconsultaties LEUVEN 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland In het totaal werden er 1735 (1546 in 2015) afspraken met één van onze artsen gemaakt, 1442 vonden ook effectief plaats (= 83%). Van de 293 die niet kwamen belde er 31% af, de anderen kwamen niet opdagen zonder verwittigen. Sinds januari 2016 kunnen we, dankzij een samenwerkingsovereenkomst met de Alexianen Zorgroep Tienen, ook een aanbod doen van supervisie en individuele consultaties door Dr. Peuskens en Dr. Joostens. Er waren ook enkele consultaties voor onze cliënten in de polikliniek van Alexianen Zorggroep, maar deze werden niet in deze cijfers opgenomen. Tabel 25: Psychiatrische consultaties LEUVEN 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland Er waren 39 consultaties bij 19 verschillende cliënten. Tabel 26: Andere contacten LEUVEN 2016 Was HB InstBez Gev Straat Douche Sport Act Instuif SRuil Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal

27 Tabel 27: Vergelijking aard contacten LEUVEN Intakes Begeleidingsgesprekken Begel. Soc. Relationeel Ongeplande Begeleidingsgesprekken Ongeplande Begel. Soc. Relationeel 9 33 Onaangekondigde losse contacten Onaangekondigde Soc. Relationeel Doktersconsultaties Psychiatrisch consult 0 39 Instuifbezoeken 7 0 Sport Activiteiten Spuitenruil Was douche Straathoekwerkcontacten 8 34 Huisbezoeken Gevangenisbezoeken 4 5 Instellingsbezoeken 8 32 Totaal Contacten in het ankerpunt Diest In het totaal waren er in Diest 5866 persoonlijke cliëntcontacten, dat is een fractie meer dan het jaar voordien (2015: 5826). Hieronder staat over welke contacten het gaat. Tabel 28: Begeleidingsgesprekken DIEST 2016 Int Begel BglSRel Tot Bgl Los LosSRel Tot Los OB OBSRel Tot OB Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Activiteitenverslag

28 Tabel 29: Gemaakte afspraken in DIEST Totaal 2015 Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland Van de 3401 geplande afspraken vonden er 2128 plaats (63% t.o.v. 66% in 2015), 1273 werden er ofwel afgebeld (18%) ofwel kwamen ze zonder verwittigen niet opdagen (19%). Daartegenover staan er ook 258 ongeplande begeleidingsgesprekken en 889 ongeplande losse contacten. Tabel 30: Dokterconsultaties DIEST 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland In het totaal waren er 2235 afspraken bij de artsen gemaakt, 1901 vonden ook effectief plaats (= 85%). Van de 334 die niet kwamen belden er een derde af, de rest kwam niet opdagen zonder verwittigen. Sinds januari 2016 kunnen we, dankzij een samenwerkingsovereenkomst met de Alexianen Zorggroep Tienen, ook een aanbod doen van supervisie en individuele consultaties door Dr. Peuskens en Dr. Joostens. Voor de cliënten van Diest gaan deze de facto in Tienen door, maar ze worden wel bij de activiteiten van Diest geteld. Tabel 31: Psychiatrische consultaties DIEST 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland Het ging om 26 verschillende mensen die naar één van beide psychiaters werden doorverwezen. In tabel 31 staan enkel de consultaties die in het MSOC Tienen plaatsvonden. De meeste consultaties vonden plaats in de polikliniek van de Alexianen Zorggroep Tienen. Maar deze werden niet in onze gegevens opgenomen. Tabel 32: Andere contacten Diest 2016 Was HB InstBez Gev Straat Douche Sport Act Instuif SRuil Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal

29 Tabel 33: Vergelijking aard contacten DIEST Intakes Begeleidingsgesprekken Begel. Soc. Relationeel Ongeplande Begeleidingsgesprekken Ongeplande Begel. Soc. Relationeel Onaangekondigde losse contacten Onaangekondigde Soc. Relationeel Doktersconsultaties Psychiatrisch consult 0 9 Instuifbezoeken Sport 8 17 Activiteiten Spuitenruil Was douche Straathoekwerkcontacten Huisbezoeken Gevangenisbezoeken 10 6 Instellingsbezoeken Totaal Contacten in het ankerpunt Tienen In het totaal waren er in Tienen 5296 persoonlijke cliëntcontacten, dat is bijna 10% minder dan in 2015 (n=5884). Hieronder staat over welke contacten het gaat. Tabel 34: Begeleidingsgesprekken TIENEN 2016 Int Begel BglSRel Tot Bgl Los LosSRel Tot Los OB OBSRel Tot OB Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Tabel 35: Gemaakte afspraken in TIENEN Totaal 2015 Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland Activiteitenverslag

30 Van de 3353 geplande afspraken vonden er 2247 plaats (67%), 1106 werden er ofwel afgebeld (16%) ofwel kwamen ze zonder verwittigen niet opdagen (17%). Daartegenover staan er ook 183 ongeplande begeleidingsgesprekken en 627 ongeplande losse contacten. Tabel 36: Dokterconsultaties TIENEN 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland In het totaal werden er 1568 afspraken gemaakt, 1322 vonden ook effectief plaats (= 84% tegenover 88% in 2015). Van de 246 die niet kwamen belde 46% af, de anderen kwamen niet opdagen zonder verwittigen. Sinds januari 2016 kunnen we, dankzij een samenwerkingsovereenkomst met de Alexianen Zorggroep Tienen, ook een aanbod doen van supervisie en individuele consultaties door Dr. Peuskens en Dr. Joostens. Het gaat om 12 verschillende mensen die hierop een beroep deden. Deze consultaties vonden op het MSOC Tienen plaats (cfr. Tabel hieronder), maar de meeste consultaties werden in de polikliniek van de Alexianen Zorggroep gehouden. Deze werden niet in onze gegevens opgenomen. Tabel 37: Psychiatrische consultaties TIENEN 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland Tabel 38: Andere contacten TIENEN 2016 Was HB InstBez Gev Straat Douche Sport Act Instuif SRuil Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Tabel 39: Vergelijking aard contacten TIENEN Intakes Begeleidingsgesprekken Begel. Soc. Relationeel Ongeplande Begeleidingsgesprekken

31 Ongeplande Begel. Soc. Relationeel 11 7 Onaangekondigde losse contacten Onaangekondigde Soc. Relationeel Doktersconsultaties Psychiatrisch consult 0 16 Instuifbezoeken Sport 0 0 Activiteiten Spuitenruil Was douche Straathoekwerkcontacten Huisbezoeken Gevangenisbezoeken 3 21 Instellingsbezoeken 9 20 Totaal Contacten in het ankerpunt Vilvoorde In het totaal waren er in Vilvoorde 2770 persoonlijke cliëntcontacten, een daling met 5% tegenover 2015 (n=2928). Hieronder staat over welke contacten het gaat. Tabel 40: Begeleidingsgesprekken Vilvoorde 2016 Int Begel BglSRel Tot Bgl Los LosSRel Tot Los OB OBSRel Tot OB Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Tabel 41: Gemaakte afspraken in VILVOORDE Totaal 2015 Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland Van de 1751 geplande afspraken vonden er 1118 plaats (64%), 633 werden er ofwel afgebeld (18%) ofwel kwamen ze zonder verwittigen niet opdagen (18%). Daartegenover staan er ook 395 ongeplande begeleidingsgesprekken en 90 ongeplande losse contacten. Activiteitenverslag

32 Tabel 42: Dokterconsultaties VILVOORDE Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland In het totaal waren er 827 afspraken gemaakt, 708 vonden ook effectief plaats (=86%). Van de 119 die niet kwamen belden er 41% af, de anderen kwamen niet opdagen zonder verwittigen. Sinds 2016 kunnen we, dankzij een samenwerking met PZ Sint-Alexius Grimbergen, ook een aanbod doen van individuele consultaties door Dr. Liesbeth De Ridder. Tabel 43: Psychiatrische consultaties VILVOORDE 2016 Jan Feb Maa Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Tot Consultatie Afgebeld Nt opgedaagd Gepland Het ging om 16 consultaties en om 13 verschillende mensen. Tabel 44: Andere contacten VILVOORDE 2016 Was HB InstBez Gev Straat Douche Sport Act Instuif SRuil Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Totaal Tabel 45: Vergelijking aard contacten VILVOORDE Intakes Begeleidingsgesprekken Begel. Soc. Relationeel Ongeplande Begeleidingsgesprekken Ongeplande Begel. Soc. Relationeel Onaangekondigde losse contacten Onaangekondigde Soc. Relationeel Doktersconsultaties Psychiatrisch consult 0 16 Instuifbezoeken

33 Sport Activiteiten Spuitenruil Was douche 0 0 Straathoekwerkcontacten Huisbezoeken Gevangenisbezoeken 3 3 Instellingsbezoeken Totaal Aantal cliëntcontacten algemeen Tabel 46: Cliëntcontacten algemeen Aard contact Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2016 Doktersconsultatie Psychiatrische consultaties Intake Begeleidinggesprek cliënt Begeleidinggesprek soc-rel Los contact cliënt Los soc-rel Ongepland bglgesprek cliënt Ongepland bglgesprek soc-rel Was Huisbezoek Instellingsbezoek Gevangenisbezoek Straatcontact Douche Sport Deelname activiteit Deelname instuif Spuitenruilcontact Totaal Tabel 47: Gemaakte afspraken begeleidingsgesprekken algemeen Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland Van de geplande afspraken vonden er 7984 plaats (63%), 4615 werden er ofwel afgebeld (17%) ofwel kwamen ze zonder verwittigen niet opdagen (20%). Bij deze moeilijk te bereiken doelgroep wil dit zeggen dat in 80% van de gevallen een gemaakte afspraak wordt nagekomen of dat de cliënt verwittigt dat hij of zij er niet kan zijn. Slechts bij één op vijf afspraken komt de cliënt gewoon niet opdagen. Daarenboven vonden er 1100 (tegenover 1052 in 2015) ongeplande Activiteitenverslag

34 begeleidingsgesprekken plaats en telden we 2025 (+ 15% tegenover 2015) ongeplande losse contacten. Deze cijfers duiden op een grote therapietrouw bij deze cliëntgroep. Tabel 48: Gemaakte afspraken doktersconsultaties algemeen Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland In het totaal werden er 6365 afspraken voor consultaties gemaakt, 5373 vonden ook effectief plaats (=84%). Van de 992 die niet kwamen belden er 363 af (6%) af, de anderen kwamen niet opdagen zonder verwittigen (10%). Het aantal niet-opdagers ligt hier heel wat lager dan bij de begeleidingsgesprekken, wat uiteraard te maken heeft met het doktersvoorschrift dat de mensen in een substitutiebehandelingsprogramma absoluut nodig hebben. Tabel 49: Gemaakte afspraken psychiatrische consultaties algemeen Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2016 Consultaties Afgebeld Niet opgedaagd Gepland In het totaal waren er 123 afspraken voor consultaties gemaakt, 80 vonden ook effectief plaats (= 65%). Van de 43 die niet kwamen belden er 23 af (19%) af, de anderen kwamen niet opdagen zonder verwittigen (16%). Het psychiatrisch consult is een nieuw, nog verder uit te werken aanbod, waar toch al 70 cliënten een beroep op deden. Het is een belangrijke vernieuwing gezien een verslavingsproblematiek zeer regelmatig samengaat met een andere psychiatrische aandoening. Tabel 50: Totaal aantal contacten Contacten Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Het totale aantal contacten steeg lichtjes ten opzichte van 2015 (+ 1%). In 2016 werd er op jaarbasis met 16 VTE hulpverleners gewerkt. In dit cijfer zijn de MaPa-coördinatoren (1VTE) en de Spuitenruilcoördinatoren (0,5 VTE) niet meegeteld, omdat zij maar een fractie van hun tijd kunnen besteden aan persoonlijke cliëntcontacten. Op 50 werkweken gerekend zijn er elke week 380 persoonlijke contacten met de doelgroep. Op 44 werkweken per hulpverlener betekent dit wekelijks 27 persoonlijke contacten. Zeker wanneer men rekening houdt met al het extra werk dat het personeel nog te verwerken krijgt (administratie, dossiers, cliëntvergaderingen, personeelsvergaderingen, telefoons, mails enz), is dit een stevige caseload. In de volgende tabel worden de MSOC-revalidatieweken weergegeven. Het gaat om de cijfers uit de RIZIVregistratie. Er werden bijna 500 meer revalidatieweken gescoord dat het jaar voordien. Jammer genoeg heeft dit geen financieel gevolg omdat we slechts 7431 revalidatieweken mogen factureren. 32

35 Tabel 51: Revalidatieweken Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec TOT Activiteiten Aan de sportactiviteiten (voetbal in Leuven en Diest, badminton in Vilvoorde) werd door 39 verschillende cliënten meegedaan. In Tienen is er geen sportaanbod geweest in Er waren 96 verschillende cliënten die naar de instuiven kwamen en 146 verschillende cliënten naar de andere activiteiten (168 in 2015, 117 in 2014). Deze activiteiten waren in 2016 het nieuwjaarsfeest, de sportdag, kookateliers, barbecue, bowlen, Paasfeest, Halloween, Sinterklaas en Kerstfeest. Tabel 52: Activiteiten Deelname activiteiten Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Aantal was en douche Het gebruik van de wasmachine en de douche daalt opnieuw. Hopelijk kunnen we daar in 2017 verandering in brengen. Het blijft immers een laagdrempelig aanbod waar meer van one cliënten baat bij zouden kunnen hebben. Het gaat om een kleine groep mensen die relatief intensief van dit aanbod gebruik maakt. In het totaal werd van de mogelijkheid om te douchen door 16 mensen gebruik gemaakt (15 cliënten in 2015). De wasmachine en de droogkast werden door 25 (20 cliënten in 2015) gebruikt. Tabel 53: Was douche Was douche Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Activiteitenverslag

36 Doktersbezoeken In Tienen konden cliënten twee keer en in de andere ankerpunten drie keer per week terecht bij een arts. De arts overlegt regelmatig met de andere hulpverleners van het team om een zo goed mogelijk totaalbeeld van de cliënt te krijgen en hem of haar zo goed mogelijk te helpen. Er wordt voornamelijk gewerkt rond substitutietherapie. Van de 909 verschillende mensen die in de centra in begeleiding waren, deden er 339 een beroep op de arts van het centrum, dat is 38% van het totale aantal (42% in 2014 en 38% in 2015). Het gaat in 262 gevallen om een substitutietherapie (283 in 2014 en 280 in 2015). Tabel 54: Aantal cliënten op doktersconsultatie Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal 2015 Totaal 2016 Aantal verschillende cliënten Aantal op substitutie Aantal op methadon Aantal op suboxone Aantal andere vragen Er wordt geprobeerd om een zicht te krijgen op de immuniteitsstatus van onze cliënten wat betreft hepatitis A, hepatitis B, hepatitis C en HIV in samenwerking met het project Spuitenruil. In 2016 werden 146 risicopatiënten door de MSOC-artsen gescreend (in ). Er wordt voor de mensen met hepatitis C getracht om een netwerk op touw te zetten om dit probleem multidisciplinair aan te pakken. Zo mogelijk wordt er doorverwezen om een behandeling van hepatitis C op te starten, maar in 2016 werd daarmee gewacht omdat er een nieuwe medicatie op de markt komt die veel minder invasief en zeer succesvol is, maar waarvoor de terugbetaling nog niet is geregeld. Soms wordt er uitsluitend voor medisch advies een beroep op de arts gedaan, dat was bij patiënten het geval. Bij 52 vrouwen werd de prikpil opgevolgd. Er werden 21 zwangere vrouwen medisch opgevolgd en accuraat doorverwezen (cfr. Mapa-aanbod). Spuitabcessen en huidinfecties worden met de nodig zorg behandeld en opgevolgd. De artsen van het MSOC komen geregeld samen voor overleg en om de medische standpunten uit te klaren. Er wordt veel aandacht besteed aan vormingen en opleidingen binnen de verslavingszorg. Er worden richtlijnen opgesteld om evidence based te werken. Het is de taak van de hoofdarts om dit door te briefen naar de collega s en teamleden. Tabel 55: Doktersconsultaties Doktersconsultaties Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal

37 Tabel 56: Substitutieprogramma Substitutie Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Het aantal mensen in substitutiebehandeling blijft jaar na jaar redelijk stabiel. Het blijft een belangrijke groep binnen het totaal van de cliënten binnen de werking (29%). Omdat er in onze regio een aantal artsen methadon bleven voorschrijven en hieromtrent niet samenwerkten met een centrum ondergroef dit het werk binnen ons programma. Daarom werd bij de Orde der Artsen naar hun formele standpunt in deze kwestie gevraagd. Zij legden de volgende vraag dan voor aan hun Nationale Raad: Aan de Nationale Raad wordt een vraag gesteld betreffende de voorwaarden om als huisarts opiaatgebruikers te behandelen met substitutiemedicatie en de hieruit volgende samenwerking met professionele drughulpverleningscentra/-netwerken. Het advies van de Nationale Raad luidde als volgt: In zijn vergadering van 18 juni 2016 bestudeerde de nationale raad de voorwaarden om als huisarts opiaatgebruikers te behandelen met substitutiemedicatie en de hieruit volgende samenwerking met professionele drughulpverleningscentra/-netwerken. Het koninklijk besluit van 19 maart 2004, gewijzigd door het koninklijk besluit van 6 oktober 2006 tot reglementering van de behandeling met vervangingsmiddelen (B.S ) bepaalt onder andere de deelnemingsvoorwaarden en de registratieplicht van de artsen die op regelmatige basis (gelijktijdig meer dan twee patiënten) druggebruikers behandelen met vervangingsmiddelen. Deze voorwaarden impliceren dat er een continue en nauwe samenwerking bestaat tussen deze geregistreerde artsen en de professionele drughulpverleningscentra/-netwerken, door uitwisseling van kennis en informatie. De registratie van een arts is bijgevolg niet vrijblijvend. Deze patiëntengroep vereist een multidisciplinaire omkadering. Naast het voorschrijven van vervangingsmiddelen is er nood aan een psychosociale begeleiding. Voor deze patiëntenpopulatie zal de geregistreerde arts dan ook beroep doen op de erkende multidisciplinaire teams van de professionele drughulpverleningscentra/-netwerken. Het is op deontologisch vlak niet verantwoord dat een arts of een groep artsen parallelle circuits uitbouwen voor de behandeling van dit patiënteel, los van de erkende gespecialiseerde multidisciplinaire hulpverlening. De geregistreerde arts kan zich niet beroepen op de therapeutische vrijheid om het uitgebalanceerde en (volgens de internationale guidelines) wetenschappelijk onderbouwde aanbod van professionele drughulpverlening op het gebied van substitutieprogramma s te omzeilen. Ook artsen die slechts één of twee patiënten behandelen met vervangingsmiddelen, dienen zich op regelmatige tijdstippen bij te scholen en overleg te plegen met een arts die wel geregistreerd is en aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Aansluitend op dit advies (a d.d. 18 juni 2016) betreffende de behandeling met methadon en andere substitutiemedicatie voor opiaatgebruikers stelden we aan de Nationale Raad de vraag of deze bepalingen ook gelden voor psychiaters. Hierop kregen we het volgende antwoord: Psychiaters komen tijdens hun opleiding en praktijkuitoefening regelmatig in contact met de problematiek van verslaving. De aldus opgedane expertise ontslaat hen echter niet van het naleven van de verplichtingen die gelden rond deze materie, zoals opgenomen in het koninklijk besluit van 19 maart 2004 tot reglementering van de behandeling met vervangingsmiddelen en gewijzigd door het koninklijk besluit van 6 oktober 2006 (B.S. 21 november 2006). Derhalve blijft het advies van 18 juni 2016 ook voor psychiaters onverminderd van kracht. Het spreekt voor zich dat wij, maar bij uitbreiding alle professionele diensten die met substitutieprogramma s werken zeer tevreden zijn met dit heldere standpunt, dat ons hopelijk verder zal helpen. Activiteitenverslag

38 2.4.9 Aantal bezoeken in het kader van spuitenruil In het totaal ging het om 702, een daling met 39% t.o.v. het recordjaar Het ging om 129 verschillende bezoekers, die dus gemiddeld 5 à 6 keer een beroep deden op spuitenruil. Het aantal verdeelde spuiten daalt logischerwijze ook. Het ankerpunt Tienen blijft op dit vlak wel de kroon spannen met 69% van de verdeelde en 73% van de gerecupereerde spuiten. Vanuit de hulpverlening wordt gesignaleerd dat het aantal actieve injecterende gebruikers in de andere ankerpunten gelukkig eerder klein blijft en ook bij de nieuwe aanmeldingen uit 2016 zijn er niet veel mensen die hun middel injecteren. Het neemt niet weg dat het een belangrijk schade beperkende methodiek is. Tabel 57: Spuitenruil Spuitenruilcontacten Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Tabel 58: Aantal verdeeld en gerecupereerd materiaal MSOC Vlaams-Brabant Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Verdeeld Gerecupereerd % recuperatie 92% 98% 112% 69% 105% Tabel 59: Aantal verdeeld en gerecupereerd materiaal MSOC Vlaams-Brabant Verdeeld Gerecupereerd Het recuperatiepercentage van 105% is uitstekend, de acties om de cijfers van 2014 (een recuperatiepercentage van 79%) te verbeteren hebben met andere woorden vruchten afgeworpen. Het is een blijvend aandachtspunt voor de volgende jaren. Voor de volledigheid vermelden we nog dat via de ambulante werking van De Spiegel in Asse 4780 spuiten werden verdeeld en 3280 gerecupereerd (69%), via de apothekers die meewerken werden 5400 spuiten verdeeld en 2440 gerecupereerd (45%). In het totaal werden er door het Spuitenruilproject Vlaams-Brabant spuiten verdeeld en gerecupereerd Aantal straatcontacten, huisbezoeken en instellingsbezoeken Omwille van het vele werk binnen de centra, die een hele lage drempel hebben, is er niet veel ruimte voor straatcontacten of gevangenisbezoeken. Deze verlopen dan ook veel gerichter, dus alleen wanneer ze als echt noodzakelijk worden beschouwd. De huisbezoeken, straatcontacten en instellingsbezoeken stegen wel aanzienlijk. In het totaal was er een stijging van de outreachende contacten met 27%. Tabel 60: Outreachende contacten Leuven Diest Tienen Vilvoorde Totaal Gevangenisbezoeken

39 Huisbezoeken Instellingsbezoeken Straathoekwerkcontacten Totaal outreachende contacten Vergelijking In onderstaande tabel is de vergelijking terug te vinden tussen het aantal en de aard van de contacten in de voorbije vijf jaar. Een aantal cijfers vallen op. Er zijn 39% meer contacten met de sociaal-relationele context van de cliënten en ook de huisbezoeken stijgen sterk, +44% t.o.v. vorig jaar en zelfs vier keer zoveel dan in Spuitenruilcontacten zijn er ook minder, maar dat is natuurlijk te verklaren door het kleinere aantal injecterende gebruikers onder onze cliënten. Er werd in 2016 gestart met consultaties door drie psychiaters die enkele uren voor ons werken. De cijfers liggen hoger omdat het werk dat ze voor ons doen in de polikliniek hier niet werden meegeteld. Dit aanbod zou zeker nog moeten groeien in de volgende jaren. Activiteitenverslag

40 Tabel 61: Vergelijking aard contacten Begeleidingsgesprekken Onaangekondigde losse contacten Instuifbezoeken Sociaal-relationele contacten Activiteiten Doktersconsultaties Psychiatrisch consult Spuitenruil Was douche Straathoekwerkcontacten Huisbezoeken Gevangenisbezoeken Instellingsbezoeken Totaal Doorverwijzingen jeugdparket Sinds februari 1999 worden minderjarigen die met het gerecht in aanraking komen wegens druggebruik door het parket van de Procureur des Konings te Leuven naar de drughulpverlening van de vzw Het Veerhuis-Siddartha doorverwezen. Het parket stuurt enerzijds een brief naar de ouders van de betrokken minderjarige en brengt anderzijds, ook via een brief, Het Veerhuis op de hoogte van deze doorverwijzing. Het is in de eerste plaats de bedoeling om deze mensen op de hoogte te brengen van het bestaan van drughulpverlening en een aanzet te geven om hiermee contact op te nemen. Voor is deze samenwerking zinvol omdat een belangrijke groep risicojongeren op deze manier in een vroeg stadium met de hulpverlening in contact komt. In 2016 ging het om 79 jongens en 8 meisjes (9%) en er was een grote geografische spreiding van de doorverwezen jongeren, ze woonden in 24 verschillende gemeenten van de 30 uit het gerechtelijk arrondissement Leuven. (12 uit Leuven, 8 uit Landen en Keerbergen, 7 uit Tervuren, 6 uit Aarschot, 5 uit Oud-Heverlee, 4 uit Glabbeek en Huldenberg, 3 uit Herent, Tienen, Bekkevoort, Tremelo, Kortenberg en Bertem, 2 uit Lubbeek, Holsbeek, Tielt-Winge, Haacht en Scherpenheuvel-Zichem en 1 uit Bierbeek, Boortmeerbeek, Diest, Rotselaar en Hoegaarden.) Van de 87 minderjarigen die naar onze dienst werden doorverwezen namen er 33 geen contact met ons op, dat is maar liefst 38%. Voor 54 jongeren ofwel 62% was dit wel een (dikwijls eerste) kennismaking met de hulpverlening. Dit percentage lag opnieuw lager (-6%) dan vorig jaar en veel lager dan de jaren voordien, in 2006 nam bijvoorbeeld nog 89% contact met ons op. Zelfs na een gerechtelijke interventie nemen dus bijna 2 op de 5 jongeren (of hun ouders) niet eens de moeite om telefonisch contact op te nemen. Er waren één of meerdere individuele contacten met 6 van de door het jeugdparket doorverwezen jongeren door de medewerkers van de vzw, een erg laag cijfer. 38

41 3. HET MAPA-PROJECT Opvoedingsondersteuning aan druggebruikende ouders 3.1 Inleiding MaPa bleef ook in 2016 een belangrijke deelwerking van het MSOC Vlaams-Brabant. Elk jaar opnieuw worden er meer druggebruikende ouders bereikt en meer en meer worden mensen naar ons doorverwezen omwille van die problematiek (druggebruik gecombineerd met ouderschap of zwangerschap). In het luik omtrent het LAEV staat al uitgewerkt wat MaPa allemaal inhoudt. In 2016 was er een aanbod aan 373 ouders (313 in 2015). Ruim 4 op 10 van alle cliënten (41%) heeft zelf kinderen. In het totaal gaat het om 689 kinderen en stiefkinderen (563 in 2015). Bij 278 dossiers hebben de cliënten (tijdelijk) zorg voor hun kinderen. Bijna 220 ervan wonen de kinderen thuis, co-ouderschap inbegrepen. In 106 situaties gaat het om een kind onder de drie jaar. In de TDI-cijfers over de nieuwe begeleidingen 2016 (cfr. supra) gaat het om 118 ouders waar er bij 41 al een KOAP-gesprek heeft plaatsgevonden. Meer dan 4 of vijf ouders die in 2015 in begeleiding waren, waren dat ook in 2016 nog: 255 van de 313 (82%). Bij 286 ouders werd er individueel rond ouderschap gewerkt (254 in 2015) en er werd deelgenomen aan 86 Ronde Tafels bij 32 verschillende cliëntsituaties (30 in 2015). Aan de activiteiten werd door 35 kinderen en 35 ouders deelgenomen. Bij 52 vrouwen werd de prikpil opgevolgd (34 in 2015) en 21 cliënten waren zwanger in (15 in 2015). Bij 37 cliënten was de partner zwanger in Er waren bij cliënten en hun partners 31 geboortes in 2016 (24 in 2015). Er was 8 keer een zwangerschapsonderbreking. Het zijn toch cijfers die meer dan duidelijk maken dat een MaPa aanbod noodzakelijk is binnen de laagdrempelige drughulpverlening in Vlaams-Brabant. We hopen dat de Vlaamse Overheid deze werkmethode eindelijk structureel zal inbedden in het laagdrempelige ambulante aanbod. Alle algemene cijfers van de deelwerking Mapa staan in de volgende tabel. 3.2 Activiteiten Omschrijving Aanbod gegeven aan A. Ouders B. Kinderen Individueel werk rond ouderschap KOAP-gesprekken met cliënten Aantal Ronde Tafels Aantal verschillende cliënten aanwezig bij Ronde Tafels Activiteitenverslag

42 Omschrijving - Organiseren van kinderactiviteiten Deelname kinderen aan sportdag, voetbal, BBQ, Sint, Kerstfeest, badminton, bowlen, Nieuwjaarsfeest, Deelname ouders Aantal georganiseerde activiteiten 16 7 Omschrijving - Zwangerschap In de week waarin de Internationale Dag van de Vrouw viel 0 80 werden in de verschillende centra acties gevoerd met de verdeling van goodiebags (met informatiebrochures, maar ook nagellak, verzorgingsproducten e.d.) Affichecampagnes in de verschillende centra van het MSOC 6 6 rond Prikpil, Zwangerschaptesten, Voorbehoedmiddelen, SOA s Aantal vrouwen met opvolging prikpil Aantal zwangere vrouwen in begeleiding Aantal mannen in begeleiding waarvan vrouw zwanger was Inhoudelijke ondersteuning aan het MSOC-team Interne studiedag Mapa (thema's: integrale jeugdzorg, uitleg 80 over hoe het MaPa-aanbod brengen bij de gebruikende ouder, hoe introduceer je het KOAP-gesprek...) Hoe deelnamen aan Ronde Tafels? 15 Ouderoverleg - supervisie in team 38x4 deelnemers KOAP-overleg 8 Nieuw uitgewerkt protocol voorgesteld aan de teams: 15 KOAP-gesprek over hechting Vorming nieuwe collega's 2 Voorstelling doktersvergadering 5 MaPabox - video voorgesteld 1x15 deelnemers Pondo-voorstelling 1x15 deelnemers MaPa-vorming ouderschap en druggebruik Shelter (CIG Leuven) 121 deelnemers 156 deelnemers Gerechtelijk Stagiair Parket 7 De Zwier (Integrale jeugdzorg) 1 Expoo (Expertisecentrum Opvoedingsondersteuning Brussel) 1 Dialoogdag 'Groeien in Ouderschap' Pleegzorg Tienen 15 OCJ Oost-Vlaanderen 2 De Wiekslag (CKG Hasselt) 10 Jongerenwelzijn Hasselt en Tongeren 30 Beroepsgeheim VAD casussen rond kinderen 35 Heilig Hart Tienen sociale dienst - gynaecologen 5 CGG-netwerkbezoek 10 Dag van de Zorg 10 40

43 Opleiding gevolgd Werkbezoeken - Studiedag: Omgaan met verontrusting, een gedeelde zorg - Voorstelling Shelter - Dialoogdag Kind & Gezin: De toekomst is jong. - Voorstelling KBS-video s: Thema druggebruik bij ouders bepreekbaar maken bij kinderen - Kaleidoscoop van de Bijzondere Jeugdzorg - Fara, organisatie voor ondersteuning bij zwangerschapskeuzes - Huis van het Kind: Vorming Veerkracht voor kinderen tot 12 jaar - Arktos: Vorming Veerkracht voor kinderen vanaf 12 jaar - Studiedag De Kiem Herstelgericht werken Up to date houden - van een sociale kaart over initiatieven i.v.m. opvoedingsondersteuning - van zwangerschapsdraaiboek MSOC Vlaams-Brabant Omschrijving Expertisegroep Ouders Onder Invloed 3 2 (Deelnemers: MaPa, PROject, Bubbels& Babbels, ADIC Op+, Tipi, Katharsis, DoDo Kompas, KDO MSOC Gent, KIDO MSOC Oostende, VUBrussel, De Sleutel, VAD, MSOC Limburg) Intern overleg projectcoördinatoren Intervisie met Vertrouwenscentrum Kindermishandeling rond problematische casussen 5 4 Samenwerkingsverbanden - Pondo Kernteam zwangerschap: CKG De Schommel, Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, Kind en Gezin, Parel. - Expertisegroep ouders onder invloed - KDO-project, MSOC Gent - Yuneco Pondo Afstemmende vergaderingen 5 6 Eerste aanmelding 2 7 Cliëntvergaderingen 0 16 Overleg Overleg met LINK en diensten uit de Bijzondere Jeugdzorg 8 3 Overleg Workshop KOPP Zorggroep Alexianen Tienen 0 1 Lokaal Partneroverleg van Politie Leuven 0 2 Overleg Parel - coach, netwerk 0 2 Stuurgroep Crisis Jeugdhulp 0 1 Warme steden Leuven 0 2 Overleg Ketenaanpak 0 1 Onderzoeker UGent 'Genderspecifieke drughulpverlening' 0 1 Overleg Kansarmoede Tienen 0 0 Overleg Kind & Gezin Tielt-Winge 0 1 Overleg Jeugdparket en andere hulpverleners 0 1 Activiteitenverslag

44 Publicaties Artikels in Exponent, de periodieke nieuwsbrief van de expertisegroep 3 3 Ouders onder Invloed Artikel in Siddartha nieuws: studiedag 2 1 Yuneco (netwerk geestelijke gezondheidzorg voor kinderen en jongeren): Task Force GGZ 1 0 Directiecomité Yuneco 1 5 Stuurgroep 2 5 Forum 0 1 Werkgroep crisiszorg 4 3 Werkgroep langdurige zorg 0 3 Werkgroep liaison en consult 0 2 Coach netwerk Mark Leys 0 1 Uitschrijven van het stappenplan Omgaan met verontrusting bij het MSOC Vlaams-Brabant Videofilm over het werken met de Mapabox Schrijven protocol KOAP-gesprek over hechting voor toekomstige ouders of voor ouders met jonge kinderen Tabel 62: Vergelijking algemene MaPa-cijfers voor Vlaams-Brabant Aantal cliënten: - Gebruikers Ouders Kinderen Netwerk: - Aantal Ronde Tafels Verschillende cliënten bij RT Prenatale begeleidingen: - Prikpil Zwanger

45 4. VERGADERINGEN EN SAMENWERKINGSVERBANDEN Behalve het concrete cliëntwerk ging er ook heel wat tijd naar overleg, preventie, vorming en bijscholing. Hieronder staat een opsomming van deze activiteiten. 4.1 Overleg Intern Wekelijks praktisch overleg in het centrum waarin ook de nieuwe aanmeldingen worden besproken Dagelijks Bestuur Teamoverleg: maandelijks overleg met alle medewerkers waar gemeenschappelijke thema s en cliëntbesprekingen aan bod komen Tweewekelijks cliëntenoverleg met de artsen van het centrum Tweemaandelijkse doktersvergadering met de artsen van de verschillende centra Tweemaandelijks intervisie met een psychiater van Alexianen Zorggroep Tienen Algemene Vergadering en Raad van Beheer van Intern Spuitenruiloverleg (tweemaandelijks) Intern Psychologenoverleg (tweemaandelijks) Beleidsgroep Opvoedingsondersteuningsproject (maandelijks) Hepatitis-overleg Individuele coaching MaPa overleg/intervisie Overleg over CRA in het MSOC Extern In de eerste plaats is er het cliëntoverleg. Bij 116 (93 in 2015) verschillende cliëntsituaties was er 312 keer (206 in 2015) een georganiseerd cliëntoverleg met 78 verschillende diensten. Bij dit overleg was de cliënt bijna altijd aanwezig. De diensten waarover het hier gaat zijn onder meer OCMW s, Begeleid Wonen, GTB, VDAB, Alexianen Zorggroep Tienen, St. Kamillus Bierbeek, UZ Gasthuisberg, CGG, Justitiehuis, Jeugdrechtbank, PAAZ-afdelingen, De Spiegel enz., maar ook om individuele hulpverleners zoals huisartsen, psychiaters, tandartsen... Er zijn ook heel wat telefonische contacten met andere diensten, maar deze zijn niet in een registratie opgenomen. Niet rechtstreeks aan cliënten gebonden extern overleg staat hieronder: Stuurgroep Spuitenruil Raad van Bestuur en Algemene Vergadering van de Vlaamse Vereniging Behandelingscentra Verslaafdenzorg vzw (VVBV) Algemene Vergadering VAD vzw Raad van Bestuur en Algemene Vergadering Stichting Siddartha vzw Er wordt met de verschillende andere MSOC s in Vlaanderen samengewerkt. Er is af en toe overleg en er wordt gewerkt aan een goede afstemming van de verschillende werkingen. Via het provinciaal overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg Vlaams-Brabant, vzw Logistiek Vlabo, wordt de inpassing van het MSOC in de brede hulpverlening bekeken en ondersteund. Er wordt meegedacht en gewerkt omtrent de ontwikkelingen in het kader van artikel 107 Overleg omtrent jongerenproject Vilvoorde met stad Vilvoorde, preventiedienst Vilvoorde, politie Vilvoorde, school KTA Horteco, school CLW Castor, CLB GO!, CLB Noord-West-Brabant, CGG Ahasverus vzw, SBS (Skillbuilders) (met Eline De Proft), jeugdparket Halle-Vilvoorde, Koninkijk Atheneum, CAW Vilvoorde, JAC Vilvoorde, coördinator gemeenschapswacht Vilvoorde, schoolspotters Vilvoorde, school TechnoV, OCMW Vilvoorde, Jeugddienst Vilvoorde, ROJM, Groep Intro Overleg omtrent spuitenruil met Joke De Jonghe (verpleegkundige), De Spiegel, Asse Activiteitenverslag

46 Algemene Vergadering vzw Logistiek VLABO Stuurgroep Overlegplatform VLABO Overleg Middelenmisbruik VLABO Overleg Hepatitis C (+ overleg met Prof. W. Laleman) Siddarthafeesten Vergadering en organisatie Centerliga Alle apothekers die meewerken aan het substitutieprogramma en spuitenruil. Deelname stuurgroep en beleidsgroep YUNECO Overleg Directie en artsen PZ Alexianen Tienen Overleg met de artsen van EPSI Overleg en stuurgroep Safe & Sound Werkgroep Therapietrouw Overleg 20 jaar Wit Huis Overleg met CAW rond outreaching Overleg met OCMW en VDAB Overleg met Sint-Annendael Overleg met OCMW en CAW Overleg met de artsen van EPSI Overleg met CGGZ Diest Overleg Huis van het Kind Diest Ontmoetingsdag inloopcentrum Komma Binnen CAW Vilvoorde Overleg met politie Vilvoorde-Machelen omtrent doorverwijzing van jongeren (met Bart Meeus, Griet De Doncker & Sandra Delvaux) Overleg met CAW Vilvoorde omtrent project Oog voor elkaar (met Sanne Muyldermans) Overleg met WGC De Vaart: kennismaking en samenwerking (met Tiffany De Boeck) Overleg met WGC De Vaart omtrent badminton Apothekersbevraging regio Vilvoorde 4.2. Gegeven vorming Informatie over cannabis voor een eindwerk van een student Voorstelling werking aan Shelter + vorming Voorstelling werking aan De Wissel + vorming Interview thesisstudent KUL Opleiding VAD: Beroepsgeheim Informatie over middelen en verslaving voor een eindwerk van een student Voorstelling dienst aan SPPIT (Samenwerkingsdienst voor cliënten met een Psychiatrische Problematiek in de Thuissituatie) regio Halle Vilvoorde Voorstelling dienst aan intervisiegroepje (4 personen) van tweejarige opleiding alcohol- en drughulpverlener (VAD) Netwerkbezoek georganiseerd door CGG Ahasverus: voorstelling dienst aan deelnemers (verschillende diensten) Voorstelling dienst aan CGG Vilvoorde Vorming prikongevallen aan wijkpolitie en gemeenschapswacht gemeente Asse Vorming prikongevallen aan groendienst en dienst reinheid van gemeente Beersel Vorming prikongevallen aan gemeenschapswacht stad Vilvoorde Redingenhof - Middelbaar Onderwijs: dienstvoorstelling en productinformatie Sancta Maria zevende jaar: dienstvoorstelling en productinformatie KTA Keerbergen: individuele gesprekken met 6 leerlingen op school Kijkstage student sociale hogeschool OCMW Leuven: dienstvoorstelling, op punt stelling van samenwerking De Dam: dienstvoorstelling en productinformatie Apothekersvergadering: dienstvoorstelling/op punt stelling samenwerking Tweedekansonderwijs Leuven: dienstvoorstelling en productinformatie 44

47 4.3 Gevolgde vorming Opleiding Narratieve Hulpverlening Opleiding Counselor Symposium Kortenberg Nieuwe interventies voor psychose Bezoek Peuterspeelpunt Studiedag De Kiem Ervaren in Herstel Studiedag Hepatitis Leuven Studiereis Barcelona Hepatitis C Infosessie Syntra Tienen VVGT: Mobiele Gedragstherapie Bezoek Ter Dennen AZ Tienen Tweedaagse Suicidepreventie Dialoogdag GGZ Brussel Bezoek van Marc Lewis aan t Wit Huis Jessica Soors voorstelling deradicaliseringsbeleid stad Vilvoorde Bart Meeus Politie Vilvoorde-Machelen: Uiteenzetting politioneel drugbeleid en cijfers omtrent drugs Harm Reduction Congres in Utrecht 5th International Symposium on Hepatitis care amoung Substance Users (INHSU) Oslo Vorming Radicalisme en terrorisme onder de loep - Politie Leuven Netwerkbezoek: voorstelling PZ Sint Alexius Netwerkbezoek: voorstelling De Spiegel Asse Voorstelling DOMO Vilvoorde 5. MEDEWERKERS Directie Bert Joosen Secretariaat en administratieve ondersteuning Kris Belgrado Logistieke ondersteuning Carine Chorkawa Artsen Dr. Yvan Vanmol, Dr. Lieve Van Haverbeke, Dr. Johan Van Pelt, Dr. Emilie Beke, Dr. Frank Dewaele, Dr. Ann De Valck, Dr. Carl Steylaerts, Dr. An Lapauw, Dr. Philip Jansen, Dr. Hannelore Bogaert Psychiaters Dr. Peter Joostens, Dr. Hendrik Peuskens, Dr. Liesbeth De Ridder Verantwoordelijk voor het MaPa -project, opvoedingsondersteuning Joke Gabriël, Veerle Bex Verantwoordelijk project Spuitenruil Elke Van Campenhout, Joan Gabriel, Petra Tubbeckx Hulpverleners Tim Goffin, Jessica Doratiotto, Lisa Lemmens, Lindeke Hallaert, Mich Thyssen, Bieke François, Sofie Leerschool, Koen Paulissen, Kris Hazenbosch, Nicky Zanders, Tim Schuurman, Tine De Pauw, Sietske Verlinden, Lore Nijsmans, Yara Hellemans, Veerle Bex, Joan Gabriel, Elke Van Campenhout, Petra Tubbeckx, Katrien Van Eeckhaut Activiteitenverslag

48 Maria Theresiastraat LEUVEN T: F: Rek.nr: LEUVEN CENTRUM Brusselsesteenweg N2 E314 Tervuursesteenweg E. Remyvest K. Boudewijnlaan N26 Den Boschsingel R23 Brusselsestraat Tervuurse straat Tervuursevest Ludenscheid singel Vaartkom Naamsestraat Naamse stnwg. N19 Vuurkruisenlaan Bondgenotenlaan M. Theresiastraat Tiensestraat R23 Tiensevest Geldenaaksevest N3 LEUVEN STATION t Wit Huis D. Alenuslaan DIEST T: wit_huis@hotmail.com MSOC MAT Tienen Grote Bergstraat TIENEN T: mattienen@hotmail.com MSOC Vilvoorde Vlaanderenstraat VILVOORDE T: msocvilvoorde@skynet.be 46

MAPA-PROJECT OPVOEDINGSONDERSTEUNING AAN (EX-) DRUGGEBRUIKENDE OUDERS

MAPA-PROJECT OPVOEDINGSONDERSTEUNING AAN (EX-) DRUGGEBRUIKENDE OUDERS MAPA-PROJECT OPVOEDINGSONDERSTEUNING AAN (EX-) DRUGGEBRUIKENDE OUDERS Joke Gabriel Veerle Bex Inhoud MaPa Pondo Methodieken Contactgegevens MaPa MaPa WAAR STAAT MAPA VOOR? (Opvoedings)ondersteuning aan

Nadere informatie

BDO-BENCHMARK GEMEENTEN vs PROVINCIE VLAAMS-BRABANT

BDO-BENCHMARK GEMEENTEN vs PROVINCIE VLAAMS-BRABANT BDO-BENCHMARK GEMEENTEN 2017 vs. 2016 PROVINCIE VLAAMS-BRABANT 1 INLEIDING Dit rapport toont u vrijblijvend enkele kerncijfers voor uw gemeente en de gemeenten binnen uw provincie. In totaal worden 6 kerncijfers

Nadere informatie

BDO-BENCHMARK GEMEENTEN 2016 vs PROVINCIE VLAAMS-BRABANT

BDO-BENCHMARK GEMEENTEN 2016 vs PROVINCIE VLAAMS-BRABANT BDO-BENCHMARK GEMEENTEN 2016 vs. 2015 PROVINCIE VLAAMS-BRABANT 1 INLEIDING Dit rapport toont u vrijblijvend enkele kerncijfers voor uw gemeente en de gemeenten binnen uw provincie. In totaal worden 6 kerncijfers

Nadere informatie

Graag zou ik beschikken over de gegevens van de inschrijvingsprocedure voor het schooljaar

Graag zou ik beschikken over de gegevens van de inschrijvingsprocedure voor het schooljaar SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 333 van JO DE RO datum: 21 april 2016 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Onderwijs - Weigering inschrijving leerlingen

Nadere informatie

nr. 344 van JO DE RO datum: 18 maart 2015 aan HILDE CREVITS

nr. 344 van JO DE RO datum: 18 maart 2015 aan HILDE CREVITS SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 344 van JO DE RO datum: 18 maart 2015 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Inschrijvingen onderwijs Stand van zaken De

Nadere informatie

OUDERS (Z)ONDER INVLOED. Joke Gabriël Veerle Bex

OUDERS (Z)ONDER INVLOED. Joke Gabriël Veerle Bex OUDERS (Z)ONDER INVLOED Joke Gabriël Veerle Bex MAPA-PROJECT OPVOEDINGSONDERSTEUNING AAN (EX-) DRUGGEBRUIKENDE OUDERS Gesubsidieerd door F.O.D. Inleidend 3 belangrijke weetjes INHOUD Waar staat MaPa voor?

Nadere informatie

Voldoet de constructie aan de voorschriften van het PRUP of gewestplan of verkaveling?

Voldoet de constructie aan de voorschriften van het PRUP of gewestplan of verkaveling? Waar is uw constructie gelegen volgens het PRUP of gewestplan? Woongebied (woongebied of landelijk woongebied volgens gewestplan of BPA, zone voor kleinschalig wonen en verblijven volgens het PRUP, niet-vervallen

Nadere informatie

De Meander is er voor mensen die een vraag hebben naar informatie, ondersteuning of begeleiding rond

De Meander is er voor mensen die een vraag hebben naar informatie, ondersteuning of begeleiding rond De Meander is er voor mensen die een vraag hebben naar informatie, ondersteuning of begeleiding rond alcohol, illegale drugs, medicatie en gokken. Doelgroep Meander: Iedereen met problemen in verband met

Nadere informatie

Aantal gezinnen per provincie per dienst per jaar

Aantal gezinnen per provincie per dienst per jaar Aantal gezinnen per provincie per dienst per jaar 2013 2014 2015 provincie Antwerpen De Regenboog 516 513 518 Familiehulp 11.904 12.294 12.919 Gezinszorg Villers 1.952 2.042 2.118 Joodse Centrale 106 123

Nadere informatie

Blijf van jezelf! activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw

Blijf van jezelf! activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw Blijf van jezelf! activiteitenverslag 2015 Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw activiteitenverslag 2015 Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het

Nadere informatie

Oplaadpunten in Vlaams-Brabant

Oplaadpunten in Vlaams-Brabant Oplaadpunten in Vlaams-Brabant Naam Adres Openingsuren Verlofdagen Vilvoorde 24/7 Toekomststraat 38, 1800 Vilvoorde 08u30-12u00, 12u30-16u00 Gesloten, 14u00-18u00 08u30-12u00, 12u30-16u00 08u30-12u00,

Nadere informatie

EERSTELIJN EN DE MIDDELENGEBRUIK: DE ROL VAN EEN HUISARTS IN EEN REGIONAAL NETWERK

EERSTELIJN EN DE MIDDELENGEBRUIK: DE ROL VAN EEN HUISARTS IN EEN REGIONAAL NETWERK EERSTELIJN EN DE MIDDELENGEBRUIK: DE ROL VAN EEN HUISARTS IN EEN REGIONAAL NETWERK Van een kijk als solist naar interdisciplinair samenwerken Rita Verrando, huisarts Brussel, 14 november 2014 De rol van

Nadere informatie

OVERZICHT Punt en. Vlaams-Brabant 30 Aantal erkende voorzieningen MFC en erkende punten RTH

OVERZICHT Punt en. Vlaams-Brabant 30 Aantal erkende voorzieningen MFC en erkende punten RTH SECTORALE BEOORDELING VAN MANIFESTE GEMEENTELIJKE OF REGIONALE ZORGACHTERSTAND 2019 (Sub)sector 1. Personen met een handicap 2. Kinderopvang 2.1 Kinderopvang baby s en peuters 2.2 Buitenschoolse kinderopvang

Nadere informatie

177 Zwevegem 105,7 003E20 22 50N48 45 31 100 ND

177 Zwevegem 105,7 003E20 22 50N48 45 31 100 ND Lijst van Vlaamse frequenties voor lokale radio Lokaliteit Frequentie Lengte Breedte Antennehoogte Vermogen Antennepatroon (MHz) (OL ' '' ) (NB ' '' ) (m) (Watt) (D/ND) 1 Aalst 90,0 004E03 00 50N57 00

Nadere informatie

nr. 884 van KATRIEN SCHRYVERS datum: 20 september 2017 aan JO VANDEURZEN Kinderopvang - Centra voor Inclusieve Kinderopvang (CIK s)

nr. 884 van KATRIEN SCHRYVERS datum: 20 september 2017 aan JO VANDEURZEN Kinderopvang - Centra voor Inclusieve Kinderopvang (CIK s) SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 884 van KATRIEN SCHRYVERS datum: 20 september 2017 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Kinderopvang - Centra voor Inclusieve Kinderopvang (CIK

Nadere informatie

Het Centraal AanmeldPunt voor druggebruikers in de gevangenis

Het Centraal AanmeldPunt voor druggebruikers in de gevangenis Het Centraal AanmeldPunt voor druggebruikers in de gevangenis 1. Inhoud van het CAP Het centraal aanmeldpunt drugs of kortweg CAP, wil alle gedetineerden met een drugprobleem ondersteunen in hun zoektocht

Nadere informatie

Hulpverlening bij problematisch middelengebruik vanuit een welzijn- en gezondheidsperspectief

Hulpverlening bij problematisch middelengebruik vanuit een welzijn- en gezondheidsperspectief Hulpverlening bij problematisch middelengebruik vanuit een welzijn- en gezondheidsperspectief Is er een probleem? Stadia van motivatie Stadia van verslaving. Experimenteren Gebruiken Misbruiken Verslaving

Nadere informatie

Deze bedragen zijn louter informatief en er kunnen geen rechten aan ontleend worden.

Deze bedragen zijn louter informatief en er kunnen geen rechten aan ontleend worden. Aalst 53 605,00 77 914,70 Aalter 38 882,50 18 001,32 Aarschot 42 413,00 27 885,00 Aartselaar 66 470,20 14 884,28 Alken 66 470,20 11 708,32 Alveringem 20 204,48 nvt Anderlecht 53 605,00 nvt Antwerpen 53

Nadere informatie

d.4. Frequentiepakketten in de provincie radio s in de provincie Vlaams-Brabant en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofstad

d.4. Frequentiepakketten in de provincie radio s in de provincie Vlaams-Brabant en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofstad VR 2017 2402 DOC.0187/7BIS d.4. Frequentiepakketten in de provincie radio s in de provincie Vlaams-Brabant en in het tweetalig gebied Brussel-Hoofstad 1. Provincie Vlaams-Brabant Het ontwerp Vlaams frequentieplan

Nadere informatie

Voorstelling Dienst Ondersteuningsplan Gratis dienstverlening voor personen met een handicap

Voorstelling Dienst Ondersteuningsplan Gratis dienstverlening voor personen met een handicap Voorstelling Dienst Ondersteuningsplan Gratis dienstverlening voor personen met een handicap 11/05/2015 Onze opdracht: Procesbegeleiding om een persoon met een (vermoeden van) handicap en zijn netwerk

Nadere informatie

DURF VERANDEREN. activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw

DURF VERANDEREN. activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw DURF VERANDEREN activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha vzw Activiteitenverslag Laagdrempelige Drughulpverlening in Vlaams-Brabant Het Veerhuis-Siddartha

Nadere informatie

Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede

Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede Armoede & psychische problemen De dagelijkse overlevingsstrijd in een samenleving waarvan mensen

Nadere informatie

Parelcoaching. Leuven. Perinatale zorg versterken door lokale samenwerking. EXPOO 17 juni 2016

Parelcoaching. Leuven. Perinatale zorg versterken door lokale samenwerking. EXPOO 17 juni 2016 Parelcoaching Leuven Perinatale zorg versterken door lokale samenwerking EXPOO 17 juni 2016 Achtergrond 1 op 6 kinderen in Leuven wordt geboren in een kansarm gezin, in Leuven 1 op 4 (Bron: K&G, 2014)

Nadere informatie

Nieuw aanbod jongerenprogramma De Sleutel

Nieuw aanbod jongerenprogramma De Sleutel Nieuw aanbod jongerenprogramma De Sleutel Residentieel Jongerenprogramma (RKJ) Zuidmoerstraat 165 9900 Eeklo T 09-377 25 26 E-mail rkj.info@fracarita.org www.desleutel.be 2 Inleiding Het jongerenprogramma

Nadere informatie

Diane Slootmans, Casemanager GoiA (Free Clinic vzw) Zeilstraat 16, 2060 Antwerpen 03/

Diane Slootmans, Casemanager GoiA (Free Clinic vzw) Zeilstraat 16, 2060 Antwerpen 03/ Diane Slootmans, Casemanager GoiA (Free Clinic vzw) Zeilstraat 16, 2060 Antwerpen 03/2368566 info@goia.be 1 VOORSTELLING 2 Ontstaan en evolutie Ontstaan eind jaren 90: Hulpverleners in Antwerpen werden

Nadere informatie

Code OCMW (NIS) Verhoogde Staatstoelage art in

Code OCMW (NIS) Verhoogde Staatstoelage art in Code OCMW (NIS) Gewest OCMW Verhoogde Staatstoelage art.60 7 2017 in 11001 Vlaanderen AARTSELAAR 15.848 11002 Vlaanderen ANTWERPEN 6.568.967 11004 Vlaanderen BOECHOUT 103.220 11005 Vlaanderen BOOM 287.646

Nadere informatie

Spreiding van de gezinszorg in Vlaanderen per gemeente in 2004

Spreiding van de gezinszorg in Vlaanderen per gemeente in 2004 Aalst 199.453 94,24 Aantal personeelsleden in VTE: 129,60 91,52 Gemeentelijke mantelzorgtoelage?: J 2,60 Familiehulp 44.286 22,20% Familiezorg Oost-Vl 18.620 9,34% Landelijke Thuiszorg 212 0,11% OCMW 82.936

Nadere informatie

Bestaand artikel: Artikel 7 : STATUUT VAN HET AANDEEL TE PLAATSEN KAPITAAL

Bestaand artikel: Artikel 7 : STATUUT VAN HET AANDEEL TE PLAATSEN KAPITAAL Bestaand artikel: Artikel 7 : STATUUT VAN HET AANDEEL TE PLAATSEN KAPITAAL Er worden vier reeksen aandelen uitgegeven : Reeks A : toegekend aan de gemeenten : het bedrag van het kapitaal dat door de gemeenten

Nadere informatie

Visietekst PRAGT Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject

Visietekst PRAGT Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject Visietekst PRAGT Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject Huidige Partners: - Mariaziekenhuis ( gynaecologen-vroedvrouwen-sociale dienst) - Huisartsen regio - CKG/Amberbegeleiding - CIG De Zeshoek -

Nadere informatie

Lijst projectzones per artikeljaar aanmaakproduct

Lijst projectzones per artikeljaar aanmaakproduct 2013 Aalst_1 41002_1 Aalst_2 41002_2 Aalst_3 41002_3 Alken 73001_0 Antwerpen_1 11002_1 Antwerpen_2 11002_2 Antwerpen_3 11002_3 Antwerpen_4 11002_4 Antwerpen_5 11002_5 Berlaar 12002_0 Bocholt 72003_0 Borgloon

Nadere informatie

Netwerk. Verschillende oriëntatie- en behandelcentra : Ambulant Dagcentra Sociale werkplaatsen

Netwerk. Verschillende oriëntatie- en behandelcentra : Ambulant Dagcentra Sociale werkplaatsen - Verschillende oriëntatie- en behandelcentra : Ambulant Dagcentra Sociale werkplaatsen Netwerk Residentieel Crisisinterventiecentrum TG en TG dubbeldiagnose Residentieel kortdurend programma voor jongeren

Nadere informatie

BIJLAGE 6A Cluster culturele ontplooiing 1. OA

BIJLAGE 6A Cluster culturele ontplooiing 1. OA BIJLAGE 6A Cluster culturele ontplooiing 1. OA Allochtonen Allochtonen zijn één van de doelgroepen van het minderhedenbeleid. In het kader van het minderhedenbeleid wordt onder allochtonen verstaan: mensen

Nadere informatie

R E C H T S T R E E K S T O E G A N K E L I J K E J E U G D H U L P H A G E L A N D

R E C H T S T R E E K S T O E G A N K E L I J K E J E U G D H U L P H A G E L A N D UITBREIDING R E C H T S T R E E K S T O E G A N K E L I J K E J E U G D H U L P H A G E L A N D NAAR EEN SNELLERE, PREVENTIEVE EN MEER SAMENHANGENDE JEUGDHULP Uitbreiding rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp:

Nadere informatie

Uw belastingaangifte invullen? Onze experten helpen u graag

Uw belastingaangifte invullen? Onze experten helpen u graag Uw belastingaangifte invullen? Onze experten helpen u graag Sessies door de FOD Financiën georganiseerd in provincie Vlaams-Brabant Vergeet niet: Identiteitskaart verplicht Komt u voor iemand anders? Breng

Nadere informatie

Parelcoaching. Leuven. Perinatale zorg versterken door lokale samenwerking

Parelcoaching. Leuven. Perinatale zorg versterken door lokale samenwerking Parelcoaching Leuven Perinatale zorg versterken door lokale samenwerking 1. Historiek Historiek 2004: Opstart Parelcoaching UZLeuven Voorzichtige opstart Parelnetwerk Leuven 2014 Parelnetwerk goeddraaiend

Nadere informatie

INFOBROCHURE.

INFOBROCHURE. INFOBROCHURE www.jeugdhulptrawant.be 1 GEZIN 1 PLAN 1 gezin 1 plan is een nieuw aanbod rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp (RTJ) voor gezinnen met kinderen die door hoge drempels tussen de mazen van

Nadere informatie

Verhoging financiële ondersteuning van 28 naar 50 plaatsen Oproep naar aanvragen voor nieuwe IKG-plaatsen (inkomensgerelateerde plaatsen)

Verhoging financiële ondersteuning van 28 naar 50 plaatsen Oproep naar aanvragen voor nieuwe IKG-plaatsen (inkomensgerelateerde plaatsen) Hallepoortlaan 27 B-1060 BRUSSEL Telefoon: 02 533 12 11 Fax: 02 544 02 80 www.kindengezin.be e-mail : info@kindengezin.be MEDEDELING Oproep naar aanvragen voor nieuwe IKG-plaatsen (inkomensgerelateerde

Nadere informatie

Aandeel plussubsidie (T3) T0 Totale subcap Aandeel niet IKT (T1) Aandeel IKT (T2) Aandeel zonder subsidie (T0)

Aandeel plussubsidie (T3) T0 Totale subcap Aandeel niet IKT (T1) Aandeel IKT (T2) Aandeel zonder subsidie (T0) T0 Totale subcap plus subcap ANTWERPEN ANTWERPEN 6.718 684 5.080 134 820 6.718 10,2% 75,6% 2,0% 12,2% 7.900 2.089 26,4% 3,0% 202 GENT GENT 4.703 787 3.341 64 511 4.703 16,7% 71,0% 1,4% 10,9% 3.179 719

Nadere informatie

MSOC Gent viert 20-jarig bestaan met 'Heet van de naald'

MSOC Gent viert 20-jarig bestaan met 'Heet van de naald' MSOC Gent viert 20-jarig bestaan met 'Heet van de naald' Met het evenement Heet van de naald werd op donderdag 12 januari 2017 in het Pand, het 20-jarig bestaan van het Medisch Sociaal Opvangcentrum (MSOC)

Nadere informatie

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme www.hetraster.be Wat is outreach autisme? Outreach autisme bestaat uit vorming en advies voor iedereen die deskundiger wil worden in

Nadere informatie

Uw bedrijf in de kijker

Uw bedrijf in de kijker Uw bedrijf in de kijker Wil u de belangrijkste zakelijke contacten bereiken in Vlaams-Brabant? Kies dan voor de (media-)kanalen van Voka Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant! Adverteer in Ondernemers Met

Nadere informatie

Voor meer info: Hilde Rekkers hilde.rekkers@vlaamseprovincies.be +32 2 508 13 26

Voor meer info: Hilde Rekkers hilde.rekkers@vlaamseprovincies.be +32 2 508 13 26 Voor meer info: Hilde Rekkers hilde.rekkers@vlaamseprovincies.be +32 2 508 13 26 Intrafamilaal geweld: provincies slaan brug tussen federale en Vlaamse overheid Intrafamiliaal geweld is een groot maatschappelijk

Nadere informatie

T0 Totale subcap Aandeel niet IKT (T1) Aandeel IKT (T2) Aandeel plussubsidie (T3)

T0 Totale subcap Aandeel niet IKT (T1) Aandeel IKT (T2) Aandeel plussubsidie (T3) T0 Totale subcap niet IKT Hoeveel plaatsen T1 maximaal (tot Hoeveel plaatsen T2 maximaal (tot TERVUREN WEZEMBEEK-OPPEM 132 0 20 0 112 132 0,0% 15,2% 0,0% 84,8% < 60% < 40% > 0% T0 naar T1 of T0 naar T2

Nadere informatie

Onderzoek naar de afstemming tussen zorgvraag en aanbod in de Oost-Vlaamse drughulpverlening

Onderzoek naar de afstemming tussen zorgvraag en aanbod in de Oost-Vlaamse drughulpverlening Onderzoek naar de afstemming tussen zorgvraag en aanbod in de Oost-Vlaamse drughulpverlening Delphine Mortier Masterstudent vakgroep Orthopedagogiek, Ugent Promotor: Wouter Vanderplasschen Overzicht Inleiding

Nadere informatie

Wij zijn er voor u! KENNISMAKINGSBROCHURE

Wij zijn er voor u! KENNISMAKINGSBROCHURE Wij zijn er voor u! KENNISMAKINGSBROCHURE IN-Z even voorstellen IN-Z (spreek uit inzet) is een dienstverlenende organisatie. Al sinds 1996 bieden we een handje hulp in het huishouden en ondersteunen we

Nadere informatie

2. Welk subsidiebedrag werd aan elk van deze erkende Huizen van het Kind toegekend?

2. Welk subsidiebedrag werd aan elk van deze erkende Huizen van het Kind toegekend? SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 252 van LIES JANS datum: 15 januari 2015 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Huizen van het kind - Subsidiëring Huizen van het Kind bundelt verschillende

Nadere informatie

Samenwerkingsverband Shm en Ggz Antwerpen

Samenwerkingsverband Shm en Ggz Antwerpen Samenwerkingsverband Shm en Ggz Antwerpen Vaststelling bij Sociale dienst van Sociale huisvestingmaatschappijen (SHM) Belangrijke groep bewoners kampen met ernstige psychische problemen. Of er is een

Nadere informatie

gemeente Hove* gemeente Ingelmunster gemeente Kampenhout gemeente Kapellen* gemeente Kaprijke gemeente Knokke-Heist gemeente Kortemark gemeente

gemeente Hove* gemeente Ingelmunster gemeente Kampenhout gemeente Kapellen* gemeente Kaprijke gemeente Knokke-Heist gemeente Kortemark gemeente Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven. Stand 27 juli 2016 ( lijst 2016-05; kaart v10)). Steden en gemeenten

Nadere informatie

Gemeenten en inwoners per zorgregio kleine stad (60)

Gemeenten en inwoners per zorgregio kleine stad (60) Gemeenten en inwoners per zorgregio kleine stad (60) p60 gemeenten inwoners in 2015 per gemeente totaal inwoners per regio Aalst Aalst 83 709 Denderleeuw 19 556 Erpe-Mere 19 768 Haaltert 17 962 Lede 18

Nadere informatie

Postcode Plaatsname Provincie 1000 BRUSSEL Brussel (19 gemeenten) 1020 BRUSSEL Brussel (19 gemeenten) 1030 SCHAARBEEK Brussel (19 gemeenten) 1040

Postcode Plaatsname Provincie 1000 BRUSSEL Brussel (19 gemeenten) 1020 BRUSSEL Brussel (19 gemeenten) 1030 SCHAARBEEK Brussel (19 gemeenten) 1040 Postcode Plaatsname Provincie 1000 BRUSSEL Brussel (19 gemeenten) 1020 BRUSSEL Brussel (19 gemeenten) 1030 SCHAARBEEK Brussel (19 gemeenten) 1040 ETTERBEEK Brussel (19 gemeenten) 1050 ELSENE Brussel (19

Nadere informatie

Inleiding : Aanzet tot een project Impact van middelenmisbruik op de kinderen Het antwoord van ons project: Uitbouw van een netwerk Acties gericht

Inleiding : Aanzet tot een project Impact van middelenmisbruik op de kinderen Het antwoord van ons project: Uitbouw van een netwerk Acties gericht Inleiding : Aanzet tot een project Impact van middelenmisbruik op de kinderen Het antwoord van ons project: Uitbouw van een netwerk Acties gericht naar de kinderen Acties gericht naar hulpverlening en

Nadere informatie

Implementatie van een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP in Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen:

Implementatie van een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP in Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen: Implementatie van een werkmodel voor vroegdetectie en preventie bij KOPP in Vlaamse GGZ-voorzieningen voor volwassenen: een stand van zaken. Ben Kwanten KOPP-Vlaanderen Zesde Vlaams Geestelijk Gezondheidscongres

Nadere informatie

Abonnementen in omloop op 31/12/2003

Abonnementen in omloop op 31/12/2003 Abonnementen op 31/12/2003 Aalst 8.926 Antwerpen 92.044 Brugge 8.549 VSV -Brussel 20.126 Hasselt-Genk 35.922 Gent 35.721 Kortrijk 8.103 Leuven 17.587 Mechelen 10.438 Oostende 12.630 Roeselare 8.517 St-Niklaas

Nadere informatie

De Sociale plattegrond

De Sociale plattegrond De Sociale plattegrond Sector: Begeleiding jonge kinderen Spreker: Krista De Vos (Kind en Gezin) Kind en Gezin Kleine kinderen, wij maken er werk van! 1 Voorgeschiedenis 1919: Nationaal Werk voor het Kinderwelzijn

Nadere informatie

Uitgezuiverde Uitgezuiverde subcap Aandeel niet IKT (T1) ifv 40%

Uitgezuiverde Uitgezuiverde subcap Aandeel niet IKT (T1) ifv 40% Zorgregio Gemeente Totale capaciteit vraag Rangorde obv potentiële Uitgezuiverde subcap T1 Uitgezuiverde Uitgezuiverde subcap T2 subcap T3 T0 Totale subcap Aandeel Aandeel niet IKT IKT (T1) (T2+T3) Aandeel

Nadere informatie

Rapportering over 2017

Rapportering over 2017 Rapportering over 2017 Gemeente e AALST 4 5.782,00 942,00 4.840,00 0,00 5.782,00 4,919 25.824,75 AALTER 3 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,000 0,00 AARSCHOT 3 3.227,00 3.227,00 0,00 0,00 3.227,00 3,418 17.944,50

Nadere informatie

Rapportering over 2016

Rapportering over 2016 Rapportering over 2016 Gemeente natuur AALST 4 5.782,00 942,00 4.840,00 0,00 5.782,00 4,779 25.089,75 AALTER 3 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,000 0,00 AARSCHOT 3 3.234,00 3.234,00 0,00 0,00 3.234,00 3,355

Nadere informatie

Sociaal centrum De Wilg Begeleiding van mensen met psychiatrische problemen

Sociaal centrum De Wilg Begeleiding van mensen met psychiatrische problemen Sociaal centrum De Wilg Begeleiding van mensen met psychiatrische problemen Wat is sociaal centrum De Wilg? Sociaal centrum De Wilg begeleidt OCMW-klanten met psychiatrische problemen. Die mensen vragen

Nadere informatie

Overzicht gemeentelijke productiedruk

Overzicht gemeentelijke productiedruk GEMEENTE Netto productiedruk in kg per ha basispercentage verwerkingsplicht AALST 75 10 AALTER 337 20 AARSCHOT 48 10 AARTSELAAR 104 10 AFFLIGEM 62 10 ALKEN 126 10 ALVERINGEM 214 20 ANTWERPEN 44 10 ANZEGEM

Nadere informatie

Wij zijn er voor u! KENNISMAKINGSBROCHURE

Wij zijn er voor u! KENNISMAKINGSBROCHURE Wij zijn er voor u! KENNISMAKINGSBROCHURE IN-Z even voorstellen IN-Z (spreek uit inzet) is een dienstverlenende organisatie. Al sinds 1996 bieden we een handje hulp in het huishouden en ondersteunen we

Nadere informatie

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme www.hetraster.be Wat is outreach autisme? Outreach autisme bestaat uit vorming en advies voor iedereen die deskundiger wil worden in

Nadere informatie

Jaarverslag De Spiegel 2014

Jaarverslag De Spiegel 2014 Jaarverslag De Spiegel 2014 Paul Van Deun 1 Registratie Patiëntkenmerken 2014 1.1 Aantallen In 2014 werden er beduidend meer nieuwe behandelingen gestart dan in de twee vorige jaren. Deze stijging doet

Nadere informatie

Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven

Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven. Stand 22 juni 2017 Steden en gemeenten waarvoor de VTC een advies

Nadere informatie

Outreach functie van psychologe in de ouderenzorg

Outreach functie van psychologe in de ouderenzorg Outreach functie van psychologe in de ouderenzorg Oorspronkelijk project Vroegdetectie en ondersteuning van ouderen met cognitieve problemen o o o o o o Cognitieve screening aan huis en verder opvolgen

Nadere informatie

Aantal honden geregistreerd in Vlaanderen dd 10 april 2019

Aantal honden geregistreerd in Vlaanderen dd 10 april 2019 Provincie Aantal honden Antwerpen 382726 Limburg 237973 Oost-Vlaanderen 336777 Vlaams Brabant 262435 West-Vlaanderen 274583 Eindtotaal 1494494 Aalst Oost-Vlaanderen 19535 Aalter Oost-Vlaanderen 7013 Aarschot

Nadere informatie

gemeente Damme gemeente De Haan gemeente Denderleeuw gemeente Dentergem gemeente De Panne gemeente De Pinte gemeente Dessel gemeente Destelbergen

gemeente Damme gemeente De Haan gemeente Denderleeuw gemeente Dentergem gemeente De Panne gemeente De Pinte gemeente Dessel gemeente Destelbergen Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven. Stand 25 mei 2018 Steden en gemeenten waarvoor de VTC een advies

Nadere informatie

11053 WUUSTWEZEL ANTWERPEN ZANDHOVEN ANTWERPEN ZOERSEL ANTWERPEN ZWIJNDRECHT ANTWERPEN LIER ANTWERPEN MALLE ANTWERPEN

11053 WUUSTWEZEL ANTWERPEN ZANDHOVEN ANTWERPEN ZOERSEL ANTWERPEN ZWIJNDRECHT ANTWERPEN LIER ANTWERPEN MALLE ANTWERPEN Bijlage 1: Indeling in 16 vervoerregio s met een lijst van bijhorende gemeenten (Er dient nog rekening gehouden te worden met de vrijwillige gemeentefusies) NIS-code Gemeente Vervoerregio (16) 23044 LIEDEKERKE

Nadere informatie

verdeling contingent van 616 takenpakketten voor de jaren

verdeling contingent van 616 takenpakketten voor de jaren verdeling contingent van 616 voor de jaren 2014-2019 AALST 4 AALTER 3 AARSCHOT 3 AARTSELAAR 2 ALKEN 2 ANTWERPEN 12 ANZEGEM 2 ARDOOIE 2 ARENDONK 2 AS 2 ASSE 3 ASSENEDE 3 AVELGEM 2 BALEN 3 BEERNEM 2 BEERSE

Nadere informatie

BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN

BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN 1 Budgetgroepen BIZ (BudgetInZicht) Oost-Vlaanderen, een samenwerkingsverband tussen OCMW s, CAW s en verenigingen waar armen het woord nemen, heeft sinds enkele jaren een

Nadere informatie

OVERGANG ONLINE NAAR AMBULANT

OVERGANG ONLINE NAAR AMBULANT OVERGANG ONLINE NAAR AMBULANT Binnen een geïntegreerd model van geestelijke gezondheidszorg volgens het stepped care model (getrapte zorg) kan er best gestreefd worden naar een vloeiende overgang tussen

Nadere informatie

Gemeenten en inwoners per zorgregio kleine stad (60)

Gemeenten en inwoners per zorgregio kleine stad (60) Gemeenten en inwoners per zorgregio kleine stad (60) zorgregio kleine stad gemeenten inwoners in 2015 per gemeente Aalst 83 709 Denderleeuw 19 556 totaal inwoners per regio 25% van de inwoners 50 % van

Nadere informatie

Hoofdgemeente naam nl Deelgemeente postcode Deelgemeente omschrijving AO Ombouw jaar Aantal unieke EAN AARSCHOT 3200 AARSCHOT AARSCHOT 3200

Hoofdgemeente naam nl Deelgemeente postcode Deelgemeente omschrijving AO Ombouw jaar Aantal unieke EAN AARSCHOT 3200 AARSCHOT AARSCHOT 3200 Hoofdgemeente naam nl Deelgemeente postcode Deelgemeente omschrijving AO Ombouw jaar Aantal unieke EAN AARSCHOT 3200 AARSCHOT 2026 5960 AARSCHOT 3200 GELRODE 2026 422 AARSCHOT 3201 LANGDORP 2026 1045 AARSCHOT

Nadere informatie

Flemish-Brabant, an urban network Reality Threads Opportunities

Flemish-Brabant, an urban network Reality Threads Opportunities Flemish-Brabant, an urban network Reality Threads Opportunities spatial complex of buildings and infrastructures urban networks from space spatial complex of buildings and infrastructures in other words:

Nadere informatie

Wie is de rioolbeheerder in mijn gemeente? Deze lijst geeft per gemeente weer wie uw rioolbeheerder is. Situatie op: 04/08/2011. Gemeente.

Wie is de rioolbeheerder in mijn gemeente? Deze lijst geeft per gemeente weer wie uw rioolbeheerder is. Situatie op: 04/08/2011. Gemeente. Situatie op: 04/08/2011 Wie is de rioolbeheerder in mijn gemeente? Deze lijst geeft per gemeente weer wie uw rioolbeheerder is. Aalst Aalter Aarschot Aartselaar Affligem Alken Alveringem Antwerpen Anzegem

Nadere informatie

Geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg Samenwonen of een LAT-relatie

Geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg Samenwonen of een LAT-relatie Geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg Samenwonen of een LAT-relatie Frieda Matthys, MD, PhD Historiek 19 de eeuw Gezondheids zorg Liefdadigheid Politie Justitie Historiek 20ste eeuw Gezondheids

Nadere informatie

De Vlaamse minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

De Vlaamse minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING De Vlaamse minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Voorstel voor aanvraag van steunzone rond Zaventem-Vilvoorde en uitbreiding van bestaande steunzones Genk

Nadere informatie

Bestuursmemoriaal Provincie Vlaams-Brabant

Bestuursmemoriaal Provincie Vlaams-Brabant Bestuursmemoriaal Provincie Vlaams-Brabant Nummer 1 20 januari 2004 10de jaargang Inhoud Reglementen en verordeningen van de provincieraad Nr. 1 Toepassing van artikel 19 van het decreet van 22 februari

Nadere informatie

Achterstand inzake welzijn en zorg in Vlaams-Brabant

Achterstand inzake welzijn en zorg in Vlaams-Brabant VLABINVEST ZORG Achterstand inzake welzijn en zorg in Vlaams-Brabant De provincie brengt welzijns- en gezondheidsaanbod in kaart Voor de 5 provincies en Brussel Conclusie! Structureel tekort aan welzijns-

Nadere informatie

Therapeutisch programma voor druggebruikers en hun omgeving

Therapeutisch programma voor druggebruikers en hun omgeving Therapeutisch programma voor druggebruikers en hun omgeving De Kiem biedt hulp aan personen die problemen ervaren door het gebruik van drugs en aan mensen uit hun omgeving. Het residentiële luik van het

Nadere informatie

Kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem KOAP. Gezondheidsconferentie 2016

Kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem KOAP. Gezondheidsconferentie 2016 Kinderen van ouders met een afhankelijkheidsprobleem KOAP Gezondheidsconferentie 2016 Probleem KOAP? Aandacht voor KOAP Herkenning geven Opgroeien in een gezin met stress en negatieve interacties Jonge

Nadere informatie

Bijlage 1. Werkingsgebieden als vermeld in artikel 1, 15. Schelle Niel Boom Aartselaar Rumst. Sint-Amands-Puurs Willebroek

Bijlage 1. Werkingsgebieden als vermeld in artikel 1, 15. Schelle Niel Boom Aartselaar Rumst. Sint-Amands-Puurs Willebroek Bijlage bij het besluit van de Vlaamse Regering van (datum) tot vaststelling van de regels voor het verlenen van een omzettingskalender aan pilootprojecten en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse

Nadere informatie

in aanmerking voor subsidiëring (JA/NEE)

in aanmerking voor subsidiëring (JA/NEE) Bijlage. De lijst met de kinderarmoedebarometer van elke gemeente, de gemeenten die in aanmerking komen voor subsidiëring en de bedragen van de subsidie voor lokale kinderarmoedebestrijding per gemeente.

Nadere informatie

Niscode Gemeente publicatie pl en verg reg in bs datum Aalst 27 okt Aalter 15 jul Aartselaar 23 okt Alken 14

Niscode Gemeente publicatie pl en verg reg in bs datum Aalst 27 okt Aalter 15 jul Aartselaar 23 okt Alken 14 Niscode Gemeente publicatie pl en verg reg in bs datum 41002 Aalst 27 okt 2010 44001 Aalter 15 jul 2010 11001 Aartselaar 23 okt 2009 73001 Alken 14 okt 2008 38002 Alveringem 19 feb 2016 11002 Antwerpen

Nadere informatie

1. Situering. 2. Opzet van het ontwerpbesluit

1. Situering. 2. Opzet van het ontwerpbesluit Vlaamse Woonraad Koning Albert II-laan 19 bus 12 1210 Brussel vlaamse.woonraad@rwo.vlaanderen.be www.vlaamsewoonraad.be Advies 2010/09 datum 25 november 2010 bestemmeling Mevrouw Freya Van den Bossche,

Nadere informatie

Pagina 1 van 7. Bijlage I. Omslagwaarde per gemeente als vermeld in artikel 2, 2

Pagina 1 van 7. Bijlage I. Omslagwaarde per gemeente als vermeld in artikel 2, 2 Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van tot wijziging van artikel 1 en 2 en de bijlagen van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 maart 2006 houdende de vaststelling van de regels voor

Nadere informatie

Pagina 1 van 7. Bijlage I. Omslagwaarde per gemeente als vermeld in artikel 2, 2

Pagina 1 van 7. Bijlage I. Omslagwaarde per gemeente als vermeld in artikel 2, 2 Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van tot wijziging van de artikelen 1 en 2 en de bijlagen van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 maart 2006 houdende de vaststelling van de regels

Nadere informatie

Kansarmoedecijfer 2016 (gemiddeld aantal 2014 tot 2016) Welke aanvragen mogelijk in 2018?

Kansarmoedecijfer 2016 (gemiddeld aantal 2014 tot 2016) Welke aanvragen mogelijk in 2018? potentiële SINT-NIKLAAS 1140 2005 865 1 21,5% 66,7% 19,6% T1 + T2 40 95 AALST 1347 2193 847 2 17,7% 73,3% 9,4% Enkel T1 232 BRUGGE 1796 2640 844 3 4,1% 87,9% 9,6% Enkel T1 556 MECHELEN 1668 2477 809 4

Nadere informatie

Opgelet: in 2018 kan enkel een aanvraag ingediend worden in gemeenten die in het groen gemarkeerd zijn! Aandeel niet IKT (T0 en T1)

Opgelet: in 2018 kan enkel een aanvraag ingediend worden in gemeenten die in het groen gemarkeerd zijn! Aandeel niet IKT (T0 en T1) Aandeel IKT () BEKKEVOORT 47 85,4% 14,6% 1 4,3% 21 BEGIJNENDIJK 123 79,1% 20,9% 2 6,3% 54 HOEGAARDEN 79 78,5% 21,5% 3 6,7% 34 TERVUREN 313 78,3% 21,7% 4 0,9% 120 WEZEMBEEK-OPPEM 139 77,7% 22,3% 5 2,2%

Nadere informatie

Gemeentelijke productiedruk per gemeente

Gemeentelijke productiedruk per gemeente AALST 75 10 AALTER 369 30 AARSCHOT 48 10 AARTSELAAR 104 10 AFFLIGEM 62 10 ALKEN 126 10 ALVERINGEM 214 20 ANTWERPEN 44 10 ANZEGEM 178 20 ARDOOIE 474 30 ARENDONK 292 20 AS 130 10 ASSE 79 10 ASSENEDE 219

Nadere informatie

Sociale kavels. aandeel Vlabinvest-kavels gerealiseerd. op 31/12/2017. provincie. aandeel SHM gerealiseerd op 31/12/2017

Sociale kavels. aandeel Vlabinvest-kavels gerealiseerd. op 31/12/2017. provincie. aandeel SHM gerealiseerd op 31/12/2017 aandeel SHM gerealiseerd OOST-VLAANDEREN AALST 0 0 0 0 OOST-VLAANDEREN AALTER 0 0 0 0 VLAAMS-BRABANT AARSCHOT 0 0 0 0 ANTWERPEN AARTSELAAR 0 0 0 0 VLAAMS-BRABANT AFFLIGEM 0 0 0 0 LIMBURG ALKEN 17 0 0 17

Nadere informatie

gemeente Kaprijke gemeente Knokke-Heist gemeente Kortemark gemeente Kortenaken gemeente Kortenberg gemeente Kruibeke gemeente Kruishoutem gemeente

gemeente Kaprijke gemeente Knokke-Heist gemeente Kortemark gemeente Kortenaken gemeente Kortenberg gemeente Kruibeke gemeente Kruishoutem gemeente Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven. Stand 26 mei 2016 ( lijst 2016-04; kaart v9)). Steden en gemeenten

Nadere informatie

Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven

Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven Overzicht van de steden en gemeenten die een informatieveiligheidsconsulent hebben aangesteld en waarvoor de VTC een advies heeft gegeven. Stand 9 december 2016 ( lijst 2016-08; kaart v12?)). Steden en

Nadere informatie

Bijlage 3: vergelijking tussen VGT 2012, 2014, 2016 en 2018

Bijlage 3: vergelijking tussen VGT 2012, 2014, 2016 en 2018 Bijlage 3: vergelijking tussen VGT 2012, 2014, 2016 en 2018 Provincie postcode gemeente Oost-Vlaanderen 9300 AALST 2b 1 1 1 Oost-Vlaanderen 9880 AALTER 2b 1 1 1 Vlaams-Brabant 3200 AARSCHOT 1 2a 2a 1 Antwerpen

Nadere informatie

Bijlage 3: vergelijking tussen VGT 2012, 2014 en 2016

Bijlage 3: vergelijking tussen VGT 2012, 2014 en 2016 Bijlage 3: vergelijking tussen VGT 2012, 2014 en 2016 Provincie postcode gemeente categorie VGT 2012 categorie VGT 2014 Oost-Vlaanderen 9300 AALST 2b 1 1 Oost-Vlaanderen 9880 AALTER 2b 1 1 Vlaams-Brabant

Nadere informatie

IN 1, 2, 3... DOOR DE PROVINCIE

IN 1, 2, 3... DOOR DE PROVINCIE Kindereditie IN 1, 2, 3... DOOR DE PROVINCIE 1 DE PROVINCIE IN BEELD België telt 10 provincies. Je merkt onmiddellijk dat de provincie Vlaams-Brabant in het hart van ons land ligt. Met een oppervlakte

Nadere informatie

Continuïteit. Bemiddeling

Continuïteit. Bemiddeling Continuïteit De afdeling Continuïteit en toegang (ACT) levert met de uitbouw van een regionaal info-en aanspreekpunt een bijdrage aan de realisering van continuïteit. Cliëntoverleg en bemiddeling zijn

Nadere informatie

WORKSHOP BEZOEKRUIMTE-BEMIDDELING 12 december 2013 18/12/2013 CAW LIMBURG 1

WORKSHOP BEZOEKRUIMTE-BEMIDDELING 12 december 2013 18/12/2013 CAW LIMBURG 1 WORKSHOP BEZOEKRUIMTE-BEMIDDELING 12 december 2013 18/12/2013 CAW LIMBURG 1 1. Draaiboek Bezoekruimten Limburg Voorstelling medewerkers Aanmelding Intakeprocedure Weigeringscriteria Begeleiding: stappenplan

Nadere informatie

radar RADAR is het netwerk geestelijke gezondheid voor kinderen en jongeren in Oost-Vlaanderen. connect 0-4 is een programma dat instaat

radar RADAR is het netwerk geestelijke gezondheid voor kinderen en jongeren in Oost-Vlaanderen. connect 0-4 is een programma dat instaat radar RADAR is het netwerk geestelijke gezondheid voor kinderen en jongeren in Oost-Vlaanderen. RADAR verbindt verschillende actoren en organisaties om de geestelijke gezondheid van kinderen, jongeren

Nadere informatie

Sociale kavels provincie

Sociale kavels provincie Sociale kavels provincie postcode gemeente aandeel SHM gerealiseerd op 31/12/2016 aandeel lokaal bestuur gerealiseerd op 31/12/2016 aandeel Vlabinvest-kavels gerealiseerd op 31/12/2016 OOST-VLAANDEREN

Nadere informatie