RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 17 juni 2002 (25.06) (OR. pt) 10051/02 AGRI 140. NOTA de Portugese delegatie d.d.

Transcriptie

1 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 17 juni 2002 (25.06) (OR. pt) 10051/02 AGRI 140 NOTA van: de Portugese delegatie d.d.: 13 juni 2002 aan: de Raad Betreft: Portugal: Een lidstaat die sterk wordt benadeeld door de onevenwichtige steunverlening uit het EOGFL-Garantie, en waar de productie moet worden vergroot - Portugese bijdrage ten behoeve van de tussentijdse evaluatie van het gemeenschappelijk landbouwbeleid Ter attentie van de delegaties gaat hierbij een document van de Portugese delegatie over het bovengenoemde onderwerp /02 lep/co/gb 1 DG B NL

2 BIJLAGE PORTUGAL: EEN LIDSTAAT DIE STERK BENADEELD WORDT DOOR DE ONEVENWICHTIGE STEUNVERLENING UIT HET EOGFL-GARANTIE EN WAAR DE PRODUCTIE MOET WORDEN VERGROOT juni /02 lep/co/gb 2

3 PORTUGESE BIJDRAGE TEN BEHOEVE VAN DE TUSSENTIJDSE EVALUATIE VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID Volgens het Verdrag betreffende de Europese Unie dragen het beleid en de maatregelen van de Gemeenschap bij tot de verwezenlijking van economische en sociale samenhang 1. Er is geen reden waarom het gemeenschappelijk landbouwbeleid hierop een uitzondering zou moeten zijn. Ook de Europese Commissie erkent in haar meest recente verslag over de economische en sociale samenhang in dit verband dat Portugal het enige land is waarop de samenhang-regelingen van toepassing zijn, maar in het kader van het GLB een negatieve netto-middelenoverdracht plaatsvindt. Portugal beschikt over weinig hulpbronnen, heeft de laagst ontwikkelde landbouw van de Europese Unie en kampt met een enorm handelstekort op landbouwgebied (het op drie na grootste van de 15, na Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Italië). Portugal behoort echter ook tot de lidstaten die de minste steun ontvangen uit het EOGFL-Garantie (1e pijler), zowel absoluut als relatief. 1. DE ONEVENWICHTIGHEID VAN DE STEUN De zeer onevenwichtige steun aan de Portugese landbouw wordt veroorzaakt door het niveau van de steun van de eerste pijler. Het niveau van de steun die Portugal ontvangt uit het EOGFL-Garantie (1e pijler) - 1,4% van het totaal - ligt duidelijk beneden de relatieve omvang van het arbeidsvolume in de landbouw (8% van het totaal in de Unie), beneden de relatieve omvang van het nuttige landbouwareaal (3%) en ligt zelfs nog onder de zeer geringe bijdrage van Portugal aan de landbouwproductie van de Unie (2,3%). De totale steun in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid per arbeidseenheid in de landbouw (AEL) is zelfs de laagste van de gehele Unie. De rechtstreekse steun die betaald wordt uit het EOGFL-Garantie ligt op een vijfde van het gemiddelde van de EU-15 en bedraagt ongeveer een elfde van dat van de landen die de hoogste steun per arbeidseenheid ontvangen. 1 Volgens artikel 159 (ex artikel 130 B) houden "de vaststelling en de tenuitvoerlegging van het beleid en van de maatregelen van de Gemeenschap (...) rekening met de doelstellingen van artikel 158 [economische en sociale samenhang] (...). De Gemeenschap ondersteunt deze verwezenlijking tevens door haar optreden via de structuurfondsen (...), de Europese Investeringsbank en de andere bestaande financieringsinstrumenten" /02 lep/co/gb 3

4 Figuur 1 - Totale steun aan landbouwers per AEL Rechtstreekse steun + andere netto belastingvoordelen + steun marktprijzen (euro/ael) Denemarken België Verenigd Koninkrijk Zweden Luxemburg Finland Duitsland Nederland Frankrijk Ierland EU-15 Oostenrijk Steun marktprijzen Rechtstreekse steun Andere netto belastingvoordelen Spanje Italië Griekenland Portugal Voorts worden de bovengenoemde distorsies nog versterkt doordat de Portugese landbouwers het laagste inkomen per arbeidseenheid van de gehele Unie hebben, hoewel zij niet de minst productieve in de vijftien zijn (indien hun productie beoordeeld wordt aan de hand van de wereldprijzen) en hoewel zij behoren tot degenen die het minst afhankelijk zijn van de steun van het GLB. Figuur 2 Landbouwinkomens (bruto toegevoegde waarde tegen factorkosten) per arbeidseenheid (euro/ael) DK NL L B UK D F S EU15 ES I FIN A IRL GR P BTW tegen paritaire prijzen Steun marktprijzen Netto belastingvoordelen 10051/02 lep/co/gb 4

5 Figuur 3 Landbouwproductiviteit tegen prijzen op de wereldmarkt (Bruto toegevoegde waarde tegen paritaire prijzen per AEL) (euro/ael) Nederland Denemarken Itálië Spanje Frankrijk EU15 Luxemburg Duitsland Griekenland België Oostenrijk Verenigd Koninkrijk Portugal Zweden Ierland Finlând Figuur 4 Structuur van de landbouwinkomens (in % van de bruto toegevoegde waarde tegen factorkosten) Netto subsidie (%) + Steun marktprijzen (%) = Coëfficiënt totale steun (%) 100% 80% 60% 40% 20% 0% Finland Ierland Zweden Verenigd Koninkrijk België Oostenrijk Duitsland Luxemburg Denemarken Frankrijk EU15 Nederland Portugal Griekenland Spanje BTW tegen paritaire prijzen Steun marktprijzen Netto belastingvoordelen Italië N.B.: voor de lidstaten met een negatieve bruto toegevoegde waarde tegen paritaire prijzen (Finland) is de structuur van de totale steun weergegeven /02 lep/co/wb 5

6 Ten gevolge van de hierboven geschetste situatie is er een kloof ontstaan tussen de inkomens van de Portugese landbouwers en die van de andere Europese landbouwers. Zij bedragen momenteel slechts ongeveer een kwart van het gemiddelde in de Unie, minder dan de helft van de waarde van de lidstaat met de meest ongunstige situatie na Portugal en minder dan een zevende van de waarde van de lidstaat met de gunstigste sitiuatie 2. FACTOREN DIE EEN ONEVENWICHTIGE SITUATIE IN DE HAND WERKEN Voor Portugal zijn niet de verschillende soorten quota en steun in het kader van het GLB in het geding, maar vooral de hoogte ervan. De onevenwichtige verdeling van de middelen van het EOGFL-Garantie, die sterk in het nadeel van de Portugese landbouwers werkt, vloeit voort uit een samenspel van factoren, met name de volgende: - de algemene toepassing van een stelsel van quota en productiebeperkingen op basis van historische gegevens waarbij geen rekening gehouden is met het ontwikkelingsniveau van de landbouw in de verschillende lidstaten, noch met de zelfvoorzieningsgraad, noch met de relatieve omvang van de productie, noch met de ontwikkelingsbehoeften; - de geringe landbouwproductiviteit in het verleden, die als basis wordt gehanteerd bij de vaststelling van een groot deel van de inkomenssteun; - het lage steunniveau in het kader van het GLB voor landbouwproducten die een groot aandeel hebben in Portugese productiestructuur. De relatief onrechtvaardigheid die het gevolg is van elk van de drie bovengenoemde factoren, maar vooral van deze factoren gezamenlijk, is volstrekt onaanvaardbaar. Portugal produceert maar weinig producten die in het kader van het GLB de hoogste steun ontvangen en heeft een lage referentieproductie zodat het weinig steun ontvangt, en het kan de productie niet vergroten omdat het land geringe quota toebedeeld heeft gekregen! Daar komt nog bij dat de quota zo klein zijn (in veel gevallen uiterst klein, waardoor agroindustriële ontwikkeling geen haalbare kaart is) dat zij al snel met aanzienlijke percentages worden overschreden, wat tot eveneens hoge sancties leidt en onbillijkheden veroorzaakt tussen de landbouwers van verschillende lidstaten. 2 2 De landbouwers van een lidstaat met een quotum van 100 voor een bepaald product worden, wanneer zij 150 (+50) produceren, bestraft met een sanctie van 50% van de steun (de potentiële steun zou 50% hoger hebben gelegen), terwijl de landbouwers van een buurland dat (om historische redenen) een quotum van 1000 heeft en die 1050 (+50) produceren, een sanctie opgelegd krijgen van slechts 5%!! 10051/02 lep/co/wb 6

7 Het niveau van de quota, in combinatie met steunverlening op basis van een geringe productiviteit, leidt ertoe dat de landbouwontwikkeling in Portugal op een laag niveau stagneert, en dat de Portugese landbouwers gemiddeld onaanvaardbaar lage steun en inkomsten ontvangen. De distorsies die veroorzaakt worden door de voor Portugal vastgestelde quota kunnen worden beoordeeld aan de hand van de onderstaande figuren, die aantonen dat er op vrijwel alle fronten sprake is van een negatieve disproportionaliteit: - tussen de quota en het arbeidsvolume in AEL (schema 5); - tussen de quota en het bebouwde areaal (schema 6); - tussen de quota en de bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen (schema 7); Figuur 5 - Portugese quota en aandeel in de AEL van de producerende landen (%) AEL Quota Akkerbouw Totaal (areaal) Akkerbouw Totaal (productie) Durumtarwe Rijst Gedroogde voedergewassen Aardappelmeel Olijfolie Tomaten Vruchten voor verwerking Zaaizaad Suiker Tabak totaal Virginia Burley Katoen Bananen Vezelvlas en hennep Melk (melkvet) Runderen - zoogkoeien Runderen - speciale premie Runderen - slachtpremie Schapen en geiten 10051/02 lep/co/wb 7

8 Figuur 6 - Portugese quota en aandeel in het totale areaal van de producerende landen (%) Areaal Quota Akkerbouw Totaal Akkerbouw Totaal (productie) Durumtarwe Rijst Gedroogde voedergewassen Aardappelmeel Olijfolie Tomaten Vruchten voor verwerking Zaaizaad Suiker Tabak totaal Virginia Burley Katoen Bananen Vezelvlas en hennep Melk (melkvet) Runderen - zoogkoeien Runderen -speciale premie Runderen - slachtpremie Schapen en geiten Figuur 7 - Portugese quota en de bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen van de producerende landen (%) bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen Quota Akkerbouw Totaal (areaal) Akkerbouw Totaal (productie) Durumtarwe Rijst Gedroogde voedergewassen Aardappelmeel Olijfolie Tomaten Vruchten voor verwerking Zaaizaad Suiker Tabak totaal Virginia Burley Katoen Bananen Vezelvlas en hennep Melk (melkvet) Runderen - zoogkoeien Runderen - speciale premie Runderen - slachtpremie Schapen en geiten 10051/02 lep/co/wb 8

9 3. DE PORTUGESE STANDPUNTEN Tegen hernationalisering van het GLB en/of de afschaffing van het beschermende karakter ervan Voor versterking van de eerste pijler met betrekking tot Portugal, en voor herziening van de quota en de unitaire steun die tot op zekere hoogte moeten worden aangepast op een verplichte en in de gehele Unie uniforme wijze Portugal is tegen elke herziening van het GLB die beoogt het beschermende karakter af te schaffen dan wel gericht is op een volledige of gedeeltelijke hernationalisering van het GLB. Hoewel de steun die Portugal ontvangt ten behoeve van de plattelandsontwikkeling (2e pijler) ontoereikend is in het licht van de nog zeer grote structurele behoeften, doen de belangrijkste tekortkomingen zich voor in het kader van de steun van de eerste pijler, waarvan de verhoging van essentieel belang is voor de toekomst van de Portugese landbouw. Portugal acht het daarom onontbeerlijk dat in de eerste pijler correctiemechanismen worden opgenomen ten behoeve van een grotere economische en sociale samenhang en met name ten behoeve van de herziening van de omvang van de quota en de versoepeling van de criteria voor de unitaire steun op basis van het gemiddelde van de Europese Unie. De eventuele overbrenging uit de eerste naar de tweede pijler door middel van één enkel moduleringssysteem is alleen aanvaardbaar indien dit systeem gematigd en verplicht is, met uniforme communautaire criteria, indien aanvullende nationale middelen niet noodzakelijk zijn en vooral indien het wordt toegepast aan de hand van herziene en gecorrigeerde toewijzingscriteria binnen de eerste pijler, die in bepaalde gevallen beter dan de tweede pijler kan worden gebruikt ten behoeve van de bescherming van het milieu en om de kwaliteit van landbouwproducten te verhogen /02 lep/co/mg 9

10 BIJLAGE 1. METHODIEK GEHANTEERDE VARIABELEN - Bruto toegevoegde waarde tegen factorkosten (BTWfk): door de landbouwers gegenereerde waarde, met inbegrip van de netto belastingvoordelen - BTWfk=BTWmp + netto belastingvoordelen - Bruto toegevoegde waarde tegen marktprijzen (BTWmp): door de landbouwers gegenereerde waarde, berekend aan de hand van de prijzen op de nationale markt - BTWmp=BTWpp + markprijssteun - Bruto toegevoegde waarde tegen paritaire prijzen (BTWpp): door de landbouwers gegeneerde waarde, berekend op basis van paritaire prijzen van de wereldmarkt - Netto belastingvoordeel: rechtstreeks door de landbouwers ontvangen voordelen uit het EOGFL-Garantie (met inbegrip van rechtstreekse productsteun en andere aan de landbouwers betaalde steun, met name in het kader van milieumaatregelen in de landbouw en compenserende vergoedingen) of van de nationale autoriteiten van de lidstaten, welke worden afgetrokken van de betaalde belastingen - Marktprijssteun (=BTWmp-BTWpp): door de landbouwers ontvangen steun die verwerkt is in de marktprijzen, en die bestaat uit het verschil tussen de marktprijzen en de prijzen op de wereldmarkt - Rechtstreekse steun uit het EOGFL-Garantie: Uitgaven van het EOGFL-Garantie overeenkomstig de definitie van rechtstreekse steun in de bijlage van Verordening (EG) nr. 1259/99 van 17 mei 1999 (PB L 160, blz. 113) - AEL: jaar-arbeidseenheid, komt overeen met de arbeid van een persoon met volledige werktijd in de landbouw Bronnen: - BTWmp, BTWfk, voordelen, belastingen: Economic Accounts for agriculture and forestry 2001, base NewCronos, EUROSTAT - AEL: Agriculture Labour input statistics, EUROSTAT 10051/02 lep/co/mg 10

11 - Marktprijssteun: Op basis van de producentensubsidie-equivalent (PSE)-indicatoren van de OESO en de waarde van de respectieve componenten van intermediaire productie en verbruik (Economic Accounts for agriculture and forestry 2001, base NewCronos, EUROSTAT) - Rechtstreekse steun: Verslag EOGFL-Garantie 2000, Commissie INDICATOREN - Productiviteit BTWpp per AEL: per arbeidseenheid gegenereerde waarde, berekend aan de hand van de paritaire prijzen op de wereldmarkt - Inkomen BTWfk per AEL: per arbeidseenheid ontvangen, uit de landbouwactiviteit voortvloeiende waarde, bestaande uit productiviteit, marktprijssteun en nettovoordelen - Steun in het kader van het GLB Totale steun per AEL: bedrag van de steun op basis van de marktprijzen en de nettovoordelen per arbeidseenheid Marktprijssteun per AEL: waarde van de via de marktprijzen ontvangen steun per arbeidseenheid Netto belastingvoordeel per AEL: de waarde van de overdrachten uit het EOFGL-Garantie en de nationale steun, die rechtstreeks per arbeidseenheid is ontvangen Rechtstreekse steun per AEL: waarde van de rechtstreekse steun uit het EOGFL-Garantie per arbeidseenheid De bovengenoemde indicatoren zijn uitgedrukt a) in absolute waarde (euro/ael) b) in een index (EU=100) die de relatieve waarde voor de afzonderlijke lidstaten in verhouding tot het gemiddelde van de EU aangeeft. - Structuur van de landbouwinkomens Structuur van de BTWfk: procentuele waarde van de verschillende rubrieken die het brutoinkomen van de landbouwers vormen (BTWpp, marktprijssteun, netto belastingvoordelen) 10051/02 lep/co/mg 11

12 2. Tabellen Tabel 1 - Aandeel van de zeer kleine * en kleine ondernemingen * in het totale aantal ondernemingen en in het totale areaal Rangorde, waarde en index (EU=100) Ondernemingen Areaal Rangorde % Index Rangorde % Index Griekenland Portugal Italië Spanje EU Oostenrijk Luxemburg Zweden Ierland Duitsland Verenigd Koninkrijk Finland Frankrijk Denemarken België Nederland *Ondernemingen met een brutomarge tot 4 Europese grootte-eenheden (4800 euro) *Ondernemingen met een brutomarge van tussen de 4 en de 16 Europese grootte-eenheden ( euro) Bron: Europese Commissie Tabel 2 - Handelsbalans op landbouwgebied van de Europese Unie Handelsbalans op landbouwgebied (in miljoen euro) Verenigd Koninkrijk Duitsland Italië Portugal Zweden Oostenrijk Finland -979 Griekenland -851 Luxemburg België Denemarken Spanje Ierland Frankrijk Nederland Bron: Europese Commissie 10051/02 lep/co/mg 12

13 Tabel 3 Aandeel van de afzonderlijke lidstaten van de Europese Unie (%) EOGFL- Garantie (1e pijler) EOGFL-Garantie (Rechtstreekse steun) AEL Areaal BTWmp in de landbouw België Denemarken Duitsland Griekenland Spanje Frankrijk Ierland Luxemburg Nederland Oostenrijk Portugal Finland Zweden Verenigd Koninkrijk EU Bron: EUROSTAT en Europese Commissie Tabel 4 - Productiviteitsindicatoren 2000 Rangorde, waarde per AEL en index (EU=100) BTWmp BTWpp Rangorde euro/ael Ind Rangorde euro/ael Ind Nederland Denemarken Italië Spanje Frankrijk EU Luxemburg Duitsland Griekenland België Oostenrijk Verenigd Koninkrijk Portugal Zweden Ierland Finland /02 lep/co/mg 13

14 Tabel 5 - Steunindicatoren Rangorde, waarde per AEL en index (EU=100) Rechtstreekse steun EOGFL-Garantie Netto belastingvoordeel Marktprijssteun Totale steun Rangorde euro/ael Ind Rangorde euro/ael Ind Rangorde euro/ael Ind Rangorde euro/ael Ind Denemarken België Verenigd Koninkrijk Zweden Luxemburg Finland Duitsland Nederland Frankrijk Ierland EU Oostenrijk Spanje Italië Griekenland Portugal Tabel 6 - Inkomensindicator Rangorde, waarde per AEL en index (EU=100) BTWfk Rangorde euro/ael Index Denemarken Nederland Luxemburg België Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk Zweden EU Spanje Italië Finland Oostenrijk Ierland Griekenland Portugal /02 lep/co/mg 14

15 Tabel 7 - Beperkingen van de nationale productie op basis van voorgeschreven quota Aandeel van Portugal in het geheel van de producerende lidstaten ** (%) MZV*** (%) Portugal Eenheid * Quotum AEL Areaal BTWmp Akkerbouw totaal (oppervlakte) ha 1,9 8,0 3,0 2,3 33,2 Akkerbouw totaal (productie) ton 1,1 8,0 3,0 2,3 33,2 Durumtarwe ha 3,7 11,2 4,7 3,4 54,6 Rijst ton 7,7 11,6 4,9 3,5 73,3 Gedroogde voedergewassen ton 0,4 8,0 3,0 2,3 - Aardappelmeel ton 0,0 17,4 6,1 4,7 - Olijfolie ton 2,9 11,6 4,9 3,5 61,0 Tomaten ton 12,7 11,6 4,9 3,5 113,1 Vruchten voor verwerking ton 0,7 11,6 4,9 3,5 71,4 Zaaizaad ton 0,7 8,0 3,0 2,3 - Suiker ton 0,6 8,0 3,0 2,3 19,1 Tabak totaal ton 1,8 9,6 3,9 2,8 - Virginia ton 3,7 9,6 3,9 2,8 - Burley ton 1,3 9,6 3,9 2,8 - Katoen ton 0,1 24,6 11,7 9,9 - Bananen ton 5,9 16,3 6,2 5,2 - Vezelvlas en hennep ton 0,9 11,9 3,7 3,3 - Melk (melkvet) ton 1,5 8,0 3,0 2,3 97,0 Runderen - zoogkoeien rechten 2,8 8,0 3,0 2,3 58,0 Runderen - speciale premie per stuk 2,0 8,0 3,0 2,3 58,0 Runderen - slachtpremie per stuk 1,3 8,0 3,0 2,3 58,0 Schapen en geiten rechten 3,4 8,0 3,0 2,3 67,6 * Referentie-eenheid voor de berekening van het percentage van het nationaal quotum ** Verhouding tussen totaal quotum, totaal areaal, totale BTWmp en totale aantal AEL van Portugal en de lidstaten die de verschillende producten produceren *** Mate van zelfvoorziening Bron: communautaire regelgeving; EUROSTAT 10051/02 lep/co/mg 15

16 Tabel 8 - Gereglementeerde quota en producerende lidstaten Quota Producerende lidstaten Eenheid * Portugal EU Akkerbouw totaal (oppervlakte) ha Alle Akkerbouw totaal (productie) ton Alle Durumtarwe ha GR, E, F, I, A, P Rijst ton GR, E, F, I, P In de zon gedroogde voedergewassen ton Alle Kunstmatig gedroogde voedergwassen ton Alle Aardappelmeel ton DK, D, F, NL, A, FIN, S Olijfolie ton GR, E, F, I, P Tomaten ton GR, E, F, I, P Perziken ton GR, E, F, I, P Peren ton GR, E, F, I, NL, A, P Sinaasappelen ton GR, E, F, I, P Citroenen ton GR, E, F, I, P Grapefruit ton GR, E, F, I, P Kleine citrusvruchten ton GR, E, F, I, P Zaaizaad - Rijst ton Alle Zaaizaad - Andere ton Alle Suiker ton Alle Tabak- Virginia ton B, D, GR, E, F, I, A, P Tabak - Burley ton B, D, GR, E, F, I, A, P Tabak - Andere soorten ton B, D, GR, E, F, I, A, P Katoen ton GR, E, P Bananen ton GR, E, F, P Langvezelig vlas ton B, D, E, F, NL, A, P, FIN, S, UK Kortvezelig vlas en hennep ton B, D, E, F, NL, A, P, FIN, S, UK Melk (melkvet) ton Alle Melk ton Alle Runderen - zoogkoeien rechten Alle Runderen - speciale premie per stuk Alle Runderen - slachtpremie voor volwassen dieren per stuk Alle Runderen - slachtpremie voor kalveren per stuk Alle Schapen en geiten rechten Alle Bron: comunautaire regelgeving 10051/02 lep/co/mg 16