Stakeholderanalyse. 7.1 Onze stakeholders

Transcriptie

1 7 Stakeholderanalyse In dit hoofdstuk geven we een beschrijving van de verschillende typen stakeholders die wij onderscheiden. Per type stakeholder leest u waarom deze stakeholders van belang zijn en hoe we met hen in dialoog gaan en hoe we ze betrekken bij onze beleids- en strategiebepaling. Vervolgens koppelen we terug wat we met de feedback van de stakeholderdialogen hebben gedaan en nog gaan doen. De bouwbranche staat voor een nieuwe realiteit. De behoeften van klanten en van de maatschappij als geheel veranderen. Om in die behoeften te kunnen voorzien, verandert ook de rol van Ballast Nedam. Al enkele jaren werken wij daar actief aan. Maar de bouwbranche staat nog maar aan het begin van die transitiefase. Om snelheid te kunnen maken, zoekt Ballast Nedam zelf de dialoog met zijn stakeholders. Naast de structureel terugkerende jaarlijkse stakeholderdialoog onderhoudt Ballast Nedam dagelijks contacten met zijn stakeholders. Het merendeel van deze contacten is projectgebonden of vindt plaats per bedrijfsonderdeel. Door middel van een gestructureerde dialoog delen we onze visie, ons beleid, onze strategie en onze verwachtingen met onze stakeholders en toetsen we deze om ze vervolgens verder aan te scherpen. In 2011 hielden we een-op-eeninterviews met onze stakeholders. In 2012 hebben we ervoor gekozen om vier multistakeholderdialogen te organiseren, gekoppeld aan onze werkgebieden huisvesting, mobiliteit, energie en natuur en de samenhang tussen deze vier werkgebieden. 7.1 Onze stakeholders Ballast Nedam onderscheidt acht verschillende typen stakeholders: (1) klanten/opdrachtgevers, (2) leveranciers/ onderaannemers, (3) medewerkers, (4) omwonenden, (5) aandeelhouders, (6) overheden, (7) kennis- en onderwijsinstellingen en brancheverenigingen en (8) maatschappelijke organisaties. Met onze stakeholders gaan we tijdens en buiten de projecten actief de dialoog aan. Tijdens de multistakeholderdialogen is de visie van Jan Rotmans op de transitiefase van de bouwbranche besproken, die hij verwoordt in zijn boek In het oog van de orkaan. Nederland in transitie. In een interview in Blauwdruk, het interne magazine van Ballast Nedam, zegt hij hierover het volgende: De bouw in Nederland was helemaal verstard. Ik ben gaan analyseren hoe dat komt. Het is hoofdzakelijk een machocultuur die erg naar binnen is gericht en, in vergelijking met andere industrieën, nogal conservatief is. Wil je veranderen, dan moet je radicale innovatie gaan toepassen. Stakeholderanalyse 139

2 7.1.1 Opdrachtgevers Door een toenemend aantal integrale contracten in de markt participeren wij steeds vaker in tenders op basis van een concurrentiegerichte dialoog. Tijdens deze dialogen krijgen we feedback op onze plannen, die we gebruiken om onze performance te verbeteren niet alleen per project, maar ook breder binnen Ballast Nedam. Na gunning van een opdracht valt het concurrentieaspect weg en ontstaat een open dialoog met de opdrachtgever, gericht op een zorgvuldige uitvoering van het project Buiten de projecten om gaan we de dialoog aan door deel te nemen aan vakgroepen en evenementen. Hierdoor blijven we op de hoogte van actuele trends en ontwikkelingen en wisselen we kennis uit met onze opdrachtgevers. Vanuit Bouwend Nederland is bijvoorbeeld het initiatief genomen om met de tien grote gemeenten van provincie Zuid-Holland en zes bouwbedrijven, waaronder Ballast Nedam, te spreken over hoe het onderwerp prestatiemetingen transparant en goed ingevuld kan worden. Het doel is om te komen tot een betere kwaliteit-prijsverhouding voor zowel de klant als de ondernemer. Onze grootste opdrachtgevers organiseren jaarlijks marktdagen waarop zij laten zien welke richting zij op gaan, hoe zij hun organisatie ontwikkelen en wat specifieke aandachtspunten zijn. Daarnaast neemt Ballast Nedam deel aan kwartaalthemabijeenkomsten, waarbij meer specifiek ingezoomd wordt op thema s als duurzaamheid en contractvormen (D&C, DBFM, Onderhoud en Prestatiecontracten). We gaan verder dan deelname alleen. We hosten bijvoorbeeld ook workshops, zoals de internationale LNG for Trucks and Ships Workshop van de NGVA Europe en NGV communication group. We gaan constructief om met feedback. Na contact met een stakeholder kwam bijvoorbeeld naar voren dat de markt behoefte had aan kleinschalige tankinfrastructuur waarmee fleetowners op het eigen terrein voertuigen kunnen afvullen met groengas. We hebben interne brainstormsessies georganiseerd om een product te ontwikkelen dat op de efficiëntste manier in deze behoefte voorziet. Hieruit is ons Mini Fastfill-tankconcept voor groengas voortgekomen Leveranciers en onderaannemers Ballast Nedam wil voor zijn klanten de waarde optimaliseren die de organisatie toevoegt in de keten. Dit doen wij samen met leveranciers en onderaannemers door middel van ketensamenwerking. Door uit te gaan van de Lean-principes, gaan we met belangrijke leveranciers en onderaannemers, al of niet gerelateerd aan een project, vroegtijdig de dialoog aan en gaan we met hen duurzame partnerschappen aan. Ook nodigen we betrokkenen uit de keten uit voor bijeenkomsten om kennis te delen en elkaar op die manier te inspireren. De jaarlijkse inkoopdag is een van die bijeenkomsten. Hier wordt onder andere gesproken over CO ² -reductie tijdens het inkoopproces Medewerkers: medezeggenschap binnen Ballast Nedam Binnen Ballast Nedam heeft de medezeggenschapsraad in alle geledingen een open dialoog met de bestuurder. Medezeggenschapsleden worden door de medewerkers gekozen. De Centrale Ondernemingsraad (COR) kwam in 2012 zestien maal bijeen voor regulier en extra overleg, waarvan tienmaal voor (extra) overleg met de voorzitter van de Raad van Bestuur. Onderwerpen van gesprek waren hierbij de algehele stand van zaken, (half)jaarcijfers, een nieuwe commissaris, pensioenregelingen en de reorganisaties. De COR schakelt waar nodig leden van de achterban in als klankbord. Dat is onder meer gebeurd bij besprekingen over de reorganisatie van diverse bedrijfsonderdelen, waaronder Infra. Onderwerpen die leven bij de medewerkers zijn onder meer werkzekerheid, veiligheid en opleiding. De uitkomsten van het medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) vindt u in paragraaf Binden en boeien op pagina 108. Building Business Reputatiemonitor In een uitdagende markt is het van groot belang dat je klanten weet te binden en meer biedt dan wat ze feitelijk verwachten. Een goede reputatie is hierbij onmisbaar: zij biedt veel concurrentievoordeel en draagt bij aan een positieve gedragsintentie om met Ballast Nedam zaken te blijven en te zullen doen. De Building Business Reputatiemonitor 2012 heeft de reputaties van de grootste woningcorporaties, adviesbureaus, ontwikkelaars en bouwondernemingen op het gebied van bouwen en wonen in kaart gebracht. De reputatie wordt gemeten aan de hand van de zeven hoofd dimensies Servicegerichtheid, Bedrijfsmatige werkwijze, Innovatief, Goed werkgeverschap, Transparantie, Maatschappelijk verantwoord en Financiële prestatie. Ballast Nedam is beoordeeld door 120 respondenten, die zijn onder te verdelen in drie stakeholdersgroepen: adviseurs, ontwikkelaars en overheid. De naamsbekendheid van Ballast Nedam onder de respondenten is 95 procent. Ballast Nedam behoudt hiermee zijn derde positie in de ranking op naamsbekendheid van de grote bouwbedrijven. Ons bedrijf behaalde in de ranking op reputatie een vierde positie ten opzichte van de andere grote bouwbedrijven. De absolute reputatiescore is in 2012 vrijwel gelijk gebleven aan de score in Ballast Nedam heeft het afgelopen jaar vooruitgang geboekt op de reputatieaanjager Servicegerichtheid. Vooral de attributen prettige samenwerkingspartner en kennis van zaken blijken een positieve invloed te hebben op de intentie om in de toekomst met Ballast Nedam zaken te doen. Hoewel de score Financiële prestatie is afgenomen ten opzichte van vorig jaar, is Ballast Nedam op deze aanjager wel een plek in ranking gestegen. Op de reputatieaanjagers Goed werkgeverschap, Maatschappelijk verantwoord en Transparantie is Ballast Nedam in ranking gezakt. Dit zijn aandachtspunten waar Ballast Nedam zich op kan verbeteren. De reputatiemonitor geeft aan dat Ballast Nedam door de realisatie van spraakmakende projecten goed en specifiek in de media naar voren komt. Stakeholders van Ballast Nedam hebben een bovengemiddelde intentie om in de toekomst zaken te blijven of zullen doen met onze organisatie. Dit wordt verklaard door een bovengemiddelde score op de gevoelswaarden vertrouwen, goed gevoel en respect dat ze bij Ballast Nedam ervaren. Ballast Nedam heeft de bevindingen uit de Building Business Reputatiemonitor intern besproken. Ze spelen in 2013 onder meer een rol in de communicatie en in de interne verandermanagementtrajecten die zijn gericht op houding en gedrag van de medewerkers. 140 Ballast Nedam Jaarverslag 2012

3 7.1.4 Omwonenden van projecten Wij realiseren ons dat onze projecten impact hebben op meerdere omgevingspartijen met uiteenlopende belangen. Ballast Nedam streeft na deze omgevingspartijen comfort en duidelijkheid te bieden en hinder tot een absoluut minimum te beperken. Comfort en duidelijkheid biedt Ballast Nedam door stakeholders vroegtijdig bij de projecten te betrekken, met hen de dialoog aan te gaan over de werkzaamheden en de maatregelen om de impact hiervan zo veel mogelijk te verminderen, en draagvlak voor gekozen oplossingen te creëren. Zorgvuldigheid en betrouwbaarheid zijn hierbij belangrijk. Het resultaat hiervan is dat een project soepel verloopt en dat wij kansen identificeren voor Ballast Nedam en onze opdrachtgevers. Ook is het een middel om te komen tot maatschappelijk verantwoord handelen van alle Ballast Nedam-medewerkers, onze partners, onderaannemers en toeleveranciers Aandeelhouders Als beursgenoteerde onderneming vindt Ballast Nedam het belangrijk om goede relaties te onderhouden met zijn aandeelhouders. Investor Relations is erop gericht om de aandeelhouders laagdrempelig, integer en transparant te informeren over de strategie van Ballast Nedam, de financiële positie en de maatschappelijke aspecten van het bedrijf. De Raad van Bestuur voorziet aandeelhouders en beleggers van informatie. De raad gaat structureel de dialoog aan in bilaterale gesprekken, tijdens de roadshows, seminars, de jaar- en halfjaarcijferspresentaties en op de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Bestuur bezoekt de grote aandeelhouders individueel om hun onder andere achtergrondinformatie te geven en hen te consulteren over de ondernemingsstrategie. Daarnaast organiseert Ballast Nedam jaarlijks een aandeelhoudersexcursie in het najaar. In 2012 toog Ballast Nedam met zijn aandeelhouders naar het integrale gebiedsontwikkelingsproject A2 Maastricht, waar wij met trots de werkzaamheden van Avenue2 presenteerden. Ballast Nedam is samen met Strukton de drijvende kracht achter dit consortium Overheden De overheid is een belangrijke gesprekspartner voor Ballast Nedam, omdat zij gaat over regelgeving, gunningverlening, prioriteiten bepalen en toezicht. Gemeenten, provincies en Rijk zijn bepalend voor hoe de verschillende Ballast Nedam-bedrijven functioneren. Niet alleen zijn zij belangrijke opdrachtgevers, de rijksoverheid is ook een belangrijke aanjager van meer integrale contractvorming in de bouw en infrastructuur. Zowel op projectniveau als via brancheverenigingen zoals Bouwend Nederland en NEPROM kiezen wij voor een constructieve dialoog met deze stakeholders. Wij zijn onder meer aangesloten bij Cascade (grondstofwinners), BFBN (betonbedrijven) en NVLB (leveranciers bouwgrondstoffen), die overleggen met de regelgevende instanties. Ook heeft Ballast Nedam zitting in verschillende NEN-commissies voor regelgeving. Daarnaast participeert Ballast Nedam in platforms waar publieke en private partijen elkaar ontmoeten, bijvoorbeeld Nederland Boven Water. A Lanes A15 is een consortium van Ballast Nedam, Strukton, Strabag en John Laing. Dit consortium heeft er bij het Het project A15 Maasvlakte- Vaanplein voor gekozen om bewoners en weggebruikers proactief over hun specifieke situatie te informeren via onder andere informatieavonden, bewonersbrieven, berichten in lokale kranten, acht weken werkplanning en advertenties over wegwerkzaamheden. Deze aanpak vraagt om een nauwe samenwerking met gemeenten en Rijkswaterstaat. Hoewel de opdrachtgever en de opdrachtnemer verschillende contractuele verantwoordelijkheden hebben, is het de kunst om gezamenlijk een uniforme boodschap uit te dragen naar bewoners. Bij deze communicatieaanpak is het daarnaast noodzakelijk om de interne projectmedewerkers bewust te maken van de impact die de, veelal nachtelijke, werkzaamheden hebben op de omgeving Kennis- en onderwijsinstellingen en brancheverenigingen Studenten aan technische hogescholen en universiteiten zijn potentiële nieuwe Ballast Nedam-medewerkers. Dialoog en samenwerking met deze instellingen zijn daarom voor ons belangrijk. Onze primaire aandacht gaat uit naar de technische universiteiten en hogescholen in Nederland, maar we werken ook samen met andere instellingen. Ballast Nedam participeert in verschillende nationale en Europese samenwerkingsverbanden en brancheverenigingen. ENCORD (European Network of Construction Companies for Research & Development) houdt zich bijvoorbeeld bezig met industriegeleid onderzoek op de gebieden virtueel bouwen (BIM), duurzaamheid, infrastructuur, veiligheid en gezondheid, Lean Bouwen, vergrijzing en kennismanagement. In 2012 heeft ENCORD onder Stakeholderanalyse 141

4 andere het Construction CO ² e Measurement Protocol opgeleverd, een protocol voor het rapporteren over de uitstoot van broeikasgassen voor de bouwindustrie. Het protocol is een aanvulling op het GHG-protocol van de WRI (World Resources Institute) en de WBCSD (World Business Council for Sustainable Development) en is door deze instanties geaccrediteerd. Daarnaast is Ballast Nedam lid van ECTP (European Construction Technology Platform), een Europees netwerk van bouwondernemingen, onderzoeksinstellingen, universiteiten en brancheverenigingen. In 2012 heeft Ballast Nedam een rol gespeeld in het lopende Europese zevende kaderprogramma E2B (Energy Efficiency in Buildings) en is medewerking verleend aan het refine (Research for Future Infrastructure Networks in Europe)-initiatief, waarin een strategische onderzoeksagenda (SRA = Strategic Research Agenda) wordt opgesteld. Op basis hiervan zet de Europese Commissie nieuwe onderzoeksprojecten uit Maatschappelijke organisaties Ballast Nedam gaat ook de dialoog aan met maatschappelijke of non-gouvernementele organisaties (ngo s). Voorbeelden zijn ons partnerschap met MVO Nederland (MVO Netwerk Beton), de Dutch Green Building Council (BREEAM-Infra), De Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (CO ² -prestatieladder) en De Forest Stewardship Council (FSC-hout). Wij hebben met Groengasmobiel en Urgenda gesproken over het gebruik van groengas in wegverkeer en samen voorlichting hierover gegeven aan een breder publiek. Samen met het Planbureau voor de Leefomgeving geven we invulling aan het langetermijnbeleid voor natuur en landschap. Op projectniveau onderhouden we contacten met vaak lokale organisaties, omdat zij stakeholder zijn bij de integrale aanpak van een project. Wij gaan in een dergelijk verband de dialoog aan met onder meer Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Stichting Limburgs Landschap over bescherming of herinrichting van de flora & fauna. 7.2 Organisatie stakeholderdialoog In 2011 heeft Ballast Nedam voor het eerst een gestructureerde stakeholderdialoog opgezet. In 2012 kozen we voor de organisatie van vier multistakeholderdialogen, gekoppeld aan onze werkgebieden huisvesting, mobiliteit, energie en natuur en de samenhang tussen deze vier werkgebieden. Om de stakeholderdialogen goed voor te bereiden, hebben wij binnen onze organisatie gekeken naar de definitie, trends en uitdagingen van elk werkgebied. We hebben geïnventariseerd wat Ballast Nedam doet per werkgebied en welk toekomstbeeld we nastreven. Dit heeft per werkgebied geresulteerd in een aantal bouwstenen voor de visie. Deze bouwstenen waren het uitgangspunt voor de stakeholderdialogen. Als je immers weet waar je in de toekomst naartoe wilt, dan kun je ook je strategie bepalen om dat te bereiken. Ballast Nedam heeft per werkgebied stakeholders uitgenodigd die een bepaald type stakeholder vertegenwoordigen. Per werkgebied waren dit opdrachtgevers (zowel overheid als privaat), toeleveranciers, een kennisinstelling, een financiële instelling en een maatschappelijke organisatie (zie paragraaf 7.1). Aan tafel zaten zodoende zes tot zeven stakeholders van verschillende organisaties, ieder met hun eigen invalshoek en met een andere relatie tot Ballast Nedam. Tijdens de bijeenkomsten vroegen we stakeholders feedback te geven op de definities van deze werkgebieden, de trends, de bouwstenen van de visie per werkgebied en uitdagingen waar Ballast Nedam voor staat. Met de uitkomsten van de dialogen scherpen wij de visies op en de definities van de werkgebieden verder aan. Dit is reeds meegenomen in paragraaf 1.3 Kernactiviteiten op pagina 17. Ook nemen we de feedback mee in onze strategiebepaling. 142 Ballast Nedam Jaarverslag 2012

5 De dialoog volgde een vast stramien, waarbij we de definitie van het werkgebied, de belangrijkste trends en dilemma s en de bouwstenen voor de visie deelden en bespraken. Iedere bijeenkomst werd voorgezeten door Rob van Tulder, hoogleraar Business and Society Management aan de Erasmus Universiteit en directeur van het Partnerships Resource Centre. Van Ballast Nedam was een lid van de Raad van Bestuur aanwezig en een clusterdirecteur die de meeste affiniteit heeft met het desbetreffende werkgebied. Een tweede ring van Ballast Nedam-medewerkers luisterde actief mee, legde de gesprekken vast en gaf zo nu en dan een aanvulling op de dialoog. De stakeholders reageerden heel positief op de uitnodiging om aan deze dialogen deel te nemen en vonden het geweldig om mee te kunnen denken over de verschillende onderwerpen. Door de openheid van de dialoog hebben stakeholders kunnen laten zien dat het belangrijk is dat Ballast Nedam keuzes maakt en duidelijk uitspreekt waar de organisatie voor staat en gaat. 7.3 Materialiteitsanalyse In 2011 hebben we aan elke stakeholder gevraagd een aantal MVO issues te prioriteren, om te bepalen op welke onderwerpen Ballast Nedam zich het best kan richten binnen duurzaamheid. Hier is vervolgens een materialiteitsmatrix van gemaakt. Integriteit, duurzaam gebruik van grondstoffen, levenscyclusmanagement, ketensamenwerking en innovatie en ondernemerschap waren destijds de onderwerpen die stakeholders belangrijk vonden voor henzelf en voor Ballast Nedam. In 2012 hebben we op de volgende manier invulling gegeven aan deze onderwerpen: Op het gebied van integriteit hebben we het compliancebeleid en de organisatie verder aangescherpt, onder meer door een Chief Compliance and Risk Officer te benoemen die het nultolerantiebeleid verder invulling zal geven. Ook hebben we de complianceorganisatie versterkt (zie paragraaf Integriteit op pagina 119). Om het duurzaam gebruik van grondstoffen beter in kaart te brengen, hebben we besloten het onderwerp materiaalgebruik op te nemen in ons MVO-beleid (zie paragraaf Materialen op pagina 101). Daarnaast hebben we een actieve bijdrage geleverd aan het MVO Netwerk Beton en aan de Green Deal Concreet 1.0 (zie paragraaf Resultaten 2012 pagina 102). Ballast Nedam gebruikt het pps-businessmodel ook voor investeringen in eigen businesscases, zoals CNG Net LNG24 en Wind24, en zoekt naar mogelijkheden om concepten op basis van het levenscyclusmanagementdenken actief te vermarkten. Een goed voorbeeld van een dergelijk nieuw partnerschap is de busremise van Connexxion, waarbij terugneembaarheid en restwaarde onderdeel zijn van de businesscase. Op het gebied van ketensamenwerking zijn diverse initiatieven genomen, zoals de Lincubator. Op het gebied van BIM (Bouw Informatie Modellen) is Ballast Nedam een van de koplopers in de markt. BIM en GIS (Geografisch Informatie Systeem) ondersteunen de samenwerking tussen partijen die aan het bouwproces deelnemen. Gegevens worden door Ballast Nedam of externe partijen opgebouwd, samengevoegd en her gebruikt. En de gegevens worden ook weer overgedragen aan de opdrachtgever of andere partijen. In 2012 is de Ballast Nedam BIM Data Manager ontwikkeld (zie Ketenverantwoordelijkheid op pagina 122). Voorbeelden van onze inspanningen op het gebied van innovatie en ondernemerschap zijn het openstellen van ons digitale ideeënplatform tok! voor externe partijen, de 3D Woonvisualisatie, de energieneutrale iqwoning en het modulaire bouwen (zie Innovatie, de gemene deler op pagin 7). Stakeholderanalyse 143

6 De interne communicatie over deze onderwerpen heeft zich met name gericht op bewustwording en kennisdeling, door berichtgeving in Blauwdruk het interne magazine van Ballast Nedam op intranet, de interne MVO-website en interne presentaties. Voor de externe communicatie hebben wij niet alleen persberichten verspreid, maar ook evenementen georganiseerd en/of eraan deelgenomen. In september 2012 heeft Ballast Nedam bijvoorbeeld voor de Dutch Green Building week drie activiteiten georganiseerd, waaronder een bezoek aan onze iqwoning -fabriek in Weert. Gedurende deze week stonden modulair bouwen en ketensamenwerking bij Ballast Nedam centraal. In hoofdstuk 6 op pagina 89 staat uitgebreid beschreven wat onze visie is op de verschillende MVO-thema s, welk beleid we op deze onderwerpen volgen. Ook laten we daar met diverse voorbeelden zien op welke wijze we hieraan invulling hebben gegeven. Tijdens de verschillende dialogen in 2012 hebben stakeholders ook specifieke MVO issues naar voren gebracht waarvan zij verwachten dat Ballast Nedam ermee aan de slag gaat. Het gaat daarbij om de circulaire economie en de levenscyclus, productverantwoordelijkheid tijdens de gehele levensduur van het product, energie en CO ² -reductie en ketensamenwerking. Deze issues komen voor het grootste gedeelte overeen met de materiële issues uit de matrix van Een duidelijk signaal dat dit onderwerpen blijven waarvan stakeholders verwachten dat Ballast Nedam er serieus aandacht aan besteedt. Duurzaamheid Duurzaamheid Bouwsector Stabilisatie Acceleratie Voorontwikkeling bron: Dutch Research Institute for Transition (DRIFT) In Rotmans 2012 p Opvolging stakeholderdialogen Jan Rotmans analyseert hoe de bouwmarkt verandert. Hij signaleert een transitie naar het zoeken en vinden van cocreaties door middel van slimme partnerschappen, door het lef te tonen om een klant niet te bedienen met wat hij vraagt, maar juist de latente vraag te beantwoorden. Transitie naar een markt waarin bezit niet meer het codewoord is maar gebruikswaarde, waar gezocht moet worden naar een dynamisch evenwicht tussen activiteiten en het ecosysteem, en waar we gaan van een model van aanbodgerichtheid naar vraaggerichtheid. En ook de transitie naar een centrale naar een decentrale infrastructuur van on-grid naar off-grid. Ten slotte is in deze nieuwe fase de license to operate steeds belangrijker. 144 Ballast Nedam Jaarverslag 2012

7 Naar aanleiding van de analyse van Jan Rotmans gaven stakeholders aan dat Ballast Nedam aan het begin van de transitiefase zit. Met integraliteit, focus en lef zal Ballast Nedam volgens stakeholders een stap in de transitiefase kunnen maken. De analyse van de stakeholderdialogen rondom de verschillende werkgebieden geeft een beeld van welke rol de stakeholders verwachten van Ballast Nedam, zowel binnen het specifieke werkgebied als vooral in breder verband en zowel op de gebruikte definities als de te ontwikkelen visie. Uit de analyse zijn een aantal conclusies en aanbevelingen te destilleren. Door marktgericht op de trends in te spelen en de license to operate te waarborgen, kan Ballast Nedam een volgende stap maken in de transitiefase. Wij noemen hier de zes aanbevelingen waarvan wij vinden dat de stakeholders daar het meest richtinggevend in waren: houd focus; laat zien wat je wilt of waar je naartoe wilt; kijk over de landsgrenzen heen; zorg voor integraliteit van de werkgebieden; ga met lef nieuwe partnerschappen aan; durf anders te zijn. We zullen aan deze speerpunten, naast de lopende zaken uit de stakeholderdialoog 2011, in het komende jaar specifieke aandacht besteden. Met de uitkomsten van de dialogen scherpen wij de visies op en de definities van de werkgebieden verder aan. Ook nemen we de feedback mee in onze strategiebepaling. Ook in 2013 zullen we weer stakeholderdialogen voeren. Met de feedback die we van stakeholders krijgen, verbeteren wij onze organisatie. De feedback helpt ons keuzes te maken en verdieping te brengen in onze visie om samen te werken aan een betere leefomgeving, voor nu én voor later. Nieuwegein, 7 maart 2013 Raad van Bestuur T.A.C.M Bruijninckx P. van Zwieten Stakeholderanalyse 145

8 New Babylon, Den Haag Het project New Babylon is een van de grootste binnenstedelijke bouwprojecten in Nederland. Het omvat een grootscheepse renovatie en nieuwbouw van kantoortorens, twee woontorens en het winkel-, hotel-, recreatie- en kantorencentrum Babylon ( m2), gelegen naast het Centraal Station. De onder het complex gelegen parkeergarage is gekoppeld aan de nieuwe Anna van Bueren parkeergarage. 146 Ballast Nedam Jaarverslag 2012

9 Corporate governance 8.1 Bestuurs- en zeggenschapsstructuur Bericht van de Raad van Commissarissen Samenstelling van de Raad van Commissarissen Remuneratierapport Samenstelling Raad van Bestuur

10 Een integrale aanpak betekent voor alle betrokkenen dat er voor langere tijd iets belangrijks te winnen valt. Sipke van der Linden - directeur 148 Ballast Nedam Jaarverslag 2012