Opstandingskerk 23 oktober 2016 Zesde zondag van de herfst. Het wachten maakt mij kapot 1. Gebed om ontferming

Transcriptie

1 Opstandingskerk 23 oktober 2016 Zesde zondag van de herfst Orde 2 mmv jongerenkoor o.l.v. Rienk Bakker muzikale verbreding o.l.v.: Binne Meijer orgel en piano: Geurt van den Brink voorganger: Ds. Martin Snaterse Gebed om ontferming Het wachten maakt mij kapot 1 - Lied van een jonge islamitische vrouw. Naar Psalm 6. - Vier jaar leeft ze nu hier. En wacht. Met steeds meer angst om teruggestuurd te worden. Naar een plaats waar het geen leven is. Is dit een straf van mijn God? Komt deze pijn van hem? Elke dag bid ik dat er een eind aan komt voor ik er een eind aan maak. Ik bid om uitkomst want ik kan het niet meer aan. Help me dan toch! Volkomen kapot ben ik naar geest en naar lichaam. Hoe lang nog, hoe lang moet ik nog wachten? God wil toch het goede voor mensen? Waarom worden wij dan niet geholpen? Zo ga ik dood zonder te sterven. Help me dan toch! Wat heeft mijn leven nog voor zin als ik niet meer voor anderen kan zorgen en God niet meer kan danken omdat anderen zorgen voor mij? Ik ben doodmoe van al het gepieker. s Nachts huil ik zonder tranen, zonder geluid. Maar in de morgen ziet mijn kind mijn rode ogen, hoort mijn man de stem van het verdriet. Zijn het dan vijanden hier die mij dit aandoen? Wij kennen elkaar niet eens! 1 Rein Algera, Een zuivere weegschaal. Boekencentum

2 Maar áls jullie mij kwaad willen doen kijk ik over jullie heen. Want God ziet mijn wanhoop, voelt mijn verdriet. Bij God zal er plaats zijn, afwijzen zal Híj me nooit! Dan zullen geschaamd staan die mij het leven benemen, de ruimte ontzeggen te bestaan. Dan is gebroken de ban van getallen en nummers als onmenselijk excuus. Dan zijn onverschillige regels als blinde spiegels volkomen kapot. Dan deinzen zij die weg willen sturen zelf terug. Dan zullen zij rood van schaamte eindelijk zien dat ook ik mag zijn, eindelijk thuis mag zijn. Lezing uit het Eerste Testament: Genesis 39 Luisterlied: Sluit alle deuren maar - Joseph and the amazing technicolor dreamcoat Sluit alle deuren maar doof alle sterren maar demp elk geluid en verduister het licht Spot maar en fluister maar Haat en verstoot me maar Keer mij de rug toe Vergeet mijn gezicht en ik lijd zonder bitterheid een dag of een eeuwigheid ik vraag niet om antwoord niet hier niet vandaag Sloop al mijn dromen maar steel mijn geliefden maar kinderen van Israel zijn nooit alleen En de wanhoop nabij zal ik sterk zijn en vrij want mij is een land beloofd en daar ga ik heen sluit alle deuren maar doof alle sterren maar demp elk geluid en verduister het licht Geef mij dan een nummer in plaats van mijn naam ontken mij vergeet mij ik heb niet bestaan ik ben niet belangrijk ik ben maar een enkeling vermoord mij, begraaf mij en laat mij vergaan en ik lijd zonder bitterheid een dag of een eeuwigheid ik vraag niet om antwoord niet hier niet vandaag Sloop al mijn dromen maar steel mijn geliefden maar kinderen van Israel zijn nooit alleen en de wanhoop nabij zal ik sterk zijn en vrij want mij is een land beloofd en daar ga ik heen! Verkondiging Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Een paar jaar geleden was Op zoek naar Joseph een populair TV-programma waarin jonge mensen streden om de hoofdrol in een musical die was gebaseerd op het bijbelverhaal van Jozef. (Het lied dat we net hoorden, komt uit die musical van Andrew Lloyd Webber en Tim Rice, vertaling Martine Bijl). 2

3 Iedere deelnemer had supporters meegenomen; vrienden en natuurlijk ouders die het prachtig zouden vinden als hun kind zou winnen. Vaders en moeders die hoge verwachtingen hadden van hun kind. Zo was ook Jozef de lieveling van zijn vader - zoals Jakob zelf vroeger de lieveling was van zijn moeder. De geschiedenis herhaalt zich. Maar Jozefs droom spat uiteen op de jaloezie van zijn broers. Zij verkopen hun jongere broer. En op de markt van Egypte wordt hij als slaaf gekocht door Potifar. Wat een drama! Geen hoofdrol in een musical of het leven, maar slaaf in Egypte. Wat doet dat allemaal met Jozef? Wie is de ware Jozef, zónder dromenmantel? Jozef die niet het product is van zijn vaders dromen? Die meer is dan de projectie van zijn vaders hoop of verlangen? Maar de echte Jozef en wat er van hem door de crisis heen overblijft. Zonder droom of mantel. De ware Jozef zoals God hem bedoeld heeft. We zoeken vanmorgen in dit verhaal dus ook naar God. Niet de God die onze ijdele dromen vervult, maar God die de bron, de kern van mijn wezen is. Nu wordt God in het verhaal van deze morgen veel genoemd. Bijna tot vervelens toe: En God hielp Jozef. Alles wat Jozef doet, gaat goed. Jozef krijgt veel vertrouwen van Potifar, zijn eigenaar. Zijn heer stelt hem aan over heel zijn huishouden. Weer is Jozef de lieveling, nu van Potifar. Is dit nu de ware Jozef: de mooie onuitstaanbare jongen die altijd succes heeft? En is dat de ware God: God is met je omdat je mooi en gezond bent, omdat je succes hebt? Nee, dat is een voorbarige conclusie. Om dat te kunnen zien, kies ik voor een andere invalshoek bij dit bekende verhaal. We zijn gewend deze episode te lezen als de verleiding door de vrouw van Potifar die met de mooie Jozef de koffer in wil duiken. Talloze malen is het verhaal verbeeld. Hier ziet u de vrouw als verleidster en de mooie, jonge Jozef die terugdeinst. 3

4 Zó is het verhaal overbekend. Het gebeurt dagelijks: verliefdheid, verleiding, overspel. Hoewel elk verhaal heeft twee kanten. Als we het beeld van een op lust beluste vrouw eens terzijde schuiven? Wat zien we dan? Is haar voorstel zo oneervol? Ze is getouwd met Potifar. Mooie baan, goed salaris, aanzien. Maar als lijfwacht van de farao was hij gecastreerd. Hij was eunuch. Dat ware alle hovelingen, anders zou de farao s vrouwen niet veilig zijn. Toch? En dat zal ook iets betekenen voor hun huwelijk. Ook in je huwelijk of relatie kun je eenzaam zijn. Wat er staat geschreven over Potifar is veelzeggend: Hij liet al het zijne aan Jozef over, en met hem naast zich, bemoeide hij zich enkel met zijn brood dat hij at (vers 6). Is het zo gek dat zijn vrouw behoefte heeft aan intimiteit, seksualiteit? En dat ze kinderen wil? Ook in de verhalen van Israël zorgden (in dat geval) slavinnen voor nageslacht. De kinderen die Bilha en Zilpa, de bijvrouwen die Rachel en Lea aan Jakob gaven, worden beschouwd als kinderen van Jakob en Rachel en van Jakob en Lea. Zo oneerbaar is haar voorstel niet. Er speelt hier meer dan een vrouw die verlangens heeft: Potifars familie zou voortbestaan, en daarmee haar en zijn toekomst. Hun oudedagvoorziening zou verzekerd zijn en ze zouden voortleven in hun kinderen. Maar er is nog iets anders. Het gaat hier ook om een machtsverhouding. Van een meesteres met haar slaaf. De vrouw van Potifar zet haar macht in. Nu zijn het merendeels mannen die zich aan vrouwen of meisjes, of aan jongens, vergrijpen. Dat misbruik draag je je leven lang mee. En elke keer als je er over leest en hoort het lijkt maar niet op te houden haalt het oude wonden open. sluit alle deuren maar, doof alle sterren maar demp elk geluid en verduister het licht Geef mij dan een nummer in plaats van mijn naam ontken mij vergeet mij ik heb niet bestaan. En hier wringt het ook wat mij betreft: Jozef verzet zich. Maar niet altijd is iemand in staat te protesteren, of nee te zeggen. Je was te jong; als ondergeschikte was je niet vrij om de avances afwijzen; je was afhankelijk van de macht en invloed van de ander. Denk dan niet: omdat ik het heb laten gebeuren, ben ik verantwoordelijk, of: ik heb gefaald. Ik denk ook aan situaties dat aanranding of misbruik wordt gebagatelliseerd ( lockerroom-talk ) ik denk aan de misselijk makende opmerkingen van Donald Trump. Je voelt je opnieuw gekleineerd, afgewezen, niet gezien. Jozef is een volwassen man. Hij kon kiezen er niet op in te gaan. 4

5 Ik heb het volledige vertrouwen gekregen van mijn meester, zegt hij, hoe zou ik zo kunnen zondigen tegen hem en tegen God? Dat is denk ik de kernzin van het verhaal. Want hier komen ze bij elkaar: de ware God en de ware Jozef. Het gaat hier om meer dan de 'kuise Jozef' die uit fatsoen handelt. Leid ons niet in verzoeking is geen preutsheid. Het is een daad van geloof, van geloofsmoed die nee zegt. Én ja zegt - tegen integriteit en tegen trouw willen zijn aan je roeping. Dat is hier aan de orde: zal de gezegende mens, die ver van huis is, vasthouden aan zijn roeping? Zal Israël in de vreemde, in ballingschap, Gods gezegende onder de volken blijven of vlijt het zich in de armen van het heidendom? Ligt de toekomst van Israël bij de vleespotten van Egypte? Nee zegt Jozef tegen de vrouw van Potifar. En zo zegt hij ja tegen God. En opnieuw horen we: Maar de Heer hielp hem Ja, ja, de Heer zal je helpen... maar je draait ondertussen wel de bak in. Wat heb je aan God als de leugen toch regeert? Wat heb je aan je geloof, als mensen jou tot op het bot krenken? Jouw integriteit aantasten? Wat heeft Jozef eraan? Ik denk dit: dat de ware Jozef wordt gevonden en bewaard blijft, ondanks alle ijdele dromen en projecties, ondanks alle bedrog en valse beschuldigingen van mensen om je heen. Het is niet minder dan een godswonder als je trouw en integriteit sterker worden in een wereld die draait om ijdelheid en geldingsdrang. Gods zegen is niet zomaar succes, maar wel de zegen dat wij zuiver blijven in liefde en trouw, de integriteit die blijft als jouw mantel wordt weggerukt door je broers, door een vrouw of man of wie dan ook. Door Gods zegen komt Jozef bij de zuiverheid van zijn hart en blijft daarbij. Het succes van Jozef is de zegenrijke uitstraling van zijn integriteit. Het ongeluk van Jozef is ook gevolg van zijn integriteit, - is de weerstand en de woede die dat onvermijdelijk oproept. Bij Potifar en zijn vrouw. Bij je familie en vrienden, bij je collega s Het maakt je soms eenzaam in je familie of werk, soms ook in de kerk. Wij gaan soms diezelfde weg, de weg van Jozef. Dan is het moeilijk om zuiver te blijven, om niet mee te gaan in het spel van verleiding en eerzucht, van leugens en verraad. En om dan geen schade te leiden aan je ziel en geloof. 5

6 Na zo n crisisperiode, waarin je zwaar onder druk stond, kun je héél dankbaar zijn als je integriteit niet verloren is gegaan, ook al heb je misschien wel zgn. vrienden verloren. Dan kun je God dankbaar zijn dat Hij je zoveel kracht gaf om te blijven in liefde en waarheid. Maar het kan ook anders gaan. Dat je niet staande blijft, dat een ander zó in je leven inbreekt, dat je jezelf bent kwijt geraakt. Of een stuk van jezelf. Het is dan een grote troost dat God je dan nabij is. Dat is geen dooddoener. Hij zelf gaat ook die weg van Jozef: De Heer die zelf een slaaf wordt, maar in alles trouw en betrouwbaar blijft, tot het bittere einde toe. Omdat Jezus solidair is, en integer, daarom wordt Hij gekruisigd; omdat Hij vasthoudt aan God en aan Zijn roeping en missie. Deze Zoon van Jakob toont ons de ware God, gekruisigd maar ongebroken in liefde. Bij Hem ontdekken wij onszelf, met ons tekort en onze zwakheid. Bij Hem, in zijn liefde en vergeving hervinden wij ons ware zelf, wie we mogen zijn in Gods licht. en de wanhoop nabij / zal ik sterk zijn en vrij / want mij is een land beloofd / en daar ga ik heen En we zingen: Wij gaan de nacht door, het duister, / op zoek naar het levend water. / Enkel de dorst zal ons licht zijn, / enkel de dorst zal ons licht zijn. 6