Tabel afkoop onderhoud. Afkoop 100% 90% 80% 75% 70% 60% 50%

Transcriptie

1 Inleiding In deze notitie wordt u geïnformeerd over het project privatisering sportaccommodaties. Het betreft de sportaccommodaties van de voetbalverenigingen Oldemarkt, Steenwijkerwold, Veno (Vollenhove) en VHK (Sint-Jansklooster). In deze inleiding wordt in het kort ingegaan op de aanleiding van dit project en de stand van zaken. Daarna wordt u gevraagd om een standpunt in te nemen aangaande het vervolg. Aanleiding In 2003 is de sportbeleidsnota Sport op Kop door de gemeenteraad vastgesteld. De gemeenteraad is van mening, dat de gemeente meer de regiefunctie zou moeten vervullen in plaats van alles in eigen beheer te doen. De Raad heeft hierbij aangegeven dat er een ontwikkeling in gang gezet moest worden om beheer en onderhoud van de sportaccommodaties af te stoten en als gemeente actief te gaan sturen op maatschappelijke effecten. Met het doel de maatschappelijke betrokkenheid te vergroten wil de gemeente, als terugtrekkende overheid, de verantwoordelijkheden meer en meer bij het particuliere initiatief neerleggen; Dit betekent voor de sport dat ingezet moet worden op het privatiseren van de sportaccommodaties. Met het vaststellen van de sportnota is door de raad aan het college de opdracht verstrekt de realisering van het privatiseren van sportaccommodaties te bevorderen. Handhaving van de kwaliteit en voordelen voor de gemeente en de gebruikers zijn daarbij essentiële randvoorwaarden. In de discussie over de programmabegroting heeft de gemeenteraad in het debat over programma 3 (Samen Verantwoordelijk) de privatisering van sportaccommodaties als beleidsthema herbevestigd. Tijdens de kerntakendiscussie is aangegeven dat bij het privatiseren van sportaccommodaties draagvlak bij alle betrokkenen als een belangrijk kader wordt gezien. Verder is bij de totstandkoming van dit voorstel rekening gehouden met het op 24 januari 2006 raadsbreed aangenomen amendement, dat stelt dat de gemeente voor wat betreft kleedaccommodaties en velden de normen van NOC*NSF moet hanteren. Het collegeprogramma Helder en sociaal vermeldt, dat sport een grote samenbindende factor is in onze samenleving. Sporten is gezond en drukt de maatschappelijke kosten. Sportbevordering is daarom essentieel voor de maatschappelijke participatie. Vanuit die gedachte is het noodzakelijk om, als goed gastheer, goede accommodaties aan te bieden. Dat wil het college maximaal steunen en bevorderen. Aanpak en procesvoortgang In 2005 is een ambtelijke projectgroep ingesteld. De projectgroep kreeg als taak om met een viertal voetbalverenigingen op een interactieve wijze tot uitgangspunten te komen. Daarbij was de gedachte dat deze vier verenigingen in een later stadium in het project eventueel als pilot kunnen fungeren. De overige voetbalverenigingen zijn hierover geïnformeerd; de andere buitensporten zijn in deze fase buiten beschouwing gelaten. Door het gemeentebestuur is in november 2005 op basis van een voortgangsrapportage de keus gemaakt om de velden buiten beschouwing te laten. Dit levert kostentechnisch namelijk geen voordelen op. Daarnaast gaven de verenigingen aan over onvoldoende vrijwilligers te beschikken om de velden in goede staat van onderhoud te houden. Ook het onderhoud van de velden vergt menigmaal specifieke kennis. De verenigingen hebben aangegeven zich goed te kunnen vinden in de keus de velden buiten het project te laten. Het overnemen van de gebouwen zagen de verenigingen in deze fase van het project wel zitten, mits daarvoor de nodige financiële randvoorwaarden werden geëffectueerd.

2 Vanuit de projectgroep is onderzoek gedaan naar de vraag wat onder goede voorwaarden kan worden verstaan. Er is gesproken met andere gemeenten, verenigingen en experts. Belangrijke aspecten zijn: - het vaststellen van de kwaliteit van de accommodatie - het ontwikkelen van een regeling met betrekking tot afkoop van het onderhoud in de toekomst - het ontwikkelen van een subsidieregeling voor extra kleedkamers in verband met groei van de vereniging - het aanleggen van een reserve door de gemeente voor de te maken vervangingsinvesteringen door de verenigingen in de toekomst. In dit voorstel wordt u op de hoogte gesteld van de inhoudelijke uitwerking van de projectgroep van bovengenoemde punten. Tevens worden in dit voorstel de door u te maken keuzes voorgelegd. NOC/NSF Normen Zoals eerder in de tekst al is genoemd heeft uw raad 24 januari 2006 uitgesproken dat gemeentelijke sportaccommodaties moeten voldoen aan NOC*NSF normen. De projectgroep heeft met de vier pilot verenigingen over deze normen gesproken. De verenigingen zijn het er unaniem over eens dat deze normen de basis voor het welslagen van het project privatisering moeten zijn. De NOC*NSF normen zijn op dit moment niet vertaald in de gemeentelijke begroting. Het vasthouden aan deze norm betekent een structurele lastenverzwaring van per jaar, indien niet tot privatisering wordt overgegaan. Bij privatisering komen de NOC*NSF normen overigens tot uiting in de uiteindelijke afkoopsom voor het onderhoud. ISA sport De volgende stap in het proces is geweest om te kijken hoe h et huidige kwaliteitsniveau kan worden vastgesteld en hoe vervolgens de vertaalslag naar privatiseren kan worden gemaakt. Er kwam duidelijk naar voren, dat deze kwaliteitskeuring door een onafhankelijke, door beide partijen gedragen instantie, zou moeten worden uitgevoerd. Het bureau diende duidelijk te maken op welke wijze het onderhoud in de komende tien jaar moet worden uitgevoerd om de gebouwen in ieder geval gedurende die periode aan de NOC*NSF normen te laten voldoen. Dit onderhoud zou dan afgekocht kunnen worden tegen een nader te bepalen percentage. Deze formule is ook in andere gemeenten, waaronder gemeente Hardenberg (goed te vergelijken met Steenwijkerland) succesvol toegepast. Bovengenoemde kwaliteit- en onderhoudsplanning is door ISA SPORT, een bedrijf dat gelieerd is aan NOC*NSF opgesteld. De keus voor ISA SPORT is daarom in overleg met de vier pilot verenigingen gemaakt. De vier pilot verenigingen en het voormalige college hebben op voorhand aangegeven vertrouwen te hebben in ISA SPORT als onafhankelijke partij. De door ISA SPORT opgestelde rapportage treft u aan in de bijlagen. ISA sport heeft per brief aangegeven dat de kosten gemiddeld voor 50 procent uit werk bestaan en voor de andere 50 procent uit materiaal. Financiële aspecten. Nadat deze keuring is uitgevoerd heeft de projectgroep de financiële consequenties van de totale onderhoudskosten van de vier verenigingen omgeslagen over alle 15 voetbalverenigingen. De onderhoudskosten voor de vier verenigingen zijn gedeeld door vier en vermenigvuldigd met 15. De medewerkers van de gemeente die zich bezig houden met het beheer en onderhoud van de gebouwen hebben aangegeven dat dit een redelijke schatting is van de werkelijke situatie. Naast het in beeld brengen van het onderhoud voor de komende tien jaar zijn ook de huidige structurele lasten en opbrengsten voor de gemeente in kaart gebracht.

3 In onderstaand tabel wordt inzicht gegeven in de kosten van afkoop van het onderhoud, variërend van 50% tot 100% van het begrote onderhoud in de komende 10 jaar. Tabel afkoop onderhoud. Afkoop 100% 90% 80% 75% 70% 60% 50% Steenwijkerwold Veno Oldemarkt VHK Overige verenigingen Rente voordeel Subtotaal Boekwaarden Totaal benodigd Beschikbaar Saldo tekort Zoals is af te lezen uit het financiële overzicht is een éénmalige investering noodzakelijk. Het grootste bedrag hiervan is nodig om het onderhoud af te kopen, maar hiervan is nodig om de boekwaarden af te kopen. Structureel zal echter bespaard worden op de huidige begroting, naast het bedrag dat nodig is voor de aanpassing van de begroting aan de NOC*NSF norm van Incidenteel is nu een bedrag beschikbaar voor privatiseren van ,--. Na het vaststellen door college en raad van het afkooppercentage kan berekend worden hoeveel extra geld beschikbaar gesteld moet worden (minimaal en maximaal ). Indien niet wordt overgegaan tot privatisering is er voor onderhoud jaarlijks een bedrag benodigd van ( uit huidige begroting lastenverzwaring obv NOC-NSF normen). Hiermee rekening houdend kan de terugverdientijd van de investering ook worden berekend. In onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in deze terugverdientijd. Bij 100% is de terugverdientijd meer dan 10 jaar, bij 50% bijna zes jaar. Tabel terugverdientijd. Terugverdientijd jaar 100% 90% 80% 75% 70% 60% 50% jaar

4 Keuzes Naar aan leiding van bovenstaande berekeningen kunnen allerlei scenario s vastgesteld worden. Bij de keuze kunt u zich laten leiden door de gewenste mate van zelfwerkzaamheid van de verenigingen. In het overleg met de sportverenigingen is in eerste instantie van een drietal scenario s uitgegaan. In een later stadium is daar een vierde aan toegevoegd. Wij zullen achtereenvolgens de verschillende scenario s beschrijven, de reacties van de verenigingen vermelden en onze voorkeur voor een scenario kenbaar maken. Scenario s Eveneens aan de hand van bovengenoemde gegevens heeft de projectgroep een drietal scenario s geschreven. Het eerste scenario voldoet volledig aan het uitgangspunt van privatiseren. Bij scenario twee blijven de gebouwen in eigendom van de gemeente en worden daarmee dus niet geprivatiseerd. Wel worden de gebouwen in scenario twee op het kwaliteitsniveau van NOC*NSF normen gebracht. Scenario drie beschrijft het in stand houden van de huidige situatie. Na bespreking van deze drie scenario s op 25 oktober 2006 bleek dat geen van deze scenario s op draagvlak van de verenigingen kan rekenen. Het overleg met de verenigingen op 25 oktober jl. is aanleiding geweest van een tussentijdse evaluatie. Uit de evaluatie bleek dat de situatie van de verenigingen verschillend en niet goed vergelijkbaar is. In het ene geval is sprake van complete nieuwbouw (situatie Oldemarkt), in andere gevallen (VHK en Veno) van het wegwerken van achterstallig onderhoud. De vereniging Steenwijkerwold is gedeeltelijk gehuisvest in een gemeentelijke sportzaal, waar ook anderen gebruik van maken. Tevens bestond behoefte aan meer informatie en ervaring van andere gemeenten. Naar aanleiding hiervan is een bezoek gebracht aan de gemeenten Hardenberg en Noordoostpolder. De situatie van de gemeente Hardenberg is vergelijkbaar met Steenwijkerland.Op basis hiervan is een vierde scenario toegevoegd. De systematiek van dit scenario heeft bij de vier pilot verenigingen wel draagvlak. Scenario vier gaat o.a. uit van getemporiseerd privatiseren. Toelichting scenario s Scenario 1: Dit scenario komt tegemoet aan het principe van privatiseren. De gebouwen worden verplicht overgedragen aan de verenigingen om niet, met het recht van opstal. Om de gebouwen aan de normen van NOC*NSF te kunnen laten voldoen wordt het onderhoud tegen een X percentage voor de komende tien jaar afgekocht. Het uitgangspunt bij het privatiseren is een win-win situatie voor vereniging en gemeente.

5 Aan de rapportage van ISA SPORT is een brief toegevoegd door ISA SPORT dat de verdeling in de kosten van materiaal en menskracht op gemiddeld ligt. De vier pilot verenigingen hebben daarbij aangegeven een aantal werkzaamheden in eigen beheer uit te kunnen voeren. Het afkooppercentage zou wat de verenigingen betreft zo dicht mogelijk bij de 100 procent moeten liggen. Bij de uitwerking van de scenario s zal maatwerk moeten worden geleverd. De verenigingen die de gebouwen niet over willen nemen zullen ook op de kwaliteitsnormen van NOC*NSF worden gebracht. De gemeente zal deze verenigingen een kostendekkende verhuurprijs in rekening moeten brengen, omdat anders bij niet deelname die verenigingen een voordeel zouden hebben. Kort samengevat voldoet dit scenario aan de gedachte om een ontwikkeling in te zetten waarbij de aandacht van de gemeente verschuift van het beheer en onderhoud van de sportaccommodaties naar het actief sturen op maatschappelijke effecten. Tevens kunnen de gebouwen op de gestelde normen van NOC*NSF worden gebracht. Het college stelt vast dat het afkooppercentage niet hoger dan 80% zou moeten zijn, wanneer er nog sprake is van een win-win situatie, immers onze inkoop kan zonder BTW. Het college vindt het redelijk te veronderstellen dat de verenigingen 100% van de materialen vergoed krijgen en 60% van de loonsom. Dat betekent dat voor 40% verdiend kan worden door goede prijsafspraken met leveranciers, misschien wel sponsoren, en eigen werkzaamheid. Aan de term eigen werkzaamheid hecht het college grote waarde. Over dit scenario is uitvoerig met de verenigingen gesproken. Uiteindelijk hebben de vier pilot verenigingen aangegeven niet in te kunnen stemmen met dit scenario, omdat het afkooppercentage te laag is zij en niet in staat zijn een aantal essentiële werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Scenario 2: Dit scenario gaat ervan uit om de gebouwen in eigendom te houden en als gemeente de gebouwen op het kwaliteitsniveau van NOC*NSF normen te brengen en te houden. In dit scenario krijgen de verenigingen de gebouwen niet in eigendom en beheer. Onder verantwoordelijkheid van de gemeente worden de accommodaties op het kwaliteitsniveau NOC*NSF gebracht. Vervolgens zullen de gebouwen op dit niveau onderhouden worden. Eventueel voordeel van dit scenario is, dat de gemeenten de betaalde BTW terug kan vragen, omdat de gemeente eigenaar is en blijft. Hiervoor zal overeenstemming moeten worden bereikt met de belastingdienst. Tevens kan bij dit scenario een huurverhoging in rekening worden gebracht. De financiële consequenties van dit scenario staan hieronder weergegeven. Indien voor dit scenario gekozen wordt, zullen de eenmalige middelen ( ) die gereserveerd staan voor privatisering ingezet moeten worden om een goede nulsituatie te creëren qua onderhoud. Vervolgens zal jaarlijks ca extra in de begroting opgenomen moeten worden. Daarmee gaat het beheer en onderhoud van de gebouwen op de accommodaties de gemeente structureel kosten. - Kort samengevat voldoet dit scenario niet aan de privatiseringsgedachte van de raad. Wel wordt in dit scenario voldaan aan de uitspraak van de raad om de normen van NOC*NSF toe te passen. Scenario 3: Dit scenario gaat ervan uit om de huidige situatie in stand te houden. Dit scenario draagt niet bij aan het in gang zetten van een ontwikkeling waarbij de aandacht van de gemeente verschuift van het beheer en onderhoud van de sportaccommodaties naar het actief sturen op maatschappelijke effecten. De gemeente, als terugtrekkende overheid, wil de verantwoordelijkheden meer en meer bij het particuliere initiatief neerleggen. Tevens voldoet dit scenario niet aan de wens om de accommodaties te laten voldoen aan de NOC*NSF normen. Integendeel, de kwaliteit van de meeste gebouwen zal hier zelfs ver onder blijven liggen.

6 Kort samengevat voldoet dit scenario aan geen enkel van de door de raad gestelde kaders. Het scenario komt niet tegemoet aan privatiseren en komt ook niet tegemoet aan de NOC*NSF normen. Scenario 4: Kijkend naar dit proces komen wij tot het volgende scenario. Dit scenario gaat uit van getemporiseerd privatiseren van de kleedaccommodaties op vrijwillige basis. Op basis van technische afschrijving wordt een ranglijst met accommodaties opgesteld. Bij het verstrijken van de die afschrijvingstermijn zal de gemeente de club nieuwe kleedaccommodaties met een vast normbedrag subsidiëren. De nieuwe gebouwen zullen net als bij scenario 1 overgedragen worden aan de verenigingen om niet, met het recht van opstal. Om de gebouwen aan de normen van NOC*NSF te kunnen laten voldoen wordt het onderhoud tegen een X percentage voor de komende tien jaar afgekocht. Na deze tien jaar moeten de verenigingen in staat zijn zelf het onderhoud te kunnen betalen. Na technische afschrijving van een gebouw kunnen de verenigingen weer bij de gemeente een subsidieverzoek indienen. Als een gebouw geprivatiseerd is vindt periodiek een schouw door de gemeente plaats om te checken of de gemaakte afspraken worden nagekomen. Indien het onderhoud te wensen overlaat wordt de vereniging daarop aangesproken. Indien de vereniging geen maatregelen treft en daardoor het gebouw wegens verwaarlozing moet worden afgeschreven, is sanctie mogelijk. De sanctie zou dan kunnen zijn dat de vereniging niet voor subsidie voor nieuwbouw in aanmerking komt. Deze systematiek wordt ook door de gemeente Hardenberg toegepast. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de gemeente Hardenberg 100% financiert. Dat betekent dat de zelfwerkzaamheid minimaal zal zijn. De vier pilot verenigingen in Steenwijkerland hebben te kennen gegeven groot voorstander te zijn van dit scenario omdat het de mogelijkheid biedt om zelf een keus te maken. Overigens geven alle verenigingen aan zelfwerkzaamheid uit te willen voeren ook wanneer de gebouwen nog gehuurd worden, mits in redelijk overleg. Uitgangspunt bij dit scenario is dat het onderhoud aan de gebouwen op dezelfde manier als nu wordt voortgezet. Alleen het hoognodige wordt gedaan. Zodra een vereniging aan privatiseren toe is maar het einde van de technische afschrijving is nog niet in zicht, kan zij met de gemeente in gesprek treden en overgaan tot privatiseren volgens scenario 1. De gemeente zal geen kleedkamers meer bij bouwen voor verhuur. Verenigingen die extra kleedkamers nodig hebben zullen dan ook bereid moeten zijn te privatiseren. Als een vereniging gaat privatiseren zal worden gekeken waar zij op basis van de KNVB normen recht op heeft. Als een vereniging in ledenaantal groeit en al geprivatiseerd is zal een vast normbedrag aan subsidie voor extra kleedkamers verstrekt moeten worden. Dit normbedrag moet nog worden vastgesteld.. Conclusies. Het scenario 4 kan rekenen op instemming van de vier pilot verenigingen. Scenario 1 is ook bespreekbaar mits de afkoopsom wordt verhoogd. De verenigingen zijn van mening, dat bij de keus van scenario 1 teveel werkzaamheden op het bordje van de verenigingen komen te liggen. De vier pilot verenigingen hebben aangegeven zich te kunnen vinden in temporisering van het traject privatisering. De conclusies van de vier verenigingen zijn als volgt: a. De vereniging Steenwijkerwold heeft op grond van bovengenoemde argumenten besloten (voorlopig) af te haken.

7 b. De vereniging Oldemarkt zal een voorstel indienen voor complete nieuwbouw van de (kleed) accommodatie en wil vervolgens met de gemeente in overleg treden op welke wijze realisering mogelijk is. c. De verenigingen VHK en Veno voelen veel voor de systematiek zoals toegepast in de gemeente Hardenberg. Zij hebben behoefte dit scenario verder uit te werken en daarbij tevens een aantal aspecten betrekken, zoals de harmonisatie van zelfwerkzaamheid. Het college heeft tot dusverre het standpunt ingenomen dat maximaal 80% van de onderhoudskosten, berekend over een periode van 10 jaar kunnen worden gekapitaliseerd. Dit standpunt werd ingegeven door de omstandigheid, dat 100% van de materialen kan worden vergoed en 60% van het arbeidsloon. (Zie opmerkingen bij ISA rapport 50%-50%). Tevens dient de gemeente een bedrag van af te schrijven zijnde de boekwaarde van de gebouwen. Voorstel: Het college stelt voor: 1. Kennis te nemen van de stand van zaken van het project privatiseren van de gemeentelijke buitensportaccommodaties. 2. Scenario vier verder uit te werken en de financiële consequenties in de begroting 2008 en volgende jaren zichtbaar maken. Dit op basis van de volgende argumenten: 1.1 Uw raad zal besluiten moeten nemen ten aanzien van het verdere proces. Het is daarbij nodig om kennis te hebben van de aanleiding van dit project en de tot nu toe genomen stappen. Dit om bij de vervolgstappen weloverwogen beslissingen te kunnen nemen. 2.1 De raad heeft het budgetrecht en zal daarom moeten besluiten over de financiële kaders. De raad zal een besluit moeten nemen t.a.v. de scenario s, dit omdat het voor het verwezenlijken van de door de raad vastgestelde visie extra financiële middelen noodzakelijk zijn. 2.2 Scenario 4 heeft draagvlak bij de vier pilot verenigingen. Zoals bij de beschrijving hierboven al is aangegeven gaat het bij dit scenario om getemporiseerd privatiseren van de kleedaccommodaties en daarmee de accommodaties op niveau van NOC*NSF te brengen. Huidige accommodaties overnemen als de vereniging er aan toe is of nieuwbouw bij afloop van de technische levensduur. 2.3 Uw raad gaat over de financiële kaders en zal aan moeten geven welk afkooppercentage het college zal moeten hanteren. In Hardenberg wordt 100 procent gehanteerd. De verenigingen opteren eveneens voor 100%. Het college heeft moeite met 100%. Het college vindt zelfwerkzaamheid noodzakelijk. Uitvoering en Planning Een nieuw voorstel zal u worden voorgelegd, die besproken is met de sportverenigingen. Bijlagen / concepten I. Rapport ISA SPORT, dit is een rapportage met daarin aangegeven de onderhoudskosten voor de komende 10 jaar voor de vier afzonderlijke verenigingen. II. Brief ISA SPORT, met betrekking tot de verdeling tussen kosten voor materiaal en personeel bij verbouwen, dit zit rond de 50-50%.