ADVIES. over HET RAADPLEGINGSDOCUMENT VAN DE EUROPESE COMMISSIE OVER DE HERZIENING VAN DE BESTAANDE WETGEVING INZAKE VERLAAGDE BTW-TARIEVEN

Transcriptie

1 N EU - Verlaagde btw-tarieven A2 Brussel, 12 februari 2013 MH/EDJ/AS ADVIES over HET RAADPLEGINGSDOCUMENT VAN DE EUROPESE COMMISSIE OVER DE HERZIENING VAN DE BESTAANDE WETGEVING INZAKE VERLAAGDE BTW-TARIEVEN (goedgekeurd door het bureau op 18 december 2012, bekrachtigd door de Hoge Raad op 12 februari 2013) Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO WTC III (17 e verd.) - Simon Bolivarlaan Brussel Tel.: Fax: cs.hr@economie.fgov.be -

2 Situering van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO is een Belgische federale adviesraad opgericht bij de wetten betreffende de organisatie van de Middenstand, gecoördineerd op 28 mei Hij groepeert meer dan 160 door de Belgische overheid erkende nationale interprofessionele en beroepsfederaties die de belangen van de zelfstandigen en de kleine en middelgrote ondernemingen (KMO) verdedigen. De Hoge Raad bestaat in zijn huidige vorm reeds meer dan 50 jaar. Hij kan beschouwd worden als het sociaal en economisch "parlement" van de zelfstandigen en de KMO. De Hoge Raad treedt op als spreekbuis van de Belgische zelfstandigen, vrije beroepen en KMO. Volgens de Belgische definitie zijn KMO die ondernemingen die in het kader van de Europese KMO-definitie worden aangeduid als micro- en kleine ondernemingen. De Hoge Raad vervult die rol voornamelijk door het geven van formele adviezen en dit in de eerste plaats aan de betrokken Ministers van de Belgische federale regering maar ook aan het Belgische Parlement en aan de Europese instanties. De adviezen van de Hoge Raad bestrijken alle mogelijke facetten van het beroepsleven van zelfstandigen en KMO: het algemeen KMO-beleid, de beroepsreglementeringen, de handelspraktijken, de problematiek van de betalingsachterstand, administratieve vereenvoudiging, enz. De Hoge Raad heeft ook een vertegenwoordigende bevoegdheid in die zin dat hij vertegenwoordigers afvaardigt naar beheers- of raadgevende organen van diverse socioeconomische instanties. Aldus duidt de Hoge Raad in een dertigtal officiële instanties de vertegenwoordigers van de zelfstandigen en de KMO aan. De Hoge Raad is opgenomen in het gemeenschappelijk transparantieregister van het Europees Parlement en de Europese Commissie onder het registratienummer

3 De Europese Commissie bracht op 8 oktober 2012 een raadplegingsdocument uit over de Herziening van de bestaande wetgeving inzake verlaagde btw-tarieven. Gezien de impact van een beperking of een afschaffing van de verlaagde btw-tarieven op diverse sectoren heeft de Hoge Raad besloten om op eigen initiatief hierover een advies uit te brengen. Na raadpleging van de Commissie ad hoc btw-tarieven op 28 november 2012, heeft het bureau van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO op 18 december 2012 onderstaand advies uitgebracht, dat werd bekrachtigd door de Hoge Raad op 12 februari CONTEXT In navolging van de raadpleging van de Europese Commissie betreffende het groenboek over de toekomst van de btw naar een eenvoudiger, solider en efficiënter btw-stelsel 1 heeft de Commissie een mededeling over de toekomst van de btw in december 2011 gepubliceerd 2. Deze mededeling legt de prioritaire initiatieven vast die ondernomen moeten worden in het kader van het streven naar een eenvoudiger, solider en efficiënter btw-stelsel. Teneinde de doelmatigheid van het btw-systeem te vergroten, gaf de Commissie in deze mededeling aan dat hij een voorstander is van een beperkt gebruik van verlaagde btwtarieven. In 2012 zou een evaluatie van de huidige btw-tariefstructuur uitgevoerd worden waarbij volgende beginselen daarbij als leidraad moeten dienen: de afschaffing van de verlaagde tarieven die een belemmering vormen voor de werking van de interne markt, de afschaffing van de verlaagde btw-tarieven op goederen en diensten waarvan de consumptie ontmoedigd wordt door Europese beleidsmaatregelen (bijvoorbeeld goederen en diensten die schadelijk zijn voor het milieu, de gezondheid en het welzijn) en de gelijke behandeling van vergelijkbare producten met name onlinediensten in vergelijking met producten of diensten met soortgelijke inhoud. Dit raadplegingsdocument kadert in deze voorgenomen herziening van de huidige btwtariefstructuur in de mededeling van de Commissie. De Commissie benadrukt in het raadplegingsdocument dat het enige doel van de raadpleging is relevant bewijsmateriaal en informatie van belanghebbenden te verzamelen om de Commissie te helpen bij haar gedachtevorming op dit terrein en het document niet mag worden uitgelegd als een verbintenis tot het nemen van een officieel initiatief op dit gebied. In deze fase zou er nog geen beslissing genomen zijn aangaande een mogelijke afschaffing of uitbreiding van de werkingssfeer van de verlaagde tarieven. 1 Groenboek over de toekomst van de btw Naar een eenvoudiger, solider en efficiënter btw-stelsel, COM(2010)695 2 Mededeling van de Europese Commissie over de toekomst van de btw Naar een eenvoudiger, solider en efficiënter btw-stelsel aangepast aan de eengemaakte markt, COM(2011)851 3

4 ALGEMENE BEMERKING Alvorens in te gaan op de vragen uit het raadplegingsdocument wenst de Hoge Raad erop te wijzen dat hij in zijn advies over het Groenboek over de toekomst van de btw 3 algemeen pleit voor het behoud van de lijst van de goederenleveringen en de diensten waarop de verlaagde tarieven mogen worden toegepast en dat bovendien de lidstaten de mogelijkheid zouden moeten hebben om de verlaagde tarieven uit te breiden naar andere sectoren. Het verlaagd tarief zou als een beleidsinstrument ingezet moeten worden die niet alleen gericht is om de doelstellingen uit Europa 2020 te bereiken maar moet eveneens de lidstaten de ruimte geven om in te spelen op zijn eigen nationale doelstellingen. Teneinde de transparantie in de interne markt te verhogen steunt de Hoge Raad het initiatief zoals voorzien in de mededeling van de Commissie tot het oprichten van het online dataportaal die up-to-date informatie bevat in verschillende talen over de toepasselijke verplichtingen per lidstaat, waaronder informatie over de verlaagde btw-tarieven. SPECIFIEKE BEMERKINGEN De vragen over de verlaagde btw-tarieven zijn in het licht van bovengenoemde grondbeginselen in het raadplegingsdocument opgesplitst in drie grote categorieën. De indeling in het raadplegingsdocument van de Commissie wordt in het advies van de Hoge Raad gevolgd. 1. Verlaagde tarieven die een obstakel vormen in de interne markt Vraag 1: Zijn er naar uw weten concrete situaties waarbij de toepassing van een verlaagd tarief op bepaalde goederen en diensten door een of meer lidstaten daadwerkelijk leidt tot materiële concurrentieverstoring binnen de eengemaakte markt? Geef een toelichting en, indien mogelijk, een indicatie van het economisch gevolg van de verstorende effecten. In vergelijking met België zijn de standaard btw-tarieven in Frankrijk, Nederland en Duitsland 1,4 tot 2% lager. De verlaagde btw-tarieven zijn ten opzichte van België in de buurlanden -0,5 tot 1% hoger. De impact van zowel het standaard als het verlaagd btwtarief op de verkoopprijs voor de consument in België schommelt naargelang van het land tussen 1,2% en 1,7% voor fashion en electro producten en tussen -0,2% en +0,7% voor supermarkten. 4 De Hoge Raad heeft bij zijn aangesloten beroepsorganisaties (165 organisaties) een bevraging georganiseerd om te vernemen of een verlaagd tarief op bepaalde goederen en diensten toegepast door een of meer lidstaten leidt tot een materiële concurrentieverstoring binnen de eengemaakte markt. Uit de verwerking van de resultaten blijkt dat er algemeen geconcludeerd kan worden dat de huidige verlaagde tarieven voor de beroepsorganisaties geen obstakel vormen in de interne markt. 3 Advies van de Hoge Raad nr. 663/2011, Advies over het Groenboek over de toekomst van de BTW - naar een eenvoudiger, solider en efficiënter BTW-stelsel 4 Comeos, Witboek van de handel, 2012, blz. 45; nota de verlaagde btw-tarieven van 12% en 7% die in België en Frankrijk op een beperkt aantal producten van toepassing zijn, werden niet in beschouwing genomen. 4

5 Voor bepaalde goederen en diensten blijkt echter dat er wel sprake is van een concurrentieverstoring in de markt, namelijk voor: de verkoop van huisdieren. Bij de verkoop van huisdieren geldt in België het tarief van 21% BTW terwijl in Frankrijk deze 5,5% bedraagt, hierdoor ontstaat er concurrentieverstoring in de grensgebieden. de verkoop van e-boeken in Luxemburg en Frankrijk. Tot nu toe bepaalt de btw-richtlijn dat de verlaagde tarieven niet van toepassing zijn op langs elektronische weg verrichte diensten. Vanaf 1 januari 2012 passen Frankrijk en Luxemburg het verlaagd tarief van respectievelijk 3% en 7% echter ook toe op e-boeken wat onverenigbaar is met de btwrichtlijn 5. Alhoewel de Hoge Raad voorstander is van het toepassen van een verlaagd tarief op e-boeken en het btw-voordeel in beide landen van tijdelijk aard is - vanaf 1 januari 2015 wordt voor elektronische diensten zoals e-boeken het land van levering bepalend voor de btw - wenst de Hoge Raad dat het lager btw-tarief in Luxemburg en Frankrijk opgeheven wordt. De toepassing van de lage btw-tarieven in Luxemburg en Frankrijk veroorzaken een te ernstige benadeling voor ondernemingen van andere Lidstaten. 2. Afschaffing van de verlaagde tarieven op goederen en diensten waarvoor de consumptie door ander EU-beleid wordt ontmoedigd. De Hoge Raad herinnert eraan dat in de EU 2020-strategie de langetermijnstrategieën voor de Europese unie opgenomen zijn waarbij de Europese Unie naar een sterke en duurzame economie met veel werkgelegenheid moet evolueren. Voor het bevorderen van een groene economische groei moeten de volgende doelstellingen worden gehaald namelijk: een vermindering van de CO2-uitstoot met 20% tegenover 1990, een aandeel van 20% hernieuwbare energie in de totale Europese energievraag en een verbetering van de energieefficiëntie met 20%. In het kader van het bereiken van deze klimaat- en milieudoelstellingen uit de EU strategie wenst de Commissie te vernemen welke de argumenten zijn (sociaal, economisch, juridisch, ) voor of tegen een afschaffing of een beperking van de verlaagde tarieven voor waterdistributie, de levering van energie en de levering van diensten met betrekking tot afval. Daarnaast wenst de Commissie ook te vernemen hoe het verlaagde btw-tarief voor de goederen en diensten met betrekking tot huisvesting (voorzieningen, bouw, renovatie en verbouwing) het best wordt toegepast rekening houdend met zowel het efficiënt hulpbronnengebruik als met een minimale lastenverzwaring voor KMO. De bedoeling is een prijssignaal te geven aan de gezinnen en de ondernemingen vanuit milieuoogpunt zodat zij hun gedrag en hun productie- en consumptiepatroon wijzigen voor deze goederen en diensten teneinde de klimaatdoelstellingen te bereiken en het beginsel van de vervuiler betaalt in het btw-tarief te implementeren. 5 De Europese Commissie heeft ondertussen een inbreukprocedure geopend tegen Frankrijk case nr. 2012/4080 en Luxemburg case nr. 2012/

6 Water, energie en afval Vraag 2-4: Welke argumenten (sociaal, economisch, juridisch, enz.) wilt u naar voren brengen bij de evaluatie van het verlaagde btw-tarief voor water, voor bepaalde energieproducten en voor straatreiniging, vuilnisophaling en afvalbehandeling De Hoge Raad wijst erop dat voor ondernemingen de btw in principe belastingneutraal is en zal daarom niet verder ingaan op vraag 2, 3 en 4. Wel wenst de Hoge Raad algemeen op te merken dat er rekening moet gehouden worden met de onrechtstreekse negatieve effecten van het hanteren van een prijssignaal voor het realiseren van milieudoelstellingen. Zo zal het geven van een prijssignaal door middel van een beperking van het verlaagde btw-tarief zorgen voor een opwaarts effect van de prijzen waardoor de koopkracht van de consument zal dalen. Huisvesting Vraag 5: Hoe kan, in uw ogen, het verlaagde btw-tarief voor huisvesting het beste worden toegepast zodat rekening wordt gehouden met het element hulpbronnenefficiëntie, en hoe kan dit worden bereikt met een minimale lastenverzwaring voor bedrijven, vooral voor kmo s, die goederen en diensten leveren in de huisvestingssector? De Hoge Raad is tegen het koppelen van een verlaagd btw-tarief aan het element hulpbronnenefficiëntie. Het idee om verlaagde btw-tarieven te koppelen aan energieefficiëntie houdt bijvoorbeeld in dat de consument de keuze heeft tussen twee dezelfde werken in onroerende staat die aan een ander btw-tarief worden belast. Zo zou het bijvoorbeeld kunnen dat het plaatsen van isolatie die energie-efficiënt is belast wordt aan 6% btw terwijl het leveren en plaatsen van een tweede variant van isolatie die minder energie-efficiënt is onderworpen wordt aan 21% btw. Via deze btw-verlaging beoogt men de prijzen te verminderen op die producten of gebouwen die een hoge energie-efficiëntie realiseren. Het hanteren van het btw-tarief als instrument om de milieudoelstellingen te behalen is volgens de Hoge Raad niet geschikt om effectief en efficiënt het gedrag en het productie- en consumptiepatroon van de gezinnen en de ondernemingen te wijzigen. Bovendien gaat dit idee gepaard met een verzwaring van de administratieve last voor ondernemingen doordat de verschillende btw-tarieven voor goederen en diensten gekoppeld moeten worden aan energie-normen. De ondernemingen zullen niet alleen telkens voor elke levering en installatie in functie van de norm het btw-tarief moeten achterhalen maar zij zullen daarbij ook nog eens de verantwoordelijkheid dragen voor de juistheid van het toegepaste btw-tarief en zullen dit bij controle moeten kunnen bewijzen. De Hoge Raad is van mening dat een cohesie tussen de verschillende bestaande maatregelen (Eco-design, Energie-etikettering, het vrijwillige Eco-label, Energieprestatiemaatregelen en certificaten, ) en het verder uitbouwen ervan tot effectievere energiebesparingen leidt dan het toepassen van een verlaagd btw-tarief in functie van energienormen. Deze maatregelen zijn immers beter geschikt daar zij rechtstreeks de markt beïnvloeden. Daar waar onder andere de Eco-design regelgeving en de energieprestatiemaatregelen bestemd zijn om de markt naar energiezuinige producten en gebouwen te doen verschuiven, sensibiliseren onder andere de maatregelen van de energieetikettering, het Eco-label en het energieprestatie-certificaat de consumenten ertoe om energiebesparende goederen aan te kopen. Daarnaast zou ook de innovatie in energieefficiënte producten verder door fondsen gestimuleerd moeten worden. Door bovenstaande reguleringen worden er meer en betere energiebesparende producten ontwikkeld waardoor een algemeen verlaagd btw-tarief voor de huisvesting ook op zich bijdraagt tot het 6

7 stimuleren van energiebesparingen daar consumenten uit een ruimer energiebesparend aanbod van producten kunnen kiezen voor hun renovatie, bouw of verbouwingswerken aan hun particuliere woning. De Hoge Raad wijst erop dat lidstaten zelf moeten kunnen bepalen welke EUdoelstelling(en) zij wensen na te streven door het toepassen van een verlaagd tarief. Het toepassen van een verlaagd btw-tarief in de huisvestiging sector is een zeer geschikt instrument om andere doelstellingen uit Europa 2020 te bereiken waaronder het bevorderen van groei en werkgelegenheid 6 en het bestrijden van belastingfraude. De Hoge Raad wijst erop dat studies aantonen dat de btw-verlaging in de huisvestigingssector in het bijzonder de werkgelegenheid bevordert en er voor zorgt dat de overstap gemaakt wordt van zwartwerk naar de formele economie. 7 De Hoge Raad pleit ervoor om zich op deze traditionele rechtvaardigingsgronden voor fiscale steunmaatregelen in de bouwsector te blijven focussen daar anders deze Europese doelstellingen ondermijnd zullen worden. Voor het verminderen van de administratieve lasten stelt de Hoge Raad voor om het verlaagd btw-tarief te verruimen naar alle vormen van voorzieningen, bouw, renovatie en verbouwing en dit niet alleen voor goederen en diensten met betrekking tot huisvesting maar ook met betrekking tot administratieve gebouwen, schoolgebouwen en tijdelijke huisvestiging. Een verlaagd tarief met een brede toepassing zal helpen om gemakkelijker de doelstellingen uit Europa 2020 te behalen. Het verlaagd tarief moet daarbij verbonden zijn aan de voorwaarde dat de levering en installatie gebeurt door een belastingplichtige. Het enkel leveren van roerende goederen voor bouwwerken moet uit het toepassingsgebied van het verlaagd tarief vallen. Om de administratieve lasten te verminderen voor de ondernemingen zou het verlaagd tarief toegepast moeten worden bij het uitreiken van een factuur en niet bij het ontvangen van attesten of verklaringen. Deze attesten en verklaringen hebben bovendien geen reden meer tot bestaan indien er een veralgemeend verlaagd tarief toegepast wordt in de huisvestigingssector en in de bouw van gebouwen in het algemeen. 3. Voor soortgelijke goederen en diensten moet hetzelfde btw-tarief gelden De Commissie wenst via volgende vragen uit de raadpleging te vernemen of er een uniforme nauwkeurige definitie vastgelegd moet worden voor producten zoals e-boeken, onlinekranten en onlinetijdschriften, onlineradio- en televisie-uitzendingen wanneer gekozen wordt om deze goederen en diensten - net zoals al voor de soortgelijke niet-online diensten geldt- te onderwerpen aan het verlaagde tarief ofwel dat een globale omschrijving in de btw-richtlijn voldoende is. Deze vraag moet beantwoord worden vanuit de context dat vanaf 1 januari 2015 deze diensten belast worden tegen het tarief van de lidstaat waar de consument gevestigd is. De Hoge Raad behandelt enkel de vragen met betrekking tot het product e-boek. Vraag 6: Bent u het ermee eens dat elektronische diensten die in aanmerking zouden komen voor het verlaagde tarief, op EU-niveau op een uniforme manier nauwkeurig moeten worden gedefinieerd of bent u van mening dat een globale omschrijving in de btw-richtlijn afdoende is? De Hoge Raad is van mening dat een globale omschrijving van e-boeken in bijlage III van de btw-richtlijn zou moeten volstaan. Indien een juridische definitie noodzakelijk zou blijken om te voorkomen dat andere producten dan boeken onder dit regime zouden vallen, dan moet de definitie alleszins zo worden opgesteld dat ze future-proof is en dus rekening houdt met toekomstige nieuwe technologische ontwikkelingen. 6 De doelstelling van Europa en België inzake werkgelegenheidsgraad van jarigen bedraagt respectievelijk 75% en 73,2%. 7 Impact assessment report of the European Commission accompanying the proposal for a amending Directive 2006/112/EC as regards reduced rates of value added tax, SEC(2008)2191, pag. 22, en 45 7

8 Vraag 7: Wat zou, gezien de behoefte aan een uniforme en toekomstbestendige aanpak op EU-niveau in het EU-recht de definitie moeten zijn van een e-boek? De definitie van een e-boek moet verwijzen naar een verzamelnaam voor digitale documenten die weergegeven kunnen worden op een e-reader evenals op beeldschermen van computers, tablets en smartphones. Het kan hierbij gaan om zowel teksten die eerder (of tegelijkertijd) verschenen zijn op papier, dus als conventioneel boek, als om teksten die uitsluitend voor digitaal gebruik geschreven zijn. Binnen een e-boek kunnen zowel afbeeldingen, geluid, animaties, films e.d. worden opgenomen of worden toegevoegd, maar de tekst dient wel het belangrijkste onderdeel en leidend te zijn, hetzij in de informatie, hetzij in het verhaal. Bovendien merkt de Hoge Raad op dat het wenselijk is dat ieder e-boek ter verbetering van de vindbaarheid over een ISBN zou beschikken. 8