Hoe help ik mijn puber een studie kiezen....als die er absoluut geen zin in heeft?

Transcriptie

1 Hoe help ik mijn puber een studie kiezen...als die er absoluut geen zin in heeft?

2 Hoe pak ik dit in vredesnaam aan? INHOUD Ontdek waarom je puber er geen zin in heeft. Een gesprek zonder escalatie. De praktische routeplanner. Aan de slag! Wie is Wil Vernhout? Anderen over Wil Vernhout Contact

3 Hoe help ik mijn puber een studie kiezen...als die er absoluut geen zin in heeft? Gelukkig ben je de enige niet die worstelt met het vinden van een goed moment. Pubers hebben er vaak geen zin in om over hun toekomst na te denken. Ze hebben zoveel andere dingen aan hun hoofd: school, vrienden, een baantje, chillen, sport. Ook jouw hoofd staat er niet altijd naar. Als je dan een goed moment gevonden hebt, dan loopt het gesprek niet lekker. Op de een of andere manier ontstaat er steeds een discussie die je eigenlijk niet wilt en haakt je zoon of dochter weer af. Je wordt er helemaal moedeloos van. "Ik werd eens door een wanhopige moeder gebeld, die het maar niet lukte om met haar zoon over zijn studiekeuze te praten. Ze had van alles geprobeerd. Ik vroeg of haar man al eens een poging had gewaagd. Dat bleek niet het geval. Een paar maanden later belde zij weer. Haar man had succes en zij vroeg wanneer ik tijd had voor haar zoon. Hij is een van de leukste jongeren geweest die ik heb begeleid! Na elk gesprek nam hij blij afscheid. Inmiddels heeft hij zijn favoriete studie bijna voltooid". Uit onderzoek is gebleken dat alle jongeren zich willen ontwikkelen en later een beroep willen uitoefenen waar ze voldoening uit halen, iets kunnen presteren waar ze trots op zijn.

4 Wat het zo moeilijk maakt is dat we als samenleving verwachten dat jongeren deze belangrijke keuze in een leeftijdsfase maken waarin hun hersenen nog niet zijn volgroeid. Hierdoor is het vaak lastig voor hen om te plannen. Ze hebben de neiging om impulsief te kiezen. Daarnaast worden ze ook nog eens overladen met een woud aan studiemogelijkheden. Dus ga er maar aan staan. Allemaal ingrediënten voor keuzestress! "Puberteit. Als je ouders vervelend beginnen te doen". Loesje Pubers hebben begeleiding nodig van een volwassene die hen helpt om inzicht te verkrijgen in de betekenis van het kiezen van een studie. Hen begeleidt bij het verzamelen van informatie over zichzelf en de studies die hun belangstelling hebben. Dit kan ingewikkeld zijn. Daarom vinden pubers het best fijn als ouders ondersteuning bieden bij hun worsteling met deze lastige keuze. In dit boek geef ik je 5 tips voor een gesprek zonder escalatie en een praktische routeplanner waarin je leert hoe je in 7 stappen samen met je puber een passende studie kunt vinden. Ik wens je succes in de gesprekken met je puber! Hartelijke groet, Wil Vernhout

5 Gesprek zonder escalatie. Gebruik LSD, wees een OEN, laat OMA thuis, smeer NIVEA en maak je niet druk maar DIK Dit zijn gemakkelijk te onthouden tips die je tijdens het gesprek kunt gebruiken en die je zullen helpen om het evenwicht te bewaren tussen sturen en zelf laten kiezen. Het laat je kind in zijn waarde. Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Aandacht is de motor van elk gesprek en die kun je geven door bewust naar je kind te luisteren. Luisteren doet iedereen. Actief luisteren betekent dat je jouw kind laat weten dat je luistert en geïnteresseerd bent in wat het zegt. Dit kan door hem/haar aan te kijken, te knikken, te hummen of af en toe "ja" te zeggen. Samenvatten: als je samenvat, som je regelmatig de gedachten,acties en gevoelens van je kind op. Door samen te vatten help je jouw kind om zijn of haar gedachten te ordenen. Doorvragen kan op verschillende manieren. Als je kind vage antwoorden geeft met woorden als: "men" of "naar gevoel", vraag je kind dan wie "men" zijn en wat dat "nare gevoel" is. Vertelt je kind dat het belangstelling heeft voor iets met mensen, vraag dan wat het bedoelt met iets. Iets kan bijvoorbeeld staan voor: verzorgen, lesgeven, begeleiden. Vaak helpt het als je de doelgroep (bijv. kinderen of zieken) helder maakt.

6 Wees een OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig Open en gewoon waarnemen, registreren en accepteren wat de ander zegt. Eerlijk: als je moeite hebt met de manier waarop de communicatie verloopt, dan creëer je openheid door dit te zeggen. Vraag door vanuit Nieuwsgierigheid. Dan heeft je stem de juiste klank en zal je kind zich gehoord voelen. Laat OMA thuis: Opvattingen, Meningen en Adviezen Iedereen heeft in gesprek met een ander haar eigen OMA s. De kunst is om zoveel als mogelijk je eigen zienswijze voor je te houden, parkeer ze even. Kom niet onmiddellijk met adviezen als: als je dat op die wijze aanpakt, ga je de mist in. Als ik jou was zou ik Deze gedachten komen van je eigen referentiekader en belemmeren je om nauwkeurig te luisteren. "Een moeder van een studiekiezer vertelde dat ze het lastig vond om haar mening niet te veel op te dringen aan haar dochter. Zij herinnerde zich nog goed hoe vervelend ze het vond dat haar vader dat bij haar deed. Haar dochter overwoog rechten te gaan studeren. De moeder dacht: dat is veel te theoretisch voor je. Maar zei dit niet. Ze raadde haar dochter aan om te gaan praten met iemand die rechten studeerde en zijn boeken te bekijken. Gelukkig kwam de dochter toen zelf tot de ontdekking dat dit niets voor haar was. Ze besloot de hogere hotelschool te gaan doen." Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander Als je zoon of dochter iets vertelt wat niet duidelijk is dan is de kans groot dat je zijn/haar bedoeling zelf invult omdat je hem/ haar al langer kent. Om te voorkomen dat je de bedoeling verkeerd invult kun je vragen stellen als: "Wat bedoel je?" of "Hoe bedoel je dat?" Maak je niet DIK: Denk In Kwaliteiten Elk kind heeft kwaliteiten waar het trots op kan zijn, maar hij/zij ziet ze vaak niet van zichzelf. Probeer samen met je kind te ontdekken waar het trots op is.

7 Praktische routeplanner naar de passende studie. STAP 1 HET BESEF VOOR DE KEUZE TE STAAN Maak samen met je zoon/dochter een afspraak om over dit lastige onderwerp te praten. Neem er de tijd voor en doe het aan de keukentafel, tijdens een ritje in de auto of tijdens een wandeling. Stel vragen als: o Hoe ga je het aanpakken? o Wat vind je lastig? Erken dat het echt lastig is met het enorme aanbod. o Wat kan ik voor je betekenen? Informeer naar de activiteiten van de school in het kader van loopbaanoriëntatie en begeleiding. (LOB). STAP 2 HEB HET LEF OM HET NIET TE WETEN Laat de realiteit eens los en droom samen met je kind over zijn/haar toekomstidealen. Niets is te gek! Noteer of teken de opbrengst van de droom en vul het aan met alle informatie uit de volgende stappen. Vertel dat een studiekeuze niet levensbepalend is. Een loopbaan is flexibel, zowel jouw kind als de arbeidsmarkt blijven zich ontwikkelen. Vertel voorbeelden uit je eigen loopbaan. Help je kind planmatig te werk te gaan. Neem er de tijd voor. Een half jaar voor definitieve inschrijving is echt te laat! Bemoedig je kind en laat waar het kan zelf ontdekkingen doen.

8 STAP 3 INFORMATIE VERZAMELEN OVER JE KIND Praat met je kind over zijn/haar interesses en kwaliteiten naar aanleiding van bijvoorbeeld de ingevulde vragenlijsten van de LOB methode die de school gebruikt, Interesses Waar speelde je zoon of dochter graag mee toen het klein was, tot hij/zij ongeveer 10 jaar was? Waar kon het uren zoet mee zijn? En wat was dat later op de middelbare school.vraag of het graag alleen speelde of liever met anderen. Onderzoek welke rol jouw kind kreeg in een groep. Was het de leider, de bedenker van activiteiten, de organisator of een andere? Bespreek welke vakken op de middelbare school leuk of boeiend werden gevonden en wat in dat vak zo boeiend was. "Een van mijn studiekiezers vertelde dat hij aardrijkskunde zo leuk vond. Toen ik hem vroeg wat het zo leuk voor hem maakte, begon hij met glimmende ogen te vertellen dat hij het prachtig vond om te lezen over hoe een stad zich kon ontwikkelen en groeien en wat dat betekende voor het wonen en werken. Deze herinnering heeft er toegeleid dat hij een studie koos op het gebied van planologie." Vraag ook waar je kind nu belangstelling voor heeft. Is dat bijvoorbeeld iets met techniek, iets met cijfers, dieren, defensie, talen, het milieu of iets medisch, iets met mensen, met je handen werken of iets anders? Kwaliteiten Vertel je kind wat je in hem/haar bewondert, waar je trots op bent en moedig je kind aan om ook zelf voorbeelden te vinden. Denk aan het profielwerkstuk, een presentatie, een hobby, iets in sport of iets wat hij/zij voor een ander heeft gedaan. Bespreek samen wat hij/zij precies heeft gedaan om het resultaat te bereiken. Inventariseer welke kwaliteiten hij/zij daarin heeft laten zien.

9 "Ik geef mijn studiekiezers altijd de opdracht om aan anderen die hen goed kennen te vragen: " Wat vind je mijn drie beste kwaliteiten? Kun je aangeven in welke situaties ik die kwaliteiten laat zien en waarom je die kwaliteiten waardeert?" Zo was er een jongere die van anderen te horen kreeg dat ze hem sociaal heel vaardig vonden. Hij regisseerde toneelstukken op school waarin deze kwaliteit tot uiting kwam. Hij vertelde dat hij wel iets vermoedde maar toch blij verrast was om te horen dat het echt een talent van hem was" STAP 4 VERKENNEN Probeer om samen met je zoon of dochter op basis van alle informatie over zijn/haar interesses en kwaliteiten globaal een aantal beroepsrichtingen te bepalen. Bijvoorbeeld iets met gezondheid of theater of iets met techniek en economie. o Moedig je kind aan om met deze opbrengst op websites te zoeken naar bijpassende opleidingen. o Kijk ook zelf op websites en vraag brochures aan. o Bezoek samen met je kind open dagen en voorlichtingsdagen. Bevraag niet alleen docenten maar ook studenten. o Als je kind nog weinig ideeën heeft, dan kan een brede oriëntatie (open dagen van uiteenlopende studies) duidelijkheid geven over de globale richting. Bijvoorbeeld geen techniek, maar wel iets in de zorg. STAP 5 MOGELIJKHEDEN VERGELIJKEN Opleidingen die de interesses van je kind hebben ga je grondiger onderzoeken en met elkaar vergelijken. o Stimuleer je kind deel te nemen aan meeloopdagen van de studierichtingen. Sfeer proeven. o Verzamel en vergelijk informatie over vakken, keuzemogelijkheden en contacturen met docenten. o Bekijk boeken van de opleiding. Interview een student. o Onderzoek de perspectieven op de arbeidsmarkt o Help een relatie te leggen tussen de opleiding/beroepsmogelijkheden en de sterke en minder sterke kanten van jouw kind. Moedig je kind aan om in gesprek te gaan of een dagje mee te lopen met mensen die het beroep uitoefenen waar hij/zij belangstelling voor heeft. Misschien ken je zelf zo iemand.

10 "Een van mijn studiekiezers kon bijna lyrisch over spieren praten en de werking daarvan. Hij twijfelde over de opleiding tot fysiotherapeut, dacht dat zij alleen ouderen behandelen. Door te gaan praten met enkele fysiotherapeuten, ontdekte hij dat zij ook kinderen behandelen en volwassenen die revalideren na een ongeluk. Zijn twijfels verdwenen als sneeuw voor de zon". STAP 6 KIEZEN! Help je kind de voor en nadelen op een rij te zetten. Vraag ook naar de beleving (Heb je er een goed gevoel bij?). Bespreek eventuele onzekerheden en geef aan dat een zekere mate van onzekerheid bij deze grote stap hoort. Een 100% passende studie bestaat niet! STAP 7 DE KEUZE REALISEREN Maak met je kind een checklist voor alle acties die nodig zijn zoals: o inschrijvingsprocedure o aanvraag studiefinanciering, o eventueel samen te stellen portfolio, o opstellen curriculum vitae o voorbereiding op de studiekeuzecheck Maak gebruik van de informatie die de school heeft. Houdt er rekening mee dat een aantal studies een afwijkende inschrijfdatum heeft. Raadpleeg hiervoor de website van de overheid:

11 Aan de slag! Deze praktische routeplanner vormt de rode draad in de begeleiding van mijn studiekiezers. Wanneer het je lukt om deze routeplanner toe te passen dan heb ik er alle vertrouwen in dat je al veel betere resultaten gaat behalen. Het kan zijn dat je onvoldoende tijd hebt voor deze begeleiding of dat er andere redenen zijn om deze routeplanner niet toe te passen. Je geeft de studiekeuzebegeleiding van je kind liever uit handen. Geldt dit voor jou? Dan nodig ik je uit om je zoon of dochter aan te melden voor een gratis oriënterend gesprek. Je bent van harte welkom om daarbij aanwezig te zijn. Vraag nu een gratis oriënterend gesprek aan klik hier klik hier Volg me voor meer studiekeuzetips ook op:

12 Wie is Wil Vernhout? Toen ik puber was, droomde ik er van om ontwikkelingswerk te gaan doen. Het leek me het mooiste wat er bestond. Nadat ik mijn studie had afgerond en in contact kwam met een ervaren ontwikkelingswerker ontdekte ik dat mijn beeld helemaal niet overeenkwam met de werkelijkheid. Ik had het in mijn fantasie veel mooier gemaakt dan het was. Dit was even slikken, maar wel reden om mijn droombaan op te geven en een andere keuze te maken. Zo ben ik meer dan 20 jaar human resource adviseur geweest. In deze functie sprak ik diverse medewerkers die met tegenzin naar hun werk gingen. Een aantal van hen bleek al vanaf hun middelbare school een verkeerde beroepsrichting te hebben gekozen. Voor velen was het lastig om te ontdekken wat beter zou passen bij wie zij waren en wat ze wilden. Ook was het moeilijk om van beroep te veranderen omdat zij daarmee onzekerheid van werk en inkomen riskeerden. Dit knaagde aan mij, hier wilde ik wat aan doen. Ik besloot opnieuw een wending te geven aan mijn loopbaan en ging mij eerst verdiepen in het vak van loopbaancoach en later in het begeleiden van studiekiezers. Want hoe mooi zou het niet zijn om mensen aan het begin van hun loopbaan een goede start mee te kunnen geven?

13 Zeker toen ik hoorde dat bijna 50% van de eerstejaars studenten hun studie voortijdig afbreekt omdat zij zich er, net zoals ikzelf destijds, onvoldoende in hadden verdiept of de keuze wel paste bij wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze willen. Werken met jongeren geeft mij energie. Het boeit mij om met hen te onderzoeken wat hun talenten zijn en waar ze warm voor lopen. Elke keer weer geniet ik er van als ik hoor en zie hoe een jongere enthousiast en met twinkelende ogen vertelt over wat hem/haar boeit. Uit onderzoek is gebleken dat als jongeren een studie kiezen die goed bij hen past, dat zij dan met plezier gaan studeren en doorzetten als het even tegen zit, want zij hebben een doel voor ogen dat ze willen bereiken. Inmiddels begeleidde ik tientallen jongeren in hun studiekeuze. De kans is groot dat zij slagen in hun opleiding, want zij hebben met volle overtuiging gekozen voor hun studie. De toekomst ligt dan aan hun voeten. Daar doe ik het voor. Hartelijke groet, Wil Vernhout

14 Anderen over Wil "Door de gesprekken met u heb ik een goed overzicht gekregen van de vele mogelijkheden en ontdekt wat ik echt wil. Daardoor kon ik een bewuste keuze maken." Lisa, 17 jaar gymnasium Dankzij de gesprekken met u weet onze zoon welke studie hij wil gaan doen. Hij is weer vrolijk en actief. Hij heeft gelijk zijn boeken voor de universiteit geregeld. We kunnen nu echt vakantie vieren. Moeder van Floris, 18 jaar studieswitcher Het voelde alsof u mij echt begreep en snel doorhad hoe ik als persoon in elkaar stak. Dat gaf een prettig gevoel. Iedere sessie kwamen we wel op andere momenten uit mijn leven terecht om die dan te koppelen met mijn interesses. Ik ben blij dat ik mezelf beter heb leren kennen. Niet alleen vanuit mijzelf maar ook van het beeld dat andere mensen van mij hebben. Dat is fijn. Ik vind u een aardige vrouw met wie je een goed, diep maar luchtig gesprek kan voeren. Er hangt altijd een goede gezellige sfeer en ik heb me ook nooit buiten mijn comfortzone gevoeld. Dat kwam ook voort uit uw deskundigheid die ik merkte uit het gesprek. Jochem Herst, 18 jaar studieswitcher "Jasper studeert met plezier. Hij heeft zijn propedeuse in een keer gehaald. We zijn blij dat je hem zo goed geholpen hebt". Moeder van Jasper, 20 jaar Ik heb mij bij u aangemeld omdat ik niet goed wist welke studie ik wilde gaan doen. Ik vond het altijd prettig om te weten wat ik moest doen voor de gesprekken. Daarnaast voelde ik me snel op mijn gemak bij u en kon ik alles zeggen wat ik wilde. Het begeleidingstraject vond ik afwisselend en dat kwam omdat de opdrachten interactief waren en niet alleen op papier. De opdracht waarbij ik mensen om mij heen heb gevraagd hoe zij in een bepaalde sector werken heeft mij heel erg geholpen. Zo was ik eerst ook wel geïnteresseerd in de sector verkoop. Nadat ik een interview heb gedaan met iemand die daar werkt merkte ik dat het niets voor mij was. Tot op de dag van vandaag heb ik geen spijt van mijn studiekeuze. Hidde, 20 jaar derde jaars HBO.

15 Contact Wil Vernhout coach bij studie en loopbaankeuze loopbaancoaching.nl Volg me voor meer studiekeuzetips op

16 Je mag dit document in zijn geheel doorsturen naar anderen. Wil je delen overnemen? Vraag dan eerst toestemming aan Wil Vernhout. november 2016 Wil Vernhout, Studiekeuzecoach loopbaancoaching.nl