Voorwoord. We wensen u goede aandacht en leesplezier met dit jaarverslag.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 Commissie van toezicht bij de

2 Voorwoord Voor U ligt het jaarverslag 2014 van de Commissie van Toezicht van de P.I. Arnhem, locatie Arnhem-Zuid. We kijken terug op een bewogen en dynamisch jaar met bezuinigingen voor de medewerkers en nieuwe ontwikkelingen in het stelsel promoveren en degraderen voor gedetineerden. Ook noemen wij hierbij de ombouw van huis van bewaring naar gevangenis en de gevolgen die hieruit voortvloeiden voor het activiteitenprogramma. Dit betekent geen vrijblijvendheid meer voor de gedetineerde. Meer inzet wordt verwacht in dit proces van al deze veranderingen van hen en ook van de begeleiders. Voor de commissie betekende dit o.a. het bijstellen van het speerpuntenplan 2014, waarmee de commissie heeft gewerkt. Dit op basis van het overzicht en de indrukken van de contacten en de ingediende klachten, met als doel de toezichthoudende taak van de commissie te versterken, waarbij de rechtspositie en de bejegening van de gedetineerden de aandachtsgebieden zijn. We wensen u goede aandacht en leesplezier met dit jaarverslag. Namens de leden van de Commissie van Toezicht, Arnhem-Zuid. G.H. de Boer-Mensink. Voorzitter. 2

3 1. Inrichting... blz De commissie van toezicht... blz De samenstelling van de commissie van toezicht. blz Deskundigheidsbevordering... blz Cijfers. blz De toezichthoudende taak... blz Contacten en samenwerking met de directie van de inrichting. blz Onderwerpen die in het verslagjaar nader zijn belicht.. blz De adviestaak blz De bemiddelingstaak blz Het maandcommissariaat.. blz De bemiddeling. blz De rechtsprekende taak... blz Cijfermatig overzicht blz Doorlooptijden.. blz Rogatoir verhoor... blz overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen blz Afgelegde bezoeken.. blz Conclusies. blz Bijlagen. blz Overzicht soorten klachten per onderwerp KLAVER blz Managementoverzicht KLAVER.. blz Totaaloverzicht KLAVER blz. 19 3

4 1. Inrichting De locatie Arnhem-Zuid vormt samen met de locaties Arnhem De Berg en Extramurale Detentie de. De locatie Arnhem-Zuid is zowel een gevangenis als een Huis van Bewaring met capaciteit voor 253 gedetineerden De commissie van toezicht De samenstelling van de commissie van toezicht Op 1 januari 2014 was de commissie als volgt samengesteld: - Voorzitter: mevrouw G.H. de Boer-Mensink, voormalig medewerkster psychiatrie, lid sinds 1 januari 2006; - Voorzitter beklagcommissie: - de heer mr. M.P. Pomper, werkzaam als Officier van Justitie, lid sinds 1 januari 2007; - de heer mr. P.A.H. Lemaire, werkzaam als raadsheer bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, lid sinds 1 januari 2013; - Plaatsvervangende voorzitters beklagcommissie: - mevrouw mr. P. Cleijne-Aydemir, werkzaam als sociaal raadsvrouw/tolk, lid sinds 1 januari 2003; - de heer mr. F.H.J. van Gaal, werkzaam als advocaat, lid sinds 1 juli Leden te weten: - de heer Q. Vinh Nguyen, werkzaam als geestelijk verzorger bij de Pompestichting, lid sinds 1 maart 2006; - de heer P.H.W.M. Beekman, werkzaam als projectleider bij de afdeling veiligheid van de gemeente Ede, lid sinds 1 april 2007; - de heer J.J.H. Rottink, werkzaam als projectmanager, lid sinds 1 september 2008; - mevrouw N. Weiss, werkzaam als arts, lid sinds 1 maart 2011; - de heer W.J. Bosveld, voormalig ambtelijk secretaris rechtbank Arnhem, lid sinds 15 juli De samenstelling van de commissie is in het verslagjaar gewijzigd. Per 1 juli 2014 heeft de heer mr. P.A.H. Lemaire zijn lidmaatschap bij de commissie formeel beëindigd. De heer mr. S. Djebali, werkzaam als rechter bij de rechtbank Gelderland, is per 1 juli 2014 verwelkomd als lid van de Commissie. 1.2 Deskundigheidsbevordering Met betrekking tot de deskundigheidsbevordering van de leden kan worden opgemerkt dat enkele leden op 28 mei de praktijkgeoriënteerde cursus Penitentiaire beginselenwet georganiseerde door de Vrije Universiteit te Amsterdam hebben gevolgd. Op 24 juni 2014 is door de P.I. Arnhem, locatie Arnhem Zuid een gezamenlijke dagdeel georganiseerd waarbij ook de leden van de commissie van toezicht van locatie De Berg waren uitgenodigd. Tijdens dit dagdeel hebben de leden van de commissies verschillende interessante workshops, trainingen en vergaderingen kunnen bijwonen. Daarnaast werden leden van de commissie tijdens 4

5 2. Cijfers Commissie van toezicht bij de het verslagjaar in de gelegenheid gesteld om bijeenkomsten bij te wonen. Op 7 maart 2014 hebben enkele leden de voorlichtingsbijeenkomst in de P.I. Arnhem, locatie De Berg bijgewoond. Deze door de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming georganiseerde voorlichting werd gehouden naar aanleiding van het rapport Bleichrodt, toenemend appel. Op 4 april 2014 hebben enkele leden de voorlichtingsbijeenkomst gegeven door het Gelre ziekenhuis in de P.I. Arnhem, locatie De Berg bijgewoond met als thema screeningstechniek bij urinecontroles. Op 30 juni 2014 zijn de voorzitters van de commissie van toezicht in de gelegenheid gesteld een bijeenkomst bij te wonen georganiseerd door DJI te Nieuwersluis met als thema stand van zaken Dagprogramma beveiliging en toezicht op maat. Ten slotte hebben op 3 november 2014 enkele leden de Landelijke Dag voor de commissie van toezicht uit zowel het gevangeniswezen als tbs en jeugd, gehouden te Amersfoort, bijgewoond met als thema Detentie, een kostbare zaak; sporen uit het verleden-lijnen naar de toekomst". Het aantal gehouden beklagzitting voor 2014 bedraagt 22 Het aantal bezette detentieplaatsen per 1 juli van het verslagjaar bedraagt 203 Het aantal contacten met de Gedeco 11 Daarnaast hebben mw. Vonk en dhr. Verborg los van elkaar met enige regelmaat contact met de gedecoleden Het aantal medische klachten van organisatorische aard: het betreft hier 24 klachten m.b.t. het oproepen van verpleegkundige, arts, tandarts en psycholoog Het aantal medische klachten van medisch-inhoudelijke aard: het betreft hier 24 klachten m.b.t. vervolgen of inzetten van behandeling Het aantal bemiddelde/opgeloste medische zaken klachten zijn na bemiddeling ingetrokken 2 klachten gedetineerde inmiddels met ontslag. Gedetineerde schriftelijk benaderd. Geen reactie ontvangen. 1 klacht dmv fax advocaat; gedetineerde heeft zelf geen klacht ingediend. Er is gesprek geweest met gedetineerde en medische dienst. Het aantal medische klachten dat is doorgestuurd naar de medisch adviseur 5 Het aantal medische klachten waarin een gedetineerde in beroep is gegaan bij 1 de RSJ 3. De toezichthoudende taak 3.1 Contacten en samenwerking met de directie van de inrichting De opstelling van de directie werd door de leden van de commissie van toezicht in het algemeen als open en constructief ervaren. De directie in de persoon van de heer Noordermeer trad in het verslagjaar op als vaste vertegenwoordiger van de directie bij commissievergaderingen. Met de directie is overleg gevoerd over actuele aandachtspunten binnen de inrichting en de wijze waarop die punten doorwerken. De navolgende onderwerpen zijn in dit kader gedurende het verslagjaar aan de orde geweest in de vergaderingen van de commissie van toezicht met de directie: 5

6 De toekomst en de samenwerking van de commissies van de P.I. Arnhem Een terugkerend onderwerp is de samenwerking tussen de beide commissies van de P.I Arnhem (locatie Arnhem-De Berg en locatie Arnhem-Zuid). Het uitgangspunt van de commissie is dat daar waar samenwerking mogelijk is dit ook zal plaatsvinden (bijvoorbeeld het houden van gezamenlijke themabijeenkomsten, zittingen en vergaderingen) maar dat de commissie voor het overige geheel zelfstandig blijft. Herstelgerichte detentie De commissie heeft lopende verslagjaar de herstelconsulente uitgenodigd tijdens haar commissievergadering. De commissie heeft zich laten informeren over de taakinhoud van de herstelconsulente binnen de inrichting. Het doel van herstelgerichte detentie is om te streven naar een herstelgerichte gevangeniscultuur dat zich richt op het herstellen van de verstoorde relatie tussen dader, slachtoffer en samenleving. Het delict bespreekbaar maken opdat de dader hiertoe zijn verantwoordelijkheid kan nemen. De herstelgerichte praktijken bestaan uit slachtoffer-dader, buurtbemiddeling, Eigen Kracht Conferenties, Peermediation en herstelgerichte detentie. De inrichting deed in het verslagjaar mee aan een pilot waarbij er min of meer wel een verplicht gesprek is tussen de dader en het slachtoffer. In het multidisciplinair overleg wordt getoetst of een gedetineerde kan deelnemen aan herstelgerichte detentie. Bejegening De commissie heeft lopende het verslagjaar een afdelingshoofd van de inrichting uitgenodigd tijdens haar commissievergadering. De commissie heeft zich laten informeren of het onderwerp bejegening. Gedetineerdenzaken De commissie heeft lopende het verslagjaar Hoofd Gedetineerdenzaken uitgenodigd tijdens haar commissievergadering. De commissie heeft zich laten informeren over de beleidswijzigingen en de stand van zaken ten aanzien van de transitie detentie en re-integratie. Dit mede gelet op de hoeveelheid klachten over het uitblijven van de covatraining, leefstijltraining en TR activiteiten. Door de personele krapte liep de kwaliteit ten aanzien van rapportages en D&R plannen terug en hadden sommige gedetineerden een vertraagde doorfasering. Lopende het verslagjaar zijn er weer voldoende casemanagers aangetrokken en zijn de caseloads evenredig verdeeld. Daarnaast heeft de commissie extra aandacht gevraagd de klachten rondom het niet nakomen van afspraken door personeelseden van de afdeling gedetineerdenzaken. Gesteld is dat personeelsleden de afspraken niet nakomen. Ook komend verslagjaar zal de commissie hiervoor speciale aandacht blijven vragen. 3.2 Onderwerpen die in het verslagjaar nader zijn belicht Daarnaast heeft de commissie ook dit verslagjaar weer een aantal specifieke onderwerpen nader belicht. De navolgende onderwerpen zijn in dit kader gedurende het verslagjaar aan de orde geweest in de vergaderingen van de commissie van toezicht met de directie: Bejegening De eerste conclusie is dat het aantal klachten met betrekking tot bejegening in 2014 zijn afgenomen van 51 in 2013 naar 30 in Mogelijk dat dit verband houdt met 6

7 de opleiding die het personeel heeft gehad in het kader van gemotiveerd bejegenen. Dit heeft kennelijk zijn vruchten afgeworpen. Ook uit de verslagen van het maandcommissariaat blijkt dat de maandcommissaris bij zijn of haar bezoek aan de inrichting zo nodig op een juiste en vriendelijke wijze werd bijgestaan door het personeel. Tijden de commissievergadering is met de directie van de inrichting afgesproken dat, indien er klachten bestaan rondom de bejegening of het handelen van personeel jegens gedetineerden, de maandcommissaris hierover contact opneemt met de directeur zodat de directeur hierop adequaat kan reageren. Daarnaast zal uiteraard wel de vinger aan de pols moeten worden gehouden met betrekking tot bejegening, met name in verband met de op handen zijnde sluiting van De Berg en de daarmee gepaard gaande reorganisaties welke wellicht zijn weerslag zal hebben op de gemotiveerdheid van het personeel. Ook de perikelen rondom de reorganisatie van de afdeling gedetineerdenzaken zal komend verslagjaar een punt van aandacht blijven. Gebouwelijke voorzieningen Lopende het verslagjaar heeft de accountmanager een bezoek gebracht aan de inrichting en zich op de hoogte kunnen stellen van de gebouwelijke situatie en de gebreken. Geconstateerd is dat de afzuiging in de keuken van gedetineerden te wensen over laat en dat de sportplaats en luchtplaatsen aan onderhoud toe zijn. Lopende het verslagjaar heeft de inrichting van de Rijksgebouwendienst een schrijven ontvangen dat renovatie van het sportveld is goedgekeurd. De commissie heeft dit verslagjaar veel klachten ontvangen over het feit dat gedetineerden lang moesten wachten op stoelen en matrassen en de slechte staat van het bed in de bezoek zonder toezicht ruimte. Daarnaast heeft de commissie de inrichting extra aandacht gevraagd voor een drietal cellen waarin het raam niet meer open kan vanwege een geplaatst rooster. De commissie heeft de inrichting verzocht op die cellen op voorhand al een ventilator te plaatsen. Wijzigingen rondom het regime De commissie heeft lopende het verslagjaar kennisgenomen van de wetswijziging wijziging Regeling Selectie plaatsing en overplaatsing van gedetineerden en van de implementatie van het dagprogramma beveiliging en toezicht op maat (DBT). Vanuit de Gedeco is positief gereageerd op de manier van samenwerken en de wijze waarop de inrichting het nieuwe dagprogramma heeft geïmplementeerd. Signalen die na invoering van het dagprogramma werden afgegeven waren dat het erg onrustig was in de inrichting, veel vernielingen en geluidsoverlast. Gedetineerden konden moeilijk van middelen afblijven. Het beperkte activiteitenaanbod versterkt dit negatieve gedrag. Dit is en blijft een punt van zorg. Bij de commissie zijn veel klachten ingediend omtrent het verblijf in het basisregime en het promoveren en degraderen. Vrijhedenbeleid Het is de commissie duidelijk dat de RSJ met haar uitspraak van 19 oktober 2013 (13/2486/GA) een signaal heeft willen afgeven dat zij een strengere lijn willen volgen ten aanzien van verlofaanvragen. Ook de inrichting volgde na de uitspraak van de RSJ deze strengere lijn. Echter sindsdien is er wel sprake van een toename te zien in het aantal onttrekkingen. Als gevolg hiervan heeft de directie besloten weer strenger te zullen oordelen op verlofaanvragen. De commissie constateert dat het lastige casuïstiek blijft. 7

8 Medisch inhoudelijke en medisch organisatorische klachten Om zich te laten informeren over de omvang van de medische klachten heeft de commissie tijdens haar commissievergadering de medische dienst uitgenodigd. Gevraagd is onder meer hoe wordt omgegaan met klachten over de tandarts. Daarnaast heeft de commissie gevraagd meer inzicht te geven waar wordt bepaald wat een organisatorische en wat een medische klacht is en antwoord te geven op de vraag wanneer de commissie van toezicht. hierin bevoegd is. Ook voor de procedures rondom de uc s en het onderwerp eenzame opsluiting bij angsten en trauma s is speciale aandacht gevraagd. Opvallend zijn met name de hoeveelheid medisch inhoudelijke klachten. Gedetineerden zijn het vaak niet eens met de uitgestelde zorg. Daarnaast wordt door de medische dienst minder vaak gezegd dat er sprake is van een arbeidsongeschiktheid. Er wordt eerst gekeken of bepaalde activiteiten of gesprekken kunnen worden ingezet alvorens wordt gestart met het geven van medicatie. De insteek is dat alle gedetineerden geschikt zijn om werkzaamheden binnen de inrichting te verrichten. Er kan veel maatwerk worden geboden. Ook de MIC meldingen (meldingen incidenten) worden doorgenomen. Op de E.Z.V. afdeling - complexe zorg krijgen medewerkers extra bijscholing. Medicatieverstrekking Medicatieverstrekking blijft kwetsbaar. Er zijn verschillende signalen afgegeven dat hier iets aan moet gebeuren. De tijd om de medicatie uit te reiken is niet weggezet in de dagprogramma s. Er is een personeelstekort en personeelsleden verstrekken niet alleen de medicatie maar hebben meerdere taken. Het beklag Het is de commissie opgevallen dat veel klachtformulieren niet werden verstuurd en/of werden verstuurd naar het maandcommissariaat in plaats van naar het secretariaat van de commissie. Hiervoor is aan de directie speciale aandacht gevraagd. Beklagcommissie heeft de directie daarnaast speciale aandacht gevraagd voor de inhoud van de beschikkingen bij disciplinaire straffen en ordemaatregelen. Niet duidelijk was of er evenwel sprake was van hoor en wederhoor. Ook navraag bij het personeel werd niet op de beschikkingen vermeld. Afgesproken is dat in nieuwe beschikkingen de reactie van de directeur en gedetineerden zal worden opgenomen. Daarnaast heeft de commissie speciale aandacht gevraagd voor de aangeleverde stukken. Er werd slechts uitdraaien vanuit TULP van opgelegde beschikkingen meegestuurd. Hierdoor was niet duidelijk door wie de beschikkingen waren ondertekend en door wie en wanneer deze beschikkingen waren uitgereikt. Toetsingscriteria De commissie heeft dit verslagjaar kennisgenomen van de toetsingscriteria. De commissie heeft zich voorgenomen om jaarlijks in haar commissievergadering de toetsingscriteria te evalueren. Mocht de inhoud speciale aandacht verdienen zal de commissie dit opnemen in haar speerpuntenplan. Doorlooptijden Om de doorlooptijden te bekorten heeft de commissie lopende het verslagjaar in samenspraak met de directie besloten dat verweerschriften worden opgevraagd en verzonden per mail. Geconcludeerd wordt dat deze werkwijze constructief is gebleken. Voorts heeft de commissie besloten om harde klachten gelijk op zitting in te plannen en niet eerst ter bemiddeling aan het maandcommissariaat aan te 8

9 bieden. Zachte klachten worden eerst ter bemiddeling aan het maandcommissariaat aangeboden tenzij op voorhand blijkt dat bemiddeling geen soulaas zal bieden. Deze klachten worden indien zij daarvoor inhoudelijk en procedureel in aanmerking ook gelijk op een beklagzitting ingepland. Daarnaast is de commissie van mening dat ook een verdere en actievere bemiddeling door de maandcommissaris zeker kunnen bijdragen aan een verkorting van de doorlooptijden. Het verkorten van de doorlooptijden zal ook komend jaar weer een punt van aandacht zijn. Sociale media en internet Lopende het verslagjaar is het re-integratiecentrum geopend. Gedetineerde kunnen dan de internetsites die staan vermeld op de white-list bezoeken. De commissie van toezicht heeft de directie gevraagd eveneens uit te zoeken of voor gedetineerden die familie in het buitenland hebben de mogelijkheid bestaat om contact te hebben via Skype. Gedurende het verslagjaar is gestart met het Landelijk project a prisoner. Kennissen van gedetineerden kunnen dan naar gedetineerden mailen tegen een kleine vergoeding. Ordemaatregelen/disciplinaire straffen Gedurende het verslagjaar hebben een aantal stevige geweldsincidenten plaatsgevonden tussen gedetineerden. Hierbij zijn ook personeelseden slachtoffer geworden. Mogelijk dat dit een gevolg is van de invoering van het basisregime. Commissie heeft de directie aandacht gevraagd voor de traumaverwerking van het personeel. De commissie is van mening dat de inrichting de afhandeling van de incidenten adequaat heeft opgepakt. Ook de toename van het aantal strafcelplaatsingen is een punt van aandacht. De commissie heeft de inrichting extra aandacht gevraagd voor het feit dat de maandcommissaris niet altijd wordt ingelicht over plaatsing in afzondering. Daarnaast heeft de commissie lopende het verslagjaar met de directie de verslaglegging bij het opleggen van ordemaatregelen en disciplinaire besproken en is speciale aandacht gevraagd voor de inhoud van de beschikkingen bij disciplinaire straffen en ordemaatregelen. Niet duidelijk was of er evenwel sprake was van hoor en wederhoor. Ook navraag bij het personeel werd niet op de beschikkingen vermeld. Afgesproken is dat in nieuwe beschikkingen de reactie van de directeur en gedetineerden zal worden opgenomen. Daarnaast heeft de commissie speciale aandacht gevraagd voor de aangeleverde stukken. Er werd slechts uitdraaien vanuit TULP van opgelegde beschikkingen meegestuurd. Hierdoor was niet duidelijk door wie de beschikkingen waren ondertekend en door wie en wanneer deze beschikkingen waren uitgereikt. Postbezorging De postbezorging blijft een punt van aandacht. Bij de commissie zijn veel klachten ingediend over het niet tijdig ontvangen van (zitting)stukken. Activiteiten In maart is gestart met het dagprogramma beveiliging en toezicht op maat. De commissie is van mening dat de directie de invoering van het nieuwe dagprogramma op een goede en constructieve manier met alle belanghebbenden heeft gecommuniceerd. De commissie heeft evenwel geconstateerd dat er hieromtrent relatief veel klachten zijn ingediend (16 klachten). De klachten gaan 9

10 met name over het insluiten tijdens arbeidsuren vanwege een tekort aan personele capaciteit. Drugsontmoediging Er was dit verslagjaar een toename van het aantal positieve urinecontroles zichtbaar. Er zijn in de kader zowel aangekondigde als onaangekondigde drugscontroles gehouden waarbij tevens gebruik is gemaakt van drugshonden. Ook is er een spitactie geweest uitgevoerd door het landelijke bijzondere bijstandsteam. Ook deze spitactie was vooraf niet bekend gemaakt. Om fraude bij urinecontroles tegen te gaan moeten gedetineerde voorafgaand aan een urinecontrole hun handen wassen. Het komt namelijk voor dat gedetineerden voorafgaand aan een urinecontrole citroensap of azijn over de handen laten lopen waarna zij tijdens de urinecontrole over hun handen urineren. Deze stof komt dan in het urinemonster hetgeen resulteert in het meten van afwijkende waarden. 4. De adviestaak Een aantal punten die ook onder het punt adviestaak zouden kunnen worden geschaard zijn hiervoor reeds besproken onder het punt toezichthoudende taak. De commissie heeft kennisgenomen van de klachten over de grimmige sfeer binnen de inrichting als gevolg van de invoering van het basisregime. Ook werd er veel geklaagd over het feit dat opnieuw de termijn van acht weken weer ging lopen met overplaatsing vanuit het arrestantenregime. De commissie heeft haar zorgen geuit. Gekeken moet worden hoe dit klimaat kan worden gekanteld. De inrichting heeft haar zorgen gedeeld met Den Haag. Gevraagd is onder meer of Den Haag meer aandacht wil geven aan de inhoud van het proces. Daarnaast heeft de inrichting meerdere malen aandacht gevraagd voor de slechte staat van het bed in de bezoek zonder toezicht ruimte. De beklagcommissie heeft kennisgenomen van de brief van de Klankbordgroep over de Kwaliteitsontwikkeling Commissies van Toezicht van 3 juni Namens de commissie is er een brief naar de klankbordgroep gestuurd waarin de commissie haar bevindingen heeft geformuleerd. Gedurende het verslagjaar zijn door de commissie geen expliciete adviezen uitgebracht aan het Ministerie van Veiligheid en Justitie, De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming of andere instanties en personen. 5. De bemiddelingstaak 5.1 Het maandcommissariaat Zoals in voorgaande jaren traden de meeste leden van de commissie in 2014, aan de hand van een vastgesteld rooster, bij toerbeurt op als maandcommissaris. In verband met het lidmaatschap van de beklagcommissie waren de voorzitters daarvan vrijgesteld. Dit om de bemiddelings- en de rechtspraakfunctie van de commissie uitdrukkelijk van elkaar te onderscheiden. Ook is één van de leden in verband met haar werkzaamheden en met instemming van de commissieleden vrijgesteld om als maandcommissaris te fungeren. Evenals in voorgaande jaren handelden de maandcommissarissen de klachten en bemiddelingsverzoeken zelfstandig af. De maandcommissarissen bezocht de gedetineerde op verzoek 10

11 van het secretariaat of naar aanleiding van een ingekomen sprekersbriefje. De maandcommissarissen maakten bij elk bezoek en van elk (bemiddelings)gesprek een kort verslag. De verslagen van de maandcommissaris werden besproken in de commissievergaderingen. In het algemeen kan worden opgemerkt dat de maandcommissaris met regelmaat vragen te beantwoorden kreeg met betrekking tot de levering van stoelen en matrassen, de warmte regulering binnen de inrichting, het geen respons krijgen van het BSD op ingediende vragen, de toegeleiding naar de medische dienst en het uitblijven van cova-training en TR activiteiten waardoor de fasering in gevaar kwam. Ook over het niet tijdig ontvangen van (zitting)stukken werd vaak bij de maandcommissaris geklaagd. Het maandcommissariaat heeft opgemerkt dat klachtenformulieren vaak naar de maandcommissaris werden gestuurd. Dit is tijdens de commissievergaderingen met de directie besproken. Uitgangspunt is en blijft dat enkel de spreekbriefjes naar de maandcommissaris worden gestuurd dat in beginsel alle klachtformulieren door bevolking rechtstreeks naar het secretariaat zullen worden gestuurd. Het maandcommissariaat zal als hij de inrichting bezoekt even de afdeling bevolking bezoeken om te kijken of er klachtformulieren zijn. Hij neemt deze dan mee om te kijken of bemiddeling mogelijk is. Op deze manier zullen gedetineerden snel worden gehoord en kunnen klachten mogelijk in een eerder stadium worden opgelost. Ook zal de maandcommissaris voordat deze de inrichting bezoekt even contact opneemt met het secretariaat om te vragen of er nog klachten zijn ter bemiddeling. 5.2 De bemiddeling De commissie heeft aan het begin van het verslagjaar de toetsingscriteria en de gedragscode voor de leden van de commissie van toezicht besproken. Het doel van de commissie is om te zoeken naar een goede balans tussen veiligheid, regelgeving en humaniteit. De commissie acht daarbij de integriteit van een gedetineerde erg belangrijk en zijn van mening dat het in acht nemen van een voortvarende afhandeling van klachten daartoe kan bijdragen. In het verslagjaar zijn 47 klachten ter bemiddeling naar de maandcommissaris gestuurd. Hiervan zijn 32 klachten na bemiddeling door de maandcommissaris ingetrokken. 6. De rechtsprekende taak De commissie heeft ervoor gekozen om de beklagzaken meervoudig te behandelen. In het verslagjaar werd de beklagcommissie voorgezeten door de heer mr. M.P. Pomper en de heer mr. P.A.H. Lemaire. Daarnaast traden de heer mr. F.H.J. Van Gaal of mevrouw mr. P. Cleijne-Aydemir op als plaatsvervangend voorzitter van de beklagcommissie. Aan de hand van een rooster waren bij toerbeurt andere commissieleden lid van de beklagcommissie. Mevrouw Wijnveen-te Rietstap was gedurende het verslagjaar secretaris van de beklagcommissie. Daarnaast hebben mevrouw mr. N. Lont en mevrouw M. Gort hebben opgetreden als plaatsvervanger van de secretaris. Tijdens het verslagjaar trad de directie in de persoon van de heer R. Noordermeer op als vaste vertegenwoordiger van de directie bij beklagzittingen. Daarnaast trad mevrouw mr. M. ten Bosch, juridisch medewerker, op als plaatsvervanger van de directie tijdens beklagzittingen. 11

12 Klager, eventueel bijgestaan door zijn raads- man/vrouwe en de directie worden voor een mondelinge behandeling van de klacht uitgenodigd. De beklagcommissie streeft ernaar om binnen twee weken na de mondelinge behandeling schriftelijk uitspraak te doen. Bij klachten waarin de doorlooptijd werd overschreden zal de procedure uitgebreider worden besproken in de uitspraak. De Commissie heeft lopende het verslagjaar, gezien de aard van de klachten, de inrichting de populatie gedetineerden, unaniem besloten in beginsel geen mondelinge uitspraken te doen. Het secretariaat heeft een formulier ontwikkeld waarin in één overzicht de stand van zaken te zien was. De beklagcommissie heeft deze werkwijze als prettig ervaren. Om meer eenduidigheid in haar uitspraken te kunnen bewerkstelligen en meer inzicht te krijgen in de klachten die worden ingediend, heeft de commissie ook dit verslagjaar er weer voor gekozen om vier keer per jaar een uitsprakenbulletin te maken. In dit uitsprakenbulletin staan alle relevante en interessante uitspraken van de beklagcommissie en wordt evenals het jurisprudentiebulletin van de RSJ als agendapunt tijdens de commissievergadering besproken. De commissieleden hebben het bespreken van de bulletins als prettig en constructief ervaren. Om te onderzoeken of net als in P.I. Arnhem, locatie De Berg het doen van mondelinge uitspraken de voorkeur verdiend boven het doen van schriftelijke uitspraken heeft de voorzitter van de beklagcommissie dit verslagjaar een aantal beklagzittingen bij de commissie van toezicht van de P.I. Arnhem, locatie De Berg bijgewoond. Na een evaluatie heeft de commissie unaniem geconcludeerd dat vanwege de populatie gedetineerden en de aard en zwaarte van de klachten bij locatie Zuid de schriftelijke beslissingen in de meeste gevallen meer passend is. Voorlopig zal de commissie haar huidige werkwijze daarom handhaven. Bijzonder was de klacht van een gedetineerde waarin hij klaagde over het niet toekennen van BZT bij voorlopig gehechten. In deze klacht werd verwezen naar een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM van 9 juli 2013 met kenmerk 42615/06 (Varnas tegen Litouwen) en naar de regelgeving zoals opgenomen in De European Prison Rules. Gesteld werd dat de directeur had nagelaten een redelijke en objectieve rechtvaardiging te geven voor het verschil in behandeling van voorlopig gehechten en afgestraften. De beklagcommissie heeft de klacht gegrond verklaard. De beslissing van de directeur vernietigd en de directeur opgedragen een nieuwe beslissing te nemen met daarin opgenomen een overweging waaruit blijkt hoe de inrichting omgaat met gedetineerden die gedurende een lange tijd in het huis van bewaring regime verblijven. In deze klacht is hoger beroep aangetekend. 12

13 6.1 Cijfermatig overzicht Commissie van toezicht bij de Aantal klachten Soort afdoening: ingetrokken ingetrokken na bemiddeling afdoening na rogatoir verzoek niet-ontvankelijk ongegrond (deels) gegrond overgedragen nog openstaand De onderdelen waarover het meest werd geklaagd hadden betrekking op de volgende onderwerpen: - disciplinaire straffen; - persoonlijke voorwerpen; - bejegening; - DBT; - verlaten inrichting; - verzorging (met name medische verzorging). In het verslagjaar zijn in een vierentwintigtal zaken beroep ingediend bij de RSJ tegen beslissingen van de beklagcommissie. Hiervan zijn eenentwintig tal beroepzaken ingediend door de directie en de overige viertal door klager. In het verslagjaar zijn negental uitspraken ontvangen waarvan het beroep ongegrond is verklaard, zijn een elftal beroepen gegrond verklaard waarbij in drietal gevallen ook een tegemoetkoming (van in totaal 22,50) aan appellanten is toegekend, in één beroep heeft appellant alsnog zijn klacht ingetrokken en een drietal klachten zijn door de RSJ niet-ontvankelijk verklaard. De door de beroepscommissie gegrond verklaarde beroepsschriften hadden met name betrekking op het onderwerp disciplinaire straffen. Gedurende het verslagjaar heeft de commissie met belangstelling kennisgenomen van de uitspraken van de RSJ alsmede het jurisprudentiebulletin. Het aantal ingediende schorsingsverzoeken bij de voorzitter uit de beroepscommissie van de RSJ is cijfermatig niet beschikbaar nu deze niet afzonderlijk door het secretariaat zijn geregistreerd. In 2014 hebben 65 klagers zich in hun gehele beklagzaak laten bijstaan door een advocaat, dit kan zijn bij het indienen van een klaagschrift als ook ter zitting van de beklagcommissie. 13

14 In 2014 werd door de beklagcommissie in een elftal klachten een tegemoetkoming na een gegrond verklaard beklag en nadat de beslissing van de beklagcommissie onherroepelijk was geworden toegekend (in totaal een bedrag van 168). De door de beklagcommissie gegrond verklaarde klaagschriften hadden betrekking op de onderwerpen: persoonlijke verzorging; transport; activiteiten (luchten); persoonlijke voorwerpen; ordemaatregel; controle; DBT; disciplinaire straffen en rekeningcourant/zak- en kleedgeld. 6.2 Doorlooptijden De commissie heeft in het verslagjaar geconstateerd dat in 121 klachten de wettelijke termijn van vier weken, welke termijn kan worden verlengd met vier weken, niet werd gehaald. De overschrijding had verschillende oorzaken, namelijk: - overplaatsing van klager waardoor klager op zijn klacht rogatoir gehoord moest worden door de commissie van toezicht verbonden aan de inrichting waar klager op dat moment verbleef; - bemiddeling door de maandcommissaris; - zitting aangehouden op verzoek raadsman; - complexiteit van de klacht; - langdurige afwezigheid van de secretaris - reactietermijn van de directie. De doorlooptijden hebben blijvend specifieke aandacht van de commissie van toezicht. Ook dit verslagjaar heeft de commissie van toezicht, om inzicht te krijgen en om oplossingen te kunnen genereren voor overschrijding van de doorlooptijden, de overzichten ten aanzien van de voorraad en de nog te verwachten zaken elk kwartaal als vast agendapunt tijdens de commissievergadering besproken. De commissie heeft zich tot haar taak gesteld om ook komend verslagjaar te kijken wat er nog meer mogelijk is om de doorlooptijden te kunnen bekorten. 6.3 Rogatoir verhoor De commissie heeft in het verslagjaar in 42 beklagzaken een verzoek om rogatoir verhoor ontvangen van een reeds overgeplaatste gedetineerden. 7. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Begin juli Begin kampte de inrichting met een acute stroomuitval. Er bleek sprake te zijn van een lekkage in de schakelkast. Ook in de centraalpost was alles uitgevallen. Als positief punt kan worden genoemd dat binnen 10 minuten alle gedetineerden ingesloten en geteld waren. De commissie is van mening dat de directie adequaat heeft gehandeld en zowel de gedetineerden, de maandcommissaris en de overige leden goed heeft geïnformeerd over de perikelen rondom de stroomstoring. De inrichting doet mee aan een pilot innovatieve regimes. Dit houdt in dat gedetineerden meer autonomie hebben. Geprobeerd is om voor die gedetineerden meer mogelijkheden te creëren en om hen extra te belonen voor het positieve gedrag. De commissie is positief over deze pilot. 14

15 De voorzitter heeft de grootscheepse brandoefening gehouden op 21 en 22 mei 2014 in P.I. Arnhem bijgewoond. Alle ketenpartners hebben hieraan hun medewerking verleend. Opgemerkt kan worden dat de samenwerking en de coördinatie redelijk goed verlopen is. De inrichting heeft lopende het verslagjaar contacten gelegd met voetbalclub Vitesse om stageplaatsen voor gedetineerden te creëren. Er is ook dit verslagjaar weer een barbecue voor en door gedetineerden georganiseerd. Enkele leden van de commissie hebben deze barbecue bijgewoond. In oktober heeft de P.I. Arnhem, locatie Zuid haar 25 jarig jubileum gevierd. Enkele leden van de commissie zijn naar de receptie geweest. Ook de Nieuwjaarsreceptie is door enkele leden van de commissie bezocht. 7.1 Afgelegde bezoeken Door een aantal leden van de commissie is de Gedecovergadering bezocht. Het was een goede inhoudelijke vergadering. In het proces was te zien dat de gedetineerden het prettig vinden een goed gehoor te vinden bij de directie. De gedecoleden voelen zich gesteund in het werk wat ze doen. Dit is een goede verbetering na het opstappen van de Gedeco begin van het verslagjaar. Daarnaast hebben een aantal leden van de commissie aangesloten bij de vergadering van de Vrijhedencommissie. 8. Conclusies en aanbevelingen De commissie van toezicht is van mening dat het in zijn algemeenheid een constructief en vruchtbaar jaar is geweest. De commissie dankt de directie voor de goede samenwerking. De commissie heeft ook dit verslagjaar gewerkt met een speerpuntenplan en is voornemens om ook het komende verslagjaar weer een speerpuntenplan op te stellen en te gaan gebruiken. De commissie blijft ook het komende verslagjaar speciale aandacht besteden aan de onderwerpen arbeid, bejegening, gedetineerdenzaken, het regime, medicatieverstrekking, doorlooptijden en het vrijhedenbeleid. Het maandcommissariaat is van mening dat zij gedurende het verslagjaar door het personeel van de inrichting op correcte wijze is begeleid en geholpen. Opgemerkt is de attente houding van de medewerkers als er vragen zijn. De commissie is opgevallen dat door de invoering van het basisregime het klimaat binnen de inrichting is verslechterd. Ook het achter de deur zitten van gedetineerden tijdens arbeid is een probleem. Aanbevelingen: De commissie zal ook voor komend verslagjaar een aantal speerpunten formuleren en deze onderwerpen nader belichten en uitdrukkelijke aandacht geven. De gekozen onderwerpen zullen door de commissie tijdens een commissievergadering aan haar leden worden toegewezen. 15

16 Het is commissie opgevallen dat bij gedetineerden veel onduidelijkheid bestaat over de inhoud en de uitvoering van de functie van casemanager. Gedetineerden hebben veel geklaagd over het feit dat ze geen respons krijgen na het indienen van een vraag. De commissie wil graag meer inzicht hebben waar deze klachten op gestoeld zijn. De commissie vraag de directie, zeker ook met het oog op de komende sluiting bij P.I. Arnhem, locatie De Berg speciale aandacht voor de communicatie richting gedetineerden. Problemen zijn vaak op te lossen in goede samenwerking met betrokkene. De commissie geeft de directie als aanbeveling om ondanks weinig financiële ruimte faciliteren aandacht te schenken aan de inhoud van de mentorgesprekken en te waarborgen dat deze gesprekken eens in de vier weken met gedetineerden zullen worden ingepland. De commissie heeft opgemerkt dat het belangrijk is dat de directie haar verweerschriften goed onderbouwend motiveert. Meer onderzoek doen naar aanleiding van verslagleggingen bij het opleggen van disciplinaire straffen en ordemaatregelen is voor de directie een punt van aandacht. Ook het onnodig lang wachten op een reactie van de directie op nog openstaande vragen gesteld tijdens de beklagzitting is een punt van aandacht. De commissie geeft de directie in overweging volgend verslagjaar speciale aandacht te besteden aan de rapportage en documentatie van het gedetineerden dossier en te onderzoeken hoe gedragingen van gedetineerden moeten worden geformuleerd en gerapporteerd en wat moet worden opgenomen in het D&R plan. Hoewel de commissie begrijpt dat de klachten omtrent het niet tijdig aanleveren en het moeten wachten op bezoek (hetgeen ten koste gaat van de bezoektijd) onder andere gelegen is in de grondige controle van het bezoek bij binnenkomst, de drukte, het op tijd komen van bezoekers en de hoeveelheid spullen die zij bij zich hebben, geeft de commissie de directie in overweging te waarborgen dat gedetineerden tijdig naar beneden worden gebracht. De commissie geeft de directie in overweging dat het wenselijk is dat klachten die zich daar voor lenen tijdens de beklagzitting praktischer kunnen worden opgelost. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het toekennen van een genoegdoening door de inrichting zodat een uitspraak van de beklagcommissie niet meer noodzakelijk is. Er zal door de commissie komend verslagjaar extra aandacht zijn voor de medicatieverstrekking bij spitacties en de verslaglegging en het informeren van gedetineerden over spullen die tijdens de spitacties van cel zijn weggenomen. De commissie geeft de directie in overweging te zoeken naar een uniforme aanpak ten aanzien van de medicatieverstrekking in het algemeen. Er zal door de commissie komend verslagjaar extra aandacht zijn voor de communicatie jegens gedetineerden. De commissie is van mening dat een duidelijke uitleg en aandacht voor klachten problemen in eerder stadium op te lossen zijn. De commissie geeft de directie in overweging te onderzoeken of het mogelijk is om een klachtenspreekuur in te voeren. 16

17 De commissie heeft opgemerkt dat er veel klachten zijn omtrent het achter de deur zitten tijdens arbeid. Dit omdat wegens personele krapte soms te weinig werkmeesters voorhanden zijn. Het continueren van arbeidsuren is voor de directie een punt van aandacht. Dit Jaarverslag 2014 is vastgesteld tijdens de vergadering van de commissie van toezicht op 8 juni De secretaris De voorzitter M.G.W. Wijnveen-te Rietstap G.H. de Boer-Mensink 17

18 9. Bijlagen 9.1 Overzicht soorten klachten per onderwerp Behandeling Bejegening Bewegingsvrijheid Contact buitenwereld (totaal) Controle Disciplinaire straf Geweld Informatie/ procedure Nog onbekend Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rek. cour./zak- en kleedgeld Rogatoir verzoek Schadeverhaal DBT Transport Verlaten inrichting Verzorging (totaal) Activiteiten (totaal) Selectie/overpl. (intern/extern) Dienst terugk. En vertr toezicht Totaal

19 9.2 Managementoverzicht KLAVER Commissie van toezicht bij de Beginvoorraad Instroom Uitstroom doorlooptijd Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet ontvankelijk ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Afdoening na rogatoir verzoek Eindvoorraad Kw Kw Kw Kw Totaal Totaaloverzicht KLAVER Instroom Uitstroom >60 Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Afdoening na rogatoir verzoek