D-CENT tools in Nederland

Transcriptie

1 D-CENT tools in Nederland In dit project werkt Netwerk Democratie samen met Waag Society, Digitale Agenda 2020 en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om - gebruikmakend van de expertise van het Europese D-CENT netwerk - de ontwikkeling van e-democratie in Nederland te bevorderen. De looptijd van het project beslaat de periode oktober 2016 eind In deze periode zullen drie D- CENT tools vertaald worden naar de Nederlandse context. Hierna kunnen de tools worden doorontwikkeld en gebruikt door zowel publieke als private organisaties. D-CENT Het EU D-CENT-project richt zich op digitale democratische innovatie. In het kader van D- CENT (Decentralised Citizens Engagement Technologies) zijn verschillende e-democracy tools (door)ontwikkeld zodat deze op grotere schaal kunnen worden geïmplementeerd. Hierbij zijn verschillende open source, gedecentraliseerde en privacy-bewuste tools voor democratische participatie samengebracht en opgeschaald. Wat biedt D-CENT: Een set van zelfstandig te gebruiken participatietools die een democratisch instrumentarium leveren aan gemeenschappen. Gemeenschappen zijn altijd vrij in hun keuze welke participatietools ze willen gebruiken. De tools zijn web-based, hetgeen eenvoudig gebruik vanuit je browser mogelijk maakt. De tools zijn open source en gebaseerd op open standaarden zodat integratie mogelijk blijft met bestaande en toekomstige tools. Ze zijn eenvoudig te implementeren en te onderhouden, zodat gemeenschappen de software op hun eigen servers kunnen draaien en eigenaar blijven van hun eigen data. Open Source en Privacy De tools die onderdeel uitmaken van D-CENT onderscheiden zich dankzij het gebruik van open source software, wat betekent dat de software door iedereen gebruikt kan worden doordat de broncode is vrijgegeven. De gebruiker kan de broncode naar de behoefte aanpassen of verbeteren. Eventuele aanpassingen kunnen teruggekoppeld worden naar de ontwikkelaar zodat de originele tool steeds verbeterd kan worden. In tegenstelling tot commercieel ontwikkelde applicaties waarbij de broncode afgeschermd is, staat bij open source het delen van kennis centraal en wordt er gezamenlijk gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe digitale toepassingen die voor iedereen toegankelijk zijn. Een tweede onderscheidend kenmerk van de D-CENT applicaties is dat de privacy van de gebruikers wordt gewaarborgd. Dit is cruciaal. Bij commercieel ontwikkelde producten vormen gebruikersgegevens vaak een belangrijke bron van inkomsten voor de ontwikkelaar. Daarnaast is het niet transparant hoe deze data gebruikt en gecombineerd wordt met andere databestanden, en voor welke doeleinden deze informatie vervolgens wordt ingezet. Agenderen, besluitvorming en verdelen Netwerk Democratie en Waag society zullen drie D-CENT tools vertalen naar de Nederlandse lokale behoefte. De participatietools bieden een verbreding van het democratische instrumentarium en zien op drie aspecten van de lokale democratische praktijk:

2 (1) AGENDEREN : Hoe kunnen we burgers meer invloed geven bij de beïnvloeding van politieke agenda s? [Better Reykjavik en Better Neighbourhoods -> toegepast in IJsland] (2) BESLUITVORMING : Beïnvloeden van beleid en wetgeving, burgers betrekken bij besluitvorming. [Ravakogu / People s Assembly -> toegepast in Estland] (3) VERDELEN : Het bijdragen aan informatievoorziening over de wijze waarop de overheid het geld verdeelt en daar burgers afwegingen in te laten maken; én - in sommige gevallen - hierover laten besluiten. [Better Reykjavik & Decide Madrid] Doelstellingen - In drie workshops zullen de deelonderwerpen agenderen, besluitvorming en verdelen aan de hand van drie D-cent tools aan bod komen. Deelnemers van deze werksessies zijn: Europese ontwikkelaars van de tool, ministerie van BZK, Netwerk Democratie, Waag Society, VNG, Nederlandse experts en deelnemende gemeenten. Met deze input zullen de tools worden vertaald naar de Nederlandse context. - Daarnaast zullen verschillende bijeenkomsten georganiseerd worden om de bekendheid van de tools te vergroten - Tenslotte worden deze tools op een platform gratis beschikbaar gemaakt voor alle Nederlandse gemeenten. - Een belangrijke nevendoelstelling is het mobiliseren van een aantal gemeenten die een pilot willen starten.

3 Uitnodiging deelname werksessie Open Source E-tools 14 maart Op dinsdag 14 maart 2017 organiseren Netwerk Democratie, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Digitale Agenda 2020 (VNG/KING) en Waag Society de werksessie Open source e-tools. Deze werksessie vindt plaats in de context van het project E-participatietools in Nederland en heeft als doel om gemeenten te laten kennismaken met digitale participatie tools die gebaseerd zijn op de principes van open source, open standaarden en privacy by design. Het project wil hiermee inspelen op de grote vraag naar geschikte e-participatie tools in Nederlandse gemeenten en wil hiermee het gebruik als ook de ontwikkeling van open source participatie tools in Nederland bevorderen. Aan het eind van het project zijn deze drie tools gebruiksklaar voor alle Nederlandse gemeenten. De werksessie van 14 maart dient er o.a. voor gemeenten in dit proces te betrekken, om te komen tot een vraaggestuurde ontwikkeling. Programma 14 maart De focus van de werksessie zal liggen op het betrekken van inwoners bij een bepaald beleidsvraagstuk. De Nederlandse versie van de tool Your Priorities kan hierbij worden ingezet om de voorstellen van inwoners op te halen, prioriteiten te formuleren en een dialoog tussen inwoners, maar ook tussen inwoners en gemeente, te faciliteren. Ook is het middels deze tool mogelijk besluitvorming te organiseren en financiële verdeelvraagstukken voor te leggen. Tijdens de werksessie zal gastspreker Hille Hinsberg toelichten hoe Your Priorities tijdens de People s Assembly in Estland succesvol is gebruikt om samen met burgers beleid te maken. Aansluitend zullen we met experts in e-participatie (Netwerk Democratie, Waag Society, BZK, VNG) en de deelnemende gemeenten het gebruik van de e-tool verbinden aan concrete vraagstukken in Nederlandse gemeenten. Hoe kan er in een gemeente daadwerkelijk met resultaat geëxperimenteerd worden met deze e-tool? Voorwaarden Om succesvol aan de werksessie deel te nemen is het nodig om van te voren duidelijkheid te verschaffen over een aantal punten: 1) Kies een bestaande casus om mee aan de slag te gaan. Het kost tijd om het gebruik van een e-tool te introduceren. Door in het begin te kiezen voor onderwerpen met een lage intensiteit en een bestaande gemeenschap die hierbij betrokken is, ontstaat hier meer ruimte voor. 2) Beschrijf of er binnen de gemeente daadwerkelijk behoefte (en ruimte) is voor een participatief instrument binnen het gekozen vraagstuk. 3) Inventariseer alle partijen die betrokken moeten worden. Zowel bestuurlijk (intern) als in het maatschappelijk middenveld en bij de burgers (extern)

4 4) Is er voldoende (bestuurlijk) draagvlak voor implementatie? Goed om dit aan het begin van het traject te expliciteren, welk commitment ben je bereid bestuurlijk aan te gaan. 5) Een omschrijving (op hoofdlijnen) van de implementatie. Via welke kanalen worden de tools onder aandacht van de burgers gebracht? Hoe wordt het daadwerkelijk gebruik gestimuleerd? Stuur een beschrijving van de bovenstaande punten samen met de bevestiging van deelname naar Anne de Zeeuw, Netwerk Democratie en Koujin Sabir Op 14 maart zullen we gezamenlijk op bovenstaande punten ingaan. Meer informatie over het inhoudelijk programma volgt.

5 Achtergrond informatie over de tool: Your Priorities Geschiedenis Your Priorities is ontwikkeld in IJsland na de bankencrisis van Naast een economische crisis werd deze onder de IJslandse bevolking ook als een politieke crisis en als een groot verlies in vertrouwen ervaren. Grondleggers Gunnar Grimsson en Robert Bjarnason ontwikkelden de open source software van Your Priorities om vertrouwen en dialoog een prominentere rol te geven in politieke besluitvorming. Het eerste succesvolle gebruik van de Your Priorities software was in 2010 in de vorm van het platform Better Reykjavik. Deze website werd een week voor de gemeenteraadsverkiezingen in Reykjavik gelanceerd met voor elke deelnemende partij een plek om ideeën voor hun campagne uit de bevolking te halen. De enige partij die besloot hier gebruik van te maken was de neppartij Best Party die met succes hun verkiezingsprogramma crowdsourcde en 6 van de 15 zetels in de stadsraad wonnen. Na dit succes heeft stadsraad de bevolking opgeroepen om de website ook te gebruiken in de periode na de verkiezingen. Hier maakte 40% van de stemmers gebruik van die in totaal 2000 prioriteiten voor de stad creërden. Hierna besloot de coalitie om het gebruik van het platform te integreren in het stadsbestuur. Werkwijze van de tool 1. Op de website kunnen inwoners ideeën of voorstellen indienen en stemmen op ideeën die ze goed vinden. Inmiddels hebben meer dan mensen gebruik gemaakt van Better Reykjavik en zijn er 257 van de opgehaalde ideeën door het stadsbestuur in behandeling genomen waarvan er 165 zijn geïmplementeerd. 2. Onder een voorstel kunnen er voor en tegenargumenten worden aangedragen. Belangrijk is dat als men het niet eens is met een argument je hier niet op kan reageren. Het is alleen mogelijk om een nieuw argument te formuleren en argumenten omhoog en omlaag te stemmen. Het voordeel hiervan is het vermijden van een oneindige reeks (persoonlijke) commentaren en het op gelijke hoogte naast elkaar vertonen van tegengestelde visies. Bijvoorbeeld: als de meerderheid voorargumenten aandraagt en een minderheid tegenargumenten dan zijn deze door de twee gescheiden kolommen evenredige zichtbaarheid. Het in acht nemen van minderheidsstemmen draagt bovendien bij aan betere besluitvorming. 3. Elke maand wordt de top beste ideeën doorgestuurd naar de juiste afdeling in de gemeente, zoals educatie of toerisme. Iedereen die aan het idee heeft bijgedragen of gestemd wordt hier via een automatisch bericht van op de hoogte gesteld. 4. Na een of twee maanden wordt er vanuit deze afdeling een bericht gestuurd over de status van het idee. Dit gaat via maar ook via een publiek bericht op de website. De verantwoordelijke afdeling heeft geen obligatie om het idee goed te keuren, ervaring in IJsland leert dat zolang er goede uitleg wordt gegeven niet alleen een ja maar ook een nee positief ontvangen kan worden. Het platform is dan ook geen tool voor directe democratie maar een om te communiceren en dialoog te verkrijgen tussen burgers en overheid.

6 De website is over de afgelopen jaren van gebruik continu verbeterd en versimpeld. Sinds 2016 is het platform gebouwd als een app die ook mobiel gebruikt kan worden. Overig gebruik van de software: Open Active Voting is gebaseerd op de software van Your Priorities en wordt in Reykjavik gebruikt voor participatieve budgetmonitoring. Via de website Better Neighbourhoods kunnen inwoners van verschillende wijken ideeën voor hun wijk opperen. De stad evalueert vervolgens de kosten per plan waarna inwoners binnen 5% van het stadbudget (64 miljoen) kunnen stemmen welke combinatie van projecten zij willen realiseren. Het kostte een jaar om dit proces in het stadbestuur te integreren en heeft inmiddels al meer dan 500 projecten gerealiseerd die positief bijdragen aan de stad. People s Assembly (Rahvakogu) in Estland heeft Your Priorities gebruikt om beleid te maken. Na de politieke schandalen in 2012 heerste de vraag hoe politiek democratischer gemaakt kon worden en om deze vraag te beantwoorden werd Your Priorities ingeschakeld. Ideeën over kieswetten, nationaal beleid, wetten betreft politieke partijen, en de toekomst van democratie in Estland in het algemeen werden via het platform opgehaald. Doormiddel van stemmen ontstonden er 15 top ideeën uit de Hierna zijn 7 van de 15 uiteindelijke voorstellen die aan het parlement werden voorgelegd, als nieuwe wetten of aanpassingen aan bestaande wetten aangenomen. Your Priorities wordt inmiddels in meer dan 20 landen gebruikt voor kleine en grote projecten.