Jaarverslag Stichting Seniorenacademie Brabant

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014 Stichting Seniorenacademie Brabant

2 Inhoudsopgave 1 1. Terugblik 2 2. Het onderwijs Cursusaanbod Aantallen Variatie 2.2 Docenten Aantal en herkomst docenten Docentenbijeenkomst 2.3 Leslocaties 2.4 Evaluaties 3. Bestuur en organisatie Missie 3.2 Organogram Bestuur Bureau Programmaraad Sed Vitae 4. Financieel overzicht Balans per 31 december Eploitatierekening Vooruitblik 12 Bijlage 1 Cursusaanbod Bijlage 2 Cursistenaantallen Bijlage 3 Docenten 2014

3 1. Terugblik HOVO Brabant heeft in 2014 organisatorisch gezien een lastig en zwaar jaar doorgemaakt. Met de sterk vertraagde en zeker niet vlekkeloos verlopende implementatie van de geheel nieuwe cursus-, cursisten-en financiële administratie vanaf 1 juli 2014, is er een zware wissel getrokken op de personele capaciteit. Dit gecombineerd met langdurige ziekte en veel personeelswisselingen betekende dit dat alle inzet en aandacht ging naar het primair proces en er minder naar buiten gekeken werd. Ook ging bijvoorbeeld het Kerstdiner 2014 niet door vanwege deze etra werklast. Hoewel het onvermijdelijk was dat soms ook studenten en docenten last hadden van de vele systeembugs is het toch gelukt om alles goed te laten verlopen en iedereen op een persoonlijke manier verder te helpen. Een compliment en bedankje is hier op zijn plaats voor het begrip en de medewerking van iedereen in deze lastige periode. Het is echter zeker niet voor niets geweest. HOVO Brabant heeft nu een professioneel en integraal administratie- en boekhoudsysteem waarmee we weer jaren vooruit kunnen. De onderlinge koppeling van website en administratie levert op termijn werkbesparing op. Voor de studenten is het nu eenvoudiger zich via de website in te schrijven, hun facturen te overzien, betalingen te doen en digitaal lesmateriaal op te halen. HOVO Brabant heeft inhoudelijk een goed jaar gehad met vele mooie en goed bezochte cursussen. Het aandeel van de intensieve zomer- en wintercursussen groeit nog steeds en ook de eendaagse themadagen hebben in 2014 een succesvolle en niet meer weg te denken plek gekregen in het cursusaanbod. Kortom, HOVO Brabant is klaar voor de toekomst! Korrie van Helvert Directeur HOVO Brabant Seniorenacademie

4 2. Het onderwijs 2.1 Cursusaanbod Aantallen Variatie In 2014 is er weer een breed cursusaanbod gerealiseerd. Over heel 2014 zijn er 102 cursussen aangeboden, waarvan er 80 zijn doorgegaan (realisatie = 78%). Met in totaal 2265 deelnemers betekent dit gemiddeld 28 deelnemers in een cursus. Dit is vrijwel gelijk aan In bijlage 1 is een overzicht gegeven van aangeboden en gegeven cursussen en de bezettingsgraad ervan over 2010 t/m 2014 per semester en in winter, zomer en themadagen. In bijlage 2 is te zien hoe het aantal inschrijvingen in 2014 zich verhoudt tot dat in de afgelopen 5 jaar. In 2014 is het aanbod van kortlopende intensieve winter- en zomercursussen en themadagen iets gegroeid ten opzichte van De belangstelling voor deze intensieve cursussen is groeiende en vormt inmiddels een behoorlijk aandeel in ons cursusaanbod en in de cursusopbrengsten. Wat betreft de spreiding over de wetenschapsgebieden / thema s in 2014 zien we ten opzichte van 2013 een duidelijke toename in de kunst- en cultuurgeschiedenis, natuurwetenschappen en algemene geschiedenis en een flinke afname bij de muziekgeschiedenis (vanwege het overlijden van een jarenlang aan ons verbonden docent). Voor het overige is het beeld redelijk stabiel over de jaren heen. Vakgebied Kunst- en cultuurgeschiedenis Filosofie Mens & Maatschappij Muziek(geschiedenis) Natuurwetenschappen Multidisciplinair Taal en Letteren Geschiedenis Religiewetenschappen Recht en economie Totaal Docenten HOVO Brabant staat of valt met de kwaliteit van de docenten. Zij vormen de spil waaromheen de Stichting zijn werkzaamheden uitvoert en missie realiseert. Veel energie is ook in 2014 weer gestoken in het werven en

5 contracteren van goede en nieuwe docenten. Daartoe staan voornamelijk de volgende wegen open die allen worden benut: het onderhouden en stabiliseren van de bestaande relaties met actieve docenten die hun verdiensten voor de Stichting met positieve cursusevaluaties hebben getoond; het aanschrijven en persoonlijk benaderen van docenten die middels publicaties of lezingen een aansprekende bijdrage zouden kunnen leveren; het binnen de betrokken instellingen zoeken naar docenten en onderwerpen die een goede aanvulling zijn op het programma van de Stichting; uit de publiciteit naar voren komende specialisten op een actueel gebied benaderen met het verzoek een (beperkte) bijdrage te leveren aan het programma; het screenen en eventueel benaderen van docenten die zich in een open sollicitatie aandienen bij de Stichting. De afgelopen jaren zijn er steeds meer docenten die hun cursussen bij meerdere HOVO s aanbieden. Welk van deze wegen ook bewandeld wordt, het dient met zorgvuldigheid en een kritische blik te gebeuren. Met nieuwe docenten vindt altijd een persoonlijk kennismakingsgesprek plaats op basis waarvan wordt besloten al dan niet met de betreffende docent verder te gaan. Alle docenten hebben een academische opleiding en vaak een 1 ste graad onderwijsbevoegdheid en zijn benoembaar in het regulier hoger onderwijs Aantal en herkomst docenten Docentenbijeenkomst In 2014 hebben voor de Seniorenacademie in totaal 62 docenten (al dan niet in samenwerking met een andere docent) een of meerdere cursussen ontwikkeld en aangeboden. Van deze docenten waren 15 nieuwe docenten (24%) die voor het eerst een cursus bij HOVO Brabant verzorgden. Van al deze docenten zijn of waren er 13 verbonden aan een van de dragende instellingen voor hoger onderwijs in Brabant. Met 21% zijn de instellingen dus zichtbaar in de docentbezetting van HOVO Brabant. Naast deze docenten waren er in gastdocenten aan HOVO Brabant verbonden voor het geven van 1 of 2 colleges in een cursus. In bijlage 3 is een volledig overzicht te vinden van alle docenten en gastdocenten in Op 17 januari 2014 vond de traditionele nieuwjaarsbijeenkomst voor docenten plaats in Tilburg. De bijeenkomst werd bezocht door 20 docenten en 1 lid van het bestuur. Onderwerp van deze bijeenkomst was: Kwaliteitszorg: het perspectief van de docent

6 In deze bijeenkomsten staat altijd de rol van de docent centraal. Alle docenten vulden een vragenlijst in waarin een aantal kwaliteitsaspecten aan de orde kwamen: keuze voor cursusonderwerpen, presentatie in de brochure en op de website, het niveau van de leerstof, de didactische presentatie, heterogeniteit van de groepen, voorzieningen in de leslokalen en ondersteuning door HOVO Brabant. Er werd veel gediscussieerd naar aanleiding van de vragen en er werden best pratices uitgewisseld. Een groepje docenten gaf aan graag een scholingsmiddag te krijgen in het gebruik van Power Point. Helaas bleek dat er vanuit de universiteit geen ondersteuning op dit punt kon worden aangeboden en het etern inhuren van dergelijke instructie is kostbaar voor een kleine groep docenten. Het is er in 2014 niet meer van gekomen maar het voornemen is dit in 2015 alsnog weer op te pakken, bij voorkeur in een intercollegiale bijeenkomst waarin docenten van elkaar tips en tricks krijgen. Zoals gewoonlijk werd de inhoudelijke ochtend afgesloten met een besloten lunch waarin de docenten elkaar informeel kunnen ontmoeten en weer veel onderlinge uitwisseling plaatsvond. De deelnemers gaven aan dat ze de bijeenkomst zinvol en aangenaam hadden gevonden. 2.3 Leslocaties s-hertogenbosch en Breda (Avans) In 2014 werden in s-hertogenbosch 8 cursussen aangeboden waarvan er 4 voldoende deelnemers trokken. Hiermee blijft deze lesplaats wat kwetsbaarder dan bijvoorbeeld Tilburg en Eindhoven wat betreft de kans van doorgaan van een cursus. Om het HOVO cursusaanbod in s- Hertogenbosch onder een breder publiek bekend te maken zijn er op 16 en 28 januari in samenwerking met de Centrale Bibliotheek enkele avondlezingen georganiseerd om te komen voorproeven. Helaas leverden ook deze lezingen niet de gehoopte response op. In Breda werd druk gerenoveerd in 2014 wat betekende dat de cursussen in het relatief nieuwe hoofdgebouw werden ondergebracht. Er werden 5 cursussen bij Avans in Breda aangeboden waarvan er slechts 1 doorging. Zelfs een cursus gezondheidspsychologie van een van onze meest populaire docenten die overal veel cursisten heeft, ging niet door wegens te geringe belangstelling. De 2 cursussen kunstgeschiedenis per jaar in Breda gaan altijd door en vinden plaats in muziekschool De Nieuwe Veste vanwege de mogelijkheid tot goede verduistering (die er in de reguliere kleinere lokalen in de instellingen niet meer te vinden is, wat tot veel klachten leidt). Tilburg (TiU) In Tilburg waren de cursisten vooral zeer te spreken over de zalen in het TIAS-gebouw. De zitplaatsen en lokalen daar sluiten prima aan op onze doelgroep en worden zeer gewaardeerd. Er is echter maar één (regelmatig defecte) koffieautomaat die niet iedereen in 15 minuten van koffie kan voorzien. Op enkele cursussen na, met veel lokaalwisselingen, verliep het

7 onderwijs in Tilburg geheel naar wens. Wel zijn er klachten in de meerdaagse cursussen over de harde houten/kunststof stoelen waarop men een hele dag moet zitten. Voor de themadagen en zomer- en wintercursussen is het soms lastig om hele dagen een voor onze doelgroep geschikt lokaal te huren. Eindhoven (Fontys) In 2014 zijn er 14 cursussen verzorgd in gebouw S1 van Fontys op de campus van de TU/e waarin onze colleges plaatsvinden. Er is een goede en voor ons betaalbare koffieregeling met de locatiemanager getroffen zodat de deelnemers in de pauze gratis een kopje koffie kunnen nemen uit de automaat. Er blijven aanhoudend forse klachten over de hoge kosten van het parkeren van de auto. Uit de evaluaties blijkt dat 80% van de deelnemers per auto komt en zich hieraan stoort. 2.4 Evaluaties In 2014 zijn weer alle cursussen digitaal geëvalueerd en besproken met het bestuur van de vriendenkring Sed Vitae. De resultaten worden ook ter kennis gebracht aan de programmaraad en het bestuur van de stichting. De volgende tabel geeft een overzicht van de gemiddelden over de cursussen in 2014: 14A 14W 14V 14Z 14N Responsepercentage 67% 66% 60% 65% 62% Voldeed de cursus aan de verwachtingen? Deskundigheid van de docent? Didactische vaardigheden van de docent? Waardering cursusruimte/leslocatie? Totaalwaardering van de cursus? Met een gemiddeld responsepercentage tussen 60 en 70% wordt er redelijk gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Deze percentages variëren tussen cursussen echter soms enorm (van 36 tot 93%) zodat de uitkomsten op cursusniveau niet altijd representatief zijn. Ook in 2014 is de waardering van de deelnemers goed te noemen. Slechts zeer incidenteel komt in 2014 een cursus gemiddeld lager uit dan een 7 en nooit lager dan een 6.

8 3. Bestuur en organisatie 3.1 Missie In al haar handelen, stelt de Stichting Seniorenacademie Brabant (SAB) de volgende missie centraal: Personen vanaf ongeveer 50 jaar de gelegenheid bieden om (hernieuwd) kennis te maken met het hoger onderwijs door het volgen van cursussen en zich zo te oriënteren op wetenschapsgebieden waar hun interesse naar uitgaat. De stichting voert deze missie uit door het organiseren van Hoger Onderwijs voor Ouderen (HOVO) in geheel Noord-Brabant. Er wordt daartoe een organisatie in stand gehouden die de volgende hoofdtaken ten uitvoer legt: het zoeken van ervaren en goede docenten die t.b.v. de Stichting SAB cursussen ontwikkelen en uitvoeren op het niveau van het Hoger Onderwijs met, wat betreft de aanbieding/didactiek, inachtneming van de specifieke leerstijlen van de doelgroep; het systematisch uitvoeren van cursusevaluaties in het kader van de kwaliteitsborging en het rapporteren van de uitkomsten daarvan aan de docent; het inwinnen van advies betreffende de kwaliteit en variatie van het cursusaanbod bij de programmaraad door het bestuur ingesteld; het onderhandelen met de instellingen voor Hoger Onderwijs in Brabant wat betreft de lokalen waarin de cursussen gegeven worden en de audiovisuele ondersteuning die daarvoor noodzakelijk is; het uitgeven van een brochure waarin het cursusaanbod wordt gepresenteerd, evenals het verspreiden daarvan door geheel Brabant; het zorg dragen voor een zorgvuldige administratieve verwerking van de inschrijvingen en het voeren van een adequate financiële administratie, evenals het afleggen van verantwoording in dezen aan het bestuur van de Stichting. Deze taken worden uitgevoerd zonder winstoogmerk en met waarborg voor de continuïteit van de dienstverlening. Hierbij spelen de vier grote instellingen voor hoger onderwijs in Brabant: Avans Hogeschool, Fontys Hogescholen, Tilburg University en de Technische Universiteit Eindhoven, een dragende en constituerende rol waardoor HOVO Brabant gezien kan worden als een bijzondere vorm van hoger onderwijs in Brabant.

9 3.2 Organogram Bestuur Het bestuur treedt op als bestuurder en werkgever. Het bestuur van de Stichting Seniorenacademie Brabant (SAB) wordt gevormd door bestuurders van de participerende instellingen voor hoger onderwijs en door de voorzitter van de vriendenvereniging Sed Vitae. Op 31 december 2014 was de samenstelling van het bestuur als volgt: mevr. drs. M.M.J. Kamsma MBA/MBI, vice-voorzitter College van Bestuur Avans Hogeschool (voorzitter); dr. J. Welmers, Lid College van Bestuur Fontys (penningmeester); prof. dr. P. Eijlander, Rector Magnificus van de Universiteit van Tilburg (lid); prof. dr. ir. C.J. van Duijn, Rector Magnificus Technische Universiteit Eindhoven (lid); dhr. F.A.J.M. van den Broek, Voorzitter van Sed Vitae, de vrienden van de Seniorenacademie Brabant (lid). Prof. dr. ir. C.J. van Duijn liet zich in 2014 tijdens de bestuursvergaderingen vertegenwoordigen door mr. drs. B.C. Donders, coördinator instellingsbeleid van de TU/e.

10 3.2.2 Bureau Het bestuur is in 2014 tweemaal bijeen geweest: op 11 april en 27 november. Naast de reglementaire bestuurstaken zoals goedkeuren van de begroting, het jaarverslag en de jaarrekening waren punten van aandacht: personele zaken, het vaststellen van de cursusprijzen, overleg met de voorzitter van de programmaraad, verbreding cursusaanbod met de pilot Avondacademie en de zorg rondom de accommodaties in de verschillende lesplaatsen. Het bureau bestond in 2014 uit: Dr. Korrie van Helvert directeur 0.8 fte Shirley Welten (tot 1-12 ) bureau 0.6 fte Martine v.d Boogert (vanaf 10-3) vervanging 0,6 fte Marleen Trommelen (tot 27-5) bureau 0.4 fte Liselotte Akkermans (1-5 tot 9-11) bureau 0,4 fte Sabine van den Dries (vanaf 8-10) bureau 0,4 fte De directeur legt bij het bestuur verantwoording af aangaande het algeheel (financieel) management middels een jaarverslag en jaarrekening. Zij bereidt besluitvorming voor betreffende personeel, strategisch onderwijskundig en financieel beleid. De directeur geeft leiding aan het bureau en is integraal verantwoordelijk voor de goede gang van zaken in de organisatie en op het secretariaat Programmaraad De leden van de Programmaraad worden benoemd voor een periode van 3 jaar met een mogelijke verlenging van 1 tot 3 jaar. Op 2 december 2014 zijn er 4 leden afgetreden: Wim Weeren (TiU), Olav Severijnen (Fontys), Harry Lintsen (TU/e) en Jan van Wijk (Avans). In 2015 zullen 4 nieuwe leden aantreden vanuit de verschillende instellingen. In 2014 was de samenstelling van de programmaraad HOVO Brabant als volgt: Prof. dr. P.M.E. De Bra (voorzitter) TU/e Prof. dr. H.W. Lintsen TU/e (2-12 afgetreden) Prof. dr. W.J.C. Weren TiU (2-12 afgetreden) Prof. mr. I.J.F.A. van Vijfeijken TiU C.M.L.M. Creemers Fontys Dr. O.J.A.M. Severijnen Fontys (2-12 afgetreden) Drs. A.M.J. Merks Avans J.C.M. van Wijk Avans (2-12 afgetreden) In 2014 is de programmaraad tweemaal bijeen geweest op 1 juli en 2 december.

11 Tijdens de vergadering van 1 juli is het cursusaanbod zomer en najaar 2014 aan de orde geweest alsmede de opening van het academisch HOVO-jaar in september en de stand van zaken avondacademie. Op 2 december is het cursusaanbod winter en voorjaar 2015 besproken en zijn de realisatiecijfers gepresenteerd en besproken. Verder zijn aan de orde geweest: het lustrum 2015, de nieuwe cursus en cursistenadministratie en de landelijke kwaliteitsdiscussie in HOVO Nederland Sed Vitae Sed Vitae behartigt de belangen van de cursisten en fungeert als aanspreekpunt in zaken de cursisten betreffende. In het kader van de kwaliteitsbewaking neemt (een delegatie van) het bestuur van Sed Vitae kennis van de uitkomsten van de cursusevaluaties (2 per jaar) en bespreekt deze met de directeur. Daarnaast biedt Sed Vitae incidenteel praktische ondersteuning bij PR-activiteiten. Er is in 2014 driemaal overleg geweest tussen leden van het bestuur van Sed Vitae en de directeur om lopende zaken en beleidsvoornemens te bespreken namelijk op 19 februari, 28 mei en 3 december. In 2014 zijn de vriendenkring Sed Vitae en de Seniorenacademie met elkaar is gesprek gebleven om de onderlinge relatie en samenwerking in het licht van de ontwikkelingen van de laatste jaren, te heroverwegen en nieuwe inhoud te geven. Door de etra druk binnen de eigen organisatie in 2014 heeft de directeur nauwelijks aandacht kunnen besteden aan dit proces. Verder levert de directeur een vaste bijdrage aan SV Nieuws, het ledenblad van Sed Vitae, zodat de leden van de vriendenkring op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen HOVO Brabant Seniorenacademie. Op de ALV van Sed Vitae op 22 maart sprak de directeur traditiegetrouw de aanwezige leden toe en gaf hen weer de gelegenheid vragen te stellen over het cursusaanbod en de dienstverlening van HOVO Brabant.

12 4. Financieel overzicht 4.1 Balans per 31 december 2014 Het negatieve saldo 2014, zie hieronder, wordt aan het eigen vermogen onttrokken, dat daarmee ultimo 2014 uitkomt op , Eploitatierekening 2014 Opbrengsten Cursusgelden ,- Totaal ,- Kosten Directe cursuskosten ,- Loonkosten/administratie ,- Brochure, website en PR ,- Overige kosten (huur, kantoor) ,- Totaal ,- Resultaat activiteiten ,- Financieel resultaat uit vermogen 5.414,- Eindresultaat ,- 1 Het vermogen bestaat vrijwel volledig uit bij de oprichting van de Seniorenacademie door de instellingen voor hoger onderwijs ingebrachte middelen en de daaruit voortvloeiende rentebaten. De cursusprijzen worden bepaald op basis van feitelijke kosten en markt, zonder enig winstoogmerk.

13 6. Vooruitblik 2015 wordt een bijzonder jaar omdat de Seniorenacademie Brabant dan haar 25 jarig bestaan viert. Op 5 november gaan we dat vieren in de aula van de universiteit van Tilburg. Na in 2014 vooral voortgang te hebben geboekt in het verder professionaliseren en verbeteren van de administratie, moet in 2015 gaan blijken dat dit vruchten afwerpt. De tijd die we besparen op eenvoudige administratieve handelingen willen we benutten om onze cursisten en docenten beter en persoonlijker te kunnen ondersteunen en van dienst te zijn. Ook zal er geïnvesteerd worden in een nog betere samenwerking met de instellingen voor hoger onderwijs en andere culturele en educatieve organisaties in Brabant. Elkaar inspireren en versterken zodat in Brabant een breed en hoogwaardig spectrum aan hoger onderwijs en een leven lang leren gerealiseerd kan blijven. In het cursusaanbod zijn geen grote veranderingen te verwachten in de omvang en het type aanbod. In het voorjaar 2015 wordt de avondacademie geëvalueerd en op basis daarvan wordt besloten hoe we verder het avondonderwijs een plek willen geven in ons cursusaanbod. Afbeelding: Publiek Opening Academisch Jaar

14 Bijlage 1 Cursusaanbod voorjaar, najaar en avond Seizoen Aantal aangeboden cursussen Aantal uitgevoerde cursussen Uitval Gemiddelde aantal cursisten per cursus Hoogste / Laagste aantal cursisten 2010V % / N % / V % / N % / V % / N % / V/A % 28 52/ N/A % / V/A % 27 50/ N/A % 30 60/10 Cursusaanbod zomer, winter en themadagen Seizoen Aantal aangeboden cursussen Aantal uitgevoerde cursussen Uitval Gemiddelde aantal cursisten per cursus Hoogste / Laagste aantal cursisten 2010W % / Z % / W 4 4 0% / Z 8 8 0% / W % / Z % / T 4 4 0% 22 24/ W % / Z % / T % 25 37/ W 7 7 0% 37 55/ Z 9 9 0% 31 74/19

15 Bijlage 2 Ontwikkeling cursistenaantallen Cursusjaar Cursisten voorjaar Cursisten W+Z+T Cursisten Najaar Totaal Vanaf 2013 worden de winter (W), zomer (Z) en Thema (T) inschrijvingen gecombineerd gepresenteerd.

16 Bijlage 3 Docenten 2014 (in alfabetische volgorde) Reguliere docenten Naam docent Nieuw in 2014 Verbonden (geweest) aan een van de betrokken HO-instellingen Drs. A. Angelou Prof. Dr. A.J. van Bijsterveld TiU Mevr. M.J. de Boer Drs. P.G. Bolhuis Drs. T. H. Boon - Corthals Fontys Drs. J.A.S.M. Bosman Prof. Dr. C.H.M. Brunia TiU Dr. S. Bugter Drs. P.M.G. Canters Fontys Mr. B.H. Croon H. van Drunen Dhr. K. van Dun Dhr. J. Duinker MA, Het Huis van Horus Mr. C.W.J.M. Ebbers TiU Drs. W.P.B.M. Fiévez Drs. P.J.I. Flaton Drs. E. Huls TiU Dr. R.C.H.M. van Gerwen Drs. T.F. van der Geugten Dr. J.L. Goes Dr. P.J. van den Haak Ir. P.R.E.J.Heesakkers Dr. M.L. van den Heuvel-Weyermans TiU Drs. J. Hendriks Dr. E.R.M. Hoffman Prof. P.P. Houben Drs. F. Houweling Drs. F.P. Jansen Dr. P.C. Juffermans Dr. M.D. de Costa Dhr. A. van Kalmthout Drs. E. Kurperhoek Drs. J. Lagendijk Drs. J. Lambert - Avis H. Lenders MA

17 Ir. W.M.H. Lintsen Dr. R. Licht Dr. K.J. Mar Drs. T.A.P. Meereboer Drs. L.A. Meijer - van Gorp Mr. A.C.M. Neggers Drs. L.G.J.M. Nellissen Dr. P.B.M. van Nunen Dr. J. van Oudheusden Drs. L. den Oudsten Drs. E.J. Ouweneel Drs. H. Rijksen Fontys Dr. E. Rivas Drs. J.J.J. van Sleeuwen Dr. P. Slurink Dr. W.M. Speelman TiU Drs. R.J.P.A.M. Suermondt Dr. T. Vink Drs. H.C.M. Verhoeven Fontys Drs. A.J.M. Landsdaal Drs. A.H.J. Waarts Drs. H. Wanders Drs. P.M.A. van Well Drs. C. Westerink Fontys Drs. W.H.M. Willemsen Fontys Dr. A. Wismeijer TiU Gastdocenten Dr. J. Augusteijn Drs. N. Arts Prof. Dr. J. Blommaert Drs. R. Cuperus Dr. M. Damen Dhr. J. Ezendam Drs. W.P.B.M. Fiévez Drs. P.J.I. Flaton Dhr. J. Gruiters Mr.Drs. C. Homan Dr. H. Jürgens Dr. G. Leenknegt Dr. W. Melching Drs. B. Molenkamp Drs. J. Penders Dr. J. Pekelder

18 Dr. D. Onnekink Dr. D. Oude Nijhuis Drs. C. van der Putten Dr. A.C.J. de Ruiter Dr. S.I. Scagliola Dr. J.W.M. Schulten Dr. M. Spiering Dr. K. Thijs Prof. Dr. G. Verbeek Prof.Dr. P.J.I.M. de Waart

19 HOVO Brabant Seniorenacademie Universiteit van Tilburg Postbus LE Tilburg