VVSG #TREFDAGSOCIAAL. Uitdagingen van een superdiverse samenleving Soumia El Majdoub

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VVSG #TREFDAGSOCIAAL. Uitdagingen van een superdiverse samenleving Soumia El Majdoub"

Transcriptie

1 VVSG #TREFDAGSOCIAAL Uitdagingen van een superdiverse samenleving Soumia El Majdoub

2 Context Multiculturele samenleving mislukt of in crisis? Falend integratiebeleid? Uiterlijke kenmerken van deze crisis: hoofddoek, gelijkheid man-vrouw, vrijheid van meningsuiting, scheiding kerk en staat... = democratische kernwaarden 2

3 Lijdend voorwerp Discussies over samenlevingsproblemen vroeger gingen over immigranten, de 1ste generatie, de discussies zijn quasi hetzelfde gebleven decennia later, het object = postimmigratie minderheden Vandaag simpeler en simplistischer = de moslims en de moslimidentiteit die incompatibel schijnen te zijn met Westerse burgerschap en democratische rechtsbeginselen. 3

4 Democratische rechtsbeginselen pas tot stand gekomen na meer dan 2 eeuwen waarin de westerse maatschappijen in een voortdurend proces zaten van het vrijwaren van de rechten van individuen en tegelijk duidelijk de plichten te formuleren en af te dwingen die hiertegenover staan = dit historisch proces van een continue afweging tussen rechten en plichten maakt dus dat onze maatschappij meer en meer democratisch geworden 4

5 ... Principes van de rechtsstaat De principes van de rechtstaat die hieruit voortvloeiden maakten het mogelijk te spreken over vrijheid, gelijkheid en burgerschap, maakten het mogelijk om om te gaan met verschillen in politieke voorkeur en ideologieën ingebed in politieke partijen en sociale organisaties. Het zijn de principes van de democratische rechtstaat die toestonden en nog steeds toestaan om plaats te geven aan maatschappelijk en politiek pluralisme! 5

6 Pluralisme: uitdaging of bedreiging? Dit pluralisme en de manier waarop hiermee werd omgegaan voor WOII kwam onder serieuze druk te staan na de immigratiegolven in Europa (al dan niet uit voormalige kolonies). Omgaan met maatschappelijk en politiek pluralisme is één zaak, maar hoe omgaan met andere culturen, andere geloofsovertuigingen? 6

7 Superdiversiteit... Sterke toename van het aantal mensen met een migratieachtergrond Verandering van de migratiepatronen en de impact daarvan op onze samenleving Groeiende diversiteit binnen de diversiteit 7

8 Diversiteit binnen de diversiteit Groot aantal landen van herkomst van binnen als buiten de EU Grote verschillen in perceptie: grootste migrantiestroom wordt nog steeds toegeschreven aan Marokko en Turkije... Maar in 2009 slecht 7,8% van de migratie naar België afkomstig uit Marokko en 3% vanuit Turkije! 8

9 Diversiteit in migratie Groeiende versnippering in background van migranten op etnisch, taalkundig, cultureel en religieus vlak Niet meer mogelijk om als beleidsmaker/hulpverlener al deze verschillende achtergronden te kennen en te begrijpen! complexiteit 9

10 Diversiteit in migratieredenen Asielaanvraag, arbeidsmigratie, gezinshereniging, studenten, expats, eurocraten, mensen zonder wettelijke verblijfsvergunning, arbeidsmigratie (mensen in knelpuntberoepen) 10

11 Diversiteit aan statuten Belg van geboorte, genaturaliseerd, erkenning als vluchteling, asielzoeker, aanvraag regularisatie, geen verblijfsvergunning statuten evolueren doorheen de tijd (telkens andere rechten!) 11

12 Diversiteit aan statuten 12

13 Diversiteit in sociaal-economische posities Groeiende opkomende middenklasse ondanks hoge armoedecijfers bij migranten Sterke oververtegenwoordiging van mensen van andere etnische afkomst in sociaal kwetsbare posities = hogere werkloosheidscijfers, lager onderwijsniveau, meer onderwijsachterstand, hogere ongekwalificeerde uitstroom, = grote impact op sociaal werk!! 13

14 Complexiteit Debat niet reduceren tot het wettelijk kader of door alle maatschappelijke en socio-economische problemen te culturalizeren of eerder islamiseren Want... verschillende dimensies van de samenlevingsuitdagingen die de superdiversiteit met zich meebrengt. Cfr. Majority minority cities 14

15 Impact op de samenleving De dominante westerse hoofdstroom... 1 constante? Discussies over de kernwaarden, de normen, de invulling van het concept burgerschap en de plaats die identiteit krijgt in een pluralistische samenleving 15

16 Over identiteit Discussies over de Belgische of Vlaamse culturele identiteit zijn des te actueler in een multiculturele maatschappij die aan sneltempo diverser wordt. Niet enkel bij de autochtonen maar ook bij de nieuwkomers en zij die de stempel allochtoon al enkele decennia opgekleefd krijgen, leeft de discussie over wat hun identiteit is. De culturele identiteit wordt door de autochtonen geclaimd als authentiek en een onveranderlijk erfgoed, als een groepsverbondenheid gedeeld door de leden van de samenleving en gebaseerd op gemeenschappelijke kernwaarden. De nieuwkomers daarentegen voelen zich ontheemd en worden als vanzelf op hun culturele identiteit teruggeworpen. 16

17 Over identiteit Een reactie hierop van de autochtone kant van de samenleving is het gevoel dat men bedreigd wordt in zijn identiteit en de drang om deze veilig te stellen. Deze actiereactie beweging leidt tot een zoektocht naar een nieuw evenwicht waar grenzen in vraag worden gesteld en normen en waarden opnieuw worden geformuleerd. 17

18 Maar... over welke waarden hebben wij het wanneer we spreken over de kern van de culturele identiteit die voor alle duidelijkheid wel veranderlijk is en onderhevig is aan verschillende maatschappelijke omstandigheden? Wat is de referentie? Wat is afwijkend? the standard against which all categories are (implicitly) compared and functions (sometimes explicitly) as the unreflexive norm, a neutral category, a natural fact without a history or relational context (Emirbayer & Desmond) 18

19 Democratische zelfreflectie Gebrek aan reflectie moet in vraag worden gesteld wanneer gediscussieerd wordt over waarden en normen waarvan aangenomen wordt dat deze er altijd al waren. Dit kader waarvan verwacht wordt dat de anderen zich aan aanpassen, is geen neutraal sociologisch onproblematische categorie, geen geheel dat niet ontwricht wordt door de anderen, door globalisering en migratie. 19

20 Burgerschap In de zoektocht naar het antwoord op hoe verschillende oorsprongen en identiteiten samen te brengen in één burgerschap moeten we ons ervoor behoeden de identiteitskenmerken van individuen afzonderlijk te beschouwen en in dualistische systemen tegenover elkaar te plaatsen. 20

21 Burgerschap Louter repetitief herhalen dat we burgerschap met respect voor ieders identiteit aanhangen en willen, in niet genoeg. Inclusief burgerschap: tweezijdig proces NIETS mis mee te verwachten dat alle burgers, ongeacht de achtergrond, compromisloos de wetten en instituties respecteren en accepteren dat de Westerse culturele context er nu éénmaal is met waarden en normen tegengesteld aan absoluut werelds of religieus gezag! 21

22 Superdiversiteit, identiteit en burgerschap Superdiversiteit brengt een nieuwe mindset met zich mee. afstappen van het idee van integratie als een minderheid die opgaat in de meerderheidscultuur. streven naar het creëren van gemeenschappelijke momenten of thema s, niet naar gedeeld burgerschap. 22

23 Wat met het beleid? Van democratische zelfreflectie naar inclusief burgerschap... en op het terrein? Toenemende superdiversiteit in de samenleving stelt nationale organisatie solidariteit in vraag (wij-zij denken + voorwaardelijkheid) Solidariteit blijkt vaak enkel op te gaan voor zij met wie wij het burgerschap delen, zij die deel uitmaken van de gemeenschap, zij met wie wij waarden en normen delen 23

24 Wat met het beleid? De zorg- en opvangsector, het onderwijs en de media gaan nog steeds uit van een ingebeelde sociologie van stabiele residente gemeenschappen van mensen wiens achtergronden we kennen en begrijpen. In een samenleving gekenmerkt door superdiversiteit is dit niet meer mogelijk nieuwe vormen van kennis, competentie, procedures en methoden dringt zich op (vertalers, token, interculturele bemiddelaars,...) en zelfs deze zijn niet afdoende bv. onderwijs en anderstalige nieuwkomer, inlichtingendienst 24

25 Generiek of doelgroepgericht Het uitgangspunt dat met een eenduidig beleid alle burgers bereikt worden gaat niet meer op. Dit veronderstelt geen maatwerk per etnische groep! Wel een generiek beleid met specifieke acties, afhankelijk van de problematiek en de opportuniteiten die zich voordoen. Geen kwestie van één discours of model van interculturalisering! 25

26 Hoe? Werkbare methoden in complexe (stedelijke) realiteiten zijn dynamisch en combineren verschillende invalshoeken, bv. Interculturele communicatie Cultuursensitief werken Kruispuntdenken 26

27 Spanningsvelden Moet een beleid gericht zijn op herverdeling of erkenning? Herverdeling vraagt om een behandeling als gelijke, erkenning om een behandeling als verschillend. Beleid moet op beide tegelijk inzetten! Erkenning vindt steeds plaats binnen de grenzen van onze samenleving (mensenrechten!), de grenzen zijn wel veranderbaar en bespreekbaar (cfr. Homohuwelijk vroeger ondenkbaar) aanpassing van individu en maatschappij = essentie van democratisch burgerschap 27

28 Spanningsvelden... Structuur Moeten wij werken aan structuur of cultuur? Sociaal werk streeft naar structurele veranderingen, bv. Inkomenspositie verbeteren (meer kans op eigen inkomen via werk) EN Racisme en discriminatie aanpakken (om kansen te krijgen) voldoende afdwingbaar? 28

29 Spanningsvelden... Cultuur Focus op sociaal-culturele integratie: oorzaak van armoede of werkloosheid zou dan louter liggen bij de (cultuur van de) minderheidsgroepen. In een superdiverse samenleving met meerdere culturen gaat culturalisering niet meer op... MAAR: discussies over cultuur mogen geen taboe worden! De positie van minderheden kunnen we niet begrijpen zonder rekening te houden met de culturele eigenheiden van en binnen die groepen. 29

30 Spanningsvelden... Cultuur Beleid = gelijktijdig sleutelen aan maatschappelijke structuren én mensen versterken om hun positie in de samenleving te verbeteren wat enkel mogelijk is indien we ons openstellen voor hun leefwereld (cultuur!) Cultuur is niet statisch maar open voor evolutie zeer belangrijk want cultuur kan ook een rem vormen voor maatschappelijke participatie en emancipatie 30

31 Superdiversiteit en beleid Zoeken naar krachtgerichte combinaties van het aanpakken van structurele factoren van achterstelling met en vanuit een open benadering van culturele verschillen, die zowel kracht als belemmering kunnen zijn. Naast individuele hulpverlening en structurele veranderingen betekent dat ook tegelijk kunnen en durven werken aan culturele veranderingen op een empowerende en cultuursensitieve manier. 31

32 Conclusie... Combinatie! Inzicht in structurele processen en uitsluitingsmechanismen Cultuursensitief werken: op een respectvolle manier in dialoog gaan over culturele elementen, deze erkennen als kracht (waar mogelijk), ze bespreekbaar maken als drempel (waar nodig) en in dialoog deze drempels proberen weg te werken. Kruispuntdenken: aandacht voor cultuur, vanuit een structurele benadering, zonder in een unidimensionale visie op diversiteit te vervallen 32

33 VVSG #TREFDAGSOCIAAL

Verbinden vanuit diversiteit

Verbinden vanuit diversiteit Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De

Nadere informatie

Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu

Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu DieGem consortium Begin 2011 waren er in het Vlaamse Gewest meer dan 400.000 mensen ingeschreven met een vreemde nationaliteit. Het aantal

Nadere informatie

Katrijn D hamers Gent, 20/12/2016

Katrijn D hamers Gent, 20/12/2016 Katrijn D hamers Gent, 20/12/2016 Hoe maken we van de superdiverse samenleving een succes? En welke middelen hebben we daartoe tot de beschikking? Over superdiversiteit, empathie en multiperspectiviteit

Nadere informatie

Taaldiversiteit in Brussel: een analysekader. Rudi Janssens Studiedag 27 mei 2016 VUB-Jette

Taaldiversiteit in Brussel: een analysekader. Rudi Janssens Studiedag 27 mei 2016 VUB-Jette Taaldiversiteit in Brussel: een analysekader Rudi Janssens Studiedag 27 mei 2016 VUB-Jette Overzicht Welke begrippenkader voor discussie en beleid? Overzicht van meertaligheid in Brussel Communicatie in

Nadere informatie

Diverse school, diverse kansen

Diverse school, diverse kansen Diverse school, diverse kansen Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? 2. Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? 3.

Nadere informatie

Superdiversiteit als kader voor onderwijs en welzijn in de 21 ste eeuw

Superdiversiteit als kader voor onderwijs en welzijn in de 21 ste eeuw Superdiversiteit als kader voor onderwijs en welzijn in de 21 ste eeuw Dirk Geldof Socioloog & Lector Faculteit Ontwerpwetenschappen UA Sociaal Werk Karel de Grote-Hogeschool & Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen

Nadere informatie

5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer

5,9. Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Samenvatting door een scholier 1448 woorden 6 februari 2011 5,9 12 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Pluriforme samenleving In Nederland wonen ruim zestien miljoen mensen.

Nadere informatie

Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige

Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Een cultuurgevoelig onthaal? Studiedag 20 november 2013 Antwerps netwerk cultuurgevoelige Kleurrijke Maatzorg: Het is een gegeven: Voorzieningen in Welzijnsorganisaties krijgen een

Nadere informatie

MUSLINKED BRINGING TALENTS TOGETHER

MUSLINKED BRINGING TALENTS TOGETHER MUSLINKED BRINGING TALENTS TOGETHER 1 CULTUUR EN LITERATUUR ZIJN ALTIJD EEN AFSPIEGELING VAN DE SAMENLEVING GEWEEST. De samenleving was altijd al afgespiegeld in de kunst en literatuur. Zoals hendrik conscience

Nadere informatie

bouwstenen cultuursensitieve-def.indd 4

bouwstenen cultuursensitieve-def.indd 4 bouwstenen cultuursensitieve-def.indd 4 11/03/16 12:27 5 Voorwoord Vlaanderen evolueert naar een superdiverse samenleving. Dit brengt grote uitdagingen met zich mee ook voor het beleidsdomein Welzijn,

Nadere informatie

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale

Nadere informatie

Een visie op etnisch-culturele diversiteit en de implicaties voor de ouderenzorg

Een visie op etnisch-culturele diversiteit en de implicaties voor de ouderenzorg Een visie op etnisch-culturele diversiteit en de implicaties voor de ouderenzorg David Talloen Provincie Oost-Vlaanderen Maatschappeljjke Participatie Een visie op etnisch-culturele diversiteit en de implicaties

Nadere informatie

P R O G R A M M A MINISTER VAN GELIJKHEID VAN KANSEN JOËLLE MILQUET

P R O G R A M M A MINISTER VAN GELIJKHEID VAN KANSEN JOËLLE MILQUET P R O G R A M M A 9U30 10U00 ONTHAAL 10U00 10U10 WELKOM 10U10 10U40 PRESENTATIE RAPPORT 10U40 11U10 SYLVIE VAN DAM JAMAL EL BOUJDDAINI 11U10 11U40 VRAGEN EN REACTIES 11U40 11U55 KABINET MINISTER VAN GELIJKHEID

Nadere informatie

Cultuursensitieve zorg en kwaliteit

Cultuursensitieve zorg en kwaliteit Cultuursensitieve zorg en kwaliteit 01.01.2001 TERMINOLOGIE? Cultuursensitief Divers sensitief Diversiteit Superdiversiteit Kruispuntdenken Categoriaal versus horizontaal Etnisch culturele minderheden

Nadere informatie

WELKOM. Zehra Yildirim

WELKOM. Zehra Yildirim WELKOM Zehra Yildirim Kennismaking Mag ik vragen om recht te staan? De muziek gaat van start Loop door elkaar heen tot de muziek stopt Maak kennis met de persoon die het dichts bij je staat Ga over naar

Nadere informatie

obs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl

obs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl obs Jaarfke Torum 15 9679 CL Scheemda Postbus 60 9679 ZH Scheemda 0597 592524 jaarfke@planet.nl 1 Actief burgerschap en sociale integratie: Door de toenemende individualisering in onze samenleving is goed

Nadere informatie

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid

waardigheid participatie gelijke rechten solidariteit individuele vrijheid individuele vrijheid participatie gelijke rechten solidariteit waardigheid Basisrechten Santé België is een rechtsstaat en een democratie die ieders mensenrechten e De Staat garandeert de naleving van

Nadere informatie

Werken aan diversiteit Visie en missie van de stad Mechelen

Werken aan diversiteit Visie en missie van de stad Mechelen Werken aan diversiteit Visie en missie van de stad Mechelen 1 1. Aanleiding Een aantal bovenlokale processen en gebeurtenissen maken het aanzicht van en het leven in onze stad heel divers. Migratiestromen,

Nadere informatie

Superdiversiteit als nieuwe realiteit & uitdaging.

Superdiversiteit als nieuwe realiteit & uitdaging. Superdiversiteit als nieuwe realiteit & uitdaging. Ook in de geestelijke gezondheidszorg? Dr. Dirk Geldof Socioloog, onderzoeker & Lector Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen, Odisee campus Schaarbeek

Nadere informatie

In het hart van complexiteit werkt eenvoud

In het hart van complexiteit werkt eenvoud In het hart van complexiteit werkt eenvoud De Sloep als een empowerende werkplaats in een superdiverse wereld Bea Van Robaeys Inleiding Een perspectief op complexiteit Superdiversiteit (Vertovec, 2007)

Nadere informatie

Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid

Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid Interculturaliteit binnen welzijn en gezondheid Algemene vergadering RWO -Oudenaarde 11 juni 2012 Inhoud Terminologie: ECM Enkele vragen Overzicht van de immigratie Aanwezigheid in regio Oudenaarde Enkele

Nadere informatie

Debruyne en Pieter-Paul Verhaeghe van de Universiteit Gent.

Debruyne en Pieter-Paul Verhaeghe van de Universiteit Gent. Internationale Dag tegen Racisme 21 maart 2013 Conceptnota over de Gentse Lente: Iedereen is Gent Deze conceptnota werd inhoudelijk opgebouwd met informatie aangeleverd door Pascal Debruyne en Pieter-Paul

Nadere informatie

PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU

PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS- EU Commissie politieke zaken 5.3.2009 AP/100.506/AM1-24 AMENDEMENTEN 1-24 Ontwerpverslag (AP/100.460) Co-rapporteurs: Ruth Magau (Zuid-Afrika) en Filip Kaczmarek

Nadere informatie

Op weg naar een (meer) interculturele school

Op weg naar een (meer) interculturele school Op weg naar een (meer) interculturele school Het belang van een interculturele schoolcultuur 18 januari 19 Brussel 28/02/2018 School zonder Racisme Part I: 5 Hoe kunnen we ervoor zorgen dat àlle leerlingen

Nadere informatie

Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen

Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening Levensbeschouwing Hoofdstuk 2: Waarden en normen Aantekening door C. 814 woorden 16 januari 2014 5,6 52 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Standpunt Waarden, normen en moraal Waarde:

Nadere informatie

organisaties instellingen lokale overheden diversiteit

organisaties instellingen lokale overheden diversiteit organisaties instellingen lokale overheden diversiteit Vlaanderen is divers. Van alle vormen van diversiteit is etnisch-culturele diversiteit wellicht het meest zichtbaar en het meest besproken. Diversiteit

Nadere informatie

Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst?

Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? Opgave 1 Heeft het vrijwilligerswerk toekomst? 1 maximumscore 2 maatschappelijk belang van vrijwilligerswerk beargumenteerd met behulp van kernconcept sociale cohesie 1 maatschappelijk belang van vrijwilligerswerk

Nadere informatie

De gemeenteraad. Ontwerpbesluit. Onderwerp: Beginselverklaring neutraliteit van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs - Goedkeuring

De gemeenteraad. Ontwerpbesluit. Onderwerp: Beginselverklaring neutraliteit van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs - Goedkeuring De gemeenteraad Ontwerpbesluit OPSCHRIFT Vergadering van 26 september 2016 Besluit nummer: 2016_GR_00779 Onderwerp: Beginselverklaring neutraliteit van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs - Goedkeuring

Nadere informatie

Sociaal werk de toekomst in!

Sociaal werk de toekomst in! Sociaal werk de toekomst in! Koen Hermans en Kristof Desair Centrale vragen van het congres Wat zijn de belangrijkste maatschappelijke veranderingen waarvoor het sociaal werk zich geplaatst ziet? Welke

Nadere informatie

Voor een Europa van solidariteit en gelijkheid

Voor een Europa van solidariteit en gelijkheid Het Europees Parlement kan een belangrijke rol spelen bij het vormgeven van een EU-beleid dat streeft naar een inclusieve samenleving voor iedereen. Jij hebt #ThePowerofVote www.thepowerofvote.eu Wist

Nadere informatie

Morele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012

Morele Ontwikkeling van Jongeren. Hanze Jeugdlezing 2012 Morele Ontwikkeling van Jongeren Hanze Jeugdlezing 2012 Wiel Veugelers Universiteit voor Humanistiek Universiteit van Amsterdam Opbouw verhaal Wat is morele ontwikkeling? Wat leert onderzoek over morele

Nadere informatie

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding

Nadere informatie

Een verkenning van de relatie tussen taal en identiteit in Brussel en de Vlaamse Rand. Rudi Janssens

Een verkenning van de relatie tussen taal en identiteit in Brussel en de Vlaamse Rand. Rudi Janssens Een verkenning van de relatie tussen taal en identiteit in Brussel en de Vlaamse Rand Rudi Janssens Inhoud Identiteit: een actueel debat Taal en identiteit: een referentiekader De groei van een meertalige

Nadere informatie

Multi cultureel samenleven. Themamanager Natascha Mooij

Multi cultureel samenleven. Themamanager Natascha Mooij Multi cultureel samenleven Themamanager Natascha Mooij Aanleiding Motie formatie multiculturele samenleving 1. Handhaven capaciteit. 2. Aan te geven hoe thematiek, bewustzijn met diversiteit in de stad,

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

ITINERA INSTITUTE PERSBERICHT

ITINERA INSTITUTE PERSBERICHT ITINERA INSTITUTE PERSBERICHT België WK VOETBAL is een immigratienatie 2018, 2012/11 15 05 2012 MENSEN WELVAART BESCHERMING België is een immigratienatie: 25% van de bevolking is van oorsprong migrant.

Nadere informatie

Het belang van kritiek (en reflectie) op Europese waarden. Bart van Horck

Het belang van kritiek (en reflectie) op Europese waarden. Bart van Horck Het belang van kritiek (en reflectie) op Europese waarden Bart van Horck De EU in de wereld: dynamisch Verkiezing Trump isolationistischere koers VS Intensievere samenwerking EU Turkse coup referendum

Nadere informatie

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Feiten New York 13 december 2006 Verdrag + Optioneel Protocol (rechtsbescherming)

Nadere informatie

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD STUK 733 (2018-2019) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING 2018-2019 26 FEBRUARI 2019 VOORSTEL VAN RESOLUTIE - van mevrouw Brigitte GROUWELS, mevrouw Hannelore GOEMAN en mevrouw Khadija ZAMOURI

Nadere informatie

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be

EuropEEs InstItuut voor onderzoek over de MEdItErranE En Euro-arabIschE samenwerking www.medea.be Europees Instituut voor Onderzoek over de Mediterrane en Euro-Arabische Samenwerking www.medea.be V O O R S T E L L I N G Voor Europa is de samenwerking met haar naaste buren de Arabische en Mediterrane

Nadere informatie

Maatschappelijke kwetsbaarheid. Deskundige en onafhankelijke ondersteuning. Gemeenschappelijke problemen

Maatschappelijke kwetsbaarheid. Deskundige en onafhankelijke ondersteuning. Gemeenschappelijke problemen M I S S I E 'Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden.' Mensen hebben recht op werk, sociale bescherming, behoorlijke huisvesting, een gezond leefmilieu, op culturele en maatschappelijke ontplooiing.

Nadere informatie

De toekomst: scenario s voor migratie en integratie

De toekomst: scenario s voor migratie en integratie De toekomst: scenario s voor migratie en integratie George Groenewold Groenewold, G. en J. de Beer, (2011), Vier toekomstscenario's voor de multi-etnische samenleving. Demos, bulletin over bevolking en

Nadere informatie

Kwaliteitsvol. jeugdwerk. In vogelvlucht. Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016

Kwaliteitsvol. jeugdwerk. In vogelvlucht. Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016 Kwaliteitsvol jeugdwerk Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad Brussel, 27 september 2016 In vogelvlucht Kwaliteitsvol jeugdwerk Toelichting bij de politieke discussie in de EU en het traject van de

Nadere informatie

betreffende cultuursensitieve zorg

betreffende cultuursensitieve zorg ingediend op 1273 (2017-2018) Nr. 1 25 september 2017 (2017-2018) Voorstel van resolutie van Elke Van den Brandt en Bart Van Malderen betreffende cultuursensitieve zorg verzendcode: WEL 2 1273 (2017-2018)

Nadere informatie

Op weg naar een (meer) interculturele school

Op weg naar een (meer) interculturele school Op weg naar een (meer) interculturele school Het belang van een interculturele schoolcultuur 21 november 18 Antwerpen 28/02/2018 School zonder Racisme Part I: 2 Hoe kunnen we ervoor zorgen dat àlle leerlingen

Nadere informatie

Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken?

Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken? Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken? Tijs Van Steenberghe, vakgroep sociaal werk, expertisecentrum Quality of Life Jessica De Maeyer, vakgroep orthopedagogiek,

Nadere informatie

Bijzonder procesdoel 3: zorg voor de anderen

Bijzonder procesdoel 3: zorg voor de anderen Bijzonder procesdoel 3: zorg voor de anderen Eerste leerjaar B 3.1. Herkennen en verkennen van de zorg en de inzet voor anderen De zorg en de inzet op zich * Als individu in een groep: - gezin, familie,

Nadere informatie

Solidariteit in Diversiteit Superdivers samenleven, de sociale cohesie voorbij. Brussel, 25 november 2016

Solidariteit in Diversiteit Superdivers samenleven, de sociale cohesie voorbij. Brussel, 25 november 2016 Die Diversiteit Gem en Gemeenschapsvorming Solidariteit in Diversiteit Superdivers samenleven, de sociale cohesie voorbij Brussel, 25 november 2016 Solidariteit in superdiversiteit conclusies uit het onderzoek

Nadere informatie

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014)

Brusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014) Dat onze samenleving steeds diverser wordt is een open deur intrappen. Opeenvolgende migratiestromen brachten mensen uit alle hoeken van de wereld naar Brussel: werknemers uit Italië, Spanje, Marokko,

Nadere informatie

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel 1 november 2015 Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities

Nadere informatie

Doelgroepenbeleid als basis voor solidariteit? Conferen'e Solidariteit in Diversiteit Berchem, 01/04/2014

Doelgroepenbeleid als basis voor solidariteit? Conferen'e Solidariteit in Diversiteit Berchem, 01/04/2014 Doelgroepenbeleid als basis voor solidariteit? Conferen'e Solidariteit in Diversiteit Berchem, 01/04/2014 Doelgroepenbeleid Solidariteit? ~ Focus op doelgroepen of op mainstreaming diversiteit? ~ Inclusief

Nadere informatie

Intercultureel leren. Workshop. Studievoormiddag 6 juni 2014

Intercultureel leren. Workshop. Studievoormiddag 6 juni 2014 Intercultureel leren Workshop Studievoormiddag 6 juni 2014 Aan de slag Hoeveel procent van mijn vrije tijd breng ik door met mensen van mijn eigen culturele achtergrond versus mensen met een andere culturele

Nadere informatie

nhoud Maatschappelijke problemen als collectieve kwaden Sociaal-wetenschappelijk onderzoek in macro-micro- macroperspectief

nhoud Maatschappelijke problemen als collectieve kwaden Sociaal-wetenschappelijk onderzoek in macro-micro- macroperspectief I nhoud 1 Maatschappelijke problemen als collectieve kwaden 12 1.1 De problematische samenleving 12 1.2 Wanneer wordt een probleem een maatschappelijk probleem? 14 1.3 Sociale normen als collectief goed

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

Onze vraag: CD&V antwoordde ons:

Onze vraag: CD&V antwoordde ons: Onze vraag: Een resultaat gebonden interculturalisering moet de regel zijn in zowel overheidsorganisaties als organisaties die subsidies krijgen. Dat betekent meetbare doelstellingen op het vlak van etnisch-culturele

Nadere informatie

DEMOGRAFIE. Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak COMPLEXITEIT VOOR UWV NEEMT TOE

DEMOGRAFIE. Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak COMPLEXITEIT VOOR UWV NEEMT TOE UWV \210 118S212 TR[25 lt. 1 ij If. 1.t. t Aik Aantal klanten van UWV blijft ongeveer gelijk DEMOGRAFIE Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak Laagopgeleiden minder lang gezond dan hoogopgeleiden

Nadere informatie

nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit.

nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit. nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit. Onderzoek naar sociale hulpbronnen als studiesuccesfactor voor niet-westerse allochtone studenten in het Nederlandse hoger onderwijs Lunchbijeenkomst

Nadere informatie

PRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST

PRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST PRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST De globale definitie van sociaal werk Sociaal werk is een praktijk-gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale verandering

Nadere informatie

De OCMW op weg naar 2020 in sociaal woelige tijden. Prof. dr. Koen Hermans Projectleider Armoede en Welzijn LUCAS / Onderzoeksgroep Sociaal Werk

De OCMW op weg naar 2020 in sociaal woelige tijden. Prof. dr. Koen Hermans Projectleider Armoede en Welzijn LUCAS / Onderzoeksgroep Sociaal Werk De OCMW op weg naar 2020 in sociaal woelige tijden Prof. dr. Koen Hermans Projectleider Armoede en Welzijn LUCAS / Onderzoeksgroep Sociaal Werk Inhoud Een korte terugblik Het OCMW anno 2011: Sociaal woelige

Nadere informatie

DIVERSITEIT IN de gemeente

DIVERSITEIT IN de gemeente DIVERSITEIT IN de gemeente Ondersteuning op maat van lokale besturen Diversiteit in Vlaanderen Een diversiteitsvriendelijk Vlaanderen Vlaanderen is divers, ook etnisch-cultureel. De aanwezigheid van mensen

Nadere informatie

Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten

Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Bijzonder procesdoel 3: ontdekken van mensenrechten Eerste leerjaar B 3.1. Mijn rechten Beroepsvoorbereidend leerjaar 3.1. Mijn rechten Wie ben ik? * De leerlingen ontdekken wie ze zelf zijn - de mogelijkheden

Nadere informatie

Parallellen tussen België en Nederland

Parallellen tussen België en Nederland Parallellen tussen België en Nederland Integratie in Nederland Beleidstheorie, beleidsinformatie en beleidsimplicaties Mechelen 8 mei 2018 Arjen Verweij Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Nadere informatie

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD STUK 733 (2018-2019) Nr.2 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING 2018-2019 26 MAART 2019 VOORSTEL VAN RESOLUTIE - van mevrouw Brigitte GROUWELS, mevrouw Hannelore GOEMAN en mevrouw Khadija ZAMOURI

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/36569 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Zee, Machteld Eveline Title: Choosing Sharia? Multiculturalism, Islamic Fundamentalism

Nadere informatie

DIVERSITEIT IS HET NIEUWE NORMAAL. Sandra Rosvelds Hoofd studiedienst

DIVERSITEIT IS HET NIEUWE NORMAAL. Sandra Rosvelds Hoofd studiedienst DIVERSITEIT IS HET NIEUWE NORMAAL Sandra Rosvelds Hoofd studiedienst 1 2 Beweging.net Netwerk van 11 PO Samenleving socialer, duurzamer en participatiever maken Informeren, sensibiliseren, actie voeren,

Nadere informatie

Superdiversiteit. Welke uitdagingen voor gezinnen en voor de samenleving?

Superdiversiteit. Welke uitdagingen voor gezinnen en voor de samenleving? Superdiversiteit. Welke uitdagingen voor gezinnen en voor de samenleving? Boekvoorstelling & colloquium 17 oktober 2013 Kenniscentrum Gezinswetenschappen 1 Welkom Kathleen Emmery Coördinator Kenniscentrum

Nadere informatie

REFUGEE UNITE IC VZW

REFUGEE UNITE IC VZW REFUGEE UNITE IC VZW Project/Projet Organisatie/organisation Het Internationaal Comité vzw (IC) is een zelfstandige, democratisch georganiseerde, multiculturele federatie. Het IC wil zel forganisaties

Nadere informatie

Visie op burgerschap en sociale integratie

Visie op burgerschap en sociale integratie Visie op burgerschap en sociale integratie CNS De Regenboog Inleiding Tegenwoordig leven we in een multiculturele samenleving. Burgerschap is in toenemende mate belangrijk geworden. Kennis hebben over

Nadere informatie

Superdiversiteit als onverwerkte realiteit Een uitdaging voor het sociaal werk

Superdiversiteit als onverwerkte realiteit Een uitdaging voor het sociaal werk Superdiversiteit als onverwerkte realiteit Een uitdaging voor het sociaal werk DIRK GELDOF In tijden van superdiversiteit moet het sociaal werk evolueren van de grijsheid van veronderstelde neutraliteit

Nadere informatie

DIVERSITEIT IN het onderwijs. Ondersteuning op maat van. onderwijs initiatieven

DIVERSITEIT IN het onderwijs. Ondersteuning op maat van. onderwijs initiatieven DIVERSITEIT IN het onderwijs Ondersteuning op maat van onderwijs initiatieven Diversiteit in Vlaanderen Een diversiteitsvriendelijk Vlaanderen Vlaanderen is divers, ook etnisch-cultureel. De aanwezigheid

Nadere informatie

Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen

Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen Luc Van den Brande Laten we samen aan Europa bouwen Inhoud Mijn overtuigingen 2 Mijn prioriteiten 3 Bakens voor morgen 8 Laten we samen aan Europa bouwen 1 Mijn overtuigingen Mijn overtuigingen Een Europa,

Nadere informatie

De Rondetafels van de Interculturaliteit

De Rondetafels van de Interculturaliteit De Rondetafels van de Interculturaliteit Inleiding In de federale regeringsverklaring van maart 2008, die door de huidige federale regering werd hernomen, werd op vraag van de minister van Werk en van

Nadere informatie

4 TvC maart nr. 1 2016

4 TvC maart nr. 1 2016 4 TvC maart nr. 1 2016 ACHTERGROND Coaching in een superdiverse samenleving OVER DE GRENS Coaching in de 21 ste eeuw wordt meer dan ooit werken in en met diversiteit. Steeds meer mensen leven over landsgrenzen

Nadere informatie

Diversiteit & Identiteit Wijkracht 28/11/2017

Diversiteit & Identiteit Wijkracht 28/11/2017 Wijkracht 28/11/2017 Halve eeuw Suryoye in Twente: Nabije vreemden? Mor Polycarpus Augin Aydin, Aartsbisschop van de Syrischorthodoxe kerk in Nederland Jan Schukkink, Antropoloog 1. Vanaf 1975 van ZO Turkije

Nadere informatie

EEN ANALYSE VAN DE TAALSITUATIE IN DE RAND ROND BRUSSEL OP BASIS VAN DE BRIO-TAALBAROMETER. Rudi Janssens

EEN ANALYSE VAN DE TAALSITUATIE IN DE RAND ROND BRUSSEL OP BASIS VAN DE BRIO-TAALBAROMETER. Rudi Janssens EEN ANALYSE VAN DE TAALSITUATIE IN DE RAND ROND BRUSSEL OP BASIS VAN DE BRIO-TAALBAROMETER Rudi Janssens 1.1. BRIO-onderzoek en de Vlaamse Rand 1993 Frans/Nederlandse codewisseling 2002 Taalgebruik in

Nadere informatie

Cultuursensitief werken in detentie, uitdagingen en drempels Dr. Bart Claes

Cultuursensitief werken in detentie, uitdagingen en drempels Dr. Bart Claes WAKKER LIGGEN VAN (GEVANGENIS)CULTUUR Cultuursensitief werken in detentie, uitdagingen en drempels Dr. Bart Claes INDELING Omgevingsanalyse Zelf analyse Interculturaliseren Voorbeeld van project Samenspraak

Nadere informatie

In welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid, gelijkheid/gelijkwaardigheid en solidariteit als basiswaarden voor

In welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid, gelijkheid/gelijkwaardigheid en solidariteit als basiswaarden voor Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU000880 Naam Coen Gelinck Organisatie Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) E-mailadres coengelinck@nvlm.nl Namens wie geeft

Nadere informatie

Ronde van Vlaanderen 2008. Omgaan met Diversiteit

Ronde van Vlaanderen 2008. Omgaan met Diversiteit Ronde van Vlaanderen 2008 Omgaan met Diversiteit Omgaan met diversiteit Diversiteitstest Referentiekader: omgaan met diversiteit Screeningsinstrument Doe de diversiteitstest! Vul de test individueel in.

Nadere informatie

Gelijke Kansen en Diversiteit binnen het UZ Gent

Gelijke Kansen en Diversiteit binnen het UZ Gent Gelijke Kansen en Diversiteit binnen het UZ Gent 1. Missie - visie Gelijke Kansen en Diversiteit UZ Gent Het UZ Gent is een pluralistische instelling. De benadering van Gelijke Kansen en Diversiteit op

Nadere informatie

2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie

2013-2017. Actief burgerschap en sociale integratie 201-2017 Actief burgerschap en sociale integratie Inhoudsopgave: Kwaliteitszorg actief burgerschap en sociale integratie Visie en planmatigheid Visie Doelen Invulling Verantwoording Resultaten Risico s

Nadere informatie

De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming

De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming De maatschappelijke stage als onderdeel van burgerschapsvorming Jeroen Bron en Minke Bruning, 27 november 2014 27-11-2014 SLO projectgroep burgerschap; Jeroen Bron CPS Onderwijsontwikkeling en advies;

Nadere informatie

Lore Vandromme 1 BASWC Katho Kortrijk

Lore Vandromme 1 BASWC Katho Kortrijk Lore Vandromme 1 BASWC Katho Kortrijk Schrijfster Lucy Kortram Paramaribo, hoofdstad van Suriname Studeerde sociologie Schrijft gedichten en toneelstukken Actief op het gebied van de bevrijding van de

Nadere informatie

Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik

Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Actief burgerschap en sociale integratie van De Wijde Blik Dit document is bedoeld als verantwoording voor ons aanbod op de Wijde Blik te Kamerik voor actief burgerschap en sociale integratie en welke

Nadere informatie

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken

Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Ministerie van Justitie Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Directie Vreemdelingenbeleid Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland

Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Cor Hoffer cultureel antropoloog / socioloog c.hoffer@parnassiabavogroep.nl 1 Onderwerpen: gezondheidszorg en cultuur demografische

Nadere informatie

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN NL NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN AGE- STANDPUNT IN HET KADER VAN HET 2007 - EUROPEES JAAR VAN GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN The European Older People s Platform La Plate-forme européenne des Personnes

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE . > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat

Nadere informatie

Wat zijn identiteiten?

Wat zijn identiteiten? Identiteit in tijden van globalisering en migratie Pieter-Paul Verhaeghe PhD student Sociologie Universiteit Gent Redactielid Poliargus 1 Wat zijn identiteiten? 2 Identiteiten = sociale constructies Product

Nadere informatie

In het partijprogramma en de congresteksten van CD&V staat: Niets specifiek over diversiteit in het lerarenkorps.

In het partijprogramma en de congresteksten van CD&V staat: Niets specifiek over diversiteit in het lerarenkorps. Onze vraag: Meer dan 10 jaar na het EAD-decreet, komt er een uitvoeringsbesluit voor het onderwijs, zodat onderwijsinstellingen een personeelsbeleid met streefcijfers gaan voeren gericht op evenredige

Nadere informatie

Verslag gespreksavond Ieper

Verslag gespreksavond Ieper Verslag gespreksavond Ieper Pax Christi Vlaanderen en de Vredesweekpartners roepen lokale besturen op om werk te maken van veilige, inclusieve en duurzame steden en gemeenten met weerbare en veerkrachtige

Nadere informatie

Beleidsvisie Sociaal Werk

Beleidsvisie Sociaal Werk Beleidsvisie Sociaal Werk Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Het momentum Groot enthousiasme voor deelname aan werkgroepen Sociaal werkers uit verschillende sectoren en

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Samenvatting door M. 1184 woorden 8 juni 2013 4 3 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Hoofdstuk 1 De staat kan wetten maken, regels die voor alle

Nadere informatie

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid

Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid INBURGERINGSPROGRAMMA Trajectbegeleider: TB Nederlands als Tweede Taal: NT2 Maatschappelijke Oriëntatie: MO Toekomstplannen

Nadere informatie

Vormingsmodules Cultuursensitieve Zorg

Vormingsmodules Cultuursensitieve Zorg Vormingsmodules Cultuursensitieve Zorg MODULE INLEIDING Vaak gebruikte begrippen zoals cultuur, etniciteit, nationaliteit, ras worden gedefinieerd Impact van cultuur op mentaal lijden wordt besproken Migratiedynamieken

Nadere informatie

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014.

Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Actief burgerschap en sociale integratie op de Schakel Mei 2014. Dit document is bedoeld als verantwoording voor wat wij op dit moment doen aan actief burgerschap en sociale integratie en welke ambities

Nadere informatie

Superdiversiteit: wat betekent het voor school, peuter- en kindercentrum?

Superdiversiteit: wat betekent het voor school, peuter- en kindercentrum? Superdiversiteit: wat betekent het voor school, peuter- en kindercentrum? Rondom Het Jonge Kind Utrecht, 22 November 2018 Anke van Keulen, Bureau MUTANT 1 Superdiversiteit Groeiende diversiteit tussen

Nadere informatie

buro balans www.buro-balans.nl Ridderstraat 72 4902 AC Oosterhout tel. 0162 420200

buro balans www.buro-balans.nl Ridderstraat 72 4902 AC Oosterhout tel. 0162 420200 buro balans www.buro-balans.nl Ridderstraat 72 4902 AC Oosterhout tel. 0162 420200 Clusters van problemen Criminaliteit, overlast en intimidatie in wijken/gebieden: 1. De klassieke knelpunten: het netwerk

Nadere informatie

Gebiedsgericht werken?

Gebiedsgericht werken? Provincie Oost-Vlaanderen 20/03/2017 Gebiedsgericht werken? Een visie van samenlevingsopbouw Riet Steel, Samenlevingsopbouw Vlaanderen Opbouw 1. Situering Samenlevingsopbouw 2. Praktijkkader 3. Praktijkvoorbeeld

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I

Eindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1p 1 Het aantal asielaanvragen is sinds 2000 gedaald. Waardoor is het aantal asielzoekers in Nederland

Nadere informatie

Leermiddelenanalyse Burgerschapsvorming. Analyse-instrument PO SLO. Juli 2013

Leermiddelenanalyse Burgerschapsvorming. Analyse-instrument PO SLO. Juli 2013 Leermiddelenanalyse Burgerschapsvorming Analyse-instrument PO Deel I: Achtergrondgegevens Deel II: Inhoudelijke aspecten Deel III: Didactische aspecten SLO Juli 2013 DEEL I: ACHTERGRONDGEGEVENS Titel Auteurs

Nadere informatie