UITVOERPRESTASIE VAN DIE SUID-AFRIKAANSE SUIWELBEDRYF, FAKTORE WAT DIT BEÏNVLOED

Transcriptie

1 UITVOERPRESTASIE VAN DIE SUID-AFRIKAANSE SUIWELBEDRYF, FAKTORE WAT DIT BEÏNVLOED (insluitend die seisoenale aard van roumelkproduksie) EN STAPPE WAT GENEEM KAN WORD OM UITVOERPRESTASIE TE VERBETER 1. INLEIDING 1.1 Hierdie dokument is die werk van n Werkgroep 1 wat in opdrag van Melk SA se lede (tydens n Algemene Vergadering van 30 Julie 2008) aandag geskenk het aan die uitvoerprestasie van die Suid-Afrikaanse suiwelbedryf, faktore wat dit beïnvloed en stappe wat geneem kan word om uitvoerprestasie te verbeter. Die Direksie van Melk SA het hierdie dokument tydens sy vergadering van 25 Februarie 2010 goedgekeur. 1.2 In die algemeen is dit waar dat: a) ʼn land waarvan die suiwelbedryf in staat is om in die uitvoermark dieselfde of meer wins te realiseer as in die binnelandse mark, ʼn netto-uitvoerder van suiwelprodukte sal wees; b) bepaalde groot uitvoerders soos die EU en die VSA se uitvoerprestasie hoofsaaklik die gevolg is van owerheidsmaatreëls soos uitvoeraansporing en owerheidsmaatreëls wat die koste (prys) van produkte vir uitvoer verlaag; c) deur die werk van die Wêreldhandelsorganisasie die omvang van die invloed van owerheidsmaatreëls op uitvoerprestasie verminder word, maar die invloed sal nie binne die volgende paar jaar uitgeskakel word nie; d) die grootste uitvoerder, naamlik Nieu-Seeland, ontslae geraak het van al die owerheidsmaatreëls wat ʼn betekenisvolle invloed op die uitvoerprestasie gehad het. Australië, wat een van die belangrikste uitvoerders is, ook ontslae geraak het van maatreëls wat die uitvoer- prestasie aangehelp het; e) in die meeste lande daar uitvoer van produkte is, insluitend suiwelprodukte, wat plaasvind bloot om van oorskotte ontslae te raak, sodat die oorskot nie die binnelandse pryse in die land van oorsprong verlaag nie; 1 Die Werkgroep, wat op 9 Februarie 2009 vergader het, het bestaan uit Mnre AJB de Jongh, N Fouché, FA Grobler, AP Kraamwinkel, MJ Loubser en E Terre Blanché.

2 2 f) uitvoer, wat plaasvind bloot om van binnelandse oorskotte ontslae te raak, normaalweg nie teen ʼn wins geskied nie (of teen beperkte wins) en word die inkomste wat in die binneland verdien word, gebruik om die uitvoer te subsidieer; g) die subsidiëring van uitvoer uit die inkomste wat in die binneland verdien word, kan geskied deur middel van owerheidsmaatreëls of individuele ondernemings doen dit individueel vir hul eie rekening doen; h) ʼn owerheidsmaatreël wat ten doel het om die uitvoer van oorskotte te bewerkstellig, omvattende owerheidsbeheer verg en ʼn land se verpligtinge teenoor die Wêreldhandelsorganisasie sowel as wetgewing insake binnelandse mededinging en landboubemarking, ter sake is; i) ʼn owerheidsmaatreël om die uitvoer van oorskotte te bewerkstellig, normaalweg die onmiddellike nadele van oorskot sal beperk. Die waarskynlike gevolg daarvan sal wees dat groter oorskotte meer dikwels sal voorkom en dit sal die inkomste wat in die binnelandse mark verdien word, ondermyn, want die verliese op die uitvoer sal daaruit goed gemaak moet word; j) ʼn individuele onderneming, wat sy oorskotte teen laer pryse as in die binneland uitvoer en sodoende die uitvoer die suiwelbedryf in die land waarna uitgevoer word, wesenlike skade berokken, deur die betrokke land met ʼn anti-dumping reg belas kan word; k) ʼn groep ondernemings wat saam hulle oorskotte uitvoer, effektief die nadeel sal dra dat hulle tot ʼn mate die oorskotte van ander ondernemings, wat nie hul oorskotte uitvoer nie, subsidieer. Die rede hiervoor is natuurlik dat uitvoer deur sekere ondernemings van hul oorskot, die oorskot op die binnelandse mark verminder en derhalwe verminder die skade van die ondernemings wat wel oorskotte het, maar wat nie uitvoer nie. 1.3 In die volgende afdelings van hierdie verslag, word aandag gegee aan: a) die lewensvatbaarheid van ʼn maatreël wat ten doel het om oorskotte te verwyder; b) die seisoenale aard van roumelkproduksie in Suid-Afrika en die invloed daarvan op die ontwikkeling van die Suid-Afrikaanse bedryf; c) die uitvoerprestasie van die Suid-Afrikaanse suiwelbedryf en faktore wat dit beïnvloed; d) stappe wat geneem kan word om die uitvoerprestasie van die Suid-Afrikaanse bedryf te verbeter.

3 3 2. DIE LEWENSVATBAARHEID VAN N MAATREËL WAT TEN DOEL HET OM OORSKOT UIT DIE BINNELANDSE MARK TE VERWYDER 2.1 ʼn Owerheidsmaatreël om oorskot uit die Suid-Afrikaanse mark (hierna genoem oorskotmaatreël) te verwyder, impliseer dat die uitvoer nie winsgewend is nie (of nie voldoende winsgewend is nie), want as dit was, sou die uitvoer sonder die oorskotmaatreël plaasgevind het. 2.2 In beginsel impliseer ʼn oorskotmaatreël dus dat uitvoer gesubsidieer word deur die inkomste wat in die binnelandse mark verdien word. Suid-Afrika se verpligtinge ingevolge die WHO-ooreenkoms maak dit vir die Suid-Afrikaanse owerheid onmoontlik om ʼn oorskotmaatreël, wat van betekenisvolle omvang is, in te stel In die lig van die vorige paragraaf, dien dit nie ʼn doel om die ander probleme van ʼn oorskotmaatreël in detail te bespreek nie, maar samevattend is die probleme as volg: a) Die oorskotmaatreël sal waarskynlik groter oorskotte, wat meer dikwels voorkom, tot gevolg hê wat die inkomste, wat in die Suid-Afrikaanse mark verdien word, sal erodeer; b) Te hoë pryse, wat deur ʼn deel van die bedryf betaal word, kan die hele bedryf in ʼn oorskot dwing en dié wat nie die fout gemaak het nie, sal vir die ander se fout moet betaal; 2 In terme van Suid-Afrika se WHO verpligtinge, mag Suid-Afrika die volgende subsidies op die uitvoer van suiwelprodukte instel : a) Melkpoeier (04.02) n Maksimum subsidie van R1,9 miljoen per jaar op n maksimum hoeveelheid van 3300 ton per jaar. Vanaf 2002 wissel die waarde van die uitvoer van melkpoeier tussen R236 miljoen (in 2002) en R70 miljoen (in 2006). Die maksimum subsidie van R1,9 miljoen is dus gelyk aan tussen 0,8 persent en 2,7 persent van die uitvoerwaarde wat te klein is om n invloed te hê. b) Botter (04.05) n Maksimum subsidie van R per jaar op n maksimum van 956 ton botter per jaar. Vanaf 2002 wissel die waarde van die uitvoer van botter tussen R23 miljoen (in 2002) en R12 miljoen (in 2004). Die maksimum subsidie is dus gelyk aan tussen 1,5 persent en 3,0 persent van die waarde van die uitvoer wat te klein is om n invloed te hê. c) Kaas (04.06) - n Maksimum subsidie van R per jaar op n maksimum van 229 ton per jaar. Vanaf 2002 wissel die waarde van uitvoer tussen R109 miljoen (in 2002) en R22 miljoen (in 2005) en die maksimum subsidie van R is dus gelyk aan tussen 0,08 persent en 0,48 persent van die waarde van uitvoer wat te klein is om n invloed te hê. d) Melk en room (04.01), Karringmelk, jogurt, ensovoorts (04,03), en Wei (04.04) n Maksimum subsidie van R op n maksimum van 361 ton. Vanaf 2002 wissel die waarde van die uitvoer van hierdie produkte van R92 miljoen (in 2006) tot R54 miljoen (in 2005). Die maksimum subsidie is dus gelyk aan tussen 0,16 persent en 0,28 persent van die waarde van die uitvoer wat te klein is om n invloed te hê. Die totale maksimum subsidie op al die suiwelprodukte is R2, 5057 miljoen per jaar en die koste om so n oorskotmaatreël te bedryf sal waarskynlik per jaar meer wees as die maksimum subsidie.

4 4 c) Beleidsprobleme, want die beleid van die Regering maak nie voorsiening vir oorskotmaatreëls nie en as suiwel daarvoor kwalifiseer, sal talle ander bedrywe ook daarvoor kwalifiseer; d) Die oorskotmaatreël sal omvattende beheer verg wat wetlik in detail beskryf en afdwingbaar is. Wetlike korrekte en afdwingbare definisies, beskrywings en prosedures sal geskep moet word vir begrippe en sake soos: * oorskot, * produksie in Suid-Afrika, * die vraag in Suid-Afrika, * die rol wat invoer speel in die berekening van die oorskot, * die heffings wat betaal sal moet word om die uitvoer te subsidieer, * die periodes ten opsigte waarvan oorskotte verklaar gaan word, (moet die oorskot byvoorbeeld per jaar of per kwartaal gemeet en verklaar word), * wanneer gaan die oorskot bepaal word (byvoorbeeld aan die begin of die einde van die betrokke periode), * die persone wat die heffings moet betaal, * die produkte wat as oorskot uitgevoer kan word, * die instellings wat oorskotte mag uitvoer, * die wyse waarop die subsidie bereken word, * die stappe wat voorkom dat die uitvoerpryse so laag is dat die omvang van die subsidie te groot word, * die stappe wat voorkom dat binnelandse pryse so hoog is dat omvang van die subsidie wat benodig word, te hoog word, * die billike toegang aan alle partye tot die oorskotmaatreël, * die magte, struktuur en finansiering van die instelling wat die oorskotmaatreël administreer en die prosedures wat gevolg moet word, * die stappe wat nodig is om te voorkom dat uitvoer as gevolg van oorskotte nie die normale uitvoer van suiwel skade berokken nie, * die stappe wat sal voorkom dat normale uitvoer as oorskotuitvoer gesubsidieer word, * die hantering van uitvoer na verwante maatskappye en * die stappe wat nodig is om die wisselwerking tussen prys en produksie te hanteer (ʼn oorskot ontstaan wanneer die prys op so ʼn vlak is, dat dit die verkoop van die volle hoeveelheid onmoontlik maak);

5 5 e) Die feit dat die bestaan van die oorskotmaatreël optrede teen die uitvoer, wat in terme van die maatreël plaasvind, deur die lande waarna uitgevoer word, sal aanmoedig; f) Die impak van die oorskotmaatreël op binnelandse mededinging; g) Die implikasie van die bestaan van ʼn oorskotmaatreël in die periodes wanneer daar tekorte is. Of anders gesê, die bestaan van die oorskotmaatreël sal die vraag skep of ʼn tekortmaatreël nie net so noodsaaklik is nie; h) Die probleem dat bestendige uitvoerkontrakte nie gesluit kan word as die produk net in oorskot tye beskikbaar is en dat die uitvoerpryse dus swak sal wees; i) Die handelsmerk of handelsmerke wat geld op die uitvoerprodukte. 2.4 Wanneer die oorskotmaatreël nie deur die owerheid (staat) per wet en regulasie ingestel word nie, maar net deur die suiwelbedryf bedryf word, sal : a) Die probleem vermeld in paragraaf 2.2 nie van belang wees nie. b) Die Mededingingswet en die toepassing daarvan van groot belang wees. Die detail van die oorskotmaatreël sal bekend moet wees om n finale oordeel te fel. c) Al die probleme vermeld in paragraaf 2.3 sal by wyse van kontrakte tussen die partye hanteer moet word. d) Die probleem om al die prosesseerders te betrek, sal hanteer moet word. 2.5 Dit moet beklemtoon word dat n oorskotmaatreël nie verwar moet word met n toestand waarin gewillige verkopers (insluitend prosesseerders) roumelk aan gewillige kopers verkoop en die kopers die produkte wat hulle vervaardig, uitvoer. Hierdie gewillige verkoper, gewillige koper en uitvoerder situasie is normale besigheid. Indien dit oorweeg word en dit nasionaal toegepas wil word, behoort dit beskryf te word (die beskrywing moet die presiese werking van die stelsel en die impak daarvan op die binnelandse mededinging verduidelik) en met die Mededingingskommissie uitgeklaar te word omdat dit n invloed op binnelandse mededinging kan hê.

6 6 2.6 Om advies van die Mededingingskommissie te kry oor die saak wat in paragraaf 2.5 genoem word, sal waarskynlik tydsaam wees vanweë die volgende situasie: Die uitvoer waarna onder 2.5 verwys word, hou nóú verband met die ondersoek wat die Mededingingskommissie tans mee besig is. Onder andere betrek die kommissie se ondersoek die verkoop en uitruil van roumelk en die impak daarvan op mededinging. Die impak is baie debatteerbaar, want die vraag is of dit mededinging wesenlik beperk, al dan nie. Slegs as dit waar is dat dit mededinging wesenlik beperk, sal dit n oortreding van die wet wees. Die ondersoek betrek egter ook beweerde prysbinding wat as sodanig, volgens die wet, n oortreding is. Met ander woorde, al wat bewys moet word, is dat daar n prysbinding is en indien wel, is die partye skuldig. Die bestaan van die beweerde prysbinding werp waarskynlike n baie negatiewe beeld op die verkoop en uitruil van roumelk. Die Kommissie sal moontlik nie advies wil gee alvorens hulle nie klaar is met hul ondersoek nie. 2.7 Die dilemma is dus dat: a) Die verhandeling van roumelk deur prosesseerders, vanweë die ondersoek van die kommissie, onder verdenking is omdat dit waarskynlik verstrengel word met die klagtes wat die kommissie hanteer; b) In teorie roumelk wel deur prosesseerders op so n wyse tussen mekaar verhandel kan word, dat dit gesien kan word as wesenlike beperking van mededinging in die roumelkmark tussen verskillende prosesseerders. Dit veroorsaak dat die Kommissie waarskynlik nie n eenvoudige ja of nee antwoord sal gee nie. Waarskynlik sal hul antwoord wees dat roumelk wel tussen prosesseerders verhandel kan word mits dit nie mededinging in die roumelkmark wesenlik aan bande lê nie. 3. DIE SEISOENALE AARD VAN ROUMELKPRODUKSIE IN SUID-AFRIKA EN DIE INVLOED DAARVAN OP DIE ONTWIKKELING VAN DIE SUID-AFRIKAANSE SUIWELBEDRYF 3.1 In 1998 is in die Dairy Development Initiative gerapporteer dat die produksie in Suid-Afrika seisoenaal wissel en op die hoogtepunt (wat in Desember voorkom), 28 persent hoër is as die laagtepunt (wat in Junie voorkom). Dit is egter nie bekend of dit produksie per maand is en of dit gemiddelde produksie per dag in elke maand is nie.

7 7 3.2 SAMPRO se syfers toon dat in 2007 die gemiddelde aankope per dag in September die hoogste was en dat dit 34,9 persent hoër was as die laagste syfer wat in Mei voorgekom het. Syfers toon ook dat die bydrae van elke kwartaal tot die totale jaarlikse aankope van roumelk in 2007 soos volg was: Eerste kwartaal Tweede kwartaal Derde kwartaal Vierde kwartaal - 24,1 persent - 21,6 persent - 25,7 persent - 28,6 persent Die kwartaal met die hoogste aankope is 32 persent hoër as die kwartaal met die laagste aankope. 3.3 In die lig van paragrawe 3.1 tot 3.2, moet die gevolgtrekking gemaak word dat melkproduksie in Suid-Afrika betekenisvol seisoenaal is. 3.4 Dit is ooglopend dat die seisoenale wisseling van die produksie van roumelk van ekonomiese belang is, want die vraag na suiwelprodukte is nie so seisoenaal nie. 3.5 Die suiwelprodukte wat vinnig bederf en in yskaste gehou moet word kan geen rol speel om balans te bring tussen die wisseling in die omvang van die roumelk produksie en die meer gelyke vraag nie. 3.6 Die balans tussen produksie en vraag kan net geskep word deur die seisoenale produksie van roumelk uit te skakel of deur die produksie van UHT-melk, kaas, melkpoeier en botter. 3.7 Die rol wat UHT-melk, kaas, melkpoeier en botter kan speel om wisseling in die produksie van roumelk in balans te bring met die meer gelykmatige vraag word bepaal deur die rakleeftyd van elk van die produkte en die vereistes wat die vervaardiging van elk aan kapitaal en kennis stel. 3.8 Kaas het die kortste rakleeftyd, gevolg deur UHT-melk en volroommelkpoeier terwyl afgeroomde melkpoeier en botter die langste rakleeftyd het.

8 8 3.9 Die toetrede-moontlikheid tot kaas vervaardiging is die maklikste en daarom is daar n groot getal kaas vervaardigers terwyl die toetrede tot UHT-melk, melkpoeier en botter (as n medeproduk tot afgeroomde melkpoeier) so veeleisend is dat baie minder ondernemings in Suid-Afrika die produkte vervaardig Vir melkprosesseerders wat nie kaas, UHT-melk of melkpoeier vervaardig nie, is dit belangrik om melk te kan verkoop aan veral vervaardigers van melkpoeier Die seisoenale wisseling in die produksie van roumelk gaan nie gepaard met betekenisvolle wisseling van die pryse van roumelk en suiwelprodukte nie Die posisie beskryf in paragraaf 3.11 dui daarop dat die Suid-Afrikaanse bedryf in die seisoene van hoë produksie van roumelk, dit benut vir die vervaardiging van suiwelprodukte met n lang rakleeftyd Die vraag is tot watter mate uitvoer n rol speel om die seisoenale produksie van roumelk te hanteer. Die onderwerp moet behoorlik ontleed word. Alhoewel so ontleding nie gedoen is nie, is dit waarskynlik dat n ondersoek sal toon dat uitvoer wel n bydrae maak maar nie ten volle die addisionele produksie opneem nie Die feit dat die pryse van roumelk nie in die periode van hoë produksie teen betekenisvolle laer pryse bemark word nie, bring mee dat die prysmededingendheid van suiwelprodukte in sulke periodes nie beter is nie en dit bevorder nie die mededingendheid van Suid- Afrikaanse suiwelprodukte in die buiteland se markte nie Samevattend is die posisie dat - a. Die produksie van roumelk wissel aansienlik van seisoen tot seisoen. b. Die wisseling in produksie gaan nie gepaard met betekenisvolle prysverandering nie. c. Roumelk word in die seisoene met hoë produksie aangewend vir die addisionele vervaardiging van UHT-melk, kaas, volroom melkpoeier en n kombinasie van afgeroomde melkpoeier en botter. d. Die addisionele produksie vermeld onder (c) word in Suid-Afrika en buitelandse markte verkoop.

9 9 e. Die seisoenale patroon van produksie skep nie n betekenisvolle voordeel vir die Suid-Afrikaanse suiwelbedryf met betrekking tot die uitvoermark nie. f. Die verhandelbaarheid van roumelk deur prosesseerders te midde van die seisoenale wisseling in die produksie van roumelk is noodsaaklik omdat: i. Baie prosesseerders nie produkte met lang rakleeftye vervaardig nie. ii. Die toekomstige produksie van roumelk nie presies voorspel kan word nie. iii. Die verhandeling van roumelk tussen prosesseerders vermorsing van hulpbronne voorkom, die mededinging in die SA suiwelbedryf bevorder, laer produksiekoste tot gevolg het en dus die verbruiker bevoordeel. g. Die verhandelbaarheid van roumelk tussen prosesseerders kan benadeel word deur sake soos persepsies dat die impak daarvan op mededinging deur die Mededingingskommissie as nadelig beskou kan word en die beskikbaarheid van produksiekapasiteit ten opsigte van veral melkpoeier. 4. UITVOERPRESTASIE VAN DIE SUID-AFRIKAANSE BEDRYF EN FAKTORE WAT DIT BEÏNVLOED 4.1 Uitvoerprestasie kan op verskillende wyses gemeet word. 4.2 Een manier om die uitvoerprestasie te meet, is om die massa van invoer as persentasie van die massa van die uitvoer uit te druk en hoe kleiner die persentasie, hoe groter die uitvoerprestasie. Die syfers vir die tydperk 2003 tot 2008 (beraam), toon in die algemeen dat die uitvoerprestasie baie wissel en dat dit in 2004 n hoogtepunt bereik het. 4.3 Die uitvoerprestasie kan ook gemeet word aan die waarde van die uitvoer en dit toon dat: a) Melkpoeier in die periode 2000 tot 2008 die belangrikste uitvoerproduk was; b) UHT-melk in 6 van 9 jaar die tweede belangrikste uitvoerproduk was; c) Kaas in 3 van die 9 jaar die tweede belangrikste uitvoerproduk was.

10 Die feit dat die UHT-melk se uitvoerwaarde in 6 van die 9 jaar hoër is as die van kaas, is baie insiggewend en dit is verder ook insiggewend dat per liter roumelk, UHT-melk n baie hoër prys behaal as kaas. 4.5 Suid-Afrika se uitvoer van suiwelprodukte is klein relatief tot Suid-Afrika se totale produksie van suiwelprodukte en dit bring mee dat: a) Invoerpariteitspryse n groot rol in die bepaling van pryse van roumelk en suiwelprodukte in Suid-Afrika speel; b) Uitvoer aansienlik van jaar tot jaar wissel en die omvang daarvan grootliks bepaal word deur die mate waarin die produksie van roumelk meer is as die Suid-Afrikaanse binnelandse mark se behoeftes; c) Die uitvoerprestasie swak bly. Groei in uitvoer verg dat uitvoerpariteitspryse die belangrikste rol moet speel in prysvorming en nie invoerpariteitspryse nie. 4.6 Die probleem dat n invoerpariteitsprys vir roumelk uitvoer normaalweg nie winsgewend maak nie, word in bepaalde gevalle aangespreek deur prysmodelle wat inhou dat sodra roumelkproduksie bokant n bepaalde vlak gaan, die prys vir die addisionele produksie verander van n invoerpariteitsgedrewe prys na n uitvoerpariteitsgedrewe prys. 4.7 Die feit dat te midde van die modelle wat in die vorige paragraaf beskryf is, uitvoer nie toeneem nie, toon dat roumelkprodusente tot dusver nie in staat (of bereid) is om hulle te verbind tot produksie teen uitvoerpariteitspryse wat n voorvereiste vir suksesvolle uitvoer is nie. 4.8 Daar is natuurlik talle faktore wat die mededingendheid met betrekking tot uitvoer bepaal. Voorts is dit waar dat die belangrikheid van elk van die faktore met betrekking tot n bepaalde uitvoerbestemming, verskil van die belangrikheid met betrekking tot n ander uitvoerbestemming. 4.9 In die algemeen kan die faktore wat uitvoer beperk of aanmoedig, verdeel word tussen: a) Tegniese faktore naamlik vereistes insake voedselveiligheid en produksamestellings;

11 11 b) Ekonomiese faktore, naamlik: i) Prysmededingendheid; ii) Mededingendheid met betrekking tot voorkoms, smaak en spesifikasies; iii) Vermoë om verlangde hoeveelhede te verskaf; iv) Aansien van handelsmerk Elk van die tipe faktore wat in die vorige paragraaf beskryf word, behoort volledig behandel te word, maar in die volgende paragraaf word net die samevatting gegee van voorlopige bevindinge wat verder ondersoek en oorweeg moet word: a) Uitvoer as n persentasie van totale produksie sal nie toeneem oor die medium- en langtermyn indien roumelk nie beskikbaar is teen uitvoerpariteitspryse nie; b) Die vermoë van die Suid-Afrikaanse regering om sy verpligting met betrekking tot uitvoersertifisering na te kom, is gebrekkig en as die probleem nie opgelos word nie, sal uitvoer verder skade ly; c) Ten opsigte van die kaas, is die kleur en smaak wat in Suid-Afrika gewild is, nie gewild in bepaalde ander lande nie en vir sulke lande sal spesiale kaas gemaak moet word; d) Die ooreenkoms met die EU bied n groot geleentheid vir uitvoer van kaas, mits die probleme met betrekking tot (a), (b) en (c) opgelos kan word; e) UHT-melk speel sedert 2000 n belangrike rol in die Suid-Afrikaanse uitvoer, maar verdere groei verg oplossing van die probleem vermeld onder (a). Selfs al word die probleem vermeld onder (a) opgelos, moet daarop gelet word dat: i) Dit lank duur om handelmerke te vestig; ii) Die markte hoofsaaklik geleë is in Afrika-lande en dat die lande sterk optree teen invoer vanaf Suid-Afrika wanneer dit hul bedryf pla; iii) Nabygeleë Afrika-lande soos Zimbabwe en Kenia, tegnies baie mededingende produsente van roumelk en dus van UHT-melk kan word. f) Melkpoeier is die belangrikste uitvoerproduk van die Suid-Afrikaanse suiwelbedryf, maar groei in die uitvoer verg dat die probleme vermeld onder (a) en (b) opgelos moet word. Voorts verg die verskillende uitvoermarkte poeier van bepaalde spesifikasies. Die blote vervaardiging van melkpoeier sal nie sukses in die verskillende uitvoermarkte meebring nie. Met ander woorde, poeier sal vervaardig moet word wat aan die verskillende spesifikasies van die kopers voldoen. Produksie van melkpoeier moet dus nie plaasvind omdat daar te veel roumelk is nie, maar omdat daar n bepaalde vraag in die buiteland is vir melkpoeier met spesifieke spesifikasies;

12 12 g) Botter is die gevolg van room wat uit standaardisasie van melk ontstaan en room wat as gevolg van afgeroomde melkpoeier ontstaan en kan as sulks nie n produk wees wat n leidende rol in uitvoer speel nie. Die rol van die botter in die uitvoerprestasie sal in die praktyk hoofsaaklik die gevolg wees van die uitvoerprestasie van afgeroomde melkpoeier. 5. DIE STAPPE WAT GENEEM KAN WORD OM DIE UITVOERPRESTASIE VAN DIE SUID- AFRIKAANSE SUIWELBEDRYF TE VERBETER 5.1 Van die probleme wat die Suid-Afrikaanse suiwelbedryf se uitvoerprestasie beperk, kan op die korttermyn (minder as een jaar) aangespreek word, maar die ander probleme kan net op die medium- en langtermyn aangespreek word. 5.2 Probleme wat op die korttermyn (minder as 12 maande) opgelos kan word, sluit in dié met betrekking tot: a) Sertifisering van uitvoer deur die Departement van Landbou; b) Bevestiging deur die Mededingingskommissie dat die verhandelbaarheid van roumelk tussen prosesseerders aanvaarbaar is; c) Aanvaarding deur die suiwelbedryf dat: i) uitvoer nie op grond van n invoerpariteitsgedrewe stelsel van prysvorming kan groei nie; ii) iii) n uitvoerpoging, wat op sporadiese oorskotte gegrond is, nie suksesvol sal wees nie; en uitvoer van suiwelprodukte op die medium- en langtermyn net kan groei indien die mededingendheid van die bedryf aansienlik toeneem. d) Die behoorlike (wetenskaplike) bepaling van die Suid-Afrikaanse suiwelbedryf en die verskillende streke in Suid-Afrika se uitvoerpotensiaal en die potensiële uitvoermarkte. Goedgekeur deur die Direksie van Melk SA op 25 Februarie KORDOM014