Duurzaam kustbeheer: een kritische reflectie. Jan Mees & Ann-Katrien Lescrauwaet

Transcriptie

1 Duurzaam kustbeheer: een kritische reflectie Jan Mees & Ann-Katrien Lescrauwaet

2 Vooreerst Gefeliciteerd met 20 jaar gebiedsgerichte werking in West- Vlaanderen, in het bijzonder voor de inspanningen m.b.t. het geïntegreerd beheer van het kustgebied.

3 De rise and fall van het geïntegreerd beheer van kustgebieden in België

4 Inhoud 1. Kustgebieden op de globale milieu-agenda - The rise een EU-breed kader voor lokaal maatwerk een complex landschap een unieke de facto samenwerking een instrument op volle koers 2. Een kleine regio als koploper in Europa - Climax de legacy: succesvolle producten en projecten de GBKG-principes kennen bredere ingang 3. Instrument zonder hefboom - The fall viering 10 jaar coördinatiepunt, het rapport van de EU 4. De toekomst van GBKG in België - Future

5

6 Bevraging kustbeleid (1) 63%: er is niet echt sprake van een kustbeleid 20%: de toestand van de kust is (eerder) positief De uitdagingen zijn diverser en complexer geworden De tijdshorizon is verlegd naar 2100 Top 5 problemen: te weinig beschermde natuur te grote druk op de open ruimte versnippering van bevoegdheden gebrek aan één gemeenschappelijke visie betaalbaar wonen

7 1. Kustgebieden op de agenda

8 1. Kustgebieden op de agenda 1973 Besluit ER m.b.t. bescherming kustlijn 1982 EU besluit CPMR Kust charter, basisprincipes GBKG 1992 Agenda 21: oproep tot opstellen GBKG strategieën 1995 Beleidsnota gebiedsgerichte werking Demonstratieprogramma EC: Terra-project in VL 2000 Voorstel aan EU Parlement en Raad voor Europese aanbeveling inzake GBKG 2001 Oprichting Coördinatiepunt Duurzaam Kustbeheer 2002 Aanbeveling betreffende de uitvoering van GBKG in Europa goedgekeurd door Parlement en Raad (mooi traject, maar eerder vrijblijvend, niet juridisch bindend)

9 Het Coördinatiepunt Een unieke de facto samenwerking niet bestuurlijk verankerd; gaf invulling aan de integratie en afstemming van sectorale visies en plannen door diverse beleidsniveaus en hun bevoegde diensten op te nemen in haar bestuurs- en adviesorganen; kern-partnerschap, inclusieve beheersstructuren en fora: horizontale en verticale integratie; zee, kustgemeenten, poldergemeenten. Gunstige evaluatie in 2006, protocol in 2007 (toetreding FOD in 2009).

10 Het Coördinatiepunt Een unieke de facto samenwerking Innovatief en visionair. Pioniersrol. Sterke wetenschappelijke onderbouwing. De Belgische kust als laboratorium voor interdisciplinaire, geïntegreerde aanpak, R&D. Het Belgisch experiment als blauwdruk voor toepassing in andere kustgebieden met gelijkaardige complexiteit, versnippering: grote zichtbaarheid en appreciatie in Europa. Aanzienlijke successen.

11 Conclusies evaluatie Het Coördinatiepunt wordt bevestigd als eerste aanspreekpunt inzake duurzaam kustbeheer in België, en als Belgische vertegenwoordiging in internationale en Europese expertengroepen. - Unanieme erkenning van de expertise op het vlak van duurzaam kustbeheer en geïntegreerde benadering. - Brede waardering voor de rol bij het faciliteren en initiëren van processen, het uitvoeren van innoverende, markante initiatieven die tot ver buiten de grenzen als voorbeeldfunctie overgenomen werden.

12 10 jaar Coördinatiepunt 2011 Belangrijke realisaties en meetbare effecten Kustatlas, Kustbarometer Kust Awards Kustforum Inrichten van duingebieden Zonevreemde infrastructuur, afbraak permanente bebouwing en structuren Inrichten fietsroute en wandelnetwerk Onderzoeken rond vergrijzing en leefbaarheid Ondersteuning strategische beleidsplannen voor de kust: toerisme, kustveiligheid, ruimtelijke planning land en zee Uitwerken van een traject naar een meer duurzame visserijsector

13 In retrospectie De GBKG-principes kennen bredere ingang in verschillende beleidsdomeinen en sectoren. Denk bvb. aan: Metropolitaan kustlandschap, Kappaplan, Masterplan Kustveiligheid, Vlaamse Baaien, Vistraject, sectorale langetermijnstrategieën,

14 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

15 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

16 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

17 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

18 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

19 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

20 Viering 10 jaar Coördinatiepunt

21 Instrument zonder hefboom Het langverwachte GBKG instrument op Europees niveau bleef uit. Een permanente en verankerde structuur voor het regisseren van samenwerking, coördinatie, afstemming, publieke consultatie drong zich meer dan tevoren op (bvb. marien ruimtelijk plan, kaderrichtlijn mariene strategie, kustbescherming en -veiligheid). Maar het protocol liep af in 2013 en werd niet hernieuwd en het Coördinatiepunt verdween.

22 Terugblikkend Eens het concept van GBKG goed ingeburgerd was en da samenwerking in het Coördinatiepunt zowel nationaal en internationaal zichtbaar werd, erkend en gefeliciteerd werd, werd er een stap terug genomen. De partners zijn de principes gaan internaliseren. Er was geen wens om te delegeren naar een derde. Door de integratie binnenshuis te houden, vanuit de eigen bevoegdheden, bleven de plannen en visies in wezen sectoraal, met een GBKG-sausje erover. Verklaring? Europa, muren, politici, ambtenaren.

23 Bevraging kustbeleid (2) Rode draad : gebrekkig institutioneel kader, onvoldoende samenwerken tussen beleidsniveaus. Top 5 oplossingen (kustbeleid 2.0): totaalvisie op de kust klimaatadaptatie als kapstok duurzame ontwikkeling werken aan duurzame mobiliteit bestuurlijke samenwerking, integratie Een geïntegreerd kustzonebeheer mag dan op het terrein niet ervaren worden, de ideeën zijn gemeengoed geworden en vertalen zich kustbreed, van de polder tot de zee

24 Bevraging kustbeleid (3) Geen consensus over welk niveau dé trekker moet zijn. Wel consensus rond de kustreflex : opmaken totaalvisie, die consequent uitvoeren, met bewaken evenwicht hardezachte waarden én vanuit een bestuurlijke samenwerking.

25 Toekomst GBKG is noodzaak: het levert meer kwaliteit en duurzaamheid, én het is kostenbesparend. De vorm van de uiteindelijke Europese GBKG-instrumenten blijft onduidelijk, maar het is wel een blijver. Een verantwoordelijke overheid moet als trekker aangeduid worden.

26 Visie van VLIZ De provincie West-Vlaanderen als goede en logische keuze: - De kust als bovenlokale ruimte, de unieke maritieme eigenheid, heeft de land-zee grens; - zwaartepunt tussen de gemeentebesturen en Brussel ; - missie om sector-overschrijdend te werken; - neutraal met verbindende, enthousiasmerende rol; - bewezen track record in en loyauteit t.a.v. GBKG; en - is pionier in gebiedsgerichte werking kust, heeft 20 jaar ervaring, expertise en menselijk kapitaal opgebouwd in gebiedsgerichte werking, met recent verhoogde investeringen in geïntegreerde streekwerking kust,

27 Einde waarvoor nogmaals gefeliciteerd, en dank voor uw aandacht.