PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 DONDERDAG 25 SEPTEMBER

Transcriptie

1 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 DONDERDAG 25 SEPTEMBER Tijdstip Wat Type Beschrijving Spreker(s) Verzamelen Harlingen Ontvangst, registratie, koffie, broodjes Piet Noordenbos (gastheer Springtij) Marianne Berendse (Voorzitter Raad van Toezicht Springtij) Aan boord Vertrek sneldienst Afmeren Aankomst eiland Rose Hip (ontvangst) Alle hens in de Loods Opening Het eiland en de wereld Wouter van Dieren Plenair 1 Het eiland als gastheer Het verhaal van de grote groene samenhang, een politieke analyse Eilandsongs Burgemeester Rob Bats Herman Wijffels Hessel & Tess Plenair 2 Beyond Charles Darwin, Evolution with a New Face Elisabeth Sahtouris Plenair 3 Beyond Rachel Carson Film van de bijen Kombuis Koffie Koffie Verplaatsen Naar de masterclasses Aan dek Masterclass 1 Energie + klimaat, de laatste update, de tussenschotten voorbij, het totale overzicht Masterclass 2 Politieke schaarste van grondstoffen in de wereldvoedselproductie Wim Turkenburg, Leo Meijer, Kees van der Leun, Donald Pols Wouter van der Weijden Masterclass 3 Voedsel & landbouw Het bipolair debat Roald Laperre 1

2 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 DONDERDAG 25 SEPTEMBER - vervolg Masterclass 4 The elder and the young Ruud Lubbers in gesprek met jongeren Workshop 1 Licht en donker Dorien Lolkema Masterclass 5 Workshop 2 Workshop Verplaatsen Fietsen afhalen Masterclass 5: Economie, business & finance Mechanisme van Geldschepping In 1990 werd tot de euro besloten bij het Verdrag van Maastricht. De geldschepping werd exclusief bij de banken gelegd. Die trekken door de kredietverlening het geld uit de burgers en bedrijven, gaan ermee speculeren, tot ze vastlopen, en leggen dan de rekening weer bij burgers en bedrijven. Privatise the Profits, socialize the Costs. Breng de geldschepping weer terug naar de overheid, daarmee stopt dit casino, en ontvangt de schatkist 50 miljard per jaar. Integer Leiderschap De leiders van morgen zijn anderen dan die van gisteren. De harde hand en de hiërarchie stonden in dienst van de aandeelhouderswaarde. De horizontale netwerkeconomie vereist het integere leiderschap en spiritualiteit. Karel Noordzij was bestuursvoorzitter van o.a. PGGM, NS en Schiphol. Systems thinking [ENG] De Club of Rome became famous because of its systemss based analyses, applied in the World III Model, developed at the M.I.T. in Boston. systemss approaches are the essential baselines for the new green economy, as only then we can detect the leaks, mistakes, defaults, stupidities in the design of production and logistics of the economy. At Metabolic they apply the latest in flow-analyses of resources, needed for resource efficiency and the circular economy. Klaas van Egmond, Erik Broekhuizen Karel Noordzij Eva Gladek 2

3 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 DONDERDAG 25 SEPTEMBER - vervolg Naar de hotels Inchecken hotels en eigen accommodatie Op pad Bussen rijden voor bij hotels Follek in Hoorn Captains diner. Op Terschelling staan de deuren altijd open. Je belt niet aan, maar je roep: "Follek!" Ofwel: "volk, hier ben ik!" Follek is laatste jaren een eettafelproject: eilandgasten schuiven aan bij de mensen thuis. Wij schuiven aan bij De Groene Weide en De Reis in Hoorn Op pad Follek in de duinen Captains dessert Nagerecht rond het kampvuur Excursie Licht in de Duisternis De Boschplaat is het eerste Nederlandse duisternispark. Je tuurt naar de sterrenhemel, je luistert naar Govert Schilling die vertelt over wat je daar ziet. En waarover je mag mee fantaseren. Govert Schilling Op kooi Einde Bussen terug naar hotels. 3

4 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER Tijd Wat Type Beschrijving Spreker(s) 8.30 uur Promenadedek Vertrek uit accommodaties 8.30 Innovatiemarkt en lounge gaan open Alle hens in de Loods Welkom New Green Frontiers Wouter van Dieren Film Plenair 1 Cultuur Het verhaal van het gas Systeemdenken De New Green Frontiers gaat over nieuwe werelden, maar ook over barrières die onoverkomelijk lijken en ons in het bestaande houden. Lucas Simons is een systeemdenker die ons, aan de hand van concrete voorbeelden, kennis laat maken met het de werking van systemen en aan welke knoppen we moeten draaien om beweging te creëren. Eilander knipoog Plenair 2 Beyond Beauty Redmond O Hanlon reisde in het kielzog van Darwin s Beagle naar de origins of species. Daarna ging hij op zoek naar zijn helden die de oude ontdekten. Nu laat hij de overweldigende natuur zien die hij overal heeft mogen zien. Beyond Beauty, adembenemend! [voertaal Engels] 9.45 Kombuis Koffie Koffiepauze en bezoek Innovatiemarkt Verplaatsen Naar de subsessies Aan dek Subsessie 1 Veranderende wereld van energie De energie van gisteren werd eeuwenlang bewaakt door de politieke en religieuze macht zelf. De priesteressen van Vesta (Latijn) of Hephaistos (Grieks) bewaakte het centrale VUUR. De toekomst van de energievoorziening kent geen vuur meer in het centrum van de macht. Logistiek en infrastructuur zijn drastisch aan het veranderen. De oude machten zijn op hun retour. Lucas Simons Redmond O'Hanlon Jeroen de Haas, Peter Molengraaf, Hans Alders 4

5 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg Subsessie 2 Subsessie 3 Subsessie 4 Update Circulaire Economie Hergebruik van grondstoffen is zo oud als de wereld zelf. Schroot werd altijd weer verwerkt tot nieuwe werktuigen. De one-way economie die grondstoffen omzet in afval, met een tussengebruik van het product, is relatief nieuw. En ook alweer voorbij. Alles moet terug in de keten. Circulair, heet dat. Of het een realistische optie is of een hype is de vraag. De laatste stand van zaken. Voedsel en Landbouw Veranderende relaties in de keten Twee partners van een door EZ begeleid innovatief project (binnen Agri meets Design) vertellen over hun pilot waarin de winst van aardappelproducten eerlijk wordt verdeeld over de hele keten, en hoe dit de relaties in de keten verandert. Veranderende rol van de NGO's In het SER-akkoord zitten bedrijfsleven, overheid en milieubeweging aan tafel. Samenwerking in plaats van polarisatie. Consensus als doel. De NGO linkervleugels willen hardere actie, de tijd is kort. Het haalbare moet plaats maken voor de urgentie. Deze richtingenstrijd is nog lang niet beslecht. Michel Schuurman, Douwe Jan Joustra, Arthur Ten Wolde Arnold van Woerkom (aardappelboer), Jeroen Meijer (GEM Visual Thinking) en Jan Klink (EZ) Tjerk Wagenaar, Sylvia Borren 5

6 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg Workshops MInisterie EZ Natuur en innovatie de potenties van biomimicry voor een circulaire economie. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie Natuurlijk verder gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. Saskia van den Muijsenberg (BiomimicryNL) In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken. Subsessie 5 Verkennen grenzen van de economie Jolande Sap, Arnold Heertje Bijna iedereen heeft ooit het boek Echte Economie van Arnold Heertje gelezen. Onvermoeibaar heeft hij nu alweer zijn volgende boek geschreven,dat nu gewoon Economie heet. Een bikkelharde, humoristische kijk op de waan van de economische dag, met een scherp oog voor de vernietigende effecten van die waan op de echte, duurzame welvaart. Jolande Sap stapte uit de Tweede Kamer in de echte wereld en maakt zich nu schitterend druk over die duurzame welvaart. Op allerlei, verrassende manieren. Workshop 2 Boeien om grenzen te verleggen (consumenten) Bart Bruggenwirth en Charlotte Linnenbank Workshop 3 Financiering van de energietransitie Jan Coen van Elburg, Harm Jan Brouwers 6

7 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg Verplaatsen Workshop 4 Workshop 5 Met passie doen wat je bezielt Over hoe leiderschap en wie jij bent en wat je beweegt op een natuurlijke manier duurzaam samenvallen. Want dat is nodig in de complexe vraagstukken die onze wereld kenmerken. Kijk, beleef en voel mee. Een praktische en theoretische kijk op leiderschap door Mireille Wiegman, initiator van Ieders Plak op Terschelling en zelfstandig projectmanager. Zij praat vanuit jarenlange ervaring met complexe projecten in binnen- en buitenland. De dirigent als metafoor voor natuurlijk leiderschap. Ontdek je natuurlijke gedrag als leider met dirigent en trainer Ronald Becker. Een spannende en muzikale ervaring Mireille Wiegman Ronald Becker Follek Lunch Vooronders met allianties Verplaatsen Naar de subsessies Aan dek Subsessie 1 Aardgas en Aardse zorgen Aardgas was lang de vanzelfsprekende schatkist van het land. Totdat de grond begon te beven. En het klimaat ging veranderen. De toekomst van het aardgas is nu onzeker. In het verlengde van het SER-energie akkoord ontstaan nu nieuwe gasvisioenen. Over grote en kleine velden, schalie en steenkool, bevende bodems en boze bewoners, zoekende ondernemers en sturende overheden tot uur Subsessie 2 Nieuwste ontwikkelingen in C2C en grondstoffen Dat de economie van de toekomst moet vergroenen staat vast. Alleen: hoe doe je dat? Biobased Resources komen uit de natuurlijke cyclus van akkers en bossen. En uit talloze processen van de huidige industrie. Papier en bier, waarvan de afvalstromen worden ingezet, als voorbeeld. De mogelijkheden lijken onuitputtelijk. Mark Dierikx, Frans rooijers, Berend Scheffers (EBN), Hans Coenen (Gasunie) Eric van der Oest (Tata Steel), Gerrit Jan Koopman (VNP), Geanne van Arkel (Interface), Jolein Baidenman, Joost Brinkman (Accenture),Michael Braungart 7

8 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg Subsessie 3 Voedsel & landbouw Is er een breed voedselakkoord nodig? Moeten we voorbij de individuele initiatieven en marktniches? Is een breed voedselakkoord nodig en haalbaar? Debat met diverse sprekers olv Marcel Schuttelaar Subsessie 4 Natuur & biodiversiteit natuur zoekt geld en vice versa Caroline van Leenders en Li an Phoa, Jason Clay Workshops Ministerie EZ Natuur en landbouw de potenties van gebiedscollectieven voor een natuurinclusieve landbouw. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie Natuurlijk verder gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. Klaas Sietse Spoelstra (Nij sicht) o.v.b In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken. Subsessie 5 Een schuldbewust land Rens van Tilburg, Peter Blom, Herman Mulder, Klaas van Egmond Subsessie 6 Beweging in sectoren Bernd Hendriksen, Willem Lageweg, Sabine Denis Subsessie Systems thinking Eva Gladek Kombuis Koffie Koffiepauze en bezoek Innovatiemarkt 8

9 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 VRIJDAG 26 SEPTEMBER - vervolg Excursies en vrijplaatsen Excursie 1 Excursie 2 Met de neus in de bodem Op bezoek bij boerderij de Gèskieker in Kinnum voor een hands-on bodem en biodiversiteitsexcursie Bezoek aan de bijen Naar de imkerij Neeke van Zwol Sonne Copijn, Oene de Jong Excursie 3 Oesters op het Wad Flang Cupido Excursie 4 Kairos op het Wad Arjan Berkhuysen Workshops Ministerie EZ Verplaatsen Naar de hotels uur Op pad Bussen rijden voor bij hotels. Natuur en werk de potenties van Areas of the future: bedrijventerreinen voor een biodiverse werkomgeving. In het voorjaar van 2014 heeft staatssecretaris Sharon Dijksma de Rijksnatuurvisie Natuurlijk verder gepresenteerd. In die visie is het combineren van natuur met andere functies een centrale gedachte. De visie daagt daarmee partijen uit bestaande grenzen tussen belangen te overwinnen. Het ministerie van EZ nodigt u uit om mee te denken over hoe we kunnen komen tot natuurcombinaties die meervoudige winst opleveren. In drie workshops belichten we kansrijke voorbeelden. In elke workshop staat de vraag centraal hoe we natuurcombinaties in de versnelling kunnen krijgen, hoe we ze kunnen laten uitgroeien tot standaardpraktijk in de omgang met natuur. Het zijn geen vrijblijvende sessies: we streven ernaar te komen tot afspraken maken over wie wat gaan doen om vooruitgang te boeken uur Follek Vis eten met je handen. Een diner in de duinen bij Oosterend uur Op kooi Bussen terug. Via de Hessel / De Groene Weide voor de liefhebbers. Daan Wensing (IUCN) 9

10 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 ZATERDAG 27 SEPTEMBER Tijd Wat Type Beschrijving Spreker(s) 8.30 Ochtendgloren Innovatiemarkt en lounge open 8.45 Alle hens aan dek Cultuur Eilander knipoog Plenair Inspiratie - New Green Frontiers Jason Clay en Harry Lehmann Kombuis Koffie Koffiepauze en bezoek Innovatiemarkt Verplaatsen Naar de subsessies Aan dek Subsessie 1 Resource productivity Harry Lehmann, Van Beers, André Faaij (ovb) Workshop 1 Adaptatie en duurzame gebiedsontwikkeling Jan Coen van Elburg, Hans Mommaas Subsessie 2 Voedsel & landbouw van koplopers naar mainstream Simone Hertzberger, Volkert Engelsman 10

11 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 ZATERDAG 27 SEPTEMBER - vervolg Verplaatsen Subsessie 3 Workshop 2 Circulaire economie in de financiële wereld: Eerlijker, groener, veerkrachtiger De transitie naar een circulaire economie is bovenal de uitdaging om te komen tot een wereldwijd systeem waarin welvaartsgroei is ontkoppeld van het gebruik en misbruik van grondstoffen en het milieu. Dit vereist een economisch systeem dat eerlijker, groener, veerkrachtiger en inclusiever is ingericht. In deze bijeenkomst staat centraal welke rol de financiële sector kan spelen in het realiseren van de transitie. We zullen hierbij starten bij het wereldwijde (macro) systeem.vervolgens zullen we kijken naar het niveau van sectoren en ketens, om als laatste te kijken naar het niveau van de ondernemer. Natuur & biodiversiteit Doen en Laten In deze sessie gaan we echt aan het werk! Aan de hand van inzichten uit de gedragspsychologie en de praktijkervaring van Milieu Centraal werken we aan vraagstukken over consumenten, communicatie en gedragsverandering. Basis voor de aanpak is het advies Doen en Laten en bijbehorend spel van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur. Het beste zijn de uit het leven gegrepen situaties, dus kom met je eigen casus of praktijkvraag. De thema s mogen heel verschillend zijn: van afval tot mobiliteit en van energie tot voeding. Centrale vraag is steeds: wat is het echte probleem en hoe kunnen jouw activiteiten leiden tot een gedragsverandering bij de consument? Met de uitkomsten van het spel kom je zeker een stap verder in de aanpak van je vraagstuk. Guido Braam en Mark de Wit Vera Dalm, directeur Milieu Centraal Workshop 3 Geschiedenis en toekomst van het milieubeleid Albert Faber, rik Leemans Subsessie 4 Leiderschap Ronde tafel diverse gasten olv Harry Starren 11

12 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 ZATERDAG 27 SEPTEMBER - vervolg Follek Lunch Exclusieve sessie Ronde Tafel met Jason Clay (onder voorbehoud) Verplaatsen Naar de masterclasses en subsessies Aan dek Masterclass Energie & Klimaat Ned energie akoord 2.0 Hans Alders, Tjerk Wagenaar, Teun van Bokhoven, Liset Meddens, Anne Mieke van der Werf ( Director Energy & Climate Triodos Bank), Ulco Vermeulen, (voorzitter Groen Gas Nederland), Ron Wit (Eneco) Subsessie 1 Natuurtrip Bernice notenboom en Johan van der Gronden Workshop Biodiversiteit en natuurlijk kapitaal Jeroen van der Sluijs en rik Leemans (beide ovb) Subsessie 2 Economie van het delen Willemijn Verloop, Anna Chojnaka Verplaatsen Workshop Kombuis Koffie Leiderschap met Paarden Deze tijd vraagt om nieuwe manier van leiding geven. Aan jezelf, je omgeving en uiteindelijk aan het hele systeem. Ervaar de impact van jouw overtuigingen op je omgeving in een sessie waarin gewerkt wordt met Friese paarden. Sandra Geisler 12

13 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 ZATERDAG 27 SEPTEMBER - vervolg Verplaatsen Naar de plenaire sessie Alle hens in een duinpan Cultuur Eilander knipoog Verplaatsen Naar de Loods Plenair Inspiratie en Uitreiking Wubbo Ockels Brandaris prijs Willemijn Verloop, Ruud Koornstra, Introductie LWD2108, Joos Ockels, Marianne Berendse Follek Duurzaam dineren in de Loods Columns door de navigatoren Uitzwaaien Vertrekkers gaan naar de haven Afvaart Om uur vertrekt de snelboot naar Harlingen. Daar meert hij om De uur af. Houd er rekening mee dat er dan geen OV-aansluiting meer is naar de Randstad Op pad Voor de blijvers is er een feest 13

14 PROGRAMMA SPRINGTIJ FORUM 2014 ZONDAG 28 SEPTEMBER Tijd Wat Beschrijving 7.30 uur Ochtendgloren Hardlopen of yoga op 't Wad uur Promenadedek Je weg vinden op het eiland. Vertrek uit accommodaties uur Alle hens in een duinpan Duinrede Tijn Touber uur Koffie uur De paden op Wadland In 2018 vieren wij in Friesland en ook op Terschelling de verkiezing tot Culturele Hoofdstad van Leeuwarden. De hele Waddenzee doet mee. Op de Noordsvaarder, die uitgestrekte zandvlakte westelijk van de haven, wordt nu Wadland gevormd, een kwelder die in de komende jaren aanslibt tot een uitvergroting van het Mondriaan schilderij Pier en Oceaan uit Hier laten we zien hoe we cultuur en natuur niet alleen kunnen verzoenen, maar zelfs dat we er een nieuwe dimensie aan kunnen toevoegen. Fietstocht over het hele eiland met een E-bike (met gids) Follek Lunch Boswandeling Kairos op het strand Fietsen inleveren Verplaatsen In de bus naar Oosterend Demonstratie KNRM Reddingsboot Oosterend Verplaatsen In de bus Uitzwaaien Verzamelen in de haven Afvaart De snelboot vertrekt om uur en meert om uur af in Harlingen. Bruno Doedens en Joop Mulder Met Staatsbosbeheer Arjan Berkhuyzen 14

15 Alle sprekers en sessies nog onder voorbehoud. Meer informatie over het programma bij Versie zaterdag 6 september