CO2-Prestatieladder Energiemanagement actieplan

Transcriptie

1 CO2-Prestatieladder Energiemanagement actieplan Versie : 1.5 Status : definitief Datum : 27 februari 2016 Opgesteld door : M. van Ham

2 Documenthistorie: Versie Datum Wijzigingen ten opzichte van eerdere versies november 2015 Definitief december 2015 Aangepast vanwege scope-aanpassing (parkeergarages en locatie Lelyweg 45 buiten scope) december 2015 Paragraaf tekstueel aangepast december 2015 Cijfers CO2-footprint aangepast Reductiedoelstelling en maatregelen aangepast Indeling hoofdstuk 4 aangepast (4.1.4 en gewisseld) november 2016 Diverse tekstuele aanpassingen februari 2017 Aanpassing scope 2014 en scope 2015 Verantwoording Spaarnelanden Auteur Beoordeling Vrijgave Marc van Ham Procesbeheerder Robert Oosting Directeur Robert Oosting Directeur Paraaf Paraaf Paraaf Distributie Naam Functie Verzendwijze Ter acceptatie ondertekend R. Oosting Directie Mail R. Govers Coördinator KAM Mail M. van der Velden Senior communicatieadviseur Mail M. van der Maesen Manager Operatie (ai) Mail J. Schörn Unitmanager Afval en Grondstof Mail Han Vrieling Unitmanager Beheer Openbare Ruimte Mail L. Wilmink Unitmanager Parkeerservice Mail K. Homborg Unitmanager Mobiliteit Service Mail K. Scheepsma Manager SRM Mail L. van der Linden Manager Bedrijfsvoering (ai) Mail R. Broekhof Teamleider Inkoop en facilitair Mail L. van Dam Manager Klantbeheer Mail 2 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

3 1. Inhoud 2. Inleiding Betrokkenen Inventarisatie reductiemaatregelen Emissie-inventaris Ideeën eigen medewerkers Sector breed Reeds getroffen maatregelen Reductiedoelstellingen Toelichting reductiedoelstellingen Plan van aanpak Beschrijving maatregelen Vervanging materieel (scope 1) Chauffeurstraining (scope 1) Onderzoek optimalisatie inzameling en routes (scope 1) Gebruik groene stroom (scope 2) Beheersing voortgang Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

4 2. Inleiding Spaarnelanden is zich bewust van de CO2-emissies die voortkomen uit haar activiteiten en wil zich actief inzetten om deze emissies te reduceren. In dat kader heeft Spaarnelanden zich in 2015 ten doel gesteld om zich te certificeren op trede 3 van de CO2-Prestatieladder. Over het basisjaar 2014 is een emissie-inventaris uitgevoerd (3.A.1 Emissie-inventaris Spaarnelanden 2014). In deze inventaris zijn de belangrijkste energiegebruikers in kaart gebracht en is de CO2- footprint opgesteld. In dit Energiemanagement actieplan worden de reductiemogelijkheden op basis van de emissieinventaris 2014 in kaart gebracht. Vervolgens worden kwantitatieve reductiedoelstellingen beschreven en de maatregelen die nodig zijn om deze doelstellingen te verwezenlijken. Tenslotte is in dit actieplan het proces van beheersing van de reductiedoelstellingen vormgegeven. 2.1 Betrokkenen Dit rapport is opgesteld door Marc van Ham en Alex van der Schalk. Marc van Ham is vanuit zijn rol als procesbeheerder duurzaamheid verantwoordelijk voor de inhoud. 4 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

5 3. Inventarisatie reductiemaatregelen Om een gevoel te krijgen welke reductiemaatregelen mogelijk zijn kan worden gekeken naar een aantal aspecten. Deze worden in dit hoofdstuk belicht. 3.1 Emissie-inventaris In de Emissie-inventaris zijn scope 1 en 2 emissies opgenomen. Onderstaande lijst toont de emissiecategorieën en de mogelijke reductiemaatregelen. Aardgas voor verwarming gebouwen Installaties vervangen door efficiëntere versies (HR+) Overstappen naar groen gas leverancier Brandstofgebruik wagenpark Versnelde vervanging van ouder en/of vervuilend materieel Personenwagens en bestelwagens vervangen door elektrische versies Elektrische scooters inzetten in plaats van (personen)wagens Emissies van nieuwe (vracht)wagens leidend laten zijn bij aanschaf Chauffeurstraining verzorgen Routeplanning optimaliseren Gebruik andere inzamelmiddelen Brandstofgebruik klein materieel Benzine (2- en 4-takt) materieel vervangen door elektrische varianten Ingekochte elektriciteit gebouwen Computerapparatuur uitzetten in plaats van stand-by Gebruik van energiezuinige apparatuur Verlichting afstemmen op hoeveelheid licht en aanwezigheid Extra zonnepanelen installeren Overstappen naar groene stroom leverancier Ingekochte warmte voor verwarming gebouwen Inregeling installatie warmte-koudeopslag optimaliseren Zakelijke vliegreizen Geen zakelijke vliegreizen maken 3.2 Ideeën eigen medewerkers Er zal een aparte interne communicatie-actie worden opgestart om medewerkers mee te laten denken. Dit vergroot ook de verdere betrokkenheid bij het onderwerp. 5 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

6 3.3 Sector breed Er zijn geen overheidsbedrijven vergelijkbaar met Spaarnelanden die zich voor de CO2- Prestatieladder hebben gecertificeerd. Als wordt gekeken naar vergelijkbare bedrijven in de sector kan worden geconcludeerd dat het wagenpark verantwoordelijk is voor een groot deel van de emissies. Emissie-besparende initiatieven worden dan ook vooral op dat vlak genomen (chauffeurstraining, verduurzaming wagenpark). 3.4 Reeds getroffen maatregelen Spaarnelanden heeft al een groot aantal maatregelen genomen om energie te besparen: In 2013 heeft Spaarnelanden een nieuw hoofdkantoor in gebruik genomen (Minckelersweg). Dit moderne kantoor beschikt over een groot aantal eigenschappen die het energiegebruik reduceren zoals zonnepanelen, warmte-koudeopslag en verlichting met aanwezigheidsdetectie. Bij de inkoop van nieuw materieel wordt rekening gehouden met de CO2-emissies. Voor zwaar materieel wordt bewust gekozen voor voertuigen die voldoen aan de laatste Euronormeringen. Waar mogelijk worden elektrische of hybride wagens ingezet. Banden worden met stikstof gevuld om slijtage te voorkomen. Vanaf februari 2015 wordt gebruik gemaakt van een nieuw administratief systeem voor brandstofgebruik. Met dit systeem kan het gebruik gedurende het jaar nauwkeuriger worden bijgehouden. Het vervoer van restafval van het Spaarnelanden vuiloverslagstation naar de afvalenergiecentrale van AEB vindt vanaf juli 2015 niet langer per spoor plaats maar over de weg. Met het vervoer per vrachtwagen wordt ongeveer 100 ton CO2 per jaar bespaard ten opzichte van de dieseltrein. Benzine verbruikend klein materieel wordt vervangen door elektrische varianten. Het wagenpark dat wordt ingezet bij het beheer van de openbare ruimte rijdt zoveel mogelijk op CNG Het vervangen van conventionele verlichting door ledverlichting. Een eerste project in parkeergarage De Raaks leverde 20% energiebesparing op. 6 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

7 4. Reductiedoelstellingen In 2014 is door Spaarnelanden in totaal ton CO2 uitgestoten. Scope 1 (directe emissies): ton CO2 Scope 2 (indirecte emissies): 141 ton CO2 In 2015 is door Spaarnelanden in totaal ton CO2 uitgestoten. Scope 1 (directe emissies): ton CO2 Scope 2 (indirecte emissies): 28 ton CO2 Spaarnelanden heeft zich ten doel gesteld om binnen de gehele organisatie CO2-emissies te reduceren. In 2018 wil Spaarnelanden een omzet-gerelateerde CO 2-reductie van 10% hebben behaald ten opzichte van het basisjaar De doelstelling is over beide scopes gelijk verdeeld, 4% voor scope 1 en 6% voor scope Toelichting reductiedoelstellingen De scope 1 emissies worden voor ruim 95% veroorzaakt door het wagenpark en dan hoofdzakelijk door de voertuigen die diesel verbruiken. Ruim de helft van de totale directe emissies wordt veroorzaakt door zware diesel vrachtwagens. De scope 2 emissies worden vrijwel volledig veroorzaakt door het niet-vergroende elektriciteitsgebruik van de gebouwen. Scope 1 directe emissies Bij het vinden van reductiemaatregelen ligt het voor de hand om in eerste instantie naar de grootste emissiebronnen te kijken. Het verduurzamen van het wagenpark is een proces dat al is ingezet. Hier zal in de toekomst een verdere emissiebesparing gerealiseerd kunnen worden. Het grootste deel van de emissies wordt veroorzaakt door zware dieselvoertuigen die nodig zijn voor de bedrijfsvoering. Deze voertuigen hebben specifieke kenmerken wat de keuzevrijheid bij aanschaf beperkt. Hierdoor is het niet altijd mogelijk om voor een energiezuinige oplossing te kiezen. Uit diverse rijvaardigheidsprogramma s blijkt dat de chauffeur zelf een aanzienlijke invloed kan hebben op het brandstofgebruik van zijn wagen. Een aantal chauffeurs binnen Spaarnelanden heeft al een dergelijke training gevolgd. Een verdere emissiebesparing kan worden gerealiseerd door ook de overige chauffeurs aan een dergelijke training mee te laten doen. De scope 1 emissies bestaan verder uit gasgebruik voor verwarming en benzinegebruik voor klein materieel (samen 5% van de totale scope 1 emissies). Het klein materieel wordt geleidelijk, waar mogelijk, vervangen door elektrische varianten. Dit zal tot een emissiebesparing leiden. Een verdere vergroening van de, in 2014 nog grijze, elektriciteit zal tot een emissiebesparing in scope 2 leiden. 7 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

8 Reduceren energiegebruik Hoewel het de doelstelling van Spaarnelanden is om het totale elektriciteitsgebruik te vergroenen, is er ook aandacht voor het reduceren van het elektriciteitsgebruik. Voor de panden op het terrein aan de Minckelersweg is een gedeeltelijke detailanalyse uitgevoerd naar energiegebruikers. Hieruit blijkt dat de elektrische installatie die de warmte-koudeopslag regelt een groot deel van het energiegebruik kan veroorzaken (op basis van geïnstalleerd vermogen, geen werkelijk verbruik beschikbaar). De werkplaats en de garage moeten nog in detail in kaart worden gebracht. Op basis van de detailanalyses zullen nieuwe, concrete reductiemaatregelen worden opgesteld. Daarnaast wordt de conventionele verlichting in alle panden vervangen door ledverlichting. 8 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

9 5. Plan van aanpak In dit hoofdstuk worden de maatregelen uitgewerkt die genomen worden om de reductiedoelstelling te behalen. Onderstaande tabellen tonen een overzicht van de maatregelen en de beoogde CO2-reductie tot en met Met behulp van kritische prestatie indicatoren (KPI) is in kaart gebracht op welke indicatoren gelet moet worden om de resultaten te kunnen meten en beoordelen. Tabel 1: Scope 1 maatregelen (directe emissies) Maatregel CO2-reductie Actie KPI Wanneer Verantwoordelijke Vervanging materieel 1,5% Bestaande vervangingsplanning CO2-emissies nieuw materieel tm 2018 Chauffeurstraining 1,5% Training selecteren en inplannen Brandstofgebruik tm 2018 Unit managers ITO/IBOR Unit managers ITO/IBOR Optimalisatie inzameling en routes. 1% Onderzoek mogelijkheden, gevolgd door nieuwe reductiemaatregelen. Samenwerking met project Aanpak grondstofmanagement Brandstofgebruik tm 2018 Unit manager ITO Tabel 2: Scope 2 maatregelen (indirecte emissies) Maatregel CO2-reductie Actie KPI Wanneer Verantwoordelijke Gebruik groene stroom 6% Bestaande energiecontracten evalueren en omzetten of vergroenen CO2-emissiefactor van de gebruikte stroom tm 2018 Teamleider Inkoop en Facilitair

10 5.1 Beschrijving maatregelen De reductiemaatregelen worden hieronder nader beschreven. De verwachte reductiedoelen gelden voor de periode tot en met 2018 en ten opzichte van basisjaar Vervanging materieel (scope 1) Spaarnelanden let bij de aanschaf van nieuw materiaal al geruime tijd op de milieuaspecten hiervan. Dit geldt zowel voor zware vrachtwagens, waar bewust voor de nieuwste Euro-klasse wordt gekozen, als voor klein materieel voor het onderhouden van de openbare ruimte zoals bladblazers en handmaaiers. De verwachtte emissiereductie die met de vervanging van materieel wordt behaald is niet bekend. Voor dit moment wordt het reductiedoel vastgesteld op 1,5%. Op basis van de vervangingsplanning zal de daadwerkelijk te verwachten reductie worden bepaald Chauffeurstraining (scope 1) Diverse (transport)bedrijven laten zien dat met trainingsprogramma s voor chauffeurs een grote brandstof-, en dus emissiebesparing kan worden gerealiseerd. Via Het Nieuwe Rijden wordt een gemiddelde besparing van 10% genoemd voor vrachtauto s. Vergeleken met transportondernemingen zijn de vervoersbewegingen van het Spaarnelanden wagenpark zeer specifiek. Daarom wordt behoudend ingezet op de besparing die met chauffeurstraining kan worden behaald. Ten opzichte van de totale CO2-footprint van Spaarnelanden wordt een reductiedoel gesteld van 1,5% Onderzoek optimalisatie inzameling en routes (scope 1) Spaarnelanden besteedt veel aandacht aan het zo optimaal plannen van haar voertuigen en vervoersbewegingen. Wat deze inspanning oplevert in kwantitatieve zin wordt nog niet vastgelegd. Bekeken wordt in hoeverre verdere optimalisatie plaats kan vinden en met welke emissiereductie dit gepaard gaat. Aansluitend op het optimaliseren van (inzamel)routes kan mogelijk ook een besparing worden gerealiseerd door de keuze van de inzamelmiddelen zelf. Spaarnelanden is hier al een aantal projecten voor gestart zoals een proef met een duobak voor oud papier en kunststof verpakkingsafval. Betere afvalscheiding door de burger kan leiden tot minder inzamelbewegingen en dus minder brandstofgebruik. Bij de ontwikkeling van verdere initiatieven zal de mogelijke emissiereductie. die wordt behaald doordat er minder inzamelkilometers afgelegd hoeven worden, in kaart worden gebracht. Voor deze maatregelen wordt de reductiedoelstelling gesteld op 1% Gebruik groene stroom (scope 2) In 2014 werd een groot deel van de elektriciteit geleverd met het SMK-certificaten. Voor 2015 zijn nieuwe energieleveranciers gecontracteerd middels een aanbesteding. In 2015 wordt de grijze

11 elektriciteit vergroend middels Garantie van Oorsprong (GvO) voor in Nederland geproduceerde windenergie. Het aardgas is niet vergroend. Er wordt bos gecompenseerde aardgas geleverd. De GvO s voldoen voor een totaal elektriciteitsgebruik van 1,75 miljoen kwh. Kijkend naar het totaalgebruik in 2014 (2,2 miljoen kwh) lijkt dit niet voldoende. Het nieuwe elektriciteitscontract geldt naast Spaarnelanden ook voor een aantal andere deelnemende partijen. Onderzocht wordt of er GvO s binnen het contract kunnen worden uitgewisseld. Mocht dit niet mogelijk blijken zullen extra GvO s worden aangekocht door Spaarnelanden. Met de verdere vergroening van het elektriciteitsgebruik kan een emissiereductie worden behaald van 6%. 11 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden

12 6. Beheersing voortgang Voor het beheersen van de voortgang wordt gebruik gemaakt van de zogenoemde PDCA-Cyclus. De stuurcyclus voor de CO2-Prestatieladder en de bijbehorende werkprocedures zijn ondergebracht in een apart Handboek CO 2-Prestatieladder Spaarnelanden. Ieder half jaar of tenminste ieder jaar worden de emissiestromen indien mogelijk geïnventariseerd om zodoende een CO2-footprint op te kunnen stellen. De footprint van het totale jaar wordt vergeleken met het referentiejaar om zien of de reductiedoelstellingen worden gehaald. Wanneer er afwijkingen zijn worden deze gedocumenteerd in de halfjaarlijkse rapportage, inclusief een onderbouwing van redenen voor de afwijking. Voor de komende periode wordt een inschatting gemaakt van de verwachte veranderingen in CO2-uitstoot; bij significante veranderingen zullen het Energiemanagement actieplan en eventuele reeds lopende reductiemaatregelen hierop worden aangepast. 12 Energiemanagement actieplan Spaarnelanden