nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg (OGGZ)

Transcriptie

1 Jaargang 2 nummer 1, oktober 2007 Nieuwsbrief voor medewerkers en bestuurders van organisaties en gemeenten die zijn betrokken bij de Maatschappelijke Zorg inclusief de aanpak van Huiselijk Geweld in de regio Zuid-Holland Zuid nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg (OGGZ) In deze nieuwsbrief vindt u informatie over de regionale projecten voor Maatschappelijke Zorg, waaronder het meldpunt Zorg en Overlast en de preventie van Huiselijk Geweld. Minimabeleid in de Drechtsteden Gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen Regionaal projectleider Huiselijk Geweld Politie Zuid-Holland Zuid stelt zich voor Wet op het Tijdelijk Huisverbod Eén jaar meldpunt Zorg en Overlast Woord vooraf Geachte lezer, Voor u ligt de nieuwste editie van de OGGZnieuwsbrief bestemd voor professionals werkzaam op het terrein van Maatschappelijke Zorg. Veel is in beweging! Dit merkt u aan het nieuws in deze uitgave. Er zijn nieuwe gezichten bij politie en gemeente. Dick Korporaal vervulde in mei voor het laatst de voorzittersrol van de Stuurgroep Kwetsbare Groepen. Wij zetten zijn vruchtbare inspanningen voort in het directieoverleg Maatschappelijke Zorg. De Stuurgroep Huiselijk Geweld is voor beleidsmatige ontwikkelingen en samenwerking opgegaan in dit directieoverleg. Deze was al versterkt met structurele deelname van het Openbaar Ministerie en de Sociale Dienst Drechtsteden. Daar komen Bureau Jeugdzorg en de reclassering nu bij. Voor de bewaking van de voortgang blijft een kleine operationele Stuurgroep Huiselijk Geweld bestaan van Politie, Justitie, GGD Zuid-Holland Zuid en de gemeente Dordrecht. Speciale aandacht vraag ik voor de inhoudelijke ontwikkelingen op het terrein van huiselijk geweld en de beleidsontwikkeling Maatschappelijke Zorg. Op deze terreinen dringen we door tot in de haarvaten van de samenleving. Een pool van meertalige voorlichters gaat huiselijk geweld bespreekbaar maken tot achter de voordeur. Binnenkort verschijnt de eerste monitor met een (getalsmatige) beschrijving van de OGGZ doelgroep in Zuid-Holland Zuid. Dit beeld gaat ons helpen bij het formuleren van het beleid Maatschappelijke Zorg (Wet Maatschappelijke Ondersteuning/Ambulante Verslavingszorg, Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang, bestrijding Huiselijk Geweld en OGGZ) waaraan Dordrecht werkt vanuit haar rol als centrumgemeente. Centrale opgave is versterking van de regie op dit terrein. We hebben hoge ambities voor een sterke keten van zorg voor de meest kwetsbare burgers in onze regio. Wethouder Kamsteeg (foto door Jarko de Witte van Leeuwen) Aaike Kamsteeg wethouder Volkshuisvesting, Welzijn en Zorg 1

2 Minimabeleid in de Drechtsteden door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht De Sociale Dienst Drechtsteden (SDD) wil het bereik van de bijstands- en minimaregelingen vergroten, met specifieke aandacht voor ouderen, chronisch zieken, gehandicapten en gezinnen met kinderen. De in 2007 gestarte acties om het niet-gebruik van de regelingen tegen te gaan, worden in 2008 voortgezet en geïntensiveerd. Naast publiciteit via diverse media en het aanbieden van voorlichtingen aan verenigingen en samenwerkingspartners, krijgen twee aspecten extra aandacht: Door landelijke afspraken is het mogelijk om gegevensbestanden te koppelen. Daardoor kunnen rechthebbende burgers pro-actief, direct en persoonlijk worden benaderd. Procedures en correspondentie worden vereenvoudigd. Burgers van wie gegevens bij de Sociale Dienst Drechtsteden bekend zijn, zullen ook via internet een beroep op de regelingen kunnen doen. In de minimamonitor staan de resultaten van het minimabeleid. Deze verschijnt ieder kwartaal. Op deze manier kan tijdig worden bijgestuurd. Budgetadvies en schuldbemiddeling De Sociale Dienst Drechtsteden is het centrale meldpunt voor alle inwoners van de Drechtsteden, die schulden hebben of in grote financiële problemen dreigen te raken. Schulden kunnen een belemmering zijn op weg naar werk. Schuldbemiddeling en budgetadvies worden waar mogelijk gekoppeld aan een re-integratietraject naar werk. Om een afname van het aantal burgers met problematische schulden te realiseren, zet de Sociale Dienst Drechtsteden meer in op preventiebeleid. Voorbeelden zijn het actief benaderen van risicogroepen, een integrale aanpak samen met partners en tijdelijke ondersteuning met een educatief karakter. Hierbij wordt de nadruk gelegd op de zelfredzaamheid van de cliënt. Voor een specifieke kwetsbare groep biedt dit geen oplossing. De groep heeft permanent ondersteuning nodig. Voor deze groep met beperkte vaardigheden en grote kans op terugval worden mogelijkheden voor structurele ondersteuning onderzocht. Daarbij worden ook de organisaties in de omgeving van de Sociale Dienst Drechtsteden De nadruk ligt op vergroten van de zelfredzaamheid betrokken, die zorg verlenen aan en te maken hebben met kwetsbare doelgroepen. Oplevering van de onderzoeksresultaten is voorzien in november Over het minimabeleid belt of mailt u met Arie van der Stelt, Sociale Dienst Drechtsteden, of A.vander.Stelt.1@drechtsteden.nl. Over budgetadvies en schuldbemiddeling belt u met Minka van der Rhee, Sociale Dienst Drechtsteden, of Koos Timmers, Sociale Dienst Drechtsteden, Energie op maat Energie op maat in oktober van start. Op initiatief van de Sociale Dienst Drechtsteden en de gemeente Dordrecht is deze maand de pilot Energie op maat gestart. Voor dit project gaan speciaal opgeleide consulenten de wijk Oud-Krispijn in om huishoudens te motiveren om energie te besparen. Het project Energie op maat is bedoeld om minima over te halen om het energiegebruik te beperken waardoor hun besteedbaar inkomen hoger wordt. Voor inwoners met een minimum inkomen is niet alleen het energie advies gratis, maar ook een aantal middelen, dat nodig is om snel energie te besparen. Over de pilot Energie op maat belt of mailt u met Frank Moesman, Sociale Dienst Drechtsteden, of FCA.Moesman@dordrecht.nl. 2

3 Wethouder Spigt (rechts) in gesprek met preventiemedewerker Minka van der Rhee (midden) van de Sociale Dienst Drechtsteden en twee genodigden. 7, 8 en 9 helder in beeld door monitor Maatschappelijke Zorg door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht en Anneke Verbraak, GGD Zuid-Holland Zuid Voorlichtingsbijeenkomst Sociale Dienst Drechtsteden Op maandag 24 september heeft de Sociale Dienst Drechtsteden op verzoek van de zorginstellingen een voorlichting gegeven aan professionals die met doelgroepen van de openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) werken. Preventiemedewerker Minka van der Rhee van de Afdeling Budgetadvies en Schuldbemiddeling (ABS) van de Sociale Dienst Drechtsteden verzorgde een presentatie over hun werkzaamheden en de uitvoering van schuldregelingstrajecten. De discussie ging vooral over de strenge eisen die gesteld worden aan mensen die vaak niet in staat zijn aan de voorwaarden te voldoen. Andere belangrijke aandachtspunten waren de gevolgen van schulden voor opgroeiende kinderen én voor jonge studenten met kinderen die moeilijk rondkomen. Schuldhulpverlening is voor hen niet mogelijk omdat zij studiefinanciering ontvangen. Er werd ook aandacht gevraagd voor structurele budgetbegeleiding voor sociaal zwakkeren, nadat zij een schuldentraject hebben doorlopen. Vooruitlopend op een landelijke monitor start GGD Zuid-Holland Zuid met een onderzoek naar de OGGZ-doelgroepen in opdracht van de gemeente Dordrecht als centrumgemeente van de regio Zuid-Holland Zuid. De monitor geeft inzicht in het constant veranderende werkveld van de Wmo. De gemeente wil meer specifiek en getalsmatig in beeld hebben hoeveel mensen in de OGGZ-regio met meervoudige en OGGZgerelateerde problemen te maken hebben. Ook wordt onderzocht of het aanbod voor de doelgroepen op dit moment voldoende aansluit bij de behoefte aan behandeling, begeleiding en huisvesting (zie artikel gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere doelgroepen op de volgende pagina). Met de monitor worden ook ontwikkelingen in de aard en omvang van de diverse doelgroepen in de toekomst gevolgd. De uitgangspunten zijn de gegevens die beschikbaar zijn uit de literatuur, de gegevens die verschillende ketenpartners in rapporten en jaarverslagen presenteren en de registraties van de organisaties die binnen de regio Zuid-Holland Zuid betrokken zijn bij OGGZ-cliënten. De OGGZ-monitor beschrijft in eerste instantie de huidige stand van zaken. Dit vormt een nulmeting. Door middel van monitoren (jaarlijks of tweejaarlijks meten) kunnen trends of veranderingen waargenomen worden, die de centrumgemeente in beleid voor kwetsbare groepen vertaalt. Eind 2007 is de definitieve rapportage gereed. Voor meer informatie over de monitor Maatschappelijke Zorg belt of mailt u met Ben de Haan, GGD Zuid-Holland Zuid, , bhaan@ggdzhz.nl. 3

4 Advies RMO werkgroep Sociaal Isolement door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht 4 In de Tweelingen- en Stierstraat in de wijk Sterrenburg in Dordrecht hebben mensen veel problemen op het gebied van psychiatrie, verslaving en ouderdom. Dit signaleerde de RMO (Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling) werkgroep tijdens het project Niet alleen in Sterrenburg. Naar aanleiding hiervan is door de Dordtse WelzijnsOrganisatie (DWO) een project opgezet om het sociaal isolement van de bewoners in beide straten te signaleren en aan te pakken. De DWO werkt hierbij samen met de gemeente Dordrecht, Bouman ggz, de Grote Rivieren ggz, GGD Zuid- Holland Zuid, Leger des Heils, Opmaat en Internos. Het project is gebaseerd op het opzoeken van de bewoners in de eigen woonomgeving en op deze wijze achter de voordeur te komen. Professionals van de samenwerkende organisaties verzamelen informatie over de persoonlijke leefsituatie, de mate van en behoefte aan sociale contacten en de bereidheid zich in te zetten voor hun eigen buurt. Bewoners die niet in staat zijn om de professionals op eigen initiatief te ontmoeten, worden naar aanleiding van signalen uit de buurt thuis bezocht. Bevorderen van onderlinge betrokkenheid in de buurt Resultaten De samenwerking tussen de organisaties is door het project intensiever geworden. De deelnemende professionals denken niet alleen vanuit het eigen aanbod, maar richten zich meer op de vraag en de mogelijkheden van andere organisaties. De werkgroep heeft geconstateerd dat het noodzakelijk is om meer achter de voordeur bij mensen te komen en om meer contactfunctionarissen te laten signaleren en ze daarvoor te faciliteren. Inmiddels is een eerste project 'Achter de voordeur' in Wielwijk als interventieteam van start gegaan (zie artikel hiernaast). Het bevorderen van burgerschap vraagt nog extra aandacht. Het aantal aanmeldingen van bewoners die mensen in een sociaal isolement willen helpen, valt tegen. Uit gesprekken met bewoners blijkt wel dat er meer aandacht is voor sociaal isolement bij buurtbewoners. Tevens blijken bewoners regelmatig en op veel verschillende manieren wat te betekenen voor hun buurtgenoten. Boodschappen meenemen voor een buur wordt vrij normaal gevonden. Over het project Stierstraat/Tweelingenstraat kunt u bellen met Hedy van der Kant, Dordtse WelzijnsOrganisatie, * Achter de voordeur 'Achter de voordeur in Wielwijk is een samenwerkingsproject van gemeente Dordrecht, Woonbron Dordrecht, De Stromen Opmaat Groep, Dordtse WelzijnsOrganisatie, GGD Zuid-Holland Zuid (meldpunt Zorg en Overlast en het lokale zorgnetwerk) en Bureau Jeugdzorg Zuid- Holland. Om het leefklimaat in Wielwijk te verbeteren is met de bewoners aan een sociaal programma gewerkt. Het project Achter de Voordeur is één van de speerpunten daarvan. Medewerkers van de organisaties zijn van deur tot deur gegaan bij 215 huishoudens om er zo achter te komen wat er leeft in de wijk. Het doel van het project is: het versterken van het systeem van vroegsignalering; het verbeteren van de individuele problematische situaties van huishoudens; het bevorderen en versterken van de onderlinge betrokkenheid; het creëren van een meer vitale buurt door het in kaart brengen en mobiliseren van de talenten en vaardigheden die in Wielwijk aanwezig zijn; het inbedden van de aanpak in de bestaande structuren en werkwijze van de organisaties en daarmee de wijkstructuur versterken. Over het project Achter de voordeur kunt u bellen of mailen met Jori de Saint Aulaire, gemeente Dordrecht, , JH.de.SaintAulaire@dordrecht.nl.

5 Gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen door Martine den Ouden, gemeente Dordrecht Het project gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen vloeit voort uit de prestatieafspraken tussen woningcorporaties en Drechtstedengemeenten en is onderdeel van het Manden maken programma Sociale Ontwikkeling. Daarnaast maakt het project deel uit van een Wmo-proeftuin die in opdracht van het ministerie van VWS in Drechtstedenverband wordt uitgevoerd. Twee projectsporen Het doel is een positieve bijdrage te leveren aan de positie op de woningmarkt van de bijzondere groepen en het realiseren van een integraal spreidingsbeleid voor bijzondere doelgroepen in de Drechtsteden. Er zijn twee projectsporen. In het eerste spoor staat vooral het aanbod van huisvesting en zorg centraal. Het tweede spoor richt zich op de vraag naar huisvesting en zorg van de doelgroep. Convenant In januari 2007 is het eerste product van het project opgeleverd: een convenant getekend door alle gemeenten en woningcorporaties van de Drechtsteden en zeven zorgorganisaties. Met de ondertekening van het convenant committeren de partijen zich aan een actieve bijdrage aan de oplossing van de vier knelpunten: gebrek aan aanbod, verstopping van het aanbod, gebrek aan spreiding van voorzieningen en een weinig effectieve procedure van locatiekeuze voor voorzieningen. Doelstelling vanuit het ministerie van VWS is dat het project overdraagbare kennis voor andere gemeenten rond de Wmo moet opleveren. Het project moet de volgende producten opleveren: De belangrijkste conclusie van dit rapport is dat de doelgroep behoefte heeft aan ondersteuning bij het vinden en houden van woonruimte. Deze behoefte is sterker naar mate iemand zich meer aan de onderkant van de woonladder bevindt. 3. Factsheet model voor vraagcriteria. Een algemene set van vragen die in een programma van eisen meegenomen kan worden bij de ontwikkeling van een nieuwe voorziening. Hierover zullen diverse focusgroep-sessies plaatsvinden met cliënten van diverse zorgaanbieders. 4. Factsheet model voor vergroten draagvlak/ draagkracht. Er wordt onderzocht op welke wijze de draagkracht van een buurt gemeten kan worden en op welke wijze draagvlak van de buurtbewoners voor een nieuwe voorziening in hun buurt gekregen en gehouden kan worden. In de volgende nieuwsbrief komen wij terug op de factsheets. De huidige projectleider Arne Mellaard werkt inmiddels bij de GGD Zuid-Holland Zuid en draagt het project over aan een andere projectleider voor de Drechtsteden. 1. Factsheet spreidingsmethodiek. De projectgroep heeft in een notitie een model voorgesteld op basis waarvan in de toekomst binnen de regio een locatie gezocht kan worden wanneer een nieuwe voorziening wordt ingericht. 2. Factsheet behoefteonderzoek. Eind 2006 is het onderzoeksrapport: leefsituatie en hulpbehoefte daklozen en GGZcliënten in de Drechtsteden opgeleverd. Voor meer informatie over het project gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen belt of mailt u met Martine den Ouden, gemeente Dordrecht, , m.den.ouden@dordrecht.nl. 5

6 Even voorstellen: Martine den Ouden en Tonia Ruybroek Lesley Holstein, Martine den Ouden en Tonia Ruybroek. door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht Martine den Ouden neemt de taken van Lesley Holstein over. Daarnaast neemt zij werkzaamheden op het gebied van de bestrijding van huiselijk geweld over van Hermien Janssen. Lesley Holstein, senior beleidsmedewerker bij gemeente Dordrecht, hield zich de afgelopen tien jaar bezig met maatschappelijke opvang, verslavingszorg en vrouwenopvang. Nu stapt hij over op een andere tak van sport, namelijk... Sport & Recreatie binnen de sector Maatschappelijke Ontwikkeling van de gemeente. Qua inhoud is dit beleidsveld niet nieuw voor Martine. Zij heeft vierenhalf jaar bij gemeente Bergen op Zoom gewerkt, waarvan de laatste jaren als adviseur zorg. Zij hield zich toen ook bezig met OGGZ, maatschappelijke opvang en verslavingszorg. Lesley: Ik heb er alle vertrouwen in dat Martine het er goed af gaat brengen. Ze is erg vlot en inspirerend en pikt de dingen snel op. "Ik heb al kennis gemaakt met veel kundige en enthousiaste mensen" Martine heeft de ambitie om een meer integrale aanpak te realiseren. Maatschappelijke zorg raakt heel veel andere beleidsvelden. Er zijn binnen de maatschappelijke opvang, het verslavingsbeleid en bestrijding huiselijk geweld veel ontwikkelingen, die de komende periode samen zullen komen. Voorbeelden hiervan zijn de aandacht voor verslavingspreventie, de zorg voor gedifferentieerde woonvoorzieningen voor verslaafde daklozen en het werken met individuele en sluitende trajectplannen voor mensen die zorg of begeleiding nodig hebben. Dit kan niet gerealiseerd worden zonder de samenwerking met bijvoorbeeld collega s van het gezondheidsbeleid of het wijkgericht werken, maar ook niet zonder een goede samenwerking met instellingen en organisaties in de stad. Ik heb in mijn eerste week al kennis gemaakt met veel kundige en enthousiaste mensen van onder andere Stichting de Hoop, Bouman ggz, de politie en de Grote Rivieren. Ik kijk er erg naar uit om samen met deze en andere organisaties te zorgen voor een sluitende aanpak met oog voor: preventie, signalering, opvang van mensen die het niet alleen redden en de doorstroom en het herstel terug naar zelfstandig wonen, vertelt Martine. Dat Lesley al een stevige fundering heeft gelegd, komt hierbij goed van pas. Martine: Er zijn goede relaties met de samenwerkingspartners en er is een aardig omvangrijk, gevarieerd en vraaggericht zorgaanbod. Vervelen hoeft Martine zich niet. Er is al veel gedaan, maar er is ook nog veel te doen. Vooral op de laatste drie prestatievelden van de Wmo is er nog een flinke slag te slaan. Het is een zeer dynamisch werkveld met boeiende doelgroepen, dat er voor zorgt dat geen dag hetzelfde zal zijn. Tonia Ruybroek, junior beleidsmedewerker sport, recreatie en gezondheidszorg, onderschrijft dit. Enerzijds werkt zij voor sport en recreatie, anderzijds is zij beleidsvoorbereider- en ondersteuner binnen de Wmo prestatievelden 7, 8 en 9. Ik ga niet uit van moeilijkheden op bepaalde terreinen, maar van uitdagingen. De uitdaging is om de dwarsverbanden te zien en aan elkaar te koppelen, zegt Tonia. Voordat Tonia bij gemeente Dordrecht aan de slag ging, heeft zij een jaar bij gemeente Hendrik-Ido-Ambacht gewerkt als junior beleidsmedewerker onderwijs. Daarvoor was zij zeven jaar werkzaam bij Stichting Ridderkerk Sport. Het is moeilijk om bij een gemeente aan de slag te kunnen op het beleidsveld Sport. Deze functie is op mijn pad gekomen en ik ben er dus erg blij mee, vertelt Tonia. 6

7 Meer mogelijkheden naadloze aansluiting werk politie en hulpverleners Wet op het Tijdelijk Huisverbod door Nathalie Troost, Politie Zuid-Holland Zuid De wet op het Tijdelijk Huisverbod geeft de politie een instrument in handen om escalatie van huiselijk geweld te voorkomen. Dit wetsvoorstel houdt kort gezegd in dat het mogelijk wordt om een pleger van huiselijk geweld gedurende tien dagen de toegang tot zijn/haar woning te ontzeggen. Ook bij dreiging van kindermishandeling kan het tijdelijk huisverbod worden opgelegd. Het huisverbod dient als afkoelperiode voor beide partijen. In die tien dagen wordt een hulpverleningstraject gestart waarbij de integrale aanpak voorop staat: voor zowel degene die uit huis geplaatst is, als voor de partner en eventueel hun kinderen. Een Hulpofficier van Justitie bij de politie bepaalt ter plaatse aan de hand van een aantal criteria (het zogenaamde risico-taxatieinstrument huiselijk geweld) of een huisverbod opgelegd kan worden. Het huisverbod wordt formeel opgelegd door de burgemeester, die hiervoor mandaat kan verlenen aan de Hulpofficier van Justitie. Overtreding van het verbod is een strafbaar feit. Pilots Vanaf oktober 2006 zijn drie pilots gestart in Groningen, Venlo en Amsterdam. Gedurende een jaar wordt in deze steden geoefend met de uitvoering van de wet. De wet is nog niet van kracht en plegers werken mee op vrijwillige basis. Tot nu toe zijn in Groningen en Venlo bij alle opgelegde huisverboden ook hulpverleningstrajecten gestart. Naar verwachting leveren de drie pilots belangrijke informatie op voor de ketensamenwerking en het risico-taxatie-instrument. Ook zal blijken of de opleiding voor politie en hulpverleners in voldoende mate aansluit bij de praktijk. Rol van politie en gemeente Bij het treffen van voorbereidingen is het voor de politie van belang de Hulpofficieren van Justitie tijdig op te leiden en alle betrokken politiemensen goed te informeren. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het samenstellen van interventieteams die aansluiten op het werk van de politie. Het interventieteam biedt direct hulp aan slachtoffers en eventuele kinderen. Opvangvoorzieningen voor de plegers moeten voldoende beschikbaar zijn. Voor meer informatie over de pilot in Groningen kunt u kijken op Voor meer informatie over de wet op het Tijdelijk Huisverbod kunt u bellen met Gerda Welleman, Politie Zuid-Holland Zuid, Bij alle opgelegde huisverboden zijn hulpverleningstrajecten gestart Eén nummer centraal in landelijke campagne tegen huiselijk geweld door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht In de in april gestarte landelijke campagne Nu is het genoeg. Help jezelf. Help de ander. staan het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) en één telefoonnummer centraal. In veel Nederlandse gezinnen en huishoudens komt huiselijk geweld voor. Dit varieert van fysiek geweld, zoals schoppen en slaan, tot seksueel misbruik en stalking. Ook financiële uitbuiting komt voor. Professionele hulp van buiten is vaak noodzakelijk om huiselijk geweld te stoppen. Daarom is de overheid gestart met een landelijke campagne gericht op iedereen die hulp zoekt of advies wil. Met het landelijke telefoonnummer wil het Adviesen Steunpunt Huiselijk Geweld het eenvoudiger maken om zo vroeg mogelijk hulp te bieden. Het landelijk telefoonnummer verbindt de beller door naar het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld in hun eigen regio. In onze regio is dat het meldpunt Zorg en Overlast bij de GGD. Tegelijk met de landelijke campagne is ook een nieuwe website gelanceerd: Drukte De gemeente Dordrecht heeft de folders en posters van de landelijke campagne breed verspreid. Als gevolg van de campagne is het aantal vragen en telefoontjes naar het Adviesen Steunpunt Huiselijk Geweld ZHZ inmiddels aanzienlijk gestegen: op 1 juni lag het aantal bellers al ruimschoots boven het totaal aan telefoontjes over heel Ook het meldpunt Zorg en Overlast zelf en de politie krijgen veel meer meldingen. In april ging de landelijke campagne Nu is het genoeg. Help jezelf. Help de ander van start. 7

8 Wat doet de Dordtse regio tegen huiselijk geweld? Op weg naar de sluitende keten door Marianne Eussen, projectleider huiselijk geweld, gemeente Dordrecht Als vervolg op het convenant huiselijk geweld uit 2002 hebben de betrokken ketenpartners de afgelopen zomer hard gewerkt aan een verbetering van de aanpak van huiselijk geweld. In een gezamenlijk opgesteld en onderschreven document worden ambitieuze doelstellingen voor de komende periode benoemd. Er wordt gewerkt vanuit een gezamenlijke visie. Gezamenlijke visie Huiselijk geweld wordt gezien als een openbaar gezondheid- en veiligheidsprobleem. Het is een onacceptabele situatie waarin vroegtijdig ingrijpen geoorloofd is, zodat plegers, slachtoffers en getuigen (meestal kinderen) de kans krijgen de situatie te verbeteren. Hiertoe ontwikkelen betrokken partijen een transparant en toegankelijk aanbod met adequate ambulante hulpverlening. De strafrechtelijke en hulpverleningsketen werken nauwgezet samen. Schilderij gemaakt door kind in hulpverleningstraject door getuige van huiselijk geweldincident. De regiogemeenten in de Drechtsteden en Alblasserwaard/Vijfheerenlanden en met name de centrumgemeente Dordrecht zullen strakker regie moeten voeren. Huiselijk geweld is een onderdeel van de prestatievelden van de Wmo. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de samenhang van dit beleid met de overige prestatievelden, specifiek gericht op informatie en ondersteuning en op jeugd, ouderen, gezondheidszorg, leefbaarheid en veiligheid. Betere ketensamenwerking moet leiden tot integraal en effectief beleid. Integratie van het ASHG met meldpunt Zorg en Overlast is spil in de aanpak Concrete stappen naar een sterke keten: Integratie van het meldpunt Zorg en Overlast met het ASHG is de spil in de aanpak huiselijk geweld en moet uitgroeien tot het meld- en informatieknooppunt zoals bedoeld in de wet Tijdelijk Huisverbod. Te weinig plegers van huiselijk geweld krijgen nu zelf hulp De regio beschikt over mobiele aansluitingen van het alarmeringssysteem Aware ( Abused Women s Active Response Emergency ). Het systeem is ontwikkeld om mishandelde vrouwen (en eventuele kinderen) die worden lastiggevallen door een ex-partner, sneller en beter te kunnen beschermen. Bij Aware werken de vrouwenopvang in Dordrecht en de politie nauw samen. Er zijn in onze regio te weinig plegers die een hulpverleningstraject krijgen aangeboden. Ervaring in andere regio s leert dat een outreachende, minder vrijblijvende benadering tot meer resultaten leidt. De GGD maakt met betrokken partijen passende afspraken om de plegerhulpverlening te verbeteren. Het terugdringen van het aantal recidivisten kan alleen als de justitiële partners en de zorginstellingen elkaar feilloos vinden. Invoeren van het kindspoor waarin is vastgelegd welke stappen gezet worden bij huiselijk geweldincidenten waarvan kinderen getuige zijn. Doel is de risico s op verstoring van de ontwikkeling te verkleinen. In wekelijks screeningsoverleg worden alle meldingen multidisciplinair besproken en aangepakt. Het regionale hulpverleningsteam behandelt de complexe zaken. Het opleggen van daderhulpverlening als onderdeel van het strafrechtelijk proces is ook voor verbetering vatbaar. Het intensiveren van de daderhulpverlening is een belangrijk onderwerp binnen het arrondissementaal justitieel beraad (AJB). Er is meer tijd en geld nodig om huiselijk geweld tegen te gaan. Niet voor niets is in de rijksbegroting de komende jaren meer geld voor de bestrijding van huiselijk geweld vrijgemaakt. 8

9 VetVerkeerd; da s niet verkeerd! "Ik geloof niet in het oplossen van huiselijk geweld vanachter bureaus of vergadertafels." door Nathalie Troost, Politie Zuid-Holland Zuid Gerda Welleman, Regionaal Projectleider Huiselijk Geweld Politie Zuid-Holland Zuid. Regionaal Projectleider Huiselijk Geweld Politie ZHZ stelt zich voor In januari 2007 is Gerda Welleman gestart als regionaal projectleider Huiselijk Geweld bij de politie ZHZ. Gerda heeft in verschillende managementfuncties bij de gemeente Rotterdam gewerkt. De afgelopen twee jaar heeft ze daarnaast onderzoek gedaan, onder andere naar de aanpak van huiselijk geweld. Haar belangstelling gaat uit naar die maatschappelijke vraagstukken waarbij politie, gemeente en hulpverlening samen moeten werken om tot oplossingen te komen. Onderzoek Op het onderwerp huiselijk geweld is ze als bestuurskundige afgestudeerd. Ze concludeerde in haar afstudeeropdracht dat huiselijk geweld nog steeds een onderschat probleem is. De aandacht die het bestuurlijk krijgt en de plaats binnen het veiligheidsbeleid kan steviger, gezien de ernst en omvang van de problematiek. Huiselijk geweld kan bovendien alleen effectief bestreden worden als de strafrechten hulpverleningsketen op elkaar aansluiten. Nu zijn het nog te vaak gescheiden werelden. Daarnaast is het van belang dat aansluitend op het werk van de politie de hulpverlening zo snel mogelijk ter plaatse is zodat de hulp aan alle betrokkenen zo spoedig mogelijk kan starten. Het gaat daarbij om het slachtoffer en de pleger van huiselijk geweld. Specifieke aandacht voor kinderen is noodzakelijk. Ook zij zijn slachtoffer als ze getuige zijn van geweld en de kans op overdracht van gedrag tussen generaties is groot. door Marjon van Schie, gemeente Dordrecht en Sandra ter Horst, Openbaar Ministerie Dordrecht Het Openbaar Ministerie (OM) is een organisatie waar doorgaans alleen overtreders van de wet mee te maken krijgen. Toch doet het OM meer dan alleen criminelen aanklagen. Voor de jeugd is het moeilijk voor te stellen wat het OM precies doet en wat het kán doen. Hiervoor is de VetVerkeerd site opgezet en wordt een paar keer per jaar de VetVerkeerd krant uitgegeven. Elke keer is er een ander thema speciaal gericht op de jeugd. Deze thema s zijn actueel en gaan over zaken die voor jongeren relevant zijn zoals huiselijk geweld, seks, loverboys en girls, maar ook discriminatie of ontvoering. Op een leuke ongedwongen manier wordt verteld wat het OM zoal doet aan deze zaken en wat de positie van de jongere is in dit geheel. Op de website kunnen jongeren informatie opzoeken over het OM, over strafzaken die betrekking hebben op jongeren, maar ze kunnen ook juridisch jargon opzoeken en discussiëren over de thema s die op de website worden aangesneden. De VetVerkeerd krant wordt uitgedeeld aan verschillende instanties en scholen die zich daarvoor hebben geabonneerd. U kunt zich aanmelden voor een abonnement op de VetVerkeerd krant op de website www. vetverkeerd.nl. Ga op huisbezoek Gerda gelooft niet in het oplossen van huiselijk geweld vanachter bureaus of vergadertafels. Hulp aanbieden per brief of slachtoffers en plegers uit-nodigen voor een gesprek werkt niet. Hulp moet actief worden aangeboden. Bewustwording is noodzakelijk bij inwoners en professionals: huiselijk geweld is niet normaal en melden ervan noodzakelijk. Huiselijk geweld stopt namelijk niet vanzelf. In samenwerking met verschillende partners hoopt ze een dergelijke ontwikkeling in onze regio verder op gang te helpen. Het OM informeert jongeren. 9

10 Eén jaar meldpunt Zorg en Overlast door Nance de Graaf, GGD Zuid-Holland Zuid In april 2007 bestond het meldpunt Zorg en Overlast één jaar en werd het eerste jaarverslag gepresenteerd. In 2006 kwamen er bijna 1250 meldingen binnen die direct werden uitgezet In de veertien lokale zorgnetwerken en de specialistische teams werken de ketenpartners die maatschappelijke zorg verlenen op lokaal en wijkniveau gestructureerd en op basis van concrete casussen samen. Het meldpunt Het meldpunt Zorg en Overlast wordt vijf dagen per week bemenst door vier vaste medewerkers van de afdeling Vangnet en Advies van de GGD ZHZ. In 2006 kwamen er bij het meldpunt bijna 1250 meldingen binnen die binnen twee weken werden uitgezet bij de zorgnetwerken, de specialistische teams of rechtstreeks bij een van de ketenpartners. De melders werden steeds op de hoogte gebracht van de vervolgactie en er werd een heldere registratie gemaakt van de meldingen. De registratiegegevens worden ook gebruikt om, gevraagd en ongevraagd, advies te geven aan gemeenten. Er wordt gewerkt aan een verder verspreidde eenduidige registratie van meldingen en acties bij de partners. Het signaleringsinstrument Het signaleringsinstrument is ontwikkeld voor mensen die via (vrijwilligers)werk in aanraking komen met zorgmijders en plegers en slachtoffers van huiselijk geweld. Het signaleringsinstrument bestaat uit; De signaleringskaart; deze kaart is te gebruiken als hulpmiddel bij het signaleren. Er worden diverse uiteenlopende voorbeelden van zorgwekkende signalen vermeld. Het formulier signaleren en melden; dit formulier wordt gebruikt om waarnemingen vast te leggen en relevante gegevens over zorgwekkende situaties te verzamelen. Een stappenplan; dit plan geeft snel inzicht in de procedure van signaleren en melden. Een handleiding; deze handleiding kan gebruikt worden als informatiebron en naslagwerk. De signaleringskaart De handleiding 10

11 De ketenpartners brengen hun deskundigheid in bij de aanpak van meervoudige en complexe problematiek Signaleringsinstrument De Grote Rivieren heeft, in samenwerking met het Trimbos Instituut een signaleringsinstrument ontwikkeld voor maatschappelijke zorg. Het signaleringsinstrument is het handvat voor professionals en anderen om signalen van uitval, verloedering, vereenzaming en huiselijk geweld te herkennen en te melden bij het meldpunt ZO. Lokale zorgnetwerken Met de uitbreiding naar veertien zorgnetwerken over de hele regio is een sluitende aanpak gerealiseerd voor de OGGZ problematiek. Bestaande netwerken werden omgevormd naar een zorgnetwerk waarin een aantal ketenpartners participeren. Indien nodig worden de zorgnetwerken aangevuld met plaatselijke ketenpartners. Deelnemende ketenpartners zijn GGZ, AMW, Woningcorporaties, politie, verslavingszorg, thuiszorg, welzijn en in een aantal zorgnetwerken de sociale dienst. De GGD ZHZ coördineert de netwerken en biedt administratieve ondersteuning. Specialistische teams De specialistische teams zijn; het Regionaal Hulpverleningsteam Huiselijk Geweld, Gezinscoaching Drechtsteden/ Gorinchem en Sliedrecht, Laatste kans op wonen, het Overlast team en het team Woningvervuilingen. Binnen de specialistische teams brengen de ketenpartners hun deskundigheid in voor complexe en meervoudige problematiek. Vangnet en advies Als bij de melding niet duidelijk is of deze bij een zorgnetwerk of bij een specialistisch team moet worden ondergebracht, gaat de afdeling Vangnet en Advies van de GGD Zuid-Holland Zuid de melding nader inventariseren en wordt er een plan van aanpak opgesteld. Voorlichting Door de medewerkers van de afdeling Vangnet en Advies werd in 2006 aan diverse organisaties voorlichting gegeven over de werkwijze en de aandachtspunten van het meldpunt en de zorgnetwerken. Begin 2007 werd een nieuw voorlichtingsplan gemaakt en in april zijn de medewerkers van het meldpunt actief van start gegaan met het voorlichten. Deskundigheidsbevordering Er wordt een methodiek genaamd Ziende Ogen ontwikkeld om de deskundigheid van de medewerkers van het meldpunt en van de zorgnetwerken te vergroten. Centraal aandachtspunt is het vroegtijdig oppakken van signalen en het resultaatgericht aansturen en coördineren van de samenwerking. De cliënt staat daarbij centraal. In de methodiek wordt veel aandacht besteed aan het vergroten van taakverbondenheid van alle betrokken instellingen en het optimaliseren van de samenwerking tussen de leden van de zorgnetwerken en hun instellingen. Dit alles met als doel de hulpverlening aan de doelgroep te verbeteren. Ben de Haan, GGD Zuid-Holland Zuid, , Halfjaarcijfers meldpunt Zorg en Overlast Meldingen specialistische teams Huiselijk geweld 134 Vervuilingen 29 Laatste kans op wonen 20 Vangnet en advies 76 Gezinscoaching 65 Team extreme overlast 11 Project Achter de voordeur 84 Meldingen in zorgnetwerken 221 Totaal aantal meldingen

12 Nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg wordt digitaal Partners van de OGGZ zijn De nieuwsbrief die nu voor u ligt, gaat vanaf 2008 over de gehele Maatschappelijke Zorg en de Wmo prestatievelden 7, 8 en 9. Voortaan verschijnt de nieuwsbrief digitaal en wordt via de verstuurd. Als u de nieuwsbrief Maatschappelijke Zorg 7, 8 en 9 wilt blijven ontvangen, kunt u zich aanmelden op Nieuwsbr.MaatschappelijkeZorg@dordrecht.nl. Bouman ggz Leger des Heils De Grote Rivieren ggz Stichting De Hoop Stichting Blijf van m'n Lijf Stichting Opmaat Rivas Zorggroep Woningbouwcorporaties Reclassering Nederland Stichting Jeugdzorg GGD Zuid-Holland Zuid Zorgkantoor Waardenland Politie Zuid-Holland Zuid Cliënten Belangen Bureau Openbaar Ministerie regio Zuid-Holland Zuid Gemeente Alblasserdam Gemeente Dordrecht Gemeente Giessenlanden Gemeente Gorinchem Gemeente Graafstroom Gemeente Harindinxveld-Giessendam Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht Gemeente Leerdam Gemeente Liesveld Gemeente Nieuw Lekkerland Gemeente Papendrecht Gemeente Sliedrecht Gemeente Zwijndrecht Gemeente Zederik Voor meer informatie Integraal Wmo-beleid voor Maatschappelijke Zorg Karin Vosters, Strategisch beleidsadviseur Sector Maatschappelijke Ontwikkeling, gemeente Dordrecht. k.vosters@dordrecht.nl, Maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, huiselijk geweld en verslavingszorg Martine den Ouden, Senior beleidsmedewerker Sector Maatschappelijke Ontwikkeling, gemeente Dordrecht. m.den.ouden@dordrecht.nl, Meldpunt Zorg en Overlast Ben de Haan, Hoofd AGZ, GGD Zuid-Holland Zuid. bhaan@ggdzhz.nl, Colofon Deze nieuwsbrief is een gezamenlijke uitgave van de convenantpartners OGGZ. De deadline voor de volgende editie is 1 maart Redactie Marjon van Schie, gemeente Dordrecht Belinda Baan, Stichting Blijf van m n Lijf Sandra ter Horst, Openbaar Ministerie Dordrecht Nathalie Troost, Politie Zuid-Holland Zuid Nance de Graaf, GGD Zuid-Holland Zuid Eindredactie Marjon van Schie, afdeling Communicatie, gemeente Dordrecht, m.van.schie@dordrecht.nl Karin Vosters, sector Maatschappelijke Ontwikkeling, gemeente Dordrecht, k.vosters@dordrecht.nl Vormgeving Studio Raaf, Breda Druk Van Dongen, Dordrecht Oplage 900 Oktober