BEP GEN. Raadsinformatiebrief. Onderwerp: Ontwikkelingen WAA. Informatie voor de raad, ter kennisgevi g.

Transcriptie

1 g evn e en t e BEP GEN Limburg Raadsinformatiebrief Onderwerp: Ontwikkelingen WAA Informatie voor de raad, ter kennisgevi g. Burgemeester en wethouders van Berg n, De secretaris, De burgemeest r, Geachte leden van de raad, Met deze raadsinformatiebrief informeren wij u over de ontwikkelingen bij de WAA. Wij willen u graag op de hoogte brengen van de recente ontwikkelingen. Directe aanleiding is de rapportage 'Verkenning naar integrale uitvoering van WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) en PW (Participatie Wet) door één organisatie' van 25 januari 2017, welke door het bestuur is vastgesteld op 23 maart Deze bestuursopdracht tot verkenning is uitgevoerd in opdracht van het WAA-bestuur en daarover is uw raad geïnformeerd op 1 december Tevens zijn de WAA bestuursvergaderingen van 23 februari 2017 en 23 maart 2017 redenen om u nader te informeren. Mr. A.C. Derks (loco-secretaris) 99-3

2 Inleiding De WAA voert al jarenlang de WSW uit voor de 3 deelnemende gemeenten. Zij zorgt onder andere voor passend werk, passende begeleiding en (financiële) verantwoording voor de uitvoering van de WSW. Door de invoering van de P-wet op is de instroom van WSW stop gezet en heeft het Rijk de financiële randvoorwaarden voor de WSW aangescherpt. Daarop anticiperend hebben de Gemeenschappelijke Regeling-gemeenten enkele jaren geleden de bakens van de WAA verzet. Waar aanvankelijk de WAA als Multi MKB-ondernemer was ingericht, is deze koers de afgelopen jaren omgebogen naar de WAA als facilitator en detacheerder. De WAA volgt de koers van vervreemding of beëindiging van de PMC's (ProductMarktCombinaties). Daarbij uitgaande van het principe dat de WSW-ers binnen die PMC's overgenomen worden door de nieuwe marktpartij en hun werk(plek) behouden. De doelgroep met de meeste beperkingen, die overwegend werkzaam zijn binnen de WAA op (interne) beschut werken plekken, komt vanaf 2018 onder verantwoordelijkheid van de deelnemende gemeente te vallen. In Bergen zoeken we voor de beschut werken doelgroep naar mogelijke werkplekken binnen het vrije bedrijfsleven, binnen de eigen gemeentelijke organisatie en kijken we naar mogelijkheden om deze beschut werken doelgroep bij de Intos in Gennep een passende werkplek aan te kunnen bieden. Ook loopt momenteel een businesscase gericht op onderzoek naar de (on)mogelijkheden om de Kwekerij Roobeek voor Bergen als werkgelegenheidsproject in te richten. Met name vragen over volume aan draagkracht (voldoende aanwas vanuit Bergen?) en risico-eigenaarschap zijn hierbij belangrijke onderwerpen/pijlers. De Kwekerij als PMC staat voor lopende het jaar 2017 op de vervreemdingskalender bij WAA. Voortgang bestuursopdracht De gezamenlijke vergadering met een raadsafvaardiging vanuit de raden van Bergen, Beesel en Venlo op 27 september 2016 heeft geleid tot de 'Verkenning naar integrale uitvoering van de WSW en PW'. In die vergadering heeft Venlo het voorstel gedaan om onderzoek te doen naar het in elkaar schuiven van de uitvoering van de WSW en de PW. Feitelijk het samenvoegen van de sociale dienst en de WAA. Vanuit Bergen was met name de vraag gericht op het nader onderzoeken of naast de groep WSW-ers met een lage loonwaarde (gele groep) ook de groep WSW-ers met een hoge loonwaarde (blauwe groep) onder verantwoordelijkheid van de gemeente zouden kunnen komen te vallen. De Beeselse afvaardiging heeft er in de bijeenkomst voor gepleit alle mogelijke toekomstscenario's van de WAA te onderzoeken, waaronder het scenario van uitbouw van PMC's. De 'Verkenning naar integrale uitvoering van WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) en PW (Participatiewet) biedt een viertal scenario's: De vier onderzochte scenario's zijn: Samenvoeging van de WAA en de sociale dienst (1) Onderbrengen van de sociale dienst bij de WAA (2) Verdere uitbouw van de WAA met nieuwe ProductMarktCombinaties (3) De WAA in de huidige koers (Samen Anders) continueren (waaronder actie beschut naar de gemeenten) (4) De voornaamste voordelen en nadelen uit de verkenning: De verkenning heeft aan de hand van de Sterkten & Kansen vs Zwakten & Bedreigingen een aantal bevindingen opgeleverd per scenario. Deze staan uitgewerkt in de bijgevoegde verkenningsrapportage. Enkele voordelen van het scenario (1) waarin de sociale dienst en de WAA in elkaar worden geschoven zijn directere aansturing, eenvoudigere organisatiestructuur, maatwerk binnen de eigen gemeente. Venlo, Bergen en Beesel kunnen in dit scenario een nieuwe start maken afzonderlijk van elkaar. 2/5

3 Nadelen voor Bergen zijn in dit scenario (1) vooral schaalverkleining, kwetsbaarheid en het risico van het oplossingsvermogen en draagkracht (Bergen heeft een relatief grote groep WSW-ers en de mogelijke opnamecapaciteit op de lokale arbeidsmarkt/zorgaanbod voor deze groep is beperkt). het risico op het verloren gaan van specifieke kennis en deskundigheid voor Bergen en Beesel is een nadeel/risico. Ook zal er sprake zijn van frictiekosten (voor alle 3 de deelnemende gemeenten). Binnen scenario 4 (de huidige koers van de WAA, Samen Anders) kan Bergen zelf directer grip uitoefenen op de doelgroep beschut. De WAA kan in dat scenario als werkgever voor de beschutte groep blijven fungeren en zorgt als detacheerder tevens voor de begeleiding en werk voor de doelgroep met een loonwaarde boven de 30-40%. Voordeel is dat er een bestaande structuur is voor het werkgeverschap en dat de kennis rondom de WSW geborgd is binnen de WAA. Nadeel van scenario 4 is dat de huidige structuur (te) duur is en dat er beperkte directe sturing door de gemeente is op kostenbeheersing WSW (enkel op de doelgroep beschut). Tevens biedt het geen mogelijkheid tot het maken van een nieuwe start als gemeente Bergen afzonderlijk van de andere deelnemende gemeenten. Ook moet rekening gehouden worden met de frictiekosten (de versnelde afbouw beschut levert een kostenpost van circa 4 miljoen (maximaal) aan frictiekosten op). Conclusies en actuele stand van zaken De verkenning bevat ook enkele algemene conclusies. Zo wordt opgemerkt dat de tijd rijp is voor een nieuwe structuur. De integrale aanpak binnen het sociaal domein biedt aanknopingspunten voor een bredere aanpak. Tevens zien we dat de economische situatie in Nederland verbetert waardoor er meer werkgelegenheid is op de arbeidsmarkt wat een beter perspectief geeft voor de doelgroep met een afstand tot de arbeidsmarkt waaronder de WSW-ers. Ook de onroerend goed markt verbetert. Dit levert extra kansen op om de gebouwen van de WAA te kunnen verkopen. Inmiddels is dat ook bewaarheid. Het pand van de WAA aan de Edisonstraat in Venlo is in principe verkocht en komt per 1 mei 2017 in handen van een nieuwe eigenaar. WAA huurt vanaf dat moment tot de ruimte die men nu nog nodig heeft en heeft de mogelijkheid dit nog 2 keer 6 maanden te verlengen. Ook wordt in de verkenning aangegeven dat de belangrijkste taak van de WAA vanaf het detacheren van de WSW-ers met een hoge loonwaarde is. Doordat de instroom van nieuwe WSWpersoneel niet meer aan de orde is, zal de taak als detacheerder een beperkte houdbaarheid kennen. De taak zal steeds verder afnemen en uiteindelijk stoppen. Voorkeur voor Bergen gaat dan ook uit naar een gefaseerde overgang van scenario 4 naar 1. Continueren van de lopende actie naar het zoeken van passende werkplekken voor de doelgroep beschut en vervolgens onderzoeken we welke vervolgstappen we kunnen nemen om gefaseerd onderdelen zelf uit te gaan voeren dan wel lokaal directer te gaan organiseren voor de overige WSW-ers uit Bergen. Om u als raad mee te nemen in de actualiteit en beeldvorming onderstaand een korte terugblik op de vergaderingen van het WAA bestuur van 23 februari 2017 en 23 maart 2017: Tijdens de vergadering van 23 februari 2017 waar de bespreking van de bestuursopdracht op de agenda stond heeft de afvaardiging van de gemeente Venlo bekend gemaakt dat Venlo een voorkeur heeft voor scenario 1. En dat men mede op basis van deze verkenning heeft besloten dat Venlo nader onderzoek gaat uitvoeren naar (implementatie van) het samenvoegen van de uitvoering van de WSW en de PW per 1 januari 2018 binnen de eigen gemeentelijke organisatie. Deze opdracht wordt nu uitgevoerd. Een formeel besluit hierover zal in oktober 2017 genomen worden. Vanuit Bergen is duidelijk aangegeven verrast te zijn over deze versnelling van Venlo. Na de eerste grofmazige verkenning lijkt Venlo nu erg snel af te willen stevenen op een slotakkoord voor de WAA. De tijdsplanning die zij aangeven bij de mogelijke ontmanteling van de WAA zorgt voor veel vragen, onduidelijkheid en zorg. Met name omdat er 3/5

4 onduidelijkheid is wat die koers betekent voor de gemeenschappelijke regeling en voor de WAA, en wat de consequenties zijn voor de positie van de afzonderlijke gemeenten. De afvaardiging van Beesel was bij deze vergadering door een sterfgeval en ziekte niet aanwezig. Op de daaropvolgende vergadering (23 maart 2017) heeft ook de Beeselse afvaardiging aangegeven verrast te zijn over deze versnelling van Venlo. De (financiële) effecten van de eventuele samensmelting van de WAA met de sociale dienst van Venlo moeten helder zijn. Ook moeten de risico's en kansen voor de (Bergense) WSW-ers in kaart gebracht worden. Voortgang nav laatste stand van zaken Gegeven de bovenstaande situatie en om niet af te wachten en later voor voldongen feiten te komen staan, is Bergen gestart met de uitwerking van een eigen plan om voorbereid te zijn op de ontwikkelingen die mogelijk aan de orde zijn nav het voorgenomen besluit / de keuze van Venlo. We zullen ons moeten voorbereiden op de mogelijke situatie die gaat ontstaan nav de versnelling van Venlo. De verschillende opties voor Bergen zullen onderzocht en afgewogen moeten worden. Daar aanvankelijk de voorkeur en de opdracht gericht was op het uitvoeren van de acties uit scenario 4 voor , is gegeven de huidige actualiteit de opdracht vele malen breder. Standpunt van Bergen is dat we helder in kaart brengen wat deze opgave betekent en waar mogelijke oplossingen liggen waarop we nader gaan inzetten. Ook de risico's en financiële effecten zullen nadrukkelijk uitwerking behoeven. Tijdens de vergadering van 23 maart 2017 is de afspraak gemaakt dat er een principe-akkoord moet worden opgesteld over de verdere aanpak en de mogelijke uitwerking van het scenario waarin de WAA opgaat in de sociale dienst van Venlo. Ook de afzonderlijke rol van Bergen, Beesel en Venlo in dat traject maakt deel uit van de dat principe-akkoord. Nader onderzoek Het WAA bestuur heeft uitgesproken dat er de komende maanden nog veel nader onderzoek nodig is om een zorgvuldige afweging te kunnen maken over de uiteindelijke positionering van de WAA. Bergen sorteert voor op de toekomstig te verwachten situatie en zal nauw betrokken de ontwikkelingen in Venlo volgen. Als de WAA (grotendeels) wordt overgeheveld naar Venlo heeft dat bijvoorbeeld consequenties voor de bestuurlijke afspraken en structuren binnen de huidige gemeenschappelijke regeling. Binnen die regeling is Venlo voor 80% verantwoordelijk voor de financiële resultaten van de WAA, Bergen voor ongeveer 11% en Beesel voor 9%. Het bestuur van de WAA zal een nader onderzoek gaan doen naar de gevolgen van de actuele ontwikkelingen. Vanuit Bergen zullen we zelf dus ook een nader onderzoek opstarten en vervolgstappen gaan zetten gericht op onze eigen (toekomstige) situatie. Communicatie Deze RIB wordt openbaar op donderdag 6 april, gelijktijdig met de RIB's vanuit Venlo en Beesel. Dat is in gezamenlijkheid afgesproken om de raden gelijktijdig te informeren. Tevens gaat er vanuit Venlo onderstaand persbericht uit. "Het bestuur van de WAA werkt, in het belang van alle medewerkers, aan een toekomstbestendige organisatie van de WSW-uitvoering. Daarvoor is er de afgelopen jaren en ook toekomstig sprake van veranderingen. 4/5

5 In aansluiting op de lopende bewegingen van verkoop van bedrijfsonderdelen en verplaatsing van beschut werk naar de gemeenten, is, in opdracht van het bestuur (waarbij ook de gemeenteraden betrokken zijn) van de WAA, een verkenning gestart naar de meest passende organisatievormen. Want de WAA is aan het veranderen en dit heeft ook gevolgen voor de organisatie van de WAA Het bestuur van de WAA zoekt naar organisatievormen die maximaal zijn toegerust op de uitvoering van alle toekomstige taken. Hoe deze nieuwe vormen er uit komen te zien weten we nog niet. Dat wordt nu onderzocht. In dit onderzoek kijken we vooral naar de toekomst. Daarbij is de vraag hoe we moeten gaan werken om alle taken te kunnen uitvoeren. Wat sowieso vast staat is dat er organisatievormen moeten komen waarin iedere werknemer veilig en prettig kan werken. In het begin van dit jaar is er een eerste rapport opgeleverd aan Venlo, Bergen en Beesel. Deze drie gemeenten vormen samen de WAA. Toch wil dat niet zeggen dat ze ook alle drie dezelfde richting op willen gaan. De gemeente Venlo wil graag onderzoeken hoe de uitvoering van de WSW en PW binnen één en dezelfde gemeentelijke organisatie kan plaatsvinden. Belangrijk onderdeel van dit onderzoek is het ondernemingsplan dat moet laten zien hoe de WSW en PW daadwerkelijk in dezelfde organisatie kunnen werken. De bedoeling is dat hierover in het najaar een besluit wordt genomen. De gemeenten Bergen en Beesel onderzoeken zelf wat deze keuze van Venlo voor hen betekent en maken eigen keuzes maar gaan de door Venlo ingeslagen weg goed volgen. Op dit moment is het nog te vroeg om te kunnen beoordelen of de nieuwe werkwijze ook een gevolg heeft voor de medewerkers. Zodra er duidelijkheid is over het onderzoek van de gemeente Venlo of het onderzoek van de GR worden alle medewerkers geïnformeerd." Uiteraard zullen wij u als raad ook de komende periode blijven informeren over- en nauw betrekken bij de ontwikkelingen rond de WAA. Bijlagen 1. Verkenning naar integratie uitvoering van WSW en PW door één organisatie 5/5