Correspondentiegegevens: Wiebren Jansen Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid Grote Kruisstraat 2/ TS Groningen

Transcriptie

1 Inclusie: Conceptualisatie en Meting Wiebren S. Jansen 1, Sabine Otten 1, Karen I. van der Zee 2, & Lise Jans 1 1 Rijksuniversiteit Groningen 2 Universiteit Twente [1001 woorden in de samenvatting] Correspondentiegegevens: Wiebren Jansen w.s.jansen@rug.nl Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid Grote Kruisstraat 2/ TS Groningen

2 Samenvatting Inclusie in groepen is essentieel voor mensen (Correl & Park, 2005). Groepen dienen bijvoorbeeld onze materiële belangen (Carporael & Baron, 1997), verhogen ons zelfvertrouwen (Abrams & Hogg, 1988) en valideren onze gedachten (Hogg & Abrams, 1993). De mate waarin inclusie wordt ervaren is echter deels afhankelijk van de match tussen onszelf en andere groepsleden. Over het algemeen wordt inclusie gemakkelijker ervaren als andere groepsleden meer op ons lijken (Byrne, 1971). In de huidige maatschappij zijn homogene groepen echter eerder uitzondering dan regel (Van Knippenberg & Schippers, 2007). Het begrijpen van hoe en onder welke condities mensen in diverse groepen inclusie ervaren heeft daardoor toenemende interesse ontvangen in onderzoek naar diversiteit in groepen en organisaties (bv. Shore et al., 2011). Echter, ondanks deze groeiende interesse, is er aanzienlijke ambiguïteit en gebrek aan consensus ten aanzien van (a) de geschikte theoretische conceptualisatie, en als een gerelateerde zaak, (b) de juiste manier van meting van het concept. Het huidige onderzoek adresseert deze kwesties door een conceptueel raamwerk van inclusie te introduceren en deze vervolgens te gebruiken om een schaal te ontwikkelen en valideren om individuele percepties van inclusie in een groep te meten. In een eerste stap, gebruikmakend van bestaande definities van het concept, aangevuld met theoretische inzichten uit Optimal Distinctiveness Theory (ODT; Brewer, 1991; Brewer & Roccas, 2001) en Self-Determination Theory (Deci & Ryan, 1991), onderscheiden we twee dimensies van inclusie: toebehoren en authenticiteit. Toebehoren geeft aan in hoeverre een individu waarneemt een belangrijk onderdeel van de groep te zijn; authenticiteit geeft de mate aan waarin een individu de ruimte ervaart om zichzelf te kunnen zijn binnen een groep. Belangrijk hierbij is dat authenticiteit daarmee verschillend is van uniekheid, zoals het in ODT wordt

3 gedefinieerd. Terwijl uniekheid weergeeft in hoeverre de identiteit van een bepaald groepslid niet overlappend is met de overige groepsleden, geeft authenticiteit de mate weer waarin een individu zichzelf kan zijn, ongeacht of dit overeenkomt met de identiteit van andere groepsleden. Dit betekent dat wanneer een groep de waarde van uniekheid benadrukt, zij hiermee impliciet prototypische groepsleden onderwaardeert. Wanneer echter authenticiteit binnen een groep gewaardeerd wordt, dan impliceert dit een gelijke waardering voor alle groepsleden. Om deze reden vormt authenticiteit in plaats van uniekheid een component van inclusie in onze conceptualisatie. In een tweede stap identificeren we de belangrijkste actoren in het proces van inclusie. In dit kader vergelijken we inclusie met het gerelateerde concept identificatie. Identificatie wordt vaak gezien als de mate waarin een individu zich verbindt met een groep. Dit veronderstelt dat de primaire actor het individu is en niet de groep. In het proces van inclusie daarentegen, is het de groep die aangeeft in hoeverre het individu een belangrijk onderdeel is van de groep (Ellemers & Jetten, 2013). De primaire actor in inclusie is daardoor de groep en niet het individu. Op basis van deze twee stappen hebben we inclusie gedefinieerd als: de mate waarin een individu waarneemt dat de groep hem of haar erbij laat horen en zichzelf laat zijn. Deze werkdefinitie is vervolgens gebruikt als de conceptuele basis voor het ontwikkelen en valideren van een schaal om inclusie te meten. In de ontwikkeling en validatie van deze schaal (Group Inclusion Scale, GIS) hebben we vervolgens een stapsgewijze procedure gevolgd (Hinkin, 1998). De eerste stap bestond uit het genereren van een initiële item pool. Hierbij is zowel een inductieve als een deductieve aanpak gebruikt. Dit wil zeggen dat er eerst items zijn gegenereerd op basis van de bovenstaande definitie (inductie), en dat dit daarna is aangevuld met items die bestaande en gerelateerde concepten meten (deductie). Dit leverde een totaal van 44 items op. In de tweede stap zijn deze items voorgelegd aan een steekproef van studenten (n= 277). Om de factorstructuur te kunnen bepalen en om de initiële item pool te kunnen

4 reduceren zijn vervolgens een parallelanalyse en een exploratieve factoranalyse (EFA) uitgevoerd. In lijn met onze conceptualisatie kwamen hier twee factoren naar voren: toebehoren en authenticiteit. Daarnaast is de item pool gereduceerd tot 16 items op basis van een inspectie van de factorladingen, communaliteiten en cross-ladingen. De derde stap bestond uit het uitvoeren van bevestigende factoranalyses. Dit had tot doel om een meer expliciete indicatie te verkrijgen van de fit van de gevonden factoroplossing van de EFA, om te onderzoeken of er alternatieve modellen zijn die een betere fit vertonen en om een indicatie te krijgen van de robuustheid van de gevonden factorstructuur. Hiertoe is de ingekorte schaal (16 items) voorgelegd aan een tweede steekproef van werknemers (n = 468). De resultaten bevestigden dat inclusie een tweedimensionaal concept is. Daarnaast leverden de resultaten ondersteuning op voor de robuustheid van de GIS. In de vierde stap van de validatie is onderzocht in hoeverre de schaal beschikt over nomologische validiteit. Nomologische validiteit geeft aan in hoeverre een schaal gerelateerd is aan andere constructen waaraan het theoretisch gezien gerelateerd zou moeten zijn. Het aantonen van deze vorm van validiteit bevestigt dat de schaal daadwerkelijk meet wat het zou moeten meten. Hiertoe hebben we de GIS gecorreleerd met een aantal conceptueel verwante concepten, zoals zelfvertrouwen, identificatie, diversiteitsklimaat, en psychologische veiligheid. De correlaties waren over het algemeen in de verwachte richting en leverden derhalve steun voor de nomologische validiteit van de GIS. In een vijfde stap is tenslotte onderzocht in hoeverre de GIS predictieve validiteit heeft. Overeenkomstig onze conceptualisatie bleek dat zowel toebehoren als authenticiteit positieve en significante voorspellers waren van individuele (bv. stemming), interpersoonlijke (bv. vertrouwen) en groepsuitkomsten (bv. lerend vermogen). Hiermee is ook steun gevonden voor de predictieve validiteit van de GIS.

5 Met dit onderzoek hopen we een bijdrage geleverd te hebben aan het inclusieonderzoek. Hiertoe hebben we enerzijds een sterk theoretisch gefundeerde conceptualisatie van het inclusieconcept geïntroduceerd. Anderzijds hebben we getracht om onderzoekers een praktisch instrument aan te bieden door een systematisch gevalideerde inclusieschaal te ontwikkelen. Een cruciaal kenmerk van onze conceptualisatie is dat de groep, en niet het individu, als de primaire actor wordt gezien. Dit onderstreept de macht en verantwoordelijkheid die groepen hebben in het creëren van inclusiegevoelens en biedt daarmee richting aan toekomstig inclusieonderzoek.

6 Referenties Abrams, D., & Hogg, M. A. (1988). Comments on the motivational status of self-esteem in social identity and intergroup discrimination. European Journal of Social Psychology, 18(4), doi: /ejsp Brewer, M. B. (1991). The social self: On being the same and different at the same time. Personality and Social Psychology Bulletin, 17(5), doi: / Brewer, M. B., & Roccas, S. (2001). Individual values, social identity, and optimal distinctiveness. In C. Sedikides, M. B. Brewer, C. Sedikides & M. B. Brewer (Eds.), Individual self, relational self, collective self (pp ). New York, NY US: Psychology Press. Byrne, D. (1971). The attraction paradigm. New York: Academic Press. Caporael, L. R., & Baron, R. M. (1997). Groups as the mind's natural environment. In J. A. Simpson, & D. T. Kenrick (Eds.), Evolutionary social psychology (pp ). Hillsdale, NJ England: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. Correll, J., & Park, B. (2005). A model of the ingroup as a social resource. Personality and Social Psychology Review, 9(4), doi: /s pspr0904_4 Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1991). A motivational approach to self: Integration in personality. In R. A. Dienstbier, & R. A. Dienstbier (Eds.), Nebraska symposium on motivation, 1990: Perspectives on motivation (pp ). Lincoln, NE US: University of Nebraska Press.

7 Ellemers, N., & Jetten, J. (2013). The many ways to be marginal in a group. Personality and Social Psychology Review, 17, doi: / Hogg, M. A., & Abrams, D. (1993). Towards a single-process uncertainty-reduction model of social motivation in groups. In M. A. Hogg, & D. Abrams (Eds.), (pp ). Hertfordshire, HP2 7EZ England: Harvester Wheatsheaf. Hinkin, T. R. (1998). A brief tutorial on the development of measures for use in survey questionnaires. Organizational Research Methods, 1(1), doi: / Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Holcombe Ehrhart, K., & Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37(4), doi: / Van Knippenberg, D., & Schippers, M. C. (2007). Work group diversity. Annual Review of Psychology, 58, doi: /annurev.psych