NOTA HANDHAVING BOUWREGELGEVING C.A GEMEENTE RENKUM

Transcriptie

1 NOTA HANDHAVING BOUWREGELGEVING C.A GEMEENTE RENKUM December

2 2

3 INHOUDSOPGAVE pg. 3 SAMENVATTING pg. 5 DEEL 1: EEN HANDHAVINGSPLAN BOUWREGELGEVING C.A pg. 7 Inleiding pg. 9 De handhavingsopgaven binnen de bestaande bouwregelgeving c.a. pg. 10 Een handhavingsprogramma s voor elke opgave pg. 11 Uitgangspunten bij de uitwerking pg. 11 Naar een handhavingsprogramma bouwregelgeving voor 2004 pg. 13 Benodigde en beschikbare uren voor handhaving bouwregelgeving pg. 13 Voor handhaving bouwregelgeving c.a. benodigd extra budget pg. 14 DEEL II : UITWERKINGEN PER HANDHAVINGSOPGAVE pg. 15 Mal voor uitwerking van de handhavingsopgaven pg. 17 Realisatie bouwwerk in afwijking van vergunning pg. 21 Realisatie bouwwerk zonder vereiste vergunning pg. 25 Reclame-uitingen pg. 28 Niet op tijd beëindigen werkzaamheden pg. 31 Onvoldoende of niet voldoen aan welstandsvereisten pg. 34 Niet voldoen aan vereisten bestaande bouw pg. 36 Brandveiligheidsvoorschriften: niet conform gebruiksvergunning pg. 39 Brandveiligheidsvoorschriften: overig pg. 42 Illegaal gebruik bestemmingsplan pg. 47 Slopen in afwijking van of zonder vergunning pg. 51 DEEL II: BIJLAGEN pg. 55 Risicomatrix gemeentelijke handhavingstaken pg. 57 Risicomatrix en prioriteit handhavingsopgaven en categorieën bouwregelgeving c.a. pg. 59 Kern nota Raamwerk voor handhaving in Renkum pg. 63 Ureninzet basis -, beperkt - en redelijk -scenario voor handhaving bouwregelgeving c.a. pg. 63 Ureninzet optimaal -scenario en beperkt -scenario gespecificeerd naar toezicht en sanctionering pg. 64 Interpretatie van de effectscores op de risicomatrix pg. 65 3

4 4

5 SAMENVATTING De gemeente Renkum is gehouden de landelijke wet- en regelgeving op het gebied van bouwzaken c.a. te handhaven. Een landelijke (kwaliteits)norm voor handhaving bestaat (nog) niet. De gemeentelijke middelen voor handhaving zijn beperkt. Daarom zal de gemeente keuzes moeten te maken. Om het keuzeproces zelf transparant te maken en om te komen tot verantwoorde keuzes wordt de methode van programmatisch handhaven gehanteerd. Deze methode geldt inmiddels als een landelijke standaard. De eerder bestuurlijk vastgestelde algemene kaders voor handhaving zijn aangevuld met voor bouwregelgeving c.a. relevante uitgangspunten. Deze zijn richtinggevend bij de voorliggende keuzeprocessen. De gemeente neemt met deze kaders en uitgangspunten expliciet de verantwoordelijkheid voor handhaving op zich. Daarnaast krijgt ook de verantwoordelijkheid van elke burger aandacht. Het resultaat is een 10-tal handhavingsprogramma s die aangeven wat de gemeente eigenlijk zou moeten doen. Goede handhaving is momenteel een kostbare aangelegenheid. Daarom is er voor gekozen in 2004 niet alle programma s uit te voeren. Sommige programma s worden minder intensief uitgevoerd. Zo ontstaat een redelijke variant voor handhaving van de bouwregelgeving c.a.. Redelijk betekent dat de gemeente in 2004 op een voldoende verantwoorde wijze haar handhavingstaken invult in vergelijking met nu. Wel bestaan er op onderdelen risico s maar die zijn vooralsnog te accepteren. Redelijk betekent ook dat het beroep op middelen niet exorbitant is. Toch is er extra budget nodig. Voor het handhavingsprogramma bouwregelgeving c.a bedraagt het extra benodigde budget E Dit wordt gefinancierd uit de in Begroting 2004 gereserveerde extra middelen. 5

6 6

7 DEEL I: EEN HANDHAVINGSPLAN BOUWREGELGEVING C.A

8 8

9 Inleiding De gemeente Renkum is gehouden de landelijke wet- en regelgeving op het gebied van bouwzaken c.a. te handhaven. De wetgever heeft (nog) niet aangegeven in welke mate of op welke wijze de handhaving vorm moet krijgen. De gemeente beschikt niet over voldoende middelen om alle regels één-op-één c.q. maximaal te handhaven. Het Bestuur staat derhalve voor de opgave zelf keuzes te maken. Daarnaast is de huidige handhavingspraktijk, mede door het ontbreken van bestuurlijke keuzen terzake, onvoldoende transparant. Dit maakt adequate sturing onmogelijk. Dat betekent niet alleen dat er keuzen gemaakt worden over wat en hoe en dat deze keuzes eenduidig worden vastgelegd en bewaakt. Consequentie is ook dat het keuzeproces zelf transparant moet zijn en dat helder is wat niet gedaan wordt en welke risico s daarmee ontstaan. Hulpmiddel bij het transparant in beeld brengen van de noodzakelijke en / of gewenste handhavingsinspanning is de methode van programmatisch handhaven. Samen met het Ministerie van VROM maakt de gemeente Renkum in een pilotproject m.b.v. deze methode een handhavings(beleids)plan bouwregelgeving c.a. Dit handhavings(beleids)plan bestaat uit 2 gedeelten: een bestuurlijk gedeelte waarin de keuzen aangaande wat en hoe er gehandhaafd wordt, en een operationeel gedeelte waarin de processen, procedures en protocollen nader worden uitgewerkt. Voor u ligt het bestuurlijke gedeelte. De handhavingsopgaven binnen de bestaande bouwregelgeving c.a. Binnen de bestaande bouwregelgeving c.a. zijn bij de aanvang van de pilot voor de gemeente Renkum in samenwerking met het Ministerie van VROM een 10-tal handhavingsopgaven onderkend. De opgaven zijn uitgesplitst naar mogelijk voor handhaving relevante subcategorieën. In een overzicht: 9

10 HANDHAVINGSOPGAVEN BOUWREGELGEVING C.A. Tijdens bouw: 1 Realisatie bouwwerk in afwijking van vergunning - niet woningen, zichtbaar vanaf openbare weg - niet-woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg - woningen, zichtbaar vanaf openbare weg - woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg - monumenten 2 Realisatie bouwwerk zonder vereiste vergunning - niet woningen, zichtbaar vanaf openbare weg - niet-woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg - woningen, zichtbaar vanaf openbare weg - woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg - monumenten 3 Reclame-uitingen Tijdelijke bouwvergunning: 4 Niet op tijd beëindigen werkzaamheden Welstandseisen: 5 Onvoldoende of niet voldoen aan welstandseisen Gebruik: 6 Niet voldoen aan vereisten bestaande bouw - niet-woningen - eigen gebruik woningen, vóór eigen gebruik woningen, overig - huurwoningen, corporaties - huurwoningen, particuliere verhuurder 7 Brandveiligheidsvoorschriften: niet conform gebruiksvergunning - grote industrie - kleine industrie - gezondheid: blindeninstituut, psychiatrisch centrum - gezondheid: verzorgingstehuis, verpleegtehuis - onderwijs - bijeenkomst: restaurants, cafés, zalencomplexen - bijeenkomst: kinderdagverblijven - bijeenkomst: kerkgebouwen - logies: pensions, hotel - logies: scouting - winkel - kantoor: originele kantoorfunctie - kantoor: gewijzigd naar kantoorfunctie - sport(hallen) 8 Brandveiligheidsvoorschriften: overig - tijdelijke vergunningen - illegale bouwwerken of activiteiten - niet gebruiksvergunningplichtige activiteiten - opslag en verkoop consumentenvuurwerk - attentierondes horeca - niet gebruiksvergunningplichtige bouwwerken - vrijwillige controles 9 Illegaal gebruik bestemmingsplan - buitengebied - natuurgebied - woongebied - bedrijventerrein - centrum Slopen 10 Slopen in afwijking van of zonder vergunning - cultuurhistorische waarden en monumenten - overig 10

11 Merk op dat deze handhavingsopgaven m.b.t. bouwregelgeving c.a. de volgende 7 onderdelen uit de oorspronkelijke lijst van 21 gemeentelijke handhavingstaken omvat: bouwen / wonen; slopen / asbest; monumenten; reclame; gebruiksvergunning; consumentenvuurwerk; bestemmingsplannen. Zie voor een volledig overzicht Bijlage 1: Risicomatrix gemeentelijke handhavingstaken. Een handhavingsprogramma s voor elke opgave Voor elke handhavingsopgave is een handhavingsprogramma gemaakt volgens de in Bijlage 2 van de nota Raamwerk voor handhaving in Renkum opgenomen mal. Deze nota is door de Raad vastgesteld in februari 2003 en wordt in het vervolg aangeduid als: nota Raamwerk. Op basis van een inschatting van de effecten van regelovertreding en de kans op regelovertreding wordt een risicoprofiel gemaakt. Hoe groot is het risico dat de gemeente loopt indien ze niet zou handhaven? Deze risicoanalyse is startpunt voor het bepalen van o.a. de prioriteit van een handhavingsopgave en de toezicht- en sanctiestrategie. Tot slot worden de strategieën uitgewerkt naar de benodigde ureninzet van een optimaal scenario. Ter vergelijking bevat elke uitwerking ook nog een beperkt scenario : wat (niet) doen als er niet voldoende uren zijn. Het is goed te realiseren dat de beperkte scenario s uiteraard risico s met zich meebrengen. Deel II van deze nota bevat de volledige uitwerking van de handhavingsprogramma s, inclusief een toelichting op de mal. Bijlage x: Risicomatrix en prioriteit handhavingsopgaven en categorieën bouwregelgeving c.a., bevat een volledig overzicht van alle risico-analyses. Onder Uitgangspunten bij de uitwerking staat aangegeven wat, naast de risico-analyse, richtinggevend is geweest voor de uitwerking van elk handhavingsprogramma. Onderstaand een samenvatting van de uitwerkingen in een risicomatrix: HANDHAVINGSOPGAVEN Effect Kans Risico Prioriteit Tijdens bouw: 1 Realisatie bouwwerk in afwijking van vergunning M M M H 2 Realisatie bouwwerk zonder vereiste vergunning M M M H 3 Reclame-uitingen M G G M Tijdelijke bouwvergunning: 4 Niet op tijd beëindigen werkzaamheden K G M L Welstandseisen: 5 Onvoldoende of niet voldoen aan welstandseisen M K ZK L Gebruik: 6 Niet voldoen aan vereisten bestaande bouw K M M M 7 Brandveiligheidsvoorschriften: niet conform gebruiksvergunning G M G H 8 Brandveiligheidsvoorschriften: overig M G G H 9 Illegaal gebruik bestemmingsplan M M M M Slopen 10 Slopen in afwijking van of zonder vergunning M G M H Effect en Kans : K = klein; M = middel / gemiddeld; G = groot Prioriteit : L = laag; M = middel / gemiddeld; H = hoog Risico : ZK = zeer klein; K = Klein; M = middel / gemiddeld; G = groot; ZG = zeer groot Uitgangspunten bij de uitwerking De nota Raamwerk geeft het algemene kader voor alle handhavingsactiviteiten binnen de gemeente. Zie ook Bijlage 3, Kern van de nota Raamwerk, waarin de belangrijkste thema s zijn opgenomen. Kort samengevat gaat het om de volgende richtinggevende uitspraken: - Doel van handhaving(sbeleid) is bij te dragen aan de algemene doelstellingen van de gemeente. - Prioriteiten zijn: 1/ bedreiging van veiligheid en gezondheid; 2/ aantasting ruimtelijke kwaliteit; 3/ (kans op) overlast. - De gemeente neemt expliciet haar verantwoordelijkheid voor de handhaving. - De gemeente houdt actief preventief en repressief toezicht op de naleving van regels. - Op meldingen van burgers, bedrijven en instellingen wordt altijd gereageerd. - Bij geconstateerde overtredingen wordt altijd handhavend opgetreden. - Gedogen geschiedt bij hoge uitzondering, expliciet, gemotiveerd en tijdgebonden. - Gelet op de omvang van wet- en regelgeving worden prioriteiten gesteld. - Preventieve maatregelen dienen de naleving van regels te ondersteunen. - Regelgeving dient eenduidig, helder en handhaafbaar te zijn. - Communicatie en voorlichting zullen als extra wapens worden ingezet. 11

12 - Bij sanctionering worden in principe bestuursrechtelijke instrumenten gebruikt. - De methode en instrumenten van programmatisch handhaven worden gebruikt om handhavingsplannen te maken. - Voor de aanpak van de handhaving zijn trefwoorden: disciplinair integraal ; gericht op specifieke groepen van burgers of op thema s, wijken, locaties, gebieden. - Er geldt een standaardaanpak bij geconstateerde overtredingen: onderzoek naar legalisatie; ongedaan maken overtreding; aanschrijving met aankondiging van dwangmaatregelen; uitvoering aangekondigde dwangmaatregelen. - Bij ernstige overtredingen (veiligheid, gezondheid én onomkeerbaarheid!) volgen direct maatregelen als bouwstop, beperken gebruik of sluiten en aanschrijven. Vertaald en verder uitgewerkt naar de handhaving van de bouwregelgeving c.a betekent dit: - De nadruk ligt op handhaving van regels voor veiligheid en / of gezondheid. Dit is conform de nota Raamwerk die de hoogste prioriteit legt bij bedreiging van veiligheid en gezondheid. Strikte en / of onmiddellijke handhaving van de overige regelgeving gebeurt enkel als daar zeer sterke bijkomende argumenten voor zijn. - Regelovertreding die incidenteel aangebracht wordt door burgers of door medewerkers tijdens uitoefening van hun functie wordt altijd gecontroleerd en gesanctioneerd. De burger moet er zeker van zijn dat de gemeente optreedt, zowel structureel (via de uitvoering van langlopende handhavingsprogramma s) als incidenteel. Medewerkers mogen niet (moeten niet gedwongen worden) de andere kant op (te) kijken bij geconstateerde aperte misstanden. - Waar wenselijk worden burgers aangemoedigd door hen geconstateerde vermeende overtredingen ook te melden. Onderzoek kan dan aantonen of het een daadwerkelijke overtreding betreft. Op deze wijze wordt ook voor de burger fictie en feit gescheiden én laat de gemeente zien dat ze de zaken niet op hun beloop laat. Voor de gemeente kan een dergelijke aanpak aanvullend zijn op eigen toezicht en controle. - De (structurele) pakkans, m.n. bij overtredingen waar de veiligheid en / of gezondheid in het geding zijn, moet, zeker in de beginfase van een handhavingsaanpak, voldoende groot zijn. Anders blijft de aanpak een weliswaar dappere maar grotendeels papieren tijger. Dit betekent enerzijds dat daar waar de regelovertreding groot is intensief toezicht zal worden gehouden en / of controle uitgeoefend. Als op termijn de regelovertreding afneemt én de morele regelnaleving toeneemt dan kan de intensiteit van toezicht en controle weer omlaag. Anderzijds betekent dit dat de gemeente altijd extra alert moet blijven op situaties waar weliswaar de kans op overtreding klein is maar mogelijke effecten zeer ernstig. - Burgers, instellingen en bedrijven worden expliciet gewezen op de eigen verantwoordelijkheid voor naleving van de regels. De boodschap is: ook al controleert de gemeente niet alles en altijd, de consequenties van eenmaal geconstateerde overtredingen zijn altijd voor rekening en risico van de overtreder. - Wellicht kan via convenanten met grote instellingen of bedrijven de intensiteit van controle, zonder afzien van de gemeentelijke verantwoordelijkheid, gedeintensiveerd worden. - Bij overtredingen waar de veiligheid en / of gezondheid in het geding zijn wordt altijd strikt gesanctioneerd. We laten daarmee zien dat het de gemeente ernst is en dat we de consequenties van een juridisch traject, hoe duur en arbeidsintensief ook, niet schuwen. Ook verwachten we dat er een groot preventief effect uitgaat van daadwerkelijk sanctioneren. Dit draagt bij aan de naleving van de regels en aan het op termijn verminderen van de kosten van handhaving. - Aanvullend op de standaardprocedure zoals die in de nota Raamwerk staat zal bij elke constatering van een mogelijke overtreding direct een vooraanschrijven verstuurd worden. Hier kan een groot preventief effect van uit gaan. De burger ziet dat het de gemeente ernst is en kan besluiten een eventuele overtreding snel ongedaan te maken en het niet te laten aankomen op een officiële procedure. - Waar mogelijk wordt bij de handhaving (zowel w.b. toezicht als w.b. sanctionering) in inzet of aanpak gedifferentieerd. Dit kan bijvoorbeeld naar thema s als wijk / locatie, categorie / gebied of periode waarin handhavingsdoelen gerealiseerd moeten zijn. Differentiatie is een extra middel om first things first te doen en tegelijkertijd de beschikbare middelen efficiënt aan te wenden. Deze uitgangspunten zijn richtinggevend. Ze moeten leiden tot een beslissing per set van regels per situatie tot de beslissing wel / niet handelen en hoe. Ze maken het ook in voldoende mate mogelijk keuzes te formuleren zodanig dat de handhaving gestalte krijgt zonder dat dit leidt tot een extreem grote middeleninzet. Zo ontstaat er een optimaal scenario in plaats van een maximaal scenario. Ter vergelijking bevat elke uitwerking ook nog een beperkt scenario : wat (niet) doen als er niet voldoende uren zijn. Het is goed te realiseren dat de beperkte scenario s risico s in zich dragen. 12

13 Voor de 2 de fase van de pilot, de protocollaire fase, is aanvullend geformuleerd: - Elke actie moet procedureel volstrekt juist uitgevoerd worden. Daartoe dienen per werkproces de stappen helder en eenduidig te zijn en vast te liggen in werkprocesbeschrijvingen, aangevuld met concrete procedures en protocollen. - Per handhavingsprogramma, werkproces, procedure of protocol moet een toets op effectiviteit mogelijk zijn. - Per groep van regelovertredingen dient telkens onderzocht te worden welke middelen ter beschikking staan. Blijkt in de praktijk dat een regel niet handhaafbaar is dan zal, onder schriftelijke vermelding van motivatie aan het College van B&W, voorshands afgezien worden van handhaving. Het College kan alsdan besluiten toch de handhaving door te zetten. - Sommige regels zijn bijvoorbeeld door gebrek aan expertise door de gemeente moeilijk te controleren. Dit geldt bijvoorbeeld voor gas, water en electra. Onderzocht zal worden in hoeverre de inschakeling van gecertificeerde bouwpartners (zoals aannemers en installatiebedrijven) door opdrachtgevende burgers, bedrijven en instellingen kan dienen als mogelijkheid om verantwoord af te zien van controle. Naar een handhavingsprogramma bouwregelgeving voor 2004 Elke afzonderlijk uitgewerkte handhavingsopgave is voorzien van een urenberekening. Duidelijk is dat het uitvoeren van alle optimale scenario s nog steeds veel meer uren vraagt dan er beschikbaar zijn. Daarom is een combinatie gemaakt tussen de scenario s optimaal en beperkt in combinatie met het (eerste) jaar van uitvoering van een programma. Zo ontstaat een redelijk scenario voor het totaal. Ook het redelijk scenario vraagt meer uren dan er beschikbaar zijn. In overzicht gezet: HANDHAVINGSOPGAVEN Prioriteit Optimaal (uur) Beperkt (uur) Doen (jaar) Beperkt Redelijk (uur) Tijdens bouw: 1 Realisatie bouwwerk in afwijking van vergunning H nee Realisatie bouwwerk zonder vereiste vergunning H nee Reclame-uitingen M nee --- Tijdelijke bouwvergunning: 4 Niet op tijd beëindigen werkzaamheden L ja 5 Welstandseisen: 5 Onvoldoende of niet voldoen aan welstandseisen L nee --- Gebruik: 6 Niet voldoen aan vereisten bestaande bouw M ja 87 7 Brandveiligheidsvoorschriften: niet cf gebr.verg. H nee Brandveiligheidsvoorschriften: overig H nee Illegaal gebruik bestemmingsplan M ja 145 Slopen 10 Slopen in afwijking van of zonder vergunning H nee 573 T Totaal directe uren O Opslag onregelmatige diensten (zie Bijlage 4) A Opslag administratieve begeleiding 10% M Opslag management 5% T Totaal directe + indirecte uren Prioriteit : L = laag; M = middel / gemiddeld; H = hoog Opmerking hierbij is dat met deze wijze van uitvoering van de handhaving ervaring moet worden opgedaan. Vooralsnog betreft het programma het jaar In de 2 de helft van 2004 dient onderzocht en vastgesteld te worden welke componenten van het programma door (kunnen) lopen in 2005 e.v. Alsdan wordt ook bepaald welke nieuwe onderdelen c.q. andere uitvoeringswijzen in 2005 aan de orde zijn. Zo ontstaat langzaam zicht op een meerjarenprogramma en -planning. Benodigde en beschikbare uren voor handhaving bouwregelgeving De per voor handhaving bouwregelgeving c.a. volgens het redelijk scenario benodigde en de werkelijk beschikbare uren staan in onderstaande tabel. Er wordt een uitsplitsing gemaakt naar uren toezicht (speciaal en algemeen) en uren sanctionering. 13

14 HANDHAVINGSOPGAVEN Speciaal Toezicht Algemeen Toezicht Sanctionering Tijdens bouw: 1 Realisatie bouwwerk in afwijking van vergunning Realisatie bouwwerk zonder vereiste vergunning Reclame-uitingen Tijdelijke bouwvergunning: 4 Niet op tijd beëindigen werkzaamheden Welstandseisen: 5 Onvoldoende of niet voldoen aan welstandseisen Gebruik: 6 Niet voldoen aan vereisten bestaande bouw Brandveiligheidsvoorschriften: niet conform gebruiksvergunning Brandveiligheidsvoorschriften: overig Illegaal gebruik bestemmingsplan Slopen 10 Slopen in afwijking van of zonder vergunning D Totaal directe uren O Opslag onregelmatige diensten voor toezicht, 5% resp. 15% A Opslag administratieve begeleiding 10% M Opslag management 5% T Totaal directe + indirecte uren B Beschikbare uren, direct + indirect V Negatief verschil beschikbaar vs benodigd Voor handhaving bouwregelgeving c.a. benodigd extra budget Voor uren speciaal toezicht: uren Brandweertoezicht, inclusief de opslagen = 0,48 fte * E = E uren bouwkundig toezicht, inclusief de opslagen = 0,76 fte * E = E uren administratieve begeleiding = 0,08 fte * E = E Voor uren sanctionering: uren juridische expertise = 2,37 fte * E = E uren administratieve begeleiding = 0,26 fte * E = E Totaal: = E In de bedragen zitten de werkgeverslasten verwerkt. De kosten voor opleiding, hulpmiddelen en overige overhead blijven buiten beschouwing. In 2004 worden deze in beeld gebracht en bij begroting 2005 indien nodig meegenomen. Omdat met de voorgestane wijze van werken ervaring moet worden opgedaan en omdat de handhavingsinspanning over de jaren zal fluctueren is het m.n. voor sanctionering niet wenselijk alle uren in te zetten via vaste dienstverbanden. Waarschijnlijk zal de handhaving de eerste tijd het karakter hebben van een forse inhaalslag en langzaam overgaan in de onderhoudsfase. De verwachting mag zijn dat op termijn m.n. minder juridische capaciteit nodig is. De berekening c.q. de schatting van de uren nodig voor toezicht zijn tamelijk hard. Voor sanctionering zijn een heleboel aannames gedaan. Slechts de praktijk kan duidelijk maken in hoeverre deze aannames reëel zijn. Het voorstel is voor de uitvoering van het redelijk scenario: - voor speciaal toezicht de extra benodigde uren voor 2004 in te huren op contractbasis; - voor sanctionering slechts 1 fte extra voor 2004 in te huren op contractbasis; - voor administratieve begeleiding de extra benodigde uren voor 2004 in te huren op contractbasis. Het voor 2004 extra gevraagde budget bedraagt derhalve E Wellicht is het verstandig een additioneel budget te reserveren voor extra incidentele inhuur indien het aantal sanctioneringsgevallen de capaciteit toch te boven gaat. De ervaring zal leren of de inhuur per 2005 structureel dient te worden gemaakt en in welke mate. Het voor het handhavingsprogramma bouwregelgeving c.a extra benodigde budget bedraagt E Dit wordt gefinancierd uit de in Begroting 2004 gereserveerde extra middelen voor Handhaving. Totaal 14

15 DEEL II : UITWERKINGEN PER HANDHAVINGSOPGAVE 15

16 16

17 MAL VOOR UITWERKING VAN DE HANDHAVINGSOPGAVEN De 10 handhavingsopgaven van de bouwregelgeving c.a. zijn op gelijke wijze uitgewerkt. Daarbij diende de mal die als Bijlage 2 is opgenomen in de nota Raamwerk als hulpmiddel. Deze mal maakt het mogelijk op een samenhangende en verantwoorde wijze de benodigde handhavingsinspanning te formuleren. Tevens ontstaan er aanknopingspunten voor een berekening van de benodigde ureninzet. Onderstaand volgt een korte beschrijving van de onderdelen van de uitwerking. 1. Context van beleid Handhaving staat niet op zich. Handhaving is een (één) instrument om beleidsdoelen te realiseren. De beleidscontext voor de 10 handhavingsopgaven van de bouwregelgeving c.a. bestaat uit: Woningwet, Bouwbesluit, Bouwverordening, Welstandsbeleid, Wet Ruimtelijke Ordening, Bestemmingsplannen, Monumentenwet, Monumentenverordening, Besluit opslag vuurwerk en milieubeheer en APV (onderdeel brandveiligheid). De wetgever formuleert doelen op het gebied van: - fysieke veiligheid: constructie; brand; gebruik; - (volks)gezondheid: geluid; vocht; lucht; schadelijke of hinderlijke stoffen en materialen; ongedierte; drinken warmwatervoorziening; daglicht; - redelijke eisen van welstand - voorschriften van stedenbouwkundige aard: bereikbaarheid en toegankelijkheid: voor hulpdiensten en gehandicapten; overschrijding rooilijn; bouwen op de weg; erfbepalingen; parkeergelegenheid; etc; - brandveiligheid: brandveiligheidssinstallaties; ontruimings- en alarminstallaties; aanwezigheid en aanduiding van vluchtroutes; - nutsvoorzieningen: aansluitplicht gas, water, electra en riolering; kwaliteitseisen te stellen aan installaties en voorzieningen; - energiezuinigheid: warmteverlies; luchtdoorlatendheid; energieprestatie - bruikbaarheid: oppervlakte en andere eisen voor verblijfsgebied of verblijfs-, utiliteitse en gebruiksruimten; toegankelijkheid; vrije doorgang; bereikbaarheid; sanitaire inrichting; etc; - milieu: verontreinigde grond; aanwezigheid, opslag en verwerking van stoffen; - veiligheid op de bouwplek; - enzovoort. De regelgeving beoogt deze doelen te bereiken door eisen te stellen gericht op bijvoorbeeld het voorkomen van ongevallen en ziekten, het realiseren van energiebeperkende maatregelen en het garanderen van de toegankelijkheid. De beleidscontext wordt bij de diverse handhavingsopgaven verder niet meer afzonderlijk aangegeven. 2. Doelen en condities van handhaving Effect van overtreding Voor alle handhavingsopgaven, onderverdeeld naar categorieën, is gepoogd in beeld te brengen wat de gemiddelde gevolgen kunnen zijn van regelovertreding. Zo ontstaat een inschatting van de ernst van de gevolgen, de schade die onstaat, en derhalve van het effect van regelovertreding. Handhaving is een van de middelen om het negatief effect van regelovertreding zoveel mogelijk te minimaliseren. Om een goede analyse te (kunnen) maken van de gevolgen van regelovertreding is het van belang meerdere aspecten in ogenschouw te nemen. Wat zijn de mogelijke onmiddellijke consequenties voor de fysieke veiligheid van mensen (fys), op welke wijze tast het de kwaliteit van de leefomgeving aan of zorgt het voor gevoelens van onveiligheid (kwa), wat is de financieel-economische maatschappelijke schade (fin), hoe leidt de natuur er onder (nat), wat zijn de (middel)lange termijn effecten op de volksgezondheid (gez) en op welke wijze schaadt het de integriteit van het bestuur als instituut of het persoonlijk bestuurlijke imago (ima)? Zo worden onbewuste overwegingen meer zichtbaar. En bij de afweging wel of niet handhaven van deze regels kan het terrein waarop het effect optreedt een grote rol spelen. Niet alle effecten zijn even belangrijk. Een eerste matrix bevat de gegevens van deze exercitie. De mate van ernst van het effect wordt aangeduid m.b.v. de volgende scores: klein (K); middel / gemiddeld (M); groot (G). Voor een interpretatie van de scores zie Bijlage 6, Interpretatie van de effectscores op de risicomatrix. Alle scores van een handhavingsopgave c.q. categorie kunnen in een gemiddelde worden uitgedrukt. Daarmee ontstaat een maat voor de ernst van regelovertreding. Dit staat in de kolom effect in een tweede matrix. 17

18 Kans op regelovertreding Van belang bij het formuleren van de handhavingsinspanning is een inschatting van de kans op regelovertreding. Bij weinig overtredingen kúnnen we wellicht volstaan met een kleine inspanning. Het gaat dan om de kans op regelovertreding indien er niet gehandhaafd zou worden door de gemeente. Het resultaat van deze exercitie staat in de kolom kans van de tweede matrix. De kans op overtreding wordt aangeduid als: klein (K); middel / gemiddeld (M); groot G). Prioriteit van handhaving De ernst van het effect dat kan optreden samen met de kans op overtreding bepaalt het risico voor de gemeente indien bepaalde regels niet gehandhaafd zouden worden. Dit risico geeft een indicatie voor de prioriteit van handhaven van deze regels. Maar er zijn natuurlijk ook andere overwegingen die een grote rol kunnen spelen. Zo kent de nota Raamwerk de volgende algemene prioriteiten voor handhaving toe: 1/ bedreiging van veiligheid en gezondheid; 2/ aantasting ruimtelijke kwaliteit; 3/ (kans op) overlast. Om dit tot uiting te brengen in het gemiddelde effect, zijn bij de berekening ervan de scores per aspect reeds aangepast. Voor fys en gez is een verdrievoudiging toegepast, voor kwa en nat een verdubbeling en voor fin en ima zijn de scores gelijk gehouden. Consequentie van de prioriteitstelling in de nota Raamwerk is dat alle regels waarbij veiligheid en gezondheid in het geding zijn op een of andere wijze gehandhaafd dienen te worden. In welke mate precies en op welke is vervolgens onderwerp van nadere bepaling. De overige regels hebben dus! - minder prioriteit. Aanvullend stelt de nota Raamwerk dat er alert moet worden opgetreden t.a.v. overtredingen met een onomkeerbaar karakter. Daarmee krijgt bijvoorbeeld de handhaving bij monumenten en bij sloop een hoge(re) prioriteit. Per handhavingsopgave kan ook een differentiatie van de aanpak naar bijvoorbeeld gebied, wijk of categorie plaatsvinden. En er kan gekozen worden voor differentiatie in toezicht en w.b. sanctionering. De prioriteit van een handhavingsopgave wordt aangegeven met: laag (L); middel / gemiddeld (M); hoog (H) Een compleet overzicht van de effect-, kans- en risicoscores evenals van de prioriteit staat in Bijlage 2, Risicomatrix en prioriteit handhavingsopgaven. Handhavingsdoel(en) Op basis van de gestelde prioriteiten kunnen de handhavingsdoelen bepaald worden. Formulering van de doelen geschiedt in termen van de gewenste naleving door burgers en instellingen en / of in termen van handhaving door de gemeente. Dit gebeurt zoveel mogelijk volgens het SMART-principe: specifiek; meetbaar; acceptabel; realistisch; met tijdsplanning. Indicatoren voor handhavingsdoel(en) Indicatoren geven aan in welke mate de doelen gehaald worden. Ze zijn nodig om de voortgang c.q. het effect van de handhavingsaanpak vast te kunnen stellen en te kunnen rapporteren. De indicatoren beschrijven vaak het aantal overtredingen in relatie tot een totaal (vergunningen; objecten) of per controle-actie. 3. Strategie en werkwijze van handhaving Toezichtstrategie De wijze van toezicht wordt aangegeven w.b. structuur, frequentie en vorm. De toezichtstrategie moet voldoende garanties bieden voor het realiseren van het handhavingsdoel. Ze moet voldoende specifiek zijn om een berekening van de inzet mogelijk te maken. Sanctiestrategie De werkwijze bij en instrumenten van sanctionering worden bepaald. De sanctiestrategie moet voldoende garanties bieden voor het realiseren van het handhavingsdoel. Ze moet voldoende specifiek zijn om een berekening van de inzet mogelijk te maken. Als werkwijze geldt in principe de procedure bij constatering van overtredingen beschreven op pg.6 van de nota Raamwerk, hierna genoemd de standaardprocedure nota Raamwerk. Om deze standaardprocedure in geval van een gang naar de rechter zoveel mogelijk kracht bij te zetten zal elke constatering van een overtreding onmiddellijk gevolg worden door een vooraanschrijving. Hierin wordt aangegeven dat er een (mogelijke) overtreding is geconstateerd en welke procedure vervolgens doorlopen zal worden. 18

19 Gedoogstrategie De strategie beschrijft de omstandigheden waarin gedogen is toegestaan. De standaard is conform de nota Raamwerk: niet gedogen, tenzij. Interne / externe afstemming Teneinde te kunnen handhaven of het succes van handhaving te vergroten is soms afstemming nodig met andere afdelingen of met externe instanties. Nalevingstrategie Naleving van regels kan op veel manieren bereikt worden. Handhaving is er één van. Centrale elementen bij het bevorderen van naleving zijn steeds: tijdige en heldere kennisgeving middels de media en (schriftelijke) informatieverstrekking bijvoorbeeld als bijlage bij een vergunning. Daarnaast zullen burgers en instellingen expliciet gewezen worden op eigen verantwoordelijkheid voor en consequenties van overtreding. Tot slot zal daadwerkelijk optreden, zowel in de toezicht- als sanctiesfeer grote preventieve waarde hebben. 4. Middelen Vooralsnog wordt volstaan met een berekening van de ureninzet. Overige kosten zoals communicatieapparatuur en opleiding voor toezichthouders of kosten van luchtfoto s t.b.v. het beschrijven van 0-situaties zullen in de loop van 2004 in beeld worden gebracht. Toezicht Een zo nauwkeurig mogelijke berekening of indicatie van de benodigde ureninzet wordt gegeven. Specificatie vindt plaats naar: specifiek toezicht (complexe kennis en vaardigheden vereist op een deelgebied); algemeen toezicht (meer algemene kennis en vaardigheden op een groot aantal gebieden). Waar mogelijk vormen harde cijfers de basis, soms zijn aannames het enige houvast. Sanctionering Een zo nauwkeurig mogelijke indicatie van de benodigde ureninzet wordt gegeven. Indien het komt tot een daadwerkelijk juridisch traject (de overtreder maakt na een formele aanschrijving de overtreding nog niet ongedaan) dan betekent dit voor de gemeente een arbeidsintensieve inzet. Een gemiddeld traject kost circa 60 uur. Effectief toezicht houden leidt tot grote druk aan de sanctioneringskant! Wellicht dat op termijn zich dit terugverdient door de preventieve werking die er, bij goede communicatie, van uit gaat. Capaciteit Totalen van de inzet voor toezicht en sanctionering. Het is goed om te bedenken dat het geen maximaal scenario betreft, maar een optimaal scenario. Immers, er zijn al meerdere beperkende of prioriterende keuzen gemaakt betreffende de handhaving. Wat per handhavingsopgave als aanpak neergezet wordt is wat noodzakelijk en verantwoord is. Anders gezegd: het risico dat de gemeente loopt is verantwoord en aanvaardbaar. Indien onvoldoende uren Indien er onvoldoende uren zijn of beschikbaar komen dan kan dat opgelost worden door een aantal zaken niet (meer) te doen. Er wordt in beeld gebracht wat geschrapt kan worden en wat dat aan besparing oplevert. Over blijft een beperkt scenario per handhaafopgave. De gemeente loopt dan nolens volens risico s en accepteert deze als gevolg van keuzen. 19

20 20

21 1. REALISATIE BOUWWERK IN AFWIJKING VAN VERGUNNING Wet- en regelgeving geven criteria om te beoordelen of voor de realisatie van een bouwwerk (verbouw; nieuw op te richten) een vergunning verplicht is. Daarmee wil de wetgever condities op het gebied van bijvoorbeeld constructieve- of brandveiligheid of t.a.v. welstand zekeren. De criteria of een bouwwerk vergunningplichtig is dan wel vergunningvrij is zijn gebaseerd op onder andere aard van het bouwwerk en afmeting en plaats van het te bouwen werk. Om een voorbeeld te geven, het plaatsen van een schotel met een doorsnede tot 2 meter aan de achterzijde van de woning is vergunningvrij, het plaatsen van diezelfde schotel aan de voorzijde van de woning is vergunningplichtig. Voor vergunningvrije bouwwerken gelden nog steeds de minimale welstandseisen en alle eisen uit het Bouwbesluit. Deze bouwwerken kunnen niet gecontroleerd worden tijdens de bouw. Derhalve wordt deze groep meegenomen onder 6. Niet voldoen aan vereisten bestaande bouw. Immers ook in die situaties kunnen (ernstige) effecten m.b.t. bijvoorbeeld veiligheid of gezondheid optreden. Onderstaand handhaafprogramma betreft uitsluitend bouwwerken waarvoor een vergunning is afgegeven. Doelen en condities van handhaving Gegevens risicomatrix, gesorteerd naar uiteindelijk (is: gewogen gemiddeld) effect : Categorieën Fys Kwa Fin Nat Gez Ima Niet woningen, zichtbaar vanaf openbare weg M M M K K K Monumenten K M G K M G Woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg M K M K K K Niet-woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg M K K K M K Woningen, zichtbaar vanaf openbare weg M M K K M K Categorieën Effect Kans Risico Niet woningen, zichtbaar vanaf openbare weg Middel Middel Middel Monumenten Middel Klein Klein Woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg Middel Groot Groot Woningen, zichtbaar vanaf openbare weg Middel Middel Middel Niet-woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg Klein Groot Middel Effecten van overtreding: - inschatting omvang negatief effect: overtreding van de regels kan over het algemeen leiden tot gemiddeld ernstige gevolgen - belangrijkste gevolgen overtreding: - gevaar voor veiligheid (zoals zwaargewonden door instorting) - in mindere mate gevaar voor gezondheid (zoals luchtwegziekten ten gevolge van slechte ventilatie) - belangrijke neveneffecten: - grote imagoschade bij monumenten ( hoe kan de gemeente zo iets moois laten verknallen?! ) - verlies aan kwaliteit leefomgeving door wezenlijke aantasting aard en karakter van monumenten - grote financiele herstelschade bij aantasting van het monumentale karakter van een pand Kansen op overtreding: - inschatting omvang kans op overtreding: groot bij categorieën niet zichtbaar vanaf openbare weg (woningen en niet-woningen); m.n. door afwezigheid van sociale en formele controle - exacte gegevens: ontbreken - verwachting op basis van ervaring: bij 50% van de vergunningen wordt op enig moment afgeweken van de eisen zoals gesteld in de vergunning - aard overtredingen: zowel eisen van veiligheid en gezondheid als eisen m.b.t. welstand, energiezuinigheid etc. 21

22 Prioriteit van handhaving: - inschatting omvang risico: groot bij werkzaamheden aan woningen die niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg - nota Raamwerk: hoogste prioriteit bij veiligheid en gezondheid - prioriteit van handhaven: hoog bij alle categorieën i.v.m. gevaar voor veiligheid en gezondheid - in handhavingsaanpak differentiatie zoeken naar: - omvang bouw (in Euro s) als maat voor grootte van het effect c.q. financiële herstelkosten bij overtreding - eisen waarop gecontroleerd wordt - alternatief bij differentiatie kan zijn: categorie, bijvoorbeeld speciaal controleren op werkzaamheden uit het zicht (niet verder uitgewerkt) Handhavingsdoelen: Nieuw- en verbouw <E : - eisen (constructieve en brand) veiligheid: 100% naleving (bij alle bouwwerken dienen de eisen van veiligheid en gezondheid 100% nageleefd te worden; overtreding van deze eisen wordt niet geaccepteerd) - overige eisen: niet handhaven, dus geen doelen Nieuw- en verbouw >E en <E eisen veiligheid en gezondheid: 100% naleving - overige eisen: 50% naleving (bij minimaal 50% van de bouwwerken worden de overige eisen 100% nageleefd; bij maximaal 50% van de bouwwerken mogen deze eisen op enigerlei wijze overtreden worden) Nieuw- en verbouw >E : alle eisen: 100% naleving Monumenten: alle eisen 100% naleving Indicatoren voor handhavingsdoelen: - als indicator bij alle eisen geldt: aantal geconstateerde afwijkingen t.o.v. aantal gecontroleerde opleveringen en/of aantal controlebezoeken - als afwijking geldt: (gerealiseerd) bouwwerk voldoet niet aan de gestelde eisen, waarbij het aantal punten waarop het niet voldoet in principe niet relevant is Strategie en werkwijze van handhaving Toezichtstrategie: Nieuw- en verbouw <E : - geen controle vooraf en tijdens bouw - controle op gereedmelding: altijd - enkel controle op veiligheids- en gezondheidseisen Nieuw- en verbouw >E en <E : - toezicht bij start bouw: altijd - toezicht tijdens bouw: altijd; aantal keren afhankelijk van complexiteit bouwwerk: per bouwlaag (op basis van ervaringsgegevens circa 2 ½ keer per bouwwerk) - toezicht n.a.v. gereedmelding: altijd - altijd controle op veiligheids- en gezondheidseisen - steekproefsgewijs bij 25% van de vergunningen controle op (alle) overige eisen (voor zover op dat moment aan de orde) Nieuw- en verbouw >E : - bezoek als bij E E echter bij elk bezoek controle op alle eisen (voor zover op dat moment aan de orde) Monumenten: als bij de andere ( gewone ) bouwvergunningen maar dan altijd inclusief welstandseisen Sanctiestrategie: - bij elke overtreding: - tijdens realisatie: stilleggen bouw, gevolgd door standaardprocedure nota Raamwerk - n.a.v. gereedmelding: standaardprocedure nota Raamwerk - bij elke overtreding gaat onmiddellijk een vooraanschrijving uit 22

23 Gedoogstrategie: geen, tenzij Interne/externe afstemming: n.v.t. Nalevingsstrategie: - communicatie van nieuwe aanpak middels media (huis-aan-huis) - (schriftelijke) informatie, als bijlage bij vergunning - kennisgeving naar lopende vergunningen - aanvragers expliciet wijzen op eigen verantwoordelijkheid voor en consequenties van overtreding, ook al heeft tijdens bouw geen controle plaatsgevonden door gemeente; als bijlage bij vergunning - preventief effect van daadwerkelijk sanctioneren (bijvoorbeeld: bouwstop) Middelen Toezicht: Op basis van 5-jaarsgemiddelden w.b. aantallen vergunningen: - totaal aantal vergunningen: nieuw- en verbouw <E : 337 vergunningen * 1 ½ uur per gereedmelding (veiligheid en gezondheid) = 505,5 uur - nieuw- en verbouw E E : 101 vergunningen * 5 uur per bouwtraject (veiligheid en gezondheid) = 505 uur; gebaseerd op 2 ½ bezoek per vergunning en 2 uur per bezoek - nieuw- en verbouw E E : 25 steekproefvergunningen (25% van 101) * 8 uur per bouwtraject (controle overige eisen) = 200 uur - nieuw- en verbouw >E : 8 aanvragen * 25 uur per bouwtraject (alle eisen) = 200 uur - monumenten: PM (aantal uren nodig voor extra toezicht op monumentenvergunning t.o.v. gewone bouwvergunning is minimaal) - totaal benodigd: 1410,5 uur Sanctionering: - nieuw- en verbouw <E : - bij 30% van de vergunningen vindt overtreding plaats m.b.t. eisen van veiligheid en gezondheid - leidt tot 101 (30% van 337 vergunningen) vooraanschrijvingen * 2 uur =202 uur - in 10 (10% van de overtredingen) gevallen komt het tot een juridisch traject * 60 uur = 600 uur - nieuw- en verbouw E E : n.a.v. controle op veiligheid en gezondheid - in 30% van de gevallen overtreding m.b.t. eisen van veiligheid en gezondheid - leidt tot 30 (30% van 101) vooraanschrijvingen * 2 uur = 60 uur - in 3 gevallen komt het tot een juridisch traject * 60 uur = 180 uur - nieuw- en verbouw E : steekproefcontrole op overige eisen - bij 40% van de vergunningen vindt overtreding plaats m.b.t. overige eisen - leidt tot 10 (40% van 25) vooraanschrijvingen * 2 uur = 20 uur - in 1 geval komt het tot een juridisch traject * 60 uur = 60 uur - nieuw- en verbouw >E : n.a.v. controle op alle eisen - bij 50% van de vergunningen wordt op enig moment afgeweken de eisen - zowel eisen m.b.t. veiligheid en gezondheid als m.b.t. andere eisen - leidt tot 4 (50% van 8) vooraanschrijvingen * 2 uur = 8 uur - in 1 geval komt het tot een juridisch traject * 60 uur = 60 uur - totaal: 1190 uur Capaciteit Uren benodigd Specifiek toezicht 1410 Algemeen toezicht Sanctionering 1190 Totaal

24 Opmerking: voorwaarde is dat de bestaande achterstand t.a.v. controle gereedmeldingen van verleende vergunningen vóór weggewerkt is. Anders zijn er méér uren nodig. Indien onvoldoende uren: - bouwwerken <E : - niet meer controleren, m.u.v. piepsysteem, betekent: 100 uur toezicht (- circa 405,5 uur) - niet meer sanctioneren, m.u.v. piep -systeem, betekent: 200 uur sanctionering (- circa 600 uur) - bouwwerken E E : - uitsluitend controleren op veiligheids- en gezondheidseisen: 505 uur (- 202 uur) - uitsluitend sanctioneren op veiligheids- en gezondheidseisen: 240 uur (- 80 uur) - bouwwerken >E : - alleen controleren op veiligheids- en gezondheidseisen: 8 * 10 = 80 uur (- 120 uur) - alleen sanctioneren op veiligheids- en gezondheidseisen: 2,5 (30% van 8 vergunningen)* 2 uur vooraanschrijven + 1 juridisch traject van 60 uur: 65 uur (- 3 uur) - bewust risico s nemen en accepteren - alternatief: n.a.v. matrix (effect, kans of risico) bepaalde categorieen niet of beperkter controleren c.a. (niet uitgewerkt) Capaciteit beperkte variant: Uren benodigd Specifiek toezicht 685 Algemeen toezicht Sanctionering 505 Totaal

25 2. REALISATIE BOUWWERK ZONDER VEREISTE VERGUNNING Doelen en condities van handhaving Categorieën Fys Kwa Fin Nat Gez Ima Niet woningen, zichtbaar vanaf openbare weg M M M K M G Woningen, zichtbaar vanaf openbare weg M M M K K G Niet woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg M K M K M K Monumenten K M K K K G Woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg M K M K K K Categorieën Effect Kans Risico Niet woningen, zichtbaar vanaf openbare weg Middel Middel Middel Woningen, zichtbaar vanaf openbare weg Middel Middel Middel Niet woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg Middel Groot Groot Monumenten Klein Middel Klein Woningen, niet zichtbaar vanaf openbare weg Klein Groot Middel Effecten van overtreding: - inschatting omvang negatief effect: overtreden van de regels kan leiden tot gemiddeld ernstige schadelijke gevolgen: - bij bouwactiviteiten van of aan openbare, bedrijfs-, school- of kantoorgebouwen - bij bouwactiviteiten van of aan woningen voorzover het in het zicht plaatsvindt - belangrijkste gevolgen overtreding: - gevaar voor veiligheid (bijvoorbeeld instorting als gevolg van constructieve gebreken) - gevaar voor gezondheid (bijvoorbeeld schadelijk binnenhuisklimaat door slechte ventilatie) - schade aan bestuurlijk imago ( iedereen kan hier doen wat hij maar wil zonder vergunning! ) - aantasting kwaliteit leefomgeving (visuele vervuiling; aantasting woongenot) - belangrijke neveneffecten:- - wezenlijke en/of onomkeerbare aantasting aard en karakter van monumenten - belangrijke gevolgschade bij ongedaan maken overtredingen Kansen op overtreding: - inschatting omvang kans op overtreding: groot bij bouwactiviteiten niet zichtbaar vanaf openbare weg - exacte gegevens: ontbreken - verwachting: circa 400 overtredingen - aard overtredingen: zowel eisen van veiligheid en gezondheid als eisen m.b.t. overige eisen Prioriteit van handhaving: - inschatting omvang risico: groot bij bouwactiviteiten aan niet woningen, die niet zichtbaar zijn vanaf openbare weg - nota Raamwerk: hoogste prioriteit bij eisen voor veiligheid en gezondheid - prioriteit van handhaven: hoog bij alle categorieën - in handhavingsaanpak: differentiatie aanbrengen naar specifieke wijken / locaties waar effecten en risico s het grootst (kunnen) zijn - alternatief differentiatie kan zijn: categorie (speciale controle op activiteiten uit het zicht; niet uitgewerkt) Handhavingsdoelen: - voor de volgende wijken / locaties: - 100% naleving (er mag geen enkel bouwwerk gerealiseerd worden zonder vereiste vergunning) - voorbeeldaanpak (overtredingen dienen zo snel mogelijk opgespoord en gesanctioneerd te worden) - Hazeleger: i.v.m. problematiek rondom permanent bewonen op gebied met recreatiebestemming - Buunderkamp: idem - Klingelbeekseweg: i.v.m. voorkomen moeilijk te controleren / reguleren kleinschalige industrieactiviteiten - Fluitersheuvel: i.v.m. bestaande problematiek rondom illegale bouwwerken 25

26 - overige wijken / locaties: - 100% naleving - minimaal 50% van de overtredingen wordt onmiddellijk opgespoord en gesanctioneerd - maximaal 50% van de overtredingen wordt achteraf opgespoord en gesanctioneerd Indicatoren voor handhavingsdoelen: - aantal op heterdaad geconstateerde overtredingen t.o.v. in periodiek vergelijkingsonderzoek a.d.h.v. luchtfoto s geconstateerde overtredingen - aantal geconstateerde overtredingen t.o.v. totaal aantal vergunningplichtige bouwwerken Strategie en werkwijze van handhaving Toezichtstrategie: Alle wijken: - controle als onderdeel van integraal of algemeen toezicht: middels surveillances in wijken - controle als onderdeel van inspecties bouwtoezicht: tijdens ritten - controle a.d.h.v. luchtfoto s - controle op basis van piep -systeem: - via op te zetten centraal meldpunt - overdag, s avonds en in weekend Specifieke wijken/lokaties: - extra: gerichte surveillance; overdag, s avonds en in weekend Opmerkingen: - surveillance: preventief maar m.n. op heterdaad - piep -systeem: - werking als klik-lijn - maar is aanvullend op eigen verantwoordelijkheid gemeente voor toezicht en controle Sanctiestrategie: - bij elke overtreding: bouwstop, tenzij - bij elke overtreding gaat een vooraanschrijving uit - daarna: standaardprocedure nota Raamwerk Gedoogstrategie: geen, tenzij Interne/externe afstemming: - werking piepsysteem vanuit burger naar organisatie - werking centraal meldpunt, klachtenlijn o.i.d. - werking intern piepsysteem : overige gemeentefunctionarissen buiten; politie - toezichthouders moeten vermeende overtredingen snel kunnen verifieren in bestand verleende vergunningen Nalevingsstrategie: - communicatie van nieuwe aanpak middels media (huis-aan-huis) - burgers wijzen op eigen verantwoordelijkheid voor aanvraag vergunning - burgers wijzen op consequenties van overtreding - duidelijke voorbeelden geven van overtredingen (zoals politie doet: in de huppeldepup straat is opgepakt wegens vandalisme) - burgers expliciet uitnodigen gesignaleerde overtredingen te melden - preventief effect van daadwerkelijk optreden (bijvoorbeeld: stilleggen bouw) 26

27 Middelen Toezicht: - controle op basis van piep -systeem: 50 incidenten * 1 uur = 50 uur - controle op basis van gerichte surveillances: 3 ½ uur per week (waarvan 3 uur daadwerkelijk buiten) gedurende 52 weken = 182 uren - controle als onderdeel ritten bouwinspectie: PM (meenemen in uren bouwtoezicht m.b.t. 1. Realisatie bouwwerk in afwijking van vergunning ) - controle a.d.h.v. luchtfoto s: 200 uur - totaal benodigd: 432 uur Sanctionering: - aanname: 100 heterdaadjes ( piep -systeem, surveillance en overig) - vooraanschrijvingen: 100 * 4 uur = 400 uur - in 10 gevallen komt het tot een daadwerkelijk (arbeidsintensief) juridisch traject: 10 * 60 uur = 600 uur - aanname: 100 overtredingen n.a.v. controle a.d.h.v. luchtfoto s - vooraanschrijvingen: 100 * 4 uur = 400 uur - in 10 gevallen komt het tot een daadwerkelijk (arbeidsintensief) juridisch traject: 10 * 60 uur = 600 uur - totaal benodigd: 2000 uur Capaciteit Benodigd Specifiek toezicht 250 Algemeen toezicht 182 Sanctionering Indien onvoldoende uren: - alleen reageren op incidenten; geen surveillances c.a.; effect: minus 182 uur toezicht - piep -systeem niet activeren ; effect: minus circa 30 uur toezicht - geen controle a.d.h.v. luchtfoto s: effect: - minus 200 uur toezicht - minus 1000 uur sanctionering - overige alleen sanctioneren op eisen van veiligheid en gezondheid; effect: minus circa 800 uur sanctionering - bewust risico s nemen en accepteren Capaciteit beperkte variant: Benodigd Specifiek toezicht 20 Algemeen toezicht Sanctionering