Fontys Hogescholen, Venlo

Transcriptie

1 Fontys Hogescholen, Venlo Opleiding: Logistiek en Technische Vervoerskunde; hbo-bachelor Croho: Varianten: voltijd Visitatiedatum: 4 juni 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, november 2009

2 2/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 29 Onderwerp 4 Voorzieningen 32 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 35 Onderwerp 6 Resultaten 38 Deel C: Bijlagen 41 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 42 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 47 Bijlage 3: Bezoekprogramma 51 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 53 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 3/55

4 4/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 5/55

6 6/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (LTV) van Fontys Hogescholen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in april 2009, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 4 juni Het panel bestond uit: De heer ir. E. Joustra (voorzitter, domeinpanellid); De heer drs. M. van Ogtrop (domeinpanellid); De heer N.J. van Belzen (studentpanellid); Mevrouw ir. M. Dekker-Joziasse (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding Fontys Hogescholen telt 36 instituten, 200 bacheloropleidingen, 36 masteropleidingen en 40 lectoraten. De Fontysorganisatie telt twee sturingslagen: de Raad van Bestuur en de directeuren van de instituten. Kennis, vaardigheden en beroepshouding zijn de drie pijlers van het competentiegericht onderwijs van Fontys. Continue uitwisseling tussen het praktijkgerichte onderwijs en de beroepspraktijk is vereist bij een steeds veranderend werkveld. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 7/55

8 In 2005 is onder de naam Biloba, tezamen met het competentiegerichte onderwijs, de majorminorstructuur ingevoerd. In 2008 hebben de opleidingen logistiek gekozen voor een bachelor structuur met een major van 210 EC en een minor van 30 EC. Voorgaande cohorten volgden een EC programma met twee minoren. Logistiek en Technische Vervoerskunde leidt op tot Bachelor of Engineering. LTV is samen met de opleiding Logistiek en Economie (LE) onderdeel van het Venlose instituut Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek (FHTenL). Het onderwijs wordt in het Nederlands en Duits verzorgd. De inhoud van het programma, de werkwijzen en de toetsing zijn voor beide stromingen identiek. Circa 60% van de instroom is Duitstalig. Het instituut verzorgt ook een aantal minors (Integraal Ontwerpen en E-skills), lectoraten (Ambient Intelligence & Design en Supply Chain Management), het ILEC (Internationaal Logistiek Expertise Centrum) en het Team Venlo (ondersteuning bij oprichting van nieuwe bedrijven ism Kamer van Koophandel, Universiteit Maastricht en Fontys Internationaal Hogeschool Economie). Het instituut telt zes onderwijsteams. Bij de logistiekopleidingen zijn drie onderwijsteams betrokken: Bedrijven/SCM, Distributie/Warehousing en Productie. Daarnaast verleent het team ILEC de zakelijke dienstverlening. Ieder team heeft een teamleider, die wekelijks met het management (directeur en adjunct-directeur) overlegt. Ondersteunende taken zijn ondergebracht bij het bedrijfsbureau. De logistiekopleidingen hebben een gemeenschappelijke propedeuse. Profilering van de opleidingen vindt plaats in circa de helft van het tweede en derde jaar en een kwart van het vierde jaar. Profilering is verder nadrukkelijk mogelijk via stage en afstuderen. De opleidingen Logistiek en Economie en Logistiek en Technische Vervoerskunde zijn tegelijkertijd gevisiteerd. De Logistiek en Technische Vervoerskunde opleiding telt in 2009 circa 184 studenten, waarvan 100 Nederlandse en 84 Duitse studenten. Aangezien het onderwijs van de LE en LTV wordt verzorgd door hetzelfde team docenten, wordt de ratio docent-student voor beide opleidingen gezamenlijk weergegeven: 1: 22, Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode april-mei 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 4 juni /55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

9 Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel; het programma is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in september 2009 een concept van het totaalrapport (deel A en B) ontvangen voor een controle op feitelijke onjuistheden. Naar aanleiding van de hoor- en wederhoorprocedure zijn enkele wijzigingen aangebracht en ter controle voorgelegd aan de opleiding. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in november 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 9/55

10 vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. 10/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

11 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende 1.2 Niveau bachelor Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Voldoende 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Totaaloordeel Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Totaaloordeel Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Goed Totaaloordeel Positief NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 11/55

12 Doelstellingen opleiding Het facet Domeinspecifieke eisen ontvangt het oordeel voldoende. De facetten Niveau bachelor en Oriëntatie HBO-bachelor ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma Het facet studielast ontvangt het oordeel voldoende en het facet Duur wordt beoordeeld met voldaan. De overige facetten ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel De drie facetten ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen De beide facetten ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg De drie facetten ontvangen het oordeel voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Beide facetten ontvangen het oordeel goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief scoort. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 13/55

14 14/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Voldoende Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De Hogeschool Techniek en Logistiek leidt met de opleidingen LE en LTV, een breed georiënteerde logisticus op, die inzetbaar is in de taakgebieden van de integrale goederenstroom (productie, warehousing, transport/distributie en demand/supply chain management). Deze logisticus kan in diverse rollen (engineer, manager, adviseur) opereren in een (inter)nationale setting in grote en kleine(re) bedrijven. Beide opleidingen baseren zich op hetzelfde Beroeps- en Competentieprofiel Logistiek (2007), zoals dit door het Landelijk Platform Logistiek (LPL) is opgesteld. Het profiel gaat uit van een gemeenschappelijke basis, met één gemeenschappelijke logistieke competentie: het op professionele wijze ontwikkelen, uitvoeren en aansturen van logistieke processen. Beide opleidingen delen het logistieke domein. Er is een verschil in focus tussen de twee typen logistici. De LTV er is meer intern en technisch georiënteerd, met meer kennis van productie, materiaalkennis, technische hulpmiddelen en wiskundige toepassingen, dan de economisch georiënteerde LE er. De logistieke opleidingen hebben het landelijke profiel uitgewerkt naar specifieke eigen opleidingscompetenties. Voor FHTenL is dit vastgelegd in het Opleidingscompetentieprofiel Hogeschool Techniek en Logistiek / opleidingen Logistiek & Economie en Logistiek & Technische Vervoerskunde (2009). Voor LTV wordt de logistieke competentie aangevuld met competenties voor de Bachelor of Engineering (BE). Beide opleidingen hanteren één competentieset met vijf competenties (bijlage 5). De eerste competentie (adviseren&innoveren) beslaat het logistieke kennis- en vaardighedendomein. De competenties 2-5 zijn algemeen beroepsgerichte hbo-competenties. In de zelfevaluatie is de relatie tussen landelijk beroeps-/comptentieprofiel, domeincompetenties BE en de opleidingscompetenties helder weergegeven. De competenties krijgen kleur door de context waarin ze worden ingezet. De technisch logisticus (LTV) is de ontwerper van logistieke systemen. Hij denkt in systemen en benadert logistieke processen op een analytische wijze, modelmatig. Hij zet OR 1 -technieken in en probeert met kwantitatieve simulatietechnieken of met softwareapplicaties processen te optimaliseren. Hij werkt vaak projectmatig en kan leiding geven aan logistieke verbeterprojecten. 1 OR = Operations Research NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 15/55

16 Actualisering van de competenties vindt plaats vanuit de landelijke contacten en de contacten met de regionale beroepspraktijk, andere opleidingen en het werkveld (vergelijk facet 1.3). Het college van gecommitteerden en de uitkomsten van alumnienquêtes bevestigen het beeld dat de startbekwaamheden passen bij de gewenste kwalificaties in het werkveld. In 2009 worden deze resultaten nader besproken met alumni en werkveld. Uit documentatie en gesprekken tijdens het visitatiebezoek constateert het panel dat de opleiding zich, vanuit haar historische achtergrond als vervoersacademie, met name richt op de segmenten distributie, warehousing en productie en minder op bijvoorbeeld inkoop of reverse logistics. De opleiding heeft daarbij niet expliciet gekozen voor branchespecialisatie en richt zich met onderwijsactiviteiten ook op non-profit sectoren, bijvoorbeeld ziekenhuizen. De opleiding kiest daarmee voor een eigen kleuring binnen het brede landelijke logistieke profiel. Het panel is van mening dat de opleiding een duidelijker vertaalslag kan maken van het brede landelijke profiel naar de eigen inkleuring en specialismen. De eigen inkleuring werd met name duidelijk uit de gevoerde gesprekken en kan meer consistent worden vastgelegd in de documentatie. De opleidingen LE & LTV hebben de intentie om het onderscheid tussen de doelstellingen en de beide opleidingsprogramma s te vergroten. Dit is echter nog niet in (deel)competenties vastgelegd. (Internationale) afstemming van de doelstellingen vindt plaats via spiegeling aan andere opleidingen: Fachhochschule Niederrhein, Fraunhofer Institut für Materialfluss und Logistik, de Deutsche Logistik Akademie, de University of Plymouth (masteropleiding), diverse Nederlandse Universiteiten (masters en promoties), Gilde opleidingen (ROC), Masterclass Intermodal Transport en het LPL-overleg met andere logistiek-hboopleidingen. Het panel is van mening dat de opleiding actief is ten aanzien van de aansluiting van haar eindkwalificaties op de eisen van het werkveld op zowel landelijke als regionaal niveau. De vertaalslag van het landelijke profiel naar de eigen profilering kan nog beter worden vastgelegd in het opleidingsprofiel. De opleiding geeft aan meer aandacht te willen geven aan multidisciplinariteit en het internationale karakter van het vakgebied. De afgestudeerde moet flexibel zijn, breed opgeleid en in wisselende verbanden kunnen opereren. Op basis van bovenstaand commentaar komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium: - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: In het zelfevaluatierapport is voor elke Dublin descriptor beschreven hoe de koppeling aan de opleidingscompetenties is. Per competentie zijn de indicatoren benoemd en de koppeling daarvan aan de Dublin descriptoren. 16/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

17 De Dublin descriptoren Kennis en Inzicht en Toepassen van kennis en inzicht worden duidelijk gekoppeld aan de eerste competentie met aandacht voor kennis van logistieke processen, actuele ontwikkelingen, organisatiestructuren, verbetermogelijkheden en leidinggevende capaciteiten om veranderingen door te voeren (competentie leidinggeven). Het toepassen komt tot uiting in de aandacht voor het voortdurend verbeteren van processen. Dit vergt een analytische houding, probleemoplossend denken, waarbij creativiteit en vernieuwend denken randvoorwaarden zijn. Dit krijgt in de studie met name aandacht in probleemoplossende logistieke projecten, stage en het afstuderen. De logisticus werkt vaak binnen projectgroepen met een multidisciplinaire samenstelling; de logisticus is een bruggenbouwer (competentie samenwerken). Dublin descriptor Oordeelsvorming wordt gekoppeld aan vrijwel alle opleidingscompetenties. Oordeelsvorming is nodig bij het analyseren van logistieke processen en het beoordelen van de relevantie van informatie en mogelijke oplossingsrichtingen. Ook bij leidinggeven is oordeelsvorming aan de orde door de samenwerking in teams, management en externe partijen. In het professioneel handelen speelt oordeelsvorming een houding bij de reflectie op het eigen handelen, normen en waarden. Dublin descriptor Communicatie wordt direct gekoppeld aan de opleidingscompetentie Communiceren en de competenties leidinggeven, samenwerken en logistieke vakdeskundigheid. De logisticus moet met alle betrokken kunnen overleggen, met name het doorvoeren van veranderingen vraagt veel communicatieve behendigheid. Partijen met tegenstrijdige belangen moeten bij elkaar worden gebracht en overtuigd raken van een integrale aanpak van de logistieke opgave. Dit vergt tactische en effectieve schriftelijke en mondelinge communicatie. Dublin descriptor Leervaardigheden wordt gekoppeld aan het lerend vermogen dat de logisticus moet hebben om zich telkens weer in te leven in nieuwe problemen en andere gebieden in organisaties. Er is lerend vermogen nodig om rekening te houden met ontwikkelingen die van invloed zijn op het functioneren van het bedrijf op het gebied van de competenties logistieke vakinhoud, leidinggeven en samenwerken. Ook de competentie Professioneel handelen impliceert dat de logisticus zich blijvend ontwikkelt door het zelf bijhouden van het vakgebied en zelfontplooiing. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria: - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 17/55

18 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Zoals in facet 1.1 is vermeld is de competentieset van de LTV opleiding afgeleid van het landelijke beroepsprofiel zoals opgesteld door het Landelijke Platform Logistiek opleidingen en gekoppeld aan de domeincompetenties van de Bachelor of Engineering. Het landelijke logistiek beroepsprofiel is gevalideerd door een brede landelijke en regionale vertegenwoordiging van het relevante beroepenveld en alle Nederlandse beroepsopleidingen Logistiek De opleiding LTV houdt het opleidingsprofiel met competenties actueel door regelmatige bespreking met het college van gecommitteerden van FHTenL en door spiegeling aan de meningen uit het werkveld, verkregen via stage/afstudeerbegeleiders en alumni. Het college van gecommitteerden is een adviesorgaan van professionals uit het werkveld en wetenschappelijk onderwijs. Zij rapporteren over ontwikkelingen in het vakgebied en over de inhoud van de opleiding. Bij de beoordeling van de afstudeerwerkstukken zijn zij bewaker van het gewenste niveau. Daarnaast heeft de opleiding direct contact met de Kamer van Koophandel, brancheorganisaties en bedrijven in de wijde regio; ook via het ILEC. Ook via de alumnivereniging, de lectoraten en het RFID-kenniscentrum (Radio Frequency Identification) worden docenten en studenten ingeschakeld bij praktijkopdrachten en onderzoeken (INNVALL en SCM4you 2 ), wat weer informatie levert voor optimalisering van het opleidingsprofiel. Het panel is van mening dat de eindkwalificaties LTV passen bij het gewenste niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. Afgestudeerden van de opleiding vervullen diverse functies in het midden- en kleinbedrijf en bij grotere logistiek bedrijven. Typische functies na afstuderen zijn: warehousemanager, transportmanager en projectmanager. 2 INNVALL, SIA-RAAK project gericht op strategievorming van MKB-bedrijven in transport en overslag gericht op VAL (Value Added Logistics). SCM4YOU is een Interreg project ism Hochschule Niederrhein omtrent toepassing van SCM in het midden- en kleinbedrijf en de invoering van SCM in het onderwijs. 18/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

19 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria: - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Kennisontwikkeling vindt plaats door inbreng van vakliteratuur en studiemateriaal in het onderwijs, het gebruik van real life projecten gerelateerd aan beroepskenmerkende logistieke situaties en via interactie met de beroepspraktijk en/of onderzoek via projecten, stage en afstuderen. De kennisbasis in logistiek, economie, wiskunde, statistiek en informatica wordt opgebouwd door het gebruik van actuele en gerenommeerde vakliteratuur, deels internationaal. Het panel heeft de vakliteratuur ingezien en vindt deze van het gewenste niveau en actualiteit, bijvoorbeeld Logistics: Principles and Practice van Visser & Goor en Operations & Supply Management van Chase. Naast Nederlandse en Duitstalige literatuur was er ook voldoende Engelstalige vakliteratuur. De logistieke opleidingen Fontys Venlo zijn bezig met het vaststellen van de body of knowledge; dit zal in 2010 zijn afgerond. De logistieke basiskennis krijgt met name vorm in de eerste anderhalf jaar. De logistieke verdieping krijgt vorm in de tweede helft van het tweede jaar en in het vierde jaar (vanaf leerjaar 2009/2010). De leidraad voor de studenten zijn de themaboeken, met daarin opgenomen informatie over: de te bestuderen leerstof/literatuur, PGO-opdrachten en projectbeschrijvingen. Materialen zoals Powerpoint-presentaties en andere opdrachten die zijn ontleend aan vakliteratuur en gerenommeerde internetsites zijn te vinden op N@tschool. Interactie met het beroepenveld komt tot stand via: het praktijkonderwijs (25% curriculum) waaronder stage en afstuderen (ook internationaal), de inbreng van bedrijven in praktijkgerichte thema s, het thema Supply Chain Management en de inzet van praktijkspecialisten bij bedrijfsbezoeken en gastcolleges. Het lectoraat Supply Chain Management is medeleverancier van opdrachten voor vierdejaars projecten in het betreffende thema. Actuele Supply Chain Managementonderzoeken en toepassing van SCM-concepten worden in dit themablok gepresenteerd. Toegepast onderzoek vindt plaats tijdens de stage en het afstuderen, waar probleemoplossende opdrachten worden uitgevoerd. Studenten worden hierop voorbereid via workshop projectmanagement, opstellen plan van aanpak, de projecten uit eerdere studiejaren en de stage, het vak kwantitatieve methoden (onder andere NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 19/55

20 statistiek), het leren schrijven van rapporten, het leren presenteren en door de Handreiking Afstuderen, die ook bij de stage wordt gebruikt. Sinds wordt gewerkt aan een module basale onderzoeksvaardigheden, ondermeer gericht op het doen van literatuuronderzoek en het afnemen van interviews. Het panel heeft geconstateerd dat deze in het programma is opgenomen en vindt dat een positieve ontwikkeling. De doorwerking naar het afstudeerniveau zal de komende jaren vorm krijgen. Actuele ontwikkelingen in het vakgebied en beroepspraktijk worden in het programma gebracht via de regelmatige bespreking van de kennisbasis uit het opleidingsprofiel, via de curriculumcommissie die bepaald welke ontwikkelingen van belang zijn; via het lectoraat en bijbehorende kenniskring, via het jaarlijkse literatuuronderzoek van vierdejaarsstudenten naar trends in SCM, via jaarlijkse vernieuwing van de literatuurlijst, via gastsprekers, via kennisuitwisseling onder docenten tijdens maandelijkse lunchseminars en via actualisering van de thema s en projectopdrachten. Via projecten, stages en afstudeerprojecten worden continu signalen opgevangen uit het werkveld, evenals via het ILEC waar docenten participeren in praktijkopdrachten. Ontwikkeling van beroepsvaardigheden vindt met name plaats in de projecten en stage en in het afstudeerproject. Daarbij is er aandacht voor het analyseren en verbeteren van een distributiesysteem en een productiebesturingssysteem, het werken aan een voorraadbeheersysteem, het doorrekenen van logistieke kosten middels Activity Based Costing, het inrichten van een warehouse, het schriftelijke en mondeling communiceren en het samenwerken in een team. De stage (half studiejaar) is gericht op grondige kennismaking met de beroepspraktijk door te werken aan een projectopdacht. Bij de afstudeeropdracht (half studiejaar) werken studenten aan een opdracht in een bedrijf. Uit Studententevredenheidsonderzoeken (FSE 2006 en STO 2009) blijkt dat studenten positief oordelen over de inhoud van de studie, de kwaliteit van studieboeken, de beroepspraktijkgerichtheid en de aansluiting van de stage op het beroep (scores 3,3 tot 3,9 bij vijfpuntsschaal). Over het niveau van de studie oordeelden studenten in 2006 minder positief 3,0. In het STO 2009 is een duidelijke verbetering zichtbaar, score 3,5. Dit wordt bevestigd in de gesprekken met studenten en docenten. De opleiding heeft de praktijkgerichtheid en het niveau van de opleiding versterkt onder andere door aanvullende vakliteratuur verplicht te stellen en PGO-opdrachten te vervangen door lessen van vakdocenten (vergelijk facet 2.7). Het panel constateert dat de opleiding een continue actieve discussie voert over de kennisbasis, de aansluiting bij actuele ontwikkelingen en het creëren van mogelijkheden voor het aanleren van beroepsvaardigheden. De opleiding is zoekende geweest naar een balans tussen de vereiste kennisbasis en benodigde beroepsvaardigheden en heeft daarin bewuste keuzes gemaakt met het versterken van de kennisbasis. Het panel onderschrijft de gemaakte keuzes. 20/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

21 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor alle vijf competenties (vergelijk facet 1.1) zijn drie niveaukenmerken gedefinieerd. De eerste competentie (het kennis- en vaardighedendomein van de logistiek) is vertaald in de kennis- en vaardigheden leerlijn. De andere competenties (algemene beroepsgerichte competenties) krijgen meer aandacht in de projecten en competentieopdrachten, waar integratie van kennis en vaardigheden centraal staat. De projecten zijn gevormd rond negen centrale thema s die zijn afgeleid van de logistieke werkvelden conform de beschrijving door het Landelijk Platform Logistiek. Het panel kan deze vertaling van de competenties naar het curriculum duidelijk traceren in de themaboeken en in de studentportfolio s. In alle themaboeken wordt aangegeven hoe de (deel)competenties gerelateerd zijn aan de beroepskenmerkende situaties van de onderwijsthema s en de leerdoelen van de programmaonderdelen. Daarbij is sprake van een opbouw in niveau. Het panel heeft duidelijk kunnen traceren dat per thema zijn weergegeven: de relatie met de beroepskenmerkende situatie, de competentie-indicatoren, de onderwijsinhoud, de werkvormen en de toetsvormen. Daarbij zijn ook de opdrachten, projecten en de planning beschreven. De algemene beroepscompetenties worden niet in aparte thema s behandeld. In een voortschrijdend proces bekwaamt de student zich in deze competenties in real life situaties. Op niveau 1 en 2 worden deze competenties in de schoolomgeving getoetst. Op niveau 3 worden deze in de beroepsomgeving getoetst in stage en afstudeerpraktijk. Het panel heeft de programmaopzet en studiematerialen bestudeerd en constateert dat het onderwijsprogramma een goede inhoud en opzet heeft. Het onderwijsprogramma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde competenties te behalen. Het onderscheid tussen LTV en LE krijgt vorm in de major. Via de beroepsthematieken wordt een verdieping geboden naar het profiel van de logistiek engineer of naar het profiel van logistiek manager. Tot werkte de opleiding met twee lintminoren. Deze zijn vervangen door één blokminor, een geheel vrij te kiezen minor uit het brede Fontysaanbod. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 21/55

22 Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De verticale samenhang in het programma wordt vormgegeven via de opbouw in fasen: propedeuse, hoofdfase en afstudeerfase. Deze fasen worden afgesloten met een assessment. De propedeuse geeft in vier thema s een oriëntatie op het werkveld van de logisticus en een brede kennismaking met logistieke thema s. Dit sluit aan bij niveau 1 van de logistieke competentie: oriënteren. In de hoofdfase vindt verdieping plaats van de kennisbasis met kennismaking met de beroepspraktijk. Het analyseren van de logistieke situatie staat centraal in drie thema s. Studenten leren problemen en knelpunten in de logistiek onderbouwd aan te wijzen en te verbeteren. Dit sluit aan bij niveau 2 van de logistieke competentie: verbeteren. In de afstudeerfase staat de integratie van logistieke werkgebieden centraal: het ketenontwerp of supply/demand chain management. Studenten leren over bedrijfsgrenzen heen te kijken door integrale analyse van een organisatie. Dit sluit aan bij niveau 3 van de logistieke competentie: adviseren en innoveren. De drie niveaus zijn sturend voor de verticale samenhang en worden bepaald door de mate van zelfstandigheid, de mate van complexiteit van de context en volledigheid van gedrag. Het panel ziet de opbouw in fasen en niveau herkenbaar in het opleidingsprogramma en de studiematerialen. In de studiegids en de themaboeken zijn de competenties en bijbehorende niveaus helder uitgeschreven. Uit studentportfolio s blijkt dat studenten gericht reflecteren op het bereiken van de gewenste competenties en deelniveaus. De horizontale samenhang wordt geborgd via de drie leerlijnen: kennis-vaardigheden, integratie en reflectie. In ieder thema komen deze leerlijnen aan bod en zijn ze sturend voor de organisatie van de onderwijsactiviteiten. Door het laten terugkeren van dezelfde thema s in oplopende moeilijkheidsgraad is er sprake van een concentrische opbouw, waarbij zelfstandigheid en complexiteit van opdrachten in zwaarte toenemen. De samenhang tussen theorie en praktijk krijgt vorm via de integratieleerlijn met projectopdrachten die aan real life beroepssituaties zijn ontleend. Zo groeien studenten in vier jaar tijd van gesimuleerde opdrachten naar real life beroepssituaties in stage en afstudeersetting, waar de student zelf deel van uitmaakt. De borging van de programmasamenhang is belegd bij de onderwijsteams en de curriculumcommissie. Inhoudelijke samenhang wordt ook meer informeel geborgd via de inhoudelijke vakgroepen. De samenhang tussen de major en de minor wordt bewaakt door de examencommissie. Studenten LTV zijn tevreden over de samenhang van het programma en de aansluiting van de stage op het overige onderwijs (STO 2009 en Nationale Studentenenquête 2008). Zij ervaren geen overlap in het studieprogramma. 22/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

23 Facet 2.4 Studielast Voldoende Criterium: - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De basis voor een goede studeerbaarheid is de thematische opbouw van het programma; ieder thema duurt tien weken (40 uur per week). Binnen een thema/studieweek wisselen de verschillende studieactiviteiten elkaar af: besprekingen, colleges, projectwerk, zelfstudie, workshops et cetera. Aan het einde van de periode wordt meer tijd besteed aan verslaglegging en presentatie. In de laatste week is ook de thematoets gepland. In de studiegids en Onderwijs- en Examenreglement is duidelijke informatie over roostering, opbouw en studieactiviteiten zichtbaar. Het programma bestond in de oude situatie (tot ) voor 40% uit PGO-onderwijs en voor 40% uit projectonderwijs, met daarnaast studietijd voor practica en trainingen en persoonlijke ontwikkeling. Deze activiteiten zijn op vaste dagdelen ingeroosterd. Per week zijn er circa 12 vaste contacturen (circa 30% van totale studietijd), dit is exclusief responsie-uren en overige contactmomenten met docenten tijdens bijvoorbeeld projecten. In de zelfevaluatie is voor alle thema s de hoeveelheid contacturen en de hoeveelheid zelfstudie-uren helder weergegeven. Tijdens stage en afstudeerperiode ligt de verhouding anders en zijn studenten meer zelfstandig werkzaam. Er waren in de onderwijsevaluaties klachten van studenten over het beperkte aantal contacturen. Dit is aangepakt door met ingang van in het eerste studiejaar het aandeel contacturen te verhogen naar 46% door behandeling van aanvullende vakliteratuur (versteviging kennisbasis) en door vervanging van PGO-opdrachten door hoor- en werkcolleges. De opleiding hanteert doorstroomeisen. Vertragingen in het eerste jaar kunnen worden weggewerkt in het tweede studiejaar. Na twee jaar moet de propedeuse zijn behaald. Dit is ook de ingangseis voor de stage van het 3 e jaar. In de hoofdfase worden zo min mogelijk blokkades opgeworpen. Dit kan betekenen dat na de stage en voor het afstuderen nog onafgeronde thema s uit het tweede studiejaar kunnen worden afgemaakt. Vanaf krijgt iedere student aan het einde van ieder kwartaal een studieadvies. Na twee kwartalen wordt een negatief studieadvies gegeven aan studenten die nog geen thema hebben behaald en geen goede ontwikkeling laten zien in de competenties 2 tot en met 5. Aan het einde van het eerste studiejaar wordt een negatief bindend studieadvies gegeven aan studenten die minder dan 30 EC hebben gehaald. Bij behaalde EC krijgen studenten een voorwaardelijk afwijzend studieadvies. Bij EC krijgen studenten een voorwaardelijk positief studieadvies. Studenten met een voorwaardelijk advies ontvangen aan het einde van het tweede studiejaar een definitief studieadvies. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 23/55

24 In de Fontysstudentenenquête 2006 waren studenten niet tevreden over de spreiding van studielast en de organisatie van onderwijs, toetsing en voorzieningen in het algemeen. Dit heeft mede te maken met reorganisatie binnen de opleiding, de hogeschoolorganisatie en veranderingen in de voorzieningen. Het panel heeft uit gesprekken en de STO 2009 geconstateerd dat er gerichte verbeteringen zijn doorgevoerd. Dit heeft een positieve doorwerking in de studentoordelen. De studielast, informatievoorziening en roostering worden veel positiever beoordeeld en daarmee is de studievoortgang duidelijk verbeterd. Het panel constateert daarmee dat de opleiding studiebelemmerende factoren gericht aanpakt en signalen van studenten goed oppakt. Studenten vinden het programma goed te doen binnen de gestelde tijd. De thematische opbouw en beroepsgerichtheid werken stimulerend. Studenten zijn tevreden over de bereikbaarheid en inzet van docenten. Het panel heeft vernomen dat er geen specifieke struikelvakken zijn voor studenten. Alleen ten aanzien van de punten roostering en informatievoorziening zijn studenten nog niet geheel tevreden. Dit is mede het gevolg van een campusbreed ruimtetekort. Dit wordt door de opleiding verder aangepakt via roostering, studentbegeleiding en de verwachting is dat nieuwbouw verbetering zal geven (vergelijk facetten 2.8 en 4.1). Op basis van deze punten komt het panel tot het oordeel voldoende. Facet 2.5 Instroom Goed Criterium - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het panel constateert uit documentatie en gesprekken dat de opleiding actief is in het onderhouden van contacten met aanleverende scholen en het geven van voorlichting aan belangstellende studenten. Dit gebeurt op het niveau van Fontys Hogescholen, het niveau van de hogeschool Techniek en Logistiek en vanuit de opleiding. Fontys Hogeschool Logistiek en Techniek verzorgt voorlichtingsbezoeken aan scholen, decanen en leerkrachten. Er is overleg met andere Limburgse hogescholen (Fontys en Zuyd). Over de aansluiting voortgezet onderwijs-hbo en mogelijke verkorte doorstroomroutes is er gericht overleg via het Fontys Aansluitingscentrum met scholen in Duitsland en Nederland. Op landelijk niveau is er participatie in het Landelijk Platform Logistiek over de aansluiting havo-hbo. De Hogeschool Techniek en Logistiek Venlo geeft informatie over het beroep, het programma en de werkvormen van de logistiekopleidingen via presentaties en voorlichtingsmateriaal op open dagen, op regionale voorlichtingsdagen en op regionale toeleverende scholen voor voortgezet- en middelbaarberoepsonderwijs, op beurzen voor studie- en beroepskeuze en via de Fontys website. Er zijn specifieke havo-4 dagen en individuele meeloopdagen. 24/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

25 De wettelijke vereisten voor reguliere instroom staan vermeld in de Onderwijs en Examenregeling: havo en vwo en mbo niveau 4 of een vergelijkbaar buitenlands diploma. Kandidaten met verwante hbo- of wo-propedeuse of verwante mbo-opleiding kunnen een verzoek tot instroom in de hoofdfase indienen bij de examencommissie. Voor zijinstromers, niet op grond van diploma toelaatbaar, hanteert men het Fontys Toelatingsassessment. Het assessment wordt afgenomen door twee leden van de examencommissie. Verschillen in voorkennis worden ondervangen door het aanbieden van een deficiëntiecursus wiskunde voor mbo ers, voorafgaand aan de hbo-opleiding. Mbostudenten Logistiek wordt een speciaal EVC-traject aangeboden met begeleiding in het laatste mbo-jaar als opmaat naar het hbo. Dit traject wordt beëindigd met een intakeassessment op basis van een portfolio, waarmee wordt bepaald of een student in het eerste of in het tweede jaar kan beginnen met zijn studie. Ook voor belangstellenden met werkervaring hanteert men een EVC-procedure voor eventuele studietijdverkorting. Door de thematische aanpak krijgen studenten een goed beeld van beroep en studie en kunnen bepalen of studie en beroep bij hen past. Dit is in de panelgesprekken met studenten bevestigd. Qua studievorm worden studenten in de eerste studieweek voorbereid op de gehanteerde werkvormen van project- en probleemgestuurd onderwijs en krijgen zij inzicht in de studieaanpak. De student krijgt voorlichting in colleges en zeer intensieve begeleiding van een projectcoach en een studieloopbaanbegeleider, waardoor duidelijk wordt wat de werkwijze en de inhoud van de studie inhouden. De afgelopen jaren is de begeleiding in de propedeuse geïntensiveerd om dit goed te laten verlopen bij alle vier projecten in de propedeuse. De studiebegeleider treedt dan ook op als projectcoach (zie ook facet 4.2). Uit STO 2009 blijkt dat studenten positief oordelen over de aansluiting op de vooropleiding. Bij LTV stromen veel studenten na de propedeuse in vanwege een driejarige doorstroomroute vanuit het mbo. Dit geldt ook voor de Duitse mbo-studenten (studenten van Berufskollegen, bijvoorbeeld Berufskollege Ratenau uit Duisburg en Berufskollege Moers uit Moers) stromen in in het tweede studiejaar. Vrijstelling voor de propedeuse is mogelijk na een competentie-examen op basis van een portfolio. Voor de VO-instroom van Duitse studenten worden dezelfde instroomeisen gehanteerd als de Duitse Fachhochschulen. Dit geldt ook voor de mbo-instroom. Mbo-instromers (met een logistieke mbo-vooropleiding), Nederlands of Duits, hebben de mogelijkheid een verkort traject aan te gaan. Dit wordt bepaald op basis van een intake-assessment. Behaalde resultaten in het mbo en het vaststellen van de juiste mbo-opleiding staan in dit assessment centraal. Zowel in Nederland als in Duitsland zijn er met een regionale mbo (Nederland: Gilde opleidingen, Duitsland: Berufskollege Moers) specifieke afspraken over een versneld traject. Voor Duitse studenten wordt voor de onderwijsuitvoering de Duitse taal als voertaal gehanteerd. Al het materiaal is voor deze studenten ook in de Duitse taal beschikbaar. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 25/55

26 Bovenstaand beeld vanuit de documentatie is in de gesprekken met studenten, docenten en management bevestigd. De opleiding is actief in het geven van voorlichting en het goed begeleiden van studenten bij hun start in de opleiding. Facet 2.6 Duur Voldaan Criterium: - De opleiding voldoet aan formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: hbo-bachelor: 240 studiepunten. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het onderwijs is opgebouwd rond 9 thema s. Iedere themaperiode telt tien weken. In de studiegidsen, OER en het zelfevaluatierapport is de verdeling van de EC over de thema s en bijbehorende competenties en te behalen niveaus helder weergegeven. Voor het bereiken van niveau 1 (thema 1-4) staat 60 EC. Voor het bereiken van niveau 2 (thema 5-8, minor en stage) staat 100 EC. Voor het bereiken van niveau 3 (minor en afstuderen) staat 80 EC. Tweederde deel (160 EC) is gekoppeld aan de domeinspecifieke competentie vakkundigheid. Eenderde deel (80 EC) is gekoppeld aan de algemene beroepsgerichte competenties. De EC worden toegekend als een student in een assessment bewijst dat hij/zij de competenties beheerst op de onderkende niveaus. Tijdens de opleiding worden drie assessments afgenomen. Formeel worden de behaalde EC uitgereikt bij het voldoen aan het assessment. Behaalde toetsen en projecten worden wel geregistreerd en meegewogen bij de beoordeling van de studievoortgang. Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Criteria: - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding werkt met competentiegericht onderwijs. De competenties zijn richtinggevend voor de inhoud van het curriculum en het leren van de student. Studenten leren hun kennis en vaardigheden te integreren in beroepskenmerkende situaties; aanvankelijk in een beschermde omgeving van de school en geleidelijk via vertrouwde leeromgeving in het 3 e en 4 e jaar naar de reële bedrijfsomgeving tijdens stage en afstuderen. De competenties zijn naar het onderwijsprogramma vertaald via de beroepsgerichte thema s met beroepskenmerkende situaties. Het onderwijs is thematisch ingericht. In elke onderwijsperiode staat een (logistiek) thema centraal, met een project gericht op het logistieke thema. Parallel aan het project maken studenten zich theoretische kennis eigen die vervolgens weer wordt toegepast in het 26/55 NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt)

27 project. Sinds studiejaar is de body of knowledge vastgelegd voor de eerste drie studiejaren. Als verbijzondering van het competentiegericht onderwijs volgens de Fontys-visie hanteerde de opleiding tot voor kort de uitgangspunten van probleemgestuurd onderwijs. Studenten waren niet tevreden over de kennisverwerving in het PGO-onderwijs en de rol van docenten daarin. Hierop zijn aanpassingen aangebracht: een aantal PGOopdrachten zijn vervangen door lessen (meer sturingsgericht), het portfolio is vereenvoudigd en de student krijgt vakinhoudelijke begeleiding van de docent, met daarnaast procesbegeleiding van de studieloopbaanbegeleider. De onderwijsactiviteiten staan in het teken van het thema en dragen bij aan de uitvoering van het project. Daarmee wordt minder gefocust op groepswerk en meer aandacht gegeven aan de benodigde kennisbasis. De opleiding hanteert een bredere mix van werkvormen: hoor- en werkcolleges, projecten, probleemgestuurde opdrachten, vaardigheidstrainingen, reflecties en workshops. Studenten ontvangen vakinhoudelijke en procesmatige begeleiding, onder andere om gericht te komen tot reflectie en een goede portfolio opbouw. De opzet van het portfolio is vereenvoudigd. Het panel oordeelt positief over de maatregelen om een betere balans aan te brengen tussen de vraaggerichtheid en sturingsgerichtheid van het programma. Zij vindt de didactische visie (competentiegericht opleiden, thematische opzet)overeenstemmen met de doelstellingen. De werkvormen zijn daar goed op aangepast. Het panel heeft het vertrouwen dat de opleiding daar haar weg in vindt. Deze veranderslag is nog niet eenduidig in alle documenten doorgevoerd. Het panel heeft er vertrouwen in dat dat door de opleiding voortvarend wordt opgepakt en verder wordt uitgewerkt. In de STO 2009 blijkt dat studenten de omslag positief waarderen. In de enquêtes van 2006 bleek dat studenten en docenten niet tevreden waren over hun rollen in het PGOonderwijs, met name de rol van tutor. In STO 2009 geven studenten weer positieve oordelen over de docentenrol en inhoudelijke deskundigheid van de docenten. Studenten worden gestimuleerd zelfwerkzaam te zijn en samenwerkend te leren (leren leren). De student wordt steeds beter in staat zijn/haar eigen leerproces richting te geven en zelfstandigheid te tonen bij informatieselectie en -verwerving. Samenwerking krijgt vorm in de projecten waar met 6-8 studenten wordt samengewerkt aan opdrachten. Tijdens lessen en workshops wordt in groepjes van 2-4 studenten gewerkt. Verdieping vindt plaats in de minor, stage en het afstuderen. Door één minor in plaats van twee aan te bieden is in de major meer ruimte aangebracht voor de differentiatie ten opzichte van de LE-opleiding. Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Goed Criterium: - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. NQA - visitatie Fontys Hogescholen, hbo-bacheloropleiding Logistiek en Technische Vervoerskunde (vt) 27/55