Integriteit is dé bindende factor. Bank met financiële planning als hart. Hoger kennisniveau is altijd goed

Transcriptie

1 J A A R G A N G 9 N U M M E R 3 O K T O B E R Integriteit is dé bindende factor Bank met financiële planning als hart FFP Congres: Klanten verdienen door te dienen Hoger kennisniveau is altijd goed F F P M a g a z i n e i s e e n u i t g a v e v a n d e F e d e r a t i e v a n F i n a n c i e e l P l a n n e r s

2

3 I N HOUD C O L O F O N FFP Magazine is een uitgave van de Vereniging FFP. CONTACTADRES Secretariaat Vereniging FFP Postbus 12, 3740 AA Baarn Telefoon: Fax: info@vffp.nl Website: PROJECTGROEPEN Telefoon: Fax: info@vffp.nl REDACTIEADRES Oostdam & Partners Castellastraat EZ Nijmegen Telefoon: Fax: redactie@ffpmagazine.nl Website: Goed gedrag als basis voor de branche Zorgplicht moet niet bevoogdend zijn Integriteit is dé bindende factor V ORMGEVING Amon Design, Amersfoort FOTOGRAFIE Raphaël Drent REPRORECHT Berichten uit FFP Magazine mogen uitsluitend met bronvermelding overgenomen worden en onder de voorwaarde dat de redactie daarover vooraf wordt geïnformeerd. ABONNEMENTEN FFP Magazine wordt kosteloos verspreid onder de leden van de Vereniging FFP (FFP gecertificeerde Financieel Planners). Voor personen buiten deze doelgroep bedraagt de abonnementsprijs g 42,50 (inclusief 6% BTW) per jaar. Abonnementen gelden voor 1 jaar en worden zonder tegenbericht automatisch verlengd. Opzeggingen dienen schriftelijk te geschieden, uiterlijk 6 weken voor het aflopen van de abonnementsperiode, aan bovenstaand postadres. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed aanvaarden de auteurs, redacteuren en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en omvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan. FFP magazine wordt uitgegeven door Oostdam & Partners in opdracht van de Vereniging FFP. De Vereniging FFP kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de meningen, visies en standpunten van derden zoals die tot uidrukking komen in de artikelen en columns van FFP Magazine. Dat geldt ook voor alle commerciële uitingen in de vorm van advertenties, advertorials en bijlages. Bank met financiële planning als hart En verder: FFP Congres: Klanten verdienen door te dienen Hoger kennisniveau is altijd goed Wetswijziging AWBZ kan leiden tot forse verhoging eigen bijdrage 26 Mededelingen 28 Agenda 31 WFT-vakbekwaamheid en de FFP 35 Mijngeldzaken.nl sluit eerste 10 adviseurs aan 38 F F P M a g a z i n e 3 o k t o b e r

4

5 COLUMN De nieuwe editie van het FFP Congres op donderdag 10 oktober heeft als thema meegekregen: Klanten (ver)dien je! Met dit thema wil de FFP benadrukken dat het dienen van de klant vooraf gaat aan het verdienen aan je klant. Of anders gezegd: je bent je verdiensten alleen waard als belangen en behoeften van de klant optimaal worden gediend door een transparante en integere werkwijze. GOED GEDRAG Vooral dat laatste, een integere werkwijze, is in de praktijk nog niet altijd vanzelfsprekend. Nog steeds is het - helaas - niet zo dat de consument er vanuit kan gaan dat bij alle financiële adviseurs integriteit en vakbekwaamheid hand in hand gaan. Als het aan de FFP ligt, komt daarin snel verandering. Het is immers de hoogste tijd dat de sector écht initiatief neemt om op dit punt tot een gezamenlijke aanpak te komen. Dat betekent: niet wachten op maatregelen van de over- heid (en die komen er onvermijdelijk als we niets doen), maar via zelfregulering tot een sluitende regeling komen voor de gehele sector. Nu is het momentum om goodwill te winnen bij politiek en consumenten door het oprichten van één organisatie voor de beroepsintegriteit van alle financiële professionals. Aan waarborgen op het gebied van integriteit in de financiële sector is immers grote behoefte. Het imago van de financiële branche is de laatste jaren achteruit gehold, niet in de laatste plaats door de bemiddeling in ondeugdelijke financiële producten. Hogere normen en waarden, oftewel meer beroepsethiek en beroepseer, zouden de branche meer dan goed doen. Om dit ultieme doel te kunnen bereiken, zullen vooraanstaande organisaties in de sector de handen ineen moeten willen slaan. Immers, op integriteit moet je je niet willen onderscheiden. Dat houdt in dat organisaties over hun eigen schaduw heen moeten springen om branchebreed te komen tot een duurzame en transparante waarborging van de integriteit van alle medewerkers in de financiële dienstverlening. De inbreng van de jarenlange ervaring van DSI als integriteitsinstituut in de beleggingswereld zou bijvoorbeeld welkom zijn.te meer, omdat ook zij een warm pleitbezorger is van een branchebrede samenwerking op de weg naar één onafhankelijke en herkenbare persoonsregistratie voor integer werkende financieel adviseurs. Los van het kweken van goodwill en het waarborgen van een standaard voor beroepsethiek, zal een samenwerking tussen zo veel mogelijk brancheorganisaties en keurmerken de kosten van inrichting van zo n integriteitsinstituut sterk drukken. Zo n branchebrede aanpak levert substantiële efficiencyverbetering op alsmede kostenvoordelen die kunnen oplopen tot vele miljoenen euro s per jaar. Het hebben van integriteit is dé waarborg voor goed gedrag. Dat geldt voor adviseurs, aanbieders en dus ook voor branche- en beroepsorganisaties. Lets put our money where our mouth is en laten we als sector voldoende zelfrespect betrachten om het klantbelang van goed (markt)gedrag te blijven onderkennen. Marc van Poeteren Voorzitter Vereniging FFP F F P M a g a z i n e 5 o k t o b e r

6 I N T E R V I E W Nol Monster, Ombudsman Financiële Dienstverlening MOET Zorgplicht niet bevoogdend zijn Hij mag dan een loopbaan van 45 jaar hebben gehad bij de politie, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht, Nol Monster is geen man van de juridische details. De getogen Hagenees ziet veel liever het gezonde verstand zegevieren. Dat lukt meestal ook in de onpartijdige bemiddeling tussen een ontevreden consument en een financieel dienstverlener. De Ombudsman Financiële Dienstverlening gaat daarbij uit van verantwoordelijkheid bij de consument voor de eigen financiën. Maar ook van de zorgvuldigheid van de zijde van de adviseur. Die twee uitgangspunten botsen nog wel eens. Bijvoorbeeld bij een veel voorkomende klacht: de boete die beoogd kopers van een huis moeten betalen als zij de benodigde woningfinanciering niet rond krijgen en niet tijdig een beroep doen op de ontbindende voorwaarde. Financieel adviseurs wijzen vaak naar de consument: die had dat regeltje in de koopovereenkomst zelf toch ook kunnen en moeten lezen. Maar de Ombudsman stelt hogere eisen aan de adviseur. Die kent de financiële markt en moet weten dat deze clausule in de praktijk volstrekt achterhaald is. Het is gebruikelijk dat kopers drie weken de tijd krijgen om een beroep te doen op de ontbindende voorwaarde en dat moeten aantonen met minimaal twee afwijzingen van geldverstrekkers. Maar in de praktijk kan bijna niemand dat aantonen. De markt doet echter net of er niets veranderd is. Dat neem ik marktpartijen kwalijk en niet de consument. Partijdig Toch wordt de Ombudsman Financiële Dienstverlening en Kifid als geheel vaak verweten juist partij te kiezen voor de financiële branche. Immers, de kosten van het F F P M a g a z i n e 6 o k t o b e r

7 Nol Monster Nol Monster (67) werkte 17 jaar bij de politie, voordat hij de overstap maakte naar de magistratuur. Een kwart eeuw was hij rechter en vicepresident van de rechtbanken in Amsterdam en Haarlem. Midden jaren negentig maakte hij tussendoor een overstap naar het Openbaar Ministerie om als hoofdofficier van Justitie aan het recht te werken. Via een plek in de klachtencommissie van beleggingsinstituut DSI raakte Nol Monster al bij de oprichting betrokken bij Kifid als substituutombudsman. In het najaar van 2010 werd hij voor vijf jaar benoemd tot Ombudsman Financiële Dienstverlening. F F P M a g a z i n e 7 o k t o b e r

8 I N T E R V I E W 55 medewerkers tellende klachteninstituut (1 8,5 mln op jaarbasis) worden betaald door banken, verzekeraars, vermogensbeheerders en adviseurs/bemiddelaars. Monster verbaast zich daarover. Ik heb 45 jaar voor de overheid gewerkt en als rechter heel wat zaken behandeld waarin ook de overheid partij was en nooit heeft iemand tegen mij gezegd dat ik partijdig was, nooit. Maar toen ik hier drie dagen zat, had ik het verwijt al drie keer voor mijn voeten gegooid gekregen. Daar was zelfs een hoogleraar Recht bij, weet Monster. Maar mijn positie is volledig onafhankelijk. De begroting loopt via de minister en mijn benoemingsprocedure is geheel buiten de branche omgegaan. En ik ben benoemd voor vijf jaar, hè. Niemand kan mij ontslaan. Het is eigenlijk opmerkelijk dat de financiële branche dit risico accepteert. Want ze kenden mij niet. Ze zitten maar mooi vijf jaar met zo n kerel opgescheept. Coulance De oorzaak voor de verwijten ligt deels in de verkeerde beeldvorming rond de Ombudsman Financiële Dienstverlening. Het woord ombudsman komt uit de Scandinavische talen en betekent belangenbehartiger. Het grote publiek heeft daar het beeld bij van Frits Bom of Antoinette Hertsenberg. Tros Radar krijgt, geloof ik, per maand zaken aangedragen. En daar pikken ze er een paar uit. Die luxe heb ik niet. De Ombudsman krijgt per jaar zaken, waarvan er ontvankelijk zijn. De meeste handelt hij schriftelijk af, enkele tientallen via een mondelinge zitting. In een flink aantal gevallen deelt Monster de consument mee dat de klacht niet tot bemiddeling zal leiden. Wa kom-ie bij mij doen?, vraagt hij zich dan op z n Haags af. Dan heeft de klager gewoon geen punt, geen gelijk. Ter illustratie noemt hij de eigenaar van een zeiljacht, wiens F F P M a g a z i n e 8 o k t o b e r

9 zoon de mast doormidden liet breken door onder een te lage brug door te varen. Tja, dan kan ik me net als de verzekeraar die de schadeclaim wegens eigen schuld afwees toch ook niet anders afvragen dan: Welke... vaart er nu met een boot van 23 meter hoogte onder een brug van 18 meter door? Maar toch verwacht men dan dat ik bij de financiële dienstverlener om compensatie ga vragen. Maar dat doe ik niet. Als je ergens geen recht op hebt, ga ik niet om een coulance-uitkering vragen. Het hele fenomeen coulanceuitkering verbaast Monster trouwens. Al snap ik de beweegredenen van verzekeraars wel. Ze willen geen precedent scheppen, geen aansprakelijkheid erkennen en de klant behouden. In de kern is dit natuurlijk onzin. Óf je hebt recht op schadevergoeding óf je hebt er geen recht op. Immens gekleurd Verbazen heeft hij zich meer gedaan binnen de financiële dienstverlening. Waarbij ik voorop stel dat ik immens gekleurd ben. Ik zie alleen de fouten. Wat goed gaat, komt hier niet. Uitstekende adviezen krijg ik hier niet te zien. Ik heb dus een scheef beeld. Eén ding springt er wat Monster betreft nadrukkelijk uit: het beloningssysteem. Deze sector was volmaakt intransparant over de hoogte en de vorm van beloning. Maar die consument gaat dat meer en meer opmerken en pikt dat niet langer. Monster wijst op een recente uitspraak van de Geschillencommissie binnen Kifid (van 13 mei 2013) over de inhouding van eerste kosten op de beleggingsverzekering Flexibel Verzekerd Beleggen van Nationale-Nederlanden. Hij voegt er nog een ander praktijkvoorbeeld aan toe. Dat gaat over een man die voor zijn pensioenvoorziening een kapitaalverzekering heeft gesloten en met zijn adviseur nadrukkelijk is overeengekomen dat hij hem direct betaalt en er geen provisie-inhouding in de polis zit. In een waarde-overzicht ziet die cliënt dat toch provisie is ingehouden. Dat blijkt bij navraag bonusprovisie te zijn. Nee, niet voor de adviseur van deze polis, maar voor andere intermediairs. Die bonusprovisie wordt op alle polissen ingehouden. Het duurde even voor het kwartje viel bij deze maatschappij: je zit gewoon geld uit een pensioenpot van iemand te halen om bonussen te betalen aan anderen! Provisieverbod De scheiding tussen complexe en niet-complexe producten, die is aangebracht in de reikwijdte van het provisieverbod, had van Monster niet gehoeven. De Ombudsman ziet liever een scheiding tussen advies en productbemiddeling en zeker de beloning daarvoor. Niemand is een dief van zijn eigen portemonnee. De financiële drive zal altijd leidend zijn. Hij kijkt daarom wat sceptisch naar het veel gehoorde adagium de klant centraal. Het is strijdig met de menselijke natuur. Het eigen belang zal altijd een drijfveer blijven. Halsstarrig Iedere onderneming in de financiële dienstverlening moet in een interne klachtprocedure voorzien. Pas daarna staat de deur naar Kifid open. Kifid bekijkt klachten vanuit de basisvraag: heeft de dienstverlener zijn werk voor de consument goed gedaan? Een vraag die dienstverleners aan zichzelf liever niet stellen. In het jongste jaarverslag van Kifid neemt Monster de termen tunnelvisie en halsstarrig in de mond. Gezichtsverlies en het niet willen afvallen van collega s speelt een rol. Als eenmaal een positie is ingenomen, is men niet meer bereid daarop terug te komen. Naarmate het kantoor kleiner van omvang is, gebeurt dit vaker. Zijn klemmende aanbeveling is dan ook: haal een klacht direct bij de betrokken adviseur zelf weg! Anders ontbreekt de afstand die nodig is. De Ombudsman probeert partijen ervan te overtuigen dat zijn bemiddeling een beter alternatief is dan een rechtsgang. Zodra er advocaten aan te pas komen, wordt het ingewikkeld, is een van zijn stellingen. Als rechter bracht hij 70% van de zaken na een zitting van anderhalf uur tot een oplossing. In het vooruitzicht van een langslepende rechtsgang en door een deskundige derde gewezen op de redelijkheid of onredelijkheid van andermans of eigen standpunten, zijn partijen vaak bereid een onpartijdig aangedragen oplossing te accepteren. Als Ombudsman probeert hij niet anders. De kunst is de eis van de klager terug te brengen tot redelijke proporties. Vaak hebben zij het gelijk aan hun zijde, maar proberen ze het onderste uit de kan te halen. Anderzijds hebben financiële dienstverleners moeite om hun fouten toe te geven. Klachten over gecertificeerd financieel planners krijgt de Ombudsman niet of nauwelijks op zijn bureau. Er zit natuurlijk wel enig verband tussen opleiding en kwaliteit, zo beredeneert hij dat gegeven. de klant centraal is strijdig met de menselijke natuur. Het eigenbelang zal altijd een drijfveer blijven. F F P M a g a z i n e 9 o k t o b e r

10

11 Bindend advies Banken en verzekeraars, aangesloten bij de brancheorganisaties NVB en Verbond, accepteren in de regel de uitspraken van de Ombudsman. In uitzonderingsgevallen niet. Monster heeft er net één bij de hand: een bank volgt zijn advies over een variabele rente niet. Onder het intermediair bindt 40% zich bij voorbaat al niet. Daar zijn adviseurs een tikkie benauwd voor. Terwijl ze, als ik een keer miskleun, de zaak nog kunnen voorleggen aan de Geschillencommissie en zelfs aan een Commissie van Beroep. Kifid wil (eenvoudig) switchen tussen de status bindend advies en niet-bindend advies onmogelijk maken. Het is niet fair ten opzichte van je bestaande klanten als je van bindend overstapt naar niet-bindend. Die zijn destijds onder andere voorwaarden zaken met je gaan doen. Bovendien hanteren sommige financiële dienstverleners een wel heel opmerkelijke verdedigingsstrategie: die wijzigen, op het moment dat een klacht bij Kifid wordt ingediend, snel hun status van bindend advies naar nietbindend. Zorgvuldigheid Voor de geschillenbeslechter vormen gezond verstand, redelijkheid en billijkheid de drijfveren. Maar ook zorgvuldigheid is belangrijk, benadrukt Monster. De Ombudsman Financiële Dienstverlening kijkt daarbij eerder naar de adviseur dan naar de aanbieder. Een adviseur behoort zijn cliënt te kennen en moet, als hij producten verkoopt, ook de wezenlijke kenmerken daarvan kennen. Of een product passend is, is aan de adviseur om te bepalen. Als je een product van niks maakt en de adviseur adviseert dat vervolgens, dan mag je toch met recht vragen waarom die dat heeft geadviseerd? De AFM legt dit meer en meer aan banden en begrijpelijk hoor maar in principe is het een vrije markt, stelt Monster. Daarin mag ik alles aanbieden wat ik wil. Ik gebruik als voorbeeld wel eens dat ik op Marktplaats.nl een auto zonder wielen en remmen te koop mag zetten. Klachteninstituut De stichting Klachteninstituut financiële dienstverlening (Kifid) werd in 2007 opgericht. Doel is het bieden van laagdrempelige geschillenbeslechting (anders dan via de rechtspraak) aan consumenten van financiële diensten. Kifid is door de minister van Financiën erkend als onpartijdig bemiddelaar en bindend adviescollege. Klachten worden eerst behandeld door de Ombudsman. Partijen hebben vervolgens nog toegang tot een Geschillencommissie en een Commissie van Beroep. De bij Kifid aangesloten financiële dienstverleners zijn opgenomen in een openbaar register op Als een handelaar die koopt voor de sloop, is dat gewoon een passend aanbod. Als ik m aan een oud vrouwtje verkoop die er boodschappen mee moet gaan doen, is dat niet passend. Dan kan ik niet aankomen met: Had ze maar uit d r doppen moeten kijken. En ik weet wel, veel consumenten stellen onmogelijke eisen. Die willen bijvoorbeeld nooit risico lopen en veel rendement halen. Maar als adviseur kun je geen vierkante cirkels verkopen. Execution-only De adviseur moet op de risico s wijzen. Als een cliënt dan toch anders handelt, is deze daar vrij in. Er zijn toch ook mensen die naar het casino gaan? Ik ben dus geen voorstander van een verbod op execution-only bij complexe producten. Dat aanbieders wijzen op het belang eerst advies in te winnen, prima. Maar om iemand te verplichten advies te kopen bij iemand die misschien wel minder verstand van zaken heeft dan die persoon in kwestie zelf, is eigenaardig. De ombudsman is evenmin voorstander van een generieke zorgplicht, te handhaven door toezichthouder AFM. Toch wil de minister van Financiën een publiekrechtelijke zorgplicht toevoegen aan de bestaande civielrechtelijke zorgplicht. Ik vind het advies van de Raad van State in deze wel passend. Je moet zorgplicht niet te bevoogdend maken. De consument houdt een eigen verantwoordelijkheid; die moet ook z n gezonde verstand gebruiken. F F P M a g a z i n e 11 o k t o b e r

12 I N T E R V I E W VFFP- en FPSB-bestuurders over de toekomst van de branche: Integriteit is dé BINDENDE factor De Vereniging FFP is in gesprek met enkele relevante marktpartijen om te komen tot een branchebrede borging van integriteit. Een daarvan is de stichting Financial Planning Standards Board Nederland, onderdeel van de internationale organisatie die de certificering van de certified financial planner (CFP) verzorgt. VFFP-bestuurders Andrea Middel en Marc van Poeteren ontmoetten Angelo van Nies en Wim Biemans (FPSB NL) in Baarn en bespraken de toekomst van de branche in het algemeen en van het beroep van financieel planner in het bijzonder. FFP Magazine doet verslag van een inspirerende bijeenkomst. F F P M a g a z i n e 12 o k t o b e r

13 Meteen bij de start klinkt al een positief geluid. Want hoewel er veel wordt gesomberd, doet Nederland het internationaal gezien goed waar het financiële planning betreft. We draaien mee in de internationale top, weet Biemans. Dat blijkt onder andere uit de belangstelling die er is voor behavioral finance, zoals die sterk tot uitdrukking komt in life planning. De Verenigde Staten hebben lang een gidsfunctie vervuld, maar daar houdt men nu te krampachtig vast aan het verleden. De gidsrol wordt meer en meer overgenomen door landen als Australië, Zuid-Afrika en het Verenigd Koninkrijk. De positieve ontwikkelingen in Australië hangen nauw samen met het overheidsbeleid aldaar, vult Van Nies aan. Bij grote financiële beslissingen zoals het afsluiten van een hypotheek, zijn consumenten verplicht om een onderbouwd advies van een financieel planner te overleggen. Hierdoor is de doelgroep voor financiële planning veel breder geworden. Daar kunnen we in ons land een voorbeeld aan nemen. Een wettelijke erkenning van ons beroep zou een forse stap in de goede richting zijn. Uit dit voorbeeld blijkt maar weer hoe groot de invloed van de overheid kan zijn, zegt Middel. Daarom moeten we, naast enthousiast ons vak uitoefenen en onze waarden uitdragen, die overheid zoveel mogelijk blijven beïnvloeden. Rol van overheid In ons land legt de overheid de vinger helaas op de verkeerde zere plek en ontbreekt het de wetgever aan een integrale visie, reageert Van Poeteren. De opbouw van de modules in het Wft-raamwerk is ingestoken vanuit F F P M a g a z i n e 13 o k r o b e r

14 I N T E R V I E W een verkeerde invalshoek, namelijk productmatig. Aan ons de taak om een alternatief denkvenster aan te reiken. We hebben al bij toezichthouders en het ministerie aangegeven dat het anders kan, bijvoorbeeld met een wetgevend kader dat is opgebouwd vanuit life events. Zoiets bereik je niet in korte tijd, maar als dat ons uitgangspunt is, moet je nu wel een stip op de horizon zetten. Om zaken echt in beweging te zetten, sluiten we desgewenst een convenant met de beroepsverenigingen en de overheid. Van groot belang is in ieder geval dat wij nu met elkaar de vraag moeten stellen waar we over tien jaar willen staan op het gebied van wettelijke deskundigheid. Zowel de Vereniging FFP als FPSB NL willen hierin graag hun -maatschappelijke- verantwoordelijkheid nemen. Biemans: Misschien moet het uitgangspunt daarom wel zijn dat financieel planners, net als accountants, een vanuit de overheid gedelegeerde rol krijgen. Verdienmodel volgt vanzelf Die visie moet wel zijn ingegeven door klantbelang, reageert Middel. Mijn drive is dat ik mijn vak met veel plezier uitoefen én het leuk vind om mijn klanten te helpen. Daardoor ben ik enthousiast en gaat het eigenlijk vanzelf. Natuurlijk wil ik een eerlijk inkomen, maar ik hoef heus geen exclusieve auto te rijden. Het zou prettig zijn als ook de overheid meer vanuit maatschappelijk belang dan vanuit verdienmodel zou denken, stelt Biemans fijntjes. Nu hebben veel consumenten een verkeerd beeld van de financieel planner, die in hun beleving een inkomen heeft dat misschien wel zes keer modaal is. Dat moet dus anders. Daarom moeten we eerst alle niet-wenselijke prikkels wegnemen, benadrukt Van Poeteren. Alleen dan kun je de situatie creëren die ons voor ogen staat. We zouden F F P M a g a z i n e 14 o k t o b e r

15 bijvoorbeeld een begrippenlijst kunnen opstellen, die vaardigheden, werkzaamheden en competenties van alle financiële dienstverleners opsomt. Een consument moet immers eerst weten wat er te koop is voordat hij er de juiste waardering aan kan geven. En misschien maken we ons wel te veel zorgen over het verdienmodel. Het vak van boer begint bij de liefde voor zijn koeien, niet bij de prijs van de melk, vindt Biemans. Zo moet dat ook zijn in ons vakgebied. Dat er zoveel discussie is over het verdienmodel, komt doordat de overheid zich er te veel mee bemoeit. Wanneer we de uitgangspunten voor de toekomst helder formuleren en die branchebreed onderschrijven, ontstaan er vanzelf verdienmodellen die rekening houden met de gehele keten, voorspelt Van Poeteren. Specifiek waar het financiële planning betreft, moet er misschien wel meer voorwerk door de consument worden gedaan, die daarbij al dan niet wordt geholpen door bijvoorbeeld een administratiekantoor. Op die manier wordt financiële planning beter betaalbaar en dus beter bereikbaar. Nieuw evenwicht Om daar te komen, moet een nieuw evenwicht ontstaan. Middel constateert al een verschuiving van de adviesrol vanuit banken en verzekeraars naar het MKB, maar verwacht wel dat het aantal adviseurs afneemt. Van Nies beaamt dit: Ik spreek steeds meer collega s uit de branche die het bijltje erbij neer willen gooien. Het onderdeel beheren komt bij velen al niet eens meer voor, dat willen ze niet meer. Tegelijkertijd zijn die banken en verzekeraars wel nodig voor goede productoplossingen, zegt Middel. Van Nies: Als dat dan maar producten zijn die vanuit de behoefte van de consument worden gemaakt. F F P M a g a z i n e 15 o k t o b e r

16

17 I N T E R V I E W Sociale planning, het plannen van de onderkant van de markt, is zo belangrijk omdat juist die groep het hard nodig heeft, vult Van Nies aan. Maar bijna iedereen richt zich op de happy few. Uit ervaring weet ik echter wat een kick het kan geven als je iemand kunt helpen om uit een financieel dal te klimmen. Het levert misschien niet direct geld op, maar het geeft je wel een geweldig gevoel. Maar wie zijn onze partners in dat geval?, vraagt Biemans zich af. Sociale diensten? Budgetcoaches? Personeelsfunctionarissen? In de Verenigde Staten zijn planners min of meer verplicht om elk jaar enkele pro bono-zaken te doen voor sociaal zwakkeren. Wellicht is dat een concreet aandachtspunt voor de Vereniging FFP en FPSB NL. Maar daarmee ben je er nog niet, het gaat niet ver genoeg. Feitelijk zou financiële planning op alle vlakken moeten worden geïntegreerd in de maatschappij. Het zou een social of employee benefit moeten zijn, dat past ook in de Nederlandse traditie. Angelo van Nies Dat zal op termijn zeker gebeuren, als wij de eigenschappen opstellen waaraan zo n product moet voldoen, denkt Van Poeteren. Uiteindelijk blijven er dan maar een paar aanbieders over, uitsluitend omdat ze de beste producten maken. En die kunnen ze, omdat ze grootschalig zijn, tegen reële prijzen leveren. De planner schrijft in die situatie een request for proposal uit, de aanbieders komen vervolgens met een goed geprijsd product dat voldoet aan de karakteristieken. Daar hoeft geen andere adviseur meer aan te pas te komen, de planner is in die situatie immers de door de overheid geaccrediteerde financiële huisarts. Daarom heeft hij ook een controlefunctie en moet hij na een paar maanden informeren of alles goed gaat, of -om in de beeldspraak te blijven- het voorgeschreven medicijn voldoet en geen vervelende bijwerkingen heeft. Maar wat we ook verzinnen, het moet uiteindelijk kosteneffectief zijn. Sleutelwoord is integriteit Maar eerst moet het vertrouwen van de consument worden teruggewonnen door te focussen op de integriteit van financieel professionals. Een bankierseed zonder sancties is leuk voor de bühne, maar zet weinig zoden Marc van Poeteren Sociale planning als maatschappelijke verantwoordelijkheid Maar hoe dwing je af dat financieel planner een erkend beroep wordt, om nog maar te zwijgen over een mogelijk gedelegeerde toezichtrol? Het zou al helpen als we in alle segmenten van de maatschappij laten zien wat financiële planning is, denkt Middel. Dus niet alleen aan dga s en vermogende particulieren, maar ook - of juist - aan de grote middengroep, de gewone consumenten en aan de onderkant van de samenleving. Pas als je kunt laten zien dat het werkt, kun je beleidsmakers beïnvloeden. F F P M a g a z i n e 17 o k t o b e r

18 I N T E R V I E W Wim Biemans Andrea Middel aan de dijk. FPSB NL is een stap verder gegaan en is met DSI (Deskundigheid Screening Integriteit) een overeenkomst aangegaan om haar CFP-professionals te laten opnemen in het Register Integriteitsgevoelige Functies (RIF), vertelt Van Nies. Dit register is gepersonaliseerd en openbaar, waardoor iedereen kan controleren wie erin is opgenomen. Het belangrijke verschil met bestaande registers, is dat het RIF de mogelijkheid van naming and shaming biedt, legt Biemans uit. Dat betekent dus dat iedereen het ziet als je in de fout bent gegaan. Van Poeteren: Integriteit is iets wat ons allen bindt. Die discussie moeten we dus niet alleen intern voeren, maar veel breder trekken. Jullie eerste stap is dus logisch in een opmars naar een groter geheel maar mag zeker niet de laatste zijn. Over de FPSB NL De Stichting Financial Planning Standards Board Nederland (FPSB NL) is in 2009 ontstaan uit de Stichting Register Masters in Financial Planning (RMFP), die ruim tien jaar geleden werd opgericht door een aantal alumni van de MFP-opleiding. FPSB NL is een internationaal netwerk van thans 24 aangesloten landen. In ons land mag de FPSB NL als enige het keurmerk certified financial planner toekennen. FPSB NL heeft een eigen tuchtraad en gedragscode. Wereldwijd zijn er bijna CFP-professionals, in Nederland bedraagt hun aantal ongeveer 150. Zo n zestig procent van hen is ook lid van de VFFP. Het moet ook niet uit de regels voortkomen, maar intrinsiek zijn, voegt Middel toe. Het gaat om de ethiek. We moeten tenslotte het vertrouwen van de consument terugverdienen. Het draait inderdaad om de beroepseer en het moet niet gebeuren aan vergadertafels, maar bij de consument aan de keukentafel, beaamt Biemans. Daar moeten we ons imago opnieuw opbouwen. Op microniveau lukt dat wel, mijn klanten vertrouwen mij, maar het omslagpunt komt slechts langzaam. Van Poeteren: Daarom moeten we ook duidelijk maken wie wat doet en wie welke rol speelt. De negatieve beeldvorming is mede ontstaan doordat de consument een kleine groep verwart met die brede groep van financiële dienstverleners die naar eer en geweten hun beroep uitoefent. Ik ben juist daarom van mening dat iedereen die over de schreef gaat hard moet worden gestraft, wat mij betreft zelfs met een royement voor het leven als het vergrijp echt zwaar is. Ik denk dat je het belang van integriteit niet behoeft uit te leggen aan degenen die er al zo mee bezig zijn en erover praten als wij nu doen, besluit Van Poeteren. Waar het om gaat, is het te borgen op de lange termijn. Dat betekent overigens ook dat het onderdeel integriteit uiteindelijk misschien wel binnen één entiteit moet worden georganiseerd. Integriteit mag immers geen onderscheidend vermogen lijken; iedere dienstverlener moet gewoon integer zijn en handelen. Je onderscheiden op deskundigheid en vaardigheid is wel prima en dat is bij uitstek het domein van de beroepsorganisaties zelf. F F P M a g a z i n e 18 o k t o b e r

19 Knab is een bank die financiële planning als hart van haar activiteiten heeft. Het biedt een overzicht van de dagelijkse financiën en de inrichting van een Bank met financiële planning ALS HART eigen financieel dashboard, dat kan worden uitgebreid met alle financiële gegevens waarover de klant beschikt. En zijn er vragen of is er behoefte aan advies, dan kan de hulp worden ingeroepen van FFP-gecertificeerd financieel planners van de Vereniging FFP met wie de bank samenwerkt. De bank zelf geeft geen advies en onderhoudt geen commerciële banden met de samenwerkende planners. Over deze samenwerking laat FFP Magazine enkele betrokken FFP-leden aan het woord. Denise Land FFP: Financiële planning wordt GRIJPBAAR Denise Land is sinds begin vorig jaar betrokken bij Knab. Het eerste mailcontact dateert van januari 2012, herinnert ze zich. De werktitel was toen nog de Bank van Morgen. In mijn adviespraktijk ervaar ik de toegevoegde waarde van de bank, zoals de kracht van een servicedesk met goed opgeleide medewerkers. Zelf stelde ik onlangs op een zondag een vraag die vrijwel onmiddellijk werd beantwoord. Kom daar maar eens om bij een andere bank! De digitale technieken die worden gebruikt, spreken Denise Land aan. Het online financieel dashboard geeft klanten overzicht en fungeert als startpunt voor financiële planning. Ook kun je het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) opnemen in het dashboard en betaalrekeningen van andere banken toevoegen. Zeker in het kader van grip op geld is dat een mooie tool. Financiële planning wordt hierdoor beter grijpbaar, vindt ze. Al zal het van consument tot consument verschillen of hij hiermee aan de slag gaat of niet. Ik geef veel trainingen en heb daardoor geleerd dat er een bepaalde zelfredzaamheid moet zijn, wil iemand zelf actief aan de slag gaan met een dergelijk dashboard. Ook leeftijd speelt een rol; jongeren hebben meer ervaring en minder schroom om een digitale tool te gebruiken. Met het geven van online seminars die de bank organiseert, heeft Denise Land al ervaring opgedaan. Dat is wel een vreemde ervaring, zeker als je gewend bent om tegenover een groep mensen te staan. Nu zijn er alleen twee camera s die je aankijken! Die seminars kun je live volgen of op een later moment terugkijken via de website. Ook dit is een initiatief dat werkt; ik heb via mijn seminar inmiddels al een afspraak gemaakt met een nieuwe klant. Hoewel de bank voor de gecertificeerd financieel planners zo als leadgenerator werkt, is dit voor Denise niet de voornaamste reden om mee te doen. Het feit dat de bank op een nieuwe en wezenlijk andere manier werkt, vind ik veel belangrijker. De mogelijkheid, of liever de voorwaarde, om volledig onafhankelijk te kunnen werken, de transparante werkwijze, en het hoge servicelevel hebben mij overtuigd van de kracht van het concept. F F P M a g a z i n e 19 o k t o b e r

20 Theo Peppink MFP/FFP CFP: Met name voor doe-het-zelvers EEN AANRADER Ook Theo Peppink raakte al in een vroeg stadium betrokken bij Knab. De initiatiefnemer van de bank is een goede bekende van mijn compagnon Henk de Rijk, vertelt hij. Al ver voordat de plannen naar buiten zijn gebracht, hebben zij er samen over gebrainstormd.toen de plannen concreet werden en contacten met FFP-leden werden gelegd, heb ik het stokje eind 2011 overgenomen. Peppink is enthousiast over de samenwerking. De gesprekken met de medewerkers van de bank zijn buitengewoon goed. Ze zijn open, eerlijk en transparant, in woord en daad. Dat spreekt mij aan, omdat dit de mogelijkheid biedt om echt te sparren met professionals. Dat is niet gebruikelijk, vaak laten gesprekspartners van financiële instellingen niet het achterste van hun tong zien. Hierdoor ben ik in staat om de actuele marktontwikkelingen op de voet te volgen. Het bankconcept is bijzonder, maar dat betekent niet dat ik niet kritisch ben. Zo zal bijvoorbeeld nog moeten blijken of het werkt om advies op feebasis aan klanten aan te bieden. Toch acht hij de kans groot dat de doelgroep het model omarmt. Uit ervaring weet hij dat een bepaald soort klant zich aangesproken voelt door de formule. Veelal doe-het-zelvers met een behoorlijk hoog kennisniveau. Zij zijn gewend zelf veel informatie te vergaren en zich behoorlijk kritisch op te stellen, maar beseffen tegelijkertijd niet de helikopterview te hebben die een gecertificeerd financieel planner van de FFP eigen is. Daardoor is de kans op marktvergroting mogelijk, denkt Peppink. Helemaal omdat zulke klanten vaak zelf hun schoenendoos al hebben uitgezocht en je dus geen discussie krijgt over -de kosten van- dat traject. En dankzij de digitale voorzieningen van de bank gelden er geen locatiebeperkingen. De klant kan hierdoor eenvoudig specialisten op deelniveau raadplegen en inhuren, al zitten ze aan de andere kant van het land. Zelf heeft hij al eens een online seminar gegeven. In een situatie waarbij je voor een fysiek publiek staat, speel je natuurlijk in op alles wat je ziet. Een frons, een blik, communicatie is natuurlijk voor een belangrijk deel nonverbaal. Maar met een online seminar zie je de zaal niet en kun je daarop dus niet inspelen... Vragen die kijkers stellen, worden door de bank aan de presentator doorgespeeld. Direct na afloop kan het publiek een evaluatieformulier invullen. Geloof me, dan word je keihard afgerekend, in positieve en negatieve zin! Maar dat is alleen maar leerzaam en ook daar kan ik weer mijn voordeel mee doen. F F P M a g a z i n e 20 o k t o b e r

21 Harry van Houdt MFP CFP RLP: Adviseurs-ranking vind ik prima INSTRUMENT Harry van Houdt is één van experts van het eerste uur. Knab is in het najaar van 2011 bij mij terecht gekomen. De boodschap was duidelijk: de bank zocht samenwerking met gecertificeerd financieel planners die over brede vakkennis en ervaring beschikken. Het concept spreekt mij erg aan, het is transparant en echt vernieuwend. WatVan Houdt ook aanspreekt, is dat klanten een cijfer kunnen geven aan de FFP-expert met wie zij contact hebben gehad. Ik ervaar dat als een prima instrument om kwaliteit te meten. Een financieel professional kan natuurlijk in zijn communicatie van alles beweren, maar pas als je klanten laat ranken krijg je een beeld van de praktijk. Knab is niet de eerste die dit toepast, maar wel de eerste die het succesvol doet. Dat heeft natuurlijk alles te maken met timing én met een goede financiering van het initiatief. Hij heeft dan ook niet lang getwijfeld om zich als onafhankelijk expert aan de bank te verbinden. Natuurlijk is Knab een trein die nog maar net in beweging is gekomen. Maar omdat ik geloof in de achterliggende filosofie, vind ik het prettig om nu al aan boord te zijn, lacht hij. Dan weet ik zeker dat ik straks niet op een rijdende trein moet springen met het risico genoegen te moeten nemen met een staanplaats in de tweede klasse! Het mes snijdt aan twee kanten, vindt Van Houdt. Voor de bank is het interessant om te kunnen beschikken over een pool van onafhankelijke experts die uitstekende kwaliteit leveren. Want hoewel er geen enkele afhankelijkheidsrelatie bestaat, profileert de bank zich er wel mee. Voor de experts biedt de samenwerking mogelijkheden om met nieuwe klanten in contact te komen en zich nadrukkelijk te profileren door het schrijven van blogs en het ontwikkelen van online seminars. F F P M a g a z i n e 21 o k t o b e r

22 F F P M a g a z i n e 22 o k t o b e r

23 FFP CONGRES Het derde achtereenvolgende jaarcongres van de Vereniging FFP staat volledig in het teken van de klant. Met het prikkelende thema Klanten (ver)dien je! wil de FFP het statement afgeven dat verdienen aan klanten begint met het dienen van klanten. Klanten verdienen door TE DIENEN Anita Vegter Roger Peverelli Marc van Poeteren Het centraal stellen van de klant en diens belangen en behoeften is een hot issue in de financiële sector. Aanbieders en adviseurs beseffen dat het klantbelang te lang van ondergeschikt belang is geweest. Te vaak ging de portemonnee boven het principe, niet in de laatste plaats tot uiting komend in complexe en klantonvriendelijke producten of een slecht financieel advies. Voeg daarbij ook een niet zelden tekortschietende klantbehandeling en het sterk verslechterde imago van de financiële branche is verklaard. Plenaire sprekers De Vereniging FFP heeft mede tegen deze achtergrond het initiatief genomen om haar jaarlijkse congres als platform te gebruiken voor het in ere herstellen van de klant. Daartoe wordt de klant centraal gesteld door de plenaire bijdragen van twee sprekers die veel met consumenten en klanten te maken hebben. De eerste plenaire presentatie wordt verzorgd door Anita Vegter (48), bestuurder van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Deze toezichthouder is per 1 april jl. dit jaar ontstaan uit een fusie van de Consumentenautoriteit, de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) en de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). De tweede plenaire presentatie wordt gegeven door Roger Peverelli (51), al 20 jaar partner bij adviesbureau voor marketing & communicatie VODW dat wereldwijd banken, verzekeraars en pensioenfondsen begeleidt. Hij is een expert op het gebied van strategie en innovatie in financiële dienstverlening en (inter)nationaal bekend auteur van boeken als Reinventing financial services en The Future of Finance. Voorafgaande aan deze beide plenaire sprekers zal FFPvoorzitter Marc van Poeteren het derde achtereenvolgende FFP Congres traditioneel openen met zijn presentatie. Opnieuw fungeert FFP-directeur Marjan van Kasteren als dagvoorzitter op dit jaarcongres. Plenair middagprogramma uur: Welkom/ontvangst bezoekers middagprogramma uur: Start plenaire middagprogramma uur: Welkomstwoord FFP-voorzitter Marc van Poeteren uur: Anita Vegter, bestuurder Autoriteit Consument en Markt (ACM) uur: Roger Peverelli, marketingcommunicatiebureau VODW uur: Finale van de Verkiezing FFP-planner van het jaar uur: Aperitief en netwerken op het informatieplein Verkiezing FFP-planner 2013 Nieuw op het jaarcongres van de Vereniging FFP is de Verkiezing FFP-planner van het jaar. Deze Verkiezing sluit nadrukkelijk aan op de nieuwe vakbekwaamheidseisen van de FFP, waarin naast kennis vooral integrale (klant)vaardigheden en competenties centraal staan. Hieruit is de wens naar voren gekomen om uit de ledenkring van de vereniging de beste FFP-planner 2013 op het gebied van vakkennis en vooral integrale (klant)vaardigheden te kiezen. F F P M a g a z i n e 23 o k t o b e r

24 Instituut voor Financiële Kennisontwikkeling (IFK) Breng uw Wftdiploma s op orde Permanente educatie Wft Opleidingen op maat Op 1 januari 2014 geldt het nieuwe opleidingsgebouw Wft. Heeft u vanaf 2008 alle PE Wft gevolgd? Wilt u uw (FFP) diploma s van voor 1 oktober 2007 weer Wft-proof maken? Wilt u afspraken maken over Wft PE inhaalexamens? Heeft u andere vragen over de transitie naar Wft 2014? Mail naar jelle.vandenberg@ifk.nl. PE FFP PE-punten FFP in twee of drie dagen. Het IFK is al meer dan vijftien jaar een onafhankelijke dienstverlenende organisatie, die inzicht geeft en objectieve informatie verstrekt. Blijf aantoonbaar permanent actueel met ons digitaal platform Een originele en uitdagende manier van permanente educatie. Slechts 5 tot 10 minuten per nieuwsbericht. Optimale prijs-kwaliteitverhouding. Naslagwerk voor PE-examens. E-workshops zie onze webwinkel Bijvoorbeeld: Flex BV (2 PE-punten FFP toegekend); Ontslag en gouden handdruk (3 PE-punten FFP in aanvraag). Bestel via de webwinkel op Medewerkers hebben soms een stukje extra opleiding nodig waarin uw eigen beleid, producten en diensten worden betrokken. Bouw samen met het IFK aan een opleiding voor: een korte bij- en omscholing; de introductie van nieuwe producten en diensten; de integratie van vaardigheden; de behandeling van actualiteiten; waarbij IFK de mogelijkheid biedt tot het verzorgen van: syllabi; klassikaal onderwijs met of zonder docent; blended learning; e-learning. Meer informatie? Mail naar jelle.vandenberg@ifk.nl Bel voor meer informatie: , of kijk op F F P M a g a z i n e 24 o k t o b e r

25 FFP CONGRES De drie kandidaten die in de finaleronde mogen uitkomen, hebben al twee voorronden doorlopen. In de eerste ronde moesten zij een digitale multiple-choicetoets maken met betrekking tot de parate kennis om snel te kunnen schakelen met de klant. Praktijkvragen over uiteenlopende kennisgebieden moesten worden beantwoord, waarbij niet alleen de juistheid van de antwoorden, maar ook de snelheid van de beantwoording is gewogen. De beste tien kandidaten mochten vervolgens door naar de tweede ronde, die in de tweede week van september werd gehouden. Daarin moesten zij een diepgaand adviesgesprek met een klant voeren onder het toeziend oog van twee assessoren. Hierin kwamen de specifieke wensen en doelstellingen van de klant aan de orde. De kandidaten werden tijdens dit onderdeel vooral getoetst op intakevaardigheden. De bevindingen van dit klantgesprek moesten vervolgens worden uitgewerkt en vastgelegd in een financieel plan. In de finaleronde op de congresdag mogen de drie best gekwalificeerde kandidaten zichzelf presenteren aan het publiek. Degene die dat op de meest succesvolle wijze doet, mag zich de FFP-planner van het jaar 2013 noemen. Niet in de laatste plaats ontvangt de winnaar een officiële oorkonde en een persoonlijke vaardigheids-/ondernemerstraining van een topcoach. TWAALF EXPERTMEETINGS De derde editie van het FFP Congres is voor een groot deel gevuld met twaalf workshops met daarin volop aandacht voor vakkennis, vaardigheden en praktijkvoorbeelden. In de workshops die expert meetings zijn genoemd, is ook ruime gelegenheid voor collegiale reflectie. De workshops worden in drie ronden van elk vier bijeenkomsten van maximaal 60 minuten gegeven en gaan over klantthema s die zijn afgeleid van het congresthema. Zo komen aanbod: integraal advies, transparante dienstverlening, begrijpelijk adviseren, passende beloning, klachtenafhandeling en zelfredzaamheid van de klant. De bijeenkomsten beginnen om uur en lopen door tot na de lunch. Bezoekers kunnen maximaal aan drie workshops deelnemen. Het complete workshopsprogramma luidt als volgt: Ronde 1: uur: Paul Meertens (Rabobank) Fiscaliteit en het hypotheekadvies (1 PE-punt: BEL) Muriël Palm-Kamsma en Ine Bongaerts (FFP) Een goed pensioen (ver)dien je! (1 PE-punt: PSZV) Rudy van Leeuwen en Job Dijkstra (AFM) Is integraal advies altijd het beste voor de klant? (1 PE-punt: ICB) Henriëtte Prast (Movir) Rationele planning voor irrationele mensen (1 PE-punt: ICB) Ronde 2: uur Ronald Kroon (FFP) Vermogensoverdracht bij leven en na overlijden (1 PE-punt: RE) Jan van Lierop (Figlo) en Ron Dukers (Dukers & Baelemans) Een financieel plan is meer dan een betaald advies (1 PE-punt: ICB) Louis Vollebregt (Kinder Institute of Life Planning) Mensen en wensen; totaalrelaties door Financial Life Planning Rob Timmermans (Hoffelijk Financiële Training & Coaching) Prinsjesdag en de gevolgen daarvan voor de financieel planner (1 PE-punt: ICB) Ronde 3: uur Egbert Berkhoff (NNEK) Het vermogen om de klanten te krijgen die je verdient! Wessel Visser (Bureau Taal) Begrijpelijk adviseren Dinand van Wiggen (FFP) Lijfrente en pensioensparen in fiscaal daglicht (1 PE-punt: BEL) Rik Smit (FFP) Mediation; specialisatie om te (ver)dienen! HOOFDSPONSOR SPONSORS F F P M a g a z i n e 25 o k t o b e r

26 In elke uitgave van FFP Magazine dragen leden van de FFP-kennisgroepen één of twee actuele praktijkcases aan. De kennisgroepen zijn samengesteld uit deskundige FFP-leden op uiteenlopend gebied. Kennis delen is een belangrijk aandachtspunt voor FFP. In deze uitgave een bijdrage van de Kennisgroep Huwelijksvermogens- en Erfrrecht. UIT DE PRAKTIJK Wetswijziging AWBZ kan leiden tot forse VERHOGING eigen bijdrage Tot 1 januari van dit jaar was het inkomen de enige maatstaf voor het vaststellen van de eigen bijdrage voor iemand die werd opgenomen in een verzorgingstehuis of andere AWBZ-instelling dan wel een gezinshulp nodig had. Sindsdien is er een ingrijpende wetswijziging doorgevoerd waardoor met name hoge(re) inkomens met hogere lasten worden opgezadeld. De tijd van de beruchte Wet op de Bejaardenoorden lijkt terug. De kranten staan er bol van. Kennisgroep Huwelijksvermogens- en Erfrecht Vereniging FFP Mr. Georgette van den Bergen FB FFP DRV Family Office, onderdeel van DRV Accountants en Adviseurs De van kracht geworden wetswijziging per 1 januari van dit jaar komt erop neer dat, behalve naar het inkomen, ook nadrukkelijker dan voorheen wordt gekeken naar iemands vermogen. Als basis voor de berekening van de eigen bijdrage aan de AWBZ-instelling geldt zoals voorheen het inkomen in Box I (loon, pensioen, eigen woning), Box II (dividend uit eigen BV) en Box III (4 % over de waarde van beleggingen, tweede woning en banktegoeden). Hierin is niets gewijzigd. Nieuw daarentegen is dat over het opgebouwde vermogen van iemand in Box III voortaan een extra heffing wordt berekend. Door de wetswijziging is bepaald dat een extra 8% van de grondslag sparen en beleggen in Box III wordt opgeteld bij het verzamelinkomen. Daarmee wordt dus in totaal 12% over het vermogen in Box III meegenomen bij de vaststelling van het bijdrageplichtig inkomen aan de hand waarvan de hoogte van de eigen bijdrage AWBZ wordt vastgesteld. Deze nieuwe berekeningsmethodiek leidt nu voor mensen met vermogen in Box III tot een hogere bijdrage ten opzichte van voorgaande jaren. Wat nog een extra effect heeft, is de wijziging van de regels in Box III sinds 2012 voor bloot eigendom en vruchtgebruik. Daarover straks meer. Hoogte bijdragen Voor de zorgverlening met verblijf bestaat een hoge en een lage eigen bijdrage. De lage eigen bijdrage geldt alleen voor mensen die (nog) de kosten voor een huishouden buiten de AWBZ-instelling moeten betalen. De meest voorkomende situaties waarin de lage eigen bijdrage van maximaal per maand is verschuldigd, zijn: iemand wordt voor het eerst opgenomen in een AWBZ-instelling; de eerdere opname was langer dan 6 maanden geleden, zodat over de eerste zes maanden (de wachttijd) de lage eigen bijdrage betaald moet worden; F F P M a g a z i n e 26 o k t o b e r

27 iemand is gehuwd en de partner woont nog thuis; iemand ontvangt het volledig pakket thuiszorg (VPT). In alle andere hierboven niet genoemde gevallen is de hoge eigen bijdrage verschuldigd. Deze hoge eigen bijdrage is maximaal ,40 per maand. Na aftrek van korting is dit maximaal ,06. Voor alle situaties is het mogelijk om de bijdragen uit te rekenen door middel van de tool welke op de site van het CAK te vinden is. Voorbeeld: Ongehuwde, zorg met verblijf, ouder dan 65 jaar, geen eigen woning. Het verzamelinkomen (volgens aangifte 2011) is De verschuldigde belasting na aftrek van de heffingskortingen hierover is Het verzamelinkomen bestaat uit de inkomsten uit pensioen en het fictief rendement van Box III over een vermogen van Gezien de hoogte van het inkomen uit pensioen komt deze persoon niet in aanmerking voor de ouderentoeslag in Box III. Sinds 1 januari 2012 geldt de defiscalisering nu ook voor situaties waarin de langstlevende het vruchtgebruik geniet en de kinderen het bloot eigendom bezitten op grond van een testament. Dit betekent, dat de langstlevende het volle eigendom van het vermogen in Box III moet vermelden; de kinderen behoeven in Box III niets aan te geven. Voor de kinderen die een bloot eigendom bezitten welk niet voortvloeit uit een testament blijft de situatie zoals deze was tot De ouder(s) moet(en) in Box III de waarde van het vruchtgebruik vermelden en de kinderen geven op hun beurt de waarde van het bloot eigendom aan. Deze defiscalisering heeft, na invoering van de nieuwe rekenmethodiek voor de AWBZ-bijdrage, negatieve gevolgen. Het vermogen in Box III is bij de langstlevende door de defiscalisering hoger dan deze feitelijk is. De langstlevende zal daardoor bij opname in een AWBZ instelling een hogere bijdrage verschuldigd zijn. De berekening van de verschuldigde AWBZ ziet er als volgt uit: 1 1 Verzamelinkomen ,00 Af:verschuldigde belasting ,00 Premie ziektekostenverzekering ,70 Zak- en kleedgeld 3.519,00 Toeslag , ,00 Aftrek indien inkomen ,07 hoger dan ,00 8% over minus 5.562,88 vrijstelling Box III Bijdrageplichtig inkomen ,10 Dit is per maand: 1.521,84 Verhogen met 2 % hierover 30,44 Eigen bijdrage per maand 1.552,28 Af: 8% Wtcg-korting hierover -124,18 Te betalen per maand 1.428,10 Makkelijker kunnen we het niet maken, wel moeilijker. Bloot eigendom en vruchtgebruik Box III Als er sprake is van vermogen in Box III waarover een langstlevende het vruchtgebruik heeft en de kinderen het bloot eigendom op grond van een testament, dan moest elk jaar een berekening worden gemaakt voor de bepaling van het bedrag dat in de aangifte bij ieder vermeld moest worden. Als de kinderen een vordering op de langstlevende ouder (renteloos of rentedragend) hebben, dan kan de ouder in Box III deze schulden niet aftrekken van het vermogen in Box III; dit heet: defiscalisering. Deze regeling geldt een uitzondering daargelaten sinds jaren. De kinderen behoeven de vordering in Box III niet te vermelden, maar de langstlevende kan deze schuld ook niet fiscaal aftrekken. Hoe dit te voorkomen? Het peilmoment voor de berekening van de AWBZ-bijdrage ligt twee jaar voor het jaar van opname in de AWBZ-instelling of twee jaar voor het moment van het inroepen van een gezinshulp. Zo wordt de bijdrage voor het jaar 2013 bepaald aan de hand van het inkomen over 2011 en de hoogte van het vermogen in Box III op 1 januari Om een hoge eigen bijdrage te voorkomen of te vermijden, kan gedacht worden aan de volgende maatregelen: (Tijdig) schenkingen doen aan de (klein)kinderen, via bankoverschrijving of via een schuldigerkenning bij de notaris. Uitkering van erfdelen aan de kinderen wegens het overlijden van de eerste ouder. Let hierbij wel op de inhoud van het testament. Eventueel zijn er nog mogelijkheden met een BV. Of door toepassing van een of meer van deze acties met fiscale gevolgen de wet voor wat betreft de berekening van de AWBZ gewijzigd zal worden, is op dit moment niet bekend. Conclusie De AWBZ-bijdrage kan per 1 januari 2013 fors hoger uitvallen voor vermogenden. Zorg er daarom voor dat het vermogen in Box III tijdig wordt verlaagd, bijvoorbeeld door het doen van schenkingen. Verder kan een goed testament, van de ouder die als eerste komt te overlijden, nadelige gevolgen voorkomen in het geval de langstlevende ouder wordt opgenomen in een verpleeg- of verzorgingstehuis. Hierdoor kan het erfdeel van de kinderen in geval van overlijden van de eerste ouder worden afgeschermd bij de vaststelling van de hoogte van de AWBZ-bijdrage. Een BV kan eventueel ook nog goede diensten bewijzen. F F P M a g a z i n e 27 o k t o b e r