Standpunt Planningsdocumenten in het basisonderwijs Februari 2013

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Standpunt Planningsdocumenten in het basisonderwijs Februari 2013"

Maria van der Linden
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Planningsdcumenten in het basisnderwijs Februari 2013 GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan Brussel

2 Inhudspgave Inhudspgave Inhudspgave Situering Ndzaak standpunt Begripsmschrijving Prbleemstelling Uitgangspunten Wettelijk kader Leerplannen GO!... Fut! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2.3 De inspectie Standpunt Kleuternderwijs Lager Onderwijs... 7 Pedaggische begeleidingsdienst GO! 2

3 Situering 1 Situering 1.1 Ndzaak standpunt Schlen vragen geregeld een standpunt van de begeleidingsdienst ver planningsdcumenten in het basisnderwijs. Eigen vaststellingen van pedaggisch begeleiders wijzen p een aantal knelpunten die de nd aan een standpunt in de verf zetten. 1.2 Begripsmschrijving Onder planningsdcumenten verstaan we alle dcumenten van de leraar waarin hij het aanbd vr de kinderen plant. De planningsdcumenten helpen bewaken dat het aanbd ver het ganse schljaar vlledig, evenwichtig en gradueel pgebuwd is. 1.3 Prbleemstelling We stellen vlgende knelpunten vast: Er is nduidelijkheid ver welke planningsdcumenten de leraar minimaal dient te beschikken. Er is nduidelijkheid ver wat minimaal in de planningsdcumenten met vermeld wrden. De agenda wrdt te vaak enkel gebruikt als instrument vr verantwrding. Leraren ervaren het gedetailleerd bijhuden van de agenda als planlast. Bepaalde activiteiten (bijv. rutineactiviteiten, hekenwerk, ) passen niet echt in het sjabln van de klassieke agenda. Pedaggische begeleidingsdienst GO! 3

4 Uitgangspunten 2 Uitgangspunten 2.1 Wettelijk kader In het besluit van de Vlaamse Regering van 5 ktber 2007 betreffende het berepsprfiel van de leraar lezen we bij typefunctie 4, de leraar als rganisatr: De leraar kan een sepel en efficiënt les- f dagverlp creëren, dat past in een krte- en lange termijnplanning. 2.2 De inspectie De inspectie vraagt m aan te tnen dat er planmatig gewerkt wrdt maar legt inhudelijk en vrmelijk geen enkele verplichting p. De schl kiest zelf he ze dit aantnt en welke instrumenten ze hiervr nuttig acht (jaarplan, dag- f weekagenda, klasbek, ). Pedaggische begeleidingsdienst GO! 4

5 3 Standpunt 3.1 Kleuternderwijs Algemeen Nch de nderwijsinspectie nch de Pedaggische Begeleidingsdienst GO! leggen een vrm p vr de planningsdcumenten van de grepsleraar. Het schlbestuur kan een eigen vrm kiezen, z ndig na raadpleging en gedkeuring dr de frmele participatierganen. De afspraken m.b.t. de planningsdcumenten wrden vermeld in het schlwerkplan. Plannen is een ndzaak. Elke leraar bereidt zich nauwgezet vr p de activiteiten die hij f zij plant m samen met de leerlingen de leerplandelen te bereiken. De kleuterleraar met er vr zrgen dat het aanbd ver het ganse schljaar vlledig, evenwichtig en gradueel pgebuwd is (ver de verschillende thema s heen en ver de verschillende grepen). Hiervr is intern verleg ndig. Afspraken die vrtvleien uit dit verleg kunnen leiden tt vrmen van jaarplanning. Natuurlijk dient in de planning k ruimte vrzien te wrden vr actuele gebeurtenissen, nvrziene mstandigheden en inbreng van kinderen. De planningsdcumenten meten alle ndige infrmatie bevatten ver he het leren gerganiseerd wrdt en wat de kinderen al geleerd hebben. Dit is nder meer vr eventuele vervangers heel belangrijk. De planningsdcumenten vr de klaspraktijk van de kleuterleraar zijn best als vlgt ingedeeld en vlden aan een aantal criteria: De themaplanning De themaplanning legt de brug tussen het leerplan en de activiteiten. Een minimale themaplanning is ndzakelijk m te kmen tt een effectieve rganisatie van de themaweek/-weken. Een themaplanning vertrekt vanuit vlgende vraag: Wat gaan mijn kinderen na het thema meer kennen, kunnen en zijn? In een themaplanning staan daarm vlgende nderdelen: Een verzicht van een beperkt aantal leidinggevende leerplandelen per leergebied gekppeld aan activiteiten (gezamenlijke en keuzeactiviteiten) die zrgen vr de pbuw van het thema. Het taalaanbd dat de leraar in natuurlijke cntexten met de kinderen wil activeren. Als referentie kan de WOK gehanteerd wrden.(wrdenlijst Kleuternderwijs- zie website GO) Reflectie: De leraar reflecteert p de vrbije praktijk in functie van het bereiken van resultaten en van tekmstige planning. Pedaggische begeleidingsdienst GO! 5

6 De weekplanning f dagplanning De week- f dagplanning vertrekt vanuit de themaplanning en geeft weer he het thema wrdt gerganiseerd. In een week- f dagplanning staan vlgende rubrieken: Een beschrijving van de gezamenlijke activiteiten en keuzeactiviteiten met tijdsaanduiding ( Wat ga ik wanneer den? ). De leraar plant bij het keuzeaanbd zwel zelfstandige activiteiten als geleide activiteiten. Bij elke activiteit stelt de leraar minstens één cncreet fcusdel vrp ( Wat wil ik in hfdzaak bereiken? ). De rl van de leraar tijdens de keuzeactiviteiten (brede ndersteuning, gerichte ndersteuning, delgerichte bservatie, remediëring, preinstructie, verlengde instructie, specifieke zrg, ) Naast de vernemde planningsdcumenten vr de rganisatie van de kleuterklaspraktijk, kan de leraar in samenspraak met directie en team, ng ver vlgende dcumenten beschikken: Fiche van rutineactiviteiten/methdieken De fiche van de rutineactiviteiten/methdieken geeft weer welke rutines er dagelijks plaats vinden en welke leerplandelen hierbij aan bd kmen. Deze fiches kunnen de planlast vr de leraar verminderen mdat er niet steeds met gekpieerd wrden naar de dag- f weekplanning. In een fiche van rutineactiviteiten staan vlgende rubrieken: Naam van de rutineactiviteit Leerplandelen van de activiteit Beschrijving van de activiteit Facultatief: natuurlijk taalaanbd Facultatief: zrgverbredende ndersteuningsmaatregelen Hekenwerkfiches De hekenwerkfiches geven een verzicht van klassieke heken die dagelijks deel uitmaken van het keuzeaanbd vr de kleuters. In de hekenwerkfiches wrden de leerplandelen van de hek pgelijst, naast de materialen en pdrachten waaruit het kind kan kiezen. Deze fiches kunnen de planlast vr de leraar verminderen mdat er niet steeds met gekpieerd wrden naar de dagf weekplanning. Verrijkingsdelen in functie van het thema dienen wel in de thema, dag- f weekplanning pgenmen te wrden. In een hekenwerkfiche staan vlgende rubrieken: De leerplandelen pgelijst per leergebied en relevant dmein De materialen en eventueel de pdrachten In het kader van de aanvangsbegeleiding en/f prfessinalisering kan met leraren afgesprken wrden een meer uitgeschreven planning bij te huden. Pedaggische begeleidingsdienst GO! 6

7 3.2 Lager Onderwijs Nch de nderwijsinspectie nch de Pedaggische Begeleidingsdienst GO! leggen een vrm p vr de planningsdcumenten van de grepsleraar. Het schlbestuur kan een eigen vrm kiezen, z ndig na raadpleging en gedkeuring dr de frmele participatierganen. De afspraken m.b.t. de planningsinstrumenten wrden vermeld in het schlwerkplan. Plannen is een ndzaak. Elke leraar bereidt zich nauwgezet vr p de activiteiten die hij f zij plant m samen met de leerlingen de leerplandelen te bereiken. De leraar met er vr zrgen dat het aanbd ver het ganse schljaar vlledig, evenwichtig en gradueel pgebuwd is. Hiervr is intern verleg ndig. Afspraken die vrtvleien uit dit verleg kunnen leiden tt vrmen van jaarplanning. De planningsdcumenten meten alle ndige infrmatie bevatten ver he het leren gerganiseerd wrdt en wat de kinderen al geleerd hebben. Dit is nder meer vr eventuele vervangers heel belangrijk. De leraar nteert vr elke les een krte mschrijving van het lesnderwerp, de nagestreefde leerplandelen en één, maximum drie fcusdelen (= de cncrete hfddelen waarp zal gefcust wrden). Het frmuleren van heldere fcusdelen heeft als vrdeel dat zwel het aanbd, de leerbegeleiding als de evaluatie daardr gerichter kan gebeuren. De fcusdelen kunnen zwel betrekking hebben p leergebiedspecifieke als leergebiedverschrijdende delen. Daarnaast is het aan te bevelen dat leraren k in hun planning een minimale vrm aan didactische en rganisatrische vrbereiding pnemen (gebruikte middelen, werkvrmen, pbuw, gerichte ndersteuning vr kinderen met extra nden ). Schlen kiezen zelf he ver ze hierin gaan. Het is k aan te bevelen m vr nervaren leraren de lat hier hger te leggen. Het is eveneens aan te bevelen dat leraren reflecteren p hun handelen en dit vastleggen, eventueel in het planningsdcument. Schlen maken hiermtrent eigen afspraken. Wat betreft vaste rutines en terugkerende methdieken beschikt de klasleraar ver een klasdcument waarin hij melding maakt van de vaste rutines en de vast terugkerende methdieken met een verzicht van de delen eigen aan die vaste rutine en methdiek. In de dag- f weekplanning vlstaat het dan m één fcusdel te frmuleren. Cncreet gaat het bijvrbeeld ver vaste kringen, kalenderbespreking, cntractwerk, hekenwerk, regels en afspraken Leraren in de lagere schl werken vr smmige leergebieden met vaste nderwijsleerpakketten (de methdes ). In die pakketten wrdt meestal verwezen naar de verschillende leerplannen (de cncrdantie ) en wrden per les cncrete lesdelen gefrmuleerd. Verwijzing naar leerplandelen heft dan niet, het vlstaat te refereren naar het nderwijspakket. De pakketten vallen echter zelden samen met de leerplannen van het GO! Daarm is het ndig m de nderwijsleerpakketten kritisch te berdelen en na te gaan welke nderdelen kunnen weggelaten wrden mdat ze niet naar een GO! leerplandel verwijzen en welke GO! leerplandelen in het pakket niet f te weinig aan bd kmen in functie van de leerlingen. De leraar kan aantnen wat geschrapt en aangevuld is. Pedaggische begeleidingsdienst GO! 7

8 De cncrete lessen uit die pakketten bevatten meestal k te veel cncrete lesdelen. Het is dus ged m vr elke les één, maximum drie, cncrete fcusdelen te selecteren en te nteren. In het kader van de aanvangsbegeleiding en/f prfessinalisering kan met leraren afgesprken wrden een meer uitgeschreven planning bij te huden. Pedaggische begeleidingsdienst GO! 8

Vergelijkbare documenten

Co-teaching Studentenlogboek. Academiejaar Naam: School: Mentor(en):

Co-teaching Studentenlogboek. Academiejaar Naam: School: Mentor(en): C-teaching Studentenlgbek Academiejaar 2017-2018 Naam: Schl: Mentr(en): 1 Inhud 1 Inleiding 3 2 Vrbeeld 4 3 Verkennend gesprek 5 4 Fase 1: actief bserveren 7 5 Fase 2: actieve c-teaching 19 6 Afrndend