paovsncie ZEELAND AFD. 3^> AFD. TERMIJN DATUM DOC.NR. ZAAK NR. CLASS.

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten paovsncie ZEELAND AFD. 3^> AFD. TERMIJN DATUM DOC.NR. ZAAK NR. CLASS. AMBT. - 7 JUL! 2011 III IIIII III Provincie Zeelan bericht op brief van: uw kenmerk: Voorzitter van Provinciale Staten ons kenmerk: afdeling: bijlage(n): behandeld door: doorkiesnummer: onderwerp: Verkeer en Vervoer 1 Chantal Kempe-Westdijk (0118) Binnenhavenatlas Zeeland verzonden: 7 JULI 2011 Middelburg, 5 juli 2011 Geachte voorzitter, Hierbij bieden wij u ter kennisname de 'Binnenhavenatlas Zeeland' aan. Deze Binnenhavenatlas is de afgelopen maanden door Ecorys in opdracht van de Provincie Zeeland samengesteld met behulp van de eigenaren en beheerders van de binnenhavens en loswallen, het bedrijfsleven en Schuttevaer. Voor het realiseren van een duurzaam goederenvervoemetwerk in Zeeland heeft vervoer over water en de bereikbaarheid van de havens een essentiele functie, nu en in de toekomst. Een belangrijk knelpunt in het huidige netwerk van binnenhavens en vaarwegen is de omvorming van laad/loskades en binnenhavens in Zeeland naar een recreatie- en/of woonfunctie. Bij gebrek aan ruimte voor watergebonden bedrijven, veroudering van haven- en kadefaciliteiten en de toenemende wachttijden voor schepen bij sluizen kan dit leiden tot knelpunten in het toekomstige goederenvervoer per binnenvaart. Het is dus nu nodig om maatregelen te nemen, zodat er een netwerk van binnenhavens met de mogelijkheid tot goederenoverslag behouden blijft. Het netwerk van binnenhavens is ook nodig om goed in te kunnen spelen op de verwachte groei van het goederenvervoer, zeker met het toenemende containervervoer en de geplande Seine- Scheldeverbinding. Een belangrijk aandachtspunt is onderlinge afstemming over de binnenhavens op regionaal niveau. Rijkswaterstaat, Zeeland Seaports, Waterschap Scheldestromen, Gemeenten en Provincie hebben alien een belang als eigenaar of beheerder van de binnenhavens en laad- en loskades. Een gezamenlijke visie kan leiden tot een afwegingskader met betrekking tot de binnenhavens dat het lokale niveau overstijgt.

2 Een eerste stap hierin, kennisopbouw, is met het opstellen van de Binnenhavenatlas genomen. In de Binnenhavenatlas is getracht een geactualiseerd totaalbeeld te vormen van het gebruik, de staat van onderhoud en de toekomstplannen voor de binnenhavens en loswallen in Zeeland. Informatie over het havenbeheer, het gebruik en de toekomstplannen zijn, gebundeld per gemeente, eenvoudig en overzichtelijk weergegeven. Dit najaar worden stappen gezet om een gezamenlijke visie voor de Zeeuwse binnenhavens te ontwikkelen. Hoogachtend, gedeputeerde s^taten, Behoort bij brief d.d. 5 juli 2011 met ons kenmerk: van de afdeling Verkeer en Vervoer

3 Binnenhavenatlas Zeeland Opdrachtgever: Provincie Zeeland Rotterdam, 11 maart 2011

4

5 Binnenhavenatlas Zeeland Opdrachtgever: Provincie Zeeland Rotterdam, 11 maart 2011 ECORYS Nederland BV Watermanweg GG Rotterdam Postbus AD Rotterdam Nederland T F E netherlands@ecorys.com K.v.K. nr W Ecorys Transport & Mobiliteit T F

6

7 Inhoudsopgave 1 Inleiding Achtergrond 7 2 Binnenhavens en laad-loskades in Zeeland Inleiding Gemeente Schouwen-Duiveland Bruinisse Zierikzee Gemeente Noord-Beveland Kamperland Kats Overige havens Noord-Beveland Gemeente Middelburg Gemeente Vlissingen Overige havens Vlissingen Gemeente Goes Gemeente Kapelle Wemeldinge Schore / Hansweert Gemeente Tholen Sint Philipsland Gemeente Hulst Walsoorden Gemeente Sluis Breskens Gemeente Terneuzen Overige havens in Zeeland 76 3 Conclusies binnenhavens Conclusies binnenhavens 81 Bijlage 1 - Ontwikkeling binnenvaart Terneuzen en Vlissingen 83 Binnenvaart Terneuzen 83 Binnenvaart Vlissingen 85 Bijlage 2 - Sloehaven 87 Bijlage 3 Contactpersonen gemeenten 89 Binnenhavenatlas Zeeland 5

8

9 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Voor het realiseren van een duurzaam netwerk voor goederenvervoer in Zeeland heeft vervoer over water en de bereikbaarheid van de havens een essentiële functie, nu en in de toekomst. De zeehavens van Vlissingen en Terneuzen zijn belangrijke vestigingsplaatsen voor industriële en logistieke bedrijven. Deze havens zijn bereikbaar voor zeeschepen en binnenvaartschepen. De binnenhavens in Zeeland hebben een belangrijke regionale functie voor de bouwsector als vestigingsplaats en overslaglocatie van de zand- en grindbedrijven en betoncentrales op de verschillende eilanden. Voor de agrarische sector zijn laad-loskades in de regio essentieel voor kostenefficiënt vervoer via water (afvoer van granen en aanvoer van meststoffen en veevoer). Tevens zijn de binnenhavens belangrijk voor het transport over water van aardolie,chemische producten en diverse constructies (buizen, funderingen, onderdelen voor sluizen en bruggen, etc.) voor ondermeer civiele werken. Het huidige netwerk van binnenhavens en vaarwegen staat onder druk door de omvorming van laad-loskades en binnenhavens in Zeeland naar gebieden met een recreatie- en/of woonfunctie. De laad- en loskades zijn veelal verouderd en verdwijnen uit de kernen in Zeeland. Voor de watergebonden bedrijven is niet altijd alternatieve ruimte beschikbaar aan water in Zeeland, waardoor de kans bestaat dat deze bedrijven verdwijnen. Ook veranderen logistieke ketens, waarbij de sluiting van kades kan leiden tot een verschuiving van goederenstromen van het water naar de weg, met toenemende verkeersdruk op de weg en de leefomgeving als gevolg. Concrete voorbeelden van (dreigende) sluiting van de kades, zoals in Kamperland, Goes en Schore (het openbare gedeelte) geven aan dat voor watergebonden bedrijvigheid in Zeeland steeds minder ruimte en plaats is. De provincie onderkent het belang van een goed netwerk van binnenhavens voor overslag van goederen en zet zich in voor het behoud van voldoende openbare kades in Zeeland. Binnenhavens verankeren in het provinciale beleid De Provincie Zeeland maakt beleid voor het netwerk van binnenhavens. Het behoud van de binnenhavens in Zeeland wordt meegenomen in het traject naar het opstellen van een nieuw Omgevingsplan (2012). Het streven is de binnenhavens duidelijker te verankeren in het ruimtelijk beleid. Daaruit komen bijvoorbeeld nieuwe mogelijkheden voort om de doelstelling te vertalen in een ruimtelijke verordening (zoals de regeling bedrijventerreinen). In de periode tot het nieuwe Omgevingsplan is het belangrijk om per zone minimaal één kwalitatief hoogwaardige binnenhaven te behouden die voldoet aan de eisen van toegankelijkheid en inrichting. Doordat de meeste binnenhavens en laad-loskades niet in eigendom of beheer van de Provincie zijn, is bestuurlijke afstemming over de binnenhavens op regionaal en lokaal niveau een belangrijk aandachtspunt. Gemeenten en provincie kunnen gezamenlijk een visie opstellen en richting geven aan de gewenste ontwikkeling van het netwerk van binnenhavens, mede in relatie tot de ontwikkeling en uitbreiding van de recreatiefunctie en woonfunctie. Eigenaars en beheerders van de binnenhavens kunnen hierdoor hun beslissingen nemen op basis van een afweging van vooren nadelen die het lokale niveau overstijgen. In 2008 heeft de Provincie Zeeland in samenwerking met Rijkswaterstaat Zeeland en Zeeland Seaports de 'Netwerkanalyse voor binnenhavens en vaarwegen Zeeland' opgesteld. Hierin zijn de Binnenhavenatlas Zeeland 7

10 binnenhavens en loswallen in kaart gebracht en is een streefbeeld opgesteld voor het netwerk in In 2009 zijn met diverse gemeenten gesprekken gevoerd over de binnenhavens. Om een geactualiseerd totaalbeeld te kunnen vormen van het gebruik, de staat van onderhoud en toekomstplannen voor de binnenhavens / loswallen in Zeeland, wordt een Binnenhavenatlas opgesteld. In de Binnenhavenatlas is informatie over het havenbeheer, het gebruik en de toekomstplannen eenduidig en overzichtelijk weergegeven en gebundeld per gemeente. 8 Binnenhavenatlas Zeeland

11 2 Binnenhavens en laad-loskades in Zeeland 2.1 Inleiding De provincie Zeeland heeft een netwerk van binnenhavens en laad- en loskades, waaraan bedrijven zijn gevestigd die gebruik maken voor de overslag van goederen via water. In de Netwerkanalyse binnenhavens en vaarwegen in Zeeland (Ecorys, 2008) is een overzicht gemaakt van de binnenhavens en laad-loslocaties in Zeeland voor de situatie in Tevens is een streefbeeld opgesteld voor het toekomstige netwerk van binnenhavens en vaarwegen in Het streven van de provincie Zeeland is om per eiland minimaal één openbare laad-loskade te behouden, met optimale faciliteiten voor bedrijven. Naar aanleiding van de conclusies in de netwerkanalyse en de toenemende druk op het aanbod van binnenhavens voor overslag van goederen en natte bedrijvigheid (oa. door het niet doorgaan van de ontwikkeling van een nieuw regionaal nat bedrijventerrein 1 en de sluiting van diverse laadloskades), heeft de provincie in 2010 een overzicht gemaakt van de laad-loslocaties in Zeeland. In figuur 2.1 zijn de binnenhavens en loswallen weergeven, waarbij onderscheid is gemaakt in: Binnenhavens in het beheersgebied van Zeeland Seaports (Vlissingen Sloehaven, Terneuzen, Axelse Sassing, Sluiskil en Sas van Gent) Loswallen van Rijkswaterstaat met een mogelijke functie voor overslag door derden (Veerse Dam, Brouwersdam en Neeltje Jans) Laad-loslocaties die mogelijk behouden kunnen blijven Laad-loslocaties die mogelijk op termijn verdwijnen Figuur 2.1 Laad-loslocaties in Zeeland per april 2010 (Bron: Provincie Zeeland) Sloehaven Sluiskil 1 Nat bedrijventerrein: bedrijventerrein die feitelijk of potentieel bereikbaar zijn voor scheepvaart door een ontsluiting op het water. Onder deze ontsluiting wordt verstaan: de aanwezigheid van of mogelijkheid tot een laad-loskade (incl. scheepshellingen, openbaar dan wel privaat aanwezig) op of nabij het bedrijventerrein. Binnenhavenatlas Zeeland 9

12 Voor een actuele stand van zaken over de binnenhavens en laad-loslocaties in Zeeland is per gemeente een overzicht van de ontwikkelingen per binnenhaven en gebundeld in de Binnenhavenatlas. 10 Binnenhavenatlas Zeeland

13 2.2 Gemeente Schouwen-Duiveland Bruinisse Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Vluchthaven Bruinisse Bruinisse kent verschillende binnenhavens met laad-loskades die (in potentie) gebruikt kunnen worden voor overslag door binnenvaart. Dit zijn Vissershaven Bruinisse, Reparatiehaven Bruinisse en Vluchthaven Bruinisse. In praktijk wordt momenteel alleen de laad-loskade in de Vluchthaven Bruinisse regelmatig gebruikt door binnenvaartschepen. Vluchthaven De Vluchthaven in Bruinisse is gelegen aan de vaarweg Keeten/Zijpe. Het is een rechthoekige haven, die door twee havendammen wordt gevormd (wateroppervlakte 12,2 ha). Aan de Vluchthavenweg is een loswal gelegen. In het noordelijke deel van de haven liggen enkele oude steigers voor binnenvaartschepen die een wacht- of vluchtplaats zoeken. Aan de Oosterscheldekant liggen 13 ligplaatsen voor vissersschepen. In de haven is een loswal aanwezig met een lengte van circa 130 meter en een oppervlakte van 0,5 hectare. Zuidelijk van de loswal bevinden zich een bunkerstation en een bunkerschip (firma Roukema). In de zuidelijke hoek van de haven ligt op het land een stijger met een kraan. Deze is eigendom van de firma Bal (jachtreparatie en stalling). Tevens staan aan de zuidzijde van de haven op de wal enkele havengebouwen, waaronder voormalige dienstwoningen van Rijkswaterstaat. Grenzend aan de haven en de loswal ligt bedrijventerrein Bruinisse. Binnenhavenatlas Zeeland 11

14 Oppervlakte Vaarweg De loswal in de Vluchthaven heeft een oppervlakte van circa 0,5 hectare. Het omliggende bedrijventerrein, bedrijventerrein Bruinisse, heeft een omvang van circa 18 hectare. Van het terrein is nog 5 hectare uitgeefbaar. De binnenhavens in Bruinisse liggen nabij de vaarweg van de Krammersluizen naar de Oosterschelde en de Roompot. Dit is een vaarweg met CEMT-klasse V. De Vluchthaven nabij Zijpe is gelegen aan de vaargeul Zijpe-Keeten in de Zuid Grevelingen, een vaarweg in CEMT-klasse Vb. De maximale diepgang van de vaargeul bedraagt -41,40 / -12,40 / NAP Vanaf het Zijpe kan via de Grevelingensluis (kolk 125 m x 16 m x 4,80 m) de Grevelingen worden bereikt, en via de Krammersluis (280 m x 24 m x 4,75 m) 2 kunnen de Krammer en het Volkerak bereikt worden. Kade De lengte van de loswal in de Vluchthaven van Bruinisse bedraagt circa 130 meter De Vluchthaven Bruinisse mag alleen gebruikt worden door bedrijfsvaartuigen. Voor overige vaartuigen is deze haven alleen toegankelijk om te bunkeren en voor de directe vaart naar en van de steiger van de jachtwerf. De kades zijn eigendom van de gemeente en openbaar toegankelijk. Voor laden en lossen is toestemming van de havenmeester vereist. Voorzieningen Voor laden en lossen kan een mobiele kraan op de kade worden geplaatst. Op de loswal mogen geen goederen worden opgeslagen. Echter, in het winterseizoen wordt de kade af en toe gebruikt voor de tijdelijke opslag en doorvoer van onder meer mosselzaadinvanginstallaties (MZI s). In de haven zijn geen voorzieningen aanwezig, zoals walstroom of een drinkwatervoorziening. Wel is er een bunkerstation (Roukema) in de haven. Landzijdige ontsluiting Het havengebied en de laad-loskades zijn ontsloten via de N59. De Vluchthaven kan vanaf de N59 bereikt worden via de Rijksstraatweg, die grotendeels buiten bebouwd woongebied loopt. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag De loswal in de Vluchthaven wordt gebruikt door diverse bedrijven voor de overslag van stuk- en bulkgoederen. Het meeste wordt gelost voor Fa Van Ouwerkerk (bouwmaterialen, zand en grind), die een groot gedeelte van Schouwen-Duiveland bevoorraadt. De firma s "De Hoop" en "Faasse" lossen hier ook bouwmaterialen, zand en grind. Van Tuyl Graanhandel uit Bruinisse maakt ook af en toe gebruik van de loswal. Naar schatting werd in 2009 circa ton goederen overgeslagen in de 2 Diepgang bij een waterstand hoger dan of gelijk aan NAP-0,75m of zoveel minder als de waterstand lager is dan NAP-0,75m. 12 Binnenhavenatlas Zeeland

15 Vluchthaven. Dit is het merendeel van de circa ton goederen die volgens CBS in 2009 in gemeente Schouwen-Duiveland 3 als geheel werden overgeslagen. Deze schatting wordt ook door Schuttevaer onderschreven. Het overslagvolume ( ton) van de Vluchthaven in 2009 ligt onder de reële vraag voor overslag in de Vluchthaven. De vraag ligt naar verwachting tussen en ton, maar kon in 2009 niet worden gefaciliteerd. Beperkingen in de milieuvergunning, die strikt gehandhaafd diende te worden na klachten van omwonenden, zorgden ervoor dat de Vluchthaven maar beperkt gebruikt kon worden. Diverse aanvragen voor overslag in de Vluchthaven konden daarom ook niet gehonoreerd worden. Volgens de gemeente bedroeg dit aanvragen voor de overslag van circa ton goederen per jaar. Als gevolg van de beperkingen in de milieuvergunning laat het overslagvolume in de Vluchthaven in de afgelopen jaren een fluctuerend beeld zien. Zo bedroeg de overslag in de Vluchthaven in 2006, 2007 en 2008, respectievelijk ton, ton en ton. In 2006 en 2008 was er relatief veel vraag voor overslagcapaciteit in de Vluchthaven door, respectievelijk woningbouwprojecten en dijkverzwaringen in de regio. De gemeente geeft aan dat als gevolg van nieuwe regelgeving de overslag via de loswal verder kan groeien (zie Beleid en ontwikkeling). Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Niet bekend. De Vluchthaven met de laad-loskade en het aangrenzende bedrijventerrein zijn ontsloten via de N59. Vanaf de haven en het bedrijventerrein is de N59 te bereiken via de Rijksstraatweg/Zuidweg of de Molenweg. Op grond van het Besluit Algemene Regels voor Inrichtingen Milieubeheer (Activiteitenbesluit) van 1 januari 2008, kunnen 64 vrachtauto s in de dagperiode en 5 vrachtauto s in de avond- en nachtperiode naar de haven rijden voor de aan- en afvoer van goederen. Dit komt neer op ongeveer 2000 ton per dag. De bedrijven die nu van de kade gebruik maken kunnen hier in de praktijk redelijk mee uit de voeten, maar met lossen van grotere partijen moet hier wel rekening mee gehouden worden. Er moet tussen uur en uur gelost worden op werkdagen. Buiten deze tijden is er een meldingsplicht bij de afdeling Milieu van Gemeente Schouwen-Duiveland. Volgens Schuttevaer werkt deze afdeling waar mogelijk mee aan het verlenen van ontheffingen, binnen de regels van de vergunning. Door een melding van activiteiten in het Activiteitenbesluit op 3 juni 2010, is het aantal activiteiten dat onder het besluit valt uitgebreid. Hierdoor vallen een aantal beperkingen uit de milieuvergunning weg, omdat de activiteiten niet langer onder de bepalingen van de milieuvergunning vallen. Hierdoor zal het aantal vervoersbewegingen naar de haven toenemen. De verkeersstromen zorgen voor overlast 4 bij omwonenden (zie beleid en ontwikkelingen). Overigens is in de wet bepaald dat verkeersbewegingen in het activiteitenbesluit geen beperking meer zijn voor de inrichting als zodanig. Bovendien vallen de woningen aan het Zijpe binnen de bestaande 4.1 categorie van het bedrijventerrein. 3 Goederen die in 2009 in Schouwen-Duiveland werden overgeslagen zijn: Ruwe mineralen en bouwmaterialen (bouwmaterialen, zand en grind) (ca ton); ertsen en metaalresiduen (ca ton); landbouw- en voedingsproducten (ca ton), en stukgoederen (2.300). 4 Omwonenden geven aan dat zij hinder ervaren van het verkeer van en naar de Vluchthaven en het bedrijventerrein. Binnenhavenatlas Zeeland 13

16 Medegebruik haven Naast laad-, los- en ligplaats voor binnenvaart, wordt de haven ook gebruikt als ligplaats voor visserschepen (mosselvloot). Het gebruik van de kade voor de (tijdelijke) opslag van MZI s wordt gezien als een potentieel knelpunt. De opslag van MZI s is niet toegestaan op de loswal. Het is enkel toegestaan om MZI s tijdelijk op te slaan ten behoeve van doorvoer. Het is de wens om de kade in de toekomst meer te kunnen gebruiken voor de overslag van goederen. De tijdelijke opslag op de loswal van MZI s, die in de wintermaanden niet op de Oosterschelde mogen liggen, hindert de overslag op de kade. De haven kan ook worden gebruikt voor het aanmeren van grotere cruiseschepen. Verder wordt de loswal ook gebruikt voor de grote passagiersschepen (vanaf 100 meter). Dit zijn er ongeveer 60 per jaar. Tevens wordt de haven gebruikt door enkele water(sport)gerelateerde bedrijven (oa jachtreparatie). Particuliere recreatievaartuigen kunnen geen gebruik maken van de haven. Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven In de haven zijn 13 ligplaatsen voor vissersschepen. Er zijn geen ligplaatsen voor recreatieve jachten. Wel is er een aanlegsteiger die gebruikt word door een jachtreparatiebedrijf (Bal & Co). De loswal in de Vluchthaven is een van de weinige locaties op Schouwen-Duiveland waar het de afgelopen jaren mogelijk is geweest om grootschalig goederen over te slaan. Op ander plaatsen, zoals in Zierikzee, was dit door capaciteitsbeperkingen niet mogelijk 5. Tevens is het op het aangrenzende bedrijventerrein Bruinisse mogelijk om watergerelateerde bedrijvigheid verder te ontwikkelen op nog uit te geven kavels. De haven is bereikbaar voor grotere schepen (tot circa 115 meter) en is goed bereikbaar via de N59. Daarmee heeft de Vluchthaven een relatief gunstige ligging in dit deel van Zeeland. Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerrein Watergebonden bedrijven Bedrijventerrein Bruinisse is het enige terrein dat nabij de haven is gelegen en plaats biedt aan watergebonden bedrijvigheid. Het terrein heeft een oppervlakte van circa 18 hectare, hiervan is 5 hectare nog niet uitgegeven. Bedrijven die van de Vluchthaven gebruik maken zijn: Van Tuyl BV (overslag landbouw- en voedingsproducten) De Hoop Beton (overslag zand en grind) Zandhandel Faasse (overslag zand en grind) Ruitenbeek Beton (overslag zand en grind) Patrona BV (Nautische dienstverlener, overslag stukgoederen) Bal & Co (jachtonderhoud) CCA (jachtonderhoud) 5 In Zierikzee kon geen milieuvergunning verleend worden door de ligging van de loswal in de bebouwde kom. 14 Binnenhavenatlas Zeeland

17 Roukema (bunkerstation) Het aantal banen bij watergebonden bedrijven is niet bekend Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels Sinds de overdracht van het noordelijke deel van de Vluchthaven door Rijkswaterstaat aan de gemeente, is de haven volledig in eigendom en beheer van de gemeente. Ook het aangrenzende bedrijventerrein is in eigendom en beheer van de gemeente. De laad-loskade is openbaar en toegankelijk voor alle binnenvaartschepen met toestemming van de havenmeester. De dienst Openbare Werken van de gemeente Schouwen-Duiveland is verantwoordelijk voor het beleid en beheer van de haven. Contact personen: mevrouw S. Nouwens en de heer A. Flikweert. Aanwezigheid havenmeester Havengelden In Bruinisse is een havenmeester aanwezig. Het Havenkantoor Bruinisse is gevestigd aan de Havenkade 17, 4311 BA Bruinisse. Tel.: (0111) hvk.bru@zeelandnet.nl De vaste gebruikers van de vluchthaven betalen jaarlijks huur en/of liggeld. Voor het gebruik van de loswal wordt per keer betaald. Schepen die van de vluchtplaatsen gebruik maken betalen alleen liggeld wanneer zij langer dan 48 uur blijven. De Vluchthaven had in een gemiddelde jaarinkomst van circa Over de periode had de haven een gemiddelde jaarinkomst van Het winstpercentage bedroeg in de jaren 2007 en 2008 ongeveer 20 procent. De dienst Openbare Werken (District Eiland) van de gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de vaarweg en kades. Voor de haven is een onderhoudsprogramma opgesteld waarvoor jaarlijks financiële middelen worden gereserveerd. De Vluchthaven bestaat uit twee havendammen waarvan het buitentalud bekleed is met basalt, deels overgoten met beton. De bolders en de houten steigers en meerpalen aan de noordzijde van de haven verkeren in slechte staat. Aan de zuidzijde zijn de nieuwe steigers en meerpalen van staal. Een aantal van deze meerpalen is in de afgelopen jaren aangetast door bacteriële corrosie en is vervangen. Het binnentalud van de haven is van basalt, de bovenkruin is bedekt met gras. De loswal en de steigers in de Vluchthaven zijn in 2001 aangelegd en verkeren in goede staat. De fysieke toestand van de vaarweg naar de Vluchthaven van Bruinisse is goed. Werkgelegenheid Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening Voor de Vluchthaven in Bruinisse is een havenverordening vastgesteld: de Havenverordening Schouwen-Duiveland, 26 april Deze geldt ook voor de Vissershaven en de Werkhaven. De havenverordening is beschikbaar via de website van de gemeente Schouwen-Duiveland. Beleid en ontwikkeling (Haven)beleid In principe stelt de gemeente zich op het standpunt dat activiteiten met betrekking tot goederenoverslag moeten zoveel mogelijk plaatsvinden in de Vluchthaven in Bruinisse. Binnenhavenatlas Zeeland 15

18 Het college heeft op 8 februari 2011 de conceptversie (januari 2011) vastgesteld van de Visie Vluchthaven Bruinisse. De Visie Vluchthaven zet het beoogde ontwikkelingsperspectief voor de haven uiteen. De gemeente wil doorgaan met het investeren in de ontwikkeling van de haven en het aansluitende bedrijventerrein om deze te behouden als economisch stabiele industriehaven die volledig gebruikt kan worden voor de overslag van goederen en als afmeergelegenheid voor visserij, cruisevaart en water(sport)gerelateerde bedrijvigheid. Woningbouw in het gebied wordt hierbij ondergeschikt gesteld aan de havenactiviteiten. Om de doelen uit de visie te verwezenlijken beoogt de gemeente ondermeer de bedrijvencategorieën in het bestemmingsplan aan te passen en moet worden onderzocht wat de meest optimale ontsluitingsroute is voor de haven om overlast voor omwonenden te beperken (zie Omgevingskenmerken). Het college heeft ingestemd met de conceptversie Visie Vluchthaven. Tevens wordt een inspraakprocedure gestart, waarbij de Visie Vluchthaven 6 weken (van 28 februari tot en met 11 april 2011) ter inzage wordt gelegd en een inloopavond wordt georganiseerd in Bruinisse over de Visie Vluchthaven. Omwonenden en andere betrokkenen hebben de mogelijkheid een zienswijze in te dienen ten aanzien van de Visie. De eventueel aangepaste versie van de Visie Vluchthaven, in geval van het al dan niet onderschrijven van de ingediende zienswijzen door het college, gaat vervolgens naar de gemeenteraad ter besluitvorming. Omgevingskenmerken Ten aanzien van de relatie tussen de externe effecten van de havenactiviteiten en omgeving doen zich in Bruinisse een aantal knelpunten voor. Bewoners van (voormalige) bedrijfswoningen en bedrijven ondervinden nadelen van elkaars nabijheid. Volgens de bewoners van buurtschap Zijpe levert de loswal te veel geluids- en verkeersoverlast op. Bedrijven zouden meer gebruik willen maken van de kade. De gemeente probeert meer bedrijfs- en binnenvaartactiviteiten mogelijk te maken door aanpassingen in het bestemmingsplan en milieuverordeningen. Als gevolg van nieuwe regelgeving kan de overslag via de loswal verder groeien. Belangrijke veranderingen in regelgeving zijn ondermeer de invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (1 juli 2008), die een koppeling legt tussen milieuvergunningen en bestemmingsplannen; en de invoering van het Activiteitenbesluit. Door invoering van het Activiteitenbesluit vallen een aantal bepalingen in de milieuvergunning weg. Deze bepalingen worden vervangen door een melding in het Activiteitenbesluit, waarbij voor de loswal een aantal beperkingen uit de milieuvergunning vervallen. Het vergroten van de activiteiten op de loswal zorgt er wel voor dat de loswal in een hogere milieucategorie komt te vallen. Om niet in strijd met het bestemmingplan te handelen wil de gemeente de milieucategorie in het bestemmingplan verhogen. De haven en de loswal vallen onder het geldende bestemmingsplan "Bedrijventerrein Bruinisse". Zoals gewijzigd bij het bestemmingsplan Bedrijventerrein Bruinisse, 1e herziening, rust op de gronden ter plaatse van de loswal de bestemming "Havendoeleinden, laad en loswal. Hierin zijn de loswal en het bedrijventerrein in de Staat van Bedrijfsactiviteiten ingedeeld in milieucategorie 3.2. De botenkraan in de zuidwest hoek van de haven is gecategoriseerd in klasse 2. Op grond van de huidige milieuzonering zit de loswal tegen het maximaal toelaatbare aantal laad-losbewegingen aan. De huidige classificatie in het bestemmingplan in categorie 3.2 brengt beperkingen in de milieuvergunningen met zich mee. De 16 Binnenhavenatlas Zeeland

19 gemeente wil de bedrijvencategorieën in het bestemmingsplan bij de loswal verhogen naar 4.1 en bij het overige deel van de Vluchthaven naar 3.2. Dit is nodig omdat aanen afvoer van bulkgoederen binnen het bestemmingplan is aangemerkt als bedrijvencategorie 4.1. Tevens wil de gemeente onderzoek laten doen om te komen tot een optimale ontsluiting van het havengebied, waarbij verkeersoverlast voor omwonenden zoveel mogelijk wordt. beperkt Binnenhavenatlas Zeeland 17

20 2.2.2 Zierikzee Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Haven Zierikzee De binnenhaven van Zierikzee kent verschillende kades. De laad-loskades in Zierikzee liggen aan de 1) t Sas en 2) Engelse kade, waarvan laatstgenoemde de belangrijkste is voor binnenvaart. De kades grenzen aan bedrijventerreinen De Zuidhoek/Straalweg en Sas. Naast deze kades biedt 3) de Nieuwe Haven aanlegplaatsen voor visserschepen (mosselvloot), bruine vloot en overige recreatievaart, en bieden de 4) Oude Haven en 5) Westhavenkade/ t Luitje eveneens plaats aan recreatievaart. Oppervlakte Vaarweg De totale oppervlakte van Zuidhoek/Straalweg bedraagt circa (49,4 ha) en van t Sas 10,1 hectare. Het betreft gemengde bedrijventerreinen, maar een groot deel van de kavels is in gebruik door bedrijven die geen gebruik maken van vervoer over water. De oppervlakte van de kades is circa 0,5 hectare. Via het Havenkanaal van Zierikzee is de binnenhaven verbonden met de Oosterschelde. Het kanaal heeft een lengte van 2,5 kilometer. De beheersdiepte is - 4,00 meter NAP (2,40 meter diep bij gemiddeld LLWS). Het kanaal is circa 10 meter breed en de vaarweg is aangeduid als een vaarweg in CEMT-klasse II. In het kanaal bevindt zich een keersluis met een wijdte van 12,50 meter en een diepgang van eveneens -4,00 meter NAP. Door de afmetingen van de sluis en de breedte van de vaarweg is de binnenhaven Zierikzee toegankelijk voor schepen tot maximaal 60 meter. De in- en uitvaart van de haven is gestremd als het waterpeil in de haven hoger is dan 1,90 + N.A.P. De keersluis wordt dan gesloten. Kade De laad-loskades in Zierikzee liggen aan t Sas en Engelse kade. De kade bij t Sas is toegankelijk voor laden en lossen voor schepen van maximaal 50 meter. Aan de loswal van de Engelse Kade kan worden gelost met schepen van maximaal 60 meter. Voor beide kades geldt een maximale breedte van 11 meter en 18 Binnenhavenatlas Zeeland

21 een diepgang van 3,5 meter (4 met hoog water maar veel risico). De kades zijn eigendom van de gemeente en openbaar toegankelijk. Voor laden en lossen is toestemming van de havenmeester vereist. Voorzieningen Laden en lossen op de kade kan door middel van mobiele kranen. Op de kade mogen geen goederen (tijdelijk) worden opgeslagen. Aan de Engelse kade zijn geen voorzieningen aanwezig voor walstroom en drinkwatervoorziening. In andere delen van het havengebied van Zierikzee zijn deze voorzieningen er wel. Er is een tankponton in de Nieuwe Haven. Landzijdige ontsluiting De kades en bedrijventerreinen De Zuidhoek/Straalweg en Sas zijn over de weg ontsloten door de Julianastraat die leidt naar de N59 en N256. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag De kades in Zierikzee worden gebruikt voor de overslag van voedingsproducten en stukgoederen. Ongeveer zeven bedrijven maken in totaal circa 12 keer per jaar gebruik van de loswal. De totale overslag bedraagt circa ton, waarvan Voedingsproducten: ton Stuksgoederen: 200 ton Aan/afvaarten De kade in Zierikzee mag door het ontbreken van een milieuvergunning maximaal 12 keer per jaar worden gebruikt. Landzijdig aan/afvoer Medegebruik haven Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven De landzijdige aan/afvoer van goederenstromen gebeurt per vrachtauto via de weg. Het havengebied en de laad-loskades zijn ontsloten via de N59 en N256. Daarbij is op de Zeelandbrug (N256) ontheffing nodig voor bijzondere transporten. De haven van Zierikzee kent een veelheid aan gebruikers: recreatievaart, visserij, beroepsvaart en charter-/passagiersvaart. Dit zorgt soms voor conflicterende situaties. Met name in de zomer wordt de haven zeer intensief gebruikt door de recreatievaart en schiet de capaciteit van de haven soms tekort. In de zomermaanden is de passantensteiger aan de Nieuwe Haven van de brug tot halverwege de Nieuwe Haven zeer vol met passanten, waardoor de toegang tot de haven, zeker bij laag water, wordt beperkt. Ligplaatsen jachthaven: 285 (Gemeentehaven, 170; WV Zierikzee,115) Zierikzee biedt plaats aan zeven vissersschepen (mossels). De vissers liggen tegen de Nieuwe Haven aan. Net buiten de Zuidhavenpoort ligt de scheepsrestauratiewerf van de Museumhaven Zeeland, genaamd Stads- en Commerciewerf Er kan momenteel slechts zeer beperkt gebruik worden gemaakt van de laad-loskades in Zierikzee. Op basis van de milieuvergunning is het aantal aan- en afvaarten gelimiteerd tot 12 per jaar. Een klein aantal bedrijven maakt gebruik van de kades, maar deze bedrijven pleiten wel voor het behoud van één loswal nabij het bedrijventerrein Zuid. Er wordt gezocht naar alternatieve locaties voor een loswal, maar bedrijven geven tevens aan dat ook vervoer over de weg een serieus alternatief is. Zo Binnenhavenatlas Zeeland 19

22 geeft CZAV aan dat wanneer de haven wordt gesloten, CZAV goederen over de weg zal vervoeren naar Wemeldinge, Dinteloord of rechtstreeks naar klanten. Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen De bedrijventerreinen Zuidhoek/Straalweg (49,4 ha) en t Sas (10,1 ha) grenzen aan de laad-loskades in Zierikzee. Op deze terreinen zijn enkele bedrijven gevestigd die sporadisch gebruik maken van de laad-loskades. De bestaande activiteiten in de gebieden rond t Sas, met name het CZAV-terrein, zijn sterk verminderd en grotere op fabricage en/of overslag van goederen gerichte bedrijfsactiviteiten zullen in de visie van de gemeente op termijn verdwijnen. De uitbreiding van terrein Zuidhoek/ Straalweg (35 ha, categorie 4) in Zierikzee is gericht op droge bedrijvigheid. Watergebonden bedrijven Bedrijven die gebruik maken van de kades zijn: Airpack, stukgoederen (compressoren); Nemag BV, stukgoederen (grijpers); De Jong Construction BV en Noordhoek Diving Company BV (stukgoederen), CZAV (landbouwproducten). Werkgelegenheid Het aantal banen bij watergebonden bedrijven is niet bekend Eigendom en beheer De haven, kades en het havenkanaal van Zierikzee zijn eigendom van en in beheer bij de gemeente. De laad-loskade is openbaar en toegankelijk met toestemming van de havenmeester. De dienst Openbare Werken van de gemeente Schouwen-Duiveland is verantwoordelijk voor het beleid en beheer van de haven. Contactpersonen bij de gemeente zijn mevrouw S. Nouwens en de heer A. Flikweert. De dienst Openbare Werken (District Eiland) van de gemeente Schouwen-Duiveland is verantwoordelijk voor het beheer van de haven. Contact havenmeesters: Ph. de Leeuw, E.H. Beije en W.M. Fokker. Tel.: (0111) Niet bekend Op dit moment is er geen vaststaand beheer- en/of onderhoudsplan voor de kades van haven in Zierikzee. De fysieke toestand van de vaarweg en kades is goed. De haven en het Havenkanaal zijn in 2007 gebaggerd. De fysieke toestand van de Visserskade en Engelse kade is redelijk, maar de gemeente heeft besloten niet langer te investeren in het onderhoud van deze kades. De capaciteit van het Havenkanaal, de sluis en de loswallen is beperkt door de beperkte afmetingen van de sluis en het kanaal. Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels Aanwezigheid havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening Voor de haven van Zierikzee is een havenverordening vastgesteld: de Havenverordening Schouwen-Duiveland, 26 april Deze is beschikbaar via de website van de gemeente. 20 Binnenhavenatlas Zeeland

23 Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid In de toekomst is er weinig ruimte voor binnenvaart in Zierikzee. De activiteiten met betrekking tot goederenoverslag moeten zoveel mogelijk plaatsvinden in Bruinisse. Het bestemmingsplan Bedrijventerreinen Zierikzee, 1e Herziening, 30 oktober 2008 betreft het bedrijventerrein waaronder (delen van) De Zuidhoek/Straalweg en t Sas die ten noorden worden begrensd door het Havenkanaal. Het gebied is aangeduid als thematisch bedrijventerreinen, waarop grootschalige bedrijfsactiviteiten plaatsvinden tot en met milieucategorie 4. Er is geen bestemming haven opgenomen in het plan. Omgevingskenmerken Ten aanzien van de relatie tussen de externe effecten van de havenactiviteiten en omgeving doen zich in Zierikzee een aantal knelpunten voor: De kade in Zierikzee kan binnen de geldende milieuverordening maximaal 12 keer per jaar worden gebruikt. Het intensieve gebruik van de haven door verschillende gebruikersgroepen, en vooral recreatievaart, in combinatie met beroepsvaart zorgt voor verminderde veiligheid. Door de beperkte capaciteit van de haven, sluis en vaarweg, in combinatie met de intensieve recreatievaart, is de loswal maar beperkt toegankelijk voor beroepsvaart. Binnenhavenatlas Zeeland 21

24 2.3 Gemeente Noord-Beveland Kamperland Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Haven Kamperland Het havengebied van Kamperland ligt direct ten zuiden van de dorpskern van Kamperland. Rondom de haven liggen dijken. Deze dijken hebben formeel nog een waterkerende functie en liggen circa 4 meter hoger ten opzichte van het dorp en de buitendijkse gronden. De structuur van het havengebied wordt gekenmerkt door het lange havenkanaal dat Kamperland met het Veerse Meer verbindt. Het havengebied kan worden verdeeld in een aantal deelgebieden: 1. de Handelshaven, gelegen aan het einde van het kanaal tegen de dorpskern 2. de Westoever, een voornamelijk groen gebied dat is afgescheiden van het deelgebied Handelshaven door een spuikanaaltje. 3. Oostoever, aan de oostzijde van het havenkanaal loopt de St. Felixweg met daaraan de heipalenfabriek Pit Beton. Tussen Pit Beton en het Veerse Meer ligt een strook grasland. 4. Havenmond, aan het begin van het kanaal bij het Veerse Meer. Dit deelgebied wordt gekenmerkt door de grote gemeentelijke jachthaven. Oppervlakte Vaarweg Kade De haventerreinen langs het havenkanaal hebben een oppervlakte van circa 5 hectare. Circa 3 hectare is in gebruik als jachthaventerrein, terwijl 2 hectare in gebruik is als nat bedrijventerrein (door Pit Beton). De haven van Kamperland is door het Havenkanaal verbonden met het Veerse Meer. Het Havenkanaal heeft een diepte van -2,00m / -1,40m / MP en is toegankelijk voor schepen in CEMT-klasse I (max. tonnage 300 ton). Aan het Havenkanaal zijn twee loskades gelegen. De eerste kade ligt aan de oostzijde van het Havenkanaal en is circa 35 meter lang. De kade ligt op grond van de gemeente tegen het terrein van heipalenfabriek Pit Beton en is niet openbaar toegankelijk. De kade is bereikbaar voor schepen in CEMT-klasse I. 22 Binnenhavenatlas Zeeland

25 De tweede kade is gelegen in de Handelshaven (voormalige landbouwhaven). De kade is circa 100 meter lang, maar niet langer in gebruik als loskade. Aan de kade zijn nu een drietal aanlegsteigers van recreatievaartuigen verbonden. Voorzieningen Landzijdige ontsluiting Laden en lossen op de kade bij Pit Beton gebeurt door middel van een mobiele kraan. Op de kade zijn geen voorzieningen, zoals walstroom of een drinkwatervoorziening. De haven is ontsloten via de weg. De Veerweg is de centrale ontsluitingsweg van het dorp. Deze komt, via de coupure, uit op het havenplateau. Cement wordt geleverd per vrachtwagen, circa 6 keer per week. De hulpstoffen worden eveneens geleverd per vrachtwagen, circa 2 keer per maand. Staal wordt aangeleverd per vrachtwagen, circa 1 keer per 10 dagen. Ook de afvoer van de heipalen vindt plaats per vrachtwagen. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag In de haven van Kamperland worden enkel nog grondstoffen en bouwmaterialen overgeslagen voor Pit Beton. Het gaat hier om naar schatting om tot ton zand en grind. Het gaat hierbij om 1 schip per week. De overslag in Kamperland bedraagt daarmee circa tien procent van de totale overslag in Noord-Beveland in De totale overslag in Noord-Beveland bedroeg volgens CBS circa ton. Aan/afvaarten De aan/afvoer gebeurt met schepen in CEMT-klasse 1 (type Spits) van circa 38 meter lang en 5 meter breed. In de praktijk kunnen schepen een diepgang tot circa 3 meter de kade bereiken. De levering van zand en grind vind plaats per schip, circa 1 maal per week (maximaal 6 bewegingen per maand). De schepen worden gelost middels een kraan. De opslag van zand en grind vindt plaats tussen keerwanden. Medegebruik haven Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven De haven wordt vooral gebruikt door recreatievaart. De jachthaven in de Handelshaven (oude landbouwhaven) telt 160 ligplaatsen en wordt privaat beheerd. De jachthaven Havenmond is een gemeentelijke jachthaven met 260 ligplaatsen. Er liggen geen vissersschepen in de haven van Kamperland. Pit Beton is afhankelijk van binnenvaart voor de aanvoer van grondstoffen voor de fabricage van heipalen voor infrastructurele werken. De heipalen worden meestal per vrachtwagen afgevoerd. De grootste afzet vindt plaats in Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant, maar ook in België. Er wordt met Pit Beton onderhandeld over uitplaatsing van de bedrijfsactiviteiten naar een andere locatie aan het water. In 2015 loopt de pacht af van de grond waarop Pit Beton is gevestigd. De pacht is door de gemeente niet verlengd. Binnenhavenatlas Zeeland 23

26 Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen De Handelshaven had in het verleden een gemengde functie als industriehaven en jachthaven. Na het beëindigen van de laad-/losvoorziening is de industriële functie vervallen. Het watergebonden bedrijventerrein van Pit Beton aan de St. Felixkade aan de oostkant van het Havenkanaal heeft nog wel een industriële functie. Het terrein heeft een oppervlakte van ongeveer 2 hectare. Watergebonden bedrijven Watergebonden bedrijven zijn Pit Beton (beton, heipalen) en RoHa, Intrec en Zwemer Watersport (watersportbedrijven/recreatie). CZAV maakte in het verleden gebruik van de Handelskade. Nu de kade is gesloten vervoert CZAV goederen (oa graan) per vrachtwagen naar Wemeldinge en vandaar per binnenvaartschip naar andere bestemmingen. Bij Pit Beton in Kamperland werken circa 15 mensen. Bij de diverse watersport bedrijven, inclusief De Zwart Recreatie, werken circa 40 mensen. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels De gemeente is eigenaar en beheerder van het Havenkanaal en de kade aan de handelshaven. Het wateroppervlak van de Handelshaven is in private handen (Intrec BV). De kade op het terrein van Pit Beton is niet openbaar toegankelijk. De kade ligt op gemeentegrond, maar wordt gepacht door Pit Beton. De pacht van de bedrijfsgrond in Kamperland loopt in 2015 af en de gemeente wil de pacht niet verlengen. Bij de gemeente Noord-Beveland is de heer B.C.C. Melis, Adjunct Directeur Afdeling beleid & projecten, verantwoordelijk voor beleid en ontwikkelingen rondom de binnenhaven. Aanwezigheid havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Er is een havenmeester in de gemeentelijke jachthaven aanwezig: de heer Verrijzer: (0113) Ook in de jachthaven in de Handelshaven is een havenmeester aanwezig: de heer De Kam (0113) Er is geen openbare laad-loskade meer aanwezig in Kamperland. Voor recreatievaart wordt in Kamperland watertoeristenbelasting geheven afhankelijk van het aantal personen dat overnacht. Er is geen vaststaand beheer- en/of onderhoudsplan voor de haven. Er worden door de gemeente Noord-Beveland dan ook geen reserveringen gemaakt voor onderhoud van de haven. Met lopend onderhoud en grotere investeringen wordt de haven operationeel gehouden. De Handelshaven is privaat eigendom van de heer De Zwart. Alle steigers zijn in 2008 aangelegd. Werkgelegenheid Onderhoudssituatie De kade aan de handelshaven verkeerde in slechte staat, maar is in 2009 opgeknapt omdat er geen zware aslast van vrachtauto s op de kade meer was toegestaan en de horizontale druk op de kade zou afnemen. Hierdoor waren minder grootschalige investeringen nodig voor de reparatie van de kade dan anders het geval zou zijn geweest. Echter, de kade is nu in gebruik als jachthaven en niet meer toegankelijk voor het laden en lossen van goederen door binnenvaart. 24 Binnenhavenatlas Zeeland

27 Havenverordening Er is geen aparte havenverordening aanwezig voor de haven. Het gebruik van de haven is gereguleerd via de Algemene Plaatselijke Verordening Noord-Beveland Deze is te vinden op de website van de gemeente. Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid Het Bestemmingsplan Havengebied Kamperland is op 30 september 2010 door de gemeenteraad vastgesteld. In het plan wordt het hele havengebied van Kamperland omgevormd tot een gebied voor wonen en recreatie. Daarmee komt een einde aan de (logistieke) havenfunctie van Kamperland. Tegen het vaststellen van het bestemmingsplan is inmiddels bezwaar aangetekend bij de Raad van State (zie omgevingskenmerken). Om ruimte te vinden voor overslag- en binnenvaartgerelateerde bedrijven (Pit Beton) werd in eerste instantie gekeken naar een terrein in de gemeente Reimerswaal (Schorebrug). Echter, de gemeente Reimerswaal heeft in februari 2010 besloten geen medewerking te verlenen aan de geplande realisatie van een nat bedrijventerrein op de locatie Schorebrug. De gemeente Noord-Beveland wil onderzoeken of het mogelijk is een watergebonden bedrijventerrein met overslagfaciliteiten te realiseren op of bij het bedrijventerrein in Kats. Het voordeel van Kats voor de betonindustrie is dat er een geluidszone op het bedrijventerrein ligt. Hierdoor is realisatie met een beperkte planologische procedure mogelijk. Wel moeten de plannen in dit gebied getoetst worden aan de normen van Natura 2000 Oosterschelde. Bovendien is de grond van het bedrijventerrein in private handen, waardoor er nog niet direct ruimte beschikbaar is en met partijen onderhandeld moet worden (zie paragraaf Kats). Voor het aanbod van loswallen geeft de gemeente Noord-Beveland aan dat het voorstander is van het gebruik van de loswal aan de Veerse Dam. Dit vanuit een betere bereikbaarheid via de weg en water voor bedrijven uit zowel de gemeente Noord- Beveland als de gemeente Veere. Ook de loswallen bij Neeltje Jans zouden in de ogen van de gemeente geschikt zijn voor overslag. Echter CZAV geeft aan dat dit voor hen geen optie is, omdat het de kade te klein acht en het zomers te druk vindt met recreatievaart. Tevens geeft Rijkswaterstaat aan dat de loswal Veerse Dam na 2010 mogelijk verdwijnt. Omgevingskenmerken Momenteel zorgen de watergerelateerde bedrijven en binnenvaart niet voor overlast. Echter, de binnenvaartgerelateerde bedrijven worden uit de haven gedreven door de ruimteclaim van de ontwikkeling van woon- en recreatieruimte aan het water. De noodzakelijke verplaatsing van het betonbedrijf zorgt wel voor problemen, omdat nog geen alternatieve locatie beschikbaar is. Bouwconcern De Hoop, moederbedrijf van Pit Beton in Kamperland, heeft beroep aangetekend bij de Raad van State tegen het bestemmingsplan voor de haven in Kamperland. Het beroep richt zich op de zekerheid dat bouwactiviteiten in de haven, de activiteiten van de heipalenfabriek niet in de weg staan. Het gaat vooral om de milieucontour rond het bedrijf. Bij de goedkeuring van het bestemmingsplan Havengebied Kamperland is als voorwaarde gesteld (oa door VROM en de provincie Zeeland) dat tot 2015, Pit Beton niet mag worden gehinderd in haar bedrijfsvoering door de ontwikkeling van de Kamperlandse landbouwhaven tot woongebied, zolang er geen alternatieve locatie voor het bedrijf is gevonden. De Hoop stelt dat binnen het Binnenhavenatlas Zeeland 25

28 huidige bestemmingplan er onvoldoende waarborgen zijn voor een ongehinderde bedrijfsvoering tot De gemeente is van mening dat de basis voor het standpunt van De Hoop zwak is. De gemeente heeft de locatie van Pit Beton herbestemd binnen de functie categorie bedrijf, maar heeft de mogelijkheid opgenomen de locatie met een wijzigingsbevoegdheid aan te passen. De Hoop heeft aangegeven de grond te willen verwerven om zelf de woningontwikkeling ter hand te nemen. Zij hebben met de gemeente een intentieovereenkomst gesloten om daar de mogelijkheden voor te onderzoeken. 26 Binnenhavenatlas Zeeland

29 2.3.2 Kats Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Werkhaven Kats De haven van Kats is gelegen op circa 500 meter ten noorden van de dorpskern van Kats. De haven van Kats wordt gevormd door een langwerpig havenbassin met twee havendammen aan de Oosterschelde. De haven is een voormalige veerhaven. Het zuidelijke deel is werkhaven, met een bedrijventerrein direct grenzend aan het havenfront. Het noordelijke deel van de havenkom is ingericht als jachthaven, met opstallen voor werfactiviteiten. Oppervlakte De totale oppervlakte van het terrein bedraagt circa 14 hectare (bruto); Circa 8,1 hectare (bruto) westelijk van de havenkom. Het betreft een nat bedrijventerrein, dat in handen is van aannemersbedrijf Hoondert BV (Katshaven BV, Kamps Straalbedrijf). Circa 6 hectare (bruto) noordelijk van de havenkom. Het betreft het bedrijventerrein van Van der Rest Nautic, gebruikt voor stallings-, werf- en jachthavenactiviteiten. Vaarweg De haven van Kats ligt direct aan de Oosterschelde, een vaarweg in CEMT-klasse VIb. Het vaarwater in de haven heeft een diepgang van circa -7m NAP en is toegankelijk voor schepen in CEMT-klasse Va en VIa. De algemene maximaal toegestane lengte voor schepen is 100 meter. Kade Voorzieningen Aan de zuidzijde van de haven is een loswal aanwezig. Deze heeft een lengte van circa 100 meter. De loswal is niet openbaar toegankelijk. De haven wordt vooral gebruikt door schepen in CEMT-klasse Va en VIa. De maximaal toegestane lengte van schepen is 100 meter. Schepen mogen wanneer zij zijn afgemeerd aan de kade, niet voorbij de kade uitsteken. Toch doen sporadisch ook langere schepen de haven aan. Op het terrein van Aannemersbedrijf Hoondert BV is m2 gereserveerd voor twee zware overslagkranen met elk 750 ton hijscapaciteit. Deze overslagkranen kunnen ruim 80 meter boven het water bewegen en 450 meter over land. De kranen hebben een breedtebereik van 60 meter en een hoogtebereik van 18 m (land). Daarnaast zijn er nog 4 kleinere bovenloopkranen met elk 8 ton hijscapaciteit. Binnenhavenatlas Zeeland 27

30 De kranen in de werkhaven zijn gebruikt bij de bouw van de brugelementen voor de Zeelandbrug, maar worden ook nu nog regelmatig gebruikt, ondermeer voor de overslag van stukgoederen (veelal nautisch gerelateerd). Het terrein is geschikt voor opslag en/of de productie van grote objecten. In de haven zijn geen drinkwatervoorzieningen aanwezig of voorzieningen voor walstroom. Landzijdige ontsluiting Het Haventerrein is over de weg ontsloten via de Veerhavenweg die leidt naar de N255 en de N256. De ontsluiting van het industrieterrein loopt buiten de dorpskern. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag In de gemeente Noord-Beveland werd volgens het CBS circa ton overgeslagen in Er werd naar schatting circa tot ton overgeslagen in Kats. De overslag in Kats bestaat vooral uit stukgoederen die gebruikt worden in de maritieme industrie en die worden opgeslagen op het terrein van Hoondert BV. Het gaat vooral om monopiles (fundering voor windmolens op zee), maar bijvoorbeeld ook staalconstructies, markeringsboeien etc. Sporadisch wordt de haven ook gebruikt voor laden en lossen van bouwmaterialen die worden gebruikt voor kustversterking. Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Medegebruik haven Er wordt gemiddeld twee tot drie keer per week gebruik gemaakt van de kade voor het laden of lossen van goederen. De landzijdige aan/afvoer van goederenstromen gebeurt per vrachtauto via de weg. De aan en afvoer geeft nauwelijks voor overlast, omdat de aan- en afvoerroutes niet door de woonkern lopen. Een groot deel van havenkom is in gebruik als jachthaven. Bij de jachthaven is ook een jachtwerf aanwezig. De jachthaven heeft circa 100 ligplaatsen. Dit aantal kan niet worden uitgebreid, doordat een deel van de haven toegankelijk moet blijven voor grote (binnenvaart)schepen die de loswal van de werkhaven willen bereiken. Tegelijkertijd is de ruimte om te manoeuvreren voor deze grote schepen beperkt door de aanwezigheid van de jachthaven. De veiligheidssituatie is hierdoor niet optimaal. Logistiek belang haven De haven is van groot logistiek belang voor de vestiging van Aannemersbedrijf Hoondert BV in Kats. De haven van Kats is een van de zeer weinige locaties aan de hele Noordzeekust met de aanwezigheid van dergelijke grote kranen aan diep vaarwater en voldoende ruimte om te manoeuvreren. Wanneer de haven niet langer toegankelijk is voor binnenvaart, dan zal Hoondert BV verhuizen naar een andere locatie aan het water. De haven speelt ondermeer ook een rol in het laden en lossen van bouwmaterialen die worden gebruikt voor kustversterking. Momenteel kijken verschillende bedrijven in de betonindustrie ook naar Kats als potentiële vestigingslocatie. Het gaat om vestigingen van bedrijven die op hun huidige locaties (bv in Goes en Kamperland) onder druk staan. 28 Binnenhavenatlas Zeeland

31 Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen De totale oppervlakte van het terrein bedraagt circa 8,1 hectare (bruto). Het betreft een nat bedrijventerrein, dat ook als zodanig in gebruik is. Momenteel wordt gekeken naar mogelijkheden om het bedrijventerrein bij de haven in Kats verder te vullen en eventueel uit te breiden voor de vestiging van een of meer watergebonden (beton) bedrijven (zie Beleid). Watergebonden bedrijven In de jachthaven zijn diverse watergebonden bedrijven gevestigd. Het gaat ondermeer om Van der Rest Nautic (eigenaar van de havenkom), Yacht Makelaardij Kats en International Yacht Paints. Op het industrieterrein is Aannemersbedrijf Hoondert BV (incl. dochterondernemingen Katshaven BV/GCC en Kamps straalbedrijf) gevestigd die de loswal gebruikt. Er worden diverse goederen overgeslagen, waaronder stalen funderingen voor windmolens en vaarwegmarkeringen (die door Kamps gereinigd worden). Tevens wordt de loswal gebruikt voor de overslag van materialen voor kustbeschermingswerken. Werkgelegenheid Het aantal banen bij watergebonden bedrijven is niet bekend Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels De haven van Kats is in private handen. Van der Rest Nautic en Aannemersbedrijf Hoondert BV zijn samen eigenaar van de havenkom en de kades en beide verantwoordelijk voor het beheer ervan. Circa 80% van havenkom en de ingang is eigendom van de Jachthaven Van der Rest Nautic. Het gedeelte van de havenkom voor de kraanbanen en de loswal is in handen van De werkhaven met het industrieterrein rondom de kraanbanen en het gedeelte voor de loswal is eigendom van Aannemersbedrijf Hoondert BV. Hoondert heeft recht van overgang over het deel van de havenkom dat in handen is van Van der Rest Nautic. De vaarweg die de haven ontsluit is de Oosterschelde. Deze vaarweg wordt beheerd door Rijkswaterstaat. Binnen de gemeente Noord-Beveland is de heer B.C.C. (Bas) Melis, Adjunct Directeur Afdeling beleid & projecten verantwoordelijk voor beleid en ontwikkelingen rondom de binnenhaven. Aanwezigheid havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhouds- In de jachthaven is een havenmeester aanwezig. De havenmeester van de jachthaven is bereikbaar onder nummer De haven is in private handen en is niet openbaar toegankelijk. Zodoende worden er geen havengelden geheven voor binnenvaartschepen. Er is geen vaststaand onderhoud- en beheersplan voor de haven. Werkzaamheden worden uitgevoerd indien noodzakelijk. Aannemersbedrijf Hoondert BV zou de vaargeul graag op eigen kosten verdiepen, echter Van der Rest Nautic is hier tegen, omdat dit de haven toegankelijker maakt voor grotere schepen die de recreatievaart in de haven bemoeilijken. De onderhoudsituatie van het vaarwater in de haven is goed. Het Projectbureau Binnenhavenatlas Zeeland 29

32 situatie Zeeweringen heeft het talud achter de loswal recent vernieuwd en versterkt, echter de loswal (eigendom van Hoondert) is toen niet verstevigd. De onderhoudsstatus van de loswal is redelijk tot matig te noemen. Voor de haven van Kats geldt geen gemeentelijke havenverordening. De haven is in private handen. Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid In de Structuurvisie Noord Beveland 2008 van de gemeente Noord-Beveland wordt ten aanzien van het Ontwikkelingsperspectief Kats gesteld dat de haven van Kats zal niet worden aangewend voor de opvang van zware industrie van buiten de gemeente. Vooralsnog wordt de planologische situatie gerespecteerd. De wens bestaat evenwel om op termijn ruimte te bieden voor de mogelijkheden tot een transformatie van het havengebied met een invulling die een relatie legt met het karakter van de kern en het water. Echter, momenteel wordt toch onderzocht of het mogelijk is om het industrieterrein op te vullen en uit te breiden met vestigingen van watergebonden (beton)bedrijven. Het geldende bestemmingsplan voor het havengebied stamt uit 1970 en is tot op heden niet ingrijpend gewijzigd. Het terrein is als haventerrein geclassificeerd en staat in principe een industriële (ook een zware) aanwending toe met een passende geluidszone. Hierdoor is realisatie met een beperkte planologische procedure mogelijk. Met name het noordelijk gelegen bedrijventerrein van Van der Rest Nautic dat wordt gebruikt voor opstal van jachten zou in aanmerking kunnen komen als uitbreidingslocatie. Indien watergebonden (beton)bedrijvigheid in Kats zou uitbreiden, dan zal de jachthaven moeten verplaatsen uit de havenkom. Van der Rest Nautic is in principe bereid om hier over te praten, mits er een adequate alternatieve locatie voor de jachthaven wordt gevonden. De jachthaven kan immers de havenkom nu niet volledig benutten, maar zou graag uitbreiden. Ook Hoondert BV zou graag zien dat de jachthaven een andere locatie krijgt. Het bedrijf zou zelf graag uitbreiden en is geen voorstander van de komst van nieuwe bedrijven die gebruik zouden gaan maken van de haven. De scheepsbewegingen van de nieuwe gebruikers zouden de gebruiksmogelijkheden van de haven beperken (net als de jachthaven dat in de huidige situatie doet). Voor Kats wordt eveneens gewerkt aan een toekomstvisie en een mogelijke herziening van het bestemmingsplan. Bij de bevolking van Kats lijkt geen draagvlak te zijn voor de invulling van het haventerrein met betonfabrieken en daarmee samenhangende activiteiten. De voorkeur wordt gegeven aan de verdere ontwikkeling van recreatieve/nautische activiteiten. Havenverordening Omgevingskenmerken De haven van Kats ligt op circa 500 meter van de dorpskern. Naast de kleine woonkern van Kats is het omliggende gebied een landelijk gebied met landbouw- en veeteeltactiviteiten. De haven grenst tevens aan het nationale natuurpark Oosterschelde, dat een Natura 2000 gebied is en een beschermde status geniet. De huidige invulling van het industrieterrein zorgt hierbij niet voor grote problemen, maar bij eventuele uitbreiding zal aan de zeer strenge eisen moeten worden voldaan op het gebied van natuur en milieu. Ook stuiten uitbreidingsplannen van het havenindustrieterrein met meer zware industrie op weerstand van omwonenden. 30 Binnenhavenatlas Zeeland

33 2.3.3 Overige havens Noord-Beveland Naast de loswallen in Kamperland en Kats zijn er nog enkele andere havens in de gemeente Noord-Beveland, die niet langer in gebruik zijn als haven voor binnenvaartschepen. De haven van Colijnsplaat is een (voormalige) vissershaven die grotendeels is ingericht als jachthaven met 550 ligplaatsen. Aan de oostzijde van de haven bevinden zich nog enkele ligplaatsen voor vissersschepen. De voormalige landbouwhaven van Kortgene is de oorspronkelijke haven van het dorp, maar heeft zijn functie voor de landbouw verloren. De haven en het havenfront worden ontwikkeld tot een hoogwaardig woon- en recreatiegebied, met onder meer een nieuwe jachthaven naast de bestaande Delta Marina Daarnaast heeft Rijkswaterstaat een vijftal loswallen in de Noordlandhavens en Vluchthaven Neeltje Jans. De drie loswallen in de Noordlandhaven met een kade van elk 41 meter worden mede gebruikt door derden voor de overslag van zand, schelpen en stortstenen. Tevens heeft Rijkswaterstaat nog drie loswallen in beheer, waarvan alleen de loswal Veerse Dam ook door derden wordt gebruikt voor overslag van zand en stenen (naar schatting circa ton op jaarbasis). De situatie omtrent deze havens wordt in paragraaf 2.12 van dit rapport beschreven. Binnenhavenatlas Zeeland 31

34 2.4 Gemeente Middelburg Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade De binnenhaven van Middelburg is gevestigd op het natte bedrijventerrein Arnestein. Het terrein is gelegen aan het Kanaal door Walcheren. Enkele belangrijke laad-loskades zijn echter gelegen aan een zijtak van het kanaal, het Arnekanaal, ter hoogte van de Uijterschootweg (oa de Arnesteinkade); en tot 2 jaar geleden een insteekhaven ter hoogte van de Kleverskerkseweg. Aan het Kanaal door Walcheren liggen kades ter hoogte van de Siloweg en op de noordelijke kop van het bedrijventerrein bij de Kleverskerkseweg (bij Sealake Terminal). Door de aanleg van het aquaduct voor de N57 is de insteekhaven niet langer in gebruik. Naast de kades bij het bedrijventerrein Arnestein kunnen binnenvaartschepen aanleggen bij de Loskade aan de westzijde van het kanaal nabij het stadscentrum. Hier mag niet worden overgeslagen. Oppervlakte Vaarweg Bedrijventerrein Arnestein heeft een oppervlakte van 155 hectare, waarvan circa 60 hectare natte kavels. Arnestein is bereikbaar via het Kanaal door Walcheren. Het Kanaal door Walcheren is de verbinding tussen de Westerschelde en het Veerse Meer. Deze vaarweg is geclassificeerd in CEMT-klasse Va. Vanuit Vlissingen moeten schepen door de Sluis Vlissingen. Middelburg is via het Kanaal door Walcheren tussen het zijkanaal naar Arnemuiden en de binnenkeersluis te Vlissingen met inbegrip van het verbrede deel van het zijkanaal naar Arnemuiden bereikbaar voor schepen van maximaal 130 meter lang, 18 meter breed en een diepgang van 4,50 meter. Het Kanaal door Walcheren tussen Veere en het zijkanaal naar Arnemuiden is bereikbaar voor schepen met maximale afmetingen 130m x 18m x 3,70m. Kade Van de drie openbare kades in Middelburg wordt de openbare Arnesteinkade het meest gebruikt. De kade is gelegen aan het begin van het zijkanaal naar Arnemuiden en heeft een lengte van circa 250 meter en een oppervlakte van 0,6 hectare. De kade is bereikbaar voor schepen met een maximale afmeting schepen 130m x 18m x 4,50m. 32 Binnenhavenatlas Zeeland

35 Vanaf de Arnesteinkade heeft CZAV een elevatorband lopen over de openbare weg naar hun terrein aan de Uijterschootweg. De openbare kade aan de Siloweg heeft een lengte van circa 150 meter. De kade ligt aan het Kanaal door Walcheren en is eveneens bereikbaar voor schepen met een maximale afmeting van 130m x 18m x 4,50m. De kade wordt voornamelijk gebruikt door Timmermans, een jachtwerf/scheepstimmerbedrijf. De gemeente heeft concrete plannen voor de aanleg van een nieuwe openbare kade (circa 150 meter) direct aan het Kanaal door Walcheren iets ten noorden van de oude insteekhaven. Deze moet rond 2013 zijn gerealiseerd. Deze nieuwe kade moet een deel van de capaciteit opvangen die verloren is gegaan met het sluiten van de insteekhaven ter hoogte van de Kleverskerkseweg, 2 jaar geleden. Dit was een private kade die door CZAV werd gebruikt. Diverse Bedrijven hebben eigen kades, zoals het terrein van Sealake Terminal (circa 200 meter) en Ouwerkerk (circa 150 meter). Voorzieningen De Loskade (circa 600 meter) aan de stadskant van het Kanaal door Walcheren doet voornamelijk dienst als lig/wachtplaats (maximaal twee weken) en als aanlegplaats voor riviercruiseschepen. Laden en lossen kan door het plaatsen van mobiele kranen op de kade. CZAV heeft geïnvesteerd in nieuwe opslag / overslagfaciliteiten. Het heeft een eigen elavatorband van de Arnesteinkade naar de eigen kavel. Op de kades bij Arnestein zijn geen voorzieningen aanwezig zoals walstroom en drinkwatervoorziening. Deze zijn wel aanwezig op de Loskade aan de westzijde van het kanaal nabij het stadscentrum. Tijdelijke opslag op kades is nergens toegestaan. Landzijdige ontsluiting Het Bedrijventerrein Arnestein is ontsloten via weg door de N57/ A58. Deze wegen lopen direct langs het bedrijventerrein en ziin via de Kanaalweg, Kleverkerkseweg te bereiken. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag De overslag binnenvaart bedroeg in 2009 circa totaal: ton, waaronder NSTR-klasse: Ruwe mineralen/bouwmaterialen: ton Chemische producten: ton Overige goederen: ton Landbouwproducten: ton (waarvan ton granen) Meststoffen: ton Ertsen en residuen: ton Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Medegebruik Op de kades in Middelburg vinden circa 200 aan/afvaarten van binnenvaartschepen per jaar plaats. Het gaat voornamelijk om binnenvaartschepen in de CEMT-klassen III-Va. Goederenstromen worden aan de landzijde aan/afgevoerd over de weg: N57/ A58. Daarbij loopt de route voor vrachtverkeer niet door woonwijken, waardoor geen overlast wordt veroorzaakt. Wel zijn de kades niet altijd bereikbaar omdat de openbare weg regelmatig voor ompakwerkzaamheden wordt gebruikt. De haven bij Arnestein mag alleen gebruikt worden door beroepsvaart en is niet toegankelijk voor Binnenhavenatlas Zeeland 33

36 haven Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven recreatievaart. Op dit moment zijn er geen ligplaatsen in de haven bij Arnestein voor niet-beroepsvaart. Als ligplaatsen voor watersport zijn als zodanig aangewezen: Dokhaven, Kinderdijk, Rouaansekaai, Prins Hendrikdok, Rotterdamsekaai/Punt en Maisbaai. Er is een aanlegsteiger ten behoeve van recreatievaart ( Zeelandboten ) Het verzorgingsgebied van de haven varieert van lokaal regionaal verzorgend tot wereldwijde aanvoer en afvoer van goederen. Het gebruik van vervoer over water en de nabijheid van de haven is een belangrijke factor in vestigingsplaatskeuze en bedrijfsvoering van diverse bedrijven op Arnestein. Zo wordt het ondermeer door CZAV gezien als een van de drie strategische locaties voor overslag in Zeeland. Verminderde toegankelijkheid van de haven zou voor de meeste van deze bedrijven betekenen dat goederen vervoerd worden over de weg. Voor andere bedrijven zou slechte toegankelijkheid van kades bedrijfsverplaatsing noodzakelijk maken. Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen Watergebonden bedrijven Werkgelegenheid Bedrijventerrein Arnestein is in totaal 155 hectare groot, waarvan circa 60 hectare natte kavels. Op het terrein zijn vrijwel geen kavels meer uitgeefbaar. Het bedrijventerrein kan ook niet verder uitbreiden. Momenteel wordt gewerkt aan een grootschalig herstructureringsplan, waarbij Herstaco (11 ha.) naar elders in de regio verhuist en de voormalige locatie van de landbouwcoöperatie CZAV (á 2,5 ha.) aan de insteekhaven ter hoogte van de Kleverskerkseweg wordt herontwikkeld. De vrijgekomen ruimte is bestemd voor de ontwikkeling van een watersportboulevard op het CZAV-terrein en watergebonden bedrijvigheid op het overige deel. CZAV heeft nog wel een kavel elders op het bedrijventerrein. Het bedrijventerrein Arnestein in de gemeente Middelburg kent een aantal watergebonden bedrijven. Dit zijn ondermeer: Herstaco (stalen buizen,verhuizing van deze locatie is beoogd), CZAV ( ton graan afgevoerd ton meststof aangevoerd) Timmermans (werf en stukgoederen), Dutch Cleaning Mill, (landbouwbouwproducten), Ouwerkerk (zand), TPU (Intermediate Bulkcontainers), Hillebrand constructie (staalbouw/constructies), Eastman (chemicals, diverse grondstoffen voor de productie van diverse harsen). Bij de bovengenoemde watergebonden bedrijven zijn circa 400 arbeidsplaatsen in Middelburg. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels Arnestein heeft diverse kades: enkele private kades van bedrijven en twee openbare kades van de gemeente (Arnesteinkade en kade siloweg). De coördinatie van de Arnesteinkade is niet altijd optimaal waardoor schepen niet altijd kunnen laden en lossen. In 2013 moet een nieuwe openbare kade gereed zijn op Arnestein. Over het Kanaal door Walcheren voert de Provincie Zeeland het beheer. De gemeente beheert de openbare kades en de eerste 10 meter van het vaarwater vanuit de wal. Het gemeentelijke Ingenieursbureau is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud. De afdeling economische zaken (sectie Ruimte) van de gemeente is verantwoordelijk voor de beleidsvorming rondom het (natte)bedrijventerrein Arnestein. Contactpersoon: de heer C. Helmendach, accountmanager economische zaken, gemeente Middelburg. Aanwezigheid Medewerkers van de afdeling Vergunningverlening en Handhaving van de gemeente zijn 34 Binnenhavenatlas Zeeland

37 havenmeester aangewezen als havenmeester binnen de gemeente Middelburg. Locatie: Kanaalweg 3, Middelburg, tel: (0118) / (0118) De hoogte van de havengelden is vastgelegd in Verordening op de heffing en invordering van Scheepvaartrechten Er is geen vaststaand beheer- en/of onderhoudsplan aanwezig. Onderhoud wordt gepleegd wanneer noodzakelijk. Er is geen financiële voorziening aangelegd om beheer- en onderhoudskosten specifiek voor de haven te dekken. Het gemeentelijke Ingenieursbureau is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de openbare kades. De vaarweg die de haven van Middelburg ontsluit is goed onderhouden. De fysieke toestand van de openbare kades is redelijk. Het is bekend dat op de Arne, nabij het gemeentelijke haventerrein, sporadisch manoeuvres met schepen worden uitgevoerd, die aanzienlijke schade aan de taluds en dijkbescherming tot gevolg kunnen hebben. Het gaat met name om het keren (zwaaien) van tankschepen, coasters en andere grote schepen. Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening Voor de haven van Middelburg is een havenverordening vastgesteld: de Haven- en woonschepenverordening Middelburg, die geldt per september Deze is beschikbaar via de website van de gemeente. Beleid en ontwikkeling (Haven)beleid Het beleid ten aanzien van de binnenhaven (bedrijventerreinen beleid) is er op gericht die functie van Arnestein voor de binnenvaart en als vestigingsplaats voor watergebonden bedrijven te behouden. Op dit moment loopt de overslag min of meer tegen zijn grenzen aan. Bij laden en lossen moeten andere schepen soms wachten. Ondernemers klagen over de lange wachttijden en de onlogische indeling van de kades. Ook zijn de kades niet altijd bereikbaar omdat de openbare weg regelmatig voor ompak werkzaamheden wordt gebruikt. Nadat de openbare kade nabij de Siloweg is opgeheven (voor de aanleg van een aquaduct) zijn er plannen om een nieuwe openbare kade aan te leggen. De gemeente heeft hiervoor een quick win subsidie voor gekregen van het ministerie V&W. Tegelijkertijd wordt er ook gewerkt aan de herstructurering van het bedrijventerrein Arnestein. Hierbij wordt getracht Herstaco uit te plaatsen naar een alternatieve locatie (Vlissingen). Tevens worden enkele kavels ontwikkeld voor water(sport) gerelateerde bedrijvigheid. Het betreft ondermeer de recent vrijgekomen kavels van CZAV en RIKZ. Omgevingsken merken De haven maakt deel uit van het bedrijventerrein Arnestein. Dit is een relatief groot terrein met een beperkte nabijheid van woningen. De overlast van de bedrijfsactiviteiten is hierdoor beperkt. Ook de landzijdige aan- en afvoerroutes voor verkeer richting de haven lopen niet door woonwijken. Tevens wordt de N57 momenteel om Middelburg en Sint Laurens heen gelegd in plaats van erdoorheen. Bewoners hebben daardoor minder last van trillingen, slechte luchtkwaliteit en verkeersgeluid. Binnenhavenatlas Zeeland 35

38 2.5 Gemeente Vlissingen Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Binnenhavens Vlissingen In de gemeente Vlissingen ligt een drietal binnenhavens en een zeehaven. De binnenhavens zijn: De Binnenhaven, gelegen achter de sluizen van Vlissingen. Deze haven vormt tevens de toegang tot het Kanaal door Walcheren. De Binnenhaven bestaat uit drie insteekhavens: de Eerste Binnenhaven, de Tweede Binnenhaven, en de Dokhaven bij de Houtkade. De Buitenhaven is een insteekhaven gelegen voor de sluizen van Vlissingen, zuidelijk van de A58. De laadloskade in Oost-Souburg, gelegen ten noorden van de stad Vlissingen aan het Kanaal door Walcheren en dat wordt beheerd door provincie Zeeland. Grenzend aan de havenkades van de Binnen- en Buitenhaven ligt een omvangrijk gemengd bedrijventerrein dat (nog) gedeeltelijk deel uitmaakt van het havengebied. Naast deze havens ligt binnen de gemeente Vlissingen tevens het Oostelijk havengebied (Sloehaven); een zeehavengebied ten oosten van de stad Vlissingen. Het havengebied ligt voor een deel ook op het grondgebied van gemeente Borsele en het totale havengebied wordt beheerd door Zeeland Seaports. In bijlage 2 is een kaart opgenomen van het Sloehavengebied De informatie die is opgenomen in dit fiche betreft de Binnenhaven en de Buitenhaven. De laadloskade in Oost-Souburg en de Sloehaven worden hier buiten beschouwing gelaten. Oppervlakte De totale oppervlakte van het bedrijventerreinen gebied is circa 155 hectare (bruto). Circa 53,8 hectare kan als natte bedrijventerreinen worden aangemerkt, hoewel niet alle kavels worden gebruikt door watergebonden bedrijven. Circa hectare is in gebruik als nat bedrijventerrein. Vaarweg De haven van Vlissingen is gelegen aan de Westerschelde, een vaarweg met CEMT- 36 Binnenhavenatlas Zeeland

39 klasse VIc. Ter hoogte van de Buitenhaven en de Binnenhaven, waarvan laatstgenoemde tevens de toegang vormt tot het Kanaal door Walcheren is de vaarweg geclassificeerd als CEMT-klasse Va. Het Kanaal door Walcheren is eveneens een CEMT-klasse Va vaarweg. Om de binnenhaven van Vlissingen te bereiken moet een schutsluis worden gepasseerd. Deze is 140,7 m lang en 23,4 m breed en heeft een diepgang van -8,20m / -7,35m / KP. Kade De Buitenhaven is een insteekhaven van circa 750 meter lengte en een breedte van 280 meter. Aan de westzijde, langs de Veerhavenweg ligt een kade van circa 300 meter met op de kop een veerhaven. Direct noordelijk hiervan, langs dezelfde kade, ligt een afmeersteiger van circa 160 meter naast enkele silo s op de wal. Op de kop van de insteekhaven liggen nog twee afmeersteigers van circa 180 meter. Aan de westzijde van de Buitenhaven ligt een aanlegsteiger van circa 240 meter op het terrein van de Koninklijke Marine. Eveneens ligt aan deze zijde een tweede aanlegsteiger van circa 100 meter met daarbij op de wal enkele silo s aan de Oosterhavenweg. De Buitenhaven heeft een diepte van -10,00m / -6,00m / NAP en is toegankelijk voor schepen met een maximale afmeting van 140m/20,50m/7,90m. In de Binnenhaven heeft de Eerste Binnenhaven kades aan de Visserskade (360m) en de Eerstebinnenhavenweg (75 meter aan de kopse kant van de insteekhaven 380 meter aan de oostelijke lange zijde) In de tweede Binnenhaven heeft de Visserkade een lengte van circa 375 meter en circa 100 meter tussen de Eerste en de Tweede Binnenhaven. Daarnaast is er nog een kade van circa 50 meter parallel aan de Prins Hendrikweg. Hier bevindt zich ook een aanlegsteiger voor recreatieschepen. Langs de Tweede Binnenhavenweg ligt een aanlegplaats voor binnenvaartschepen tot circa 100 meter en circa 150 meter aanlegsteiger voor recreatieschepen. Daarnaast bevinden zich nog loswallen aan de Koningsweg (250m) en de Houtkade (2x360). Beide behoorden tot de Royal Scheldewerf en zijn niet langer in gebruik. Tot slot is er nog circa 200 meter kade aan de binnenzijde van de sluis aan de Piet Heinkade. Deze wordt gebruikt door de politie en Damen Shipyards. Het verbrede kanaal in de Binnenhaven tussen de Schutsluis en de Binnenkeersluis is toegankelijk voor schepen tot en met CEMT-klasse Va met een afmeting van maximale 140m/20,50m/7m bij een buitenwaterstand van tenminste NAP + 0,90m. Voorzieningen Laden en lossen op de diverse kades kan door middel van mobiele kranen. Er zijn momenteel geen voorzieningen als walstroom en drinkwatervoorzieningen in de Binnen- en Buitenhaven van Vlissingen. In de geplande jachthavenontwikkeling in de Binnenhaven zullen deze voorzieningen worden opgenomen voor recreatieschepen. Landzijdige ontsluiting Het havengebied in Vlissingen is over de weg direct aangesloten op de A58. Via de N261 en N288 is het gebied bereikbaar vanuit het oostelijk deel van Walcheren en Middelburg. In het havengebied is ook een spoorontsluiting en een NS-station. Er worden geen goederen per spoor vervoerd van en naar het gemeentehavengebied. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag Het is niet bekend hoeveel goederen in totaal worden overgeslagen in de Binnenhaven en de Buitenhaven. In de Binnenhaven wordt naar schatting circa ton Binnenhavenatlas Zeeland 37

40 bulkgoederen (zand en grind) overgeslagen. Voor de Buitenhaven worden alleen gegevens verzameld over de overslag door binnenvaartschepen in de havens voor Zeeland Seaports als geheel (Sloehaven en Buitenhaven). Deze gegevens zijn in bijlage 1 opgenomen. Aan/afvaarten Medegebruik haven Het totale aantal afvaarten in de binnenhavens van Vlissingen is niet bekend. Net als voor overslag, worden er ook gegevens verzameld over het aantal aan- en afvaarten van binnenvaartschepen in de havens die door Zeeland Seaports worden beheerd (Sloehaven en Buitenhaven). Deze gegevens zijn in bijlage 1 opgenomen. In de Binnenhaven zijn enkele jachtwerven gevestigd. Dit zijn onderdelen van de scheepswerf Damen (Royal Schelde, Amels). Daarnaast is de haven ligplaats voor 15 vissersschepen en is er een vismijn aan de Visserskade en Eerste Binnenhavenkade. Tevens biedt de Binnenhaven ligplaatsen voor de recreatievaartuigen. Aan de Binnenhaven, vlak bij de Keersluisbrug, is onder andere de Schelde jachthaven gelegen. In de Tweede Binnenhaven is een bunkerboot en een opslagponton van Slurink BV gelegen. Naast binnenvaart zijn ook Rijkswaterstaat en de Kustwacht gebruikers van de Buitenhaven van waaruit deze instanties nautische rijksdiensten aanbieden. Ook is er een terrein van de Marine en vertrekt het fiets-voetveer (Fast Ferry) vanuit de haven. Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Het aantal ligplaatsen voor recreatievaartuigen is nu nog beperkt. In de Schelde jachthaven zijn circa 95 lig- en passantenplaatsen en er zijn hellingen tot maximaal 10 ton en een loopkat tot maximaal 1 ton. In de Tweede Binnenhaven zijn circa 50 lig- en passantenplaatsen. De gemeente Vlissingen werkt aan een herinrichtingsplan voor het voormalige Scheldewerfterrein en voor de landtong tussen de binnenhavens. Hier moet een groot aantal ligplaatsen voor recreatievaart gerealiseerd worden. Logistiek belang haven Met uitzondering van de vismijn en een aantal nautische rijksdiensten (Rijkswaterstaat, Kustwacht) wordt de gemeentehaven nauwelijks gebruik voor overslag van goederen. Een tweetal bedrijven gebruikt de haven voor de aanvoer van zand en grind. Deze bedrijven hebben voornamelijk een lokaal en regionaal verzorgingsgebied. De bedrijven zullen moeten verplaatsen naar een andere locatie aan vaarwater, omdat de kade in de Binnenhaven van Vlissingen wordt gesloten. Er wordt beoogd deze bedrijven naar Middelburg te verplaatsen (zie verder Beleid en ontwikkeling). Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen Rondom de Binnenhaven en de Buitenhaven liggen diverse bedrijventerreinen, met een totaal oppervlak van circa 155 hectare (bruto). Het merendeel kan niet worden aangemerkt als nat bedrijventerrein. De terreinen die als natte bedrijventerreinen kunnen worden aangemerkt, zijn de Buitenhaven (29,9 ha); de Binnenhaven (13,8 ha); en het terrein aan de Commandoweg (11 ha). Het eveneens aan de Binnenhaven gelegen terrein van de Scheldewerf (Damen) bij de Koningweg en de Houtkade, wordt in de komende jaren herontwikkeld tot een gemengd gebied met woon-, werk- en recreatieve functies. Watergebonden In de Buitenhaven bevindt zich een vestiging van de Sorteerbedrijf Vlissingen (SBV) 38 Binnenhavenatlas Zeeland

41 bedrijven dat de locatie gebruikt voor de overslag van zand en grind. Daarnaast is er een vestiging van VESTA (voorheen Mercuria Energy), dat brandstof in de haven opslaat op de oostelijke en westelijke kade van de Buitenhaven. Tevens bevinden zich in het oostelijke deel van de Buitenhaven een kazerne van de Marine en een vestiging van Koolwijk Shipstore (bevoorrading scheepsproviand). Op de oostelijke kade van de Buitenhaven is Finsa gevestigd, dat houtproducten overslaat. De Binnenhaven wordt, naast de scheepswerf van Damen en de vismijn, gebruikt voor de aanvoer van grondstoffen door Silokom Megamix (cement/mortel), Vlissingen Transportbeton Onderneming VTO (beton); en door een rederij. De hoofdvestiging van VTO staat op het industrieterrein Vlissingen-Oost. Het totale aantal arbeidsplaatsen bij watergebonden bedrijven in de gemeentehaven is niet bekend. Op de werf van Damen in de gemeentehaven in Vlissingen werken ongeveer 420 medewerkers. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels Het beheer en eigendom van de Binnenhaven is in 2009 door Zeeland Seaports overgedragen aan de gemeente Vlissingen. Bij de gemeente Vlissingen is zijn de heer G. Stevense en de heer A. Bos contactpersonen voor beleidszaken aangaande de haven. Door de Binnenhaven loopt tevens de doorgaande route voor de scheepvaart van de Westerschelde richting het Kanaal door Walcheren. Deze route maakt geen deel uit van het door de gemeente aangekochte gebied van de Binnenhaven. Dit gebied is onderdeel van het Kanaal door Walcheren dat eigendom is van de Provincie Zeeland. De provincie is dan ook de beheerder voor dat deel van de Binnenhaven. De Buitenhaven wordt beheerd door Zeeland Seaports. Tussen Zeeland Seaports, gemeente Vlissingen en provincie Zeeland is een overeenkomst gesloten voor het opstellen van een plan voor de toekomstige ontwikkeling en revitalisering van de Buitenhaven. Werkgelegenheid Aanwezigheid havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening De havenmeester de heer M. Marinisse is bereikbaar op telefoonnummer / (0118) De hoogte van havengelden is vastgelegd in de Havengeldverordening Vlissingen. De havengeldverordening is verkrijgbaar via de website van de gemeente Vlissingen. Er is geen vaststaand beheer- en/of onderhoudsplan voor de haven. Het grootste deel van de haven zal worden herontwikkeld. Een groot deel van de laad-loskades zal daarbij worden gesloten. Op termijn zal voor de overige laad-loskades een onderhoudsplan worden ontwikkeld. De vaarweg in de haven verkeert in goede staat en ook de fysieke toestand van de kades is redelijk. Per 30 januari 2010 is de Havenverordening Vlissingen 2009 van kracht. Binnenhavenatlas Zeeland 39

42 Beleid en ontwikkeling (Haven)beleid In de visie voor de Stadshavens, januari 2009 geeft de gemeente de visie voor de ontwikkeling van een aantal gebieden rondom de gemeente haven: de Kenniswerf, het Scheldekwartier, de binnenhavens, de buitenhaven en de spoorzone. De ontwikkeling van de diverse deelgebieden is ook vastgelegd in een Structuurvisie, Structuurvisie Vlissingen 2020, 7 januari Voor de Buitenhaven bestaan plannen voor de realisatie van een (hoogwaardige) aanlegplaats voor cruiseschepen. Daarnaast wordt gekeken naar de mogelijkheid om een deel van het terrein te behouden en/of verder te ontwikkelen als nat bedrijventerrein. Het gaat hier met name om de oostzijde van de Buitenhaven. De gemeente Vlissingen, het havenbedrijf Zeeland Seaports en de provincie Zeeland tekenden 7 januari 2011 een intentieverklaring voor het gebied Buitenhaven en omgeving. De 1e en 2e Binnenhaven worden de komende jaren getransformeerd tot een gebied met gemengde functies. Rondom de 1ste Binnenhaven zal de watergebonden bedrijvigheid (onder meer betrekking hebbend op de visserij) verder worden uitgebreid. In het gebied rondom de 2e Binnenhaven komt een nieuwe jachthaven en ontstaat er ruimte voor verschillende watersportbedrijven. In de zone langs het spoor, die fasegewijs bouwrijp wordt gemaakt, zijn kavels beschikbaar voor bedrijfs- en kantoorvestiging. Het terrein van de voormalige scheepswerf Royal Schelde (Damen) moet worden herontwikkeld tot het Scheldekwartier, een stadswijk met woningen. Omgevingskenmerken De (logistieke) havenfunctie van de gemeentehaven in Vlissingen staat zwaar onder druk door de ruimteclaim van de nieuwe ontwikkeling van woonwerkgebieden aan het water. Watergebonden bedrijven die afhankelijk zijn van aan- en afvoer van grondstoffen en producten over water, zullen op korte en middenlange termijn (2020) in de gemeentehaven Vlissingen plaats moeten maken voor andere activiteiten. Dit geldt vooral voor de bedrijven in handel en productie van grondstoffen en bouwmaterialen (zand, grind, beton) in de Binnenhaven. Er wordt beoogd deze bedrijven naar Middelburg (Arnestein) te verplaatsen. Hierover is in principe overeenstemming bereikt tussen de bedrijven en de gemeenten Middelburg en Vlissingen. Of deze verhuizing ook mogelijk is hangt af van verschillende factoren. Een van de belangrijkste punten is dat eerst een ander bedrijf (Herstaco) dat nu op bedrijventerrein Arnestein is gevestigd, moet verhuizen om ruimte te creëren voor de bedrijven uit Vlissingen. Met Herstaco wordt onderhandeld over een verhuizing vanuit Middelburg naar een locatie in Vlissingen. Tevens is er door het verdwijnen van kades een toenemend tekort aan wacht- en ligplaatsen voor binnenvaartschepen in Vlissingen. De herstructurering van de Buitenhaven moet ook leiden tot meer wacht-/ligplaatsen voor de binnenvaart en de aanleg van één of meerdere extra kades. Hiertoe is een intentieovereenkomst ondertekend tussen provincie, gemeente en havenbedrijf, en er wordt momenteel een masterplan opgesteld. 40 Binnenhavenatlas Zeeland

43 2.5.1 Overige havens Vlissingen In Oost-Souburg ligt een 80 meter lange openbare loswal aan de oostzijde van het Kanaal door Walcheren. De loswal is eigendom van de provincie Zeeland. De loswal wordt niet meer gebruikt voor overslag in verband met milieumaatregelen van de gemeente Vlissingen. De loswal wordt wel gebruikt als ligplaats voor binnenvaartschepen. Om aan te leggen is toestemming nodig van de brugbediening. Binnenhavenatlas Zeeland 41

44 2.6 Gemeente Goes Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Havenindustrieterrein Goes / Goese Schans Het havenindustrieterrein in Goes is gelegen aan de Nieuwe Haven langs de Houtkade en de Joachimikade aan de noordelijke rand van de binnenstad van Goes. De haven bestaat uit een langgerekte havenarm aangelegd aan de oostelijke zijde van het Kanaal Goes - Goese Sas. Aan het einde van de havenarm ligt een zwaaikom met kades. Aan de havenarm bevinden zich twee insteekhavens aan de Houtkade: de noordelijke Ketelhaven en de zuidelijke Houthaven. Net ten noorden van de Ketelhaven ligt nog een kleine insteekhaven aan de Oosterschans. Het haventerrein ligt ingeklemd tussen de woonwijken Goese Meer, Noordhoek en Goese Polder. Oppervlakte Vaarweg De totale oppervlakte van het terrein bedraagt circa 25,8 hectare (42 ha bruto). Het betreft een nat bedrijventerrein, maar een groot deel van de kavels is van bedrijven die geen gebruik maken van vervoer over water. Circa 5-6 hectare is in gebruik als nat bedrijventerrein. Het Kanaal Goes - Goese Sas, ook havenkanaal genoemd, heeft een lengte van circa 5 kilometer en verbindt de haven van Goes met de Oosterschelde. Bij het Goese Sas ligt een keersluis (86,00 / / 86,00 / / 10,00 / 10,00). De Nieuwe Haven is toegankelijk voor schepen in CEMT-klasse III. De diepgang bedraagt -2,80 / -2,70 KP. De algemene maximaal toegestane afmetingen zijn zonder vergunning 80 meter lang; 8,20 meter breed; en 2,5 meter diep. Met vergunning kunnen schepen met afmetingen van 86 meter lang, 9,5 meter breed en 2 meter diep de haven bereiken. Kade Er zijn twee openbare laad-loskades aanwezig in de haven. Deze kades zijn gelegen aan de twee insteekhavens die het dichtst tegen de binnenstad zijn gelegen. De eerste betreft de kade (circa 150 meter) aan het einde van de Albert Joachimikade. Hier kunnen schepen tot circa 65 meter aanleggen (2 maximaal). De tweede openbare kade bevindt zich aan kopse kant van de insteekhaven, de Houthaven, aan de Houtkade (80 42 Binnenhavenatlas Zeeland

45 meter). Deze is toegankelijk voor schepen tot circa 75 meter. Daarnaast zijn er enkele private kades, waaronder de kade aan het terrein van betonfabriek Haringman. Deze kades zijn toegankelijk voor schepen tot CEMT-klasse III van maximaal 1000 ton. Voorzieningen Laden en lossen op de kades kan door middel van mobiele kranen. Op de kades mogen goederen met toestemming van de havenmeester tijdelijk worden opgeslagen. In de haven is geen walstroom aanwezig. Aan het einde van de havenarm bij de zwaaikom zijn drinkwatervoorzieningen voor binnenvaart aanwezig. Landzijdige ontsluiting Het Havenindustrieterrein Goes is over de weg ontsloten door de Ringbaan West die leidt naar de N256 die aantakt op de A58 Logistieke kenmerken en gebruik Overslag In Goes werd in 2009 circa ton goederen overgeslagen. De overslag bestaat uit bulkgoederen die vallen binnen de NSTR codes: ruwe mineralen en bouwmaterialen: ton Ertsen en metaalresiduen: ton Voedingsproducten en veevoeder: ton Overige goederen en fabricaten: ton Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Medegebruik haven Het aantal aan/afvaarten bedraagt circa 580 per jaar. Het betreft voornamelijk schepen met CEMT-klasse II en III, met maximaal 1000 ton. De landzijdige aan/afvoer van goederenstromen gebeurt per vrachtauto via de weg. Het betreft vooral beton(producten). In de industriehaven zijn aan de gemeentekade in de Houthaven enkele aanlegmogelijkheden voor de schepen uit de bruine vloot. Aan de Joachimikade is een tweetal jachtwerven gevestigd. Tevens fungeren de kades aan de Joachimikade als wachtplaats voor 5-10 binnenvaartschepen die Goes als thuishaven hebben. Aan het kanaal Goes-Goese Sas liggen drie jachthavens. Jachthaven Goese Sas ligt aan het kanaal net achter de sluis naar de Oosterschelde en heeft circa 300 vaste ligplaatsen. Achter de Ringbrug ligt Jachthaven De werf, met circa 45 ligplaatsen. In de binnenstad van Goes in de Oude Haven, ligt de stadshaven met zo'n 70 ligplaatsen. Logistiek belang haven De haven is van groot logistiek belang voor een paar van de bedrijven die zijn gevestigd op het Havenindustrieterrein. Het gaat hier vooral om de bedrijven in de betonindustrie. Wanneer de haven niet langer toegankelijk is voor binnenvaart, dan moeten deze bedrijven verhuizen naar een andere locatie aan het water. Er is nog geen overeenstemming over een locatie. De overslag van voedingsproducten en veevoeder in Goes gebeurt door CZAV. Zodra de kades in Goes worden gesloten dan zal het transport van CZAV naar de afnemers in de toekomst per vrachtwagen plaatsvinden. Binnenhavenatlas Zeeland 43

46 Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen De totale oppervlakte van het terrein bedraagt circa 25,8 hectare (42 ha bruto). Het betreft een nat bedrijventerrein, maar een groot deel van de kavels is in gebruik door bedrijven die geen gebruik maken van vervoer over water. Circa 5-6 hectare is in gebruik als nat bedrijventerrein. De gemeente wil het Havenindustrieterrein Goes herontwikkelen tot woongebied. Zodoende wordt er geen nieuwe grond bij dit terrein uitgegeven voor nieuwe bedrijven. Met bedrijven die al op het terrein zijn gevestigd wordt onderhandeld over uitplaatsing. Bedrijven die niet watergebonden zijn, kunnen daarvoor terecht op de uitbreidingslocatie van het bedrijventerrein De Poel. Voor een aantal watergebonden bedrijven moet nog overeenstemming worden bereikt over uitplaatsing van het bedrijf naar een andere locatie. Sommige bedrijven verzetten zich tegen de geplande uitplaatsing, zeker zolang er geen geschikte alternatieve locatie is gevonden (zie Beleid en ontwikkeling). Watergebonden bedrijven In de haven zijn diverse watergebonden bedrijven gevestigd die vooral actief zijn in de overslag van zand en grind. Watergebonden bedrijven zijn: Faasse (zand), Haringman Beton (beton), Houtkaai (zand en grindhandel), Molenaar (beton), Kamps (nautisch gerelateerde objecten) en enkele kleine scheepsreparatiebedrijven. Ook CZAV (landbouwproducten) maakt gebruik van de kade voor overslag van bulkgoederen. Werkgelegenheid Het aantal banen bij watergebonden bedrijven is niet bekend. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels De sectie Haven van het gemeentelijk ingenieursbureau is verantwoordelijk voor het beheer, onderhoud en bediening van de drie beweegbare bruggen, de sluis het Goese Sas, de havens, het Goese Kanaal en het Goese Meer. Het ingenieursbureau valt onder de afdeling Openbare Ruimte van de gemeente. De contactpersoon bij de gemeente voor havenzaken is de heer H. Boone. Enkele kades zijn privaat eigendom. De private partijen zijn verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van de eigen kade. Aanwezigheid havenmeester Voor de binnenvaart wordt de rol van havenmeester in de gemeente Goes ingevuld door de sectie Haven van het gemeentelijk ingenieursbureau. De heer H. Boone, coördinator haven, sluis en bruggen, is in deze rol ook havenmeester. Havengelden De hoogte van de havengelden is gegeven in de 'Verordening binnenhavengeld 2011' van 6 december Deze is vermeld op de website van de gemeente Goes. Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Op dit moment is er geen vaststaand beheer- en/of onderhoudsplan voor de haven in Goes. Dergelijk plan was wel aanwezig, maar is niet vernieuwd nadat bekend werd dat de gemeente het industriehaventerrein een woonbestemming wilde geven. Wel is er een meerjarenplan opgesteld voor het beheer en onderhoud van het Havenkanaal de sluis en de brug in het Havenkanaal. De onderhoudsituatie van de gemeentelijke kades, de haven en het havenkanaal is goed. Ook de sluis is jaar geleden opgewaardeerd en verkeert in goede staat. 44 Binnenhavenatlas Zeeland

47 Er is een havenverordening aanwezig. Deze is te verkrijgen via de gemeente Goes. Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid Havenverordening Omgevingskenmerken Gemeente Goes heeft besloten in het kader van project Goese Schans het gehele haventerrein te transformeren tot woonwerkgebied met circa 1600 woningen. De watergebonden bedrijven zullen dan ook moeten worden verplaatst (zie verder Omgevingkenmerken). Het havenindustrieterrein ligt ingeklemd tussen de woonwijken Goese Meer, Noordhoek en Goese Polder. Door de wens om meer woningen te bouwen (i.c.m. recreatieve functies) nabij het historische centrum staan de industrie- en havenfunctie van het terrein onder druk. De gemeente heeft een nieuw bestemmingsplan 'Goese Schans' opgesteld voor het gebied. In het bestemmingsplan is het havengebied niet langer aangeduid als haven / bedrijf, maar voornamelijk als wonen. Het bestemmingsplan is aangevochten bij de Raad van State door het bedrijf Haringman/De Hoop. Het bedrijf is tegen een gedwongen vertrek van het bedrijf van de huidige locatie in Goes. De Raad van State heeft echter eind december 2010 de volledige goedkeuring onthouden aan het bestemmingsplan. De Raad van State constateert dat er fouten zijn gemaakt bij de aanpassing van de geluidzone die voor het oude havengebied gold. Als gevolg hiervan kan er in grote delen van het gebied niet meer worden gebouwd. Ook zijn er twijfels rondom de financiële uitvoerbaarheid van het plan, aldus de hoogste algemene bestuursrechter. Tenslotte is het onderzoek naar de vleermuizen in het gebied te summier geweest. Naar het oordeel van de Raad van State had beoordeeld moeten worden welke gevolgen de sloop van enkele gebouwen in het gebied heeft voor de zomerverblijven van de vleermuizen. De Raad van State komt tot de slotsom dat aan het hele plan goedkeuring moet worden onthouden. De gemeente Goes houdt vast aan de plannen om het oude havengebied te ontwikkelen. De gemeente plant nu het gebied fasegewijs in verschillende delen te ontwikkelen. Het totale gebied moet in een periode van 20 jaar worden ontwikkeld. Daarvoor wordt voor ieder deelgebied een nieuw bestemmingsplan opgesteld, waarin de kritiek van de Raad van State wordt geadresseerd. De gemeente blijft bij het standpunt dat de watergebonden bedrijven in de toekomst zullen moeten verhuizen. Diverse bedrijven, waaronder De Hoop, zijn tegen de geplande uitplaatsing, zolang er geen geschikte alternatieve locatie is gevonden. De gemeente en provincie Zeeland zoeken naar een geschikte locatie. De gemeente verwacht dat er de komende 8 tot 10 jaar geen sprake is van (gedwongen) verhuizing, gelet op de beoogde fasegewijze ontwikkeling van het project Goese Schans. Binnenhavenatlas Zeeland 45

48 2.7 Gemeente Kapelle Wemeldinge Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Haven Wemeldinge De binnenhaven van Wemeldinge ligt aan de Oostelijke Kanaalweg op het bedrijventerrein Choorhoek ten zuiden van het dorp Wemeldinge. De haven is een insteekhaven gelegen aan het Kanaal door Zuid-Beveland. Oppervlakte De totale oppervlakte van de haven en het omliggende bedrijventerrein is circa 12,3 hectare. De insteekhaven is circa 4 hectare, met een kade van 0,5 hectare. Vaarweg De haven is een insteekhaven gelegen aan het Kanaal door Zuid-Beveland. Dit is een vaarweg met CEMT-klasse VIb. De diepte van het kanaal is -7,50m / -4,80m / NAP. De maximaal toegestane afmetingen schepen op het kanaal is 200m / 23,50m / 4,75m. Kade De haven is toegankelijk voor schepen in CEMT-klasse V. Aan de oostzijde van de haven ligt een loswal van 100 meter lang en 50 meter breed. De helft van de kade (50 meter) is openbaar. De andere helft wordt gepacht door CZAV. In de haven zijn ook twee laad/los steigers aanwezig voor binnenvaartschepen; één aan de westzijde van de haven en één aan het begin van de loswal. Deze zijn eigendom van Ecotank. Doordat de kade veelvuldig wordt gebruikt door CZAV en Ecotank moeten schepen van CZAV en Ecotank met enige regelmaat op elkaar wachten. Er is meestal weinig plaats voor derden om de kade te gebruiken. Dit is zeker het geval wanneer er ook nog schepen liggen voor reparatie. Het is al gebeurd dat een schip terug moest varen naar Hansweert om af te meren. Ecotank heeft eens bij Rijkswaterstaat aangegeven graag een kade te willen realiseren direct aan het Kanaal door Zuid-Beveland. Dit is echter niet toegestaan, vanwege de hinder die dit zou meebrengen voor scheepvaart op het kanaal. Voorzieningen Laden en lossen op de openbare loswal kan door middel van een mobiele kraan. CZAV heeft een eigen transportband. 46 Binnenhavenatlas Zeeland

49 Er zijn geen voorzieningen zoals walstroom of drinkwatervoorziening. Het is niet toegestaan goederen op te slaan op de openbare kade. Landzijdige ontsluiting De haven in Wemeldinge is via de weg ontsloten door de N670 die via de Westelijke Kanaalweg bereikt kan worden. Hierbij hoeft (vracht)verkeer niet door bebouwd (woon)gebied te rijden. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag Naar schatting bedroeg de overslag in Wemeldinge circa ton in Het betreft: Voedingsproducten ( ton granen door CZAV en ton biet- en rietmelasse door Ecotank): Olieproducten (benzine en diesel die CZAV opslaat in tanks en daarna vervoerd naar benzinepompen voor de verkoop aan de pompen onder het merk "Agrisneltank"); ton Meststoffen (door CZAV); ton Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Het totale aantal vaarbewegingen per week in de haven is niet bekend. CZAV en Ecotank, de bedrijven die het meeste gebruik maken van de haven, zijn direct aan de haven gevestigd. Er is dan ook beperkt voor- of natransport aan landzijde. In de oogsttijd worden er wel veel goederen aangevoerd naar de haven door landbouwverkeer. Vrachtverkeer hoeft niet door bebouwd (woon)gebied te rijden om de doorgaande weg te bereiken. Medegebruik haven Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven De insteekhaven bij Choorhoek wordt niet gebruikt als jachthaven, thuishaven voor visserij of scheepswerf. Wel worden af en toe laswerkzaamheden verricht aan schepen langs de steiger aan de overzijde van de loswal. Hierbij is afstemming nodig bij de overslag van aardolieproducten. Er zijn dan ook geen ligplaatsen voor recreatie- en/of vissersschepen. Er is ook geen scheepswerf in de haven. De haven heeft een belangrijke functie voor de landbouw in dit deel van Zeeland, zowel voor afvoer van landbouwproducten, als voor de aanvoer van meststoffen. Bovendien heeft CZAV in Wemeldinge haar belangrijkste strategische locatie voor de opslag van granen die aangesloten is op het water. De granen worden via een transportband geladen en gelost. Ook voor Ecotank is aanwezigheid van vaarwater cruciaal. Ecotank pompt vloeibare producten via een slang rechtstreeks van het schip naar de opslagtanks op het haventerrein. Beide bedrijven hebben een regionaal/bovenregionaal verzorgingsgebied. 6 Dit overslagvolume is hoger dan de door CBS geraamde overslag. De overslaggegevens voor Wemeldinge zijn in de CBS cijfers geaggregeerd (met locatie Schore) op het niveau van gemeente Kapelle. De overslag van goederen in de gemeente Kapelle bedroeg in 2009 circa ton. Een passende verklaring voor de afwijkende CBS cijfers ontbreekt. Binnenhavenatlas Zeeland 47

50 Economische kenmerken Watergebonden Het bedrijventerrein Choorhoek heeft een oppervlakte van circa 12 hectare. Het terrein is voor een groot deel een nat bedrijventerrein. Het terrein wordt gedomineerd door de graanopslagloods van CZAV en de opslagtanks van Ecotank waar onder andere kunstmest, veevoeders en plantaardige oliën worden opgeslagen. Beide maken intensief gebruik van binnenvaart. Het huidige Choorhoek zit helemaal vol. Er zijn plannen om het terrein met 4 hectare uit te breiden in het gebied ten noorden van de opslagsilo s. Ecotank zal circa 1 hectare uitbreiden op dit terrein. Het overige gedeelte kan worden uitgegeven aan zowel watergebonden als niet-watergebonden bedrijven. Watergebonden bedrijven Watergebonden bedrijven zijn onder andere: CZAV (Overslag graan, meststof en brandstof) Ecotank (opslag plantaardige oliën en vetten, biet- en rietmelasse) Lagendijk (kranen voor offshore en scheepvaartindustrie) Werkgelegenheid Het is niet bekend hoeveel arbeidsplaatsen er zijn bij watergebonden bedrijven in Wemeldinge. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels De openbare kade in Wemeldinge is in beheer van Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat heeft in de haven alleen nog het eigendom van de kade, de rest van de haven is al overgedragen aan het Waterschap. Rijkswaterstaat onderzoekt de mogelijkheid het eigendom van de kade over te dragen aan, bijvoorbeeld het Waterschap Scheldestromen of de gemeente Kapelle. Beide partijen staan hier echter terughoudend tegenover. Contactpersoon bij Rijkswaterstaat is de heer Hintzen. Vanuit gemeente Kapelle is de heer S. van Terheijden aanspreekpunt voor zaken over de binnenvaarthaven. Een deel van de kade in de haven wordt door CZAV gepacht van Rijkswaterstaat. bedrijventerreinen Aanwezigheid havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Binnenvaartschepen moeten zich melden bij de verkeerspost van Rijkswaterstaat Verkeerspost Wemeldinge in Yerseke. Tel: (0113) Er worden geen havengelden geheven. De hoogte van de pacht van CZAV aan Rijkswaterstaat is niet bekend. De loswal in Wemeldinge is aangelegd in In 2008 werd de loswal tijdelijk gesloten nadat herhaaldelijk verzakkingen en scheuren in de kade werden geconstateerd. De kade is in 2008 opgeknapt waardoor de levensduur met circa 30 jaar verlengd is en is in begin 2009 weer opengesteld. De herstelwerkzaamheden kostten enkele tonnen. De kade en vaarweg verkeren in de goede staat van onderhoud. Wel is die capaciteit van de loswal soms te beperkt door het groeiende gebruik van de loswal. Doordat de openbare kade in Schore is gesloten, wordt meer gebruik gemaakt van de kade in Wemeldinge voor de overslag. Bovendien ligt aan de overkant van de loswal een 48 Binnenhavenatlas Zeeland

51 steiger die wordt gebruikt voor aanmeren van schepen. Tevens mag sinds kort gevist worden met netten in de zwaaikom. Dit hindert het laden en lossen en bedrijven hebben inmiddels bezwaar aangetekend, maar dit is in eerste instantie afgewezen. De haven valt onder de vaarwegreglementen (Binnenvaart Politiereglement e.d.) die gelden voor het Kanaal door Zuid-Beveland. Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid Het havengebied is in het bestemmingsplan aangeduid als Bedrijf Haven. De gemeente Kapelle wil het bedrijventerrein en de openbare kade behouden voor binnenvaart en natte bedrijvigheid. De openbare loswal in Schore is recent gesloten, waardoor verwacht wordt dat meer gebruik zal worden gemaakt van de kade in Wemeldinge. De gemeente wil echter niet het eigendom van de loswal overnemen van Rijkswaterstaat, vanwege de hoge financiële lasten en omdat de gemeente het beheer van de loswal niet als kerntaak van de gemeente ziet. Rijkswaterstaat wil op haar beurt het eigendom overdragen aan gemeente of waterschap. Havenverordening Omgevingskenmerken Binnen de geluidszone van bedrijventerrein Choorhoek worden geen nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen mogelijk gemaakt. In verband met het respecteren van de rechten van bestaande bedrijven, zoals CZAV, blijft de bestaande zone gehandhaafd. De haven kent geen bedrijfswoningen. Binnenhavenatlas Zeeland 49

52 2.7.2 Schore / Hansweert Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Oppervlakte Vaarweg Kade De loswal (Kaai 85) van Schore/Hansweert ligt direct ten noorden van de sluizen Hansweert, achter het westelijke remmingwerk, en op de grens van de gemeenten Kapelle en Reimerswaal. Het haventerrein is gelegen aan de westzijde van het kanaal rondom de straten (Westelijke)Kanaalweg, Kaai, Tramperweg en Scheldemond. De totale oppervlakte van de loswal Schore/Hansweert en het aangrenzende bedrijventerrein is circa 9,5 hectare (bruto). Van dit oppervlak neemt de loswal Schore/Hansweert circa 2 hectare in. Het terrein rondom de Scheepswerf Reimerswaal is circa 1,5 hectare en het bedrijventerrein aan de Tramperweg circa 5,5 hectare. De loswal ligt aan het Kanaal door Zuid-Beveland, een CEMT-klasse VIb. De diepte van het kanaal is -7,50m / -4,80m / NAP. De maximaal toegestane afmetingen van schepen op het kanaal is 200m / 23,50m / 4,75m. Het vaarwater voor de kade heeft een diepte van 5,80 meter. De maximale aflaaddiepte voor schepen bedraagt er 4,75 meter. De loswal heeft een totale lengte van 350 meter. Een deel van de loswal is openbaar en een deel wordt gepacht door enkele private partijen (Scheepswerf Reimerswaal, Zandhandel Faasse, Van der Straaten). Direct achter de sluis ligt het terrein van Scheepswerf Reimerswaal. Aan de westelijke zijde van het kanaal liggen ten noorden van de sluis twee droogdokken van 110 meter en 120 meter. Noordelijk van de droogdokken begint de loswal. Van zuid naar noord ligt de eerste 50 meter van de kade aan het terrein dat gebruikt wordt voor opslag door Rijkswaterstaat. Daarna volgt 100 meter loswal van Scheepswerf Reimerswaal. Op de kade is een kraan aanwezig met een kraancapaciteit van 12 ton. Grenzend aan de loswal van Scheepswerf Reimerswaal ligt 50 meter loswal van Zandhandel Faasse B.V. Grenzend aan de loswal van de zandhandel ligt de openbare loswal. Deze is 100 meter lang en eigendom van Waterschap Scheldestromen. Ten noorden van de openbare loswal ligt nog 50 meter kade van Van der Straaten Aannemingsmaatschappij B.V. Ten noorden van de loswal liggen een voorraadponton en bunkerboot van Slurink Bunkerstations 50 Binnenhavenatlas Zeeland

53 met een capaciteit van 600 m3 gasolie. Het openbare deel van de loswal is momenteel gesloten voor laad- en losactiviteiten door binnenvaart (zie omgevingskenmerken). Voorzieningen Landzijdige ontsluiting Laden en lossen vanaf de openbare kade kan door middel van mobiele kranen. Opslag van (bulk)goederen op de openbare kade is niet toegestaan. Er zijn geen walstroom en drinkwatervoorzieningen aanwezig. De kade wordt via de weg ontsloten door de Kanaalweg en Kaai. Deze wegen lopen parallel aan het kanaal en sluiten aan op de A58. De ontsluiting van het terrein ligt buiten bebouwd gebied. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag Op de loswal Schore/Hansweert werd in 2009 naar schatting in totaal à ton goederen overgeslagen. Goederen die werden overgeslagen vallen vooral binnen NSTR-klassen ruwe mineralen en bouwmaterialen (zand, grind) en stukgoederen (constructies in hout, beton en staal voor civiele werken). Het is moeilijk om een betrouwbare schatting te maken van het overslagvolume op het openbare deel van de kade. Het Waterschap Scheldestromen, de eigenaar van de openbare kade, geeft aan het beheer (toezichtrol) van de kade te hebben uitbesteed aan een externe partij. Er is echter maar beperkt invulling gegeven aan de rol van toezichthouder en er zijn geen gegevens verzameld over de overslag of het aantal aanen afvaarten. Bovendien wordt het openbare deel van de kade ook regelmatig gebruikt door schepen die komen lossen voor de bedrijven met aangrenzende private kades. De private partijen geven aan dat de kade zeer veel wordt gebruikt en dat schepen soms op elkaar moeten wachten. Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Medegebruik haven Het aantal aan- en afvaarten is niet bekend. Landzijdige aan-en afvoer gebeurt over de weg via de Kanaalweg en Kaai naar de A58. Hierbij doen zich geen knelpunten voor. Een deel van de loswal is in handen van Scheepswerf Reimerswaal. Bij de sluis Hansweert zijn ligplaatsen voor binnenvaartschepen. Zowel benoorden als bezuiden de sluizen zijn er ca. 300 m lange geleidewerken, waaraan alleen mag worden afgemeerd in afwachting van een schutting. Op het kanaal benoorden de sluizen is er achter het westelijke geleidewerk afmeergelegenheid tot een breedte van 40 m. Verderop langs de westoever staan 18 meerstoelen met 6 walverbindingen. De 3 noordelijke zijn bestemd voor kegelschepen. De aanlegplaatsen worden ondermeer gebruikt door tankschepen die gaan laden of lossen in Terneuzen. De haven is niet toegankelijk voor recreatievaart. Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven Zie bovenstaand. De kade is van groot logistiek belang voor de bedrijven die zijn gevestigd nabij de loswal. Het gaat hier in de eerste plaats om de activiteiten van Scheepswerf Binnenhavenatlas Zeeland 51

54 Economische kenmerken Reimerswaal en Van der Straaten Aannemingsmaatschappij, die zich onder andere richten op onderhoud aan schepen (scheepswerf) en diverse waterbouwkundige constructies (beide). Tevens wordt de loswal gebruikt voor de aan- en afvoer van ruwe mineralen en bouwmaterialen (mn zand) door Faasse en Van der Straaten. Ook Rijkswaterstaat maakt gebruik van de haven voor overslag van bouwmateriaal (stenen voor kustversterking) en de opslag van sluisdeuren. Het openbare deel van de loswal voornamelijk gebruikt voor de overslag van bouwmaterialen voor civiele werken in Zuid- Beveland. Zoals eerder al aangegeven maken ook de bedrijven en Rijkswaterstaat ook gebruik van de openbare loswal naast van de eigen kade. De bedrijven hebben een verzorgingsgebied dat bestaat uit Zuidwest-Nederland. Wanneer de kade niet langer toegankelijk is voor binnenvaart, dan moeten deze bedrijven verhuizen naar een andere locatie aan het water. Een deel van het vervoer van bulkgoederen zal ook over de weg gaan plaatsvinden. Zo moest een transport van bouwmaterialen voor werkzaamheden aan het kruispunt Vierwegen te Kapelle eind 2010 uitwijken naar de Sloehaven in Vlissingen. Vanuit Vlissingen werden de goederen per vrachtauto naar Vierwegen vervoerd. Watergebonden bedrijventerreinen Watergebonden bedrijven Het bedrijventerrein bij de loswal is te classificeren als nat bedrijventerrein en wordt ook als zodanig gebruikt. Er zijn geen uitbreidingsplannen. Watergebonden bedrijven die in 2009 gebruik maakten van de kade zijn, onder andere: Scheepswerf Reimerswaal (scheepsreparatie) Van der Straaten Aannemingsmaatschappij (overslag zand en materialen/staal en betonconstructies voor waterbouwkundige werken) Zandhandel Faasse B.V. (overslag zand- en grind) Slurink Bunkerstations (gasolie) Rijkswaterstaat (opslag oa van reservesluisdeur, overslag t.b.v. kustversterking) Werkgelegenheid De totale werkgelegenheid bij de watergebonden bedrijven is niet bekend. Bij Van der Straaten Aannemingsmaatschappij werken ca. 90 mensen. De Scheepswerf Reimerswaal biedt werk aan ongeveer tachtig mensen en bij Zandhandel Faase zijn circa 20 arbeidsplaatsen, verdeeld over de vestigingen in Goes en Hansweert. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels Een deel van de loswal bij Hansweert/Schore is openbaar en een deel wordt gepacht door private partijen en is niet openbaar toegankelijk. Het Waterschap Scheldestromen heeft het eigendom en beheer van de openbare deel van loswal overgenomen van Rijkswaterstaat. Het waterschap ziet het beheer van een loswal niet als kerntaak en is in overleg met de private partijen die aan de loswal zijn gevestigd of deze geïnteresseerd zijn om een groter deel van de kade te pachten. Deze zouden dan, tegen een vergoeding, het beheer van het openbare deel van de kade overnemen, maar zouden wel ruimte moeten blijven bieden aan schepen die er willen lossen. Er is in principe overeenstemming bereikt met de private partijen (Scheepswerf 52 Binnenhavenatlas Zeeland

55 Reimerswaal, Faasse en Van der Straaten), die ieder een derde van de openbare loswal) gaan pachten. Over het openbare karakter bestaat nog onduidelijkheid. De private partijen zouden de kade het liefst alleen voor eigen gebruik houden, om optimaal te kunnen laden en lossen. Beleidsmatig valt de loswal onder de gemeente Kapelle, hoewel de loswal is gelegen op de grens van de gemeenten Kapelle en Reimerswaal. Contactpersonen bij de gemeenten zijn de heer S. van Terheijden voor gemeente Kapelle en mevrouw M. van Belzen, afdeling REO, gemeente Reimerswaal. Schepen die willen aanmeren bij de ligplaatsen bij de loswal hebben toestemming nodig van de sluismeester. Het is niet bekend wat de opbrengsten van de openbare loswal zijn. Er is geen vaststaand beheer- en onderhoudsplan voor de (openbare) loswal. Het scheppen van meer duidelijkheid voor de gemeenten over de kosten en opbrengsten die zijn verbonden aan het beheer en eigendom van de openbare loswal, zou kunnen bijdragen aan de discussie over het toekomstige beheer van de loswal De kade en de vaarweg bij de loswal in Schore zijn redelijk onderhouden. De haven valt onder de vaarwegreglementen (Binnenvaart Politiereglement e.d.) die gelden voor het Kanaal door Zuid-Beveland. Aanwezigheid havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid Omgevingskenmerken Het havengebied valt onder het bestemmingsplan Kapelle Buitengebied. Het bestemmingsplan Buitengebied is op 15 december 2009 gewijzigd vastgesteld door de gemeenteraad. Het havengebied is bestemd met de bestemming Bedrijf Haven. De haven kent geen bedrijfswoningen. De gemeenten Kapelle en Reimerswaal willen het gebied handhaven als vestigingslocatie voor natte bedrijvigheid. Het openbare deel van de loswal mag momenteel niet gebruikt worden voor laad-en losactiviteiten door binnenvaart. Het Waterschap Scheldestromen geeft in de Algemene Bekendmaking van 15 oktober 2010 aan, dat in verband met de eisen die de milieuwetgeving stelt, het vanaf 1 november 2010 niet meer toegestaan is om los-, laad-, en overslagactiviteiten te verrichten op het openbare gedeelte van de loswal Kaai 85. Aan- en afmeren van vaartuigen is wel toegestaan. De reden die aangevoerd wordt, is het feit dat de eisen die de milieuwetgeving stelt ten aanzien van geluid, deze overslag niet meer mogelijk maken. Het waterschap, de provincie en de gemeenten Kapelle en Reimerswaal voeren overleg. Zowel de gemeenten als de provincie zetten in op het openbaar houden van de kade voor de binnenvaart. Er worden oplossingen gezocht voor de geluidsproblemen, gedacht wordt ondermeer aan het aanbrengen van een extra laag containers als afscherming. Het eigendom van de kade is enige jaren geleden door Rijkswaterstaat overgedragen aan het waterschap. Het waterschap heeft daarbij ook een bedrag ontvangen van Rijkswaterstaat voor onderhoud. In opdracht van de gemeente Kapelle en in samenwerking met de gemeente Binnenhavenatlas Zeeland 53

56 Reimerswaal is door Kraaij Akoestisch Adviesbureau een akoestisch onderzoek verricht naar de geluidbelasting vanwege de bedrijven op de loswal aan de Kaai 85 te Hansweert/ Schore (Akoestisch onderzoek Bestemmingsplan Loswal Kaai 85 en bedrijventerrein Hansweert/Schore; Kraaij Akoestisch Adviesbureau; 27 juli 2009). Aan de hand van de geluidbelasting in de representatieve bedrijfssituatie en de vergunde geluidruimte is de gecumuleerde 50 db(a)-geluidcontour bepaald en de gecumuleerde geluidbelasting op de omliggende woningen. Tevens is een voorstel voor een zonegrens gedaan. De zonegrens is in het bestemmingsplan vastgelegd. Momenteel wordt nader onderzocht welke verdere maatregelen genomen moeten worden om de bedrijfsactiviteiten en laden en lossen in de haven Schore/Hansweert in de toekomst zonder problemen te laten plaatsvinden. 54 Binnenhavenatlas Zeeland

57 2.8 Gemeente Tholen In de gemeente Tholen liggen havens in Tholen, Stavenisse, Sint Annaland en Sint Philipsland (Krabbenkreek). De havens van Tholen, Stavenisse en Sint Annaland zijn recreatiehavens en kennen geen laad-loskades meer. De loswal aan de Krabbenkreek in Sint Philipsland is de enige haven in de gemeente die kan worden gebruikt voor overslag van goederen via het water Sint Philipsland Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Loswal Krabbenkreek, Sint Philipsland De loswal in Sint Philipsland is gelegen in een kleine havenkom van de oude werkhaven aan de Krabbenkreek. Er grenst geen haven/bedrijventerrein aan de loswal. Oppervlakte Vaarweg Kade Voorzieningen De totale oppervlakte van de havenkom is circa 3,5 hectare en kadeterrein van de loswal heeft een omvang circa 200 meter x 50 meter. De havenkom is gelegen aan de Krabbenkreek. Dit is een vaarweg met CEMT-klasse IV. De diepte van de vaarweg is -7,60m / -3,70m NAP. De loswal is bereikbaar via de Krabbenkreek en de Oosterschelde. Doordat de vaarweg (Krabbenkreek) aan het verzanden is, wordt de toegang tot de haven bemoeilijkt. De bereikbaarheid van de haven is onderhevig aan het getij. Bij laag water is de haven slechts bereikbaar met een diepgang van ongeveer 2 meter. De haven heeft dan een waterdiepte van ongeveer 2.80 à 3.00 meter. Schepen met een diepgang groter dan 3.00 meter lopen in de haven risico op schade. Om de loswal ook bij laag water goed toegankelijk te houden voor schepen met diepgang van meer dan 2 meter, is het baggeren van de vaargeul en haven noodzakelijk. De haven is toegankelijk voor schepen in CEMT-klasse IV, maar kent beperkingen qua diepgang (zie boven). Aan de oostzijde van de haven ligt een loswal van 25 meter met aan weerszijden palen. De kade is bereikbaar voor schepen van 110 x meter, maar schepen met deze omvang bij het afmeren soms problemen met manoeuvreren ondervinden. Schuttevaer merkt op dat de loswal en de meerpalen volstrekt onvoldoende zijn voor de afmetingen van de moderne schepen. Laden en lossen op de openbare loswal kan door middel van een mobiele kraan. De Binnenhavenatlas Zeeland 55

58 bulkgoederen worden opgeslagen direct achter de kade. Landzijdige ontsluiting De haven in Sint Philipsland is via de weg ontsloten door de Krabbenkreekweg (N656). Via deze weg is een snelle verbinding naar de N275. Hierbij hoeft (vracht)verkeer niet door bebouwd (woon)gebied te rijden. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag Volgens het CBS werd in 2009 circa ton goederen overgeslagen. Het overgrote deel hiervan ( ton) valt binnen de NSTR-klasse ruwe mineralen; bouwmaterialen. Ook werd circa ton ertsen en mineralen overgeslagen. De overslag op de loswal in St. Philipsland is voornamelijk gerelateerd aan één bedrijf, Van Tilburg, een grondverzetbedrijf dat met name zand en grind aanvoert per binnenvaart. Daarnaast maken de firma s Van der Klundert en Elenbaas gebruik van de loswal voor de overslag van zand. Ook Cehave Landbouwbelang maakt gebruik van deze locatie (1500 ton meststoffen en (vee)voedingsproducten). In verband met de dijkversterkingwerken die nog tot 2015 duren, worden ook stortsteen en betonblokken aangevoerd via deze haven door Rijkswaterstaat. Daarnaast is onlangs het tracébesluit genomen voor de aanleg van de A4 van Dinteloord naar Halsteren. De verwachting van Schuttevaer is dat deze haven ook in beeld komt voor de aanvoer van materiaal voor dit project. Aan/afvaarten Landzijdig aan/afvoer Medegebruik haven Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven Er lossen per week gemiddeld een viertal schepen van 1000 ton. De afvoer van zand en grind gebeurt per vrachtwagen. Hierbij hoeft verkeer niet door bebouwd (woon)gebied te rijden om de doorgaande weg te bereiken. De insteekhaven bij St. Philipsland wordt niet gebruikt als jachthaven, thuishaven voor visserij of scheepswerf. Er zijn dan ook geen ligplaatsen voor recreatie- en/of vissersschepen of van scheepswerven. Het verzorgingsgebied voor de kade omvat de directe omgeving van St. Philipsland, Tholen en een deel van West-Brabant (oever Schelde-Rijnkanaal). Ondanks dat de kade belangrijk is voor het uitvoeren van de bedrijfsactiviteiten van de gebruikers, zijn de bedrijven niet volledig afhankelijk van de loswal voor de aan- en afvoer van zand en grind. De bedrijven zijn ook niet direct in de buurt van de loswal gevestigd. Zand- en grind zouden eventueel ook per vrachtwagen of vanaf een andere loswal vervoerd kunnen worden, wat dan wel meer wegvervoer oplevert. Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerrein Watergebonden bedrijven Er is geen bedrijventerrein dat grenst aan de loswal. De loswal wordt vooral gebruikt door één bedrijf, Van Tilburg, een grondverzetbedrijf dat zand en grind aanvoert per binnenvaart en op de loswal overslaat. Ook de firma s 56 Binnenhavenatlas Zeeland

59 Van der Klundert en Elenbaas maken af en toe gebruik van de loswal voor de overslag van zand. Werkgelegenheid Er zijn geen (directe) arbeidsplaatsen gebonden aan de loswal. Rijkswaterstaat is eigenaar van de kade en beheerder van de vaarweg Krabbenkreek. Voor het gebruik en beheer van deze kade heeft het zand en grindbedrijf Van Tilburg een vergunning van Rijkswaterstaat gekregen. De kade wordt gepacht door Van Tilburg. De loswal is gelegen in de gemeente Tholen. Binnen de gemeente is de heer P. van Zijst contactpersoon voor beleidszaken aangaande de haven. Er is geen havenmeester aanwezig. Niet bekend Rijkswaterstaat heeft een onderhoudsplan voor de vaarweg. Officieel is het vaarwater toegewezen aan de CEMT-klasse IV, wat een onderhoudsdiepte van circa -6m NAP betekent. Rijkswaterstaat Zeeland heeft de intentie los te komen van de officiële klasse en minder diep te baggeren dan de officiële onderhoudsdiepte. In overleg met Schuttevaer is door Rijkswaterstaat een baggerplan en een betonningsplan opgesteld. Hierin wordt de vaargeul niet meer volledig gebaggerd over de hele afstand van de vaargeul. Hoewel Schuttevaer heeft aangedrongen op volledig uitbaggeren van de vaargeul over de gehele lengte, is Rijkswaterstaat van mening dat hier geen afdoende onderbouwing voor is. De kade en vaarweg verkeren in de redelijke staat van onderhoud. De vaargeul in de Krabbenkreek is tot St Annaland gebaggerd door Rijkswaterstaat. De door Schuttevaer aangeleverde motivatie bij het verzoek aan Rijkswaterstaat om ook het tweede deel van de Krabbenkreek te baggeren, zal hoogstwaarschijnlijk niet voldoende zijn. Van Tilburg heeft nu de suggestie gedaan om de ondiepte ter hoogte van de loswal zelf te baggeren. Er is geen havenverordening Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels Havenmeester Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening Omgevingskenmerken De gemeente Tholen beschikt alleen nog over de kade Krabbenkreek in Sint Philipsland voor overslag van goederen via het water. De gemeente hoopt dat de kade open kan blijven, maar voert geen actief beleid ten aanzien van de loswal. De loswal ligt niet in bebouwd gebied. De overslag van zand en grind zorgt niet voor knelpunten op het gebied van milieu of leefbaarheid. Binnenhavenatlas Zeeland 57

60 2.9 Gemeente Hulst Walsoorden Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Haven Walsoorden De haven van Walsoorden is gelegen in de gemeente Hulst. Zuidoostelijk van de dorpskern van Walsoorden ligt het havengebied van Walsoorden. De haven bestaat uit twee insteekhavens. Een zeedijk scheidt de haven en het bijbehorende haventerrein van de rest van het plangebied en het achterland. Direct achter de dijk ligt het terrein van de betonfabriek van Bleijko. Oppervlakte Vaarweg De totale oppervlakte van de haven bedraagt circa 5 hectare, waarvan circa 2 hectare door de insteekhavens in beslag wordt genomen. Het aangrenzende terrein van de betonfabriek telt circa 13 hectares. De haven van Walsoorden is direct gelegen aan de Westerschelde. Dit is een CEMTklasse VIc vaarweg. De toegangsgeul tot de haven heeft een diepte van - 6,50 meter NAP. Het is een zogenaamde onrustige haven. Dit komt door de zuiging en golfslag van passerende zeeschepen die dicht onder de wal van en naar Antwerpen varen. Kade De haven heeft een waterdiepte van - 6 meter NAP. De diepgang van de binnenhaven is voor de kades tussen de meter en meter. De haven is toegankelijk voor CEMT-klasse IV schepen tot 95 meter. De kade aan de oostelijke insteekhaven aan de Havenstraat wordt gebruikt voor het laden en lossen van bulkgoederen. Aan drie zijden van de insteekhaven liggen loskades. De westelijke kade (circa 100 meter) wordt vooral gebruikt door de betoncentrale. De oostelijke kade (circa 60 meter) wordt vooral gebruikt voor het lossen van grondstoffen voor de mouterij in Kloosterzande. Op deze kade staan enkele silo s van de mouterij. De kade aan de kop van de insteekhaven is circa 75 meter. De haven kan gewoonlijk door één tot twee schepen tegelijk worden gebruikt. 58 Binnenhavenatlas Zeeland

61 Aan de kade aan de westelijke insteekhaven is een reparatiewerf gevestigd en er zijn ligplaatsen voor recreatievaartuigen en een visserschip. Bij laag tij valt dit deel van de haven droog. De haven is openbaar toegankelijk. Laden en lossen kan enkel met toestemming van de afdeling Gemeentewerken van gemeente Hulst en/of van de op de kade aanwezige bedrijven (Bleijko en de Mouterij Kloosterzande). Voorzieningen Schepen kunnen laden en lossen door middel van een mobiele kraan. De openbare kade mag niet worden gebruikt als tijdelijke opslagplaats voor bulkgoederen. Wel staan er enkele silo s van Mouterij Kloosterzande net achter de meest oostelijke laadloskade. De haven kent geen faciliteiten zoals walstroom of drinkwatervoorziening. Landzijdige ontsluiting Vanaf de N689 kan het haventerrein worden bereikt via de Havenstraat. De ontsluitingweg loopt niet door woongebied. De weg naar de haven verkeert in slechte staat van onderhoud. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag Aan/afvaarten In totaal wordt circa ton goederen overslagen in Walsoorden. Het gaat om circa ton ruwe mineralen en bouwmaterialen (zand en grind)en circa ton landbouwproducten (gerst en mout). Het aantal aan/afvaarten is circa 5 per week. Het gaat hierbij vooral om schepen die grondstoffen lossen voor Bleijko en Mouterij Kloosterzande Aantal inkomende binnenvaartschepen Walsoorden is (Bron Rijkswaterstaat Zeeland): Walsoorden binnenvaartschepen Medegebruik haven Logistiek belang haven In een apart gedeelte van de haven bevinden zich enkele aanlegsteigers van de watersportvereniging, met capaciteit voor circa 30 kleinere jachten. Tevens fungeert de haven als ligplaats voor een vissersboot en is er een scheepswerf gevestigd. Tot slot doet de haven dienst als vluchthaven. De haven en de loswal zijn van groot belang voor de bedrijven die van de haven gebruik maken. Vooral voor de betonfabriek is de haven van belang voor de aanvoer van grondstoffen. Bij sluiten van de loskade zou de betonfabriek op zoek moeten naar een alternatieve locatie. Van sluiting is echter op dit moment geen sprake. Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen Watergebonden bedrijven Het aan de haven grenzende natte bedrijventerrein (13 hectare) wordt in geheel in beslag genomen door de betonfabriek van Bleijko. De haven wordt het meest gebruikt voor de aanvoer van grondstoffen voor de Betonfabriek Bleijko in Walsoorden (zand en grind) en Mouterij Kloosterzande (gerst en mout). Ook zijn er twee scheeps(reparatie)werven gevestigd (De Klerk en Tradewind). Daarnaast wordt de haven zeer sporadisch gebruikt als aanvoerhaven Binnenhavenatlas Zeeland 59

62 voor grondstoffen t.b.v. weg- en waterbouwaannemingsbedrijven als H4A, Sponselee, Boskalis, de Klerk/Werkendam, van Bentum en Waterschap Zeeuws-Vlaanderen (stortsteen/fosforslakken) Werkgelegenheid Bij Bleijko werken circa 120 mensen. Ongeveer de helft van deze mensen werkt op de locatie in Walsoorden. Bij De Klerk Scheepsbouw- en reparatiebedrijf werken 4 mensen. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels De haven, inclusief de westelijke golfbreker, is eigendom van de Staat (Rijksvastgoed en Ontwikkelingsbedrijf, RVOB 7 ). De waterkeringen, oostelijke golfbreker en de gebouwen aan de westelijke insteekhaven zijn in eigendom bij het waterschap. De gemeente Hulst verzorgt het beheer en onderhoud van de haven te Walsoorden. Het bedrijventerrein waarop Bleijko is gevestigd is in eigendom bij Bleijko. De openbare weg over het bedrijfsterrein van Bleijko wordt beheerd door Rijkswaterstaat. Bleijko is eveneens eigenaar van een perceel aan de westzijde van de oostelijke insteekhaven. Het perceel waarop de moutsilo s staan is eigendom van het Rijk. Het perceel tussen de moutsilo s en de weg in zuidoostelijke richting langs de zeedijk is in eigendom bij de gemeente Hulst. De afdeling openbare werken van de gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beheer en onderhoud. Contactpersoon afdeling Gemeentewerken: A. Hamelink. In het kader van de ruimtelijke planvorming gemeente Hulst: de heer P. van Kooten. Aanwezigheid havenmeester In Walsoorden is geen havenmeester aanwezig. De gemeente Hulst beschikt wel over een coördinator die verantwoordelijk is voor havengerelateerde zaken (o.a. onderhoud en handhaving). Havengelden De exploitatie van de haven bracht Euro op in 2009, terwijl de kosten Euro bedroegen. In 2008 was dit respectievelijk en Euro. De havengelden zijn vastgesteld in de Verordening op de heffing en invordering haven-, kaai en liggelden Beheer- en onderhoudsplan Voor de haven is een jaarlijks beheer- en onderhoudsprogramma van kracht. Hierin zijn in de beheerbegroting de dagelijkse onderhoudskosten geraamd, maar worden geen reserves opgebouwd voor groot onderhoud zoals vervanging van de kademuren. In 2005 is een concept meerjaren onderhoudsplan opgesteld voor de haven van Walsoorden, maar het beheersplan is nog niet officieel vastgesteld omdat de beheeren onderhoudskosten niet gedekt kunnen worden. In het beheerplan is berekend dat kosten van het jaarlijkse structurele onderhoud circa bedragen. Onderhoudssituatie De haven en de toegangsgeul worden tweemaal per jaar op diepte gebracht en verkeren in goede staat van onderhoud. Echter, het kadeterrein Walsoorden is sterk verouderd, vooral het westelijke deel met de jachthaven. In dit westelijke deel is ook bodemvervuiling aanwezig. Om het achterstallig onderhoud weg te werken is de eerstkomende twee jaar een extra investering nodig van De 7 RVOB is normaliter geen beheerder van havens. RVOB is belast met (gebieds)ontwikkeling, beheer en aan- en verkoop van rijksgronden en gebouwen. 60 Binnenhavenatlas Zeeland

63 daaropvolgende drie jaar is een extra investering nodig van Tenslotte is aansluitend nog zes jaar een bedrag van nodig 8. Op dit moment is dringend een investering nodig van voor herstel van remmingwerken. Hiervoor zijn geen middelen beschikbaar. Regels omtrent het gebruik van de haven zijn opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening, Afdeling 4 Haven en openbaar water (APV Hulst 2009) Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid Momenteel beraadt de gemeente zich op de toekomst van de haven in Walsoorden. Er is al enkele jaren een exploitatietekort en extra investeringen om achterstallig onderhoud weg te werken zijn op termijn noodzakelijk. De gemeente overweegt verschillende opties en laat daarvoor in 2011 een haalbaarheidsstudie uitvoeren. Een mogelijke nieuwe ontwikkeling die hierbij zal worden bekeken, is dat de haven van Walsoorden dienst kan gaan doen als vestigingplaats voor jachtwerven en reparatiebedrijven voor recreatieschepen die in de toekomst in de voormalige veerhaven van Perkpolder komen te liggen. Het Bestemmingsplan Hulst, Walsoorden is vastgesteld in juli Het gaat in hoofdzaak om een consoliderend bestemmingsplan. Ruimtelijke ontwikkelingen en veranderingen worden in het plan niet opgenomen, met uitzondering van ontwikkelingen en initiatieven waarover planologische zekerheid bestaat. De haven van Walsoorden en de kades zijn bestemd tot Bedrijf-Haven. Gezien het bedrijfsmatige karakter van de haven is dit de meest passende bestemming, hoewel dit niet betekent dat het gebruik als jachthaven niet meer is toegestaan. Ten aanzien van op het bedrijventerrein en in het havengebied aanwezige functies wordt opgemerkt, dat deze worden beschouwd als zijnde onderdeel van de bedrijfs- en / of havenactiviteiten, en ook als zodanig worden geregeld. Daarvoor zijn geen specifieke bestemmingen opgenomen. De geldende planologische mogelijkheid om het bedrijventerrein aan de haven verder uit te breiden, wordt gecontinueerd. Tegelijkertijd kan de functie worden omgezet in woonbestemming mocht de bedrijfsfunctie worden beëindigd. Havenverordening Omgevingskenmerken Het bedrijfsterrein dat grenst aan de haven ligt direct aan de dorpskern. Dit terrein domineert het beeld van de dorpskern en de omgeving. Met name de betonfabriek heeft (door de ruimtelijke verschijning en de aard en inrichting van de activiteiten) een belangrijke impact op de milieu en leefkwaliteit in en de belevingswaarde van de dorpskern, aangezien deze daar direct aangrenst. Bij de gemeente zijn geen klachten over de bedrijven bekend. Het is bekend dat in het westelijke deel van het haventerrein sprake is van bodemvervuiling. Er is nog geen concreet plan om de verontreiniging aan te pakken. Op termijn moet dit volgens de gemeente wel gebeuren. Op het water zorgen passerende zeeschepen soms voor overlast doordat de zuiging van deze schepen zorgt dat het water uit de haven wordt leeggezogen en het water onstuimig is. 8 Gemeente Hulst (2009) Programmabegroting 2010, 5 november Binnenhavenatlas Zeeland 61

64 2.10 Gemeente Sluis Breskens Algemene kenmerken en beeldvorming Haven/kade Havengebied Breskens Breskens kent twee havengebieden. Het eerste havengebied is het gebied om de Veerhaven dat ten noordwesten van het dorp van Breskens is gelegen aan het einde van de Rijksweg N676. Het betreft een havenkom van circa 400x400 meter met een aanlegplaats voor de Fast Ferry, het fiets-voetveer tussen Vlissingen en Breskens. Aan de veerhaven is een grote parkeerplaats gelegen. Er is geen bedrijventerrein. Het tweede gebied betreft het havengebied dat grenst aan de kern van Breskens. Dit tweede havengebied heet Handelshaven en bestaat uit twee insteekhavens en een jachthaven: van west naar oost; de Westhaven (ook bekend als Handelshaven), de Oosthaven (ook bekend als Vissershaven), en de jachthaven. Hier zijn haventerreinen gelegen aan de Haven Westzijde; de Middenhavendam, en Kaai, waarop diverse bedrijven zijn gevestigd. Daarnaast ligt het bedrijventerrein Delta Hoek, gescheiden door de dijk en de Scheldekade, aan de zuidoostkant van het havengebied. Oppervlakte De veerhaven heeft een oppervlakte van circa 16 hectare. Het terrein bij de Veerhaven is circa 6 hectare. Dit is echter voornamelijk parkeerplaats en groenvoorziening; er is geen nat bedrijventerrein. Het totale havengebied (exclusief het bedrijventerrein Deltahoek) bij de West-, Oost-, en jachthaven is circa 28 hectare, waarbij het wateroppervlak van de havens, respectievelijk 3,7; 3,1 en 8,8 hectare is. Deltahoek (inclusief uitbreiding) heeft een bruto oppervlakte van 33 hectare (netto 26 hectare). Vaarweg Kade De havens van Breskens zijn gelegen aan de Westerschelde. De haven heeft een diepte -8,80 / -6,80 / NAP en is toegankelijk voor schepen in CEMT-klasse Va. In de Veerhaven is geen kade voor binnenvaartschepen, maar een aanlegsteiger van circa 35 meter, die exclusief beschikbaar is voor de Fast Ferry. De veerhaven Breskens ligt vrij ongunstig op de wind en vergt extra stuurmanskunst door de sterke vloedstroom 62 Binnenhavenatlas Zeeland

65 en de daardoor veroorzaakte neren in de havenmond. In de Westhaven (Handelshaven) zijn laad-loskades gelegen aan de Haven Westzijde (260 meter) en de Middenhavendam (300 meter). In de veerhaven en Westhaven kunnen schepen aanmeren in CEMT-klasse Va met een maximale lengte van 95 meter en tot ton. In de Oosthaven (Vissershaven) zijn laad-loskades gelegen aan de Middenhavendam (275 meter), Keerdam (100 meter), Kaai (175 meter). Ook ligt er een aanlegsteiger van circa 100 meter. In de jachthaven zijn geen laad-loskades aanwezig, maar een groot aantal aanlegsteigers voor recreatievaarttuigen. Voorzieningen In de haven kan worden geladen en gelost met behulp van mobiele kranen. Aan de kade in de Vissershaven zijn drinkwater- en elektriciteitsvoorzieningen aanwezig. Landzijdige ontsluiting De Veerhaven van Breskens ligt aan het einde van de Rijksweg N676. Het havenfront en bedrijventerrein Deltahoek zijn via weg ontsloten door de N657. Met de nieuwe rondweg rond Breskens is er een directe aansluiting op de N676. Logistieke kenmerken en gebruik Overslag Naar verwachting werd in 2009 in Breskens circa ton goederen overgeslagen Ruwe mineralen en bouwmaterialen: ton (zand, grind, stortsteen) Overige goederen: ton Landbouwproducten: ton (CZAV maakt inmiddels geen gebruik meer van de kade) Voedingsproducten (vis): ton Het totale overslagcijfer van ton wijkt af van de overslagcijfers van CBS. Volgens CBS werd Breskens in 2009 meer dan 2,5 miljoen ton goederen overgeslagen. In dit overslagcijfer is echter de overslag van zeezand opgenomen, dat niet op de kade wordt overgeslagen, maar direct op zee wordt overgeslagen van de schepen die het zand winnen op de schepen die het zand afvoeren. Aan/afvaarten De meeste (bulk)goederen worden aangevoerd met schepen in CEMT-klasse IV en Va. De aanvoer is vooral bestemd voor Breskens Beton/LOGUS - De Hoop (bouwmaterialen, betonmortelproducten), en Seam Oosterlee BV (zandhandel en grind) Aantal inkomende binnenvaartschepen en zeeschepen Handelshaven Breskens is (Bron Rijkswaterstaat Zeeland): Handelshaven Breskens binnenvaartschepen zeevaartschepen De Veerhaven kent op jaarbasis ca scheepsbewegingen van de Fast Ferry. Landzijdig Aan landzijde worden de goederenstromen per vrachtwagen afgevoerd. Vrachtverkeer Binnenhavenatlas Zeeland 63

66 aan/afvoer Medegebruik haven Ligplaatsen jachthaven, visserij, scheepswerf Logistiek belang haven wordt voor de aan- en afvoer van goederen geacht gebruik te maken de wegen Grote Kade, Scheldekade, Rondweg Breskens of via Grote Kade, Boulevard, Westlandstraat en N676. Dit om overlast voor de dorpskern van Breskens zoveel mogelijk te vermijden. Er zijn verschillende bedrijven die gebruik maken van de haven. Naast de aanvoer van goederen, wordt de haven gebruikt door de vissersvloot van Breskens en is er een grote jachthaven. Het aantal actieve schepen in de vissersvloot is in de afgelopen jaren sterk afgenomen. Ook is er een kleine werf en zijn er twee rederijen (Vroon en De Festijn) gevestigd die soms gebruik maken van de kades. Tevens worden de Westhaven en de Veerhaven ook gebruikt als wachtplaats voor baggerschepen. De huidige jachthaven telt 580 ligplaatsen en heeft een diepgang van 6 meter. Tevens zijn er ligplaatsen voor een aantal vissersschepen (circa 15) en baggerschepen. De kades hebben een logistiek belang voor Breskens Beton en Seam Oosterlee BV. Bij sluiting van de kade zouden deze bedrijven hun bedrijfsactiviteiten moeten verplaatsen. De vestiging van CZAV in Breskens is gesloten; het transport van granen gaat over de weg naar Axelse Sassing en/ of klanten in België in plaats via de binnenvaart (in verleden ongeveer ton via binnenvaart). Economische kenmerken Watergebonden bedrijventerreinen In Breskens zijn twee bedrijventerreinen aanwezig: Deltahoek en Havenfront. Het eerstgenoemde terrein is verreweg het grootste. Deltahoek is een gemengd bedrijventerrein met ondermeer vis- en jachthavengerelateerde bedrijvigheid. Het bruto oppervlak is 33 hectare. Van het totale netto oppervlak van 26 hectare is nog 7 hectare uitgeefbare grond. Rondom de haven zijn bedrijven gevestigd aan het Havenfront langs de Haven Westzijde; de Middenhavendam, en Kaai. Het is een terrein van circa 6 hectare (bruto), waarvoor geen uitbreidingsmogelijkheden zijn en waarop alle kavels zijn uitgegeven. Ondanks dat dit terrein volledig als watergebonden kan worden aangemerkt, worden niet alle bedrijfskavels gebruikt door watergebonden bedrijven. Watergebonden bedrijven Watergebonden bedrijven in Breskens zijn ondermeer: Breskens Beton/LOGUS - De Hoop (bouwmaterialen, betonmortel) Seam Oosterlee BV (zandhandel en grind) De Festijn (rederij) Breskens Yacht Service (jachtmasten) Meeusen (Jachtbouw en Scheeptimmerij) Jachtwerf Delta (Jachtbouw) Zeeuwse Visveiling & diverse visgroothandelsbedrijven Een deel van de grond in de haven (kavels op de Middenhavendam) is eigendom van rederij Vroon. Dit bedrijf heeft daar een kantoorpand gevestigd, maar maakt niet of nauwelijks gebruik van de kade. Werkgelegenheid De totale werkgelegenheid gerelateerd aan de haven van Breskens is niet bekend. Er 64 Binnenhavenatlas Zeeland

67 werken circa 25 mensen bij de firma Oosterlee. Eigendom en beheer Eigenaar / beheerder vaarweg, kade, kavels De Veerhaven en de Westhaven en de Oosthaven (jachthaven is privaat eigendom) in het Handelshavengebied, zijn in eigendom en beheer van Rijkswaterstaat Zeeland en/of de Domeinen. Rederij Vroon is eigenaar van enkele kavels op de Middenhavendam. De overdracht van de Veerhaven aan de Provincie is in procedure 9. Rijkswaterstaat heeft de gemeente Sluis gevraagd om het beheer van de West- en Oosthavens over te nemen. De gemeente Sluis heeft dit verzoek afgewezen. De gemeente geeft aan over onvoldoende financiële middelen te beschikken om de haven te onderhouden. Bovendien lijkt de meerwaarde van overname van de haven door de gemeente voor de gemeente beperkt te zijn. Aanwezigheid havenmeester De jachthaven wordt beheerd door de Jachthaven Breskens b.v.. Gebruik van de veerhaven moet worden afgestemd met de Provincie Zeeland, afdeling Beheer. De havenmeester voor de West- en Oosthavens (resp. Handels- en Vissershaven) is de Rijkshavenmeester Westerschelde, de Hoofdingenieur-Directeur Rijkswaterstaat Zeeland. Breskens valt onder het Waterdistrict Westerschelde. Gebruik van de havens moet worden afgestemd met dit Waterdistrict. (0118) (Rijkswaterstaat Zeeland), (0115) (Waterdistrict Westerschelde). In de jachthaven is een havenmeester aanwezig: Oosthavendam 1. Havenmeester: de heer A. Schoenmaker, de heer J. Vergouwe, tel: (0117) Havengelden Beheer- en onderhoudsplan Onderhoudssituatie Havenverordening De hoogte en opbrengst van havengelden is niet bekend. Voor de havens in Breskens is een beheer- en/of onderhoudsplan opgesteld. Het opstellen en uitvoeren van het plan is de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat Zeeland. De onderhoudskosten (exclusief baggeren) zijn circa Euro per jaar. De kades en de vaarweg naar Breskens verkeren in een redelijke tot goede staat. De haven te Breskens vergt veel baggerinspanning. Op grond van de afspraken met het Rijk wordt het jaarlijkse onderhoudsbaggerwerk door het Rijk uitgevoerd en gedeclareerd. Het baggerprofiel in de haven is geminimaliseerd, afgestemd op de ruimte die nodig is voor de Fast Ferry. Daarbuiten wordt aanzanding toegelaten, waardoor verzanding optreedt. Scheepvaartreglement Westerschelde Beleid en ontwikkelingen (Haven)beleid De gemeente Sluis is bezig met de herinrichting van de havens van Breskens, waarbij de recreatievaart en wonen aan water meer ruimte krijgen. Voor de Westhaven zijn plannen voor de ontwikkeling van appartementen, winkels en 9 De Dienst Domeinen is eigenaar van de grond. In het kader van de overdracht van terreinen is er een overeenkomst gesloten tussen het Rijk, de Provincie en het Waterschap Scheldestromen. De Provincie wordt eigenaar van de opstallen en de haven. Binnenhavenatlas Zeeland 65

68 kantoren ter vervanging van de bestaande bedrijfsbebouwing op de Middenhavendam in Breskens. Ook zouden hier meer aanlegmogelijkheden voor recreatieschepen gecreëerd moeten worden. Binnen het plan worden de mogelijkheden verkend om de betonfabriek van De Hoop en Seam Oosterlee uit te plaatsen naar een andere locatie. Dit betreft echter nog geen concrete plannen en de gemeente Sluis is hierin nog niet betrokken. In de Oosthaven zou dan een vorm van toeristische visserij moeten plaatsvinden. Bovendien praten de gemeente en een projectontwikkelingscombinatie met grondposities op de Middenhavendam (Vroon/Lisman), over de verplaatsing van de vismijn en visserijmuseum naar de Middenhavendam, waarbij de gemeente wil vasthouden aan de huidige locatie op de Kaai. Er bestaan plannen voor de uitbreiding van de jachthaven in het gebied ten zuidoosten van de bestaande jachthaven. Er is daarvoor een plan ingediend door een private partij. De aanvraag is in behandeling genomen, echter ontwikkelingen in dit gebied zijn mogelijk strijdig met de uitgangspunten van Natura Bij gebrek aan investeerders lijkt het plan van de baan. De gemeente wil wel een laad-loskade behouden voor watergebonden bedrijven in Breskens. Ook wordt gedacht aan het realiseren van een meerplaats (geen overslag) voor zandschepen tegen de oostelijke oever van de Veerhaven. Het project zou mogelijk uitgevoerd kunnen worden in combinatie met een kustversterkingproject. Tegelijkertijd is er ook een visie ontwikkeld voor de Veerhaven. Hierin wordt de vroegere PSD-terminal geschikt gemaakt wordt voor de vestiging van recreatie- en horecaondernemers. Er is een masterplan opgesteld voor de toekomstige inrichting van het Veerplein en omgeving. Het accent ligt daarbij op recreatie en toerisme. Vanuit de gemeente Sluis is Patrick van Herwaarden contactpersoon voor Havengebied Breskens. Omgevingskenmerken In het vigerende bestemmingsplan Waterfront zijn op het haventerrein bedrijven toegestaan tot en met milieucategorie 6 (geluid) van de VNG-brochure Bedrijven en milieuzonering. Toch wordt verwacht dat deze bedrijven, gezien de aard en omvang, voor de andere milieuaspecten (stof, geur, gevaar) geen hinder zullen veroorzaken voor de (te realiseren) woonfunctie in het plangebied. Woningen in de nabijheid van deze bedrijven ondervinden in de huidige situatie al weinig hinder ondanks de hoge milieucategorie. Het is de verwachting dat in toekomstige bestemmingsplannen voor het havengebied de milieuzonering zal worden afgestemd op de milieugevoelige functies in de omgeving, c.q. de woonbebouwing in de kern. Omdat het bedrijventerrein is gezoneerd, is een hogere waarde vastgesteld voor woningen in de directe omgeving. De zone ligt vast en die bepaalt waar woningen mogen komen. Om bebouwing in de directe omgeving van het bedrijventerrein mogelijk te maken, zal het bestemmingsplan moeten worden aangepast en eventueel ook de geluidszone. Dit zal betekenen dat de milieucategorie van bedrijven moet worden teruggebracht en de zeer ruime vestigingsmogelijkheden in het havengebied in relatie tot milieunormen worden beperkt. 66 Binnenhavenatlas Zeeland

69 2.11 Gemeente Terneuzen Algemene kenmerken en beeldvorming Zijkanaal A Noorderkanaalhaven (Noorddok) Zuiderkanaalhaven (Zuiddok) Massagoedhaven Zevenaarhaven Yarahaven en Axelse Sassing (Zijkanaal C) Sluiskil / Kanaaleiland (Zijkanalen B & D) Axels e Vlakte Autrichehaven Sas van Gent Noord (Cargill) Sas van Gent - Zuid (Zuid-Chemie & Glasfabriek Sv G) Haven/kade De zeehaven Terneuzen bestaat uit een groot aantal (zee)havengebonden bedrijventerreinen en beschikt over een groot aantal kades waar vooral zeehavengebonden overslag plaatsvindt. Hier kunnen naast zeeschepen ook binnenvaartschepen laden en lossen. De havens en terreinen in het havengebied van Terneuzen die voornamelijk zijn gericht op binnenvaart, zijn (van noord naar zuid, zie bijgevoegde kaart): Zijkanaal A, Zijkanaal C, Sluiskil en Sas van Gent. Daarnaast zijn er diverse binnenhavengebonden bedrijven die elders in het havengebied zijn gevestigd. Deze worden hier genoemd, maar in de verdere beschouwing in dit fiche achterwege gelaten. Binnenhavenatlas Zeeland 67

70 Zijkanaal A Zijkanaal A is voornamelijk bedoeld voor de binnenvaart om ligplaats te nemen. Het bedrijventerrein langs de schependijk en de stationsweg is circa 26 hectare waarop verschillende bedrijven zijn gevestigd die gebruik maken van binnenvaart. Achter in het zijkanaal tegenover het waterschapkantoor zijn 20 stuks jachtenboxen geplaatst, waarin jachten kunnen afmeren. De eigenaar van deze boxen is ARICOM. Zijkanaal C / Axelse Sassing De YARA-haven vormt samen met de "Axelse Sassing" het zijkanaal C. In de kaart wordt het westelijke (brede) gedeelte meestal aangeduid als "YARA-haven" en het oostelijke (smalle) deel als "Axelse Sassing". De bedrijventerreinen (circa 41 ha) om het Zijkanaal C kunnen geclassificeerd worden als nat bedrijventerrein. 68 Binnenhavenatlas Zeeland

71 Kanaaleiland Sluiskil Het kanaaleiland bij Sluiskil wordt oostelijk begrensd door het Kanaal Gent-Terneuzen en westelijk door de zijkanalen B (noord van de Drogerijweg) en D (zuid van de Drogerijweg). Het bedrijventerrein (circa 20 ha) kan geclassificeerd worden als nat bedrijventerrein. Het noordelijke deel is grotendeels eigendom van scheepswerf de Schroef en er bevindt zich een drietal dokken. Sas van Gent De binnenhaven van Sas van Gent bestaat uit twee delen: een nat bedrijventerrein ten noorden van Sas van Gent en een nat bedrijventerrein ten zuiden van het dorp. Het noordelijke deel (circa 156 ha) is voornamelijk eigendom van CARGILL, voorheen Cerestar (zetmeelindustrie). Het industrieterrein Zuid (circa 66ha) wordt voor het grootste deel Binnenhavenatlas Zeeland 69