Kennisdelingsprogramma Gezondheid en Vitaliteit Vluchtelingen. In het kader van het Ondersteuningsprogramma gezondheidsbevordering statushouders

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kennisdelingsprogramma Gezondheid en Vitaliteit Vluchtelingen. In het kader van het Ondersteuningsprogramma gezondheidsbevordering statushouders"

Transcriptie

1 Kennisdelingsprogramma Gezondheid en Vitaliteit Vluchtelingen In het kader van het Ondersteuningsprogramma gezondheidsbevordering statushouders 10 oktober

2 Inhoud: Inleiding 3 1. Gemeenten en regiocoördinatoren Actieve rol vluchtelingen/statushouders Kennisvragen professionals Activering, participatie en gezondheid Preventie diabetes en stimuleren gezonde leefstijl Mentale veerkracht en psychische gezondheid Seksuele en reproductieve gezondheid Veerkracht en gezondheid Jeugd Infectieziekten Extra kennisvragen van regio s 42 Bijlage 43 2

3 Inleiding In juli 2016 heeft VWS samen met de VNG besloten tot een ondersteuningsprogramma gezondheidsbevordering statushouders. Dat programma ondersteunt gemeenten in de integrale aanpak voor het behoud van de gezondheid en de vitaliteit van statushouders. Het programma is gericht op preventie, het signaleren en beperken van (risicofactoren voor) gezondheidsachterstanden bij statushouders. Hiermee wordt invulling gegeven aan het Uitwerkingsakkoord Verhoogde instroom asielzoekers, d.d. 28 april jl. Er zijn veel verschillen tussen gemeenten. Het aantal en de herkomst van statushouders, de initiatieven die er al zijn en de lokale context variëren. Elke gemeente die te maken krijgt met nieuwe statushouders kiest haar eigen aanpak. Het ondersteuningsprogramma en kennisdeling sluiten daarop aan en helpen versterken wat er al is. Kennissyntheses en handreiking Pharos heeft begin 2016 onderzoek gedaan naar de te verwachten gezondheid(srisico's) van statushouders (Haker et al ) en naar de benodigde zorg ondersteuning en preventie van gezondheidsproblemen (van Berkum et al ). De belangrijkste aanbevelingen zijn: zorg voor een integrale aanpak, waarbij huisvesting, inburgering/integratie, wegwijs maken en versterken van veerkracht en gezondheid hand in hand gaan. Geef vluchtelingen zelf een centrale en actieve rol en praat niet over maar met hen. Gemeenten hebben de regiefunctie. Ga naar de voorkant en investeer van meet af aan in preventie en vroegsignalering van gezondheidsrisico s. Maak goede afspraken over ieders rol daarin en een goede ketensamenwerking. Investeren in activering en participatie is voor behoud van veerkracht essentieel. In de kennissyntheses is tevens vastgesteld dat de ingrediënten om een integrale aanpak vorm te geven aanwezig zijn, maar dat regie vanuit de gemeenten vaak ontbreekt. Een gericht gemeentelijk beleid kan voorkomen dat statushouders deel gaan uitmaken van de groep burgers met gezondheidsachterstanden. De conclusies van de kennissyntheses zijn meegenomen in het Uitwerkingsakkoord Verhoogde instroom asielzoekers en vertaald in de handreiking die de VNG heeft opgesteld voor gemeenten ( Gezondheidsbevordering statushouders: wat is er lokaal nodig? ). De kennissyntheses vormen ook de basis voor het ondersteuningsprogramma gezondheidsbevordering statushouders, inclusief het kennisdelingsprogramma. Uit de kennissyntheses komt naar voren dat in alle sectoren die met nieuwkomers te maken krijgen, behoefte is aan kennis. Deze behoefte is meegenomen in dit kennisdelingsprogramma. Het betreft thema s als specifieke gezondheidsrisico s en achtergrond van de nieuwe vluchtelingen, adequate cultuursensitieve ondersteuning, preventie en zorg, het beter wegwijs maken van statushouders in het zorgsysteem, effectievere voorlichting, er veel tijdiger bij zijn, parallelle aanpak van inburgering, participatie en gezondheid, risicogroepen in beeld hebben, bespreekbaar maken van lastige onderwerpen als psychische problematiek en geweldservaringen en bovenal hoe de vluchtelingen zelf actief te betrekken. 1 Zie 2 Zie 3

4 Centrale rol voor vluchtelingen zelf Als je aan nieuwe vluchtelingen vraagt waar ze in de eerste periode in Nederland behoefte aan hebben, is het antwoord: wijs me de weg, leg uit hoe het hier werkt, leer me de taal en laat me werken. Vluchtelingen geven aan dat zij zelf veel meer en actiever betrokken kunnen en willen worden bij zaken rondom gezondheid, zorg en participatie. Van hun ideeën en ondernemerschap kan meer gebruik gemaakt worden. De meeste van hen willen graag zo snel mogelijk meedoen, in charge zijn en van betekenis zijn. Zij hebben behoefte aan professionals die zich kunnen inleven in wat het betekent om je land, werk en dierbaren te hebben moeten verlaten, lange tijd in angst, onzekerheid en oorlog te hebben geleefd en/of marteling, verkrachting en geweld te hebben ondergaan. De actieve betrokkenheid van vluchtelingen zelf vormt de kern van dit programma. Zij worden bij alle onderdelen betrokken. Het voorstel is dat sleutelpersonen met een vluchtelingenachtergrond actief meedenken en meewerken met gemeenten en regiocoördinatoren. Ondersteuningsprogramma Het ondersteuningsprogramma bestaat uit directe praktische ondersteuning van gemeenten via de OTAV/regiocoördinatoren en daarnaast een kennisdelingsprogramma. De regiocoördinatoren ondersteunen de gemeenten en regio s op maat bij de integrale aanpak van gezondheid van vluchtelingen. Het kennisdelingsprogramma ontsluit kennis voor gemeenten en andere lokale partijen. Regiocoördinatoren zetten die kennis zo goed mogelijk in. Het kennisprogramma dient als basis om vraagstukken op het lokale niveau (lokale overheid en lokale partners) te beantwoorden en kennis over gezondheidsbevordering te verspreiden. Het programma loopt tot medio Pharos en GGD GHOR Nederland hebben een voorstel uitgewerkt voor het kennisdelingsprogramma. Pharos is het Expertisecentrum gezondheidsverschillen en heeft jarenlange ervaring met en beschikt over specifieke kennis met betrekking tot gezondheid van laagopgeleiden, migranten en vluchtelingen. Pharos zal mede hierom en in het kader van haar positie in de reguliere kennisinfrastructuur rondom gezondheidsbevordering van kwetsbare doelgroepen de regie voeren over het kennisdelingsprogramma. Pharos heeft connecties met andere kennisinstituten en de LOT-partners (landelijk overleg thema instituten) en heeft ervaring met vergelijkbare werkzaamheden, o.a. in Gezond in GGD GHOR Nederland beschikt over kennis met betrekking tot het brede terrein van de publieke gezondheid en over de publieke gezondheid aan asielzoekers (PGA). Zij staat als vereniging van GGD en nauw in verbinding met zowel bestuur, directie en als professionals van de GGD en. De bundeling van krachten van zowel Pharos als GGD GHOR Nederland in nauwe samenwerking met de VNG/OTAV zien wij als een meerwaarde. Het kennisprogramma maakt ook gebruik van expertise van andere kennisinstellingen en zet deze in. Hieronder treft u het voorstel aan voor het kennisdelingsprogramma. Achtereenvolgens beschrijven wij de visie die ten grondslag ligt aan het programma, het doel, de opbouw van het programma en de programmastructuur. In de hoofdstukken daarna worden de verschillende onderdelen van het programma beschreven. Visie Opgaven gemeenten breed Behoud van vitaliteit en gezondheid van vluchtelingen moet geplaatst worden in het brede perspectief van de opgave waar gemeenten voor staan: succesvolle integratie en inburgering en maatschappelijk draagvlak behouden voor het opnemen van vluchtelingen in de samenleving. Het is geen losstaand 4

5 onderwerp, maar is onderdeel van het brede gemeentelijk beleid rondom vluchtelingen. Het kennisprogramma draagt bij aan dat brede perspectief van gemeenten. Integrale aanpak Voor het effectief voorkomen van gezondheidsproblemen bij statushouders is een integrale aanpak nodig. Hieronder verstaan we een multidisciplinaire benadering gericht op verschillende domeinen en de verbinding daartussen (zie figuur 1). Determinanten zoals de fysieke en sociale omgeving, opleiding, werk, inkomen en maatschappelijke participatie zijn minstens zo belangrijk voor de gezondheid als leefstijl en toegang tot goede zorg. Het leven van mensen en dus ook hun gezondheid laat zich niet reduceren tot een enkel domein. Door de domeinen te koppelen in de aanpak is winst te behalen. Het is belangrijk om alle betrokkenen bij vluchtelingengezinnen op lokaal niveau bij elkaar te brengen, om begeleiding en ondersteuning goed af te stemmen en eventuele knelpunten snel op te lossen. Naast professionals uit wijkteams, zorg en onderwijs en Vluchtelingenwerk, horen bij dit ketenoverleg ook vrijwilligers en zelforganisaties thuis. Figuur 1 Bron: 5

6 Goed inzetten van reguliere infrastructuur en voorzieningen De gezondheid van de vluchtelingenpopulatie moet gaandeweg onderdeel worden van de wijk- en populatiegerichte aanpak van gezondheid voor alle bewoners. Met dit programma worden gemeenten ondersteund om gezondheidsbevordering voor statushouders in hun reguliere taken te borgen. Vanuit het programma Gezond in hebben we veel ervaring met een dergelijke aanpak en zijn diverse kennisdossiers ontwikkeld. De ervaringen van de methodiek Gezonde School en Gezonde wijk sluiten hier ook goed op aan. Voor dit kennisprogramma maken we gebruik van de reeds opgedane ervaringen en kennis. We sluiten hierbij aan bij hetgeen in de regio s al gebeurt. Het gaat erom de reguliere structuren en voorzieningen ook zo goed mogelijk voor vluchtelingen in te zetten. Men dient daar wel voldoende voor toegerust te zijn en over voldoende kennis over de achtergrond van deze mensen en de gezondheidsrisico s te beschikken. Persoonsgericht De vluchteling bestaat niet. Preventie, zorg en ondersteuning moeten ook aansluiten bij de persoonlijke kenmerken en context van de betrokkene. Een cultuursensitieve benadering is nodig, evenals rekening houden met taalverschillen, geletterdheid en eventuele etnische en culturele verschillen in gezondheid(srisico's) en behandeling. Participatie, empowerend, dicht bij huis Participatie van vluchtelingen in het ontwikkelen en implementeren van gezondheidsbevorderende activiteiten is essentieel; alleen dan kunnen interventies werkelijk afgestemd zijn op hun behoeften en is de kans op succes het grootst. Versterking van veerkracht en empowerment vergroot het zelfvertrouwen en draagt bij aan zelfredzaamheid. Het organiseren van ondersteuning dicht bij huis in netwerken waaraan vluchtelingen ook zelf deel kunnen nemen, het actief betrekken van wijkbewoners en het stimuleren van onderlinge sociale steun, leveren een niet te onderschatten bijdrage aan gezondheid en welzijn. Belangrijke neveneffecten zijn draagvlak en goed samenleven in de directe omgeving/wijken waar vluchtelingen gehuisvest worden. Doel van het programma Doel van het ondersteuningsprogramma Gemeenten ondersteunen bij een duurzame integrale aanpak voor behoud van de gezondheid en vitaliteit van de statushouders. Doel van het kennisprogramma Gemeenten en professionals ondersteunen met kennis over gezondheid van en preventie, ondersteuning en zorg voor statushouders. Kennis delen, verspreiden en borgen. Vraagstukken en knelpunten lokaal (overheid en partners) waarbij kennis nodig is beantwoorden. De advisering van gemeenten loopt via de regiocoördinatoren. In de uitvoering van dit programma staat voorop dat er een kwaliteitsimpuls wordt gegeven aan bestaande preventie, ondersteuning en zorg voor statushouders met een focus op bestendiging in het lokale beleid. Er wordt zo goed mogelijk gebruik gemaakt van good practices die er lokaal zijn. Het programma verzamelt en maakt toegankelijk wat er al is aan kennis en instrumenten en past deze zo nodig aan voor deze groep vluchtelingen. Daarnaast sluiten we zo goed en flexibel mogelijk aan op 6

7 de vraag van regiocoördinatoren, gemeenten, professionals en andere partijen. Het programma zal daardoor een dynamisch karakter hebben. Het kennisprogramma is gebaseerd op de prioriteiten en conclusies in kennissyntheses rondom de gezondheidsrisico s en de behoefte aan kennis zoals aangegeven door gemeenten en professionals. In de voorbereiding van het programma hebben we met een aantal partners nader kunnen afstemmen, met een aantal nog niet. Dat zal de komende periode plaatsvinden. Opbouw en leeswijzer Het kennisprogramma richt zich op: Kennis voor gemeenten en regiocoördinatoren Kennis voor professionals De advisering en kennisontsluiting voor gemeenten loopt via de regiocoördinatoren. De kennisdeling met professionals verloopt met name via hun eigen netwerken, beroepsorganisaties of koepels, opleidingen, bijscholing en eigen informatiekanalen. De eerste twee hoofdstukken richten zich op kennis die door de regiocoördinatoren en gemeenten benut kan worden voor de regierol van de gemeenten, de processturing van de integrale aanpak en het vormgeven van de samenwerking met de statushouders zelf. Hoofdstuk 3 richt zich op kennis voor professionals en vrijwilligers, op basis van de actuele kennisvragen die geïnventariseerd zijn in de kennissyntheses. Hoofdstukken 4 tot en met 9 richten zich op een aantal prioritaire inhoudelijke thema s. Gemeenten en professionals dienen binnen de integrale aanpak vooral hier hun aandacht op te richten, tegen het licht van de belangrijkste gezondheidsrisico s van statushouders. De kennis rond deze thema s kan door zowel gemeenten als professionals gebruikt worden: Activering, participatie en gezondheid. Preventie diabetes en stimuleren gezonde leefstijl. Mentale veerkracht en gezondheid. Seksuele en reproductieve gezondheid. Veerkracht en gezondheid Jeugd. Infectieziekten. Bij de diverse onderwerpen benoemen we steeds wat gemeenten kunnen doen (doorgaans via een handreiking voor hen) en bundelen we bestaande kennis, goede voorbeelden en tools en maken deze beschikbaar. Daar waar nodig passen we deze aan of ontwikkelen we nieuwe tools. Tot slot: Zoals verwoord in de kennissyntheses geven de meeste partijen aan dat voor het welslagen van inspanningen op het gebied van preventie en zorg, de inzet van tolken essentieel is in de periode dat mensen de taal nog niet zelf beheersen. Voor de financiering van de vluchtelingen/sleutelpersonen die lokaal en in de regio meedenken en meewerken, moet nog een oplossing gevonden worden. Graag gaan we met partijen daarover in gesprek. 7

8 Structuur van het programma Partij VWS VNG Projectteam Pharos GGDGHOR Klankbordgroep Begeleidingsgroep vluchtelingen Rol Subsidieverlener; medeverantwoordelijk voor Uitwerkingsakkoord Medeverantwoordelijk voor Uitwerkingsakkoord Projectcoördinatie Koppeling ondersteunings- en kennisprogramma Regie op het inhoudelijke kennisprogramma Samenwerkingspartner OTAV en kennisprogramma Meedenken over invulling en bespreking diverse partners Meedenken over invulling programma Er is intensieve samenwerking tussen OTAV, GGD GHOR en Pharos binnen dit programma. Dit laatste is van belang om vraag en aanbod goed met elkaar te verbinden. Dit wordt geformaliseerd in een projectteam waar alle drie de partijen aan deelnemen. Er is deelname aan het projectteam door de programmamanager van Pharos en projectleider van GGD GHOR. Het projectteam overlegt 2 wekelijks met OTAV. Bijeenkomsten regiocoördinatoren inhoudelijk ondersteunen: twee maandelijks. Overleg met VWS/subsidiegever en VNG: 1 x per kwartaal. Afstemming klankbordgroep en begeleidingsgroep vluchtelingen: 1 x per kwartaal. 8

9 1. Gemeenten en regiocoördinatoren Inleiding Gezondheid van statushouders is net als bij andere burgers positief te beïnvloeden via preventie, tijdig signaleren van gezondheidsrisico s/problemen, het bevorderen van participatie, sociale steun en veerkracht. Het is van belang dat gemeenten hierbij de regie nemen. In de kennissyntheses over vluchtelingen, gezondheid en zorg is aangegeven hoe gemeenten dat kunnen doen. Dat is vertaald in de VNG-handreiking gezondheidsbevordering statushouders: wat is er lokaal nodig?. In deze handreiking staan de volgende bouwstenen c.q. stappen die nodig zijn voor een integrale en pro actieve aanpak (proceskant): 1. Neem als gemeente de regie over een integrale en populatiegerichte aanpak: Haal ketenpartners bij elkaar Breng gezondheidsrisico s van volwassenen en jeugdigen met elkaar in kaart Duidt wat nodig is en spreek af wie wat doet. Betrek vluchtelingen hier actief bij Maak afspraken met ketenpartners over vroegsignalering, intakes, huisbezoeken, outreachend werken en gezondheidsvoorlichting Maak inzichtelijk of de randvoorwaarden (o.a. capaciteit en tolken) aanwezig zijn Zorg voor een brede integrale aanpak over de hele keten van huisvesting, inburgering, participatie en gezondheid. Deel informatie over de verschillende domeinen tussen de ketenpartners 2. Breng goed in kaart wie de nieuwe statushouders zijn: Achtergrond, opleidingsniveau en mogelijkheden Gezondheid en mogelijke risico s Risicogroepen 3. Betrek statushouders van meet af aan bij de plannen en bij de uitvoering: Spreek met statushouders over de gezondheidsrisico s, hoe deze te voorkomen Geef statushouders een actieve rol bij voorlichting, activering en andere initiatieven Betrek ze bij overleggen met lokale partners: praat niet over maar met ze 4. Start met het beter wegwijs maken van statushouders: Regel effectieve en laagdrempelige voorlichting en gezondheidsbevordering en gebruik hierbij eigen kanalen van vluchtelingen Stem de voorlichting af op opleidingsniveau en gezondheidsvaardigheden Zorg dat ook lastige onderwerpen besproken worden, zoals seksualiteit, geweld en psychische problematiek 5. Regel goede samenwerking rondom kwetsbare statushouders: Maak afspraken over vroegsignalering bij alleenstaande jongeren, statushouders zonder opleiding en kwetsbare gezinnen Bepaal wat nodig is voor risicojeugd (o.a. opvoedingsondersteuning) en maak afspraken met wijkteams, scholen, ouders en JGZ 9

10 6. Neem statushouders op in lokaal gezondheidsbeleid en neem de gezondheid van statushouders mee in beleid op andere terreinen: Borg je aanpak rond vluchtelingen in het lokaal gezondheidsbeleid Zorg dat in beleid rondom activering, werk en inkomen, inburgering en huisvesting gezondheid van statushouders wordt meegenomen en andersom Het programma levert kennis die de OTAV en regiocoördinatoren kunnen gebruiken bij het adviseren van gemeenten over bovenstaande bouwstenen. Kennis voor regiocoördinatoren De regiocoördinatoren hebben in het Ondersteuningsprogramma een sleutelrol. Zij ondersteunen de gemeenten en regio s op maat bij de integrale aanpak van gezondheid van vluchtelingen, het invullen van hun regierol daarbij en het betrekken van de partners/netwerken die daarbij nodig zijn, onder wie vluchtelingen zelf. Zij stimuleren de uitwisseling van best practices en ervaringen van koploper-regio s en het op maat en in lokale context benutten van reeds bestaande kennis, tools en instrumenten. Zij gaan daarbij uit van wat er in de gemeente al gebeurt en welke zaken daarbinnen versterkt kunnen worden. Lokale situaties verschillen en regiocoördinatoren stemmen hun ondersteuning af op de vraag en context van de betreffende gemeenten. Regiocoördinatoren halen ook kennisvragen van gemeenten en regio s op en spelen die waar nodig door aan het kennisprogramma. Hun eigen vragen moeten zij goed kunnen delen. Uiteraard worden de regiocoördinatoren geselecteerd op kennis en ervaring. Om hun rol goed te kunnen vervullen is het van belang dat zij in ieder geval op de hoogte zijn van wat een integrale preventieve aanpak van de gezondheid/vitaliteit van statushouders behelst, tegen het licht van uitkomsten van de kennissyntheses. Dit geldt ook voor de bouwstenen voor een succesvolle aanpak zoals uitgewerkt in de handreiking voor gemeenten van de VNG en hierboven beschreven. Dit kennisprogramma levert de kennis die daarbij nodig is en vult de bouwstenen voor de regiocoördinatoren en gemeenten zo concreet en praktisch mogelijk in. Het programma zorgt dat goede voorbeelden, interventies, instrumenten en deskundigheidsbevordering voor gemeenten beschikbaar en vindbaar zijn. Dit op een zodanige manier dat gemeenten deze op maat en afhankelijk van de lokale context kunnen inzetten. Lokale en regionale situaties verschillen. Sommige regio s en gemeenten hebben al plannen rondom gezondheid, anderen staan nog aan het begin. Het kennisprogramma speelt op verzoek van OTAV en de regiocoördinatoren ook in op kennisvragen van gemeenten die tijdens het ondersteuningsprogramma naar boven komen. Doel Gemeenten en regiocoördinatoren ondersteunen met kennis, instrumenten en goede voorbeelden die benut kunnen worden bij de regierol van gemeenten en de integrale aanpak rond gezondheidsbevordering van statushouders. 1. Bouwstenen voor een succesvolle integrale aanpak: concretisering Concrete en praktische uitwerking van de bouwstenen in de VNG-handreiking voor een integrale aanpak en regierol van gemeenten. 10

11 Per bouwsteen van de integrale aanpak zo praktisch mogelijk beschrijven wat gemeenten kunnen doen, in afstemming en overleg met regiocoördinatoren en OTAV. Omzetten in makkelijk bruikbare zaken als beknopte handreikingen en checklists. Goede voorbeelden toevoegen en ervaringsverhalen vluchtelingen. Overleg met OTAV, regiocoördinatoren hierover en waarmee gemeenten verder geholpen zijn. Overleg en samenwerking met kennispartners en vluchtelingen. OTAV, regiocoördinatoren, kennispartners en vluchtelingen. 2. Website OTAV: aanvullen met bestaande kennis, instrumenten en good practices De website van de OTAV is het kanaal waar gemeenten en regiocoördinatoren bestaande kennis, goede voorbeelden, instrumenten, factsheets, trainingen/e-learnings en apps kunnen vinden. Het kennisprogramma verzamelt samen met regiocoördinatoren en OTAV wat er is en maakt deze overdraagbaar voor de website, in overleg met OTAV. Bestaande kennis, instrumenten en goede voorbeelden integrale aanpak zijn voor regiocoördinatoren en gemeenten te vinden op de OTAV website. Verzamelen van kennis, instrumenten en goede voorbeelden die er al zijn bij de start van het programma, voor gemeenten en regiocoördinatoren. Deze bundelen en omzetten in een voor gemeenten toegankelijke en uitnodigende vorm, die past binnen het format van de OTAV website. Overleg en afstemming met de regiocoördinatoren en OTAV hierover. Overleg met alle (kennis)partners voor het aanleveren van zaken. Uitnodigen van alle (kennis)partners om deze kennis te blijven actualiseren en aanvullen en het maken van afspraken daarover. Gedurende het hele traject aanvullen en actueel houden van wat er op de website staat. OTAV, regiocoördinatoren, lokale partijen, kennispartners, vluchtelingen en Vluchtelingenwerk Nederland. 3. Ontsluiten en beschrijven goede voorbeelden van aanpak in gemeenten Goede voorbeelden die regiocoördinatoren aandragen zijn uitgewerkt en goed en toegankelijk beschreven/in beeld gebracht en beschikbaar gesteld via website OTAV. Overleg en afspraken met OTAV, regiocoördinatoren en andere partijen (bijv. Vluchtelingenwerk) over aandragen goede voorbeelden die ze tegenkomen en welke zich lenen voor uitwerking. Waar nodig analyseren, uitwerken en in beeld brengen op een toegankelijke en inspirerende manier. 11

12 Regiocoördinatoren, OTAV, Vluchtelingenwerk, vluchtelingen en andere partners. 4. Bijdragen aan kick-off bijeenkomst(en) regiocoördinatoren, tweemaandelijkse bijeenkomsten en inhoudelijke ondersteuning regiocoördinatoren Een goede start is het halve werk. In overleg met OTAV delen we op de kick-off bijeenkomst(en) de belangrijkste (kennis)zaken met regiocoördinatoren en de wijze waarop OTAV, Pharos en GGD GHOR samenwerken en afstemming tussen en met alle partners creëren. Ook wordt geïnventariseerd aan welke kennis/instrumenten regiocoördinatoren nog behoefte hebben om hun werk goed te kunnen doen, in het verlengde van wat ze al in huis hebben. In tweemaandelijkse bijeenkomsten delen we ervaringen en good practices van regiocoördinatoren, delen we welke kennisvragen zij hebben en welke zij aan het kennisprogramma willen voorleggen of toevoegen. De invulling van dit onderdeel vindt steeds plaats op vraag van en in overleg met OTAV en regiocoördinatoren. Regiocoördinatoren zijn vraaggericht ondersteund met kennis in het traject en gefaciliteerd om te leren van elkaars good practices. Overleg met OTAV over kick-off bijeenkomsten. Voorbereiding en uitvoering ervan. Voorbereiden en houden van tweemaandelijkse bijeenkomsten met regiocoördinatoren: inhoudelijk ondersteunen. Opvolging geven aan kennisvragen regiocoördinatoren in afstemming met projectteam ondersteuningsprogramma. OTAV en regiocoördinatoren, andere kennispartners waar nodig. 5. Kennisdeling via themabijeenkomsten en landelijke conferenties voor gemeenten, op vraag en in overleg met OTAV In overleg en op verzoek van OTAV/regiocoördinatoren is kennis gedeeld met wethouders en ambtenaren en hun lokale partners. Financiering grotendeels via budget OTAV. Gefinancierd uit regiobudget of uit OTAV-budget ondersteuningsprogramma In overleg met OTAV en regiocoördinatoren kennis inbrengen op regionale themabijeenkomsten en landelijke conferenties die zij organiseren. Op verzoek participeren in kennisbijeenkomsten op maat in gemeenten, georganiseerd door regiocoördinatoren en OTAV. Op verzoek uitvoeren van deskundigheidsbevordering en trainingen voor gemeenteambtenaren, bijvoorbeeld over Wat moeten we weten over Eritreeërs en Syriërs voor effectief beleid?. 12

13 Effectieve en cultuursensitieve samenwerking met statushouders en Beleid rondom kwetsbare vluchtelingengezinnen, jongeren en alleenstaanden. Gefinancierd uit budget Kennisprogramma Vullen van 4 themabijeenkomsten voor gemeenten over een aantal prioritaire thema s. Het gaat hierbij om onderwerpen waarvan duidelijk is dat ze om extra aandacht vragen, vanuit de ervaring van kennispartners. Bijvoorbeeld over combineren van activering en gezondheid of over hoe regie te nemen op delen en handhaven van normen en waarden rondom seksualiteit en manvrouwverhoudingen. Uiteraard wordt afgestemd met OTAV en regiocoördinatoren. Overleg met en schakelen naar andere kennispartners, afhankelijk van onderwerp/expertise. OTAV, regiocoördinatoren, andere (kennis)partners en vluchtelingen. 13

14 2. Actieve rol vluchtelingen/statushouders Inleiding De statushouders zelf staan centraal in dit ondersteuningsprogramma. De valkuil is dat we veel voor hen gaan bedenken en niet met hen. In alle adviezen die rondom gezondheid, voorlichting en participatie van statushouders zijn opgesteld staat: geef hen een actieve rol. Dat vormt dus het uitgangspunt in dit programma. Betrokkenheid van statushouders bij in te zetten interventies, maatregelen en/of acties in gemeenten is ook nodig om het beoogde effect te krijgen. We willen de centrale rol van statushouders dan ook waarmaken in dit programma door kennis aan te reiken over hoe gemeenten met vluchtelingen kunnen samenwerken; en door een pool van sleutelpersonen op te zetten en te trainen. Deze sleutelpersonen kunnen gekoppeld worden aan regiocoördinatoren en gemeenten en breed ingezet worden in het programma, ook landelijk. Daarbij worden bestaande contacten landelijk en regionaal benut. Zij kunnen als partner meedenken over wat er nodig is, hoe groepen bereikt kunnen worden en kunnen de juiste ondersteuningsinterventies worden ingezet bij de prioritaire thema s. Zij kunnen ook adviseren over situaties waar nieuwe statushouders in terecht komen en ze kunnen werken aan actief betrekken van de nieuwe statushouders. Een deel van hen zal ook zelf voorlichting kunnen geven over bijvoorbeeld taboe onderwerpen, als psychische gezondheid of seksuele en reproductieve gezondheid. Voor het kennisprogramma vormen zij een belangrijke partner bij het door- en ontwikkelen van materialen en interventies. Gezien eerdere ervaringen is het nodig helder te zijn over wat er voor vluchtelingen tegenover staat en hoe na het ondersteuningsprogramma met deze sleutelpersonen samengewerkt kan blijven worden. Doel Kennis aanreiken voor gemeenten en regiocoördinatoren over hoe zij vluchtelingen actief kunnen betrekken in alle onderdelen, zodat interventies en de integrale aanpak echt effect hebben. Zorgen dat er een getrainde groep sleutelpersonen is die in de regio s hierbij kunnen ondersteunen. 1. Handreiking voor gemeenten : Gemeenten weten hoe zij de samenwerking met vluchtelingen in de praktijk kunnen vormgeven en hoe zij hen bij de ontwikkeling en uitvoering van hun plannen een actieve rol kunnen geven. 14

15 Maken van een praktische handreiking voor gemeenten, samen met vluchtelingen. In de handreiking wordt ook aangegeven hoe met sleutelpersonen samengewerkt kan worden. Dit gebeurt onder activiteit 1.1. Aanschouwelijk maken van een en ander door het maken van een korte film hierover, met goede voorbeelden. Handreiking en film delen met regiocoördinatoren. 2. Werving, training, intervisie sleutelpersonen Samen met regiocoördinatoren en gemeenten worden plusminus 75 vluchtelingen geworven als sleutelpersoon. Gezocht wordt naar mensen met ervaring in de gezondheidszorg en/of die al langer in Nederland wonen. Per regio komen er 2 à 3 sleutelpersonen die samenwerken met de regiocoördinatoren en meedenken in hun werk. Zij vervullen een functie lokaal/regionaal en ook landelijk (bijvoorbeeld bij de (door) ontwikkeling van materialen, voorlichting en interventies). Taken van de sleutelpersonen zijn onder andere: - Klankbordfunctie vervullen: regionaal denken zij mee over beleid en activiteiten gericht op de lokale praktijk. (Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan bijdragen tijdens netwerkbijeenkomsten). - Ze kunnen ophalen wat er speelt en welke vragen er leven onder de nieuwe statushouders en helpen hen actief te betrekken. - Ze adviseren en denken mee met de regiocoördinatoren en gemeenten bij het mobiliseren en informeren van de doelgroep (nieuwe) statushouders rondom preventie en gezondheid. - Ze adviseren bij het kennisdelingsprogramma en bij de (door)ontwikkeling van (nieuwe) interventies, tools en voorlichtingsmateriaal. - De sleutelpersonen kunnen ook een rol spelen in het verspreiden/bekendmaken van voorlichtings- en informatiemateriaal voor de doelgroep, zoals via apps en sites (facebook of websites). - Voorlichting geven op een aantal thema s zoals vroegsignalering, psychische problematiek en seksuele gezondheid, ook op laagdrempelige locaties voorlichting kunnen geven. Er zijn circa 75 getrainde sleutelpersonen met een verschillende achtergrond, 2 a 3 per regio, die met gemeenten en regio meedenken en die ook ten behoeve van het landelijke programma werken. Samen met regiocoördinatoren/gemeenten, landelijke en regionale netwerken en contacten die er al zijn werving uitvoeren. Training: ze worden in korte tijd getraind en toegerust op hun rol lokaal/regionaal in het ondersteuningsprogramma en in het landelijke kennisdelingsprogramma. Tevens zullen een aantal getraind gaan worden op specifieke thema s over gevoelige onderwerpen als seksuele en psychische gezondheid, zodat zij specialist worden en zelf gezondheidsvoorlichting kunnen geven in de regio s/gemeenten en via landelijke kanalen. Delen van kennis en ervaring tussen en met de sleutelpersonen via tweemaandelijkse terugkombijeenkomsten en supervisie, in samenwerking met regiocoördinatoren en OTAV. OTAV, regiocoördinatoren, vluchtelingen en VluchtelingenWerk Nederland. 15

16 3. Kennisdeling over wegwijs maken in de gezondheidszorg en effectievere gezondheidsvoorlichting Er is behoefte aan beter wegwijs worden in en begrijpen van het zorgsysteem en aan effectievere voorlichting over gezondheidsthema s. Een deel van de statushouders beschikt over beperkte gezondheidsvaardigheden, zijn laaggeletterd en hebben weinig kennis van preventie en zorg. Gebleken is dat via eigen digitale fora, facebooksites en social media veel vluchtelingen bereikt kunnen worden. Daarnaast is het van belang dat in gemeenten of regio s laagdrempelige voorlichtingsbijeenkomsten worden georganiseerd, waarbij vluchtelingen-sleutelpersonen worden ingezet. Kennis, materiaal en goede voorbeelden zijn gedeeld met gemeenten en andere partijen over effectiever wegwijs maken en effectieve gezondheidsvoorlichting. Via landelijke (eigen) digitale platforms worden vluchtelingen geïnformeerd door vluchtelingen om beter de weg vinden in het zorgsysteem en zijn ze voorgelicht over gezondheidsonderwerpen. Handreiking voor gemeenten: hoe regel je effectieve voorlichting en welke afspraken maak je met wie over uitvoering en monitoring, in kaart brengen van netwerken/initiatieven van vluchtelingen en het betrekken van vluchtelingen en sleutelpersonen zelf. Dit is al opgenomen in de handreikingen die genoemd staan in de paragrafen gemeenten en regiocoördinatoren (1.1). Regionaal beschikbaar voorlichtingsmateriaal en goede voorbeelden van effectieve voorlichting in kaart brengen, helpen doorontwikkelen, zorgen dat ze landelijk bruikbaar zijn en beschikbaar maken via de OTAV website. Het onderhouden en actualiseren van deze informatie. Tips voor eerstelijnsprofessionals in het wegwijs maken van vluchtelingen in zorg en ondersteuning. Informatieve website of web-app ontwikkelen samen met en t.b.v. statushouders over hoe de gezondheidszorg in Nederland werkt, zodat ze zelf sneller de weg weten te vinden. Dit zal in verschillende talen ontwikkeld worden, audiovisueel zijn (met filmpjes en infographics) en ook geschikt zijn voor laaggeletterden. Deze site/app kunnen gemeenten en professionals inzetten bij de voorlichting over de Nederlandse gezondheidszorg. Zij kunnen statushouders er naar verwijzen. Voortzetten van het digitale platform Syriërs Gezond waar Syrische vluchtelingen met een medische achtergrond en Pharos/GGD Utrecht deskundigen samen werken aan informatievoorziening over gezondheid en het zorgstelsel voor Arabisch sprekende vluchtelingen. Opzetten site Eritreeërs gezond of andere site, met zelfde doel. Voor de site Syriërs Gezond en Eritreeërs Gezond geldt hetzelfde als voor site/app hierboven: gemeenten en professionals kunnen deze inzetten in hun voorlichtings-strategie. Tevens wordt geïnventariseerd welke social media initiatieven er al zijn rondom gezondheidsvoorlichting en wordt beoordeeld of deze bruikbaar zijn. Hetzelfde zal worden gedaan voor apps. Lesmodules voor inburgering/taallessen maken over wegwijs in de gezondheidszorg, psychische gezondheid en stress, middelengebruik, gezonde leefstijl, diabetes mellitus, opvoeden in Nederland, activering en gezondheid etc. Deze worden ook ingezet in de voorlichting door de sleutelpersonen. Voor deze modules is voorlichting met begrijpelijk digitaal visueel materiaal nodig, rekening houdend met een grote groep laaggeletterden onder vluchtelingen. Tevens worden deze modules geschikt gemaakt om op de bovengenoemde sites te zetten.. 16

17 OTAV, regiocoördinatoren, vluchtelingen en VluchtelingenWerk Nederland, kennisinstituten en zorgprofessionals en hun organisaties (o.a. LHV/NHG, verzekeraars). 17

18 3. Kennisvragen professionals Inleiding Professionals in de gezondheidszorg, het sociaal domein en in andere sectoren zoals onderwijs, arbeid/participatie hebben behoefte aan aanvullende kennis, deskundigheidsbevordering, praktische tips en tools met betrekking tot de gezondheid van en preventie en zorg voor statushouders. Dat is gebleken in Kennissynthese Zorg, ondersteuning en preventie voor nieuwkomende vluchtelingen, wat is nodig?. Voor die publicatie is bij professionals uit de verschillende sectoren geïnventariseerd waar hun kennisvragen rondom ondersteuning van vluchtelingen liggen. De kennisvragen verschillen uiteraard per sector, maar een aantal zaken komen regelmatig terug. Dat geldt in ieder geval voor behoefte aan achtergrondinformatie over de huidige groep nieuwkomende vluchtelingen. Veel professionals willen ook weten wat de specifieke risico s voor gezondheid en veerkracht zijn, hoe ze deze kunnen voorkomen en hoe ze de zelfredzaamheid kunnen bevorderen. In alle sectoren bestaat behoefte aan versterken van kennis en vaardigheden over cultuursensitieve ondersteuning, preventie, zorg en communicatie. Dat geldt ook voor de communicatie met laagopgeleide en laaggeletterde vluchtelingen, de vraag hoe om te gaan met oorlogs- en geweldservaringen en hoe lastige onderwerpen bespreekbaar te maken. Tenslotte is er behoefte aan adequaat voorlichtings- en gespreksmateriaal en tools. De kennisdeling met professionals loopt voor het grootste deel via hun eigen netwerken, beroepsorganisaties, koepels, opleidingen en bijscholing en eigen informatiekanalen. Het kennisprogramma zal in overleg met de verschillende beroepsorganisaties, professionals en kennisinstituten nagaan wat prioriteit heeft en wat de meeste effectieve manier is om de kennisvragen per sector te beantwoorden. Zodanig dat professionals echt bereikt worden. We sluiten daarbij aan bij de kennis die er al is. Uitgangspunt is dat we zaken alleen specifiek maken waar dat nodig is. Vaardigheden rondom cultuursensitief werken zijn voortdurend voor een brede groep cliënten aan de orde en moeten dan ook zoveel mogelijk in dat bredere kader opgepakt worden. Bestaande interventies voor andere groepen rondom bijvoorbeeld preventie van psychische problemen kunnen ook (wellicht met een aanpassing) inzetbaar zijn voor vluchtelingen en andersom. Inzet is kortom zoveel mogelijk aan te sluiten bij reguliere deskundigheid en interventies en die aan te vullen met wat specifiek is voor vluchtelingen. Het feit dat we gericht kennis gaan delen met professionals binnen diverse sectoren biedt meteen de kans hen goed te informeren over de belangrijkste gezondheidsrisico s bij statushouders en de noodzaak van een integrale, samenhangende en preventieve aanpak. Dat professionals weten wat een dergelijke aanpak inhoudt en wat hun rol erin kan zijn, helpt gemeenten en regiocoördinatoren in het realiseren ervan. Uiteraard zijn er ook contacten tussen gemeenten en professionals. Bijvoorbeeld: gemeenten kunnen met huisartsen afspreken dat ze pro actief intakes doen met nieuwe statushouders. En met de JGZ of wijkteams dat ze op huisbezoek gaan bij nieuwe vluchtelingengezinnen in de wijk. Regiocoördinatoren kunnen gemeenten hierover adviseren. Inhoudelijk equiperen van deze professionals loopt in dit kennisdelingsprogramma via Pharos en partners. 18

19 Vrijwilligers Vrijwilligers, zoals binnen vluchtelingenwerk en andere organisaties, spelen een eigenstandige rol in de ondersteuning en het wegwijs maken van vluchtelingen. Zij vangen vaak signalen op van hoe het met hun gezondheid en welzijn gaat en kunnen een betekenisvolle rol spelen in het tijdig adequate ondersteuning zoeken. Vluchtelingenwerk speelt in diverse gemeenten ook een rol in het wegwijs maken van statushouders. Uit de kennissynthese bleek dat dit wegwijs maken niet overal effectief genoeg is. Vaak is de verdeling van taken tussen gemeente, vrijwilligersorganisaties en GGD niet geheel duidelijk. In de uitwerking van de handreiking voor gemeenten komt dit onderwerp terug. Doel Kennisdeling en deskundigheidsbevordering van professionals en vrijwilligers in verschillende sectoren, op geleide van hun vragen en in een vorm die het beste bij hen past. 1. Afstemming met beroepsorganisaties, opleidingsinstituten, koepelorganisaties, professionals en kennisinstituten Professionals hebben hun eigen beroepsorganisaties, koepels, kennisinstituten en opleidingstrajecten. We gaan met hen in overleg over wat de beste en gerichtste vorm van kennisoverdracht is rondom ondersteuning van de veerkracht en zelfredzaamheid van vluchtelingen (via bestaande bijscholingstrajecten, e-learning modules, hun eigen sites, apps, intervisietrajecten?). Ook wordt besproken hoe we het beste tegemoet kunnen komen aan de vraag naar materiaal en tools/interventies, wat er al bestaat en hoe we daarbij aansluiten. Aan het begin is dat even een investering, die zal zich echter terugbetalen omdat we zo de meest effectieve kanalen en vormen zoeken. We spreken met hen af wat de prioriteiten zijn, rekening houdend met het beschikbare budget. Duidelijkheid over de beste vorm en kanalen voor kennisoverdracht, materialen en tools. In overleg met hen, per sector (zie sectoren genoemd in de kennissyntheses), nagaan wat de beste vorm is om geïnventariseerde kennisvragen te beantwoorden en professionals te ondersteunen. Nagaan en bespreken hoe het beste aan te sluiten bij wat er al is, hun eigen kanalen en de al lopende deskundigheidsbevordering. Opleidingsinstituten, beroepsorganisaties en sleutelpersonen bij professionals, kennisinstellingen en vluchtelingen. 19

20 2. Kennisdossiers maken, toegankelijk maken wat er al is en het voor professionals aanpassen en/of ontwikkelen van in te zetten materiaal, tools, apps Professionals uit verschillende sectoren kunnen heel gericht kennis, informatie en tools vinden voor adequate ondersteuning vluchtelingen en hun rol in een integrale preventieve aanpak. Maken van een beknopt en inzichtelijk algemeen kennisdossier voor professionals, met o.a. generieke feiten en cijfers, de achtergrond van de huidige vluchtelingen, de belangrijkste gezondheidsrisico s en het belang van een integrale preventieve aanpak van gezondheid van vluchtelingen. Per beroepsgroep wordt dit algemene kennisdossier aangevuld met specifieke informatie, over bijvoorbeeld psychische hulpverlening, zaken waar huisartsen, verloskundigen of ggd-en op moeten letten e.d. Daarnaast wordt ingegaan op hun specifieke rol bij de integrale aanpak. Desgewenst aanpassen of maken voorlichtingsmateriaal per sector. Aanpassen of indien nodig ontwikkelen interventies/tools/apps. Dit wordt uiteraard afgestemd met de activiteiten die genoemd staan bij de prioritaire thema s. We gaan geen dingen dubbel doen. Beroepsorganisaties en sleutelpersonen bij professionals, branches, kennisinstellingen en vluchtelingen. Voor het aanpassen van materiaal per sector of/en ontwikkelen van tools/interventies/apps reserveren we een beperkt deel van het budget. De rest dient gefinancierd te worden via andere kanalen. 3. Ontwikkeling trainingsmodules, e-learnings e.d. voor professionals en vrijwilligers Deskundigheidsbevordering voor professionals in de verschillende sectoren bestaande uit trainingsmodules, is beschikbaar, zo nodig aangepast en vindbaar, in een vorm die het beste bij hen aansluit. Aanpassen/aanvullen modules, e-learnings die er al zijn en omzetten in een vorm die het beste aansluit bij en bruikbaar is voor de doelgroepen. Ontwikkelen nieuwe modules en e-learnings indien nodig en gevraagd. Bekendheid geven hieraan en borgen in de reguliere kanalen voor professionals en opleidingen. Zorgen van overdracht door train-de-trainers-trajecten of e-learnings. Uitvoeren van trainingen en deskundigheidsbevordering op vraag, landelijk, lokaal en regionaal: deze worden niet gefinancierd via dit programma maar door afnemers zelf. Dat geldt deels ook voor het ontwikkelen van e-learnings. De ontwikkeling van een aantal e-learnings is opgenomen binnen de prioritaire thema s. Voor andere e-learnings is beperkt ruimte in dit onderdeel. Indien nodig wordt aanvullende financiering gezocht. Als dat niet lukt, vervallen navenant een aantal e-learnings. 20

21 4. Vrijwilligers Met Vluchtelingenwerk Nederland (VWN) is contact geweest over wat het programma met en voor vrijwilligers kan betekenen, rondom gezondheid van statushouders. Vluchtelingenwerk heeft daarbij voorstellen gedaan die hieronder meegenomen zijn. Vluchtelingenwerk werkt met ons samen hierin en wil ook met haar vrijwilligers communiceren over het programma. Ook bij andere vrijwilligersorganisaties die een rol spelen in maatschappelijke begeleiding zal nagegaan worden wat het programma voor hen kan betekenen. Vrijwilligers zijn in staat nog effectievere voorlichting te geven over de gezondheidszorg en ondersteuning, tijdig te signaleren en de statushouder wegwijs te maken. Overleg en afstemming met ook regionale vluchtelingenwerkorganisaties, andere vrijwilligersorganisaties, regiocoördinatoren en GGD'en over wat er nodig is en hoe het kennisprogramma een bijdrage kan leveren aan optimalisering van de voorlichting en het wegwijs maken in de regio. In samenwerking met VWN e.a. een training of e-learning ontwikkelen ten behoeve van de professionals en vrijwilligers van Vluchtelingenwerk en andere vrijwilligersorganisaties over gezondheidszorg (samenwerken, doorverwijzen, vroegsignaleren, info over het zorgsysteem). Op verzoek van en in samenwerking met VWN verzorgen we train-de trainer-bijeenkomsten. We leveren een bijdrage aan de landdagen van VWN over het thema gezondheid, vitaliteit en nieuwe ontwikkelingen in zorg, preventie en ondersteuning. Goede voorbeelden uit de regio s zichtbaar maken en beschrijven. In relevante handreikingen nemen we op hoe vrijwilligers nog beter ingezet kunnen worden rondom gezondheid en zorg. Indien gewenst aanvullen bestaand voorlichtingsmateriaal op dit terrein voor vrijwilligers. In de handreiking voor gemeenten over de integrale aanpak het belang van betrekken vrijwilligers in de ketenaanpak beschrijven. Vluchtelingenwerk, andere vrijwilligersorganisaties, GGD'en, vluchtelingen zelf en regiocoördinatoren. 21

22 4. Activering, participatie en gezondheid Inleiding Gemeenten hebben belang bij gezonde statushouders die actief bijdragen en deelnemen aan de samenleving. Participatie is belangrijk voor iedereen, dus ook voor statushouders. Het meedoen in de samenleving, het hebben van een dagbesteding, een bijdrage leveren en het aangaan van sociale contacten maakt een wezenlijk verschil in (psychosociaal) welbevinden. Participatie en activering zijn voor het behoud van gezondheid essentieel. Andersom kunnen mensen alleen maar duurzaam meedoen als hun gezondheid dat toelaat. Participatie en gezondheid zijn dus onderling verbonden en elkaars voorwaarde. Aandacht voor het behoud en stimuleren van gezondheid binnen initiatieven en beleid rondom participatie is dan ook van belang. Doel Zorgen dat kennis en goede voorbeelden beschikbaar zijn voor gemeenten en professionals rondom aandacht voor gezondheid bij participatie en activering. /projecten 1. Handreiking voor gemeenten en beschikbaar stellen goede voorbeelden Een handreiking voor gemeenten met daarin een checklist en goede voorbeelden. De handreiking geeft aan hoe aandacht voor gezondheid gecombineerd kan worden met initiatieven binnen gemeenten tot participatie en activering. Maken van een praktische handleiding rondom dit thema, in overleg met regiocoördinatoren en OTAV. In samenwerking met de OTAV en regiocoördinatoren verzamelen en toegankelijk maken van goede voorbeelden op dit terrein. Dit aanschouwelijk maken via een paar korte filmpjes waarin vluchtelingen aangeven wat ze nodig hadden en wat voor hen gewerkt heeft. Samenstellen van een checklist ter ondersteuning van het maken van afspraken met lokale partners en inkoop door gemeenten. Actueel houden van de handreiking en good practices die beschikbaar zijn. OTAV, regiocoördinatoren, KIS, Movisie, Divosa, UAF, Vluchtelingenwerk. 22

23 2. Instrument voor professionals op terrein activering en participatie Er is een beknopt instrument/kennisdossier beschikbaar voor professionals op het terrein van activering en participatie (trajectbegeleiders, wijkteams mentoren/coaches). Dit bevat praktische tips over stimuleren van gezondheid in relatie tot werk en activering. Maken van een instrument/kennisdossier voor bovengenoemde professionals over de combinatie van gezondheid en activering, in cocreatie met hen en vluchtelingen. Nagaan bij trajectbegeleiders e.a. welke kennisvragen zij verder hebben op dit terrein en op het terrein van cultuursensitieve begeleiding. In de kennisdossiers die we al opstellen voor de professionals en vrijwilligers in andere sectoren zullen we ook aandacht besteden aan belang van participatie en activering voor gezondheid. Op een van de eerder genoemde landelijke themabijeenkomsten zal het thema sociale activering en participatie in relatie tot gezondheid worden geagendeerd. Sleutelpersonen spelen hierin dan een belangrijke hoofdrol. In overleg met regiocoördinatoren en OTAV tijdens het traject spelen we in op kennisvragen die in de regio s naar boven komen over dit onderwerp. OTAV, regiocoördinatoren, KIS, Movisie, Divosa, UAF, Vluchtelingenwerk. 23

24 5. Preventie diabetes en stimuleren gezonde leefstijl Inleiding Onder vluchtelingengroepen die al langer in Nederland wonen, komt 2 tot 3 keer vaker diabetes voor dan onder Nederlanders van dezelfde leeftijd (Kennissynthese). Oorzaken van deze verhoogde prevalentie zijn gebrek aan beweging, overgewicht en chronische stress/psychische klachten. Vaak uit zich dit in lichamelijk onvoldoende verklaarde klachten (SOLK). In Syrië kwam voor de start van het conflict méér ernstig overgewicht voor dan in Nederland en eerdere groepen asielzoekers uit Syrië hebben vaker diabetes. De kans hierop lijkt onder de huidige groep Syrische asielzoekers ook groot. Eritrese vluchtelingen zijn minder vaak te dik, maar wel vaak laagopgeleid wat een extra risico is voor het ontstaan van diabetes. Syrische mannen roken meer dan Nederlandse mannen en onder jonge Eritreeërs in Nederland is de kans op overmatig alcohol- en drugsgebruik hoger. Roken en middelengebruik zijn direct gerelateerd aan stress en slecht psychisch welbevinden. Ongezonde leefstijl en chronische stress met als gevolg diabetes en SOLK vormen vaak een barrière voor participatie en leiden tot inactiviteit, minder integratie, meer uitkeringen en meer ziektegerelateerde kosten. Daarnaast kan middelengebruik leiden tot maatschappelijke overlast. Effectieve preventie en adequate behandeling van ongezonde leefstijl, diabetes en SOLK, vereisen een gezamenlijke aanpak. Samen kunnen reguliere partners werken aan voorlichting, aan bevorderen van gezond gedrag en faciliteren van beweging en gezonde voeding. Dit kan goed gebeuren binnen bestaande structuren en voorzieningen, zoals we dat ook voor anderen doen. Extra aandacht voor dit gezondheidsrisico is wel aan de orde. Daarnaast is het nodig de gezondheidsvaardigheden van een deel van de vluchtelingen te versterken en de preventie en zorg goed te laten aansluiten. Dat geldt zeker voor laagopgeleide vluchtelingen en laaggeletterden. In hun reguliere werk zijn partijen hier al steeds mee bezig en er zijn al diverse tools en interventies. Participatie is van belang bij het voorkomen van overgewicht, diabetes en middelengebruik. Een deel van de preventie ligt dus buiten de gezondheidszorg. Ook hierbij is dus een integrale aanpak nodig. Doel Zorgen dat kennis over de preventie van diabetes, overgewicht, SOLK en middelengebruik bij deze vluchtelingengroepen beschikbaar is voor gemeenten en professionals en dat interventies op verzoek zijn aangepast. 24

Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders. Anna de Haan, Pharos Studiedag Gezond in 21 juni 2017

Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders. Anna de Haan, Pharos Studiedag Gezond in 21 juni 2017 Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders Anna de Haan, Pharos Studiedag Gezond in 21 juni 2017 Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders Impulsprogramma tot 31 mei 2018 1. Praktische ondersteuning

Nadere informatie

Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders. Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders

Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders. Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders Er is al veel kennis ontwikkeld. De kunst is om deze te verzamelen, door te ontwikkelen en te delen. Ismail

Nadere informatie

GEZONDHEIDSPROFIEL STATUSHOUDERS IN GEMEENTE GOIRLE. Inleiding. januari 2015 t/m juli 2017

GEZONDHEIDSPROFIEL STATUSHOUDERS IN GEMEENTE GOIRLE. Inleiding. januari 2015 t/m juli 2017 januari maart mei juli september november januari maart mei juli september november januari 7 maart 7 mei 7 juli 7 januari t/m juli 7 GEZONDHEIDSPROFIEL STATUSHOUDERS IN GEMEENTE GOIRLE Inleiding 3 statushouders

Nadere informatie

Voor een (zorg)aanbod dat aansluit bij laagopgeleiden, migranten en vluchtelingen

Voor een (zorg)aanbod dat aansluit bij laagopgeleiden, migranten en vluchtelingen Voor iedereen die werkt in de zorg, het onderwijs, voor een wijkteam of gemeente Training en advies Voor een (zorg)aanbod dat aansluit bij laagopgeleiden, migranten en vluchtelingen De trainingen en adviestrajecten

Nadere informatie

Stimuleringsprogramma lokale aanpak gezondheidsachterstanden

Stimuleringsprogramma lokale aanpak gezondheidsachterstanden Stimuleringsprogramma lokale aanpak gezondheidsachterstanden Inleiding Gezondheid is het belangrijkste dat er is. Ook gemeenten hebben baat bij gezonde en actieve burgers. Ze participeren meer, zijn zelfredzamer,

Nadere informatie

Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders

Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Hester van Bommel; Pharos Mostafa Hazeghi & Jasser Al Kafri Sleutelpersonen Gezondheid Statushouders Nizar Ali Badr Kennisdelingsprogramma Gezondheid Statushouders

Nadere informatie

Gezondheid Statushouders

Gezondheid Statushouders Gezondheid Statushouders 3 november 2017 Adriëtte Hoppenbrouwers Regiocoördinator Flevoland Tel. 06-51178119 VNG Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders Programma Gezondheid(sproblemen) statushouders

Nadere informatie

Actief betrekken van statushouders: Een kans!

Actief betrekken van statushouders: Een kans! Actief betrekken van statushouders: Een kans! 20 april 2017 Inge Goorts, Karlijn Hoondert, Dieteke Tamminga Wat gaan we doen? Werken met sleutelpersonen: Landelijk Regionaal Lokaal Met elkaar in gesprek:

Nadere informatie

Gezondheid Statushouders - Gezonde leefstijl

Gezondheid Statushouders - Gezonde leefstijl Gezondheid Statushouders - Gezonde leefstijl Iyad Abdullah, Sleutelpersoon Gezondheid Statushouders Nazar Merzorian, Sleutelpersoon Gezondheid Statushouders Marijn Haan, GGD Gelderland Zuid Marjolijn van

Nadere informatie

Van ver gekomen Gezondheid van Eritrese vluchtelingen. Eindhoven, 20 juni 2017 Inge Goorts en Dlama Legiag

Van ver gekomen Gezondheid van Eritrese vluchtelingen. Eindhoven, 20 juni 2017 Inge Goorts en Dlama Legiag Van ver gekomen Gezondheid van Eritrese vluchtelingen Eindhoven, 20 juni 2017 Inge Goorts en Dlama Legiag 1 Wat gaan we vandaag doen? Verkenning Van ver gekomen Uit de praktijk > werken met sleutelpersonen

Nadere informatie

Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders

Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Debora Wattel, GGD GHOR Nederland Kheder Abas Iyad Abdullah YibarkTesfamichael Misgane Sleutelpersonen Gezondheid Statushouders Nizar Ali Badr Kennisdelingsprogramma

Nadere informatie

Integrale aanpak gezondheid statushouders

Integrale aanpak gezondheid statushouders Integrale aanpak gezondheid statushouders OTAV Conferentie 28 februari 2017 Willemijn Bruining, OTAV, regiocoördinator gezondheid Saleem Bachara - Syrie Nour Saadi- Syrie (oprichtster Syrische vrouwengroep

Nadere informatie

Gezond Inburgeren. Elize Smal 6 september 2018, Amsterdam

Gezond Inburgeren. Elize Smal 6 september 2018, Amsterdam Gezond Inburgeren Elize Smal 6 september 2018, Amsterdam Programma 1. Kennismaking 2. De gezondheid van vluchtelingen 3. Wat is je rol? 4. Module gezond inburgeren 1. Kennismaking Vraag: Wie ben je, wat

Nadere informatie

GEZOND MEEDOEN. Sanne Kos Regiocoördinator Gezondheid Statushouders. Invulling geven aan de gemeentelijke regierol

GEZOND MEEDOEN. Sanne Kos Regiocoördinator Gezondheid Statushouders. Invulling geven aan de gemeentelijke regierol GEZOND MEEDOEN Invulling geven aan de gemeentelijke regierol Sanne Kos Regiocoördinator Gezondheid Statushouders Introductie 1. Voorstellen en korte toelichting op het ondersteuningsprogramma Gezondheid

Nadere informatie

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren

GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren Notitie versie 1.0 September 2016 Door Frea Haker (Gezond in ) Eveline Koks (Jongeren Op Gezond Gewicht) Anneke Meijer (Coördinatie Gezond Gewicht Fryslân

Nadere informatie

De lokale verbinding JOGG en GIDS

De lokale verbinding JOGG en GIDS De lokale verbinding JOGG en GIDS Studiedag Gezond in 3 november 2016 Wat is ook alweer het verschil tussen JOGG en GIDS? Wat doen gemeenten die zowel JOGG als GIDS zijn? Voorbeelden: Nuth, Weststellingwerf,

Nadere informatie

U en Sleutelpersonen: Vind elkaar in zorg voor statushouders

U en Sleutelpersonen: Vind elkaar in zorg voor statushouders U en Sleutelpersonen: Vind elkaar in zorg voor statushouders Debora Wattel, GGD GHOR Nederland Marthine Bos, GGD IJsselland Teberh Belay, Sleutelpersoon Marlies Overmars, Saam Welzijn Ghassan al Hariri,

Nadere informatie

Relatie sociaal domein en aanpak van gezondheidsachterstanden

Relatie sociaal domein en aanpak van gezondheidsachterstanden Relatie sociaal domein en aanpak van gezondheidsachterstanden Monica van Berkum, directeur Pharos Daphne Ketelaars, programmaleider Gezond in... Edith Smulders, strategisch adviseur Gezond in... NETWERK

Nadere informatie

Statushouders in de buurt. Symposium NOG Gezonder 4 oktober 2018 Cobi Izeboud, regiocoördinator Gezondheid Statushouders

Statushouders in de buurt. Symposium NOG Gezonder 4 oktober 2018 Cobi Izeboud, regiocoördinator Gezondheid Statushouders Statushouders in de buurt Symposium NOG Gezonder 4 oktober 2018 Cobi Izeboud, regiocoördinator Gezondheid Statushouders https://www.youtube.com/watch?v=rbq-iohfimq Wat is gezondheid? Het vermogen zich

Nadere informatie

Regie, zorg aan en preventie van gezondheidsachterstanden bij asielzoekers

Regie, zorg aan en preventie van gezondheidsachterstanden bij asielzoekers Regie, zorg aan en preventie van gezondheidsachterstanden bij asielzoekers Hier komt tekst RIB - 8 juni 2017 Jan Hier Braat komt ook tekst Evy Hochheimer Opvang asielzoekers en Gezondheidszorg Asielzoekers

Nadere informatie

Psychische Gezondheid Statushouders

Psychische Gezondheid Statushouders Psychische Gezondheid Statushouders Wat weten we en wat kunnen we doen? Symposium Gezondheid Statushouders 14 juni 2018 Evert Bloemen, arts, Pharos e.bloemen@pharos.nl 14 juni 2018 Wat weten we? Nieuwe

Nadere informatie

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad Raadsvergadering, 29 januari 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 206 Agendapunt: 8 Datum: 11 december 2007 Onderwerp: Vaststelling speerpunten uit de conceptnota Lokaal Gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011

Nadere informatie

Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Sociaal medische contractering Jeugd. Organisatie wijkteams

Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Sociaal medische contractering Jeugd. Organisatie wijkteams Vangnet 0-99 Onafhankelijke regie Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling Sociaal medische contractering Jeugd Organisatie wijkteams Lokaal beeld van de transities Wilt u wijkgericht

Nadere informatie

Gezonde statushouders, wat kunt u doen?

Gezonde statushouders, wat kunt u doen? Gezonde statushouders, wat kunt u doen? Mirjanne Kessels en Lindy Priester VNG Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders Conny Miermans Wethouder gemeente Borsele SLIDO TIJDENS DE WORKSHOP Ga naar

Nadere informatie

Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders

Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Hester van Bommel; Pharos Yibark Tesfamichael Misgane & Nazar Merzorian Sleutelpersonen Gezondheid Statushouders Nizar Ali Badr Kennisdelingsprogramma Gezondheid

Nadere informatie

Visienota netwerk Samen tegen eenzaamheid in Den Helder

Visienota netwerk Samen tegen eenzaamheid in Den Helder Visienota netwerk Samen tegen eenzaamheid in Den Helder Inleiding Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem. Mensen die zich eenzaam voelen zijn over het algemeen angstiger, achterdochtiger, wantrouwiger

Nadere informatie

Regionale Werkbijeenkomst. Gezond inburgeren nieuwkomers

Regionale Werkbijeenkomst. Gezond inburgeren nieuwkomers Regionale Werkbijeenkomst Gezond inburgeren nieuwkomers Donderdag 11 mei vond de regionale werkbijeenkomst gezond inburgeren nieuwkomers plaats. Een werkbijeenkomst voor professionals in zorg, welzijn,

Nadere informatie

Tips en tools in het werken met vluchtelingenkinderen

Tips en tools in het werken met vluchtelingenkinderen Tips en tools in het werken met vluchtelingenkinderen Janna van der Zand Jeugdarts i.o. GGD Zuid Limburg PAOG Maastricht 27-11-2018 Inhoud lezing Voorstellen Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders

Nadere informatie

Voorbeeldadvies Cijfers

Voorbeeldadvies Cijfers Voorbeeldadvies GGD Twente heeft de taak de gezondheid van de Twentse jeugd, volwassenen en ouderen in kaart te brengen. In dit kader worden diverse gezondheidsmonitoren afgenomen om inzicht te verkrijgen

Nadere informatie

ehealth en laaggeletterdheid hoe werkt dat?

ehealth en laaggeletterdheid hoe werkt dat? ehealth en laaggeletterdheid hoe werkt dat? Pharos en Gezond In.. (GIDS) Stimuleren doelgerichte aanpak gezondheidsachterstanden in gemeenten Chandra Verstappen Aldien Poll 20 april 2017 netwerk Drechtsteden

Nadere informatie

Statushouders Gemeente Ooststellingwerf

Statushouders Gemeente Ooststellingwerf Statushouders 2015-2017 Gemeente Ooststellingwerf In de periode van 1 januari 2015 tot 1 nov zijn in totaal 131 statushouders in Ooststellingwerf komen wonen. In dit gezondheidsprofiel is te lezen hoe

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

Gezondheid Actueel. editie 1

Gezondheid Actueel. editie 1 Gezondheid Actueel editie 1 REGIOVISIE PUBLIEKE GEZONDHEIDSZORG De landelijke nota Gezondheidsbeleid 2016-2019 [1] is het startschot geweest voor het actualiseren van het lokale gezondheidsbeleid. Steeds

Nadere informatie

Plan 2018 Regio Rijnmond

Plan 2018 Regio Rijnmond Plan 2018 Regio Rijnmond Het doel van het project is versnelling aan te brengen op de integratie en participatie van vergunninghouders via werk en/ of scholing. Het landelijk dekkend netwerk van regio

Nadere informatie

Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen

Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen Datum: 19 april 2018 Betreft: informatie voor gemeenteraadsleden Investeren in gelijke gezondheidskansen: winst voor meerdere beleidsdomeinen Beste raadsgriffier, Is uw nieuwe raad bekend met de sociaal

Nadere informatie

Een veilige en gezonde toekomst?

Een veilige en gezonde toekomst? Een veilige en gezonde toekomst? De gezondheid van asielzoekers en vluchtelingen in Nederland PHNed 19 mei 2016 Simone Goosen Inleiding 1. Inleiding 2. Opvang en zorg 3. Gezondheidsproblemen 4. Waar liggen

Nadere informatie

ehealth voor iedereen!

ehealth voor iedereen! ehealth voor iedereen! ehealth voor iedereen! ehealth is niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg: we maken een afspraak met de huisarts via internet, gebruiken een app om onze conditie te verbeteren,

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING

PROGRAMMABEGROTING PROGRAMMABEGROTING 2016-2019 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

GGD Hollands Noorden. en wijkverpleegkundigen met S1-taken

GGD Hollands Noorden. en wijkverpleegkundigen met S1-taken GGD Hollands Noorden en wijkverpleegkundigen met S1-taken Waarom een GGD? Wet Publieke Gezondheidszorg (WPG): Gezondheidsbeschermende en gezondheidsbevorderende maatregelen voor de bevolking of specifieke

Nadere informatie

Integrale aanpak What s in a name? Studiedag 3 november 2016

Integrale aanpak What s in a name? Studiedag 3 november 2016 Integrale aanpak What s in a name? Studiedag 3 november 2016 Nieuw, ervaren of expert? - Wie zitten er in de zaal? - Welke vragen leven er? In het kort - GIDS gelden - Gezondheidsverschillen - Integrale

Nadere informatie

Sociale wijkteams. en de lokale aanpak gezondheidsachterstanden. Training voor wijkteamleden

Sociale wijkteams. en de lokale aanpak gezondheidsachterstanden. Training voor wijkteamleden Sociale wijkteams en de lokale aanpak gezondheidsachterstanden Training voor wijkteamleden de training Na deze training hebben de deelnemers kennis en praktische handvatten voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden.

Nadere informatie

AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd. ZonMw site-visit 9 april 2018

AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd. ZonMw site-visit 9 april 2018 AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd ZonMw site-visit 9 april 2018 AWTJF Samen puzzelen over prangende regionale vraagstukken Samen deze

Nadere informatie

Handreiking Actieve rol statushouders. Betrek hen bij de plannen en uitvoering van uw (gezondheids)beleid

Handreiking Actieve rol statushouders. Betrek hen bij de plannen en uitvoering van uw (gezondheids)beleid Handreiking Actieve rol statushouders Betrek hen bij de plannen en uitvoering van uw (gezondheids)beleid Inhoud Introductie 3 1. Inleiding 4 2. Waarbij en hoe betrekt u statushouders? 5 2.1 Beleidsontwikkeling

Nadere informatie

Raadsvoorstel (gewijzigd)

Raadsvoorstel (gewijzigd) Raadsvoorstel (gewijzigd) BARCODE STICKER Nr. 2009-064 Houten, 17 november 2009 Onderwerp: Tweede kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid 2010-2013 Beslispunten: 1. In te stemmen met de volgende in de tweede

Nadere informatie

Voorlichtingen voor statushouders en intermediairs EEN GEZOND HOUVAST

Voorlichtingen voor statushouders en intermediairs EEN GEZOND HOUVAST Voorlichtingen voor statushouders en intermediairs EEN GEZOND HOUVAST GGD Noord- en Oost-Gelderland biedt in alle 22 gemeenten van haar regio voorlichtingen voor statushouders aan. Ook verzorgt de GGD

Nadere informatie

Functionele omschrijving van de beweegprofessional BeweegKuur

Functionele omschrijving van de beweegprofessional BeweegKuur Functionele omschrijving van de beweegprofessional BeweegKuur Inleiding Bewegen is voor veel mensen niet vanzelfsprekend. Professionals zijn nodig om belemmeringen bij mensen weg te nemen, hen te adviseren,

Nadere informatie

Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Workshop 18 februari 2016

Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Workshop 18 februari 2016 Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020 Workshop 18 februari 2016 Programma 9.30 uur Welkom Toelichting VTV 2014 en Kamerbrief VWS landelijk gezondheidsbeleid Concept Positieve Gezondheid Wat is integraal gezondheidsbeleid?

Nadere informatie

Utrecht Gezond! Een succesvolle aanpak tussen gemeente en zorgverzekeraar

Utrecht Gezond! Een succesvolle aanpak tussen gemeente en zorgverzekeraar Utrecht Gezond! Een succesvolle aanpak tussen gemeente en zorgverzekeraar Utrecht gezond! Gemeente Utrecht en Door: Ellen van der Voorst en Victor Everhardt Achmea, divisie Zorg & Gezondheid werken samen

Nadere informatie

Gezonde leefstijl voor statushouders in de gemeente

Gezonde leefstijl voor statushouders in de gemeente Gezonde leefstijl voor statushouders in de gemeente Bewegen en gezonde leefstijl voor statushouders Hester van Bommel, Pharos Debora Wattel, GGD GHOR Nederland Nazar Merzoian & YibarkTesfamichael Misgane,

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

Zorgketen c.q. Netwerkaanpak actieve leefstijl. Anneke Hiemstra en Marloes Aalbers, NISB

Zorgketen c.q. Netwerkaanpak actieve leefstijl. Anneke Hiemstra en Marloes Aalbers, NISB Zorgketen c.q. Netwerkaanpak actieve leefstijl Anneke Hiemstra en Marloes Aalbers, NISB Ketenaanpak / netwerkaanpak actieve leefstijl De oplossing om meer mensen met een hoog gezondheidsrisico in beweging

Nadere informatie

GEZOND LEVEN, GOED LEVEN GEZONDHEIDSBELEID BERNHEZE & OSS 1. POSITIEVE GEZONDHEID 2. HET PROCES 3. THEMA S GEZONDHEIDSBELEID 4.

GEZOND LEVEN, GOED LEVEN GEZONDHEIDSBELEID BERNHEZE & OSS 1. POSITIEVE GEZONDHEID 2. HET PROCES 3. THEMA S GEZONDHEIDSBELEID 4. GEZOND LEVEN, GOED LEVEN GEZONDHEIDSBELEID 2018-2021 BERNHEZE & OSS 1. POSITIEVE GEZONDHEID 2. HET PROCES 3. THEMA S GEZONDHEIDSBELEID 4. BORGING 1. POSITIEVE GEZONDHEID Positieve gezondheid is je eigen

Nadere informatie

Terugblik Extra inzet in 2017 Het afgelopen jaar heeft de GGD Fryslân extra inzet gepleegd op de volgende onderdelen:

Terugblik Extra inzet in 2017 Het afgelopen jaar heeft de GGD Fryslân extra inzet gepleegd op de volgende onderdelen: Extra inzet GGD voor vergunninghouders (2018 en verder) Inleiding De afgelopen jaren hebben veel vluchtelingen asiel aangevraagd in Nederland. Een groot deel van de asielzoekers komt uit Syrië en Eritrea.

Nadere informatie

Verantwoording allochtone zorgconsulent 2016 en 2017

Verantwoording allochtone zorgconsulent 2016 en 2017 Verantwoording allochtone zorgconsulent 2016 en 2017 Aanleiding Bij de zorg aan niet Westerse allochtonen lopen veel hulpverleners tegen een taalbarrière aan. Informatie en advies geven over betrouwbare

Nadere informatie

Veilig & gezond (ver)blijven in Kennemerland

Veilig & gezond (ver)blijven in Kennemerland Veilig & gezond (ver)blijven in Kennemerland Regionale netwerkbijeenkomst gezondheidszorg asielzoekers en vluchtelingen Marjolein Somers Februari 2016 Inhoud Presentatie Wat heeft een vluchteling nodig

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

plan van aanpak Regioplan 2018 projectleider: Ronald Hessels datum: 5 juni 2018 versie: 02

plan van aanpak Regioplan 2018 projectleider: Ronald Hessels datum: 5 juni 2018 versie: 02 plan van aanpak Regioplan 2018 projectleider: Ronald Hessels datum: 5 juni 2018 versie: 02 inhoudsopgave 1. inleiding... 3 1.1. achtergrond...3 1.2. projectopdracht...3 1.3. doel plan van aanpak...3 2.

Nadere informatie

Handreiking Gezonde Gemeente. Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente

Handreiking Gezonde Gemeente. Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente Handreiking Gezonde Gemeente Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente Handreiking Gezonde Gemeente Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente In de digitale Handreiking Gezonde Gemeente op Loketgezondleven.nl

Nadere informatie

Zo is Assen gestart met GIDS

Zo is Assen gestart met GIDS Gezond in... Assen Van links naar rechts: Nicoline Waanders, beleidsregisseur gemeente Assen Gerrit Stolte, beleidsspecialist o.a. sport en gezondheid Gemeente Assen Maria Jongsma, adviseur GIDS, Tinten

Nadere informatie

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie

Nadere informatie

Samenwerken aan welzijn

Samenwerken aan welzijn Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie

Nadere informatie

Arbeidsmarktregio Achterhoek. Eindverantwoording Screening en matching vergunninghouders 2018

Arbeidsmarktregio Achterhoek. Eindverantwoording Screening en matching vergunninghouders 2018 Arbeidsmarktregio Achterhoek Eindverantwoording Screening en matching vergunninghouders 2018 Renske Waardenburg - Regiocoördinator December 2018 1. Schets van de regio De arbeidsmarktregio Achterhoek bestaat

Nadere informatie

Utrecht gezond! Ervaringen in samenwerking

Utrecht gezond! Ervaringen in samenwerking Utrecht gezond! Ervaringen in samenwerking In Utrecht samenwerking niet nieuw Al jarenlange samenwerking op verschillende onderwerpen, zoals: - Collectiviteit voor uitkeringsgerechtigden en minima - Gezamenlijke

Nadere informatie

Beïnvloeding Samen sta je sterker

Beïnvloeding Samen sta je sterker Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een

Nadere informatie

Zorg, ondersteuning en preventie voor nieuwkomende vluchtelingen: Wat is er nodig?

Zorg, ondersteuning en preventie voor nieuwkomende vluchtelingen: Wat is er nodig? Zorg, ondersteuning en preventie voor nieuwkomende vluchtelingen: Wat is er nodig? Pharos Expertisecentrum Gezondheidsverschillen Maart 2016 Colofon is een publicatie van Pharos in opdracht van het ministerie

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 januari 2018 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

opdrachtformulering subsidiëring MEE 2017

opdrachtformulering subsidiëring MEE 2017 opdrachtformulering subsidiëring MEE 2017 Aanleiding Met ingang van 1 januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de cliëntondersteuning voor alle inwoners, voorheen was dit een verantwoordelijkheid

Nadere informatie

FACTSHEET SAMENWERKING COA

FACTSHEET SAMENWERKING COA FACTSHEET SAMENWERKING COA LOCATIE EN GEMEENTE VOOR JEUGDHULP AAN ASIELZOEKERSKINDEREN INLEIDING ALGEMEEN Met de inwerkingtreding van de nieuwe Jeugdwet zijn sinds 1-1-2015 de gemeenten verantwoordelijk

Nadere informatie

Raadsvoorstel en besluitnota

Raadsvoorstel en besluitnota 2016/197661 Raadsvoorstel en besluitnota Onderwerp Visie op de opvang en integratie van vluchtelingen in Zaanstad Gevraagd besluit 1. De visie inzake de opvang en integratie van vluchtelingen in Zaanstad

Nadere informatie

Model Beroepsprofiel Cliëntondersteuner voor mensen met een beperking

Model Beroepsprofiel Cliëntondersteuner voor mensen met een beperking Model Beroepsprofiel Cliëntondersteuner voor mensen met een beperking Het doel van deze beschrijving is om enerzijds houvast te geven voor het borgen van de unieke expertise van de cliëntondersteuner voor

Nadere informatie

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige.

De lessen kunnen op elk gewenst tijdstip bekeken worden. Aantal deelnemers. Pedagoog. Jeugdverpleegkundige. 4.2.12. Digitale opvoedondersteuning voor ouders van het jonge kind Ondersteuning in de vorm van een aantal online lessen voor ouders met kinderen tot 4 jaar, om ze voor te bereiden op de (toekomstige)

Nadere informatie

Strategische Agenda Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland

Strategische Agenda Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland Strategische Agenda 2018-2021 Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland Vastgesteld Algemeen Bestuur 18 oktober 2018 Inleiding In de door het Algemeen Bestuur in december

Nadere informatie

Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten

Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de reguliere zorg Praktijkervaringen uit 5 gemeenten Maud Eimers en Erick Vloeberghs 2 Een verkenning van de toeleiding van vluchtelingen naar de

Nadere informatie

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten.

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten. Activiteiten Coalitie Erbij 2018 Inhoud Algemeen... 3 Coalitie Erbij in 2018... 3 Visie... 3 Missie... 3 en... 3 Kernactiviteiten van Coalitie Erbij in 2018... 4 Kernactiviteit 1: Versterken lokale aanpak...

Nadere informatie

Van een smalle blik naar een brede basis.

Van een smalle blik naar een brede basis. Inspiratiesessie 2 Van een smalle blik naar een brede basis. Ketenaanpak voor kinderen met overwicht en obesitas Marian Sijben Care for Obesity 1 #zoblijvenwijgezond Van smalle blik naar brede basis; ketenaanpak

Nadere informatie

Preventie vrouwelijke genitale verminking door de Jeugdgezondheidszorg in Nederland. Tosca Hummeling, projectleider GGD Nederland

Preventie vrouwelijke genitale verminking door de Jeugdgezondheidszorg in Nederland. Tosca Hummeling, projectleider GGD Nederland Preventie vrouwelijke genitale verminking door de Jeugdgezondheidszorg in Nederland Tosca Hummeling, projectleider GGD Nederland Jeugdgezondheidszorg (JGZ) JGZ in NL valt onder verantwoordelijkheid gemeenten.

Nadere informatie

Meten is weten? Niet tellen maar vertellen!

Meten is weten? Niet tellen maar vertellen! Meten is weten? Niet tellen maar vertellen! Hoe het Radermodel helpt om in Gelderland-Midden het gesprek te voeren over aangrijpingspunten voor integraal beleid Tik hier de sectietitel (klik hier om aan

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Wolbert (PvdA) over kinderen van allochtone afkomst die overgewicht hebben (2014Z07817). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie

Bijlage Menukaart Kinderen sportief op gewicht (KSG) 2014 B-Fit 2-4 Doelgroep 0-4 jarigen

Bijlage Menukaart Kinderen sportief op gewicht (KSG) 2014 B-Fit 2-4 Doelgroep 0-4 jarigen A) Kosten en uren Geef hieronder inzicht in de kosten en uren die nodig zijn om met de interventie aan de slag te gaan. De interventie staat beschreven zoals deze er op dit moment uit ziet. Bij interventies

Nadere informatie

2

2 1 2 Op 1 november achterstand op taakstelling van 337, dat betekent dat in het afgelopen jaar in ieder geval 637 statushouders zijn gevestigd in Zeeland. Totaal in Nederland moeten gemeenten in de eerste

Nadere informatie

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten:

Met het nieuwe welzijnsbeleid werkt de gemeente Tiel vanuit de volgende uitgangspunten: Opdrachtformulering kwartiermaker integrale welzijnsopdracht Aanleiding De gemeenteraad van de gemeente Tiel heeft in haar vergadering van juli 2014 het besluit genomen om een inhoudelijke discussie te

Nadere informatie

Het verhaal van Careyn Het Dorp

Het verhaal van Careyn Het Dorp Het verhaal van Careyn Het Dorp Het Dorp staat voor een nieuwe manier van werken. Een werkwijze die de klant en kwaliteit van leven centraal stelt en waarbij onze zorgprofessional aan zet is. Het Dorp

Nadere informatie

De cliënt is DE schakel in de keten schulddienstverlening

De cliënt is DE schakel in de keten schulddienstverlening De cliënt is DE schakel in de keten schulddienstverlening De gemeenten Ermelo en Harderwijk werken samen met ketenpartners Westerbeek C.O.D. BV, ZorgDat, Stichting Pinel en MDVeluwe als het gaat om schulddienstverlening.

Nadere informatie

Dagbesteding in ontwikkeling: hoe de vernieuwing doorzet

Dagbesteding in ontwikkeling: hoe de vernieuwing doorzet Gepubliceerd op Movisie (https://www.movisie.nl) Home > kennisdossiers > Participatie en activering > Dagbesteding in ontwikkeling: hoe de vernieuwing doorzet Dagbesteding in ontwikkeling: hoe de vernieuwing

Nadere informatie

Handreiking Gezonde Gemeente. Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente

Handreiking Gezonde Gemeente. Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente Handreiking Gezonde Gemeente Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente Handreiking Gezonde Gemeente Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente In de digitale Handreiking Gezonde Gemeente op Loketgezondleven.nl

Nadere informatie

Participatieverslag Nieuw & Anders

Participatieverslag Nieuw & Anders Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en

Nadere informatie

Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen

Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Onderzoeksopzet Vrijwilligers in de Wmo Wmo-werkplaats Noord Jolanda Kroes Hanzehogeschool Groningen Inhoud 1. Inleiding 2 De Wmo-werkplaats 2 Schets van de context 2 Ontwikkelde producten 3 2. Doel onderzoek

Nadere informatie

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen

4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Alle ouders met kinderen tot 4 jaar die in ons werkgebied wonen. Pedagoog. 4.3. Aanbod voor (ouders van) basisschoolkinderen Dit aanbod is gericht op kinderen die naar de basisschool gaan en hun ouders.

Nadere informatie

ADVIESNOTA. Hattem kiest met JOGG voor samenwerking aan een gezonde jeugd. Inleiding. Achtergrond Gezondheidsbevordering.

ADVIESNOTA. Hattem kiest met JOGG voor samenwerking aan een gezonde jeugd. Inleiding. Achtergrond Gezondheidsbevordering. ADVIESNOTA Hattem kiest met JOGG voor samenwerking aan een gezonde jeugd Inleiding Een gezonde jeugd. Dat is wat onze gemeente wil. Overgewicht onder jongeren vormt echter een bedreiging. Daarom is bestrijding

Nadere informatie

We zijn het eens en hebben het helder. Samenvatting van onze ambitie. 1. Ambitie

We zijn het eens en hebben het helder. Samenvatting van onze ambitie. 1. Ambitie Aan : Geriatrisch Netwerk Van : Jan Lam, programmamanager Onderwerp : Ambitie, doelen en activiteiten Geriatrisch Netwerk (versie G [= goed]) Datum : 5-12-2017 Status : Overeengekomen op het overleg van

Nadere informatie

Vragenformulier datum:

Vragenformulier datum: Vragenformulier datum: 25-08-2018 Vragensteller Everdien Berendsen/Chris Jansen Fractie CDA Raadsvoorstelnr Onderwerp Statushouders Beantwoording aan: Vragensteller Inleiding: in de gemeente Bronckhorst

Nadere informatie

Activiteiten gericht op het behalen van de doelstellingen van de Regionale Nota Gezondheidsbeleid

Activiteiten gericht op het behalen van de doelstellingen van de Regionale Nota Gezondheidsbeleid Activiteiten gericht op het behalen van de doelstellingen van de Regionale Nota Gezondheidsbeleid 2016-2019 Bijlage bij adviesnota AB 2 juli 2015 20 mei 2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Gezondheidsbescherming

Nadere informatie

Aanvraag VEZN Pro Vita

Aanvraag VEZN Pro Vita Aanvraag VEZN Pro Vita Projectinformatie en resultaten In 2013 is het Centrum voor gezondheidszorg Pro Vita opgericht. Een centrum met zorgprofessionals die (deels in samenwerking met elkaar) goede zorg

Nadere informatie

Integrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo

Integrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo Integrale aanpak kinderen met overgewicht in Enschede en Almelo Voorstellen Marlie Cerneus GGD Regio Twente Jeugdgezondheidszorg 0-19! Wie zijn jullie? Gemeente Enschede en Almelo Waar gaat deze presentatie

Nadere informatie

Visie op TripiO 2014-2017

Visie op TripiO 2014-2017 Visie op TripiO 2014-2017 Met de transitie worden verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de geïndiceerde jeugdzorg naar de gemeentes overgeheveld. Naast de taken die gemeenten al hebben op het terrein

Nadere informatie

Lokale paragraaf gezondheidsnota

Lokale paragraaf gezondheidsnota Lokale paragraaf gezondheidsnota Aanleiding: Gemeenten hebben de wettelijke taak om de gezondheid van hun burgers te beschermen en te bevorderen. Deze taak staat beschreven in de Wet Publieke Gezondheid.

Nadere informatie

Blijven is meedoen in Houten

Blijven is meedoen in Houten Blijven is meedoen in Houten Deelplan participatie en werk Onderdeel van Actieplan opvang en integratie statushouders (januari 2016) Juni 2016 1. Inleiding Op 19 januari 2016 heeft de gemeenteraad het

Nadere informatie

ACTIEPLAN VERBORGEN VROUWEN

ACTIEPLAN VERBORGEN VROUWEN ACTIEPLAN VERBORGEN VROUWEN gemeente Den Haag September 2015 Conceptversie 2.0 1 Inleiding In november jl. is door de Haagse gemeenteraad Motie 86 Geïsoleerde Vrouwen aangenomen. Om uitvoering te geven

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)

Nadere informatie