Ontwerp Paper 5 BIJLAGE 1

Transcriptie

1 Ontwerp Paper 5 BIJLAGE 1 Gijs Bos Utrecht, Les 0: Kaartanalyse met Jaap Gebruik de atlas. Is er in Nederland een verband tussen opleidingsniveau en inkomens? Welke kaart(en) onderschrijven je antwoord? Jaap: Ik denk het wel, eerlijk gezegd. <Begint ongericht door de atlas te bladeren> <Nadat hij enige pagina s van de sectie Europa heeft gezien zie je het besef indalen dat deze kaarten niet over Nederland gaan en hij baldert terug> Gijs: Blijf praten, Jaapie! Jaap: Ow ja, dat moet, hè? Ik heb even zitten zoeken maar kan het zo snel niet vinden. Ik kwam net bij kaarten met Europa. Dat is niet handig. Jaap: Dan maar even achterin kijken. Daar staat zo n lijst met onderwerpen. <Bladert schijnbaar doelloos naar het trefwoordenregister.> Jaap: Waar staat die lijst nou? Oh, hier! Het heet trefwoordenregister, trouwens. Jaap: Eens kijken, hier staat opleidingsniveau! <Bladert naar kaart 52B> Jaap: Hier staat een kaart van opleidingsniveau! <Zijn oog valt direct op de kaart onder 52B, 52D (Inkomens)> Jaap: En hier staat ook de kaart over inkomens! Jaap: Ze lijken wel op elkaar. Er is dus een verband. Kijk maar. Ongericht analyseren Les 0: Kaartinterpretatie met Liesje De binnenlandse migratie van Turkije (kaart 123E) vertoont een duidelijk patroon. Welk patroon is dit en welke verklaring kun je hiervoor geven? Liesje: Uhh, ik pak de kaart er maar bij. <Bladert naar de kaart> Liesje: Rechts is het rood, links is het groen. Liesje: Rechts gaan dus mensen weg, links komen mensen bij. Liesje: Andere kaartjes laren zien dat links meer welvaart is en grote bevolkingsdichtheid. Dus de mensen zullen wel daarheen trekken daarom. Ongericht analyseren Ongericht interpreteren

2 Les 1: Kaartselectie en lezen met Iris Je voelt je pas écht op vakantie als je zeker weet dat er palmen zijn in je vakantieoord. Gelukkig is zowel in Benidorm als Lloret de Mar de kans op de aanwezigheid van palmen groot. Met welke kaart kun je dat bewijzen? Iris: Ik moet nu dus een kaart gaan zoeken. Dat is kaartselectie. Iris: Het gaat om een thema, geen plek. Het thema is palmen. <bladert naar achteren in de atlas> Gijs: Blijf praten! Iris: Ik ga nu op zoek naar dat ene register. <vindt het trefwoordenregister> Iris: Dit ja, het trefwoordenregister. Iris: Kijk! Niet palmen maar er zijn drie kaarten van de palmgrens. Iris: Allebei de plekken liggen in Spanje, dus Europa. Dus ik pak de kaart van Europa met palmgrens. <bladert naar kaart 77C> Iris: Kaart heet oorspronkelijke plantengroei. De palmgrens staat in de legenda met een zwart stippellijntje. Iris: Pff, moeilijk te zien. Maar de grens lijkt boven de twee plekken te liggen. Gijs: Boven? Iris: Oh, noorden natuurlijk. Iris: Maaruh, deze kaart laat dus zien dat de grens boven, ik bedoel ten noorden, van de twee plekken ligt. Dus er zijn palmen! Gijs: Uitstekend! Zou je nog even willen herhalen welke stappen je hebt gezet om hier te komen? Iris: Ik moest eerst de juiste kaart vinden. Dat is kaartselectie. Ik wist dat ik het trefwoordenregister nodig had. Daar vond ik de kaart van de palmgrens in Europa. Toen zag ik dat het een zwarte stippellijn was. En dat die noordelijk van de twee plekken lag. Gericht zoeken Gericht zoeken Gericht zoeken Gericht vinden Gericht kaartlezen Gericht kaartlezen

3 Les 2: Kaartanalyse met Michiel Europese wijnen komen meestal uit Frankrijk, Spanje of Italië. Dat is te verklaren met behulp van een kaart op pagina 77 van de Bosatlas. Gebruik een andere kaart uit de atlas om dat de ondersteunen. Michiel: Ik ga er vanuit dat dit kaartanalyse is, omdat we dat zojuist behandeld hebben. Verder weet ik het niet, hoor. Michiel: Wijnen komen dus vooral uit Frankrijk, Spanje en Italië. Ik blader eerst maar eens naar kaart 77. Michiel: De landen liggen allemaal in het zuiden van Europa. Ze zijn aan elkaar verbonden. Michiel: Het gaat over grondsoorten en begroeiing. Dat zal er dus wel mee te maken hebben. Michiel: Die wijn zal wel bepaalde grond en temperatuur nodig hebben. <Staart geruime tijd naar de drie kaarten op pagina 77> Michiel: Ik zie het! Kijk, deze stippellijn geeft de wijngrens aan. Dat zal wel de grens zijn tot waar wijn goed groeit. Alle drie de landen liggen onder die grens! Dus dat is de verklaring. Michiel: Nu op zoek naar een andere kaart. Ik denk nog steeds dat het te maken heeft met het weer. <Bladert naar het trefwoordenregister> Gericht selecteren Michiel: Huh? Er staat niets bij het woordje weer Gijs: Was het nou weer of klimaat? Michiel: Oh ja, het moet klimaat zijn! Michiel: Hier staat een kaart over het klimaat in Europa. <Bladert naar kaart 79> Michiel: Hmmm, het is niet superduidelijk. Spanje en Italië hebben allebei duidelijk een Middellandse Zeeklimaat. Frankrijk maar een klein stuk. Het is wel warm in alle drie de landen <wijst naar kaart 78C>. Michiel: Ik zou dan denk ik toch deze (78C, GB) kaart kiezen om het te ondersteunen. Wijn heeft een warme temperatuur nodig. Gijs: Thanks, Michiel. Goed verhaal. Ik denk dat ik hetzelfde had gedaan. Gericht selecteren Gijs: Kun je nog even kort herhalen welke stappen je hebt genomen? Michiel: Kaart 77 opgezocht. Ik zag dat de landen naast elkaar liggen. En toen zag ik die wijngrens. Dat klopte. Toen moest ik een andere kaart zoeken. Ik dacht dat ik er met temperatuur zou komen en ging in het trefwoordenregister op zoek naar kaarten van Europa over het klimaat. Toen ik zo n kaart vond bleek het niet heel duidelijk maar ik zag wel dat deze drie landen warm zijn. Dus die kaart gebruikte ik.

4 Les 4: Kaartinterpretatie met Iris 6.) Het noorden van Groningen is het gebied in Nederland dat het meest last heeft van aardschokken. Kaart 95 kan gebruikt worden bij de verklaring hiervan. Leg uit. Iris: Je zegt leg uit. Jij vertelde dat het dan om interpretatie gaat, toch? Gijs: Hmmm <Bladert naar kaart 95> Iris: Poeh, ik vind het een lastige kaart. Er staat zo veel op! Het gaat zo te zien over olie en gas. Iris: Uithuizen, daar ligt een groot aardgasplek. Dat is toch het noorden van Nederland? Gijs: Groningen, ja. Iris: Nu, dan moet er dus een verband zijn tussen die aardgas en de aardbevingen. Iris: Nu heb ik dus analyse gedaan. Moet ik nog een kaart zoeken waar ik die aardbevingen kan zien? Gijs: Wordt dat gevraagd? Maar je kunt het doen. <bladert naar trefwoordenregister> Gijs: Blijf vertellen wat je denkt! Iris: Oh ja! <lacht> Ik ga nu naar de register om te zoeken op aardbevingen. Veel kaarten zie ik. Geen van Nederland. Wel van de wereld. <bladert naar de eerste die over Aarde gaat, ? Iris: Dit is niks. <bladert naar de volgende kaart, 216D> Iris: Hmm, ik ken deze kaart. Veel aardbevingen en vulkanen. Maar geen bij Nederland.. <bladert naar de laatste kaart, 228> Iris: Heel veel rampen, hier. In Nederland alleen die grote watersnoodramp. Geen aardbevingen Iris: Dan laat ik het zoeken zitten. Wat was de vraag ook al weer? Gijs: Hoe kun je met behulp van die ene kaart verklaren dat het noorden van Groningen het gebied in Nederland is dat de meeste aardschokken heeft? Iris: Uhhh. Ik kan het niet denk ik. Ik zie dus dat er een groot gasveld is maar ik weet niet wat het verband is. Gijs: Welke stap heb je wel afgerond? Iris: Analyse? Gijs: Juist. Je hebt nu alleen moeite met de laatste stap, interpretatie. Iris: Ik weet het echt niet Gijs: Dank je wel. Het gaat erom dat dat het wegpompen van aardgas kan zorgen voor aardschokken. Je moet het zo zien: je haalt het gas weg uit holle ruimtes in de grond. Als je dat weghaalt kan opeens de grond gaan verzakken. Daar komen de schokken door. Semi-gericht interpreteren Gericht selecteren

5 Iris: Oh zo. Gijs: Dit was echt iets dat je achtergrondkennis moest oplossen. Dat maakt de laatste stap altijd zo moeilijk. Les 4: Kaartinterpretatie met Liesje 1.) Voorstanders van het vrije Nederlandse drugsbeleid zouden kaart 236F kunnen gebruiken voor hun betoog. Op welke manier? Liesje: Moet ik analyseren of interpreteren? Gijs: Wat denk je? En waarom? Liesje: Interpreteren, denk ik. Ik moet iets kunnen verklaren. Gijs: Juist. Dit is een moeilijke, hoor! Liesje: Uhh, ok dan. <bladert naar het bewuste kaartblad> Liesje: Laat een kaart van cannabisgebruik zien. Gijs: Wat precies? Liesje: Het percentage jarigen dat cannabis gebruikt. Gijs: Aight. Lees altijd de legenda, hè? Daar hoef je niets voor te kunnen maar alleen maar scherp te zijn. Liesje: Nederland is heel klein op het kaartje maar ik denk dat Nederland is de laagste categorie valt. Liesje: Dat is minder dan 4 procent van de jarigen. Liesje: Het hoogst is 18 procent of meer. Dat is in Canada en daar bij Indonesië. En wat landen in Afrika. Gijs: Goed gezien. Dat land daar bij Indonesië is trouwens Papoea Nieuw Guinea. Liesje: Wat was de vraag ook al weer? Gijs: Op welke manier zouden voorstanders van het vrije Nederlandse drugsbeleid deze kaart kunnen gebruiken? Liesje: Uhhh, ik snap het patroon niet. Canada? Papoea nog iets? De spreiding is niet duidelijk en ik heb geen idee met welke kaarten ik het kan vergelijken. Gijs: Daar heb je gelijk in. Je kunt m ook niet vergelijken. Maar je weet wel dat Nederland veel softdrugs gelegaliseerd heeft, toch? Liesje: Ja. Gijs: Zijn ze het daar in andere landen mee eens? Liesje: Ik denk het niet. Daar zijn ze strenger. Gijs: Ga door Liesje: Ze zijn strenger. Aha! Maar daar is soms wel meer wietgebruik volgens het kaartje! Dus het toestaan van gebruik zorgt niet meteen voor meer gebruik! Op die manier kunnen voorstanders zeggen dat als je het toestaat niet meteen heel veel mensen het gaan gebruiken. Gijs: Bravo! Semi-gericht lezen Gericht interpreteren

6 Les 4: Kaartanalyse met Jaap 2.) Wat is het verband tussen kaart 40E en 41B2? Jaap: Uhh, eerst maar eens allebei de kaarten opzoeken. <bladert naar kaartblad 40E en 41B2. Lijkt enige tijd te duren voordat hij snapt dat 41B2 een tweede variant van 41B is.> Jaap: Ik ga beginnen met de analyse. Dus ik bestudeer de spreiding op beide kaarten. Kaart 40E laat het aantal uren zonneschijn zien in Nederland. Gijs: Aantal uren? Jaap: Ja, toch? Oh ja, GEMIDDLED aantal uren zonneschijn Gijs: Exact. Ga door! Jaap: Duidelijke spreiding. Aan de linkerkant, ik bedoel westen, van Nederland meer dan in het oosten. Jaap: Nu naar 41B2. Gemiddelde verdamping per jaar in millimeters. Hé! Weer in het westen meer dan in het oosten. Jaap: Mijn analyse is dus dat er een verband is tussen zonneschijn en verdamping. Want allebei het meest in het westen van Nederland. Gijs: Uitstekend.