Wat zijn de zuilen van het christelijk geloof? 100 vragen van moslims beantwoord. Herman Takken Stichting Evangelie & Moslims, Amersfoort

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat zijn de zuilen van het christelijk geloof? 100 vragen van moslims beantwoord. Herman Takken. 2007 Stichting Evangelie & Moslims, Amersfoort"

Transcriptie

1 Wat zijn de zuilen van het christelijk geloof? 100 vragen van moslims beantwoord. Herman Takken 2007 Stichting Evangelie & Moslims, Amersfoort NUR 717 ISBN Inhoud Woord Vooraf ZUILEN VAN HET CHRISTELIJKE GELOOF ( IBADA) Wat moeten christenen doen voor hun geloof? Hoe zit het dan met bidden, geven en vasten? Hoe bidden christenen? Hebben christenen ook vaste gebeden? In welke taal bidden christenen? Kun je voorbeelden van gebeden geven? Zijn er ook gebeden waarin God geprezen wordt? Wat is het gebed dat Jezus zijn discipelen leerde? Moslims bidden vijf keer per dag. Bidden christenen maar één keer per week, s zondags? In welke richting bidden christenen? Speelt reinheid geen rol bij het bidden voor christenen? Vasten christenen ook? Zo ja, hoe? Met welk doel vasten christenen? Hebben christenen voedselvoorschriften? Christenen kunnen in principe eten en drinken wat ze willen. Alcohol is dus geen probleem? Hoeveel moeten christenen geven voor hun geloof?... 7 GELOOF BELIJDEN (IMAAN) Wat is de geloofsbelijdenis (sjahaada) van christenen? Apostolische geloofsbelijdenis? Waar moeten we dan aan denken? Hoe word je christen? Door de geloofsbelijdenis uit te spreken? Waarom begint de geloofsbelijdenis met het geloof in God de Vader? Christenen geloven in God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Geloven zij in één God of drie goden? Waarom vinden christenen het zo belangrijk dat Jezus de Zoon van God is? Als Jezus God is, hoe kan Hij dan sterven? Hield het bestuur van de wereld op toen Jezus stierf? Wie was Pontius Pilatus? Maar waarom moest Jezus gekruisigd worden? Wat voor zin heeft dat? Wat is de betekenis van zonde? Als door Jezus al je zonden vergeven zijn, waarom zou je dan nog goed leven? Wij geloven ook in Jezus. Geloven jullie ook in Mohammed? Geloven christenen in een Laatste Dag? Geloven christenen in een duivel en demonen? Hoe zal God oordelen op de laatste dag? Zegt de koran niet hetzelfde als de Bijbel: wie goed zijn best doet wordt beloond en wie slecht doet wordt gestraft en gaat naar het vuur?

2 32. Zijn christenen niet hoogmoedig als ze zo zeker weten al verlost te zijn? Dan lopen ze toch vooruit op het oordeel van God? Hebben christenen ook religieuze voorschriften? Wat zijn de tien geboden? Soms lees ik dat joden en christenen in Jahweh geloven. Wat betekent dat? Wat staat er zoal in de Bergrede van Jezus? Jezus spreekt steeds over het Koninkrijk. Wat bedoelt Hij daarmee? Waar schreef Paulus over? Moeten christenen hun geloof verbreiden? HEILIGE SCHRIFT (DE BIJBEL) Hoe ziet de Bijbel er uit? Klopt het dat er meer boeken in zitten? In welke taal lezen de christenen de Bijbel? Wat zijn de boeken van het Oude Testament? Wat zijn de boeken van het Nieuwe Testament? Klopt het dat rooms-katholieken meer boeken in hun Bijbel hebben? Waarom zijn er vier evangeliën? Wat betekent het woord evangelie? Hoe kan een verzameling geschriften van mensen zoals Lucas en Johannes, boek van God zijn? Dat is toch mensenwerk? Is de Bijbel betrouwbaar? Er zijn toch teksten veranderd? En er zijn verschillende manuscripten Waar is het boek van Jezus? Waar gaat het over in het boek Handelingen van de apostelen? Was de boodschap van Paulus niet totaal anders dan die van Jezus? Waar gaat het over in Openbaring, het laatste boek van de Bijbel? Waarom gaan christenen zo slordig om met de Bijbel? (Teksten onderstrepen, op de grond leggen, voor gebruik geen handen wassen) KERK (DIENST) Wat gebeurt er in een kerkdienst? Met welke woorden begint en eindigt de dominee een dienst? Wat doen christenen op andere dagen dan de zondag in de kerk? Wat betekent het woord kerk eigenlijk? Zijn er ook beelden in de kerk? Waarom is zingen zo belangrijk bij christenen? Waarom een orgel als begeleiding? Waarom gebruiken christenen kerkklokken? Waarom is er zo n verdeeldheid onder christenen? Is er wel eenheid? Zo ja, hoe? Waarom komen christenen s zondags bij elkaar? Mag een moslim de kerk binnen komen? Wat moet hij dan doen? Vrouwen en mannen zitten in de kerk bij elkaar. Leidt dat niet af? Wat is de positie en de taak van een dominee? Hoe ziet het bestuur van een kerk er uit? Wordt een dominee door de overheid betaald? Krijgen kerken overheidssteun? Wat is catechisatie? DOOP EN AVONDMAAL Waarom dopen jullie mensen? Hoe gaat dat? Worden christenen ook besneden? Wat gebeurt er als jullie avondmaal houden? CHRISTELIJKE ETHIEK Wat betekent het huwelijk voor christenen? Mag seks voor het huwelijk? Moet een meisje maagd blijven?

3 73. Wat vinden christenen van samenwonen? Waarom worden de kinderen vrijgelaten en wordt hun zo weinig respect bijgebracht? Moet een christelijke vrouw altijd haar man gehoorzamen? Mag een christenman zijn vrouw slaan? Mag een christenman meer vrouwen hebben? Is echtscheiding toegestaan? Mag een christen hertrouwen na een scheiding? Is homoseksualiteit geoorloofd? Is abortus voor christenen geoorloofd? De overheid legaliseert het Heeft Nederland een christelijke overheid? Hoe begraven christenen de doden? Welke rituelen zijn er? Mogen christenen hun doden ook cremeren? Is euthanasie toegestaan? Welke rituelen zijn er bij een geboorte? Is het christendom een westerse godsdienst? Veel christenen geloven meer in de wetenschap dan in wonderen. Hoe kan dat? Hoe kan het dat er in een christelijk land als Nederland zoveel immoraliteit is? KERKEN Waarom is er een rooms-katholieke kerk en een protestantse kerk? Wie waren Luther en Calvijn? Wat betekent het dat sommigen gereformeerd zijn, anderen hervormd, evangelisch of pinkster? Waarom dragen de mensen in sommige kerken donkere kleren en de vrouwen hoeden? Waarom geven christenen zoveel steun aan Israël? FEESTEN Waarom vieren christenen kerstfeest? Waarom nemen christenen een kerstboom in huis? Wat betekent Pasen? Welke betekenis hebben paaseieren? Wat betekent Pinksteren? Wat betekent een visje? Woord vooraf Wat weten moslims en christenen eigenlijk van elkaars geloof? Zijn er over en weer niet te veel misverstanden en vooroordelen? Er is in het Nederlands al veel geschreven voor niet-moslims over de islam. Echter nog maar weinig voor moslims over het christelijke geloof. Deze publicatie is een poging daartoe. Het gaat om 100 vragen en antwoorden die de lezer kunnen duidelijk maken hoe het christelijke leven is ingericht en wat christenen geloven. De vragen komen uit de praktijk van onderlinge ontmoetingen. Een studiecommissie van enkele kerkelijke organisaties heeft de vragen verzameld die door moslims aan hun werkers in het buitenland, maar vooral ook in Nederland, over het christelijke geloof werden gesteld. We proberen antwoorden te geven die in overeenstemming zijn met wat de kerk van alle tijden en plaatsen heeft beleden, maar willen tegelijk ook heel persoonlijk antwoord geven, vanuit onze eigen beleving. Op veel vragen zijn meer antwoorden mogelijk en soms geven we dat ook aan. Het toont hoe divers de christenheid is. De antwoorden zijn kort gehouden opdat men snel weet waar het in de kern om gaat. Nuances kunnen daardoor verloren gaan. Dit boekje met 100 vragen en antwoorden is geen handboek met voorschriften van wat wel en niet mag. In het christelijk geloof staat een Persoon centraal, niet een wet met allerlei regels. Geloven betekent boven alles een relatie met God hebben. 3

4 Wie zich verdiept in het christelijke geloof dient vooral zelf de Bijbel te lezen, bron en norm voor het christelijke leven. De aangehaalde teksten in dit document zijn bijna overal uit de Nieuwe Bijbel Vertaling (NBV) van het Nederlands Bijbelgenootschap. Deze is online te lezen op Bijbels in andere vertalingen zoals Arabisch, Farsi en Turks zijn te koop bij Evangelie & Moslims. Deze stichting staat ook open voor kritische opmerkingen, vragen en correcties. Reageer dan naar Via website kunt u ook de digitale versie met hyperlinks raadplegen. Herman Takken Medewerker Evangelie & Moslims ZUILEN VAN HET CHRISTELIJKE GELOOF (IBADA) 1. Wat moeten christenen doen voor hun geloof? Goede daden doen, want een geloof zonder goede daden is nutteloos. De Bijbel zegt (Jakobus 2:22): U ziet hoe geloof en handelen daar hand in hand gaan, en hoe het geloof vervolmaakt wordt door daden. Die daden zijn dus heel belangrijk, maar ze zijn niet de basis voor de vergeving van zonden. Met de woorden van de Bijbel: Christenen worden niet gerechtvaardigd door goede werken, maar uit genade, door het geloof. Christenen moeten volgens de Bijbel in principe niets. Dat lijkt vreemd, maar is te begrijpen als je weet welke plaats Jezus Christus in hun leven heeft. Jezus heeft alles voor hen gedaan. Zijn naam betekent God redt. De evangelist Matteüs schrijft: Want hij zal zijn volk bevrijden van hun zonden. Zijn redding leidt als het goed is niet tot luiheid, maar tot dankbaarheid. En vanuit die dankbaarheid zullen christenen proberen Jezus te volgen en het goede te doen zoals hij deed. Jezus vatte dat samen met de woorden: Heb God lief boven alles en de naaste als jezelf (Matteüs 22:38-39). Ook zei Hij: Wat jij wilt dat de mensen jou doen, doe dat een ander (Matteüs 7:12). Christenen zijn actief met hun geloof bezig en hebben het verlangen het goede te doen uit liefde tot Jezus. 2. Hoe zit het dan met bidden, geven en vasten? Voor christenen zijn dat uiterst belangrijke zaken. Wie bijvoorbeeld niet bidt zal zijn geloof verliezen. Jezus wees zelf op het belang ervan (Matteüs 6). Ook wees hij op het gevaar zoiets te gaan doen als een vertoning, om anderen te laten zien hoe goed je wel bent. Dan heb je geen loon bij God, de hemelse Vader, zei hij. Wie bidt om anderen te laten zien hoe vroom hij is of voor zich uit laat bazuinen dat hij aalmoezen geeft, heeft zijn loon al. Trek je maar in je huis terug en sluit de deur om te bidden en geef zo dat je linkerhand niet weet wat je rechterhand doet. Christenen kennen het bidden, geven en vasten. Zij zien ze echter niet als plichten maar als een uitwerking van het geloof in God en tegelijk als een versterking van het geloof. De manier waarop christenen in hun leven vorm geven aan bidden, geven en vasten, verschilt sterk. Er zijn geen voorschriften hoe vaak je moet bidden, hoeveel je moet geven, op welke manier je moet vasten, enzovoort. 3. Hoe bidden christenen? Zoals bij 2 opgemerkt is er geen vast voorschrift. Voor christenen is de vorm niet zo belangrijk. Christenen verschillen onderling in de manier waarop ze bidden. Men kan knielend bidden, maar ook zittend of staand. Velen bidden met gesloten ogen en gevouwen handen om zich goed te concentreren. Paus Nicolaas I, de Grote ( ), verklaarde het vouwen van handen als een teken dat de christenen zich als knechten en gebondenen van de Heer moesten beschouwen. In het bidden wordt de omgang van God met ons en van ons met Hem beleefd. Het gaat om een vertrouwelijk spreken met God, om het eren en aanbidden van Hem, of om het vragen om hulp bij bepaalde noden. In het bidden is er ook plaats voor het belijden van zonde en voorbede. 4

5 4. Hebben christenen ook vaste gebeden? In welke taal bidden christenen? Christenen kennen vrije gebeden, in eigen woorden, en formuliergebeden, vaststaande teksten die herhaaldelijk gebruikt worden. Daarbij worden vaak de woorden van de Bijbel gebruikt, bijvoorbeeld uit de psalmen. Of men bidt met de woorden uit gebedenboeken. Ook zijn veel liederen die christenen zingen tegelijk gebeden. Als christenen bidden doen ze dat gewoonlijk in hun eigen taal, dus niet in het Hebreeuws, Aramees of Grieks, de oorspronkelijke talen van de Bijbel. 5. Kun je voorbeelden van gebeden geven? Er zijn psalmen van David die een gebed zijn, bijvoorbeeld Psalm 51, een smeekgebed. We geven vers 3 tot 6 weer in de NBV-vertaling, dat is de nieuwe vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap. Wees mij genadig, God, in uw trouw, u bent vol erbarmen, doe mijn daden teniet, was mij schoon van alle schuld, reinig mij van mijn zonden. Ik ken mijn wandaden, ik ben mij steeds van mijn zonden bewust, tegen u, tegen u alleen heb ik gezondigd, ik heb gedaan wat slecht is in uw ogen. Laat uw uitspraak rechtvaardig zijn en uw oordeel zuiver. 6. Zijn er ook gebeden waarin God geprezen wordt? Ja, bijvoorbeeld psalm 145, een loflied van David. We geven vers 1-9 en weer. U, mijn God en koning, wil ik roemen, uw naam prijzen tot in eeuwigheid. Elke dag opnieuw wil ik u prijzen, uw naam loven tot in eeuwigheid: Groot is de HEER, hem komt alle lof toe, zijn grootheid is niet te doorgronden. Laat geslacht na geslacht van uw schepping verhalen, uw machtige daden verkondigen. Laten zij spreken over de glorie van uw majesteit, ook ik wil uw wonderen bekendmaken. Laten zij getuigen van uw geduchte daden, ook ik wil van uw grootheid vertellen. Laten zij de roem van uw goedheid verbreiden, uw gerechtigheid luid bezingen: Genadig en liefdevol is de HEER, hij blijft geduldig en groot is zijn trouw. Goed is de HEER voor alles en allen, hij ontfermt zich over heel zijn schepping. Rechtvaardig is de HEER in alles wat hij doet, zijn schepselen blijft hij trouw. Allen die hem aanroepen is de HEER nabij, die hem roepen in vast vertrouwen. Hij vervult het verlangen van wie hem eren, hij hoort hun klacht en komt te hulp. 5

6 7. Wat is het Onze Vader? Dit is het gebed dat Jezus zijn discipelen leerde en staat in Matteüs 6. Onze Vader die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd; uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood; en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren; en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in der eeuwigheid. Amen. 8. Moslims bidden vijf keer per dag. Bidden christenen maar één keer per week, s zondags? Nee. Christenen bidden vaker dan één keer per week, ook al is dat niet op vaststaande tijden zoals bij moslims. Er zijn er die s morgens of s avonds stille tijd nemen. Dat wil zeggen dat ze tijd nemen om stil te zijn voor God, om naar zijn stem te luisteren, bijvoorbeeld door zijn Woord te lezen, door te bidden en te mediteren. In de kloosters en in sommige protestantse kringen kent men ook gezamenlijke morgen- en avondgebeden. Als christenen een maaltijd beginnen, bidden zij om een zegen. Na de maaltijd wordt er vaak gebeden om God te danken, maar ook om te bidden voor bepaalde noden. s Zondags komen christenen bij elkaar om te luisteren naar een preek en samen te bidden en te zingen. Veel psalmen en liederen zijn gezongen gebeden. Christenen zijn mensen van gebed. 9. In welke richting bidden christenen? Christenen hebben geen voorschrift om in één bepaalde richting te bidden. Dus geen qiblah zoals moslims hebben. Als christenen samen bidden, doen ze dat knielend of zittend in een kring of in kerkbanken, vaak met de ogen gesloten en de handen gevouwen. Voor joden is Jeruzalem de gebedsrichting. Voor christenen is Jeruzalem ook een belangrijke plaats omdat deze stad hen herinnert aan de verhalen uit de Bijbel en het leven van Jezus. Hier heeft Jezus de tempel bezocht en trad hij op als leraar. Hier werd hij gekruisigd (buiten de poort van de stad) en stond hij op uit de dood. Allerlei plaatsen waar Jezus was, zijn nog aan te wijzen. Maar de stad werd geen gebedsrichting. Wel zijn er christenen van de oude oosters orthodoxe kerken die in oostelijke richting bidden. Het is de kant van de opgaande zon en symboliseert het licht en leven dat God geeft. Veel oude kerken hebben een altaar aan de oostkant. 10. Speelt reinheid geen rol bij het bidden voor christenen? Nee. In ieder geval is er geen rituele wassing voorgeschreven. Dat christenen zich voortdurend innerlijk reinigen is wel van belang. Daarom heeft voor christenen ook steeds het gebed om reiniging en vergeving van zonden een grote plaats. Zoals David bad in psalm Vasten christenen ook? Zo ja, hoe? Oosters orthodoxe christenen en Rooms-katholieke christenen kennen veel vastendagen. Roomskatholieken hebben hun vastentijd in de veertig dagen voor Pasen. Evenzo de Grieks-katholieken die bovendien nog een veertigdaagse vasten vóór Kerst kennen. De Koptische kerk kent een uitgebreide vastentraditie gedurende meer dan 250 dagen per jaar. In het protestantisme is de waarde ervan sterk afgenomen uit reactie op praktijken in de rooms-katholieke kerk waar men het niet mee eens was. Wel 6

7 is er een herwaardering gekomen voor het vasten in protestantse kerken en evangelische gemeenten. De Bijbel kent veel voorbeelden van vasten. Mozes, David, Elia, Daniël en ook Jezus hebben gevast. De combinatie van vasten en bidden komt een aantal malen voor in de Bijbel. In Jesaja 58 staat indringend wat het ware vasten in een context van ruzie en onrecht inhoudt. Het zich ontzeggen van voedsel heeft dan voor God geen waarde. Hij zegt tot zijn volk: Is dit niet het vasten dat ik verkies: misdadige ketenen losmaken, de banden van het juk ontbinden, de verdrukten bevrijden, en ieder juk breken? Is het niet: je brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt rondloopt, je bekommeren om je medemensen? Er zijn allerlei manieren waarop christenen kunnen vasten. Men kan compleet vasten, d.w.z. zich alles ontzeggen voor een periode, maar ook door geen vlees te eten of zich allerlei luxe artikelen te ontzeggen. Christenen gaan er dus verschillend mee om. Er is geen duidelijk Bijbels voorschrift, maar vasten is van waarde en christenen kiezen een vorm die bij hen past. 12. Met welk doel vasten christenen? Vasten in de periode voor Pasen, het feest van de opstanding, kan helpen om de ware betekenis van het lijden en sterven van Jezus Christus door te laten dringen. Verder wordt er vaak gevast om het bidden te ondersteunen. Zoals ook de gemeente van Antiochië in Syrië vastte en bad toen Paulus en Barnabas uitgezonden werden (Handelingen 13:3). Ook wordt vasten wel gedaan in combinatie met geven. Men kan vasten (en bidden) en tegelijk geld uitsparen en opzij leggen voor een goed doel. 13. Hebben christenen voedselvoorschriften? Nee. Alles is geoorloofd. Er is geen verbod op het eten van varkensvlees. Het is niet nodig ritueel geslacht vlees te kopen. Er zijn geen regels over wat haraam en wat halaal is. Zulke regels waren er wel voor het joodse volk. In het eerste deel van de Bijbel, waar het gaat om de tijd voor de komst van Jezus Christus, vind je allerlei voedselvoorschriften. Toen na Christus de kerk ontstond, was het een discussiepunt of de niet-joodse christenen zich aan de joodse spijswetten moesten houden. Basisregel was dat men in principe vrij is, maar daarbij anderen geen aanstoot mag geven. Paulus schrijft: Als ik dus door vlees te eten mijn broeder of zuster ten val breng, wil ik het nooit ofte nimmer meer eten; dan breng ik hen niet ten val (1 Korintiërs 8:13). 14. Christenen kunnen in principe eten en drinken wat ze willen. Alcohol is dus geen probleem? Er is geen probleem als iemand van een glas wijn geniet en God er voor kan danken. Wel als iemand te veel sterke drank drinkt. Een christen ziet zijn lichaam als een tempel van de Heilige Geest. Daar dient hij goed mee om te gaan. Wie verslaafd raakt aan drank gaat er niet goed mee om. Het probleem zit niet in het eten en drinken op zich, maar in de manier van omgaan ermee. Iemand kan zich aan godsdienstige spijswetten houden maar ondertussen bijvoorbeeld te veel eten. De vraag waar het om draait is of wij God eren met ons lichaam. Jezus zei: Niet wat de mond ingaat maakt de mens onrein, maar wat de mond uitgaat. 15. Hoeveel moeten christenen geven voor hun geloof? Er is hier geen voorschrift over. Maar het geloof in God die dagelijks voor ons zorgt, maakt ons vrijgevig als het goed is. Door het geloof in Hem gaan we ook omzien naar mensen die het minder goed hebben. Ver weg en dichtbij. De Bijbel vertelt over een arme weduwe die twee muntjes in de offerkist werpt. In Gods ogen heeft zij meer gegeven dan de rijken. De rijken hebben iets van hun overvloed geofferd, maar zij heeft van haar armoede alles gegeven wat ze nodig had voor haar levensonderhoud (Lucas 21:1-4). Dit verhaal stelt ons voor de kritische vraag wat wij geven. Rijkdom op zich wordt in de Bijbel niet veroordeeld. Timoteüs zegt (1 Tim. 6:17-18 en 9): Hen die rijk zijn in deze wereld, moet je op het hart drukken niet hoogmoedig te zijn en hun hoop niet te 7

8 stellen op zoiets onzekers als rijkdom, maar op God die ons alles rijkelijk te genieten geeft. Zeg hun wél te doen, rijk te worden door goede werken, vrijgevig te zijn en met anderen te delen. Wie rijk wil worden, komt in verleiding en raakt verstrikt in veel dwaze en schadelijke verlangens, die een mens in verderf en ondergang storten. Het gaat er om hoe je met je bezit omgaat. Zit je eraan vast of is het een zegen voor jezelf en kun je er ook anderen mee zegenen? GELOOF BELIJDEN (IMAAN) 16. Wat is de geloofsbelijdenis (sjahaada) van christenen? Christenen hebben niet één belijdenis maar meerdere. Sommige zijn al zeer oud, bijna vanaf het ontstaan van de kerk. In belijdenisgeschriften wil de kerk kernachtig haar geloof uitspreken en zich ook weren tegen verkeerde, afwijkende opvattingen. De oudste belijdenissen zijn korte spreuken die vooral bij de doop uitgesproken werden. Zoals: Jezus is Heer (Filippenzen 2:11). Of zoals in 1 Timoteüs 3:16: Ongetwijfeld is dit het grote mysterie van ons geloof: Hij is geopenbaard in een sterfelijk lichaam, in het gelijk gesteld door de Geest, is verschenen aan de engelen, verkondigd onder de volken, vond geloof in de wereld, is opgenomen in majesteit. Een bekende belijdenis die nog steeds in kerkdiensten wordt opgezegd is de zogenaamde Apostolische geloofsbelijdenis. 17. Apostolische geloofsbelijdenis? Waar moeten we dan aan denken? De Apostolische Geloofsbelijdenis is een korte belijdenis van 12 artikelen (vandaar dat ze zo ook wel genoemd worden) die er in de kern al was in het jaar 150 na Christus. De kerk van alle eeuwen en overal ter wereld heeft zich daarin herkend. Deze 12 artikelen zijn als volgt: 1. Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde 2. en in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Heer 3. die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria 4. die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, nedergedaald ter helle 5. ten derde dage weer opgestaan uit de doden 6. opgevaren naar de hemel, zittend aan de rechterhand van God, de almachtige Vader 7. vanwaar hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden 8. Ik geloof in de Heilige Geest. 9. Ik geloof één heilige, algemene kerk, de gemeenschap der heiligen 10. de vergeving der zonden 11. de opstanding van de doden 12. en het eeuwige leven 18. Hoe word je christen? Door de geloofsbelijdenis uit te spreken? Christen word je door je leven aan Jezus Christus te geven, hem te erkennen als Heer en Redder in je leven. Dat is dus allereerst een persoonlijke zaak tussen God en jou. Het gaat om een vernieuwing van het hart en van het leven. De Heer Jezus spreekt van wedergeboorte, dat wil zeggen opnieuw geboren 8

9 worden. Waarachtig, ik verzeker u: alleen wie opnieuw wordt geboren, kan het koninkrijk van God zien (Johannes 3:3). Christen-worden is eigenlijk ontdekken dat niet jij voor God kiest, maar dat God voor jou heeft gekozen. Je kunt je open stellen voor die ontdekking door de Bijbel te lezen en eenvoudig in gebed aan God te vragen zich aan je te openbaren. Wie God zo leert kennen en de rijkdom van het leven met hem ervaart, wil dat ook kenbaar maken. Waar het hart vol van is, stroomt de mond van over. Christen-zijn doe je niet in je eentje. Je beleeft je geloof samen met anderen. Daarom wordt iemand die christen wordt, opgenomen in de christengemeenschap, de kerk. Daar belijdt hij (of zij) zijn geloof en wordt gedoopt. 19. Waarom begint de geloofsbelijdenis met het geloof in God de Vader? Omdat christenen geloven dat God, die ook beleden wordt als de Schepper en de Almachtige, als een Vader voor ons zorgt. Hij, de Schepper van hemel en aarde wil met ons als zijn kinderen omgaan. U, HEER, bent onze vader, zegt de profeet Jesaja herhaaldelijk (Jesaja 63:16 en 64:8). Zijn almacht wordt verbonden met zijn liefde en nabijheid en zijn zorg voor mensen. Bij Hem is macht in goede handen omdat hij het beste met ons voor heeft. Jesaja 57:15 zegt dat God, die hoog is en verheven, die troont in eeuwigheid heilig is zijn naam, ook de God is die woont bij hen die verslagen en onaanzienlijk zijn. 20. Christenen geloven in God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Geloven zij in één God of drie goden? Christenen geloven in één God. Zoals ook Jezus zelf zei: Luister, Israël: de HEER, onze God, de HEER is de enige! (Deuteronomium 6:4). Vervolgens wordt er opgeroepen om God lief te hebben met geheel het hart en de ziel en het verstand en met alle kracht. Met de woorden van de Bijbel belijden christenen ook dat God zich geopenbaard heeft als Vader, Zoon en Geest (Matteüs 28:19). Daarin wordt iets te kennen gegeven van de rijkdom die er in God is en hoe hij voor mensen wil zijn. Als een Vader die zorgt voor zijn kinderen, als de Zoon, Jezus Christus, in wie hij tot mensen is gekomen en als de Geest, die onder ons woont en in ons werkt. Dit mysterie kan nooit op simpele wijze worden verklaard. Wie zou God kunnen verklaren als het al onmogelijk is om de groeikracht van een bloemenzaadje of een menselijk embryo te verklaren? Vaak zijn er vergelijkingen gemaakt bij het spreken over God. Bijvoorbeeld: Gods Woord en zijn Geest zijn onafscheidelijk één met God, zo goed als de zon met haar stralen en warmte één zon zijn en geen drie zonnen (Timotheüs I aan kalief Al Mahdi in de 8e eeuw), of: iemand kan tegelijk zoon en vader en echtgenoot zijn terwijl het toch om één en dezelfde man gaat. Ook al gebruikt men wel eens de term drie-eenheid, het blijft gaan om het geloof in één God en geen drie goden. Jezus zelf heeft gezegd: de Vader en ik zijn één (Johannes 10:30) en: Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien (Johannes 14:9). 21. Waarom vinden christenen het zo belangrijk dat Jezus de Zoon van God is? Christelijk geloof is een relatie met God door Jezus Christus. Hij staat centraal. Christenen bidden in de naam van Jezus. In veel liederen en gebeden wordt hij bezongen en aangeroepen. Als christenen het over God hebben, hebben zij het ook over Jezus. Zij geloven dat God zelf in hem tot mensen is gekomen en mens is geworden. Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader (Johannes 1:14). Maar nu de tijd ten einde loopt heeft hij tot ons gesproken door zijn Zoon (Hebreeën 1:2). Hij is sprekend God, het beeld van de onzichtbare God (Kol.1:15), of met andere woorden, Immanuël, dat is God met ons (Matteüs 1:23). Jezus is dus meer dan een profeet. 9

10 Christenen geloven niet, dat Jezus het resultaat is van een godenhuwelijk. Alsof God een verwekker- God is die bij een godin-moeder een zoon heeft verwekt. Niet in fysieke zin, maar geestelijke zin spreken zij van Jezus als de Zoon van God. 22. Als Jezus God is, hoe kan Hij dan sterven? Hield het bestuur van de wereld op toen Jezus stierf? God is en blijft God. Hij is de Schepper en Onderhouder van alles en zijn Vaderlijke zorg voor de schepping en voor de mens hielden niet op toen hij op aarde kwam. Zijn almacht werd er niet door ingeperkt. Hij openbaarde juist zijn macht door aan de mens gelijk te worden en zelfs de weg van het kruis te gaan. We hebben het dan over Jezus, werkelijk God en werkelijk mens. Niet 50% God en 50% mens, maar ten volle God en helemaal mens. Vanuit zijn grote liefde gebruikte hij zijn macht om mensen te zoeken en te redden. In de Bijbel staat de gelijkenis van de verloren zoon, of beter van de liefhebbende vader. Jezus vertelde die gelijkenis om de verlorenheid van de mens te laten zien, maar ook om duidelijk te maken wie de hemelse Vader is en hoe hij reageert. De handelwijze van zijn eigenwijze en ondankbare zoon betekent niet dat de vader geen vader meer is. De titel vader is onveranderlijk. Als hij met opgetrokken mantel zijn zoon tegemoet snelt, verliest hij zijn vaderlijke waardigheid. Maar hij blijft de vader. Het tegemoet snellen van zijn zoon is juist een uiting van zijn vaderschap. Zó is ook God onveranderlijk God, ook als Hij de hemelse heerlijkheid verlaat en tot zijn mensenkinderen komt. God kon en wilde in Jezus een Vriend van mensen zijn. 23. Wie was Pontius Pilatus? Hij was stadhouder in de tijd van de Heer Jezus. We zouden hem al lang vergeten zijn als hij niet met Jezus Christus te maken had gehad. Christenen willen benadrukken dat Jezus toen (in de tijd van Pilatus, onder zijn bestuur) en daar (in Jeruzalem) zijn kruis op zich genomen heeft en zijn leven heeft gegeven. Het was niet een schijngebeuren of een mooie gedachte, maar werkelijkheid. Vandaar dat de naam van Pilatus in de 12 artikelen van het christelijke geloof is opgenomen en wekelijks in veel kerken uitgesproken wordt. De Bijbel noemt veel namen van personen en plaatsen om het gebeuren te verankeren in de geschiedenis: koning Herodes de Grote en Herodes Antipas, priester Kajafas en Annas, keizer Augustus, Betlehem, Nazaret, Betanië (het tegenwoordige al- Azariya), Galilea, Tiberias, Jeruzalem, Getsemane, Golgota, enz. 24. Waarom moest Jezus gekruisigd worden? Wat voor zin heeft dat? Christenen zijn niet optimistisch gestemd over de natuurlijke goedheid van de mens. Zij geloven dat de zonde diep heeft ingegrepen in het leven van ieder mens, waardoor geen mens kan zeggen dat hij of zij rechtvaardig is tegenover God. God is heilig en kan geen enkele zonde dulden. Het loon van de zonde is de dood, zegt God in zijn Woord. Omdat mensen zichzelf niet kunnen verlossen, hebben zij hulp van de Andere kant nodig. Het is God zelf die een weg heeft geopend. Hij is de Schepper en de Herschepper. Wat door de zondeval van de mens is afgebroken, heeft hij weer hersteld. Dat kon niet zomaar met een gebaar van zand erover, vergeven en vergeten. Er moest een prijs voor betaald worden, namelijk het kostbare bloed, van een lam zonder smet of gebrek, van Christus (1 Petrus 1:19). Het kruis van Jezus zegt ons dus ook iets over de mens en zijn miserabele situatie. Het kruis rekent af met onze eigen gerechtigheid en vestigt onze hoop op de gerechtigheid die door Jezus Christus is verworven. Jezus zei: Ik ben de Weg, de Waarheid en het Leven (Johannes 14:6). Niet zozeer een weg die hij wijst om te gaan. Nee, hij is de Weg. In hem heeft God een weg voor ons geopend. 25. Wat is de betekenis van zonde? Het is niet alleen een overtreden van regels, maar vooral doel missen. Het doel dat God met mensen heeft. Zijn doel met ons leven was dat wij hem zouden liefhebben en dienen en daarmee hem zouden 10

11 eren. Maar daarin falen wij steeds. In hoofdstuk 3 van het eerste boek van de Bijbel (Genesis) staat beschreven hoe de eerste mensen, Adam en Eva, in zonde vielen. Hun zonde werkte door in de generaties. Dat zie je op alle niveaus: landen voeren oorlogen met elkaar, in veel samenlevingen heerst onrecht, stammen vechten vetes uit, families hebben ruzie, personen haten elkaar. We moeten vervolgens niet alleen denken aan doden en stelen, dingen die we fout doen, maar ook de dingen die we niet doen en wel behoren te doen. Vrede is niet alleen afwezigheid van oorlog. En niet alleen tussen mensen onderling is er veel mis, ook in ieders eigen leven is er veel dat niet op orde is. Wie kan zeggen God volkomen te gehoorzamen? Het zijn onze eigen zonden (ongerechtigheden) die als een muur tussen God en ons in staan (Jesaja 59:2). Zonde is dus niet een optelsom van misstappen of slechts een struikelen of vergeten. De Bijbel legt de vinger op de wonde door te constateren dat wij allen dood waren door de misstappen en zonden, ons tegen God verzet hebben, onze zelfzuchtige verlangens volgden en van nature bloot stonden aan Gods toorn, net als ieder ander (zie Efeziërs 2:1-3). Wie dood is heeft weinig in te brengen. De onmacht om zichzelf van zonde en dood te verlossen hebben veel christenen beleefd. Er is er één die dat wel kan: Jezus Christus. Hij overwon de zonde en de dood. In Hem is er nieuw leven. 26. Als door Jezus al je zonden vergeven zijn, waarom zou je dan nog goed leven? Dat zou wel heel wonderlijk zijn. Wie werkelijk ervaren heeft wat God heeft gedaan, zal erdoor veranderen. Wie zijn liefde beleeft, beantwoordt die liefde met wederliefde en zal proberen als kind van Hem te leven en zijn geboden uit dankbaarheid te doen. Er is een mooi verhaal om dat duidelijk te maken. In een dorp werden enkele jongens gearresteerd omdat ze gokten, wat streng verboden was. Een paar jongens hadden rijke ouders; zij konden de boete gemakkelijk betalen, zodat die jongens niet in de gevangenis kwamen. Maar één jongen ging de gevangenis in. Zijn moeder was een arme weduwe. Toen is die moeder gaan werken. Ze moest helpen bij het aanleggen van een weg. Haar handen waren elke dag bebloed omdat zij zware stenen moest sjouwen. Maar zij verdiende daarmee het geld om haar zoon los te kopen uit de gevangenis. Toen deze jongen weer vrij was, ontmoette hij zijn oude vrienden die hem uitnodigden weer te gokken. Maar hij zei: Dat kan ik nooit meer doen. Mijn vrijheid is duur gekocht. Het heeft het bloed in de handen van mijn moeder gekost Wij geloven ook in Jezus. Geloven jullie ook in Mohammed? Misschien moeten we eerst nagaan wat we bedoelen met geloven in. Voor christenen betekent geloven in Jezus je toevertrouwen aan Jezus en je leven laten leiden door Hem. Dus meer dan erkennen dat hij eens als boodschapper van God optrad in het Palestina van het begin van de christelijke jaartelling. Ten tweede is Jezus voor christenen de Gekruisigde en Opgestane zoals de Bijbel hem beschrijft. Wie moslims vraagt of zij geloven in en zich toevertrouwen aan de Heer Jezus Christus, de Gekruisigde en Opgestane, krijgt waarschijnlijk een ontkennend antwoord. Omgekeerd is dat ook het geval bij de vraag of christenen geloven in de profeet Mohammed. Een christen erkent dat Mohammed aan het eind van de zesde eeuw en het begin van de zevende eeuw heeft geleefd in de steden Mekka en Medina en hun omgeving. Veel christenen hebben ook respect voor de wijze waarop hij onrecht bestreed en opkwam voor armen en zwakken. Maar een christen gelooft niet in Mohammed zoals een moslim in hem gelooft. Richtsnoer voor zijn leven zijn niet de koran en de soenna van Mohammed (Mohammeds voorbeeld, vastgelegd in de boeken met tradities van hem). Het erkennen van deze verschillen is wel zo eerlijk en hoeft geen belemmering te zijn om respectvol met elkaar om te gaan. 28. Geloven christenen in een Laatste Dag? Evenals joden en moslims geloven christenen dat de schepping een begin en een doel, een eindbestemming, heeft. De geschiedenis is lineair en geen eeuwig rondwentelend rad. God is de 11

12 Schepper en Hij is ook degene die zal oordelen op de Laatste Dag. De Bijbel zegt daar veel over, hoewel er geen precieze details over het hoe en wat worden gegeven. Vaak geeft de Bijbel beeldrijk, in gelijkenissen, weer waar het om gaat, met de oproep om er in je leven rekening mee te houden. Wees dus waakzaam, want jullie weten niet op welke dag jullie Heer komt. (Matteüs 24:42). Ook vertelde Jezus de gelijkenis van de schapen en de bokken om duidelijk te maken hoe hij zal oordelen. Hij wilde mensen daarmee aansporen barmhartig te zijn en op te komen voor de zwakken. Christenen geloven dat God het oordeel in handen heeft gegeven van Jezus Christus. Voor wie op Hem vertrouwt is de Rechter ook de Redder. De Bijbel toont aan dat het oordeel in diepe zin al heeft plaatsgevonden, namelijk toen Jezus Christus zijn leven gaf aan het kruishout. Daar en toen zijn de satan, de dood en de zonde overwonnen. Wie in geloof op Jezus ziet, is behouden en heeft eeuwig leven. 29. Geloven christenen in een duivel en demonen? Christenen geloven in God, maar houding er terdege rekening mee dat er ook een tegenstander van God is, een satan (sjaitaan). Deze kan zich voordien als een engel van het licht (2 Korintiërs 11:14), dus bedrieglijk en gevaarlijk. De satan kan boeien, op twee manieren: boeiend en aantrekkelijk zijn, maar ook boeiend in de zin van je binden, in een valstrik lokken. Zijn doel is altijd om mensen van God en het geloof in Hem weg te trekken. Hij wordt ook wel duivel (iblies) genoemd, in het Grieks diabolos dat zoiets betekent als dooreenwerper. De satan probeert Gods mooie scheppingswerk te bederven, van Gods kosmos (letterlijk: sieraad ) chaos te maken. De Bijbel spreekt behalve van een satan ook van demonen. Er is een zichtbare wereld en een onzichtbare met machten en krachten waar we rekening mee dienen te houden. Ook Jezus werd tegengewerkt door demonische machten en zelfs beproefd door de duivel. Maar de duivel en demonen moesten wijken voor zijn macht. Tenslotte heeft hij, juist door zijn verzoenend lijden en sterven, de overwinning over hen behaald. 30. Hoe zal God oordelen op de laatste dag? In Matteüs 25 (vanaf vers 31) staan woorden van Jezus waarin Hij op indringende wijze spreekt over het oordeel dat door Hem (de Mensenzoon!) zal plaatsvinden. Wanneer de Mensenzoon komt, omstraald door luister en in gezelschap van alle engelen, zal hij plaatsnemen op zijn glorierijke troon. Dan zullen alle volken voor hem worden samengebracht en zal hij de mensen van elkaar scheiden zoals een herder de schapen van de bokken scheidt; de schapen zal hij rechts van zich plaatsen, de bokken links. Dan zal de koning tegen de groep rechts van zich zeggen: Jullie zijn door mijn Vader gezegend, kom en neem deel aan het koninkrijk dat al sinds de grondvesting van de wereld voor jullie bestemd is. Want ik had honger en jullie gaven mij te eten, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op, ik was naakt, en jullie kleedden mij. Ik was ziek en jullie bezochten mij, ik zat gevangen en jullie kwamen naar mij toe. Dan zullen de rechtvaardigen hem antwoorden: Heer, wanneer hebben wij u hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en u te drinken gegeven? Wanneer hebben wij u als vreemdeling gezien en opgenomen, u naakt gezien en gekleed? Wanneer hebben wij gezien dat u ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar u toe gekomen? En de koning zal hun antwoorden: Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan. Voor hen die niet hebben omgezien naar de naaste, geldt het tegendeel. Zij worden vervloekt. 31. Zegt de koran niet hetzelfde als de Bijbel: wie goed zijn best doet wordt beloond en wie slecht doet wordt gestraft en gaat naar het vuur? Er zijn inderdaad veel overeenkomsten, maar ook diepgaande verschillen. In de Bijbel is het oordeel geen optelsom van verkeerde en goede daden waarbij een weegschaal gebruikt wordt. De hemel is niet een beloning voor vromen en de hel een bestraffing voor slechte mensen. De hemel of het paradijs is 12

13 het mogen zijn bij de hemelse Vader. Daar is het goed. De hel is zo verschrikkelijk omdat de barmhartige God daar zelf niet is. Wie redding van zichzelf en van zijn goedheid verwacht, heeft God eigenlijk niet nodig. Die kan zichzelf redden. Maar wie de redding in geloof van God verwacht, ontdekt dat hij altijd al met open armen heeft klaargestaan. Bij hem mag je komen zoals je bent. De oordeelsdag is voor hen die het van God verwachten geen dag van dreiging, maar een dag waarnaar zij uit kunnen zien, omdat het dan echt goed zal zijn. Het oordeel is gegeven aan Jezus Christus, de bemiddelaar. Hij heeft door zijn lijden en dood mensen verzoend met God, de twee partijen bij elkaar gebracht. Dat betekent het woord bemiddelaar, in het Grieks mesitès, iemand die in het midden, tussen de partijen in, staat. 1 Timoteüs 2:5: Want er is maar één God, en maar één bemiddelaar tussen God en mensen, de mens Christus Jezus, die zichzelf gegeven heeft als losgeld voor allen. Hij treedt voor ons op en accepteert ons, niet op basis van onze vroomheid en goede werken, maar op basis van het werk dat hij heeft volbracht. 32. Zijn christenen niet hoogmoedig als ze zo zeker weten al verlost te zijn? Dan lopen ze toch vooruit op het oordeel van God? Als christenen zich gedragen als zelfverzekerde mensen die zelfvoldaan het oordeel tegemoet zien en als het ware op hun lauweren kunnen rusten, dan zit het grondig mis. Want verlost zijn leidt - als het goed is - niet tot passiviteit of hoogmoed. Wie Gods verlossing en genade ervaart zal zich ervoor inzetten om behalve God ook zijn naaste lief te hebben. Wie uit genade leeft zal zich ook niet beter voelen dan anderen en op hen neerkijken, maar juist bewogen zijn met het lot van anderen. Genade maakt nederig en mild. Wie zegt dat hij of zij een kind van God is, zegt dat niet omdat hij dat verdient of er recht op heeft, maar op basis van het offer van Jezus Christus. En God is trouw aan wat hij beloofd heeft. Op hem kunnen we aan. Hij zal op de Laatste Dag niet ineens anders zijn dan hij zich in het verleden heeft doen kennen. Hij die u roept, is trouw. Hij houdt zijn woord (1 Tessalonicenzen 5:24). God, die ons die beloften deed, is betrouwbaar (Hebreeën 10:23). 33. Hebben christenen ook religieuze voorschriften? Kenmerkend voor het christelijke geloof is de vrijheid. Dat wil niet zeggen dat je er maar op raak kunt leven en ongebonden bent. Christen-zijn is een relatie hebben met de Heer Jezus Christus. Het leven van een christen wordt door Hem bepaald en ingericht. En juist door de band met Hem is er ware vrijheid. Wie denkt vrij te zijn als hij van alles en nog wat mag doen, zal ontdekken dat hij verstrikt raakt in een web van zonde. De satan kan boeien in twee opzichten. Je kunt het boeiend en aantrekkelijk vinden wat hij je voorhoudt. Maar uiteindelijk zal hij je boeien, je ketenen, zodat je geen kant meer uit kunt. Als je alcohol zuipt met de gedachte dat je immers vrij bent en dat alles moet kunnen, zul je merken dat er een omslag komt: niet jij beheerst nog de drank, maar de drank is jou gaan beheersen. Christenen houden zich aan regels. De Bijbel noemt er veel. Er zijn de tien leefregels (geboden) die God aan Mozes en het volk Israël gaf. En er zijn de leefregels die Jezus in de zogenaamde Bergrede aan zijn discipelen gaf. Ook Paulus heeft regels gegeven voor het christelijke leven. Zij functioneren pas goed in de relatie met Jezus Christus. 34. Wat zijn de tien geboden? God gaf op de berg Sinaï aan Mozes en zijn volk de volgende leefregels, voorafgegaan door de woorden: Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd. Ze staan in hoofdstuk 20 van het boek Exodus en zijn hier ingekort weergegeven. 1. Vereer naast mij geen andere goden. 2. Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel voor zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, de HEER, uw God, duld geen andere goden naast mij 13

14 3. Misbruik de naam van de HEER, uw God, niet, want wie zijn naam misbruikt laat hij niet vrijuit gaan. 4. Houd de sabbat in ere, het is een heilige dag. Zes dagen lang kunt u werken en al uw arbeid verrichten, maar de zevende dag is een rustdag, die gewijd is aan de HEER, uw God; dan mag u niet werken 5. Toon eerbied voor uw vader en uw moeder. Dan wordt u gezegend met een lang leven in het land dat de HEER, uw God, u geven zal. 6. Pleeg geen moord. 7. Pleeg geen overspel. 8. Steel niet. 9. Leg over een ander geen vals getuigenis af. 10. Zet uw zinnen niet op het huis van een ander, en evenmin op zijn vrouw, op zijn slaaf, zijn slavin, zijn rund of zijn ezel, of wat hem ook maar toebehoort. 35. Joden en christenen hebben het soms over Jahweh. Wat betekent Jahweh? Jahweh is de naam van God (Elohim). We lezen daarover in het boek Exodus als Mozes (Moesa) bij een brandende braamstruik staat. Mozes ziet er tegenop om leider voor zijn volk te zijn. Hij vindt zijn taak te zwaar. God bemoedigt hem dan door te verzekeren dat Hij met hem zal zijn. Ik ben immers met u, zegt God, en daarna: Ik ben die Ik ben. Van die woorden is de naam Jahweh afgeleid, of eigenlijk, als je de klinkers zoals in de grondtekst weglaat, JHWH. Joden zullen de naam niet weergeven of op de lippen nemen. Zij spreken van Ha Sjem (de naam), Ha Olam (de Eeuwige) of Adonai (Heer). Christenen geven in de Bijbel de naam veelal weer met HEER of HERE, dus met hoofdletters ter onderscheiding van de titel Heer. 36. Wat is de Bergrede van Jezus? Dit is een toespraak van Jezus die o.a. beschreven wordt in het evangelie naar Matteüs hoofdstuk 5 tot 7. In het eerste vers lezen we dat Jezus de berg opging en ging zitten om zijn discipelen te leren. Hij vraagt hun om een extra mijl te gaan : als iemand je dwingt om één kilometer op te trekken, loop dan twee kilometer met hem mee. Doe meer dan het gewone. Jezus zei de bekende woorden: U hebt gehoord dat er gezegd is: Oog om oog en tand om tand. Maar ik zeg u: verzet u niet tegen wie u kwaad doet. Als iemand u op de rechterwang slaat, draai hem dan ook de linkerwang toe. In de Bergrede staat ook het gebed dat Jezus zijn discipelen leerde: het Onze Vader. Het zijn verrassende, radicale woorden die in veel opzichten de wereld op de kop zetten. Jezus prijst hen gelukkig die verdriet hebben, want God zal hen troosten. Gelukkig (of zalig) zij die vervolgd worden omdat ze Gods wil doen: voor hen is het hemelse koninkrijk. Aan het slot vertelt Jezus een gelijkenis: wie de woorden van Jezus hoort en ze doet zal lijken op een man die zijn huis op een rots bouwde. Als je zijn woorden niet doet, bouw je op zand. 37. Jezus spreekt steeds over het Koninkrijk. Wat bedoelt Hij daarmee? Het koninkrijk van God (of het koninkrijk der hemelen) is een centraal thema in het leven en het onderwijs van Jezus. Hij zegt (Lucas 4:43): Ik moet het koninkrijk van God ook in andere steden bekendmaken, want daarvoor heeft God mij gezonden. Bij het koninkrijk van God moeten we dus niet allereerst denken aan een gebied waarover Hij regeert, maar aan zijn heerschappij over mensen. In de psalmen en profetische boeken van het Oude Testament lezen we voortdurend over het koningschap van God. De HEER is koning tot in eeuwigheid, zegt de psalmdichter. Dit koningschap heeft voor christenen gestalte gekregen in Jezus, de langverwachte Messias (in het Grieks Christus = Gezalfde) van wie de profeten in het Oude Testament hebben gesproken. In hem is het koninkrijk van God dichtbij gekomen. Jezus verkondigt dus niet alleen de komst van Gods rijk, maar belichaamt het met heel zijn optreden: in zijn genezingen, in de wonderen, in de uitwerping van demonen, in zijn macht over dood en satan. De wonderen die Jezus deed, zijn een teken van de doorbraak van dit rijk. 14

15 De satan ìs door hem beslissend verslagen. De koningsheerschappij van Jezus wordt beleefd in zijn gemeente; hij is het Hoofd van de Kerk. Zijn heerschappij is niet alleen over de kerk, maar ook over heel de schepping. Hij zei tot zijn discipelen: Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde (Matteüs 28:18). In de wereld is dit koninkrijk van vrede en goedheid nog verborgen. Straks wordt het zichtbaar voor allen. 38. Waar schreef Paulus over? In het Nieuwe Testament is naast de evangeliën ruime aandacht voor de brieven van Paulus waarin hij onder andere allerlei praktische aanwijzingen voor het christelijke leven geeft. Een voorbeeld van deze leefregels vinden we in zijn brief aan de Romeinen (hoofdstuk 12): Laat uw liefde oprecht zijn. Verafschuw het kwaad en wees het goede toegedaan. Heb elkaar lief met de innige liefde van broeders en zusters en acht de ander hoger dan uzelf. Laat uw enthousiasme niet bekoelen, maar laat u aanvuren door de Geest en dien de Heer. Wees verheugd door de hoop die u hebt, wees standvastig wanneer u tegenspoed ondervindt, en bid onophoudelijk. Bekommer u om de noden van de heiligen en wees gastvrij. Zegen uw vervolgers; zegen hen, vervloek hen niet. Wees blij met wie zich verblijdt, heb verdriet met wie verdriet heeft. Wees eensgezind; wees niet hoogmoedig, maar zet uzelf aan tot bescheidenheid. Ga niet af op uw eigen inzicht. Vergeld geen kwaad met kwaad, maar probeer voor alle mensen het goede te doen. Stel, voorzover het in uw macht ligt, alles in het werk om met alle mensen in vrede te leven. Neem geen wraak, geliefde broeders en zusters, maar laat God uw wreker zijn, want er staat geschreven dat de Heer zegt: Het is aan mij om wraak te nemen, ik zal vergelden. Maar als uw vijand honger heeft, geef hem dan te eten, als hij dorst heeft, geef hem dan te drinken. Dan stapelt u gloeiende kolen op zijn hoofd. Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede. 39. Moeten christenen hun geloof verbreiden? Als een christen werkelijk leeft zoals Christus het bedoelt, dan wordt dat christelijke leven zichtbaar in zijn of haar houding, daden en woorden. Wie Christus volgt zal ook het verlangen hebben te wijzen op zijn redder en Heer en het offer dat hij bracht. Jezus Christus heeft zijn discipelen uitgezonden om een boodschap van verlossing en vrede te verkondigen. Zoals de hemelse Vader Jezus in de wereld gezonden heeft, zo heeft Jezus zijn discipelen in de wereld gezonden (Johannes 17: 18). Niet om te veroordelen, maar om te redden. Christenen zijn met dat doel in de wereld gezonden. Zending of missie hoort bij het christelijke geloof. De wijze waarop dat gebeurt, is wel van groot belang. Als dat niet gebeurt in de geest en met de bedoeling van Jezus, dan schaadt dat de goede naam van de kerk en, belangrijker nog, de naam van Jezus Christus. HEILIGE SCHRIFT (DE BIJBEL) 40. Hoe ziet de Bijbel er uit? Klopt het dat er meer boeken in zitten? Inderdaad is de Bijbel een bundeling van boeken, 66 in totaal. Het woord bijbel komt van het Griekse biblia, dat boeken betekent. Wat christenen het Oude Testament noemen is feitelijk het heilige 15

16 boek van de joden. Het Nieuwe Testament was er nog niet toen Jezus optrad. Hij sprak van de wet van Mozes en de profeten en de psalmen (Lucas 24:44); dat waren de Schriften die hij kende. Het Nieuwe Testament ontstond binnen 100 jaar na Christus. Oude en Nieuwe Testament vormen samen de Bijbel. Het Nieuwe Testament begint onmiddellijk met het verhaal van Jezus. Jezus trad op in de joodse wereld, was een joods jongetje en werd later een joodse rabbi. Dus de joodse context is sterk aanwezig. Tegelijk maakt het Nieuwe Testament duidelijk dat hij meer is dan een joods jongetje of een rabbi of een profeet. Hij is de langverwachte Messias waarvan de profeten in het Oude Testament al spraken. Christenen geloven, anders dan de joden, dat de profetieën van het Oude Testament in hem vervuld zijn. 41. In welke taal lezen de christenen de Bijbel? Gewoon in hun moedertaal, want de Bijbel is vertaald in veel talen en dialecten en er is geen voorschrift om de Bijbel in één bepaalde taal te lezen. De oorspronkelijke talen van de Bijbel zijn het Hebreeuws (het Oude Testament, met als uitzondering enkele passages in het Aramees) en het Grieks (het Nieuwe Testament). Het is een groot voordeel als men de teksten in deze talen kan lezen, maar aangezien niet iedereen de mogelijkheid of gelegenheid heeft studie van deze talen te maken, zijn christenen blij met de vele goede vertalingen van de Bijbel. Er zijn erg letterlijke vertalingen die dicht bij de grondtekst blijven en meer begrijpelijke vertalingen die de boodschap van Gods Woord willen duidelijk maken in eenvoudige taal. Zo hebben de verschillende vertalingen elk hun eigen waarde en kracht. De bijbelgenootschappen zien het als hun taak om de Bijbel in zoveel mogelijk talen vertaald te hebben en ter beschikking te stellen aan iedereen. Direct al bij het ontstaan van de kerk (met Pinksteren) werd duidelijk dat God tot mensen komt, met zijn Woord, in ieders taal. 42. Wat zijn de boeken van het Oude Testament? Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium (wel de vijf boeken van Mozes genoemd). Jozua, Rechters, Ruth 1 en 2 Samuël, 1 en 2 Koningen, 1 en 2 Kronieken Ezra, Nehemia, Ester, Job, Psalmen, Spreuken, Prediker, Hooglied Profetenboeken: Jesaja, Jeremia, Klaagliederen van Jeremia, Ezechiël Kleine profetenboeken: Daniël, Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Zefanja, Haggaï, Zacharia en Maleachi 43. Wat zijn de boeken van het Nieuwe Testament? De vier evangeliën: Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes Handelingen der Apostelen Brieven van Paulus: Romeinen, 1 en 2 Korintiërs, Galaten, Efeziërs, Filippenzen, Kolossenzen, 1 en 2 Tessalonicenzen, 1 en 2 Timoteüs, Titus, Filemon, Hebreeën Brieven van Jakobus, Petrus (2), Johannes (3), Judas Openbaring van Johannes 44. Klopt het dat rooms-katholieken meer boeken in hun Bijbel hebben? Het christendom erkent 66 boeken als canoniek, d.w.z. als gezaghebbend. De rooms-katholieke kerk heeft daarnaast ook een aantal boeken in de Bijbel opgenomen die deuterocanoniek zijn, ook wel apocrief genoemd. Zij hebben niet het gezag van de canonieke boeken maar worden wel als waardevol gezien. Het betreft de boeken Judit, de wijsheid van Salomo, Tobit, de wijsheid van Jezus Sirach (niet Jezus Christus), Baruch, 1 en 2 Makkabeeën, het gebed van Manasse en de Griekse versies van Ester en Daniël. Deze boeken zijn uit de oudtestamentische tijd. Er zijn ook apocriefe evangeliën. 16

17 45. Waarom zijn er vier evangeliën? Wat betekent het woord evangelie? Het Nieuwe Testament begint met de evangeliën van Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes, vier boeken die het verhaal van Jezus vertellen. Ieder geeft weer wat Jezus gezegd en gedaan heeft. Tegelijk gaat het om het ene evangelie, de boodschap van Jezus Christus. Het Griekse woord evangelie betekent letterlijk goed nieuws. Het gaat dus in de Bijbel om het goede nieuws van Jezus Christus dat de wereld ingaat. Soms is het woord een synoniem voor de Bijbel, in het Arabisch bekend als indjiel. Want niet alleen de evangeliën vertellen het goede nieuws van Jezus Christus, maar ook de andere geschriften van het Nieuwe Testament zoals Handelingen, de brieven (de meeste van Paulus) en Openbaring. 46. Hoe kan een verzameling geschriften van mensen zoals Lucas en Johannes, boek van God zijn? Dat is toch mensenwerk? Als God spreekt maakt hij gebruik van mensen met hun menselijke mogelijkheden. In 1 Petrus 1:21 staat: Mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest. Vandaar dat in de Bijbel de menselijke kant zichtbaar is. Het gaat inderdaad om geschiedkundige boeken, verslagen, brieven, etc. Maar tegelijk komt God hierin als de Sprekende tot ons en zeggen we dat de Bijbel zijn Woord is. Het boek is honderd procent Gods Woord en honderd procent mensenwoord. Wie dat wil ontdekken moet zich daarvoor openstellen met een gebed in het hart of God door zijn Geest zelf tot hem of haar wil spreken. 47. Is de Bijbel betrouwbaar? Er zijn toch teksten veranderd? En er zijn verschillende manuscripten Wie de geschiedenis van het ontstaan van de Bijbel bestudeert, ontdekt dat de Bijbel betrouwbaar is overgeleverd. Oude manuscripten bevestigen de echtheid van de Bijbel. Ook al zijn er veel manuscripten met kleine tekstkritische variaties, nergens gaat het om inhoudelijke tegenstrijdigheden die de integriteit van het overgeleverde aantasten. Wie beweert dat joden en christenen zelf hun geschriften vervalst hebben, zegt daarmee dat God zelf niet bij machte zou zijn zijn Woord te bewaren. Jezus zei: Gemakkelijker zouden hemel en aarde vergaan, dan dat er van de wet (= de schrift) één tittel (= klein letterteken) zou vallen (Lucas 16:17). 48. Waar is het boek van Jezus? Er is geen boek dat Jezus heeft geschreven. Het onderwijs dat hij gaf, de gelijkenissen die hij vertelde, de genezingen die hij verrichtte en de wonderen die deed, zijn opgetekend door de vier evangelisten. Met de indjiel van Jezus wordt vaak het Nieuwe Testament bedoeld, in het bijzonder de eerste vier boeken, waarin al deze woorden en handelingen van Jezus staan beschreven. Ook lezen we er uitvoerig over zijn geboorte en aan het slot over zijn weg naar het kruis, zijn sterven en de opstanding uit de dood. Jezus kende de Schriften, dat wil zeggen het Oude Testament. Dat was voor Jezus en de evangelisten hun Bijbel. Hij leefde uit de Schriften en, belangrijker, hij was gekomen om die te vervullen. De vele profetieën, over een komende Messias hadden op hem betrekking en zijn in hem vervuld. 49. Waar gaat het over in het boek Handelingen van de apostelen? Het boek kan gezien worden als een vervolg op het evangelie naar de beschrijving van Lucas. Ook het boek Handelingen is geschreven door de arts Lucas. Van de evangelisten is hij de enige niet-jood. Hij verhaalt van het werk van Jezus Christus, dat voortgezet wordt door zijn discipelen en apostelen. Het boek Handelingen begint met de opdracht om van Hem te getuigen die Jezus aan zijn apostelen gaf vlak voor zijn hemelvaart,. Vervolgens gaat het over de verbreiding van het evangelie van Jeruzalem tot aan Rome, de hoofdstad van het Romeinse imperium, het toenmalige wereldrijk. Er wordt 17

18 beschreven hoe de eerste christengemeenten ontstonden in het Midden-Oosten, Klein-Azië (het huidige Turkije) en Europa. 50. Was de boodschap van Paulus niet totaal anders dan die van Jezus? Nee. Wie de evangeliën leest en vergelijkt met de brieven van Paulus ontdekt daarin juist een grote mate van overeenstemming. Je merkt dat als je bijvoorbeeld het geciteerde gedeelte bij vraag 38 leest (uit zijn brief aan de Romeinen). Paulus heeft een hartstocht gehad om Jezus bekend te maken zoals hij werkelijk was. Hij vertolkte de betekenis van kruis en opstanding voor ons heil. Hij deed wat Jezus Christus geboden had: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb (Matteüs 28:19). Hij was bereid daarvoor te lijden, zelfs gedood te worden. Hij droeg de littekenen van Jezus in zijn lichaam (Galaten 6:17). Hij die eerst een vervolger was van de christelijke gemeente, zei later: Ik had besloten u geen andere kennis te brengen dan die over Jezus Christus de gekruisigde. Dus Paulus was niet de vervalser van de boodschap van Jezus zoals wel eens beweerd wordt. Ook niet de man die de leer van de drie-eenheid ingevoerd zou hebben en Jezus goddelijk gemaakt zou hebben. Het woord drie-eenheid komt trouwens in de hele Bijbel niet voor, ook niet bij Paulus. Christenen baseren het woord op het leven en de woorden van Jezus zelf, en willen met het woord tot uitdrukking brengen dat God zich zo heeft geopenbaard, als Vader, Zoon en Geest. 51. Waar gaat het over in Openbaring, het laatste boek van de Bijbel? De apostel Johannes beschrijft in de vorm van visioenen wat er gebeurde en wat er zou gaan gebeuren. De eerste verzen zeggen: Openbaring van Jezus Christus, die hij van God ontving om aan de dienaren van God te laten zien wat er binnenkort gebeuren moet. Hij heeft zijn engel deze openbaring laten meedelen aan zijn dienaar Johannes. Johannes maakt bekend wat God gesproken heeft en waarvan Jezus Christus heeft getuigd; dit heeft hij allemaal gezien. Het boek wil de christenen, die onder grote moeilijkheden en druk leefden, bemoedigen en troosten. Het boek sluit af met een gebed om de komst van de Heer Jezus. 52. Waarom gaan christenen zo slordig om met de Bijbel? (Teksten onderstrepen, op de grond leggen, voor gebruik geen handen wassen) De manier waarop christenen met de Bijbel omgaan verschilt sterk. In veel (vooral oosterse) kerken is er diep respect voor het boek en dat is te merken aan de manier waarop het boek behandeld wordt en hoe er uit gelezen wordt. Anderen (vooral in westerse kerken) zien het woord van God als een studieboek en werkboek. Het gaat hen niet om de letter, maar om de inhoud en om de boodschap die er in doorgegeven wordt. Onderstrepen kan helpen om teksten snel terug te vinden, er studie van te maken, er aandacht op te vestigen en in herinnering te brengen als je er in het dagelijkse leven rekening mee wilt houden. KERK (DIENST) 53. Wat gebeurt er in een kerkdienst? Kerken zijn daarin nogal verschillend. Maar in veel gereformeerde kerken ziet een dienst (men zegt wel de liturgie) er als volgt uit: - De dominee spreekt de gemeente toe met een groet en votum [Het Latijnse woord voor toewijding (aan God)] - er wordt gezongen 18

19 - de tien geboden worden gelezen (in de morgendienst, terwijl in de middagdienst meestal de geloofsbelijdenis wordt uitgesproken of gezongen). - er volgt een schriftlezing - er volgt een preek waarin het tekstgedeelte wordt uitgelegd en toegepast op onze situatie - er wordt gebeden - er wordt geld ingezameld (gecollecteerd) - de gemeente krijgt de zegen mee Soms worden mensen gedoopt en is er avondmaal. Veel kerken hebben een morgendienst en een avonddienst. Ook de kinderen horen er bij, maar vaak gaan zij vóór de preek naar een aparte ruimte voor een dienst die op hen is afgestemd (een kindernevendienst). 54. Met welke woorden begint en eindigt de dominee een dienst? Hij begint met votum en groet (met de woorden van Psalm 124:8 en Galaten 1:3): Onze hulp is in de naam van de HERE die hemel en aarde gemaakt heeft, die trouw houdt tot in eeuwigheid en niet laat varen de werken zijner handen. Genade zijn u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus. Amen. Aan het eind van een dienst spreekt de dominee een zegenbede uit waarbij hij zijn handen opheft en uitspreidt over de gemeente om met dit gebaar Gods zegen kracht bij te zetten, een zegen die meer is dan een gebed of een wens. Het is een concrete heilzame kracht van God die leven geeft en leven sterkt. De woorden die de dominee uitspreekt komen uit 2 Korintiërs 13:13: De genade van de Heer Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de Heilige Geest zij met u allen. Amen. Of uit Numeri 6:24-26: De HERE zegene en behoede u. De HERE doe zijn aangezicht over u lichten en zij u genadig. De HERE verheffe zijn aangezicht over u en geve u vrede. Amen. We hebben bij deze vraag de oude formuleringen gebruikt. De zegen van Numeri 6 luidt in de nieuwe bijbelvertaling (NBV): Moge de HEER u zegenen en u beschermen, moge de HEER het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn, moge de HEER u zijn gelaat toewenden en u vrede geven. 55. Wat doen christenen op andere dagen dan de zondag in de kerk? Op doordeweekse dagen zijn er allerlei activiteiten in het kerkgebouw, meest s avonds. Er zijn bijbelstudiekringen, jeugdclubs, vergaderingen van de kerkenraad en allerlei commissies, enzovoort. De jeugd van de middelbare schoolleeftijd krijgt eenmaal per week een uur catechisatie. Dikwijls komen de mensen van de kerk door de week ook thuis bij elkaar voor diverse activiteiten. 56. Wat betekent het woord kerk eigenlijk? Het woord kerk is afgeleid van het Griekse woord kuriakè, dat van de Heer betekent. De Heer (in het Grieks kurios) is de vertaling van de Godsnaam JHWH. Maar in het Nieuwe Testament wordt de titel ook gebruikt voor de Heer of Here Jezus, die door christenen erkend wordt als hun Heer en Meester. Christenen belijden dat zij Jezus toebehoren, Hij die voor hen stierf aan het kruis en met zijn bloed hen heeft losgekocht uit de macht van de duivel. Zij zijn, zoals Paulus het verwoordt in Galaten 1:10, Abdel-Masieh, dienaren van Christus. Belijden dat Jezus de kurios is, betekende in die tijd gevaar voor eigen leven. Alleen de keizer mocht die titel dragen. Wie Jezus als Heer beleed, liep kans voor de leeuwen gegooid te worden. 19

20 De kerk heet ook wel het lichaam van Christus. De kerk is het lichaam. De Heer Jezus is het hoofd van de kerk. 57. Zijn er ook beelden in de kerk? We treffen wel beelden aan in rooms-katholieke kerken, zoals van Maria en van Jezus, vaak als kind in de armen van Maria of als de lijdende mens hangend aan een kruis (crucifix). In protestantse kerken tref je deze beelden gewoonlijk niet aan en ook geen beelden van heiligen. Wel vind je er vaak allerlei symbolen zoals een kruis (leeg, want Jezus is opgestaan), een vis, een lam en een schip. Ook zie je wel de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet, de alfa en omega, doelend op Jezus Christus (Openbaringen 22:13). 58. Waarom is zingen zo belangrijk bij christenen? Waarom een orgel als begeleiding? De Bijbel zegt dat God troont op de lofzangen van Israël (Psalm 22:4). Ook staat er dat we God kunnen danken en grootmaken met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen (Efeziërs 5:19). In de Bijbel is een soort gebedenboek opgenomen, 150 psalmen waarmee de mens zijn vreugde maar ook zijn verdriet kan uiten naar God toe. Er zijn jubelpsalmen met halleluja s, maar ook klaagpsalmen en boetepsalmen. De kerk heeft deze 150 psalmen berijmd en van melodieën voorzien, zodat ze ook te zingen zijn. Dat gebeurt in de kerk met de gemeentezang, vaak onder begeleiding van orgelspel, maar ook wel thuis in de gezinnen of op verenigingen. Het orgel bleek een goed instrument om het zingen in de kerk te begeleiden. Vroeger had je overal echte pijporgels. Nederland heeft een rijke traditie op dit gebied en kent wereldbekende orgelbouwers. Tegenwoordig wordt gemeentezang ook op allerlei andere instrumenten begeleid, zoals de piano. Op zich is ieder instrument of combinatie van instrumenten goed, wanneer het de kwaliteit van het zingen ten goede komt. 59. Waarom gebruiken christenen kerkklokken? Veel, vooral oude, kerken hebben klokken. Ze worden geluid om de mensen in de buurt erop te attenderen dat er een kerkdienst gaat beginnen. Ook met begrafenissen worden ze wel gebruikt. Dan is het de bedoeling de mensen tot respect te bewegen. Veel oude kerken hebben ook een groot uurwerk op de toren. Vroeger was dit uurwerk de enige bron waaruit men kon opmaken hoe laat het was. 60. Waarom is er zo n verdeeldheid onder christenen? Is er wel eenheid? Zo ja, hoe? Christenen waren en zijn het lang niet altijd over alle zaken eens. In het verleden zijn er hierom helaas een aantal keren kerkscheuringen geweest. In de 11 e eeuw kwam er een scheiding tussen de kerk van het Oosten en van het Westen. In het Westen erkende men de paus van Rome, in het Oosten niet. In de 16 e eeuw vond in de kerk van het Westen de Reformatie plaats. Er kwam naast een rooms-katholieke ook een protestantse kerk. Later zijn er nog meer scheidingen gekomen door onenigheid over leerstukken als de uitverkiezing of de doop. Tegelijkertijd hebben velen zich steeds weer ingezet om waar te maken waartoe Jezus zelf heeft opgeroepen, namelijk een ware en diepe eenheid (Johannes 17). Die eenheid wordt gevonden en beleefd in Jezus Christus die het hoofd van de kerk is. Die eenheid sluit diversiteit niet uit. Maar er is een gemeenschappelijke basis en herkenning in elkaars geloof waar het gaat om kernzaken zoals verwoord in de apostolische geloofsbelijdenis. 20

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8 [1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding

Nadere informatie

Lezing: Lucas 13,22-24

Lezing: Lucas 13,22-24 Lezing: Lucas 13,22-24 22 Op weg naar Jeruzalem trok hij verder langs steden en dorpen, terwijl hij onderricht gaf. 23 Iemand vroeg hem: Heer, zijn er maar weinigen die worden gered? Hij antwoordde: 24

Nadere informatie

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Prediking Geloofsbelijdenis Onderwijzing bij het Avondmaal De apostel Paulus beschrijft hoe onze Heer Jezus Christus het heilig Avondmaal heeft ingesteld:

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 11 januari 2015. Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan

DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED. 11 januari 2015. Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED Oud-Katholieke Parochie van de H.Georgius St. Joris op t Zand te Amersfoort 11 januari 2015 Eerste Zondag na Epifanie De doop van de Heer in de Jordaan Welkom door kerkmeester

Nadere informatie

Een kerk voor een gebroken wereld. 3 december 2017

Een kerk voor een gebroken wereld. 3 december 2017 Een kerk voor een gebroken wereld 3 december 2017 Psalm 146 1 Halleluja! Loof de HEER, mijn ziel. 2 De HEER wil ik loven, zolang ik leef, mijn God bezingen zolang ik besta. 3 Vertrouw niet op mensen met

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 47 (30-11)

De Bijbel open 2013 47 (30-11) 1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders

Nadere informatie

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3)

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3) Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (3) Presentatie Gemeente van onze Heer Jezus Christus, N.N. en N.N. hebben te kennen gegeven dat ze hun zoon/dochter N.N.

Nadere informatie

Vraag: Wat kun jij leren voor jouw gebed uit de structuur van het volmaakte gebed?

Vraag: Wat kun jij leren voor jouw gebed uit de structuur van het volmaakte gebed? ONZE VADER - dinsdag Aanhef en slot Lezen: Mattheüs 6:5-15 Deze week denk jij na over het gebed des Heeren. Jij kent dit gebed waarschijnlijk als het Onze Vader. De Heere Jezus geeft dit gebed aan Zijn

Nadere informatie

Wij zingen voor de dienst: Lied 216:1, 2 en 3

Wij zingen voor de dienst: Lied 216:1, 2 en 3 Wij zingen voor de dienst: Lied 216:1, 2 en 3 Wij zingen als Intochtslied: Lied 89: 1 en 3 Stil gebed, votum en groet Wij zingen als Intochtslied: Lied 89: 1 en 3 Gebed van verootmoediging Woord

Nadere informatie

Liturgische teksten en gebeden

Liturgische teksten en gebeden Liturgische teksten en gebeden Votum en groet Votum: Psalm 124:8 Groet: 1 Korintiërs 1:3 of 1 Timoteüs 1:2b of Openbaring 1:4b,5a of Genade zij u en vrede van God de Vader, door onze Heer Jezus Christus

Nadere informatie

Wij zingen voor de dienst: Lied 869: 1 en 2

Wij zingen voor de dienst: Lied 869: 1 en 2 Wij zingen voor de dienst: Lied 869: 1 en 2 Wij zingen als Intochtslied: Lied 319: 1, 5, 6 en 7 Stil gebed, votum en groet Wij zingen: Lied 51: 1 en 2 Gebed om ontferming Wij zingen: Lied

Nadere informatie

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en 1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat

Nadere informatie

Doop van kinderen Orde III

Doop van kinderen Orde III Doop van kinderen Orde III Presentatie De voorganger leidt de doopbediening kort met eigen woorden in. Hij noemt daarbij de namen van de doopouders en de dopeling(en). Onderwijzing Jezus Christus heeft

Nadere informatie

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf?

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? Les 5 - Redding Vier feiten die je moet kennen om het Evangelie goed te begrijpen In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf? In

Nadere informatie

Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal

Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal Na Lied of Klein Gloria verloopt de dienst als volgt: Apostolische geloofsbelijdenis (gezongen, of gelezen en beantwoord met een lied) Nodiging De Heer

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Menze Fernandus van Houten

Menze Fernandus van Houten Liturgieboekje bij het afscheid van Menze Fernandus van Houten * Groningen, 10 februari 1931 Tolbert, 21 februari 2016 in een samenkomst op donderdag 25 februari 2016, om 11.00u in de Gereformeerde Kerk

Nadere informatie

BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd

BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd DAG 1: God is Koning Lees Psalm 24 Is koning Willem-Alexander belangrijk? Voor Nederland wel. Maar als je naar heel de wereld kijkt,

Nadere informatie

Bijbelrooster 31 juli t/m 6 augustus Thema: Rechtvaardig door het geloof

Bijbelrooster 31 juli t/m 6 augustus Thema: Rechtvaardig door het geloof Bijbelrooster 31 juli t/m 6 augustus Thema: Rechtvaardig door het geloof Dinsdag 31 juli - Rechtvaardig voor God De rechtvaardige zal door zijn geloof leven - Habakuk 2:4b Denk je wel eens over rechtvaardigheid?

Nadere informatie

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste

Nadere informatie

Goede vrijdag Zie Het Lam!

Goede vrijdag Zie Het Lam! Goede vrijdag 2019 Zie Het Lam! Voorganger: Organist: ds. A. Baas Arjen van Vliet Orgelspel In stilte komen we de kerk binnen. We groeten elkaar en denken aan dat wat de Heere Jezus op die Vrijdag lang

Nadere informatie

Een leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie.

Een leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie. Een leven dicht bij God kan niet zonder gebed. Daarover gaat deze Bijbelstudie. Wat is bidden? Bidden is: In contact komen met de levende God, de Schepper van Hemel en Aarde In het Oude Testament bad de

Nadere informatie

Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel

Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ De kerkenraad komt binnen en de afkondigingen worden

Nadere informatie

Gebedsmoment. Openingslied. Openingsgebed

Gebedsmoment. Openingslied. Openingsgebed Gebedsmoment Ondanks alles goed proberen zijn, goed proberen doen is een teken van Gods liefde. Doorheen het licht dat andere mensen voor ons betekenen en het licht dat wij voor andere mensen zijn, kunnen

Nadere informatie

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige

Nadere informatie

Nieuwe geboorte in het koninkrijk. les 1 FOLLOW

Nieuwe geboorte in het koninkrijk. les 1 FOLLOW Nieuwe geboorte in het koninkrijk les 1 DEEL 3 FOLLOW DE GEBOORTE Leven begint met een man en vrouw die elkaar liefhebben. Diep in het binnenste van de buik van de moeder ontstaat nieuw leven. Het duurt

Nadere informatie

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3)

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Instelling Het avondmaal is door onze verlosser zelf ingesteld. Want de apostel Paulus verklaart: Wat ik heb ontvangen

Nadere informatie

Zondag 18 November 2018 Viering heilig Avondmaal/lopend

Zondag 18 November 2018 Viering heilig Avondmaal/lopend Protestantse Gemeente te Rijssen Open Hof Zondag 18 November 2018 Viering heilig Avondmaal/lopend Voorganger: Ds. J. Ek Ouderling van Dienst: Mevr. H. Nijhuis Organist: Dhr. P. van Blanken Na de dienst

Nadere informatie

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1)

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1) Formulier om de christelijke doop te bedienen aan de kinderen van de gelovigen (1) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Over de doop Bij de doop word je in water ondergedompeld of ermee besprenkeld.

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

1. Door Jezus gezocht. Want de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Lukas 19:10 (HSV)

1. Door Jezus gezocht. Want de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Lukas 19:10 (HSV) Jaarreeks 2: Jaarreeks 2: 1. Door Jezus gezocht Want de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Lukas 19:10 (HSV) 1. Door Jezus gezocht De Mensenzoon is gekomen om te

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Wij zingen voor de dienst: Gezang 289 : 1 en 5

Wij zingen voor de dienst: Gezang 289 : 1 en 5 Wij zingen voor de dienst: Gezang 289 : 1 en 5 Gezang 289 : 1a b 5a b Gezang 289 : 1a b 5a b Gezang 289 : 1a b 5a b Gezang 289 : 1a b 5a b Wij zingen: Psalm 84 : 1 en 4 Psalm 84 : 1a b c 4a b c Psalm

Nadere informatie

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij

Nadere informatie

Pastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij:

Pastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij: 2 Papa Mama Peter Meter.... Pastoor Reneerkens De volgende mensen zijn er ook bij: 3 BEGROETING EN WELKOMSTWOORD Alles went, zeggen we wel eens, zelfs het wonder wat altijd weer opnieuw gebeurt, wordt

Nadere informatie

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14 Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat

Nadere informatie

Wees barmhartig, zoals uw Vader.

Wees barmhartig, zoals uw Vader. PAROCHIE IN HERZELE-HOUTEM 23-24 februari 2019 7 de zondag door het jaar C Wees barmhartig, zoals uw Vader. Intredelied: Wie naar het altaar gaat (ZJ 534) Wie naar het altaar gaat, moet kennen goed en

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Hartelijk welkom in deze leerdienst van de GKv Drachten ZW

Hartelijk welkom in deze leerdienst van de GKv Drachten ZW Hartelijk welkom in deze leerdienst van de GKv Drachten ZW Welkom en introductie Keller LEERDIENSTEN 1. Houvast vinden 1.1. Zijn eigendom HC 1a 1.2. Bij Hem blijven HC 1b 2. Wie ben ik? 2.1. Geboren zondaar

Nadere informatie

Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2)

Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2) Zondag 29 Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2) Lees de tekst van Zondag 29 Vraag 78 : Wordt dan uit brood en wijn het wezenlijk lichaam en bloed van Christus? Antw : Nee; maar gelijk het water

Nadere informatie

Geloof Brengt Verandering Toets 1 - antwoorden

Geloof Brengt Verandering Toets 1 - antwoorden Toets 1 - antwoorden Geloof (1-11) Lesstof: Hoofdstuk 1 1. Wat is noodzakelijk om van God te kunnen ontvangen? Geloof [1] 2. Noem vier uitingen van geloof. - Geloof voor redding [1.2] - Geloof en werken

Nadere informatie

DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED

DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED Zondag van de tien melaatsen Zondag na Pinksteren 23 Zondag 9 oktober 2016 Oud-katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Welkom door een kerkmeester Openingsgezang

Nadere informatie

Liturgie bij de avonddienst op 14 februari 2016

Liturgie bij de avonddienst op 14 februari 2016 Liturgie bij de avonddienst op 14 februari 2016 We luisteren naar: Zie hoe Jezus lijdt voor mij (Sela) Zie hoe Jezus biddend strijdt met de pijn, verlatenheid. Zo alleen, verwond roept Hij: Mijn God, waarom

Nadere informatie

GEBEDEN AMEN. beland. zodat ik niet in moeilijkheid. Leid mij veilig aan Uw hand, vandaan. gaan, haal me daar dan vlug. Mocht ik verkeerde wegen

GEBEDEN AMEN. beland. zodat ik niet in moeilijkheid. Leid mij veilig aan Uw hand, vandaan. gaan, haal me daar dan vlug. Mocht ik verkeerde wegen ijn lieve engel, bewaar en help mij altijd goed. God heeft U aan mij gegeven, als een helper in dit leven. Mocht ik verkeerde wegen gaan, haal me daar dan vlug vandaan. Leid mij veilig aan Uw hand, zodat

Nadere informatie

Eredienst 2 juli :30 uur Voorganger: Ds. W.H. de Groot

Eredienst 2 juli :30 uur Voorganger: Ds. W.H. de Groot Eredienst 2 juli 2017 16:30 uur Voorganger: Ds. W.H. de Groot Liturgie Votum van Sela Opwekking 638 Prijs Adonai Gebed Lezen: 1 Korintiërs 12 : 6-8 Preek Lied 39 (wisselzang) Gebed Viering Heilig Avondmaal

Nadere informatie

16 Leg over een ander geen vals getuigenis af. Exodus 20

16 Leg over een ander geen vals getuigenis af. Exodus 20 1Toen sprak God deze woorden: 2 Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd. 3Vereer naast mij geen andere goden. 4Maak geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets

Nadere informatie

DE HERE JEZUS GAAT IN ONS LEVEN DOOR ZIJN GEEST.

DE HERE JEZUS GAAT IN ONS LEVEN DOOR ZIJN GEEST. Zondag 12 / gehouden op 9-12-2007 / p.1 DE HERE JEZUS GAAT IN ONS LEVEN DOOR ZIJN GEEST. Liturgie: (middagdienst) Votum & groet Zi: Ps. 89:1.2 Gebed Schriftlezing: Gal. 2:15-21 Zi: Gez. 91 (GKB) Preek:

Nadere informatie

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt. Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil

Nadere informatie

Eucharistieviering. m.m.v. Taizé-jongerengroep Amersfoort. Vijfde zondag van Pasen. 24 april 2016

Eucharistieviering. m.m.v. Taizé-jongerengroep Amersfoort. Vijfde zondag van Pasen. 24 april 2016 Eucharistieviering m.m.v. Taizé-jongerengroep Amersfoort Vijfde zondag van Pasen 24 april 2016 Oud-katholieke parochie van de heilige Georgius, Amersfoort Uitnodiging tot de communie Jezus Christus zelf

Nadere informatie

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn?

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn? Voor 16 jaar en ouder! Zondag 24 Zondag 24 gaat over de goede werken. Zondag 24 vraag en antwoord 62, 63 en 64. Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk

Nadere informatie

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Lees de tekst van Zondag 28 Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus, aan

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Zondag 17 maart Voorganger: Ds. Jennie Lambers-Niers. Organist: Eril Nijzink

Zondag 17 maart Voorganger: Ds. Jennie Lambers-Niers. Organist: Eril Nijzink Zondag 17 maart 2019 Voorganger: Ds. Jennie Lambers-Niers Organist: Eril Nijzink Liederen in deze dienst: Intochtslied: Psalm 25: 1 en 2 Psalm 25: 3 en 4 Lied 273: 1, 2 en 3 Lied 825: 1, 2 en 3 Lied 825:

Nadere informatie

Jaar A - Jezus! Samen op weg

Jaar A - Jezus! Samen op weg B I J L A G E B I J J A A R A Gebeden en liederen GEBEDEN GEKEND IN HEEL DE WERELD INHOUDSTAFEL Onze Vader Onze Vader, die in de Hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde

Nadere informatie

Inleiding over het kernwoord zonde

Inleiding over het kernwoord zonde Inleiding over het kernwoord zonde Door Eline Lezen: Mattheüs 5 : 21 t/m 48 Zingen: Psalm 6 : 1 en 4 1. Waarom moeten wij weten wat zonde is? Toen ik deze inleiding begon te maken vroeg ik me af wat ik

Nadere informatie

De Eerste Dienst 18 juni 2017

De Eerste Dienst 18 juni 2017 De Eerste Dienst 18 juni 2017 Protestantse Gemeente te Heerhugowaard Voorganger: ds. Henco van Capelleveen Organist: mevr. Ina Terpstra Zang: Jeanette Klercq en Hesselina Gelling OP DE DREMPEL Welkom,

Nadere informatie

De gelijkenis van de verloren zoon.

De gelijkenis van de verloren zoon. De gelijkenis van de verloren zoon. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen te leren.

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 24 (22-06)

De Bijbel open 2013 24 (22-06) 1 De Bijbel open 2013 24 (22-06) In Mattheus 16 komen we een bijzondere uitdrukking tegen. Jezus zegt daar tegen Petrus en de andere discipelen dat zij zullen binden en ontbinden. Dat roept bij iemand

Nadere informatie

- 1 - Werkelijk vrij. Want de zonde zal over u niet heersen. U bent namelijk niet onder de wet, maar onder de genade.

- 1 - Werkelijk vrij. Want de zonde zal over u niet heersen. U bent namelijk niet onder de wet, maar onder de genade. - 1 - Werkelijk vrij Wij zijn, zoals Galaten 5:13 het noemt, tot vrijheid geroepen. We zullen achtereenvolgens behandelen: * Geen slaaf meer van de zonde. * Geen slaaf meer van mensen. * Geen slaaf meer

Nadere informatie

De zondag van de weeskinderen

De zondag van de weeskinderen DIENST VAN SCHRIFTLEZING EN GEBED De zondag van de weeskinderen De zevende zondag van Pasen 13 mei 2018 Oud- Katholieke parochie van de H. Georgius, Amersfoort Welkom door de kerkmeester Openingslied:

Nadere informatie

Het wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis

Het wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis / De Omwisseling Vergeving Verlossing / Reiniging Genezing Bevrijding Verzoening Nieuw leven Getsemane Diezelfde avond ging

Nadere informatie

Kolossenzen 1. Begin van de brief

Kolossenzen 1. Begin van de brief Kolossenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Kolosse 1-2 Dit is een brief van Paulus aan de christenen in de stad Kolosse. Ik ben een apostel van Jezus Christus. Dat is Gods wil. Ik schrijf

Nadere informatie

Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus, de Heer en van de heilige Geest. Onze hulp is de Naam van de Heer,

Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus, de Heer en van de heilige Geest. Onze hulp is de Naam van de Heer, Eucharistieviering Hemelvaart van de Heer 25 mei 2017 Oudkatholieke parochie van de h. Georgius, Amersfoort OPENINGSLIED Gezang 655, 1-5 INLEIDING Genade zij u en vrede van God onze Vader, van Jezus Christus,

Nadere informatie

uur AA Kramer

uur AA Kramer 150906 10.00 uur AA Kramer Orde van dienst Votum en groet Psalm 42: 1 (berijming 1774: t Hijgend hert, der jacht ontkomen.) Wet voor kinderen GK 131: 1, 4 Barmhartig Vader. Kinderen: Zeven werken van Barmhartigheid.

Nadere informatie

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan? Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen

Nadere informatie

Rivieren van levend water zullen stromen uit het hart van wie in mij gelooft (Joh. 7:3 8)

Rivieren van levend water zullen stromen uit het hart van wie in mij gelooft (Joh. 7:3 8) - Identiteit - Hogeschool Viaa heeft als grondslag de Bijbel. Zij erkent deze als het betrouwbare en geïnspireerde Woord van God, zoals dat verwoord is in het gereformeerde belijden en zij beschouwt de

Nadere informatie

Orde voor de Baalderdienst

Orde voor de Baalderdienst Orde voor de Baalderdienst Deel je levensvisie... Voorganger: Muziek: ds. Wim van der Wel Bert Slijkhuis het liedboekkoor o.l.v. Ina Bosscher In deze dienst gaan we Janine van der Kamp bevestigen als ouderling

Nadere informatie

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen

Nadere informatie

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = Orde van dienst voor zondag 23 februari 2014, zevende zondag na Epifanie Kerk: Brugkerk, Kroonplein 1 te Lemelerveld Aanvang: 10.00 uur Organist: Ton Timmerman Voorganger: ds. C.Th. Benard = = = = = =

Nadere informatie

Doopsel in een zondagse eucharistieviering

Doopsel in een zondagse eucharistieviering Doopsel in een zondagse eucharistieviering 1. OPENING VAN DE DIENST Intredeprocessie en intredelied Openingswoord met een bijzondere begroeting van de dopeling en zijn / haar familie. Ook de naamgeving

Nadere informatie

n de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. AMEN

n de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. AMEN GEBEDEN n de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. AMEN nze Vader, die in de hemelen zijt, geheiligd zij Uw naam. Uw Rijk Kome, Uw wil geschiede op aarde als in de hemel. Geef ons heden

Nadere informatie

Dienst in het kader van de week van gebed om eenheid onder de christenen

Dienst in het kader van de week van gebed om eenheid onder de christenen Dienst in het kader van de week van gebed om eenheid onder de christenen Voorganger: Organist: Pastor I. Tilma Mw. J. Verwoerd Vooraf: mededelingen door de ouderling I. Aanvang Openingslied Psalm 98, vers

Nadere informatie

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN AVONDMAAL VIEREN Het Avondmaal is meer dan zomaar een maaltijd. Om dat te begrijpen, is dit boekje gemaakt. Vooral is daarbij gedacht aan de kinderen, omdat zij met

Nadere informatie

3 Formulier om het heilig avondmaal te houden 23 juni 2019

3 Formulier om het heilig avondmaal te houden 23 juni 2019 3 Formulier om het heilig avondmaal te houden 23 juni 2019 stil gebed votum en groet zingen IN PLAATS VAN DE 10 GEBODEN G emeente van Christus, vandaag vieren wij het heilig avondmaal. De Heere zelf roept

Nadere informatie

DE WIL VAN GOD. Intro. Wat zegt de Bijbel? Erwin van Bavel 10 juni 2017

DE WIL VAN GOD. Intro. Wat zegt de Bijbel? Erwin van Bavel 10 juni 2017 DE WIL VAN GOD Erwin van Bavel 10 juni 2017 Intro Bidt gij dan aldus: Onze Vader die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd; uw Koninkrijk kome; uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de

Nadere informatie

Wie naar het altaar gaat, moet kennen goed en kwaad. Het één staat hem te wachten, het ander laat hij achter.

Wie naar het altaar gaat, moet kennen goed en kwaad. Het één staat hem te wachten, het ander laat hij achter. PAROCHIE HERZELE HOUTEM Zesentwintigste zondag door het jaar C 24-25 september 2016 Intredelied: Wie naar het altaar gaat (ZJ 534, 1-2-3) Wie naar het altaar gaat, moet kennen goed en kwaad. Het één staat

Nadere informatie

In deze dienst wordt de doop bediend aan Fleur Elisabeth Josefien -Fleur- (van Bennekom)

In deze dienst wordt de doop bediend aan Fleur Elisabeth Josefien -Fleur- (van Bennekom) Orde voor de tweede zondag van Epifanie 22 januari 2017 in de Emmaüskerk te Middelharnis 10.00 uur Voorganger: Ds. Leen Jan Lingen Organist: Dhr. Peter Jordaan Soliste: Sanne Jordaan Thema: Levend water

Nadere informatie

Eredienst 21 mei :00 uur Voorganger: ds. J.W. Boerma

Eredienst 21 mei :00 uur Voorganger: ds. J.W. Boerma Eredienst 21 mei 2017 10:00 uur Voorganger: ds. J.W. Boerma Liturgie Votum / zegengroet Opwekking 462 Wet Gezang 165 Gebed Handelingen 4 : 10B - 12 Psalm 99 : 1, 4, 6, 8 >> Regenboog Preek Opwekking 733

Nadere informatie

Wat is op deze vragen jullie antwoord? (antwoord)

Wat is op deze vragen jullie antwoord? (antwoord) Inleiding De kerkenraad heeft u tot twee keer toe bekend gemaakt dat een aantal broers benoemd is tot ouderling en diaken van onze gemeente. Het zijn (namen). Daarmee is ook ruimte gegeven om eventueel

Nadere informatie

Zondag 1 juli Thema: Leven met de woorden. Welkom en mededelingen VOORBEREIDING. Drempelgebed. Lied 25: 1, 2

Zondag 1 juli Thema: Leven met de woorden. Welkom en mededelingen VOORBEREIDING. Drempelgebed. Lied 25: 1, 2 Welkom en mededelingen VOORBEREIDING Drempelgebed Lied 25: 1, 2 1 Heer, ik hef mijn hart en handen op tot U, beslecht mijn zaak. Weer van mij de smaad en schande van mijns vijands leedvermaak. Ja, zij

Nadere informatie

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.

De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Liturgie. PGA wijkgemeente. Arnhem Zuid

Liturgie. PGA wijkgemeente. Arnhem Zuid Liturgie PGA wijkgemeente Arnhem Zuid Vierplaats De Kandelaar mei 2015 APOSTOLISCHE GELOOFSBELIJDENIS Ik geloof in God, de Vader, de Almachtige, Schepper des hemels en der aarde. En in Jezus Christus,

Nadere informatie

Filippenzen 1. Begin van de brief

Filippenzen 1. Begin van de brief Filippenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Filippi 1 Dit is een brief van Paulus, aan alle mensen in de stad Filippi die dankzij Jezus Christus bij God horen. De brief is ook voor de

Nadere informatie

Memoriseer elke dag een tekst. Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt.

Memoriseer elke dag een tekst. Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt. WAARAAN HEB JE ALTIJD HOUVAST? Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt. 1 Johannes 5:13 1 DIAGNOSEVRAGEN Weet je zeker dat je naar de

Nadere informatie

Vijf redenen waarom dit waar is

Vijf redenen waarom dit waar is Les 14 Eeuwige zekerheid Vijf redenen waarom dit waar is In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 Is de echte (ware) gelovige voor eeuwig veilig en geborgen in Christus? Voor

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan volwassenen die zich bij de kerk voegen

Formulier om de christelijke doop te bedienen aan volwassenen die zich bij de kerk voegen Formulier om de christelijke doop te bedienen aan volwassenen die zich bij de kerk voegen Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Over de doop Bij de doop word je in water ondergedompeld of ermee besprenkeld.

Nadere informatie

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = Orde van dienst voor zondag 14 september 2014, eerste viering, 9.30 uur Kerk: Brugkerk, Kroonplein 1 te Lemelerveld Koster: Hendrie Arnold Organist: Wim Pardoen Ouderling van dienst: Herma Schepers Zondagskind:

Nadere informatie

Doop van kinderen Orde II

Doop van kinderen Orde II Doop van kinderen Orde II Indien mogelijk verzamelen allen zich rond de doopvont De doopvont is of wordt nu gevuld met water onderwijzing Niemand leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf; wij

Nadere informatie

Lezen : Deuteronomium 6: 4-18 Zondag 47 Opwekking 25 Opwekking 277 Opwekking 354 Psalm 86 : 2, 3 en 4 (NPB) Geloofsbelijdenis Onze Vader Opwekking 708

Lezen : Deuteronomium 6: 4-18 Zondag 47 Opwekking 25 Opwekking 277 Opwekking 354 Psalm 86 : 2, 3 en 4 (NPB) Geloofsbelijdenis Onze Vader Opwekking 708 Lezen : Deuteronomium 6: 4-18 Zondag 47 Opwekking 25 Opwekking 277 Opwekking 354 Psalm 86 : 2, 3 en 4 (NPB) Geloofsbelijdenis Onze Vader Opwekking 708 Welkom en mededelingen Opwekking 25 Rechts Links Laat

Nadere informatie

Als je niet goed weet hoe je moet bidden, kun je het leren! Daarom gaan we in deze les kijken wat God ons te zeggen heeft over gebed.

Als je niet goed weet hoe je moet bidden, kun je het leren! Daarom gaan we in deze les kijken wat God ons te zeggen heeft over gebed. Les 2: Bidden. Bidden is praten met God. En dat heb je nodig, om Hem te leren kennen. Als je bidt kom je als het ware bij God in zijn huiskamer en ga je Hem dingen vertellen en vragen. Dan zal Hij ook

Nadere informatie

Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626

Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 VIERING VAN DE HEILIGE DOOP IN DE SINT MICHAËLKERK OPENING Suggesties voor liederen uit Gezangen voor Liturgie (GVL): 416, 419, 421, 432, 433, 438, 490, 517, 519, 538, 559, 564, 586, 625, 626 Begroeting

Nadere informatie

Pasen I. Preek over Romeinen 1:4 Wat betekent Pasen? Lezen: Johannes 20:1-23 en Romeinen 1:1-7

Pasen I. Preek over Romeinen 1:4 Wat betekent Pasen? Lezen: Johannes 20:1-23 en Romeinen 1:1-7 Pasen I. Preek over Romeinen 1:4 Wat betekent Pasen? Lezen: Johannes 20:1-23 en Romeinen 1:1-7 Jezus stond op uit de dood, uit het graf. Maar waarom is dat paasgebeuren nu belangrijk voor u/jou? Als iemand

Nadere informatie

HC zd. 6 nr. 32. dia 1

HC zd. 6 nr. 32. dia 1 HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen

Nadere informatie

Doop van kinderen Orde I

Doop van kinderen Orde I Indien mogelijk verzamelen allen zich rond de doopvont De doopvont is of wordt nu gevuld met water onderwijzing Niemand leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf; wij leven en sterven voor God

Nadere informatie

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus 10 redenen voor de komst van de Heere Jezus 1. Als vervulling van Gods beloften En Ik zal vijandschap teweegbrengen tussen u en de vrouw, en tussen uw nageslacht en haar Nageslacht; Dat zal u de kop vermorzelen,

Nadere informatie

Inleiding Christendom

Inleiding Christendom Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren

Nadere informatie

Doop van een kind vanaf zes jaar Orde I

Doop van een kind vanaf zes jaar Orde I Indien mogelijk verzamelen allen zich rond de doopvont De doopvont is of wordt nu gevuld met water onderwijzing Niemand leeft voor zichzelf en niemand sterft voor zichzelf; wij leven en sterven voor God

Nadere informatie